[sayyid mahmud syukri al-alusi] al-quran & ilmu astronomi.pdf

Upload: hafidz-fidz

Post on 06-Jul-2018

618 views

Category:

Documents


91 download

TRANSCRIPT

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    1/148

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    2/148

    A l <   u i ' a n d a n I l m u A s t r o n o m i

    l i i t l u l A « .l i .  M A D A L L A ' A L A I H I A U Q U R A N :   Min Ma

    V u illuulti Al Uni'ah Al Jadidalt Al Qaurimah Al Buritan

    P e n u l i s :

      A s - S a y y i d M a h m u d S y u k r i A l A l u s i

    T a h q i q :  M u h a m m a d Z u h a i r A s y - S y a w i s y

    f'"V

      f

    T a k h r i j :  M u h £ n ) ^ k a d N a s h i r u d d i n A l A l b a n i

    v  C e t a k a n :  K e d u a . 1 4 1 8 H / 1 9 9 7 M

    p e n e r b i t  A l M a k t a b A l I s la m i - B e i r u t / A m r r u n a n / D a m a s k u s

    | E d i s i I n d o n e s i a :

    ~ f t ^

    v

    Q U j ^ { ^

      Q

    £N   I L M U A S T R O N O M I

    Penari J g j n a h :  K a m r a n A s ' a d I r s y a d i

    E d i F c f i f tv M u k h l i s B M u k t i

    S r i Y u l i a s t u t i . S . E l

    D e s a i n C o v e r :

      H a k a D e s a i n

    C e t a k a n :  P e r t a m a , S e p t e m b e r 2 0 0 4

    P e n e r b it : P U S T A K A A Z Z A M

    A N G G O T A I K A P I D K I J A K A R T A

    A l Qur~ a n d a n I l m u A s t rono mi

    P e n g a n t a r P e n t a h q i q 1 1

    Bio gr af i Pen u lis 21

    M u k a d d i m a h 2 5

    S u r a h A l B a q a r a h 3 7

    S u r a h A a l i ' I m r a a n 7 1

    S u r a h A l A n ' a a m 8 1

    S u r a h A l  A'raaf  8 9

    S u r a h A l B a r a a ' a h ( A t - T a u b a h ) 9 9

    S u r a h Y u u n u s 1 0 1

    S u r a h H u u d 1 3 3

    S u r a h A r - R a ' d 1 3 9

    S u r a h I b r a a h i i m 1 5 7

    C

      DAFTAR ISI J

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    3/148

    A l Qu r ' cm d a n I l mu A s t rono mi

    '.•••.i I. Al Hi jr 161

    S u r a h  A n - N a M   173

    S u r a h Al lsraa

    1

      179

    S u r a h Al K a h f i  183

    S u r a h M a r y a m

      185

    S u r a h T h a a h a a  187

    S u r a h Al A n b i y a a  199

    S u r a h Al H a j j  211  £

    S u r a h Al M u ' m i n u u n  215

    S u r a h A n - N u u r  217

    S u r a h Al F u r q a a n  223

    S u r a h A s y - S y u ' a r a a "  229

    S u r a h A n - N a m l

      231  &

    S u r a h Al ' A n k a b u u t  233

    S u r a h A r - R u u m   235

    S u r a h L u q m a a n  239

    S u r a h A s - S a j d a h  241

    Surah Saba*

      243  J £

    S u r a h F a a t h i r  245

    Surah Yaasi in  249

    S u r a h A s h - S h a a f f a a t  265

    S u r a h A s y - S y u u r a a  269

    S u r a h A d - D u k h a a n  273

    S u r a h Q a a f  277

    A l Q u r ' a n d a n I l m u A s t r o n o m i

    S u r a h

     Al

      Q a m a r

    S u r a h A t h - T h a l a a q

    A y a t - a y a t K o s m o s D a r i B e r b a g a i S u r a h

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    4/148

    A l Q u r ' a n

     d an

     I l mu A s t ronomi A l Qu r "

     an dan

      Il mu A s t ronomi

    Bismillahirrahmanirrahim

    PENGANTAR PENTAHQIQ

    5

    e g a l a p u j i b a g i A l l a h . K a m i m e m u j i , m e m o h o n

    p e r t o l o n g a n ,  d a n  m e m o h o n a m p u n a n p a d a - N y a .

    K a m i b e r l i n d u n g p a d a A l l a h d a r i k e b u r u k a n n a f s u

    d i r i k a m i  dan  k e j e l e k a n p e r i l a k u k a m i . B a r a n g s i a p a

    y a n g d i a n u g e r a h i h i d a y a h o l e h A l l a h , m a k a t i a d a

    s e o r a n g p u n y a n g b i s a m e n y e s a t k a n n y a ,  dan

    b a r a n g s i a p a y a n g d i s e s a t k a n - N y a , m a k a t i a d a

    s e o r a n g p u n y a n g b i s a m e m b i m b i n g n y a . S a y a

    b e r s a k s i b a h w a t ia d a T u h a n s e l a i n A l l a h s e m a t a y a n g

    t i a d a s e k u t u b a g i - N y a ,

      d a n

      s a y a b e r s a k s i b a h w a

    M u h a m m a d a d a la h h a m b a  dan  r a s u l u t u s a n A l l a h .

    S e m o g a A l l a h s e n a n t i a s a m e l i m p a h k a n

    s h a l a w a t  d a n  s a l a m k e s e l a m a t a n p a d a n y a b e s e r t a

    k e l u a r g a  dan  s a h a b a t - s a h a b a t n y a .

    A l l a h  S W T  m e n u r u n k a n  A l  Q u r " a n p a d a N a b i

    M u h a m m a d  S A W  d a l a m r a n g k a m e n y e l a m a t k a n

    u m a t m a n u s i a d a r i g e l a p k e s e s a t a n m e n u j u c a h a y a

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    5/148

    A l Q u r ' a n d a n I l m u A s t r o n o m i —

    L.

      tfjJS

      L.

      1 ^ 1  j , \^

    3J

      ^ j

    * ^ J 45 r. J  fcfc» Sr. ^i33"i

    •^iLJJ  j ^-4^ 1- ^

    s ,

      ^

      „ - - - '

    " D a n  demikianlah Kami wahyukan kepadamu wahyu

    (Al Qufan) dengan perintah Kami. Sebelumnya kamu

    tidaklah mengetahui apakah Al Kitab (Al Qufan) dan

    tidak pula mengetahui apakah im an itu, tetapi Kami

    menjadikan Al Qur"an itu cahaya, yang Kami tunjuki

    dengan dia siapa yang Kami kehendaki di antara

    hamba-hamba Kami. Dan sesungguhnya kamu benar-

    benar memberi petunjuk kepada jalan yang lurus;

    (Yaitu) jalan Allah yang kepunyaan-Nya segala apa

    yang ada di langit dan apa yang ada di bumi. Ingatlah,

    bahwa kepada Allah-lah kembali semua urusan."

      ( Q s .

    A s y - S y u u r a a ( 4 2 ) : 5 2 - 5 3 )

    A l Q o r " a n d a n I lm u A s t r o n o m i

    p e t u n j u k , j a l a n Y a n g M a h a A g u n g l a g i M a h a T e r p u j i ,

    y a n g t e n t u n y a d e n g a n i z i n A l l a h S W T . A l l a h y a n g

    m e m i l i k i a p a s a j a y a n g a d a d i l a n g i t d a n d i b u m i . A l

    Q u r * a n d e n g a n d e m i k i a n a d a l a h K i t a b p e t u n j u k

    d a n b i m b i n g a n m e n u j u j a l a n l u r u s y a n g m e n j a m i n

    k e b a i k a n d u n i a d a n a k h i r a t s e r t a p e n c a m p a i a n r e s t u

    A l l a h  mardhatillah.

    1 3

    A l Q u r ' a n b u k a n l a h k i t a b te n t a n g d is i p l i n i l m u -

    i l m u k o s m o l o g i h i n g g a k i ta h a r u s m e r u j u k k a n s e t i a p

    t e or i p a d a n y a s e r t a m e m e r i k s a k a n s e t i a p p e n e m u a n

    p a d a n y a s e p e r t i y a n g d i l a k u k a n s e b a g i a n o r a n g

    s a a t i n i . B a h k a n t e r k a d a n g m e r e k a d a t a n g d e n g a n

    e k s p r e s i k e h e r a n a n y a n g t i d a k p e r n a h t e r l i n t a s d a l a m

    p i k i r a n n y a s e d i k i t p u n . B e g i t u m e n d e n g a r t e o r i i l m i a h ,

    b a r u m e r e k a se l a l u b e r u s a h a m e n y e r e t - n y e r e t b e b e r a p a

    a y a t A l K i t a b u n t u k m e n d a l i l i n y a d a n m e n g u l i t i

    k a n d u n g a n n y a t a n p a m e n e n g o k a s p e k s i g n i fa s i a y a t

    t e r s e b u t .

    M e r e k a p i k i r , d e n g a n b e g i t u m e r e k a t e l a h

    b e r k h i d m a t p a d a I s l a m , p a d a h a l t e o r i - t e o r i i l m i a h

    k e n y a t a a n n y a s e la l u m e n g a l a m i p e r u b a h a n . S a t u t e o r i

    d i g u g u r k a n d a n d i g a n t i k a n o l e h t e o r i b a r u la g i . P e n d a p a t

    b a r u m u n c u l m e n g g a n t i k a n p e n d a p a t y a n g l a m a , r i s e t

    t e r b a r u m e m b o n g k a r k e k u r a n g a n y a n g l a m a , a t a u

    m e n g u a t k a n n y a . M e r e k a p u n t e r je b a k d a l a m l u b a n g y a n g

    m e r e k a g a l i s e n d i r i . M e r e k a m e m u n c u l k a n t u d i n g a n

    p a r a d o k s i p a d a K i t a b A l l a h A z z a w a J a l l a , p a d a h a l

    m e r e k a s e b e n a r n y a t i d a k p e r l u m e l a k u k a n h a l i t u

    s e m u a , s e b a b K i t a b A l l a h k e k a l d a n t i d a k b e r u b a h

    a t a u p u n b e r g a n t i h a n y a u n t u k m e n y e s u a i k a n d e n g a n

    s e t i a p t e o r i d a n m e n d u k u n g s e t i a p g a g a s a n . I a j u g a

    a d a l a h k i t a b k e b e n a r a n y a n g t i d a k a k a n t e r s u s u p i

    k e b a t h i l a n d a r i s i s i m a n a p u n .

    P e r l u k i r a n y a k a m i t e g a s k a n l a g i , A l Q u r ~ a n

    b u k a n l a h k i t a b d i s i p l i n k o s m o l o g i , n a m u n y a n g

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    6/148

    A l Q o r " a n d a n I l m u A s t ro n o m i

    A l Qur~ a n d a n I l mu A s t rono mi

    * ' * -' s s

    "Sesungguhnya dalam penciptaan langit dan bumi,

    dan silih bergantinya malam dan siang terdapat

    tanda-tanda bagi orang-orang yang berakal; (yaitu)

    orang-orang yang mengingat Allah sambil berdiri

    atau duduk atau dalam keadaan berbaring dan mereka

    memikirkan tentang penciptaan langit dan bumi

    (seraya berkata): "Ya Tuhan kami, tiadalah Engkau

    menciptakan ini dengan sia-sia Maha Suci Engkau,

    maka peliharalah kami dari siksa neraka."

      ( Q s . A a l i

    T m r a a n ( 3 ) : 1 9 0 - 1 9 1 )

    Katakanlah: "Perhatikanlah apa yang ada di

    langit dan di bumi."

      ( Q s . Y u u n u s ( 1 0 ) : 1 0 1 )

    '. •* 'i

    "Dan di bumi itu terdapat tanda-tanda (kekuasaan

    Allah) bagi orang-orang yang yakin; dan (juga) pada

    dirimu sendiri. M aka apakah kamu tiada

    memperhatikan."   ( Q s . A d z - D z a a r i y a a t  ( 5 1 ) :  2 0 - 2 1 )

    i'  J', * t '  s  ' i ' ' i s ' *

    1 5

    i n g i n k a m i j e l a s k a n a d a l a h b a h w a ia h a n y a l a h

    m e n g i s y a r a t k a n b e b e r a p a h a k i k a t d a n h u k u m a l a m

    s e k a l i g u s m e n d o r o n g m a n u s i a u n t u k m e l a k u k a n

    p e n g a m a t a n d a n p e r e n u n g a n ( a l a m ) s e r t a

    m e n u n j u k k a n m e r e k a a k a n k e a g u n g a n c i p t a a n A l l a h

    s e b a g a i s a r a n a m e n g e n a l A l l a h S W T . D a n a p a

    y a n g d i i s y a r a t k a n o l e h A l l a h a d a l a h k e b e n a r a n y a n g

    t i d ak m u n g k i n b e r t e n t a n g a n d e n g a n h a k i k a t - h a k i k a t

    i l m i a h y a n g d i b u k t i k a n s e c a r a p a s t i o l e h p e n e l i t i a n .

