UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA

FAKTOR-FAKTOR BERKAITAN DENGAN KOMITMEN KEORGANISASIAN DI KALANGAN PERKHIDMATAN

PENGURUSAN DAN PROFESIONAL DEWAN BANDARAYA KUALA LUMPUR

NOOR AZMI BIN NORDIN

FPP L 1994 16

FAKTOR-FAKTOR BERKAITAN DENGAN KOMITMEN KEORGANISASIAN DI KALANGAN PERKHIDMATAN PENGURUSAN DAN I>ROFESIONAL

DEWAN BANDARAYA KUALA LUMPUR

NOOR AZMl HIN NORDIN

MASTER SAINS

UNIVERSITI PERTANIAN MALAYSIA

1994

FAKTOR-FAKTOR BERKAITAN DENGAN KOMITMEN KEORGANISASIAN

DI KALANGAN PERKHIDMATAN PENGURUSAN D AN PROFESIONAL

DEWAN BANDARAYA KUALA LUMPUR

Olell

NOOR A7.MI BIN NORDIN

ProjekPenyelididikall illi di Sediakall Sebagai Memenuhi Sebahagian Syarat M astel' Sains (Pembangunan Sumbc.· Manusia)

di Pusat Pengemballgall dan Pendidikan Lanjutun Uuivcrsiti Pertaniall Malaysia

Pesanan Al - Rasul S.A. U� kepada umatnYll termasuk

pengurus dan pekerja muslim:

'Seorang Afuslim itu adala" ibanlliebah. Apabila in makan

bllJ'ang yang bnik. Dan apabiJa mengeluarkan sesuatu

daripada badannya, yallg tlikeluarkan itu pun barang yang

baik, berupa madu yang manis dan segar. malah dapat

menjadi ubat bagi man usia. Dan apabila ia hinggap,

sekaJipun di scbuah ranting yallg lapuk dan rapuh maka

tempat ia hinggap itu sedikit pun tidak rosak lantaran Nya. '

'Dun Allah telah berjllllji kepada orang-orallg )'flIlg

beriman di an tar a kamu dan mengerjakan II/nal-amal

yang solek bahawn Dia sesu1/.gguh-sungguh menjadikan

mereka beTkuasa di bumi, sebagaimana Dia telah

menj adikll11 orang-orang yang sebel u m mereka

berkuasa, dan sesungguhnya Dia menegu/lkan bllgi

mereka agama yang telah di redhaiNya ulltuk mereka.

dan Dia benar-benar menukar keadaan mereka,

sesudah mereka beTadn di d alam ketakutan menjadi

aman senfosa'.

(An - Nuur: 55)

Kertas Proj e k b ertaj uk "Faktor-faktor B erkaitan D engan K omitmen

Keorganisasian di Kalangan P erkhidmatan Pengurusan dan Profesional Dewan

Bandaraya Kuala Lumpur", yang disediakan oleh En. Noor Azmi Bin Nordin

bagi memenuhi sebahagian daripada syarat-syarat mendapatkan Ijazah Master

Sains (Pembangunan Sumber �Ianusia) di Pusat Pengembangan dan Pendidikan

Lanjutan, Universiti Pertanian Malaysia.

Disahkan oleh:

�av.:v\� ,

---------------� B AHARI B IN YATIM, Ed. D

Pusat Pengembangan dan Pendidikan Lanjutan

Univeriti Pertanian Malaysia

( Penyelia )

ngembangan dan Pendidikan Lanjutan

Univeriti P ertanian Malaysia

( Pemeriksa )

Tarikh : 10 -10 - 1084

PENGHARGAAN

D engan nama All ah Y ang M ah a P emurah dan Maha Pengasih

B ersyukur s aya ke hadrat Allah S . W. T, k erana de ngan limpah

perkenanNya dapatlah say a menyempurnakan projek ini dengan j ay anya.

