18

PELAKSANAAN DAKWAH DAN POLITIK ISLAM ZAMAN RASULULLAHOleh

Razaleigh Muhamat @ Kawangit

Abstrak

Dakwah dan politik dilihat sebagai dua elemen yang sinonim dalam perkembangan Islam. Kedua-dua elemen ini saling berkait dari segala aspek yang akhirnya membentuk ajaran Islam yang disebarkan keseluruh pelusok dunia. Artikel ini melihat dengan dekat praktis yang dilakukan oleh Rasulullah s.a.w sendiri ketika zaman awal kerajaan Islam. Penelitian secara kajian kepustakaan ini menemukan bahawa Rasulullah s.a.w sangat menekankan unsur dakwah dalam politik dan bergitu juga sebaliknya

Kata kunci: Dakwah Islam, Politik Islam, Zaman Rasulullah s.a.w, Sosial, TeoriPENDAHULUAN

Politik merupakan satu cabang daripada kehidupan yang mempunyai kedudukan yang sangat penting bagi kelangsungan hidup manusia dalam segala aspek. Tanpa kedudukan politik XE "politik" yang stabil dan bersistematik, sesebuah negara XE "negara" atau masyarakat pasti akan menghadapi kekacauan, porak-peranda dan menuju ke arah kehancuran. Dalam konteks ini kuasa XE "kuasa" politik negara atau dalam erti kata lain disebut sebagai kerajaan adalah merupakan matlamat tertinggi dalam aspek politik bagi menjamin corak pentadbiran XE "pentadbiran" , kepimpinan XE "kepimpinan" dan pengurusan yang terbaik. Politik juga sinonim dengan aspek kekuasaan, iaitu cara memperolehi kekuasaan atau mempertahankan kuasa. Berdasarkan kenyataan ini, dapat dikaitkan bahawa manusia cenderung dalam bidang politik dan bermatlamatkan untuk mendapat atau mempertahankan kekuasaan.

Di samping itu, kuasa XE "kuasa" politik XE "politik" amat penting bagi menjaga dan melaksanakan usaha dakwah XE "dakwah" Islamiah. Politik dan dakwah adalah dua perkara yang begitu sensitif dan penting di kalangan masyarakat Islam XE "Islam" . Politik bukan sahaja berkait dengan pentadbiran XE "pentadbiran" sebuah negara XE "negara" , malahan ia melibatkan pentadbiran kekeluargaan dan kemasyarkatan.

DEFINISI POLITIK

Pengistilahan sesuatu perkataan bukanlah kerja yang mudah. Terdapat banyak perkataan yang sukar untuk didefinisikan dengan tepat dan betul. Oleh sebab itulah bagi sesuatu perkataan terdapat berbagai pengertian dan definisi yang dikemukakan oleh para sarjana XE "sarjana" dan ilmuan yang kadang-kadang adal persamaan dan adalakalanya juga terdapat perbezaan. Begitu juga dengan istilah politik XE "politik" yang mana terdapat banyak makna yang boleh kita fahami.

Istilah politik XE "politik" berasal dari perkataan Yunani iaitu politikus atu bahasa Latin iaitu Politica yang diambil daripada kata asal Polis yang bererti kota atau negara XE "negara" kota, yang telah digunakan sejak abad kelima sebelum masihi lagi. Perkataan Polis juga memberi pengertian sesuatu organisasi yang bertujuan untuk memberikan negaranya satu kehidupan yang baik (H.Zainal Abidin 1997: 18).

Menurut Kamus Dewan (1994), politik XE "politik" ialah ilmu berkenaan cara pemerintahan (dasar-dasar pemerintahan), ilmu siyasah atau ilmu kenegaraan. Selain daripada itu, politik juga membawa maksud segala sesuatu berkenaan pemerintahan sesebuah negara XE "negara" atau hubungannya dengan negara lain. Manakala St. Muhamad di dalam kamus moden XE "moden" Indonesia menjelaskan bahawa perkataan politik berasal dari perkataan Belanda yang membawa maksdu tipu, muslihat dan peperangan (Mustapa Daud 1994: 3).

DEFINISI POLITIK ISLAM

Bagi memudahkan pemahaman tentang konsep politik XE "politik" menurut Islam XE "Islam" , terdapat ramai tokoh sarjana XE "sarjana" islam yang cuba memberi definisi tentang ilmu politik antaranya ialah menurut Lukman Thaib (1998), politik dilihat sebagai salah satu bidang kehidupan yang bukan sahaja digalakkan oleh Islam, bahkan diwajibkan wujud bagi memenuhi keperluan kehidupan umat XE "umat" islam terutamanya dalam berorganisasi, negara XE "negara" bersusun, kehidupan masyarakat dirancang, dipimpin dan dipantau untuk memenuhi matlamat penciptaan insan sebagai khalifah di muka bumi.

Manakala menurut perspektif Islam XE "Islam" , politik XE "politik" berasal dari istilah arab yang disebut sebagai siyasah. Perkataan siyasah adalah sebagai ilmu pemerintahan yang harus dimiliki oleh para ahli yang ingin menguasai dasar-dasar pengetahuan dan peraturan dalam bernegara. Dalam sebuah pemerintahan, politik memainkan peranan yang sangat penting dalam menentukan pihak yang akan memegang teraju pemerintahan sebuah negara XE "negara" (Abdul Aziz 2003: 6).