    J a d i , b e t a p a j a u h p e r b e d a a n a n t a r a h a k i k a t - h a k i k a t

    i l m i a h ( y a n g d i i s y a r a t k a n ) A l Q u r * a n i n i d e n g a n

    t e o r i- t e o ri d a n h i p o t e s a - h i p o t e s a ( k o n v e n s i o n a l ) .

    A k a n t e t a p i , a d a k a h s e b e n a r n y a h u b u n g a n

    l a in a n t a ra A l Q u r ~ a n d e n g a n i l m u - i l m u k o s m o l o g i ?

    J a w a b a n n y a a d a , A l Q u r " a n t e l a h m e m b i m b i n g

    k i ta p a d a m e t o d e y a n g t e p a t - g u n a d a l a m p e n e l i t i a n

    ( i l m i a h ) y a n g b i s a m e n g h a n t a r k a n p a d a h a k i k a t -

    h a k i k a t . S e l a i n i t u i a j u g a t e l a h m e l e t a k k a n d a s a r -

    d a s a r m e t o d o l o g i i l m i a h

      yangsaliim

      ( t e p a t ) u n t u k k i t a .

    I n t i m e t o d o l o g i i l m i a h y a n g s a l i i m d a l a m

    p e n e l i t i a n s e s u n g g u h n y a b e r l a n d a s k a n p a d a

    p e n g a m a t a n , p e n y e l i d i k a n , d a n o p t i m a l i s a s i

    p e m i k i r a n d a l a m m e l a k u k a n a k t i v i t a s in i . H a l i n i

    t e l a h d i t u n j u k k a n o l e h A l l a h d a l a m A l Q u r

    x

    a n A l

    K a r i m - N y a s e b a g a i b e r i k u t ,

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    7/148

    A i Qu r a n d a n Il mu A s t ronom i

    yy

    "Katakanlah: "Sesun gguhnya aku hendak

    memperingatkan kepadamu suat u hal saja, yaitu

    supaya kamu menghadap Allah (dengan ikhlas)

    berdua-dua atau sendiri-sendiri; kemudian kamu

    fikirkan."

      ( Q s . S a b a ^ ( 3 4 ) : 4 6 )

    P e n g a m a t a n y a n g j e l i d a n p e n y e l i d i k a n

    y a n g m e n d a l a m s e r t a o p t i m a l i s a s i p e m i k i r a n ,

    m e r u p a k a n k u n c i k e m a j u a n d a n k e t e r b u k a a n , y a n g

    m e m b u k a k a n c a k r a w a l a i l m u d a n m e n g e l u a r k a n

    b u a h m a n f a a t n y a u n t u k u m a t m a n u s i a . A k t i v i t a s

    i n i l a h y a n g s e l a l u d i a n j u r k a n o l e h T u h a n k i t a d a n

    d i l a k u k a n o l e h k a u m

      salafush-shalih.

    D e n g a n d e m i k i a n d a p a t k a m i k a t a k a n b a h w a A l

    Q u r ~ a n t e l a h m e m b e r i k a n k u n c i p e n g e t a h u a n p a d a

    k i t a d a l a m b e r b a g a i d i s i p l i n i l m u . I a t i d a k b i s a d i t u n t u t

    m a c a m - m a c a m , d a n i t u m e m a n g b u k a n t u j u a n n y a ,

    u n t u k m e n y a j i k a n d i h a d a p a n k i t a r i n c i a n - r i n c i a n

    s a i n s y a n g b e r a g a m b e s e r t a b a g i a n - b a g i a n m i k r o n y a

    y a n g m e r u a h . C u k u p l a h k i r a n y a i a h a n c u r k a n

    b e l e n g g u y a n g m e r i n t a n g i a k a l , j u g a i a a n g k a t h i j a b

    p e n g h a l a n g y a n g m e n u t u p i n y a , s e r t a i a d o r o n g a k a l

    u n t u k b e r t o l a k d e n g a n t i d a k m e l a m p a u i b a t a s n y a

    d a n m e n g i s i m e d a n a k t i v i t a s n y a .

    K i t a b y a n g a d a d i t a n g a n p e m b a c a s e k a r a n g i n i

    a d a l a h

      "Ma Dalla 'Alaihi A l Quran min Ma Ya'dhadu Al

    Hai"ah Al Jadidah Al Qawimah Al Burhan"

      ( P e t u n j u k A l

    Q u r

    x

    a n y a n g M e n d u k u n g T e o r i B a r u I l m u A s t r o n o m i )

    k a r y a A l ' A l l a m a h S y a i k h M a h m u d S y u k r i A l A l u s i.

    U

    A l Q u r ' a n d a n I l m u A s tr o n o m i

    K i t a b i n i m e n g u t i p s t a t e m e n p e n u l i s : " M e m a p a r k a n

    a p a y a n g d i l o n t a r k a n g a g a s a n b a r u i l m u a s t r o n o m i y a n g

    t i d ak b a n y a k b e r t e n t a n g a n d e n g a n n a s h - n a s h d a l a m A l

    Q u r

    x

    a n d a n S u n n a h , s e r t a m e n g h i m p u n a y a t - a y a t

    y a n g m e n y a n g k u t m a s a l a h in i y a n g t e r s e b a r d i d a l a m

    b e r b a g a i s u r a h A l C j u r ' a n b e r d a s a r k a n u r u t a n s u r a h n y a ,

    t e r u t a m a ( a y a t - a y a t ) y a n g m e m u a t d i s k u r s u s b e n d a -

    b e n d a l u a r a n g k a s a d a n b e n d a - b e n d a b a w a h b u m i ,

    s e k a l i g u s m e n y e b u t k a n t a f s i r - t a f s i r a y a t y a n g

    d i k e m u k a k a n o l e h p a r a p a k a r t a f s i r t e r k e m u k a ,

    d e n g a n b e r p e g a n g t e g u h p a d a a s a s r i n g k a s - p a d a t ,

    p e n d a p a t y a n g p a l i n g

      shahih,

      d a n g a g a s a n y a n g

    p a l i n g t e p a t "

    M e s k i d e m i k i a n , p e n u l i s b e r p r e t e n s i t i d a k a k a n

    m e n c a r i - c a r i a l a s a n y a n g d i p a k s a k a n , j u g a t i d a k a k a n

    m e m a l i n g k a n n a s h - n a s h d a r i o r i e n t a s i a s l i n y a , a t a u

    m e n y i m p a n g k a n n y a d a r i d a l a l a h - d a l a l a h ( p e t u n j u k )

    s i g n i f a s i n y a , s e r t a t i d a k a k a n t e r b e l e n g g u o l e h t e o r i - t e o r i

    y a n g t e r l a n j u r b e r k e m b a n g l u a s . A k a n t e t a p i s e j a k

    p e r m u l a a n k i t a b n y a , p e n u l i s t e l a h m e n e n t u k a n

    m e t o d e n y a y a n g a k a n m e n d u d u k k a n s e t i a p m a s a l a h

    [> ad a t e m p a t n y a m a s i n g - m a s i n g s e c a r a p r o p o r s i o n a l

    i la n t i d a k a k a n m e n g g u n a k a n p e n d e k a t a n o r a n g -

    o r a n g y a n g m e n j a d i k a n A l Q u r " a n s e b a g a i k i t a b

    d i s i p l i n k o s m o l o g i d a n g u d a n g p e n y i m p a n

    p e n e m u a n - p e n e m u a n d a n i n o v a s i - i n o v a s i b a r u , j u g a

    y a n g m e n u n d u k k a n A l Q u r * a n p a d a s e t i a p t eo r i y a n g

    l)i>redar

      t a n p a m e n e l i t i a p a k a h t e o r i t e r s e b u t b e n a r

    . il .u i b a t h i l , j u g a a p a k a h i a k e k a l a t a u s e k i l a s s a j a .

    M e n g e n a i t e o r i b a r u i l m u a s t r o n o m i y a n g

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    8/148

    A l Q u f a n d a n I l m u A s t r o n o m i

    d i a n g k a t n y a d a l a m k i t a b i n i , p e n u l i s m e n g a t a k a n :

    " S a y a m e l i h a t b a n y a k k a i d a h - k a i d a h t eo r i b a r u

    y a n g t i d a k b e r t e n t a n g a n d e n g a n n a s h - n a s h y a n g b e r l a k u

    d a l a m A l K i t a b d a n A s - S u n n a h . K a l a u p u n a d a y a n g

    b e r t e n t a n g a n , h a l i t u t i d a k t e r l a l u m e n c o l o k ( s i g n i f i k a n )

    d a n k i ta p u n t i d a k p e r l u m e n a k w i l n a s h - n a s h d e m i

    k e p e n t i n g a n p e n y e l e r a s a n n y a , k a r e n a t a k w i l d a l a m h a l

    i n i j u g a b u k a n p e n d a p a t S a l a f y a n g l a y a k d i t e r i m a

    ( m e n t a h - m e n t a h ) , a k a n t e t a p i h a r u s k i t a k a t a k a n ,

    b a h w a a p a p u n y a n g b e r t e n t a n g a n d e n g a n k e d u a n y a

    ( A l K i t a b d a n A s - S u n n a h ) p a s t i l a h i a m e n g a n d u n g

    b e n i h - b e n i h k e k u r a n g a n d a n k e c a c a t a n , s e b a b n a l a r

    y a n g j e la s t i d a k a k a n b e r t e n t a n g a n d e n g a n n a s h y a n g

    shahih,  b a h k a n k e d u a n y a j u s t r u s a l i n g m e m b e n a r k a n

    d a n m e n g u a t k a n s a t u s a m a l a i n .

    P e r l u d i k e t a h u i , s y a r i a t ( I s l a m ) y a n g m u l i a t i d a k

    m e m u a t a p r e s i a s i p e n y e r a p a n t e r h a d a p k a i d a h -

    k a i d a h i l m u m a t e m a t i k , m e l a i n k a n h a n y a m e m u a t h a l -

    h a l y a n g s e c a r a k o n s e k u e n s i f b i s a m e m b e r i k a n

    k e b a h a g i a a n b a g i p a r a p e l a k u d i d u n i a m a u p u n d i a k h i r a t

    s e r t a m e m u a t p e n j e l a s a n m e n g e n a i s a r a n a y a n g b i s a

    m e n g h a n t a r k a n m e r e k a m e n u j u k e b a h a g i a a n y a n g

    a b a d i . T a r g e t - t a r g e t i n i b a r a n g k a l i d i i s y a r a t k a n o l e h

    s y a r i a t d a l a m b e n t u k k e s i m p u l a n k o n k l u s i f y a n g d i t a r i k

    d a r i b e b e r a p a k a i d a h m a t e m a t i k . "

    I a j u g a m e n g e m u k a k a n ,

    " J i k a m e m a n g m e m u n g k i n k a n d i l a k u k a n

    p e r p a d u a n a n t a r a p e n d a p a t p a r a f i l o s o f m e n g e n a i

    m a s u k a n y a n g d i t e r i m a a k a l d e n g a n a p a y a n g

    d i k a t a k a n o l e h

      Sayyidul Hakama

      d a n C a h a y a p e n g h u n i

    A l Q u r ' a n d a n I l m u A st r o n o m i

    — 1 9

    b u m i d a n l a n g i t ( R a s u l u l l a h ) , m a k a t i d a k a p a - a p a ,

    b a h k a n ia m a l a h a k a n l e b i h k o n d u s i f d a n r e l e v a n

    u n t u k m e m a t a h k a n k e r a g u - r a g u a n y a n g s e r i n g k a l i

    m e n g u s i k k a u m m u k m i n y a n g l e m a h . "

    ***

    S e s u n g g u h n y a , y a n g m e n d o r o n g k a m i u n t u k

    m e n e r b i t k a n k it a b i n i a d a l a h F a d h i i l a t u l ' A a l i m A l

    ' A a m i l S y a i k h A b d u l M a l i k b i n I b r a h i m A l u A s y - S y a i k h ,

    k e t u a J a m a ' a h A m a r M a k r u f N a h i M u n k a r d i H i j a z ,

    d a n s a t u - s a t u n y a m a n u s k r i p a s l i k i t a b i n i h a n y a l a h

    k a r y a M u h a m m a d B a h j a t A l A t s a r y , s e m o g a A l l a h

    m e n c u r a h i n y a d e n g a n k u c u r a n r a h m a t - N y a .