S epanjang usaha untuk menyiapkan proj ek ini , saya s entiasa menerima bantuan,

bimbingan, s o k ongan, galakan dan kerj a s am a dari s emua pih ak yang

terlibat. Tanpa mereka, mungkin projek ini tidak dapat disempurnakan. Oleh itu

saya mengambil kesempatan untuk merakamkan setinggi-tinggi penghargaan dan

terima kasih kepada pihak-pihak berkenaan.

(l) Kepada Dr. B ahari Bin Yatim, selaku penyelia yang sentiasa dapat

meluangkan masa, berbincang,mernberi bimbingan , nasihat yang tidak tcrnilai

dalam rnenyiapkan kajian ini . Begitu juga terirna kasih kepada Dr. Hj. Turirnan

Suandi, Puan S aodah Wok dan pensyarah PPPL lain yang sudi memberi

kerj asama serta nasihat, pandangan , tunjuk ajar dalam menyiapkan laporan

kaj ian.

(2) Ucapan terima kasih juga ditujukan kepada Prof.Madya Dato' Dr.

Mohd Nasir Ismail Pengarah PPPL, Prof. Ma dya Dr. Abu Daud Silong,

Tim.Pengarah PPPL, Para pensyarah bagi program HRD dan kakitangan PPPL

yang s entiasa bermurah hati menghulurkan segala bentuk kemudahan selia

bantu an kepada s aya sepanjang tempoh p engajian ini.

IV

(3) Penghargaan ini juga ditujukan kepada Datuk Bandar DBKL kf�rana

memberi kesempatan untuk mengikuti program Ijazah Lanjutan iill. Kepada

TKP I, En. Lau Lee Ching, Pengarah persone1 dan En. Mustafa Mohd Nor serta

anak huahnya, ribuan terima kasih kerana sudi memberi keljasama dan sokongan

moral.

(4) Scmua rakan-rakan sekurslls terutama Omar, Lee, Ivfa zlan dan Yusof,

diatas pandangan, kritikan serta komcn yang bernas.Tidak kctinggalan tcrima

kasih kepada En. Ahmad Abu, En. Rosli, En Kadir dan En. Hassan dari DTP,

Kementerian Pendidikan Malaysia.

(5) Kepada Ibu yang tcrsayang Chc Minah dan adik-adik saya yang selalu

mendoakan dan memberi perangsang sepanjang pengajian ini.

(6) Buat isteri yang dikasihi Zuraidah , anak-anak saya Aizat , Ayu dan

yang b akal lahir. Mereka merupakan kctenangan, sumber inspirasi dan pendorong

dalam menyiapkan kaj ian ini.

(7) Kepada Allahyarham Bapa saya Nordin yang selalu memberi

panduan, semangat kepada saya disepanjang hidupnya. Semoga rohnya di cucuri

Rahmat oleh Allah S .W. T. Amin . .

ttSe sungguhnya Allah menyeru (kamu) b el'laku adil dan herhuat keha,iikan , memberi ke pada kamu, I{aum kerahat, dan Allah melarang daripada perbuatan keji, kemungkanlll d�lIl permusuhan. Dia memberi pengajaran, kepada Mu agar kamu dapat mengambil pengajaran"

(Surah AI) Nah): 90)