Muhammad Rusjdi mengemukakan pendapatnya dengan mengatakan bahawa siyasah adalah ilmu pengetahuan tentang jabatan-jabatan dalam negara XE "negara" dan tentang pimpinan dalam masyarakat meliputi segala urusan seperti soal jabatan, ketua negara dengan segala pembesarnya, ahli pemeriksa, kehakiman, kewangan dan segala jabatan yang berhubung secara langsung dengan negara (Wan Bahiyah 2001: 29).

Sementara itu, politik XE "politik" juga boleh difahami dengan merujuk kepada disiplin ataupun sains XE "sains" politik. Para sarjana XE "sarjana" Barat telah membincangkan politik sebagai satu disiplin memandangkan kepentingannya terhadap masyarakat manusia. Menurut, The Liang Gie (1981) mengutip takrif politik yang dikemukakan oleh J.K Bluntschli dalam Theory of the State memberi definisi politik sebagai: The science which is concerned with the state, which endeavours to understand and comprehend the state in its condition, in its assential nature, it a various or manifestation, its development.

Al-Maududi XE "Al-Maududi" juga membicarakan bebrapa persoalan berhubung dengan teori dan pelaksanaan politik XE "politik" Islam XE "Islam" dalam beberapa penulisannya. Menurut beliau, politik adalah interprestasi (pengertian/maksud/tafsiran) terhadap konsep penguasa, pentadbir, penjaga atau pemilik. Kesemuanya adalah milik mutlak Allah s.w.t. menurutnya lagi asas pertama politik Islam adalah keimanan kepada kekuasaan dan keagungan Allah s.w.t. dasar-dasar islam menentukan bahawa manusia samada secara individu atau bermasyarakat haruslah menyerahkan hak kempimpinan, kehakiman dan keautoritian kepada orang lain.

Suasana politik XE "politik" dalam negara XE "negara" Islam XE "Islam" seharusnya bercirikan perkara-perkara seperti berikut: (Abdul Aziz 2003: 11)

1. Tiada seorang individu, kumpulan atau parti-parti politik XE "politik" yang boleh mendakwa mempunyai kekuasaan yang mutlak. Penentuan hukum XE "hukum" dan undang-undang XE "undang-undang" adalah hak mutlak Allah s.w.t.

2. Allah s.w.t adalah pencipta undang-undang XE "undang-undang" yang mempunyai kuasa XE "kuasa" perundangan yang mutlak. Manusia khususnya umat XE "umat" Islam XE "Islam" yang dilarang sama sekali menggubal atau menrima pakai apa jua undang-undang dan peraturan yang lain dari undang-undang islam serta tidak boleh sama sekali memimnggirkan atau meminda undang-undang Allah s.w.t. kerana perbuatan tersebut hanyalah menurut hawa nafsu dan berdusta terhadap Allah s.w.t.

3. Sesebuah negara XE "negara" atau pemerintahan berkewajipan menjadikan syariat Islam XE "Islam" sebagai undang-undang XE "undang-undang" tubuh (perlembagaan) negara. Jika perkara ini dilakukan bermakna kerajaan yang memerintah telah melakukan ibadat dalam sistem pemerintahan dan kepimpinan XE "kepimpinan" mereka.

Meskipun para pemikir dan ilmuan politik XE "politik" tidak memiliki kesepakatan mengenai definisi politik, namun unsur-unsur tersebut dapat ditemui secara khusus dalam definisi yang mereka kemukakan. Dari definisi yang ditemui terdapat dua kecenderungan definisi politik antaranya pandangan yang mengaitkan politik dengan negara XE "negara" iaitu dengan urusan pemerintahan pusat dan pemerintahan daerah. Bagi pandangan yang kedua iaitu dapat dikaitkan dengan kekuasaan, autoriti dan konflik (Wan Bahiyah 2001: 28).

SEJARAH POLITIK DALAM AL-QURAN

Sejarah perjalanan politik XE "politik" manusia menyaksikan adanya dua jenis perlakuan politik iaitu politik yang bersifat positif dan negatif. Politik yang positif adanya sikap dan bertindak mengikut etika dan prinsip keadilan. Politik negatif adalah yang bersikap tidak mengikut etika dan mengikut prinsip keadilan. Berdasarkan politik positif al-Quran menerangkan pemerintahan yang adil. Sebagaimana firman Allah s.w.t yang maksudnya: Raja perempuan itu berkata lagi: "Wahai ketua-ketua kaum, berilah penjelasan kepadaKu mengenai perkara yang Aku hadapi ini; Aku tidak pernah memutuskan sesuatu perkara sebelum kamu hadir memberi pendapat dan mempersetujuinya". (Surah al-Naml: 32)

Kenyataan ayat tersebut menjelaskan prinsip keadilan yang telah dipraktiskan oleh Balqis. Beliau mengamalkan konsep mesyuarat dalam membuat sesuatu keputusan penting berhubung dengan soal-soal kenegaraan. Manakala Firaun telah menampilkan ciri politik XE "politik" yang negatif atau politik kotor. Beliau telah melancarkan strategi politik yang keji iaitu dengan memerintahkan supya kanak-kanak lelaki dibunuh. Ini dijelaskan oleh Allah s.w.t dalam firmannya yang bermaksud: Firaun berkata aku akan membunuh anak-anak lelaki mereka dan membiarkan hidup anak perempuan mereka. Sesungguhnya aku berkuasa ke atas mereka. (Surah al-Araf: 127)

Taktik politik XE "politik" Firaun ini terus berjalan sepanjang perjalanan politik manusia. Tindakan dan perlakuan politik seperti ini membenarkan apa sahaja tindakana asalkan kekuasaan dapat dipertahankan (Abdul Ghafar 1993: 3).