    K a m i f o t o c o p i m a n u s k r i p i t u , l a l u k a m i k o r e k s i ,

    k e m u d i a n k a m i c a n t u m k a n p u l a b i o g r a f i s e t i a p t o k o h

    v a n g d i s e b u t k a n d i d a l a m k i t a b i n i , s e k a l i g u s

    m e m b e r i k a n p e n j e l a s a n p u s t a k a a t a s j u d u l - j u d u l , k i t a b ,

    d .i n t o k o h - t o k o h n y a , d e n g a n h a r a p a n b i s a s e m a k i n

    m e n a m b a h k u a l i t a s m a n f a a t n y a .

    S e m e n t a r a i t u , a y a t - a y a t A l Q u r

    x

    a n n y a d i b e r i

    i n d e k s d a n d i t e l i t i o l e h A l A t s a r i — j a z a a h u l l a a h u

    klmirnn — b e l i a u p u n b e r k e n a n m e m b e r i k a n b e b e r a p a

    k o m e n t a r y a n g k a m i t a n d a i d e n g a n n a m a b e l i a u

    ( A l A t s a r i ) d i a k h i r k o m e n t a r , u n t u k m e m b e d a k a n

    k o n t r i b u s i y a n g t e l a h b e l i a u s u m b a n g k a n .

    S e d a n g k a n h a d i t s - h a d i t s n y a

      di-takhriij

      o l e h A l

    M n h a d d i t s S y a i k h M u h a m m a d N a s h i r u d d i n A l

    A l l >. m i, d a n a d a b e b e r a p a h a d i t s y a n g k a m i

      takhrij

    M'ndiri.

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    9/148

    Al G iu rkan da n  I l mu A s t ronomi

    H a n y a A l l a h

      l a h

      T u h a n t e m p a t m e m o h o n ,

    s e m o g a

      D i a

      m e m b e r i k a n m a n f a a t p a d a k a r y a

      ini

    s e k a l i g u s m e n g a n u g e r a h k a n p a h a l a b a g i o r a n g y a n g

    i k u t a n d i l p e r a m p u n g a n n y a a t a u t u r u t - s e r t a d a l a m

    p e n e r b i t a n n y a .

    D o a t e r a k h i r k a m i , s e g a l a p u j i b a g i A l l a h T u h a n

    s e k a l i a n a l a m .

    D a m a s k u s ,  10

      J u m a a d i l A w w a l

      1380 H

    1

    A b u B a k a r M u h a m m a d Z u h a i r A s y - S y a w i s y

    1

      Alhamdulillah,  s a y a m e l a k u k a n r e v i s i u l a n g k i t a b  ini  p a d a

    t a h u n   1417 H. Dan Dr.  S y a h i r J a m a l  A g a ,  d o s e n  di  U n i v e r s i t a s

    D a m a s k u s b e r k e n a n m e n e l i t i k i t a b t e r s e b u t , s e k a l i g u s m e m b e r i k a n

    c a t a t a n b e r m a n f a a t y a n g k a m i b e r i t a n d a   (*) di  a w a l k o m e n t a r .

    Jnzaahullaahu khairan.

    Al Qur~ an dan  Il mu A s t ron omi

    BIOGRAFI PENULIS

    J  p e n u l i s b e r n a m a l e n g k a p  Abu Al  M a ' a l i M a h m u d

    S y u k r i

      bi n

      A b d u l l a h

      bi n

      S y ih a b u d d i n M a h m u d

      Al

    A l u s i

      A l

      H u s a i n i , a d a l a h s e o r a n g a l i m , p e n u l i s , a h l i

    k i h a s a ,

      s a s t r a w a n ,

      da n

      p e m b a h a r u

      (Al  Mushlih).

    I a d i l a h i r k a n

      d i

      B a g h d a d p a d a t a h u n

      1273 H

    d . i l am s e b u a h k e l u a r g a n i n g r a t y a n g s u d a h t e r k e n a l

    k n l m u a n  dan  k e a g a m a a n n y a .

    I a b e r g u r u p a d a a y a h n y a , l a l u s a n g p a m a n ;

      Abu

    A l H a r ak a t N u ' m a n K h a i r u d d i n

      Al

      A l u s i , k e m u d i a n

    S y a i k h I s m a ' i l

      b i n

      M u s h t h a f a

      Al

      M a u s h i l i , S a y y i d

    M u h a m m a d A m i n   Al  K h u r a s a n i  Al  F a r i s i , d a n  l a i n - l a i n .

    I a s a n g a t m a j u d a l a m d i s i p l i n r a s i o

      da n

      n o r m a t i f

    {mitll).  Ia

      m e n g a j a r s a m b i l m e n g a r a n g , h i n g g a

    n a m a n y a h a r u m m e n c u a t

      d a n

      b a n y a k d i t u j u o l e h

    1 ' i T . i g a m

      o r a n g d a r i b e r b a g a i n e g e r i .

      Ia

      a d a l a h s a l a h

    ' . . i iu  t o k o h k e b a n g k i t a n , p i o n e r d a l a m d i s k u r s u s i l m u

    i l . t n   s a s t r a , s e r t a p e n y e r u r e f o r m a s i .

      Ia

      m e n y a t a k a n

    2 1

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    10/148

    A l Q u r a n d a n I lm u A s t r o n o m i

    p e r a n g t e r h a d a p b i d ' a h d a n k h u r a f a t , s e r t a

    m e n y e r u k a n a g a r m e n g i k u t i j a l a n k a u m

      Salafush-

    shaleh.

      I a j u g a m e n y e r a n g h a b i s t a s a w u f d a n t a r e k a t -

    t a r e k a t n y a . I a a d a l a h t ip e s e o r a n g a l i m y a n g

    p e m b e r a n i d a n b e r h a r g a d i ri s e p a n j a n g p e n d u d u k a n

    D i n a s t i T u r k i U t s m a n i d a n I m p e r i a l i s I n g g r i s a t a s I r a k .

    P e n u l i s m e n i n g g a l d u n i a di B a g h d a d p a d a t a h u n

    1 3 4 2 H d a n m e n i n g g a l k a n w a r i s a n b e s a r d a l a m

    d i s k u r s u s a g a m a , b a h a s a , s e j a r a h , s a s t r a , d a n d i s i p l i n

    i l m u l a i n n y a .

    Bulugh Al Arab fi Alnval Al 'Arab;

    Akhbar Al Baghdad iva Ma Jaivaraha min Al Bilad;

    Tarikh Najd;

    Ad-Dala'il Al 'Atjliyyah 'ala Khatmi Ar-Risalah Al

    Muhammadiyyah;

    Ghayah Al Amani fi Ar-Radd 'ala An-Nabhani;

    - Al Ayat Al Kubra 'ala Dhalali An-Nabh anifiRalyyatihi

    Ash-Shughra;

    - Fashl Al Khithab fi Syarh Masa'il Al Jahiliyyah H Al

    Imam Muhammad Ibnu Abdul Wahhab;

    - Adh-Dhara'ir wa Ma Yusaunvigh H Asy-Sya'ir Duna

    An-Natsir;

    - Bada'i' Al Insya';

    Al Ajzvibah Al Murdhiyyah 'an Al Aslilah Al

    Manthiqiyyah; dan

    Ma Dalla 'Alaihi Al Quran min Ma Ya 'dhadu Al Hat ah

    Al Jadidah,

      y a i t u k i t a b y a n g a d a d i h a d a p a n p e m b a c a

    s e k a r a n g i n i .

    22

    A l Q u f a n d a n I l m u A s t r o n o m i

    2 3

    I a m e n g u a s a i d e n g a n b a i k b a h a s a P e r s i a d a n

    T u r k i , s e r t a m e m i l i k i b e b e r a p a k a r y a t e r j e m a h d a r i

    t e k s k e d u a b a h a s a t e r s e b u t .

    K i t a b y a n g p a l i n g l u a s m e n g u p a s n y a d a n y a n g

    p a l i n g u t a m a a d a l a h k i t a b

      Mahmud Syukri Al Alusi

    wa Ara'uhu Al Lughawiyyah

      k a r y a U s t a d z M u h a m m a d

    B a h j a t A l A t s a r i .

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    11/148

    A l Q u r o n d a n I lm u A s t r o n o m i

    2.4

    A l Q u r ' a n d a n I lm u A s t r o n o m i

    MUKADDIMAH

    j ^ a m i s a n j u n g k a n p u j i a n k e p a d a - M u , w a h a i

    f ^ ^ P e r e k a y a s a k o s m o s , w a h a i P e n c i p t a a l a m d a n

    t e m p a t , w a h a i P e n g g e r a k g a l a k s i m e n u r u t r o t a s i y a n g

    l el a h d i a t u r h i k m a h - M u . K a m i h a t u r k a n p u l a s h a l a w a t

    i l .i n s a l a m p a d a N a b i - M u , M u h a m m a d y a n g E n g k a u

    l - i la n k a n d a r i s a t u T a n a h S u c i k e T a n a h S u c i y a n g l a i n ,

    l .i lu K a u a n g k a t i a d a r i l a n g i t k e l a n g i t , h i n g g a K a u

    l i . i n t a r k a n i a d i t e m p a t y a n g t a k t e r g a p a i o l e h a n g a n

    .ik. i l .  S e m o g a E n g k a u a n u g e r a h k a n k e s e j a h t e r a a n d a n

    k e s e l a m a t a n p a d a n y a b e s e r t a k e l u a r g a d a n s a h a b a t -

    - • .l ha b at n ya d e n g a n p u t a r a n la n g i t p e m a h a m a n d a n

    h i d a y a h s e r t a m e n t a r i g a l a k s i k e m a k r i f a t a n .

    P e n d a p a t y a n g b e r k e m b a n g l u a s s a a t i n i

    m e n g e n a i te o r i a s t r o n o m i a d a l a h p e n d a p a t P h y t a g o r a s

    2

    ,

    • P y t h a g o r a s a d a l a h o r a n g b i j a k Y u n a n i y a n g t e r k e n a l .

    I V i ij - j ku t n y a d i s e b u t P h y a t a g o r i a n . M e r e k a m e m i l i k i b e b e r a p a

    2 5

    http://ik.il/http://ik.il/

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    12/148

    Al Our' an d an Ilmu Astronomi

    p e n d a p a t m e n g e n a i a s t r o n o m i , d i a n t a r a n y a b a h w a b u m i a d a l a h

    s a l a h s a t u d a r i s e k i a n p l a n e t y a n g b e r p u t a r m e n g e l i l i n g i a p i

    sentra l , ber tentan gan deng an doktr in yang bered ar ka la i tu, bahwa

    bumi adalah pusat kosmos. Phytagoras dilahirkan di Pulau Samos

    dan meninggal pula di sana sekitar tahun 600 SM.

    3

      la berkey akinan ba hwa bumi adal ah pusat ta ta surya dan

    bum i berota si dua kali , har ia n menge lil in gi dir inya dan tahu nan

    mengelingi matahari.

    4

      P t o l e m e u s a d a l a h a h l i a s t r o n o m i , s e j a r a h , d a n g e o g r a f i .

    D i a l a h p e n y u s u n K i t a b

      Majesty

      yan g te rk enal , la memi liki teor i

    P t o l e m e u s y a n g m e n g a t a k a n , b a h w a b u m i s t a t i s d a n p l a n e t l a h

    yan g berotasi mengelili nginya.

    Al Qur~an dan Ilmu Astronomi

    %

      Yaitu kitab

      Buluglt Al Arab fi Altwal Al 'Arab,

      sebua h kitab

    V . u i

     f. i i - r k e n a l d a n t e r d i r i d a r i t i g a j i l i d . K i t a b i n i m e n d a p a t

    | M i i f , l i . i i j ; . i n n

      Osca r II , raja Swed ia, dicet ak di Ba gh da d sekali d an

    27

    seorang f i losof (Yunani Kuno) terkenal , yang kemudian

    d i s o k o n g o l e h p a r a f i l o s o f m u t a k h i r s e t e l a h j a u h

    s ebe lum n ya te rben gkal a i dan te rbu an g, bah w as an ya

    bumi bergerak secara harian

    3

      da n tahu nan menge li l ingi

    matahari dan matahari adalah pusat tata surya, sementara

    bum i hanyalah salah satu planet yang bergerak. Bumi

    beren ang-r enang di udar a, ber gan tung an deng an rantai-

    r a n t a i g r a v i t a s i d a n b e r d i r i d e n g a n t o p a n g a n n y a

    s eba ga i m an a p lan e t - p lan e t la in , bu ka n s ebag a im a n a

    p e n d a p a t a s t r o n o m i k P t o l e m e u s

    4

      y a n g m e n g a n g g a p

    bumi layaknya paku di daun pintu dan seterusnya.