v

KANDUNGAN

Muka Surat

PENGHARGAAN iv

KANDtfNGAN vi

SENARAI JAD UAL IX

SENARAI RAJAH xu

ABSTRAK xm

ABSTRACT xv

BAB

I PENDAHULU AN

Pengenalan 1

Latarbelakang Masalah 4

Kenyataan �1asa] ah 7

Objektif Kajian 8

Kepentingan Kajian 9

B atasan Kajian 10

Defmisi Istillah 10

II ASAS PERKONSEPAN DAN TEORI

Sorotan Konsep Motivasi dan Motivasi Kerja 12

Pengenalan 12

Konsep Motivasi 13

Konsep Motivasi Kerja 14

Konsep Keperluan ]6

Konsep Kerja 17

Fungsi Organisasi 18

VI

Teori-teori Motivasi Kcrja

Teori Kandungan

Implikasi

Teori Proses .!vlotivasi

Teori J angkaan Vroom

!\10del Porter dan Lawler

Implikasi

Pendekatan Sistem Motiva81

Kaitan Motivasi Kelja dan Komitmcn

Keorganisasian

Muka Surat

21

21

23

24

24

27

29

30

32

Konsep Komitmcn Keorganisasian 34

Pendekatan Kajian Komitmen Keorganisasian 35

Komitmen Pelakuan 36 Komitmcn Sikap 37

Isu Kcsediaan dan Kesanggupan 38 Faktor-faktor B erkaitan Dengan Komitmen 39 Model Komitmen 40

Faktor Demogratl 42

Faktor Nilai Kerja 42

Faktor Ciri-ciri Tugas 44

Faktor Iklim Organisasi 45 Kerangka Konseptual Kajian 47

Hipotesis Kajian 50

III METODOLOGI KA,IIAN

Organisasi Kajian

Populasi Kajian

Pemilihan Sampel

Peralatan Kajian

Analisis Kebolehpercayaan

Pengumpulan Data

Analisis Data

51 51 52 53 56 58 59

Muka Surat

IV HASIL KAJIAN D AN PERBINC ANGAN

V

l'v1aklumat Latarbelakang Responden 60 Tahap Komilmen Keorganisasian Responden 67 Perbezaan Tahap Komitmen Mengikut

Kumpulan Perkhidmatan 69 Analisis Korclasi Mcngukur Perkaitan 71

Angkubah Bcbas dengan Tah ap Komitmcn 71 Faktor Demograii Terpilih 71 Nilai Kerja 73 Ciri-ciri Tugas 75 Iklim Organisasi 77

Sumbangan Angkubah Bebas dan Tahap Komitmen 80 Perbincangan 84

RING KASAN , RUMUSAN DAN

CAD ANG AN

Masalah Kajian 8 8

Tujuan Kajian 89

Metodologi Kajian 90 Rumusan Hasil Kajian 91 Implikasi Kajian 93 Cadangan Bagi Kajian Akan 96

Datang

RUJUKAN 98

LAMP IRAN 107

viii

1 .

2.

3 .

4.

5 .

6 .

7.

SENARAI JADUAL

Iadual

Bilangan kakitangan perlepasan/meletakkan

jawatan bagi tahun 1 989- 1 993

Jumlah responden mengikut teknik persempelan

bernisbah

Analisis kebolehpercayaan Cronbach's Alpha

Taburan umur responden mengikut jantina

Taburan jantina responden mengikut kumpulan

perkhidmatan

Taburan pendapatan responden sebulan

mengikut umur

Taburan ke1ulusan akedemik

mengikut kumpulan perkhidmatan

IX

Muka Surat

6

53

57

61

62

63

64

8 .

9.

1 0 .

1 1 .

1 2 .

1 3 .

1 4 .

1 5 .

Taburan ternpoh perkhidrnatan responden

Ringkasan kekerapan dan ciri-ciri

dernografi responden

Skor lahap kornitmen keorganisasian

Analisis varian sehala rnenunjukkan perbezaan

tahap komitrnen keorganisasian dan

kurnpulan perkhidrnatan

Analisis kore1asi koefisien tahap kornitrnen

keorganisasian dan faktor dernogafi terpilih

Analisis korelasi perkaitan tahap kornitrnen

dan faktor nilai kerja

Analisis korelasi koefisien antara tahap

kornitrnen dan faktor ciri-ciri tugas

Analisis korelasi hubungan antara tahap kornitrnen

dan faktor iklirn organisasi

x

Muka Surat

65

66

67

69

71

73

75

77

16 .

17 .

1 8 .