HUBUNGAN POLITIK DENGAN ISLAM

Agama Islam XE "Islam" adalah adunan berbagai-bagai elemen kehidupan seperti politik XE "politik" , ekonomi, pendidikan dan kemasyarakatan. Tiada satu aspek pun dari cabang kehidupan manusia yang dapat dipisahkan daripada Islam. Dalam Islam, persoalan agama XE "agama" , negara XE "negara" , umat XE "umat" , pemimpin, undang-undang XE "undang-undang" , kerajaan dan sebagainya tidak dibicarakan atau dibincangkan secara berasingan. Agama Islam bukanlah ajaran yang hanya bersangkutan dengan akidah XE "akidah" dan ketuhanan semata-mata. Tetapi Islam adalah akidah dan peraturan yang tidak dapat dipisahkan dari urusan politik dan kerajaan.

Islam XE "Islam" bukan hanya satu agama XE "agama" atau sistem hidup semata-mata, tetapi ia adalah al-din dan al-daulah, iaitu agama dan negara XE "negara" . Siyasah atau politik XE "politik" adalah membicarakan persoalan yang berkaitan dengan bentuk pentadbiran XE "pentadbiran" dan pemerintahan sesebuah negara (Hassan Sab: 1972: 132).

Golongan bukan Islam XE "Islam" boleh menubuhkan negara XE "negara" dan mentadbirnya tanpa bantuan agama XE "agama" , tetapi bagi umat XE "umat" Islam mereka tidak boleh berbuat demikian. Dalam Islam, tiada organisasi yang bersifat agama dan dunia semata-mata yang ditadbir yang diuruskan secara terpisah. Islam adalah bersifat universal yang berasaskan kepada wahyu dalam bentuk syariah.

Menurut Sheikh Mahmud Shaltut, pertalian agama XE "agama" dan negara XE "negara" begitu erat sekali. Beliau mengumpamakannya seperti pertalian batu asas dengan sebuah binaan. Agama menjadi batu asas dan pemandu kepada negara. Bagaimana hendak digambarkan sebuah negara yang tidak berasaskan agama sebagaimana tidak mungkin dapat digambarkan Islam XE "Islam" tanpa pemandu masyarakat dan politik XE "politik" negara. Jika wujud negara sebegitu rupa, maka ia bukanlah sebuah negara Islam. Dalam ajaran Islam, politik dan agama ini saling perlu memerlukan dalam mewujudkan kestabilan dan keharmonian kehidupan manusia. Tokoh mujadid abad ke-13 masihi, Ibn Taimiyyah (1969) ada menyebut:

Maksudnya: Apabila diasingkan kuasa XE "kuasa" dari agama XE "agama" atau agama dari kuasa maka akan hancur binasalah urusan hidup mereka.

PERANAN POLITIK DALAM DAKWAH

Konsep dakwah XE "dakwah" merupakan usaha amar makruf nahi munkar. Sehubungan dengan itu, dakwah memberikan nilai dan mewarnai suasana yang kondusif terhadap sistem dan corak hidup masyarakat manusia dalam semua aspek politik XE "politik" , ekonom, sosial, pendidikan, kebudayaan dan laian-lain. Berkaitan dengan amar makruf nahi munkar iaitu menyeru manusia mengamalkan ajaran dan nilai Islam XE "Islam" dengan menyuruh berbuat kebaikan dan melarang dari melakukan perbuatan munkar adalah satu tanggungjawab dan merupakan amanah yang mesti dipikul oleh semua Muslim dan terutamanya bagi orang yang mempunyai kuasa XE "kuasa" dalam memerintah negara XE "negara" .

Dalam kaitan dengan politik XE "politik" , tidak terdapat nas-nas al-Quran mahupun sunnah Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w yang pernah menolak politik sebagai satu cara manusia meneruskan kelangsungan hidup mereka. Jika al-Quran dan sunnah Rasulullah s.a.w menolak politik bermakna tidak ada doktrin yang berhubung dengan politik seperti kenegaraan, urusan kepimpinna dan sebagainya yang disebut di dalam al-Quran. Hakikatnya di dalam al-Quran dan sunnah Rasulullah s.a.w ada menyebut tentang urusan kenegaraan, kepimpinan XE "kepimpinan" dan lain-lain negara XE "negara" ada kaitan dengan poltik. Al-Quran ada menyebut tentang politik melalui perkara-perkara berikut seperti:

1. Soal kedaulatan dan kerajaan

Firman Allah s.w.t yang maksudnya: Dan (ingatkanlah mereka Wahai Muhammad), ketika Nabi XE "Nabi" Musa berkata kepada kaumnya: "Wahai kaumku! kenanglah nikmat Allah (yang diberikan) kepada kamu ketika ia menjadikan dalam kalangan kamu beberapa orang nabi, dan ia menjadikan kamu bebas merdeka (setelah kamu diperhamba oleh Firaun dan orang-orangnya), dan ia memberikan kepada kamu barang yang tidak pernah diberikan kepada seseorang pun dari umat XE "umat" -umat (yang ada pada masa itu)".(Surah al-Maidah: 20)