    Para f i losof bel aka nga n me ny eb ut teori tersebut

    sebagai  Al HaFah Al Jadidah (teori baru ilmu astronomi)

    m e n g i n g a t k e p o p u l e r a n n y a t e r j a d i p a d a m a s a - m a s a

    terakhir ini , la in lagi cerita nya j ika ia mun cul dah ulu

    kala. Saya melihat banyak kaidah-kaidah teori baru ini

    yang t idak bertentangan dengan nash-nash yang berlaku

    dal am A l K i tab dan A s - S un n a h , ka la up un ada ya n g

    berten tangan, hal i tu t idak terlalu menc olok (s ignif ikan)

    dan kita pun t idak perlu menakwil nash-nash segala

    d e m i k e p e n t i n g a n p e n y e l e r a s a n n y a , k a r e n a t a k w i l

    dal am hal ini juga buka n pen da pat Salaf yang l ayak

    d i t e r i m a ( m e n t a h - m e n t a h ) , a k a n t e t a p i h a r u s k i t a

    k a t a k a n , b a h w a a p a p u n y a n g b e r t e n t a n g a n d e n g a n

    k e d u a n y a ( A l K i t a b d a n A s - S u n n a h ) p a s t i l a h i a

    m en gan dun g ben ih - ben ih kekuran gan dan kecaca tan ,

    sebab nalar yang je las t idak akan bertentangan dengan

    n a s h y a n g  shahih,  b a h k a n k e d u a n y a m a l a h s a l i n g

    membenarkan dan menguatkan satu sama lain .

    Perlu diketahui, syariat (Islam) yang mulia tidak

    memuat apresias i penyerapan terhadap kaidah-kaidah

    ilmu matematik, melainkan hanya memuat hal-hal yang

    s e c a r a k o n s e k u e n s i f b i s a m e m b e r i k a n k e b a h a g i a a n

    kig i p ara p e laku di dun ia m aup un di akh ira t s e r ta

    m e m u a t p e n j e l a s a n m e n g e n a i s a r a n a y a n g b i s a

    m e n g h a n t a r k a n m e r e k a m e n u j u k e b a h a g i a a n y a n g

    .•kuli . Targe t- ta rget ini bar ang kal i di i syar atk an ol eh

    ••v. iriat

      d a l a m b e n t u k k e s i m p u l a n k o n k l u s i f y a n g

    1111.irik  dari beberapa kai dah matemati k.

    Begitu pula dalam menjelaskan masalah (astronomi)

    11  i i.  Al Qur'an Al Karim hanya melansir dialog yang

    i h . i l . im atkan p ada ban g s a A ra b m en g en a i ap a yan g

    i n e i e k a

      ke tah ui dar i i lm u - i l m u yan g m ereka te r im a

    d.

    ii i  le luhur mereka . Sebab sebaga iman a kami sebut kan

    d.dam ki tab kam i yan g kh us us ka m i s u s u n u n t uk

    11  u-i ijelaskan tindakan merek a

    5

    , mereka mema ng memiliki

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    13/148

    A l Q u f a n d a n I l m u A st r o n o m i

    d u a k a l i d i K a i r o , k e m u d i a n d i c e t a k d i B e i r u t . L i h a t ,  Mahmud Syukri

    Al Alusi w a Ara'uhu Al Lughawiyyah,  c e r a m a h i l m ia h P r o f. M u h a m m a d

    B a h j a t A l A t s a r i u n t u k m a h a s i s w a p a s c a s a r j a n a J u r u s a n A d a b d i

    Ma had Ad-Dirasat Al Arabiyyah Al 'Ulya  ( I n s t i t u t L i g a A r a b ) d i K a i r o .

    6

      * S e j a k d a h u l u k a l a b a n g s a A r a b s u d a h m e n g a m a t i p e r g e r a k a n

    b i n t a n g m e n g i n g a t n i l a i p e n t i n g d a r i s e g i s o s i a l d a n e k o n o m i , m e s k i

    m e r e k a t i d a k m e m f o r m u l a s i k a n n y a d a l a m b e n t u k i l m u m e n u r u t

    d e f i n is i y a n g j e li , k a r e n a p e n g e n a l a n k o s m o s b a r u m u n c u l , m e n g i k u t i

    p e r k e m b a n g a n k e m a j u a n s a i n s m o d e r n d a n m u t a k h i r .

    A l Qu r ~an dan I lmu A s t r o no m i —

    s e d e r e t i l m u p e n g e t a h u a n d a n k a u m i n t e l e k t u a l

    m e r e k a p u n m e m e g a n g t e g u h m o r a l i t a s y a n g m u l i a d a n

    n o r m a - n o r m a y a n g b a i k . S y a r i a t p u n k e m u d i a n

    m e m b e n a r k a n a p a y a n g m e m a n g b e n a r d a n s e r t a -m e r t a

    m e n a m b a h i n y a , d a n m e m b a t a l k a n a p a y a n g m e m a n g

    b a t h i l d a n j e l e k s e m b a r i m e n j e l a s k a n m a n f a a t -

    m a n f a a t y a n g b i s a d i a m b i l d a r i n y a d a n m u d a r a t -

    m u d a r a t y a n g d i a k i b a t k a n n y a .

    D i a n t a r a i l m u p e n g e t a h u a n y a n g m e r e k a k u a s a i

    a d a l a h i l m u   nujum  ( a s t r o n o m i )

    6

    , k h u s u s n y a h a l - h a l

    y a n g b i s a m e n j a d i k o m p a s p e n u n j u k ( a r a h ) d i d a r a t a n

    m a u p u n d i l a u t a n , j u g a p e t u n j u k p e r b e d a a n w a k t u

    d e n g a n ( h a n y a m e n g a m a t i ) p e r b e d a a n r a s i ( z o d i a k )

    m e r e k a , b a h k a n b i s a d i k e t a h u i p u l a — d e n g a n m e t o d e

    t e r s e b u t — p e r s i n g g a h a n - p e r s i n g g a h a n r o ta s i m a t a h a r i

    d a n b u l a n  (manazil sair an-nayyirain)  s e r t a h a l - h a l y a n g

    t e r k a i t d e n g a n m a s a l a h in i .

    I n i p u l a y a n g d i t e g a s k a n d a n d i t e t a p k a n o l e h A l

    Q u r ~ a n d a l a m b e b e r a p a t e m p a t d a n k e s e m p a t a n ,

    m i s a l n y a :

    2 9

    tt

      t f

      , , _

    o \

      U i i  I j O ^ ll  i ' S I  J i ^ . ^ j j l y , j

    "Dan Dialah yang menjadikan bintan g-bintang bagimu,

    agar kamu menjadikannya petunjuk dalam kegelapan

    di darat dan di laut."

      ( Q s . A l A n ' a a m ( 6 ) : 9 7 )

    "Dan dengan bintang-bintang itulah mereka mendapat

    petunjuk".  ( Q s . A n - N a h l ( 1 6 ) :1 6 )

    .

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    14/148

    Al Ou r' an dan Ilmu Astronomi —

    "Dia-lah yang menjadikan matahari bersinar dan

    bulan bercahaya dan ditetapkan-Nya manzilah-

    manzilah (tempat-tempat) bagi perjalanan bulan

    itu,

      supaya kamu mengetahui bilangan tahun dan

    perhitungan (waktu)."

      (Qs. Yu un us (10):5)

    "Dan Kami jadikan malam dan siang sebagai dua

    tanda, lalu Kami hapuskan tanda malam dan Kami jadikan

    tanda siang itu terang, agar kamu mencari kurnia dari

    Tuhanmu, dan supaya kamu mengetahui bilangan tahun-

    tahun dan perhitungan. Dan segala sesuatu telah Kami

    terangkan dengan jelas."  (Qs . Al Isra a" (17 ): 12)

    I

      % \

      i L l i i ' *

      ^ . - L ^ I j  LJ jS\ «.llUl

      L/) -UJ

      «

    "Sesungguhnya Kami telah menghiasi langit yang

    dekat dengan bintang-bintang dan Kami jadikan

    bintang-bintang itu alat-alat pelempar syetan."

    (Qs .

      Al Mul k (67): 5)

    k k i l j  0̂3 oJ y  ^ J »

      w

    ^ JlW

    ^

      ^ ^ ^ " -

    "Mereka bertanya kepadamu tentang bulan sabit.

    Katakanlah: Bulan sabit itu adalah tanda-tanda

    waktu bagi manusia dan (bagi ibadah) haji."  (Qs.

    Al Baq ara h (2): 189)

    Dan masi h ban yak lagi ayat-a yat s ejenis.

    I lmu pen get ahu an yang dikua sai ban gs a Ara b

    .

     Al Qur 'an d an Hmu Astronomi

    lainnya adalah ilmu meteorologi  (Al Anwa')

    7

    ,  wak t u-

    w a k t u t u r u n h u j a n , p e m b e n t u k a n m e n d u n g d a n

    t iupan ang in k e ncang y ang me ny e re t ny a . Al Ki t ab

    dan As- Sunn ah pu n lantas menj elask an status yan g

    benar dan yang kel iru dari disipl in tersebut . Allah

    berfirman,

    - t

      9  i  . J *,

      f,

      ti

    *t

    "Dialah Tuhan yang memperlihatkan kilat kepadamu

    untuk menimbulkan ketakutan dan harapan, dan Dia

    mengadakan awan mendung; dan guruh itu bertasbih

    dengan memuji Allah."

      (Qs. Ar- Ra' d (13):12-13)

    '  f  -  ° ' t. ' '  * "r  ?f °  "f' '. - -t * '«

    j»I J j - J I

      y>

      s j ^ i l f t  . O

    y _ y £  i ^ JU l

      C

    L J I

      j ^ j l

    j i \

    f e

    "Mflfa?

      terangkanlah kepadaku tentang air yang kamu

    minum; Kamukah yang menurunkannya dari awan

    ataukah Kami yang menurunkan."

      (Qs. Al Waaq i' ah

    (56):68-69)

    '  Berarti kondisi iklim dan cuac a pada wak tu terte ntu, atau

    il.il.im istilah ilmiah mo de m sam a de nga n met eorologi mem pela jari

    u n s u r

    - u n s u r  iklim yang berlainan (panas, hujan,  m e n d u n g ,  terik

    m.il.ihari, dan lain-lain). Bangsa Arab telah turut andil dala m mempe lajari

    . n i . i s i r - a n a s i r

      cuaca dan memu ncul kan ilmu tersebut di mas a modern,

    -.il>.ib prakira an cuaca me mb ut uh ka n tek nologi yang be lum dikenal

    '•rlvlumnya.

    31

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    15/148

    A l Qu r a n d a n Il mu A s t ronom i

    "htin Kuini tiiiititkiiii ilun auuin air yang banyak

    U-tiuuiU

      "

      ( U s A n N . i b . i ( 7 8 ) 1 4 )

    j  y \

      J J

      -

    1 J

    "Kam u (mengganti) rezeki (yang Allah berikan)

    dengan mendustakan (Allah)."

      ( Q s . A l W a a q i ' a h  —

    ( 5 6 ) : 8 2 )

    A r t i n y a , r a s a s y u k u r a t a s a n u g e r a h r e z e k i t e r s e b u t

    k a l i a n g a n t i d e n g a n c a r a m e n d u s t a k a n n y a m e l a l u i

    p e r k a t a a n , " K a m i d i h u j a n i o l e h c u r a h h u j a n k a r e n a

    ( b i n t a n g ) i n i d a n i n i . "

    D i s e b u t k a n p u l a d a l a m s e b u a h h a d i t s

      shahih

    e 3 a *

    • A - O ^

      j* Y

      s > ^   ^ ^ c ^ -

      a

    • - • j — -

      > > > -> - — ^

    "Setelah turunnya hujan hamba-ham ba-Ku jadi

    beriman kepada-Ku dan kafir. Yang beriman berkata:

    Allah lah yang mencurahkan hujan pada kami.

    Sementara yang kafir bilang: Kami dihujani oleh

    (bintang) ini."

    8

    8

      H R . B u k h a r i - M u s l i m d a l a m k i t a b

      Shahih

      k e d u a n y a ( A l B a n i )

    A l Q u r ' a n d a n I l m u A s t r o n o m i

    H a d i t s l a i n d a l a m

      Al Muwathlha ':

    _ » . * » - - . , . o ' , ' * i _ ^ a ^ s  f'•   ' i ' i

    "//fa? /rti/r

      pasang, kemudian menda tangkan kesialan,

    maka itu adalah air yang melimpah ruah."

    9

    A l k i s a h , U m a r b i n K h a t h t h a b

    1 0

      j u g a p e r n a h

    b e r t a n y a p a d a A l A b b a s " s a a t i a s e d a n g ( b e r d i r i ) d i a t a s

    m i m b a r , s e m e n t a r a o r a n g - o r a n g ( d u d u k m e n y i m a k ) d i

    b a w a h n y a , " M a s i h b e r a p a k a h c u r a h h u j a n b i n t a n g

    K e j o r a ? " A l A b b a s p u n m e n j a w a b , " C u r a h h u j a r t n n y a

    m a s i h b e l u m b e r u b a h . "

    N a s h - n a s h s e p e r t i i n i m e n j e l a s k a n s i s i - s i s i

    k e b e n a r a n d a n k e k e l i r u a n d a l a m m a s a l a h c u r a h

    h u j a n d a n h u j a n . A l l a h b e r f i r m a n .