Ringkasan pcrkaitan angkubah bcbas

dengan tahap komitmen keorganisasian

Analisis regresi pelbagai (multiple)

menunjukkan sumbangan angkuhah bebas

terha dap tahap komitmen keorganisasian

Analisis regresi berganda (stepwise) menggunakan

tahap komitmen keorganisasian sebagai angkubah

bersandar

xi

Muka Surat

79

8 1

82

1.

2.

3 .

SENARAI RAJAH

Rajah

Model P orter dan Lawler

Model Sebab dan Akibat Komitmen

Keorganisasian

Kerangka Konseptual Kajian

X11

Muka Surat

27

41

49

Abstrak projek penyelidikan yang dikemukakan k e pada senat Universiti Pertanian l\1alaysia s ebagai memenuhi sebahagian daripad a k eperluan

uniuk m endapatkan Ij azah Sarjana Sains

FAKTOR-FAKTOR BERKAITAN DENGAN KOMITl\1EN KEORGANISASIAN

DIKALANGAN KUMPULAN PERKHIDMATAN PEN GURUSAN DAN

PROF'ESIONAL

Penye lia:

Fakulti :

DEWAN BANDARAYA KUALA LUMPUR

Oleh

N O OR AZMI BIN NORDIN

1994

Dr. I-Jj Bahari Bin Yatim

Pusat Pengembangan dan Pendidikan Lanj utan.

Kearah m encapai kecemerlangan dan keberkesanan dalam organisasi, sumber

tenaga manusia perlulah berkualiti tinggi dan mempunyai nUai-nHai integriti, komitmen

dan k egigihan. Tumpuan kajian tentang komitmen l ebih banyak terturnpu d i negat·a­

negara maj u, masih kurang kaj ian sedemikian dilakukan d inegara inL Penyelidikan

ini bertujuan untuk men gkaj i faktor-faktor berkaitan dengan komitmen keorganisasian

d i kalangan k umpulan pengurusan dan profesional DBKL. Secara khususnya k aj ian

d ijalankan untuk: (1) menentukan tahap komit men p egawai kumpulan 'A' DBKL (2)

mengukur perbezaa n tahap komitmen antRra kumpulan ikhtisas dan pentadhiralll

pengurusan (3) m engella lpasti perkaitan antara faktof-faktor berkaitan dengan tahap

komitmen keorganisasian dan (4) mengenal pasti faktor-faktor penyumbang terhadap

tallap komitmen keorganisasian.

X111

Responden terdit·i daripada 66 orang pegawai kumpulan 'A' dari

berbagai j awatan di D BKL, dipilih seeara rawak. S atu set soa l s elidik

digunakan untuk mengukur faktnr-faktor nilai k<.'rj a, ciri-ciri tugas, ik lim

organisasi dan komitmen keorganisasian. Data telah dikumpul dan diproses

dengan menggunakan Pakej StatisUk untuk Sains Sosial (SPSS/PC). Analisis

ANOVA sehala, korelasi dan regresi telah digu nakan untuk menganalisis data.

P e n e m u an kaj ia n m e n u nj u kkan keselu r u h an p e g aw ai d a l a m

perkhidmatan pengurusan dan profesional DBKL, berada dUahap komitm en

keroganisasian sederhana . Analisis kot'elasi menunj ukkan lapan dari l ima belas

angkubah bebas terpilih ,mempamirkan perkaitan yang signifikan dcngan tahap

komitmcn responden iaitu bu day a organisa si, hubu ngan rakan s e kerja,

pengHbatan dala m membuat keputus an, amalan ganjaran dan pengiktirafan,

faktor intrinsik dan extrinsik, kepelbagaian tugas dan maldumbalas. Analisis

regresi berganda (stepwise) menunjul<kan aspek budaya organisasi, maklum

balas dan identiti tugas merup�lkan peramal tcrhadap tahap komitmen

keorganisasian (R 2= .721, P > .05 ).