2. Kehakiman

Firman Allah bermaksud: Sesungguhnya hanya Allah sahaja berhak meletakkan hukuman XE "hukuman" . (Surah Yusuf: 40)3. Syura

Firman Allah bermaksud: Dan juga (lebih baik dan lebih kekal bagi) orang-orang yang menyahut dan menyambut perintah Tuhannya serta mendirikan sembahyang dengan sempurna; dan urusan mereka dijalankan secara bermesyuarat sesama mereka; dan mereka pula mendermakan sebahagian dari apa yang Kami beri kepadanya. (Surah al-Syura: 38)

4. Soal kepimpinan XE "kepimpinan" Firman Allah bermaksud: Dan Kami jadikan mereka ketua-ketua ikutan, yang memimpin (manusia ke jalan yang benar) dengan perintah kami, dan kami wahyukan kepada mereka mengerjakan kebaikan, dan mendirikan sembahyang, serta memberi zakat; dan mereka pula sentiasa beribadat kepada kami.(Surah al-Anbiya: 73)

5. Kesetiaan dan ketaatan

Firman Allah bermaksud: Wahai orang-orang Yang beriman, taatlah kamu kepada Allah dan taatlah kamu kepada Rasulullah XE "Rasulullah" dan kepada "Ulil-Amri" (orang-orang Yang berkuasa) dari kalangan kamu. kemudian jika kamu berbantah-bantah (berselisihan) dalam sesuatu perkara, maka hendaklah kamu mengembalikannya kepada (Kitab) Allah (Al-Quran) dan (Sunnah XE "Sunnah" ) RasulNya - jika kamu benar beriman kepada Allah dan hari akhirat. yang demikian adalah lebih baik (bagi kamu), dan lebih elok pula kesudahannya. (Surah al-Nisa: 59)

Sunnah XE "Sunnah" Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w juga menampilkan keperluan kuasa XE "kuasa" politik XE "politik" sebagai metod dakwah XE "dakwah" . Malah dakwah Rasulullah s.a.w menjadi lebih berkesan setelah wujudnya kuasa politik. Rasulullah s.a.w pernah berdoa supaya diberikan kekuasaan untuk menegakkan urusan dakwah. Kuasa politik yang ada di tangan baginda melalui tertegaknya negara XE "negara" Islam XE "Islam" Madinah XE "Madinah" memberi peluang yang lebih luas kepadanya untuk melaksanakan misi dakwah. Dalam zaman Madinah, dakwah berjalan dengan lancar. Terdapat beberapa berkaitan dengan kuasa politik dan pelaksanaan dakwah yang telah dilaksanakan oleh Rasulullah s.a.w antaranaya ialah: (Zulkifli & Mohd Syukri 2005: 17)

1. Terbentuknya piagam Madinah XE "Madinah" membuktikan bahawa dakwah XE "dakwah" dapat dipelihara dan diperkembangkan dengan berkesan melalui kuasa XE "kuasa" politik XE "politik" . Melalui perjanjian ini, orang bukan Islam XE "Islam" telah mengiktirafkan kuasa politik Islam. Ia sekaligus menyediakan suasana yang kondusif bagi perkembangan dakwah Islamiah.

2. Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w merealisasikan dakwah XE "dakwah" dengan menghantar surat-surat dan delegasi dakwah kepada kuasa XE "kuasa" politik XE "politik" kerajaaan pada masa itu. Malah peristiwa al-Fath dianggap sebagai kemenagan politik umat XE "umat" Islam XE "Islam" berduyun-duyun orang memluk agama XE "agama" Islam.

3. Perjanjian Hudaibiyah sebagai sebuah perjanjian politik XE "politik" telah memberi peluang kepada politik nabi dalam menghantar pendakwah ke merata tempat. Perjanjian tersebut telah memberi kejayaan cemerlang kepada dakwah XE "dakwah" Islamiah.

KEPIMPINAN POLITIK RASULULLAH S.A.W

Islam XE "Islam" melihat kepimpinan XE "kepimpinan" merupakan aspek penting yang tidak dapat dipisahkan dengan kehidupan manusia. Ia merupakan satu keperluan semulajadi kemanusiaan dan kemasyarakatan yang mana diterangkan melalui dalil-dalil al-Quran dan al-Sunnah XE "Sunnah" dan akal. Ianya wujud dengan sebab adanya organisasi manusia. Keperluan kepada kepimpinan ini bukan sahaja diakui oleh agama XE "agama" Islam malah juga agama-agama lain termasuklah juga golongan atheis. Pada hakikatnya kepimpinan adalah satu proses interaksi sosial yang dialami oleh manusia setiap hari sebagaimana kata pujangga bahawa belia hari ni adalah pemimpin hari esok. Nabi XE "Nabi" Muhammad s.a.w sendiri pernah menegaskan bahawa setiap orang adalah pemimpin dan bertanggungjawab terhadap pimpinannya.