    9

      M a l ik m e r i w a y a t k a n n y a d e n g a n p e n y a m p a i a n l a n g s u n g

    i.tnpa

      s a n a d ( A l B a n i )

    1 0

      l a a d a l a h A m i r u l M u k m i n i n A b u H a f s h U m a r b i n A l

    k h . i t h t h a b b i n N u f a i l A l ' A d a w i A l Q u r s y i , s a h a b a t t e r d e k a t

    K . i s u l u ll a h S A W , k h a l i f a h p e n g g a n t i n y a y a n g k e d u a , d a n t a u l a d a n

    h t - . u ti l a n . I a m a s u k I s l a m s e b e l u m h i j r a h d a n A l l a h m e m u l i a k a n I s l a m

    • h t a n g a n n y a , l a m e n j a b a t k h a l i f a h s e te l a h A b u B a k a r R A p a d a t a h u n

    I I 11 . D i t a n g a n n y a A l l a h b e r k e n a n m e m b u k a k a n b a n y a k k a w a s a n

    il.in

      m e n u n d u k k a n b a n y a k k e r a j a a n . Ia t e r b u n u h d i t a n g a n A b u

    I  m

     l u ' a h , b u d a k A l M u g h i r a h , p a d a t a h u n 2 3 H .

    " l a b e r n a m a l e n g k a p A b u A l F a d h l A l A b b a s b i n A b d u l

    M t i t h a li b b i n H a s y i m A l Q u r s y i , p a m a n R a s u l u l l a h S A W d a n k a k e k

    U i . i l i f . i h - k h a l i f a h D i n a s t i A b b a s i a h . I a l a h i r t a h u n 5 1 s e b e l u m H i j r a h

     l

    .u i  m e n y a t a k a n k e i s l a m a n p a d a t a h u n F a t h u l M a k k a h . Ia t e r m a s u k

    i i i . i i i } ;

      y a n g t e r k e m u k a d a l a m m a s y a r a k a t I s l a m , l a m e n i n g g a l d u n i a d i

    M . n l in a h A l M u n a w w a r a h p a d a t a h u n 3 2 H .

    3 3

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    16/148

    A l Q u r ' a n d a n I l m u A s t r o no m i

    " D a n K f l m »

     telah meniupkan angin untuk mengawinkan

    (tumbuh-tum buhan) dan Kami turunkan hujan dari

    langit, lalu Kami beri minum kamu dengan air itu."

    ( Q s . A l H i j r ( 1 5 ) : 2 2 )

    F i r m a n - N y a l a g i ,

    J L'  J\  o\liLi  L L k l .  j £ ' r\ )\ K J}  î JUl

      a

    I

    'I j

    , a , , 3 , , s «

    (

      , 0 , 3  «  . S ,

    " D a n

      Allah, Dialah yang mengirimkan angin; lalu angin

    itu menggerakkan awan, m aka kami halau awan itu ke

    suatu negeri yang mati lalu kami hidupkan bumi setelah

    matinya dengan hujan itu."  ( Q s . F a a t h i r ( 3 5 ) : 9 )

    M a s i h b a n y a k l ag i n a s h - n a s h y a n g t e r m a s u k d a l a m

    k a t e g o r i i n i .

    D i s i n i , s a y a i n g i n m e n g h i m p u n n a s h - n a s h

    y a n g m e n y a n g k u t m a s a l a h in i d a r i a y a t - a y a t y a n g

    t e r s e b a r d i d a l a m s u r a h - s u r a h A l Q u r " a n m e n u r u t

    u r u t a n s u r a h n y a , t e r u t a m a n a s h - n a s h y a n g m e m u a t

    b e n d a - b e n d a a n g k a s a  (Al Ajram Al 'Ulwiyyah)  d a n b e n d a -

    b e n d a d a l a m b u m i  (Al Ajram As-Sufliyyah),  s a m b i l

    m e n y e b u t k a n t a f s ir - t a f s i r a y a t y a n g d i j e l a s k a n o l e h

    a h l i - a h l i t a f s ir t e r k e m u k a , d e n g a n b e r p e g a n g t e g u h p a d a

    a z a s r i n g k a s - p a d a t , d a n m e r u j u k p a d a p e n d a p a t y a n g

    — A l Qu r * an da n I lmu A s t r o no m i

    p a l i n g   shahih  d a n g a g a s a n y a n g p a l i n g t e p a t .

    S a y a m e n y e b u t a p a y a n g s a y a t u l i s d a l a m

    d i s k u r s u s i n i d a n a p a y a n g s a y a h i m p u n d a r i y a n g

    p a l i n g i n t i s e b a g a i ,

      "Ma Dalla 'alaihi Al Quran min Ma

    Ya'dhadu A l Hafali Al Jadidah Al Qawim ah Al Burhan."

    ( P e t u n j u k A l Q u r a n y a n g M e n d u k u n g T e o r i B a r u I l m u

    A s t r o n o m i ) .

    T e r a k h i r , s a y a m e m o h o n T a u f i q p e r t o l o n g a n

    i l ar i A l l a h s e b a g a i J u n j u n g a n s e k a l i g u s T e m a n t e r b a i k .

    3 5

    4 , _

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    17/148

    Al Qur an da n Ilmu Astronomi

    Al Quf a n dan Ilmu Astronomi

    SURAH

     AL BAQARAH

    ^ j a l a m s u r a h  in i a d a  b e b e r a p a a y a t y a n g

    t r * ^ m e n j e l a s k a n  b e n d a - b e n d a l u a r a n g k a s a ,  di

    . m t a r a n y a f i r m a n A l l a h ,

    1 — i ' y  'j^ji*  +Q  J * * - - J j i ^  j ^ s i * )

    •,  « * 1 r-

      _ > - l J

      f L*  tLjlvJl  jj  j tLL  tLaJlvJl «

    ^

      L V

      t

    ^T V

      s • ^

    j-   S  t  -  - >  - * i

    Hfl/  manusia, sembahlah Tuhan-mu Yang telah

    menciptakanmu  dan  orang-orang yang sebelummu,

    agar kamu bertakwa; Dia-lah yang menjadikan bumi

    sebagai hamparan bagimu  dan  langit sebagai atap,

    dan   Dia  menurunkan  air  (hujan) dari langit, lalu  Dia

    37

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    18/148

    Al Qur an dan Ilmu Astronom i

    1 2

      * Barangkali yang dimaksud penulis dengan kata "tikar"

    di

      sini adalah penjelasan atas apa yang disebutkannya tentang

    dominasi  bagian landas bumi atas bagian terjal bergunungnya, sebab

    di  antara fungsi gunung adalah untuk menciptakan keseimbangan

    gerak

      dan berat di atas permukaan bumi, dan ia biasanya menempati

    k a w a s a n - k a w a s a n

      yang terbatas dan terlukiskan. Dan firman Allah,

    Apabila  bumi diratakan."

      (Qs. Al Insyiqaq (84):3) mem berik an

      inbisalh

    da n  isliwa'

      (y ang berarti pem bent anga n)

    13

      Lengkapnya Abu Al Abbas Abdullah bin Abbas bin Abdul

    M u t h a l i b

      Al Hasyim i, se pup u Rasululla h SAW da n Sahab at

    terkemuka

      yang bergelar

      Hibr Al Ummah

      (Tinta Uma t) dan

      Turjuman

    Al  Qur'an

      (Juru bicara Al

      Q u r ~ a n ) .

      Beliau sangat alim dalam masalah

    h a l a l - h a r a m ,  bahasa  A r a b ,  ilmu nasab (geneologi), dan syair. Beliau

    Al  Qur~an dan I lmu Astronomi

    m i l i

     way atk an kura ng lebih 1660 hadit s di dal am

      Shahih Bukhari

    •  l.in  Shahih Muslim.

      Beliau dilahirkan di Makk ah tiga tahun se belum

    111

    11

    .i h  dan meninggal dunia di Tha'if pada tahun 68 H.

    39

    R A b enar -ben ar  shahih  adan ya, yaitu bahw asa nya bumi

    dic ip t aka n ( te r leb i h da hu l u ) s e b e l u m langi t tanp a

    p e n g h a m p a r a n , d a n b a r u d i h a m p a r k a n s e r t a

    d i b e n t a n g k a n s e t e l a h p e n c i p t a a n l a n g i t , m a k a i s u

    "tashyiir"  ini berar ti nya ta ada nya . Aka n tetapi tidak

    s em u a ora ng b is a men ge ta hu i nya , mes k i s i f a t ( in i )

    s e h a r u s n y a d i k e t a h u i o l e h m a n u s i a s e b a g a i

    miikhaathab (penerima pesan Al Qur

    v

    an) .

    K et erh amp ara n b u m i leb ih lan ju t t idak b eg i tu

    saja bertent angan denga n kebulatan nya, sebab se makin

    hesar sebu ah bola, mak a t idak dirag uka n lagi set iap

    p e t a k n y a p u n a k a n s e p e r t i h a m p a r a n a l a s . A k a n

    '

     11

     papa rkan nanti dalil-dalil yan g me nya ta kan kebulat an

    11

     n mi dan di j elaskan pula hal-h al yan g ber ten tan gan

    s ec ara z hahi r nas h den ga nny a s eka l igu s p e lu r u s an

    masalahnya.

    Allah SWT di s ini sengaja me mi lih lafazh  "As-

    'uimaa*"  ( b entu k tu ngga l ) dar i p ada  "As-Samaawaat"

    ( l 'entuk jamak) agar selaras dengan lafazh  "Al Ardh"

    ( v ang ju ga b erb entu k tu ng gal ) , karena meny eb u tk an

    p l u r a l i t a s b i l a n g a n n y a d i s i n i j u g a t i d a k b a n y a k

    I

    i c r

    m a n f a a t .

      S e b a b i a s e n d i r i s u d a h m e n g a n d u n g

    pengert ian sekumpula n langit deng an segala t ingkat an

    dan lapisannya.

    Seme ntar a i tu , lafazh  "Binaa~an"  pad a dasar nya

    a d a l a h b e n t u k m a s h d a r y a n g d i s e m a t k a n u n t u k

    imti^lui-.ilkiin dengan hujan itu segala buah-buahan

    ••elhigui rezeki untukmu; karena itu janganlah kamu

    mengadakan sekutu-sekutu bagi Allah, padahal kamu

    mengetahui."  (Qs. Al Baq ara h (2) :21-22)

    Penjelasan ayat :

    L a f a z h

      "Firaasyan"

      d a l a m f i r m a n

      "Dia-lah yang

    menjadikan bumi sebagai hamparan bagimu"

      berart i bahw a

    Dia menjadikannya laksana t ikar

    1 2

      ya ng bisa d idud uki

    d a n d i b u a t a l a s t i d u r . D i a s e n g a j a m e n c i p t a k a n

    sebagianny a tergenang oleh air , pada hal meng acu pada

    tabiat alamia hnya, air seharusn ya melin gkup i atasnya,

    mengingat b eb an b eratnya . Dia ju ga menc ip takann ya

    sei mban g, tidak terlalu kera s dan tidak terlalu le mbek

    agar mu da h dipijak tanpa harus sus ah pa yah .

    Deng an p en gas u ms ian b ahw a b u m i t idak b isa

    m e n e r i m a s e l a i n b e n t u k d e m i k i a n , m a k a " p r o s e s

    p e n c i p t a a n "

      (tashyiir)

      in i p u n s eo lah - o lah d inu ki l

    dari nya. Dan jika apa ya ng dinu kil dari Ibnu A bb as

    1 3

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    19/148

    A l Qu r'a n d a n I l m u A s t r o n o m i

    1 4

      D a l a m k i t a b n y a ,  Durrnh Al Ghawioash.  A l H a r i r i , b e r n a m a

    l e n g k a p A b u M u h a m m a d A l Q a s i m b in A l i b i n M u h a m m a d b in

    U t s m a n A l B a s h r i , a d a l a h p e n y u s u n   Al Maqamat  y a n g t e r m a s y h u r .

    B e l i a u t e r m a s u k p a k a r b a h a s a d a n s a s t r a , s e r t a m a j u d a l a m b i d a n g

    t u l i s - m e n u l i s .

      D i a n t a r a k a r y a p e n i n g g a l a n n y a a d a l a h  Al Maqamal,

    Durrnh  Al Ghawwash fi Auham Al Khawwash, Dnvan A r-Rasa'il,  d a n

    Diwan

      Asy-Syi'r.  I a d i l a h i r k a n d i d a e r a h d e k a t B a s h r a h p a d a t a h u n

    4 4 6 H d a n m e n i n g g a l d i s a n a p a d a t a h u n 5 1 6 H .