XlV

Abstract of project paper submitted to the senate

of University Pcrtanian Malaysia in parti al fulfi lment

of the requirement for the d egree of

Master of Science

F actor Assiociated \Vith Organizational Commitment

Among Managers And P rofesional

In Dewan B and araya Kuala Lumpur

By

NOOR AZMI BIN NORDIN

Supervisor: Dr. Hj. Bahari Bin Yatim

F aculty: Centre F or Extension And Continuing

Ed ucati on

In achieving organizational excellence and effectiveness, quality and

work values such as integrity, commitment and di ligent are p rime concerns

in h um an resourc es. Organiz ational commitment has been rec eiving

attention by researchers es pecially in developed countries. However little

studies in this area, has been done in this country. The main objective of

th e s t u d y was to ex amin e factors associ ated wit h o rg aniz ati on a l

commitment among p rofesional and m an ag e m ent g rou ps i n DBKL.

Specifically this study attempts to (1) determine the level of commitment

am ong 'A' officers in DB K L ; (2) estab li s h ed significant, l evel of

commitment between proffesional and management/administrator groups

(3) i d en tify c o r re l ati on b e tw e en s e l ec t e d in d e p en d ent vari abl e s

(4) d etermine predictors of organizational commitment.

xv

Sixty-six respondents were randomly selected f rom accesible mana­

g e ri a l e m p l oy e e s ( ' A' c a t e g o ry ) of D B K L. A s e lf-a d mini stered

questionnaire was used to measure, job characteristic, d emographic factor,

organizational c limate and work value s. The d ata were col lected and

processed using SP SSIP C + one- way ANOVA, correlation and multiple

regression analysis were utilized to analyze the d ata.

The study revealed that majority ' A' category emp loye es were

moderately commited to thei r organization. The corre lational analysis

indicated that only eight out of fifteen variables were significantly related

to organizational c ommitment, the variables were organizational c ulture, co

workers, feedback, task vari ety, patici pation in d ecision making, reward and

recognition, intrinsic and extrinsic factors. R egression analysis showed only

three variables were important predictors to organizati onal commitment.

Org anizational culture was id entifie d as the m ost i m portant pre dictor

followed by f eedbac k and task identity ( R 2 = .72 1, P > .05).

XVI

BAB 1

PENDAHULUAN

Pengenaian

D ewan B andaraya Kuala Lump ur adalah sebuah penguasa

temp atan yang bertanggungjawab terhadap pentadbiran Ibu Kota K uala

Lump ur, Wilayah P ersekutuan. Penganugcrahan tarar I3andaraya pada

1 Februari, 1972 oleh Duli Yang Maha Mulia Seri Paduka Banginda Yang di

Pertuan Agung adalah di bawah Akta B andaraya Kuala Lumpur 1 972. Dalam

hal ini Dewan Bandaraya mempunyai dua objektif utama iaitu objektifKerajaan

Tempatan dan Objektif Nasional.

Objektif Kerajaan Tempatan

1. Mempertingkatkan mutu pcntadbiran

2 . Menyediakan segala kemudahan dan membaiki mutu perkhidmatan

3 . Membaiki perancangan di semua sektor bagi mcncapai struktur

fizikal yang teratur dan rapi

4. l\;[enyediakan dan memperbaiki kemudahan infrastruktur bagi

kepentingan penduduk dan ncgara ( sistem lalulintas, sistem

perparitan dan sistem pembentungan)

5. Mengekalkan dan meningkatkan mutu alam sckitar dan

6 . Memp erb aiki dan m enaikkan imej Malaysia seb agai pus at

kebudayaan, keagamaan , pelancongan dan sukan.