Lazimnya kepimpinan XE "kepimpinan" tidak dapat dipisahkan dengan politik XE "politik" atau kuasa XE "kuasa" kerana dengan gabungan kedua-dua perkara ini akan menghasilkan natijah yang baik dan lebih sempurna jika dibandingkan dengan kepimpinan semata-mata tanpa wujud kekuasaan lebih-lebih lagi pada zaman moden XE "moden" ini, kerana masing-masing ingin memiliki pengikut yang ramai dan kekuasaan yang menyeluruh supaya senang mempengaruhi dan mentadbir sesebuah organisasi atau negara XE "negara" . Jika diperhatikan kepimpinan politik adalah merupakan satu bentuk kepimpinan yang mempunyai kuasa mutlak terhadap pengikut dan organisasinya. Pemimpin mempunyai kuasa untuk mentadbir mengikut kehendak dirinya di samping meendapat komitmen yang jitu daripada pengikut atau rakyat XE "rakyat" (Rahayu Yatim 1999:1).

Manakala, kepimpinan XE "kepimpinan" yang dilaksanakan oleh Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w di Madinah XE "Madinah" al-Munawwarah dalam menjalankan prinsip-prinsip pemerintahan Islam XE "Islam" telah menjadi rujukan penting dalam dunia sains XE "sains" politik XE "politik" . Dari dulu hinggalah ke hari ini. Menurut D.B MacDonald (1903) memperakui bahawa di Madinah iaitu di bawah kepimpinan Rasulullah s.a.w telah terbentuk negara XE "negara" Islam pertama dan telah meletakkan dasar-dasar politik bagi perundangan Islam yang komprehensif.

Corak kepimpinan XE "kepimpinan" yang Nabi XE "Nabi" s.a.w bawa dalam pembentukan negara XE "negara" Islam XE "Islam" iaitu dengan pimpinan yang penuh berdisiplin. Sebagaimana yang diketahui umum, bangsa Arab sebelum kedatangan Islam berada dalam keadaan huru-hara dan pertelingkahan sering berlaku kerana pada ketika itu, tidak ada kerajaan ataupun pemerintahan yang teratur dalam mengendalikan hal-ehwal pentadbiran XE "pentadbiran" mereka. Namun apabila baginda dilahirkan dan menerima tugas Islamiah, baginda mengubah corak pemerintahan tersebut secara beransur-ansur dan baginda telah mengatur satu pemerintahan yang lengkap dan sempurna.

Walaupun ketika berada di Makkah, baginda memulakan tugas tersebut hanyalah khusus kepada soal akidah XE "akidah" dan ibadat kepada Allah SWT sahaja. Namun setelah baginda berhijrah ke Madinah XE "Madinah" , tugas-tugas tersebut mula meliputi kepada soal-soal tata negara XE "negara" yang berhubung dengan hal-ehwal keduniaan dan kehidupan demi untuk kebahagiaan dan keamanan manusia. Antara urusan keduniaan yang dibentuk oleh pimpinan Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w meliputi urusan rumahtangga, masyarakat (gotong-royong, kerjasama, menyelesaikan perbalahan), urusan perhubungan antarabangsa iaitu termasuk berkaitan peraturan perdagangan, peperangan, peraturan perdamaian dan sebagainya, serta pimpinan (pemilihan pemimpin, tanggungjawab pemimpin dan hubungan pemimpin dengan rakyat XE "rakyat" (Hj. Dusuki Hj.Ahmad 1983:80).

Satu fakta sejarah yang membuktikan bahawa masyarakat Madinah XE "Madinah" di bawah kepimpinan XE "kepimpinan" Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w adalah satu komuniti yang berbilang kaum, etnik dan agama XE "agama" dalam satu sistem bernegara iaitu, dengan wujudnya satu perjanjian bertulis pada tahun 622M. Di dalamnya merangkumi semua penduduk yang ada di Madinah ketika itu. Perjanjian bertulis ini dikenali dalam turath Islam XE "Islam" sebagai Sahifah Madinah atau dalam bahasa melayunya Piagam XE "Piagam" Madinah. Piagam Madinah ini adalah suatu perjanjian bertulis yang dibuat oleh Nabi XE "Nabi" s.a.w sendiri sebagai suatu perjanjian antara pelbagai masyarakat iaitu Muhajirin, Ansar, pelbagai etnik Yahudi dan Musyrikin. Perjanjian memperakui kebebasan dan kemerdekaan mereka dalam menganuti agamanya, menjaminkan keselamatan harta benda mereka, menentukan kewajipan dan menjamin hak mereka sebagai warganegara Madinah (Hj. Abdul Hadi Awang Muhammad 1992: 4).

Manakala Fazlur Rahman (1982) sependapat dengan Thomas W. Arnold (1965) menyimpulkan kepimpinan XE "kepimpinan" yang dipimpin oleh Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w telah membentuk satu pembentukan Negara Islam XE "Islam" pertama dan sebagai titik permulaan berdirinya organisasi politik XE "politik" dalam sejarah Islam bahkan sejarah politik dunia pada masa kini (Zulkipli & Ahmad Redzuwan 1999:5).