    4 0

    A l

     O u r ' a n d a n I l m u A s t r o n o m i

    1 5

      * A s a p n a i k d a r i s a m u d e r a , l a u t a n , d a n k a w a s a n k e r i n g

    • t a l a m k o n d i s i s a l i n g m e n y a m b u t   (musamatah)  a t a u s e l a i n n y a .

    i V i m u n   a s a p y a n g m e m b u m b u n g d a r i k a w a s a n y a n g k e r i n g t i d a k

    b e r u p a  a s a p k e r i n g , s e b a b t i d a k a d a i s t i l a h a s a p k e r i n g . M u n g k i n

    \ .i ng d i m a k s u d n y a a d a l a h m e m b u m b u n g n y a u d a r a s a a t k o n d i s i

    p a n a s .

    * I n i a d a l a h i s t i l a h y a n g t i d a k u m u m . A s a p a i r t e r b e n t u k

    [ • a d a l a p i s a n u d a r a d u n i a y a n g d i k e n a l d e n g a n i s t i l a h   Troposphere  a t a u

    l . i p i s a n y a n g s e m r a w u t .

    17

      *HuthuuI  ( h u j a n y a n g t u r u n t e r u s - m e n e r u s d e n g a n l e b a t )

    • • ( • s u n g g u h n y a

      d i a k i b a t k a n o l e h  musabbabat kaunii/i/iih  ( f a k t o r

    k o s m o s ) ,

      b e r u p a p a n c a r a n s i n a r m a t a h a r i d a n  musnbabnt nrdhiyynh

    ( b u m i ) ,  b e r u p a p e r m u k a a n a ir , b u m i , g u n u n g , d s t . Y a n g s a l i n g

    b e r k o n t r ak s i s a t u s a m a l ai n m e n u r u t h u k u m - h u k u m t e r t e n t u y a n g

    l e la h d i c i p t a k a n o l e h A l l a h .

    4 1

    • • i

     *

     -1 •  y i - l m l l > . i i i j '

    (

    i m . ) i i ,  b a i k b e r u p a r u m a h , k u b a h ,

    l i - m l a ,

      a l a i i | > m i  > ; it h n k ( d a r i k u l i t a t a u t a n a h ) . A d a

    1 1

      v .

    m ) ' ,

      b e r a r t i l ai n , m i s a l n y a ,  "Banaa fulanun bi

    iihltht  y a n g  b e r a r t i s i P u l a n m e l a k u k a n h u b u n g a n

    11111111

      d e n g a n i s t r i n y a . N a m u n A l H a r i r i

    1 4

      t e t a p

    b e r s i t e g u h d e n g a n m a k n a as l i d e n g a n a l a s a n b a h w a

    k e t i k a m e n i k a h m e r e k a a k a n m e m b a n g u n t e n d a

    b a r u s e b a g a i t e m p a t t i n g g a l p e n g a n t i n .

    Y a n g d i m a k s u d p e n c i p t a a n l a n g i t s e b a g a i

    b a n g u n a n a d a l a h b a h w a ia s e p e r t i k u b a h a t a u a t a p

    b a g i b u m i . D a n d a l a m s e b u a h r i w a y a t y a n g

    d i n i s b a t k a n p a d a I b n u A b b a s t e r d a p a t p e n y e b u t a n

    "binaa"  y a n g b e r a r t i a t a p r u m a h .

    S e d a n g y a n g d i m a k s u d l a n g i t d a l a m f i r m a n :

    " D a n D i a m e n u r u n k a n a i r ( h u j a n ) d a r i l a n g i t " a d a l a h

    a w a n a t a u k e t i n g g i a n . B e r d a s a r k a n f e n o m e n a y a n g

    a d a , p e n d e f i n i s i a n  "Al Falak Al Makhshush "  ( p l a n e t

    t e r t e n t u ) s e b a g a i p e n c u r a h h u j a n , s e b e n a r n y a

    t i d a k l a h t e r l a l u j a u h m e n g i n g a t k e k u a s a a n S a n g

    M a h a R a j a Y a n g M a h a K u a s a d a n A g u n g K e k u a s a a n -

    N y a , d a n s e g a l a t i n d a k a n - N y a p u n t id a k t e r s e n t u h

    o l e h a k a l . A k a n t e t a p i p e n d a p a t y a n g t e l a n j u r

    b e r k e m b a n g l u a s b e r i s i k a n b a h w a k e t i k a m a t a h a r i

    m e n y i n a r i l a u t a n d a n d a r a t a n , m a k a t i m b u l l a h a s a p

    b a s a h d a r i l a u t a n d a n a s a p k e r i n g d a r i d a r a t a n

    1 5

    . K e t i k a

    a s a p t e r s e b u t n a i k k e l a p i s a n u d a r a k e t i g a

    1 6

    , i a p u n

    l a n t a s s a l i n g b e r k a i t d a n m e n g g u m p a l . L a l u j i k a

    s u h u d i n g i n t i d a k t e r l a l u k u a t , m a k a i a a k a n

    m e n g u m p u l d a n m e n e t e s k a r e n a s a n g a t b e r a t n y a

    p e n g g u m p a l a n y a n g m e n g u m p u l d i s e b u t a w a n ,

    s e m e n t a r a y a n g m e n e t e s d i s e b u t h u j a n . D a n ji k a s u h u

    d i n g i n n y a k u a t , m a k a ia a k a n m e n j a d i s a l j u d a n

    m e m b e k u , a t a u t e r k a d a n g m a l a h t i d a k m e m b e n t u k ,

    d a n i a d i s e b u t k a b u t .

    D e n g a n d e m i k i a n , y a n g d i m a k s u d d e n g a n

    " t u r u n ( h u j a n ) d a r i l a n g i t " a d a l a h p r o s e s

    k e t e r b e n t u k a n n y a y a n g m e n g g u n a k a n m e d i a s i

    b e n d a - b e n d a l a n g i t

    1 7

      d a n p e n g a r u h - p e n g a r u h u d a r a . I a

    ( t u r u n n y a h u j a n d a r i l a n g i t ) h a n y a l a h m e t a f o r d a r i

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    20/148

    AI Qu r' and dn Ilmu Astronomi

    proses tersebut. Namun, jika mata batin seseorang telah

    dibe rs ihk an dar i se l aput me ndung k e bodohan y ang

    me nut upiny a , mak a  ia  akan bisa mel ihat bah wa apa

    y ang  ada di  alam bawa h (bumi ) me ma ng turun dari

    Arsy Ke he ndak

    1 8

      dan Langit Kekuasaan, sesuai dengan

    k onse k ue ns i h ik m ah, ba ik de ng a n me dias i ma upu n

    tanpa mediasi.  Hal ini diisyar atkan o leh firma n A llah

    SWT,

    t

    "Dan tidak  ada  sesuatupun melainkan pada sisi Kami

    lah khazanahnya;

      dan

      Kami tidak menurunkannya

    melainkan dengan ukuran tertentu."

      (Qs .  l  Hijr

    ( 1 5 ) : 2 1 )

    1 9

    Bahkan orang yang mengetahui bahwa Allah SWT

    b e r s e m a y a m  di  langit , menur ut pengert ian (sem ayam

    dan langit) yang dima ksudk an-Ny a dan dengan deskripsi

    18

      M a ks u d n y a , a t a s t i t ah Alla h y a n g ber s em a y a m

      di

      atas

    'Arsy. Dia memiliki nama- nam a dan sifat-sifat yang transede n.

    1 9

      ^Kenyataan mend uk ung k uat firman Allah Yan g Maha

    Mengetahui. Volume asap  dan hujan lebat tah unan terbata s dan

    seim bang , kira-kira seten gah juta kilo met er kubik  air.  Kehilangan

    a ir s a mu d era - s a mud e ra s e imba n g d en ga n y a n g d id a pa t ka n n y a .

    S ehin gga  ia pun bisa menjaga kerekatan airnya.  Dan  mengikuti

    proses tersebut,  air sam ude ra selalu memp erb ahar ui diri kira-kira

    setiap 2.500 tahun. Jika tidak  ada mek anism e demikian, maka akan

    berubahlah

      air

      (baik rasa, bau, mau pun warn any a) seiring den gan

    perjalanan zaman.

    42

    Al Qur' an da n Ilmu Astronomi

    yang paralel dengan transedensi pensucian yang relevan

    d e n g a n k e a g u n g a n D z a t - N y a m e n y a t a k a n b a h w a

    apa y ang  ada di  se m e st a a l am be rasa l dar i l ang i t

    tersebut, dan nisbat turunnya sesuatu dari selain langit

    — y a n g t e r k a d a n g t e r j a d i d e n g a n p e r t i m b a n g a n -

    p e r t i m b a n g a n l i t e r a l — t e t a p a k a n d i r u j u k k a n

    kembali kepadanya di hari Kiamat kelak.

    *

     * 

    Ayat lain dalam Surah  l Baqarah yang mem uat

    persoalan astronomik adalah firman,

    Ŝ'jL-l*\  Ji U_^r  ^jS/l  gi ^

      j

    ^ jii-

      t^JJl

      j»

    *  - f * ' l' ' ' ' '

     

    ' * ll 11

    e.̂

      . i 1  Ssj  j- ĵ  i i - * '

    r - ? ^ y ^

    c L a ^ J i  ^j3l

    t - t

    U

    t

    "Dia-lah Allah yang menjadikan segala yang

      ada

    di bumi untuk kamu  dan Dia (berkehendak) menciptakan

    langit, lalu dijadikan-Nya tujuh langit

    Dan Dia

      Maha

    Mengetahui segala sesuatu."

      (Qs.

      l

     Baq arah (2):29)

    "Istawaa"  b e r a r t i m e n a i k i n y a t a n p a p r o s e s

    adaptasi

      (takyiif),

      asimilasi

      (tamtsiil),

      ma up un definisi

    (tahdiid)

      se pe r t i y ang d i t ut u rk an Ar -R abi '

    2 0

    . Sedang

    2 0

      Lengkapnya Ar-Rabi' bin Anas dari Bakar bin Wa'il dari diri

    mereka -se baga iman a kata Ibnu Sa 'ad dalam

      Ath-Thnbnqnt-

      dan

    dari pend uduk Bashrah. Ar-Rabi' pernah berte mu langsung dengan

    beberapa Sahabat Rasul SAW,  ia  meninggal  di  sebuah kamp ung  di

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    21/148

    A l Q u r ' a n

     d an

     I l mu A s t ronomi

    . l i C j l J U s s J l j

      .\JAs-'J»j

      UfL»  \^L>  .Ub

    -S

    M a r w a p a d a m a s a k e k h i l a f a a n   Ab u  J a ' f a r  Al  M a n s h u r ( K h a l i f a h

    k e d u a D i n a s ti A b b a s i y y a h ) .

    2 1

      L e n g k a p n y a  Ab u  Z a k a r i y y a Y a h y a  bin  Z i y a d  bi n  A b d u l l a h

    b i n M a n z h u r , n a m u n l e b ih d i k e n a l d e n g a n s e b u t a n  Al  F a r r a ' .  la

    a d a l a h i m a m m a z h a b K u f a h d a l a m d i s i p l in n a h w u , l i n g u s i t i k ,  dan

    s a s t r a .  Ia  d i l a h i r k a n  di  K u f a h p a d a t a h u n  144 H da n  m e n i n g g a l

    d a l a m p e r j a l a n a n   ke  M a k k a h p a d a t a h u n  20 7 H. Ia  m e m i l i k i

    s e d e r e t a n k a r y a ,  di  a n t a r a n y a

      Ma'ani  Al  Qur'an.

    A l Q u r ' a n  da n  I l m u A s t r o n o m i

    "Apakah kamu yang lebih sulit penciptaannya

    ataukah langit Allah telah membangu nnya;  Dia

    meninggikan bangunannya lalu menyempu rnakannya;

    da n  Dia  menjadikan malamnya gelap gulita,  dan

    menjadikan siangnya terang benderang;  Dan  bumi

    sesudah  itu  dihamparkan-Nya;  la  memancarkan

    daripadanya mata airnya,  dan  (menumbuhkan) tumbuh-

    tumbuhannya;  Dan  gunung-gun ung dipancangkan-

    Nya dengan teguh; semua  itu)  untuk kesenanganmu

    dan untuk binatang-binatang ternakmu."

      (Qs . An-

    N a a z i ' a a t  (79):27-33)

    22

    S e b a l i k n y a , s e b a g i a n l a in b e r p e n d a p a t b a h w a

    b u m i l a h y a n g d i c i p t a k a n t e rl e b i h d a h u l u , b e r d a s a r k a n

    f i r m a n A l l a h S W T ,

    Y*~j—  i

    J * J V

      j l i - '^AJu j j X £ ' ^x il JS

    i—i-j  U^r.