S ecara umum Obj ektif Nasional Dewan Bandaraya ialah mcmbantu

menggalakkan pelaksanaan D asar Ekonomi B aru, 1'vlempergiatkan keindahan

Kuala Lumpur sebagai scbuah Ibu Negara, menyediakan kemudahan perumahan

yang mencukupi, mempertingkatkall ekonomi bandar, membangunkan kawasan

1

2

mundur dan memajukan serta mempertingkatkan peranan Kuala Lumpur sebagai

pusat perdagangan, kewangan, aktiviti tempatan serta antarabangs a . Kini

penghuni Ibu Kota Kuala Lumpur bcrjumlah lebih daripada 1. 2 juta orang.

Kadar ini akan meningkat berdasarkan unjuran urbanisasi bagi penduduk bandar

di Semenanjung Malaysia iaitu pada kadar 3 7. 5 % pada tahun 198 0 dan 44.7%

pada tahun 1990 ( Kajian semula Rancangan Malaysia Ketiga dan Rancangan

Malaysia Kelima).

Salah satu· tanggungjawab utama Organisasi Dewan Bandaraya Kuala

Lumpur ialah memberi p erkhidmatan yang berkualiti kepada warga kota. Datuk

B an d ar D at o' Kuala Lumpur d alam kat a alu- aluan S u a ra B andaray a

(Ogos,1993), pernah menyarankan agar kakitangan Dewan Bandaraya, perIu

lebih prihatin dan sensitif terhadap isu-isu yang berkaitan dengan organisasi.

Mereka diharap dapat memberi perkhidmatan yang cemerlang kepada warga kota

yang mempunyai kehendak yang berbagai-bagai,. Kakitangan juga seharusnya

boleh merasai kepuasan dalam memberi perkhidmatan kepada pembayar­

pembayar cukai atau warga kota.

Untuk terus maJu dan berjaya dalam mentadbir Ibu Negara dimana

kehendak dan citarasa penghuni-penghuninya yang berbagai-bagai ini, Dewan

B andaray a terpaksa mempertingkatkan produktiviti ke tahap yang p aling

maksimum. B agi setengah-setengah organisasi, produktiviti bermakna unit

pengeluaran yang banyak dan bermutu. B agi setengah organisasi lain produktiviti

bererti perkhidmatan yang baik , cekap dan memuaskan, ( Selvaraj , 1984).

Ke arah mencapai produktiviti yang maksimum, perkhidmatan yang

diberikan terlebih dahulu p edu berkualiti tinggi. Tenaga manusia mestilah

mempunyai nilai-nilai cemerlang seperti integriti, kegigihan dan komitmen.

Tenaga manusia yang mempuyai nilai-nilai cemerlang seperti tersebut akan dapat

3

membantu sesebuah organisasi mencapai objektifnya mengikut p eratllran­

peraturan serta arahan-arahan tertentu, serta memberi ' value for money' kepada

pelanggan-pelanggannya ( Abdullah, 1 990). Jika imej integriti dan komitmen dapat

dipertingkatkan , pelanggan akan memberi kepercayaan yang tinggi kepada

organisasi tersebllt.

Pelancaran ' Piagam Pelanggan bagi Perkhidmatan Awam ' oleh YA.B

Perdana Menteri Malaysia pada Jun 1 993, adalah sil1ah satu lagi reformasi jentera

pentabiran kerajaan dalam mclaksanakan fungsi falsafah kualiti dalam sistem

pentadbiran disemua sektor termasuk Dewan Bandaraya Kuala Lumpur (Berita

Harian, Feb, 1 994). Penyataan piagam ini bukan semata-mata janj i , tetapi bukti

komitmen atau jaminan perkhidmatan menerusi standard kualiti perkhidmatan

kepada orang ramai. lni bermakna konsep komitmen sekali lagi menjadi unsur

utama bila memberi perkhidmatan yang cemerlang bukan sahaja kepada orang

ramai malah dalam usaha mempertingkatkan pencapaian sesebuah oragnisasi itu.