Berkaitan dengan undang-undang XE "undang-undang" , Baginda s.a.w telah membuat peraturan berdasarkan kebenaran dan keadilan yang berpandukan wahyu Allah SWT. Peraturan ini meliputi peraturan ibadat, jual beli, tata negara XE "negara" dan lain-lain lagi. Peraturan itu diwajibkan bagi setiap pengikutnya tanpa mengira golongan atasan atau bawahan, mulia atau hina, kaya atau miskin, kerana kebenaran adalah menjadi undang-undang dalam menentukan hukuman XE "hukuman" . Perlaksanaan peraturan ini bukan sahaja khusus untuk penduduk Islam XE "Islam" , tetapi untuk semua yang bernaung di bawah negara Islam (Hj. Dusuki Hj. Ahmad 1983: 88).

KEPIMPINAN RASULULLAH S.A.W DI MADINAH

Kepimpinan Islam XE "Islam" telah tertegak di Madinah XE "Madinah" semasa di bawah pemerintahan Nabi XE "Nabi" Muhammad s.a.w. di mana baginda telah membentuk sebuah negara XE "negara" Islam yang berteraskan perlembagaannya kepada perintah Allah SWT. Baginda telah menyusun masyarakat berasaskan siasah Islamiah dalam urusan keduniaan dan keagamaan yang meletakkan segala asas hukum XE "hukum" syarak sehingga tiada satupun yang ditinggalkan oleh baginda.

Antara tugas baginda di madinah dalam membentuk masyarakat Islam XE "Islam" ialah mengatur sistem pertahanan negara XE "negara" , menjaga keselamatan umat XE "umat" di samping memperlengkapkan struktur pentadbiran XE "pentadbiran" negara agar dapat menjalankan urusan negara dengan adil, menyebarkan dakwah XE "dakwah" islamiah secara lebih meluas, mengikat beberapa perjanjian dan menghantar duta-duta negara ke negara jiran. Semunya ini diurudkan oleh baginda selaku Ketua Negara, malah di waktu yang sama baginda juga sebagai utusan Allah SWT san pembawa khabar gembira. Bagi mencapai matlamat pembentukkan masyarakat Madinah XE "Madinah" di bawah kepimpinan XE "kepimpinan" Islam, baginda telah mengambil beberapa langkah utama dalam meletakkan Madinah sebgai sebuah negara yang terkenal dengan pentadbiran yang bersistematik.

Pembinaan MasjidDalam mentadbir kerajaan Islam XE "Islam" Madinah XE "Madinah" , Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w. menempuh suatu perjalanan yang amat berat ketika baginda berada di Mekah hinggalah baginda berhijrah ke Madinah iaitu sebuah bandar yang dipelopori oleh beberapa kaum. Terdapat banyak kebijaksanaan yang dilakukan oleh Rasulullah s.a.w. sebaik sahaja tiba di Madinah. Inisiatif yang terawal yang dilakukan oleh Rasulullah s.a.w. sebaik sahaja tiba di madinah dalam hijrah al-kubra ialah mengasaskan masjid. Sebagai pemimpin bervisi jauh dan mempunyai komitmen penuh dalam menggerakkan kesedaran Islam, pembinaan masjid dilihat sebagai agenda yang sangat penting dalam merangka pembangunan duniawi mahupun ukhrawi. Sehubungan dengan itu, langkah terawal dilakukan Rasulullah s.a.w. sebaik sahaja tiba di Madinah ialah mendirikan masjid.

Pembinaan masjid pertama yang dilakukan Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w. di Quba sebaik sahaja beliau tiba di Madinah XE "Madinah" dan ia merupakan langkah politik XE "politik" yang cukup strategik dan bijak. Ini kerana Rasulullah mengetahui melalui institusi ini seluruh tenaga, fikiran dan emosi masyarakat Islam XE "Islam" dapat disatukan dan digerakkan untuk pembangunan masyarakat dan Islam. Malah ia juga merupakan langkah terbaik dalam mempertahankan survival politik umat XE "umat" Islam daripada terus ditindas dan diburu dengan golongan musyrik. Pembinaan masjid ini dari segi psikologinya telah memberikan satu keyakinan yang tinggi di kalangan orang-orang Islam di Madinah. Di pihak yang lain pula, orang-orang musyrikin Makkah dan Madinah merasa tertekan dengan kebangkitan baru umat Islam yang digerakkan oleh instiusi masjid. Kewujudan masjid ini secara psikologinya merupakan kemenangan awal umat Islam dari segi moral dan politik ke atas orang-orang kafir XE "kafir" (al-Solabi 2007:306).

Melihat kepada fungsinya masjid di zaman Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w. dapat dirumuskan seperti berikut, antaranya ialah:

1. Pusat ibadah: Sembahyang berjemaah dilakukan di masjid. Begitu juga khutbah-khutbah jumaat yang saban minggu dilaksanakan di masjid. Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w. sendiri menyampaikan khutbah dan mengimamkan sembahyang di masjid.

2. Pusat dakwah XE "dakwah" : Masjid telah menjadi tempat menyampaikan mesej dan ajaran Islam XE "Islam" . Ia juga berperanan sebagai pusat latihan pendakwah. Strategi-strategi dakwah juga dirangka di masjid (Zulkipli & Ahmad Redzuwan 1999:46).