      . S w J l i i i

      L / .

      j J J i G u l i

      a}

      o J i k i ' ,

    ' ^ . - .

    2 2

      *

      S e p e r t i t e l ah k it a k e t a h u i b e r s a m a , p a d a m u l a n y a b u m i t i d a k

    m e m i l i k i b e n t u k t e r t e n t u ,

      da n

      b a r u s e t e l a h p e r j a l a n a n w a k t u k i r a - k i r a

    2 0 0

      mi l

      t a h u n , b u m i

      p u n

      m e m b e n t u k l i n g k a r a n . A l l a h b e r f i r m a n ,

    "Dan bumi sesudah

      itu

      diliamparkanm/a"

      m e m i l i k i

      du a

      p e n g e r t i a n ,

    y a i t u : p e m b e n t a n g a n s e s u a t u s e k a l i g u s p e n g i s i a n s e s u a t u ,

      dan

    e v o l u s i b u m i m e n g i n d i k a s i k a n b e r j a l a n n y a   dua  p r o s e s t e r s e b u t d a l a m

    s a t u w a k t u . K e l u a r n y a  ai r  t e r j a d i s e t e l a h p e n g i s i a n   da n  p e l i n g k a r a n

    b u m i ( y a n g b e r l a n g s u n g s e k i t a r  1  m i l y a r t a h u n ) , b a r u k e m u d i a n

    t u m b u h l a h s e t e l a h  itu   p a d a n g s a b a n a  di  m a n a - m a n a , s e b a b k e h i d u p a n

    t u m b u h - t u m b u h a n  dan   h e w a n i y a n g b e r e v o l u s i u m u r n y a t i d a k l e b i h

    d a r i  1  m i l y a r t a h u n d a r i u s i a b u m i m e n u r u t h i t u n g a n m a k s i m a l .

    m e n u r u t   Al  F u m f

      2 1

      "Istawaa"

      b e r a r t i  D i a  m e n u j u  k e

    s a n a d e n g a n s e g e n a p k e h e n d a k - N y a d e n g a n t u j u a n

    y a n g l u r u s t a n p a  a d a  p e m a l i n g y a n g b i s a

    m e m b e l o k k a n n y a a t a u p u n p e d a n g y a n g b i s a

    m e m b e n g k o k k a n n y a s e p e r t i u n g k a p a n o r a n g A r a b ,

    "Istazvaa llaihi  ka  As-Sahm  Al  Mursal"  ( ia  m e n u j u  k e

    s a n a

      b a k

      a n a k p a n a h y a n g t e r l e p a s d a r i b u s u r n y a ) .

    S e m e n t a r a y a n g d i m a k s u d   "As-Samaa"

      di

      a t a s a d a l a h

    b e n d a - b e n d a a n g k a s a .

    O r a n g - o r a n g b e r b e d a p e n d a p a t m e n g e n a i m a n a

    y a n g d i c i p t a k a n t e r l e b i h d a h u l u , l a n g i t a t a u k a h b u m i

    s e i s i n y a ? k a r e n a a d a n y a p e r t e n t a n g a n a n t a r z h a h i r

    n a s h d a l a m

      hal

      t e r s e b u t .

    S e b a g i a n k a l a n g a n b e r p e n d a p a t b a h w a l a n g i t la h

    y a n g d i c i p t a k a n t e r l e b i h d u l u , b e r d a s a r k a n f i r m a n A l l a h ,

    4 5

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    22/148

    A l Qu r " an d an I lmu A s t r o no m i

    ^ ' t '

    - - ' t ' '

    "Katakanlah: Sesungguhnya patutkah kamu kafir

    kepada Yang menciptakan bumi dalam dua hari dan

    kamu adakan sekutu-sekutu bagi-Nya (Yang bersifat)

    demikian itulah Tuhan semesta alam; Dan Dia

    menciptakan di bumi itu gunung-gunu ng yang kokoh di

    atasnya. Dia memberkahinya dan Dia menentukan

    padam/a kadar makanan-m akanan (penghuninya) dalam

    empat hari. (Penjelasan itu sebagai jawaban) bagi

    orang-orang yang bertanya; Kemudian Dia menuju

    langit dan langit itu masih meru pakan asap, lalu Dia

    berkata kepadanya dan kepada bumi: Datanglah kamu

    keduanya menurut perintah-Ku dengan suka hati atau

    terpaksa. Keduanya menjawab: Kami datang dengan

    suka rela; Maka Dia menjadikannya tujuh langit dalam

    dua hari dan Dia mewahyu kan pada tiap-tiap langit

    urusannya."   ( Q s . F u s h s h i l a t ( 4 1 ) : 9 - 1 2 )

    2 3

    2 3

      P e r h a t i k a n : 2 h a r i u n t u k p e n c i p t a a n b u m i + 4 h a r i u n t u k

    m e n g u k u r w a k t u + 2 h a r i u n t u k m e n c i p t a k a n t u j u h la n g i t , t o t al

    s e m u a n y a m e n j a d i 8 h a r i . T i d a k k a h i ni b e r t e n t a n g a n d e n g a n f i r m a n

    A l l a h  ". . ..yang telah menciptakan langit dan bumi dalam enam hari"  ( Q s .

    A l A ' r a a f " ( 7 ) : 5 4 , Y u u n u s ( 1 0 ) : 3 , H u u d ( 1 1 ) : 7 , A l F u r q a a n ( 2 5 ) : 5 9 , A s -

    S a j d a h ( 3 2 ) : 4 , Q a a f ( 5 0 ) : 3 8 , A l H a d i i d ( 5 7 ) : 4 ) ?

    46

    A l Q u f a n d a n I l m u A s t ro n o m i

    2 4

      L e n g k a p n y a A b u A b d u I I a h M u h a m m a d b i n A b d u l l a h b i n

    H a m d a w a i h b in N u ' a i m A d h - D h a b b i A n - N a i s a b u r i , l e b ih d i k e n a l

    d e n g a n s e b u t a n A l H a k i m , a d a l a h s a l a h s e o r a n g i m a m h a d i t s y a n g

    d i p e r h i t u n g k a n . I a d i l a h i r k a n d i N a i s a b u r p a d a t a h u n 3 2 1 H d a n

    m e n i n g g a l p a d a t a h u n 4 0 5 H . D i a n t a r a k a r y a n y a y a n g p a l i n g

    t e r k e n a l a d a l a h  Al Muftadrak 'ala Ash-Shahihain.

    2

    "" L e n g k a p n y a A h m a d b i n A l H u s a i n A l B a i h a q i , a d a l a h

    s a l a h s e o r a n g i m a m H a d i t s . I a d i l a h i r k a n d i K h a s r u J a r d , N a i s a b u r

    p a d a t a h u n 3 8 4 H d a n m e n i n g g a l d i N a i s a b u r p a d a t a h u n 4 5 8 H

    s e t e l a h b e r k e l i l i n g B a g h d a d , K u f a h , M a k k a h , d a n k o t a - k o t a p u s a t

    p e r a d a b a n I s l a m l a i n n y a . I a m e m i l i k i b a n y a k k i t a b k a r a n g a n , d i

    4 7

    S e b a g i a n la g i m e n c o b a m e n s i n e r g i k a n k e d u a n y a

    d a n b e r k a t a d e n g a n F i r m a n - N y a , " I a m e m a n c a r k a n

    d a r i p a d a n y a m a t a a i r n y a . " ( Q s . A n - N a a z i ' a t ( 7 9 ) : 3 1 )

    a d a l a h b a d a i ( p e n g g a n t i ) a t a u

      'athaf bayan

      ( k a t a

    s a m b u n g p e n j e l a s ) y a n g m e n j e l a s k a n f i r m a n

    " D i h a m p a r k a n - N y a " ( 7 9 : 3 1 ) . J a d i , t e r l a m b a t n y a

    p e n c i p t a a n ( b u m i ) b u k a n b e r a r t i k e t e r l a m b a t a n

    p e n c i p t a a n b u m i it u s e n d i r i , a k a n t e t a p i y a n g t e r l a m b a t

    a d a l a h p e n c i p t a a n k o m p o n e n d i d a l a m n y a ,

    p e n y e m p u r n a a n , d a n p e r a p i a n n y a , j u g a p e n c i p t a a n

    p r o s e s p e m a n f a a t a n d a n p e n i k m a t a n n y a . S e b a b

    s e b a g a i m a n a p e n e r a p a n ' k e s u d a h a n '

      (ba'diyyah)

      p a d a

    s u b y e k s e s u a t u i t u s e n d i r i , ia j u g a b e r l a k u p a d a b a g i a n

    t e r a k h i r n y a a t a u p e m b a t a s n y a . H a l i n i s a m a k e t i k a A n d a

    k a t a k a n , " S a y a k i r i m k a n s e o r a n g u t u s a n p a d a A n d a ,

    k e m u d i a n t o l o n g A n d a k i r i m k a n s e s e o r a n g u n t u k m e l i h a t

    a p a y a n g d i s a m p a i k a n n y a " , l a l u d i k i r i m l a h o r a n g k e d u a .

    M e s k i i a m u n g k i n m e n d a h u l u i , n a m u n t u j u a n

    p e n g u r u s a n n y a t e r l a m b a t . "

    A p a y a n g d i r i w a y a t k a n o l e h A l H a k i m

    2 4

      d a n A l

    B a i h a q i

    2 S

      d a r i I b n u A b b a s t e n t a n g p e n s i n e r g i a n

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    23/148

    A l Q u r a n d a n I lm u A s t r o n o m i

    k e d u a a y a t d i a t a s m e n g i s y a r a t k a n t i t i k t e m u i n i . I a

    p u n t i d a k b e r t e n t a n g a n d e n g a n a p a y a n g d i r i w a y a t k a n

    o l e h I b n u J a r i r ( A t h - T h a b a r i )

    2 b

      d a n l a i n n y a y a n g

    k e m u d i a n m e r e k a n i l a i

      shahih,

      b a h w a s a n y a o r a n g -

    o r a n g Y a h u d i m e n d a t a n g i N a b i S A W d a n

    m e n a n y a k a n k e p a d a n y a m e n g e n a i p e n c i p t a a n

    l a n g i t d a n b u m i , l a lu b e l i a u b e r s a b d a ,

    u  .'^h

      ' d i - ' *

      t -rlryf.  jl^S'i  ' - ^ v / d i

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    24/148

    A l Qu r * a n da n I lmu A s t r o no m i

    l o g i k a , d a n a s t r o n o m i ) . I a j u g a m e r u p a k a n i m a m t a f s i r y a n g

    m e m i l i k i s e g u d a n g k a r y a d a l a m b e r a g a m d i s i p l in , d a r i t a u h i d , u s h u l ,

    l i n g u i s t i k A r a b , i l m u k a l a m , f i l s a f a t , h i n g g a s a i n s d a n k e d o k t e r a n . I a

    b e r a s a l d a r i T h a b r a s t a n d a n d i l a h i r k a n d i R a y y ( s e b u a h p r o p i n s i d i

    I r a n ) y a n g k e m u d i a n m e n j a d i n i s b a t n a m a n y a - A r - R a z i , l a lu

    m e n i n g g a l d u n i a d i H a r r a h ( s e b u a h k o t a d i I r a n j u g a ) p a d a t a h u n

    6 0 6 H . D i a n t a r a k a r y a t e r p e n t i n g n y a a d a l a h   Tafsir Al Kabir-nya.

    2 9

    B a t u s e m i b u n d a r y a n g m e m e n u h i t e l a p a k t a n g a n .

    5 0

    A l Q u r " a n d a n I l m u A s t r o no m i

    5 0

      L e n g k a p n y a A b u A l H a s a n A li b i n A h m a d b i n M u h a m m a d

    b i n A l i b i n M a t a w a i h A l W a h i d i , a d a l a h s e o r a n g p a k a r s a s t r a d a n

    la'wil  ( h e r m e n u e t i k a ) . D i a n t a r a k a r y a p e n i n g g a l a n n y a a d a l a h   Asbab

    An-Nu zul, Al Basitlt, Al Wasitlt, Al Wajiz fi At-Tafsir,

      d a n

      Si/arh Diwan

    Al Mutanabbi.  l a d i l a h i r k a n d i N a i s a b u r d a n m e n i n g g a l d i s a n a j u g a

    p a d a t a h u n 4 6 8 H .

    3 1

      L e n g k a p n y a A b u A l H a s a n M u q a t i l b in S u l a i m a n b i n B a s y i r

    A l A z a d i A l B a l k h i , a d a l a h s a l a h s e o r a n g p a k a r t a f s i r t e r k e m u k a .