Kajian-kaj ian lampau, jelas menunjukkan komitmen mempunyai perkaitan

dengan nilai-nilai positif seperti kecermelangan kerja , peningkatan produktiviti

(Sherman, 1 9 8 1 ), keberkesanan dalam organisasi (Steer 197 1 ), membentuk sikap

positif dan keterlibatan dalam tugas ( Porter, 1 976, Turiman , 1 99 1) , kepuasan

k erja dan kehadiran yang tinggi (Angle & ,Perry, 1 9 8 1 , Bateman dan

Strasser, 1 984 Porter , 1 9 76). Tidak komited dalam kerja dan organisasi akan

memberi kesan negatif kepada p encapaian matlamat serta boleh menjejaskan

imej sesebuah organisasi itu. Masalah ponteng dan tidak hadir bekerja , juga

akan menjej askan produktiviti dan kos p engurusan sesebuah organisasi

(Baron , 1 9 86 ).

4

Latarbelakang Masalah

Kemantapan sesebuah organisasi diukur melalu] mutu kepemimpinan

organisasi dan keupayaan kakitangan yang produktif. Ini mcrupakan aset yang

berharga kepada organisasi saperti D ewan Bandaraya Kuala Lumpur (Suara

DBKL, Ogos 1 993) . Komitmen, kepcmimpinan dan kakitangan yang produktif

akan menghasilkan produktiviti dan keberkesanan yang tinggi dalam sesuatu

orgarusas1.

Sebagai sebuah organisasi yang tcrlibat secara langsung d engan orang

ramai, perkhidmalan yang harus dibcrikan kcpada warga kota, perlulah cekap

dan penuh komitmen. Tahap keinginan dan keperluan penghuni kota yang

mempunyai pe1bagai latarbelakang sosio-ekonomi dan tidak terbatas, kadang­

kadang mencabar kewibawaan dan integriti scsebuah organisasi saperti Dewan

Bandaraya.

Melalui pembac aan dari akhbar-akhbar lepas , b e b erap a isu yang

ditonjolkan turut menj ejaskan imej organisasi dan masalah pengurusan dalam

Dewan B andaraya, isu adanya s ebilangan kakitangan yang didap ati suka

menghebahkan masalah dalaman organisasi kepada p ihak media massa (The

STAR, 8 .2 . 1 992). Datuk Bandar Dato' Kuala Lumpur pernah memberi ingatan

dan menyeru agar kakitangan serta pegawai-pegawai Dewan Bandaraya perlu

bekerja dalam satu pasukan dan tidak menghebahkan masalah dalaman kepada

media massa ( Suara DBKL, 1 993). Walau apapun alasan yang diberi, isu tersebut

seolah-olah menampakkan bibit-bibit masalah berkaitan dengan kepuasan kerja

dan komitmen keorganisa sian.

Se laras dengan kesedaran untuk mempertingka tkan k omitmen dan

tanggongjawab kakitangan terhadap organisasi, berbagai-bagai kursus telah

5

dijalankan melibatkan semua kakitangan. Kursus Bina lnsan adalah satu bentuk

kursus latihan ketahanan yang mempunyai inspirasi ke arah membentuk sikap

sayangkan kerja, keluarga dan organisasi. Walaupun begitu penyertaan daripada

kakitangan masih ditahap minimum dan sambutan yang diberikan tidak begitu

memberangsangkan. Ketua Pengarah Dewan Bandaraya, semasa merasmikan

Kursus Pembangunan Profesional I slam telah meluahkan rasa kesal kerana

terdapat segelintir pegawai-pegawai yang berkhidmat lebih satu dekad, mengambil

sikap negatif dan tidak peduli dengan kursus yang dianjurkan oleh j ab atan

(Suara DBKL, 1 993) .

Dalam usaha untuk mentadbir Bandaraya Kuala Lumpur dengan bilangan

kakitangan pengurusan yang terlibat adalah juga ramai yang kini berjumlah

1 2, 7 8 3 orang. Sebagai sebuah organisasi kerajaan tempatan yang mempunyai

kaitangan yang ramai, ianya tidak boleh lari dari menghadapi berbagai-bagai

masalah pengurus an yang b oleh menj ej askan keberkcsanan o rganisasi .