3. Pusat strategi ketenteraan: Masjid berfungsi dalam melatih dan memberi galakan kepada tentera untuk berjihad. Ketika hampir berlaku peperangan Badar, Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w. telah mengumpul orang-orang Islam XE "Islam" dari kalangan Muhajirin dan Ansar di masjid sebagai persiapan untuk berjihad. Mereka diminta oleh Rasulullah s.a.w. supaya mengemukakan pendapat berhubung dengan strategi menghadapi puak Quraisy yang dalam perjalanan pulang dari perdagangan di Syam (Ali XE "Ali" Mokhtar 1997:77).

4. Institusi pendidikan: Masjid telah diguna sepenuhnya sebagai pusat pendidikan. Proses pengajaran dan pembelajaran telah dilaksanakan secara intensif di masjid. Mengikut Ibn Abdul Darr, Rasulullah XE "Rasulullah" sendiri mengajar dan menyelia secara langsung aktiviti-aktiviti pengajaran di masjid.

5. Fungsi sosial: Sebagai tempat menawarkan perkhidmatan kebajikan seperti perlindungan kepada musafir, orang-orang yang berlindung daripada hujan, orang miskin yang tiada rumah dan juga anak yatim.

6. Institusi siasah: Masjid selain menjadi pusat ibadah juga telah menampilkan kegiatan yang bersifat politik XE "politik" . Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w dalam merealisasikan polisi siasahnya, baginda telah menerima utusan dari luar Negara. Dari masjid juga Rasulullah s.a.w. telah menghantar duta umat XE "umat" Islam XE "Islam" kepada raja-raja di merata tempat di dunia. Delegasi-delegasi luar juga datang ke masjid untuk menyatakan kesetiaan kepada kepimpinan XE "kepimpinan" Nabi XE "Nabi" Muhammad s.a.w (Abdurrahman Azam 1999: 144).

Mempersaudarakan Golongan Muhajirin dan Ansar

Umat Islam XE "Islam" yang terdapat di Madinah XE "Madinah" pada ketika itu mempunyai dua kelompok besar yang terdiri daripada kaum Muhajirin dan Ansar. Sebagaimana yang telah diketahui bahawa orang Muhajirin telah menjadi miskin dan susah setelah berpindah ke Madinah. Mereka telah meninggalkan keluarga, kampung halaman serta harta benda mereka di Makkah semata-mata kerana mengikut kehendak agama XE "agama" dan akidah XE "akidah" . Berdasarkan situasi inilah Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w. telah memulakan usahanya untuk merapatkan keduanya, baginda telah mengadakan sistem persaudaraan bagi menjamin kekukuhan umat XE "umat" Islam. Ini merupakan satu cara ke arah penyatuan barisan umat Islam dan untuk mengikis perasaan permusuhan yang selama ini bertapak di jiwa mereka kerana sebelum ini mereka (khususnya kaum Ansar) dihantui dengan pelbagai peristiwa peperangan sesama mereka (Ahmad Redzuwan Mohd Yunus 2001: 24).

Sebagai langkah ke arah tersebut Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w telah mempersaudarakan antara golongan Ansar dan Muhajirin dengan ikatan Ukhwah Islamiah. Dengan demikian telah wujud suatu perasaan persaudaraan berdasarkan darah. Kesannya baginda telah berjaya membentuk sebuah masyarakat Islam XE "Islam" , di mana semua orang Islam bersaudara. Maka lahirlah perasaan muhibah, tolong-menolong diantara satu sama lain. Terbukti, masyarakat ketika itu hidup bersatu padu di bawah satu akidah XE "akidah" dan di bawah slogan semua umat XE "umat" Islam adalah bersaudara. Sebagaimana Firman Allah Taala yang maksudnya: Sebenarnya orang-orang Yang beriman itu adalah bersaudara, maka damaikanlah di antara dua saudara kamu (yang bertelingkah) itu; dan bertaqwalah kepada Allah supaya kamu beroleh rahmat (al-Hujurat :10)

Membentuk Satu Ikatan Perjanjian

Penghijrahan Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w. ke Madinah XE "Madinah" pada tahun 622M merupakan era baru dalam baginda menjalankan risalah dan dakwah XE "dakwah" Islamiah. Di Madinah baginda mendapat sokongan daripada penduduknya. Di awal permulaan baginda memperolehi sokongan secara perlahan-perlahan yang dimulakan dengan kesepakatan penduduk Madinah dan juga Makkah. Namun begitu, sokongan tersebut belum menjamin kekuatan posisi Rasulullah s.a.w. kerana populasi Madinah terbahagi kepada beberapa kumpulan yang berbeza dalam cara berfikir dan kepentingannya. Untuk itu, baginda berikhtiar dalam membuat perjanjian bertulis yang dapat diterima oleh semua kumpulan sosial yang bercorak majmuk itu (Abdul Ghafar & Shamsul Bahri 1998: 26).

Ikatan perjanjian ini meliputi seluruh penduduk Madinah XE "Madinah" termasuk kaum Yahudi dari Banu Quraizah, Nadhir dan Qainuqa. Secara umumnya perjanjian bertulis ini memberi kefahaman bahawa Islam XE "Islam" mengajar umatnya supaya bergaul dengan melakukan keadilan walaupun dengan orang yang berlainan agama XE "agama" seperti yang dilakukan oleh Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w. sendiri dengan orang Yahudi dan umat XE "umat" Islam juga terjamin kedudukan mereka daripada segala pengkhianatan, serta penduduk Madinah sama-sama mempertahankan tanah air daripada sebarang pencerobohan.

