JABATAN UKUR BANGUNAN

FAKULTI SENIBINA, PERANCANGAN DAN UKUR

UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA

PEMULIHARAAN RUMAH MELAYU TRADISIONAL

TERENGGANU

Satu dissertasi yang disediakan sebagai memenuhi

Sebahagian dari syarat untuk penganugerahan

Sarjana Muda Ukur Bangunan (Kepujian)

DISEDIAKAN OLEH

SESSI

ROSlAN BIN AWANG

1999/2000

JABATAN UKUR BANGUNAN

FALKUTI SENIBINA, PERANCANGAN DAN UKUR

UNIVERSITI TEKNOLOGI MARA

SHAHALAM

DISSERTASI BSV 695

PENGESAHAN PEMBETULAN DISSERTASI

'Dengan ini adalah disahkan bahawa pelajar berkenaan telah membuat

pembetulan seperti yang di arahkan dan seterusnya dibenarkan menjilid

dissertasi beliau'.

Nama

No. Pelajar

Tajuk Dissertasi

Semester

Nama Penyelia

landa Tangan

Tarikh

: Roslan bin Awang

: 98025305

: Pemuliharaan Rumah Melayu Tradisional

Terengganu

: 04/2000

: Encik Amran bin Abdul Rahman

ABSTRAK

1.0 PENGENALAN

Pemuliharaan rumah-rumah tradisional Melayu adalah panting

sebagai suatu unsur di dalam mengekalkan senibina warisan bangsa

dan budaya tamadun bangsa Melayu di negars ini.

Ini kerana, rumah Melayu tradisional adalah suatu warisan senibina

tempatan sebagai rumah kediaman yang mempunyai pelbagai

unsur keunikan tersendiri dan istimewa, di mana bermula peringkat

perancangan pembinaan, pemilihan tapak, orientasi, takwin

pembinaan, penggunaan bahan dan sebagainya sehingga rumah itu

siap didiami.

Keunikan ini melibatkan pertalian dengan penggunaan unsur-unsur

kepercayaan agama, adat-resam, pantang-Iarang, semangat di

mana ianya menjadi pegangan dan pengaruh yang mendalam

terhadap penghuni yang mendiami rumah melayu tradisional ini

disamping kehalusan nilai seni ketukangan.

Sejarah terserlahnya senibina Melayu tradisional ini bermula

daripada Zaman Kesultanan Melayu Melaka dengan pembinaan

istana-istana, dan seterusnya kepada pemerintahan kesultanan

Melayu negeri-negeri di Semenanjung. Terdapat juga kelompok­

kelompok rumah-rumah mempunyai rekabentuk senibina mengikut

etnik-etnik pendatang seperti Bugis, Jambi dan lainnya, wujud

disetengah-setengah daerah di Negeri Sembilan, Melaka,

Terengganu, Kelantan, Kedah dan lain-lain lagi.

Penjajahan oleh Portugis, Belanda dan Inggeris telah menukar

bahan binaan dari kayu kepada batu-bata memberi kesan kepada

senibina tradisional yang lebih gamar kepada binaan bangunan batu

dengan ciri-ciri rekabentuk senibina nagars asing terutama berlaku

di zaman penjajahan Inggeris.

Di mana banyaknya didirikan bangunan-bangunan, rumah-rumah

kediaman berunsurkan binaan batu dengan rekabentuk berlawanan

dengan rumah tradisional bercirikan senibina tempatan.

Kessn daripada faktur penjajahan ini telah mencabar terhadap

'survival' rumah melayu tradisional ini di antaranya adalah:

ii

rupabentuk yang dikatakan agak menarik dengan pelbagai

istilah senibina seperti Neo-classical, Art-Deco, Renaissance

dan sebagainya talah menambat hati orang Melayu terutama

daripada 9010ngan bangsawan yang menganggapnya

lambang darjat dan status.

Terdapatnya bahan-bahan binaan seperti batu-bata mudah

diperolehi dan binaannya lebih cepat dilakukan oleh tukanq- .

tukang yang mahir terutamanya yang dibawa daripada luar,

binaan batu-bata juga adalah dianggap lebih ketahanan dan

kukuh seperti dayatahan kebakaran yang baik, serta mudah

dijalankan kerja-kerja penyelenggaraan dan pembaikian

berbanding dengan kayu. Disamping itu untuk mendapatkan

bekalsn kayu yang bermutu agak sukar didapati serta

mengambil masa yang panjang memperolehinya dan

memerlukan kemahiran yang tinggi untuk melakukan

kerjanya.

Dengan ini rumah-rumah melayu kian terpinggir, dan menghadapi

pelbagai masalah untuk terus tegak di tengah-tengah pembangunan

neqara sehingga sekarang.

iii