B erdasarkan rekod yang diperolehi dari Jabatan Personel DBKL, bilangan

kakitangan dikenakan tindakan tatatertib meningkat dari tahun ke setahun. Jika

diteliti rekod mengikut jenis kesalahan didapati secara purata hampir 60% ( 1 9 89-

1 993) adalah berkaitan dengan jenis kesalahan tidak h adir kerja dan 1 0% tidak

bertanggung j awab . Dari beberapa kajian lampau komitmen keorganisasian

mempunyai kaitan dengan sikap dan pelakuan pekerja saperti tidak hadir bertugas

(ponteng kerja), tidak bersungguh dalam kerj a, banyak melakukan perkara­

perkara tidak berkaitan dengan tugas sabenar dan sebagainya.

Melihat kepada kadar p elepasanimeletakkan jawatan kakitangan Dewan

B andaraya Kuala Lumpur saperti ditunj ukkan dalam Jadual 1 . Tahun 1 993

memperlihatkan kadar p erletakan jawatan yang agak tinggi b erbanding tahun­

tahun sebelumnya. Dari jumlah tersebut kakitangan kumpulan A menunjukkan

peningkatan angka iaitu 1 3 orang berbanding tahun-tahun sebelumnya. S umber

6

dari Jabatan Personel DBKL, m enjelaskan bahawa peningkatan ini adalah

berpunca dad sej umlah 6 orang doktor yang m eletakkan j awatan serentak

se1ebihnya ialah 2 orang pegawai tadbir, 1 orang akitek, 1 pegawai perancang, 1

jurukur bahan, dan 1 seorang pegawai penilai.

Jadual 1

Bilan gan kakitangan melep as kan/meletakkan j awatan m engikut kumpulan di Dewan Bandaraya Kuala Lumpur

Kumpulan Tahun

1 989 1 990 1991 1 992 1 993

A 3 1 5 8 13

B 6 6 8 27 24

C 6 14 21 29 3 9

D 29 30 28 39 34

IMG 1 7 1 0 13 14 22

lumlah 6 1 6 1 75 1 1 7 1 3 2

Sumber: labatan Personal Dewan Bandaraya Kuala Lumpur, 1 994.

7

JaduaJ di alas juga menunjukkan adanya peningkatan yang besar tcrutama

dalam tahun 1993 dari s egi kakitangan yang mele takan jawatan. Angka ini tidak

seharusnya dipandang ringan oleh pil1ak pengurusan kerana ia aka11 meningkatkan

kos dan masalah pengurusan organisasi .

Penyataan lVlasalah

B erasaskan kepada rasional sepcrti yang tclah dibincangkan, adalah

dirasakan keperluan bagi menjalankan kaj ian mengenai komitmen keorganisasian

di kalangan perkhidmatan pengurusan dan profesional dalam Dewan Bandaraya

Kuala Lumpur, memandangkan perkhidmatan ini menjadi tulang belakang dalam

tugas-tugas merancang, menyelia dan memastikan setiap p olisi y ang telah

ditetapkan, dipatuhi di samping mencari jawapan kepada persoalan-persoalan

saperti berikut:

1 . Di tahap m anakah k o mitmen k e organisas ian kakit ang an

kumpulan ' A' di Dewan 13andaraya Kuala Lumpur?

2. Adakah terdapat p erbezaan tahap komitmen antara kumpul an

ikhtisas dengan kumpulan pentadbiran/pengurusan ?

3 . Ap akah te rdap at p erb ezaan d ari s egi fak t o r-fa k t o r y ang

mempengaruhi tahap komitmen bagi kedua-dua perkhidmat an itu

dan,

4. Ap akah faktor-faktor yang mempegaruhi tahap komitmen

kakitangan dalam organisasi tersebut?