    I a d i l a h i r k a n d i B a s h r a h p a d a t a h u n 1 5 0 H . Ia m e m i l i k i b a n y a k

    k a r y a d a l a m b i d a n g t a f s i r d a n s e b a g i a n   ulum Al Qur'an,  n a m u n i a

    Matruuk Al Hadits  ( t i d ak b e r k e c i m p u n g d a l a m d i s i p l i n h a d i t s ) .

    S e o r a n g

      muhaqqiq

      ( p e n e l i t i ) m e n c o b a

    m e n y i m p u l k a n , K a l a n g a n a h li t a f si r m e m a n g b e r b e d a

    p e n d a p a t m e n g e n a i m a n a k a h y a n g l e b i h d a h u l u

    d i c i p t a k a n , b u m i a t a u k a h l a n g i t . I m a m   Al Wahidi

    30

    m e n u k i l y a n g p e r t a m a ( b u m i l e b i h d a h u l u ) d a r i

    MuqatiP

    l

      d a n p e n d a p a t i n i d i p i l i h o l e h p a r a  muhaqqiq.

    N a m u n m e r e k a t i d a k b e r b e d a p e n d a p a t b a h w a s e g a l a

    s e s u a t u y a n g t e r l i h a t d i b u m i d i c i p t a k a n s e t e l a h

    p e n c i p t a a n k e t u j u h l a n g i t , b a h k a n m e r e k a m a l a h

    m e n y e p a k a f i n y a .

    D e n g a n d e m i k i a n ,

      "Al Khalq"

      p a d a a y a t d i a t a s

    ( 2 : 2 9 ) l e b i h b e r m a k n a  "At-Taqdiir"  ( m e n g u k u r ) , b u k a n

    "Al lijaad"  ( m e n j a d i k a n ) , a t a u d e n g a n m a k n a a s l i n y a

    (khalq)  n a m u n d e n g a n p e r k i r a a n i r a d a h ( k e h e n d a k ) ,

    s e h i n g g a m a k n a n y a m e n j a d i :

      "Allah hendak menjadikan

    segala yang ada di bumi untuk kamu"   m e n g i k u t i

    p e m a k n a a n a y a t  "Apabila kamu hendak mengerjakan

    shalat...."  ( Q s . A l M a ' i d a h ( 5 ) : 6 ) d a n a y a t  "Dan

    apabila kam u hendak mem baca Al Qufan...."

      ( Q s . A l I s r a a *

    ( 1 7 ) : 4 5 ) .

      P e m a k n a a n i n i j u g a t i d a k b e r t e n t a n g a n d e n g a n

    " P e m b e n t a n g a n " ( b u m i ) s e t e l a h p e n c i p t a a n l a n g i t .

    K a t a n y a , " B u m i a d a l a h j i s i m ( f i s i k ) y a n g b e s a r ,

    s e h i n g g a k e t e r p e c a h - p e c a h a n p e n c i p t a a n n y a

    t i d a k b i s a k e m u d i a n m e n g h a l a n g i b e g i t u s a j a

    p e m b e n t a n g a n n y a , s e b a b j i k a p e m b e n t a n g a n

    t e r l a m b a t , m a k a p e n c i p t a a n n y a p u n t e r l a m b a t . "

    I n i a d a l a h s a t u k e l a l a i a n t e r s e n d i r i d a r i s a n g

    I m a m . S e b a b o r a n g y a n g m e n g a t a k a n k e t e r l a m b a t a n

    p e m b e n t a n g a n n y a ( b u m i ) d a r i p e n c i p t a a n n y a s e j a k

    s e m u a t i d a k p e r n a h m e n g a t a k a n k e b e s a r a n n y a ,

    n a m u n m e r e k a m e n g a t a k a n b a h w a p a d a a w a l

    p e n c i p t a a n n y a , b u m i p e r s i s s e p e r t i  fihr

    29

    ,  l a l u i a

    d i b e n t a n g k a n , s e h i n g g a t e r j a d i l a h p r o s e s

    infikaak  ( k e t e r p e c a h - p e c a h a n ) d a n k e t e r l a m b a t a n

    p e m b e n t a n g a n n y a d a r i p e n c i p t a a n n y a p u n m e n j a d i

    s a h - s a h s a j a .

    P e n d a p a t A r - R a z i b a h w a p e n c i p t a a n s e g a l a

    s e s u a t u d i b u m i t i d a k m u n g k i n t e r j a d i k e c u a l i j i k a ia

    m e m a n g s u d a h d i b e n t a n g k a n j u g a t i d a k m e n u t u p i

    k e t e r t o l a k a n n y a , s e b a b y a n g d i m a k s u d k a n d i s i n i

    a d a l a h p e n c i p t a a n b a h a n b a k u se g a l a s e s u a t u t e r s e b u t ,

    d a n b u k a n m a t e r i n y a s e b a g a i m a n a y a n g k i t a l i h a t

    s a a t i n i .

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    25/148

    A l Q u r * a n d a n I l m u A s t r o n o m i

    A l Q u r ' a n d a n I l m u A s t r o n o m i

    5 2

    f i r m a n  "Dan bumi sesudah itu dihamparkan-Nya"

    ( Q s .

      A n - N a a z i ' a t ( 7 9 ) : 3 0 ) , s e b a b y a n g l e b i h d a h u l u

    d a r i p a d a p e n c i p t a a n l a n g i t a d a l a h p e n g u k u r a n b u m i

    d a n s e i s i n y a , a t a u k e h e n d a k m e n j a d i k a n n y a , s e d a n g k a n

    s e t e l a h p e n c i p t a a n la n g i t , y a i t u p e n c i p t a a n b u m i d a n

    s e i s i n y a . J a d i d i s i n i t i d a k a d a p r o b l e m y a n g p e r l u

    d i p e r m a s a l a h k a n l a g i .

    F i r m a n A l l a h S W T ,  "Yang menciptakan bumi

    dalam dua hari."  ( Q s . F u s h s h i l a t ( 4 1 ) : 9 ) j u g a h a r u s

    d i s i k a p i d e n g a n p e r k i r a a n k e h e n d a k , s e h i n g g a

    b e r m a k n a , " Y a n g h e n d a k m e n c i p t a k a n b u m i " B e g i t u

    p u l a f i r m a n A l l a h ,  "Dan Dia menciptakan di bumi itu gunung-

    gunung yang kokoh di atasnya."  ( Q s . F u s h s h i l a t ( 4 1 ) :

    1 0 ) h a r u s d i m a k n a i s e b a g a i i n g i n m e n j a d i k a n . H a l

    i n i d i d u k u n g o l e h f i r m a n A l l a h s e l a n j u r n y a ,  "lalu Dia

    berkata kepadanya dan kepada bumi: Datanglah kamu

    keduanya menurut perintah-Ku dengan suka hati atau

    terpaksa. Keduanya m enjawab: Kami datang dengan suka

    hati."  ( Q s . F u s h s h i l a t ( 4 1 ) : l l )

    M e n g a c u z h a h i r n a s h , m a k a y a n g d i m a k s u d k a n

    a d a l a h " M e n d a t a n g i - N y a d a l a m b e n t u k w u j u d " ,

    s e h i n g g a j i k a b u m i t e l a h b e n a r - b e n a r a d a  (maujud=

    e n t i t a s y a n g m e m b e n d a ) , m a k a h a l i n i t i d a k b e n a r s a m a

    s e k a l i .

    J a d i , d a l a m s u r a h F u s h s h i l a t ( 4 1 : 9 - 1 3 ) d i a t a s ,

    s e o l a h - o l a h A l l a h S W T b e r f i r m a n ,  "Apakah kalian mau

    mengingkari Dzat Yang hendak menciptakan bumi seisinya

    berupa gunung-gunun g yang kokoh dan makanan-makanan

    dalam empat hari, kemudian Dia tuju langit, lalu

    menggantunglah kehendak-Nya untuk menciptakan langit

    5 3

    dan bumi, sehingga keduanya pun mematuhi perintah

    penciptaan. Maka, diciptakan-Nyalah tujuh lapis langit dalam

    tempo dua hari dan bumi seisinya dalam tem po empat hari."

    T i n g g a l s e k a r a n g b a g a i m a n a m e n j e l a s k a n

    m a s a l a h p e r b e d a a n p e n d e k a t a n b a h a s a   (usluub),

    s e b a b p a d a z h a h i r s u r a h A l B a q a r a h a y a t 2 9 d a n

    s u r a h H a M i m S a j a d a h ( F u s h s h i l a t ) a y a t 9 - 1 2

    p e n c i p t a a n b u m i s e i s i n y a d i d a h u l u k a n d a r i p a d a

    p e n c i p t a a n l a n g it , b e r b e d a d e n g a n z h a h i r s u r a h A n -

    N a a z i ' a a t a y a t 2 7 - 3 3 . B a r a n g k a l i h a l i t u d i k a r e n a k a n

    m a q a a m k e d u a s u r a h p e r t a m a a d a l a h  maqaam

    imtinaan   y a n g b e r k o n s e k u e n s i m e n d a h u l u k a n h a l - h a l

    y a n g b e r u p a n i k m a t d e n g a n m e m p e r t i m b a n g k a n

    o b y e k s a s a r a n w a h y u , s e o l a h - o l a h A l l a h S W T i n g i n

    m e n g a t a k a n b a h w a D i a l a h y a n g m e n g a t u r u r u s a n

    k a l i a n s e b e l u m m e n c i p t a k a n l a n g i t , k e m u d i a n

    d i c i p t a k a n y a l a h l a n g i t .

    S e m e n t a r a m a q a a m k e d u a a d a l a h m a q a a m

    p e n j e l a s a n k e s e m p u r n a a n K e k u a s a a n A l l a h y a n g

    b e r k o n s e k u e n s i m e n d a h u l u k a n a p a y a n g l e b i h

    s i g n i f ik a n m e n u n j u k k a n p a d a k e s e m p u r n a a n .

    B i s a d i p a h a m i d a r i u n g k a p a n - u n g k a p a n

    k a u m b a h w a l an g i t d i c i p t a k a n s e b e l u m b u m i s e i s i n y a

    d a n d z a t b u m i d i c i p t a k a n s e t e l a n n y a . S e t e l a h i t u , t u j u h

    l a p i s l a n g i t p u n d i c i p t a k a n , s e l a n j u r n y a d i c i p t a k a n l a h

    i si b u m i b e r u p a b a r a n g - b a r a n g t a m b a n g d a n t u m b u h a n ,

    l a lu m u n c u l l a h d u n i a h e w a n , b a r u k e m u d i a n d u n i a

    m a n u s i a .

    M a k n a f i r m a n A l l a h ,  "Dia-lah Allah, yang menjadikan

    segala yang ada di bumi untuk kamu."   ( Q s . A l B a q a r a h

  • 8/17/2019 [Sayyid Mahmud Syukri Al-Alusi] Al-Quran & Ilmu Astronomi.pdf

    26/148

    — A l Q u r ' a n d a n I lm u A st r o n o m i

    A l Q u r ' a n d a n I l m u A s t r o n o m i

    5 2

      L e n g k a p n y a A l A l l a m a h A l M u f a s s i r A b d u l l a h b i n U m a r

    b i n M u h a m m a d b i n A l i A s y - S y i r a z i A l B a i d h a w i , a d a l a h p e m i l i k

    ki t a b  "Amvar At-Tanzil wa Asrar At-Ta'wil"  y a n g l e b ih p o p u l e r d e n g a n

    k e b e n g k o k a n d a n k e t e r b e l a h a n . D e n g a n k a t a l ai n , D i a

    t i d a k m e n c i p t a k a n l a n g i t - l a n g i t t e r s e b u t s e t e l a h

    s e b e l u m n y a t id a k d e m i k i a n , a t a u m e m i n j a m i s t i la h

    b a n g s a A r a b , " M e n y e m p i t k a n l u b a n g s u m u r d a n

    m e l u a s k a n r u m a h . "

    T i d a k b i s a d i k a t a k a n b a h w a p a r a p a k a r m e t e o r o l o g i

    m o d e r n b i s a m e m a s t i k a n p e n e m u a n 9 p l a n e t s e b a g a i

    l a n g i t , s e b a b m e r e k a m a s i h r a g u - r a g u d e n g a n n a i k -

    t u r u n n y a j u m l a h t e r s e b u t . G e r a k a n - g e r a k a n y a n g

    m e r e k a t a n g k a p , h a n y a d a p a t d i p a s t i k a n d a l a m

    h i t u n g a n d e l a p a n a t a u t u j u h , b a h k a n h a n y a s a t u s a j a .

    S e b a g i a n l a i n m e r e k a j u g a h a n y a m e n e m u k a n s a t u

    b o l a p l a n e t d i a n t a r a  Falak Ats-Tsawabit  d a n a t l a s y