Sahifah atau Piagam XE "Piagam" Madinah XE "Madinah" merupakan satu daripada tiga dasar penting yang telah dilaksanakan oleh Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w. di Madinah dalam proses penyebaran dakwah XE "dakwah" dan pembangunan negara XE "negara" Islam XE "Islam" iaitu selepas pembinaan masjid dan usaha-usaha dalam persaudaraan. Sahifah merupakan perlembagaan bertulis yang pertama yang pernah diwujudkan dalam sejarah dunia. Apabila diteliti tentang isi kandungannya bahawa Rasulullah s.a.w. merupakan seorang tokoh pemimpin yang mempunyai pandangan politik XE "politik" yang jauh dan memiliki kebolehan meyakinkan pihak lain.

Pengertian Piagam XE "Piagam" Madinah XE "Madinah" Sahifah dalam konteks sejarah Islam XE "Islam" zaman Nabi XE "Nabi" Muhammad s.a.w seperti yang disebut dalam sirah al-Nabawiyyah oleh Ibnu Hisham dan sirah Rasulullah XE "Rasulullah" oleh Ibnu Ishaq adalah merujuk kepada dokumen, kanun atau perjanjian bertulis mengenai hak dan tanggungjawab pemerintah dan orang yang diperintah yang mana ia dibuat oleh Nabi Muhammad s.a.w sewaktu baginda berada di kota Madinah XE "Madinah" . Perjanjian ini dibuat antara orang Islam (Muhajirin dan Ansar) dengan kaum Yahudi dan juga diantara umat XE "umat" Islam (Mahayudin Yahya 1988: 210).

Piagam XE "Piagam" Madinah XE "Madinah" ini merupakan satu dokumen politik XE "politik" yang mempersatukan komuniti-komuniti penduduk Madinah dalam kehidupan sosial politik bersama di bawah pimpinan Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w. yang mana telah dimeterai pada tahun pertama hijrah Nabi XE "Nabi" ke Madinah.

Sebab-Sebab Pembentukan Piagam XE "Piagam" Madinah XE "Madinah" Antara faktor pembentukan Piagam XE "Piagam" Madinah XE "Madinah" ialah: (Rahayu Yatim 2000: 29).

1. Kota Madinah XE "Madinah" mempunyai banyak suku bangsa iaitu suku bangsa Yahudi dan suku Arab yang mempunyai banyak cabangnya di mana mereka sentiasa bertelingkah antara satu sama lain. Dengan terbentuknya piagam ini, ia dapat mengatur dan menyusun struktur masyarakat yang lebih baik dan dapat mewujudkan kesatupaduan yang unggul yang mana ia dapat menggelakkan daripada timbulnya pergaduhan dan hasutan atau fitnah XE "fitnah" .

2. Orang-orang Yahudi Madinah XE "Madinah" mempunyai hubungan dengan suku-suku di luar Madinah. Sama ada dengan suku Yahudi sendiri, orang Quraisy atau musuh-musuh Islam XE "Islam" lain.

3. Orang Yahudi sebagai golongan atasan (kapitalis) menindas golongan bawahan iaitu orang-orang Arab yang datang dari Yaman sebab runtuhnya empayar-empayar (sumber ekonomi) di sana. Orang-orang Yahudi dikala itu hidup mewah kerana mempunyai kebun-kebun tamar yang luas dan pasar sendiri.

4. Kota Madinah XE "Madinah" belum mempunyai pemimpin dan undang-undang XE "undang-undang" yang boleh menjamin keamanan dan kebebasan hak asasi manusia.

Tujuan Dan Matlamat Piagam XE "Piagam" Madinah XE "Madinah" Tujuan Piagam XE "Piagam" Madinah XE "Madinah" dapat diteliti kepada kandungan yang terdapat di dalamnya. Secara ringkasnya, matlamat sahifah antaranya ialah:

1. Mempergiatkan gerakan dakwah XE "dakwah" Islam XE "Islam" ke seluruh negara XE "negara" dunia.

2. Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w. berazam untuk mendirikan sebuah negara XE "negara" yang akan melindungi agama XE "agama" baru ini.

3. Bagi menyatupadukan antara kaum dan suku tanpa memandang bangsa, puak atau warna kulit.

4. Untuk mengikat atau membendung usaha-usaha jahat orang-orang Yahudi dan musuh Islam XE "Islam" terhadap agama XE "agama" Islam dan juga kaum muslimin serta menyekat serangan musuh dari luar dan dalam negeri.

5. Membentuk suatu disiplin di kalangan masyarakat Islam XE "Islam" sendiri agar mereka menjadi suatu umat XE "umat" yang kuat dan disegani musuh.

Isi Kandungan Piagam XE "Piagam" Madinah XE "Madinah" Perjanjian ini mengandungi 47 fasal yang merangkumi perkara mengenai pembentukan umat XE "umat" . Penyataan yang mengakui hak-hak dan kewajipan semua golongan, pernyataan perlunya menegakkan persatuan persamaan, kebebasan, musyawarah, keadilan, pertahanan dan perdamain, amar maruf nahi mungkar, ketaqwaan dan ketaatan, pernyataan posisi Nabi XE "Nabi" Muhammad sebagai pemimpin masyarakat dan lain-lain. Piagam XE "Piagam" Madinah XE "Madinah" merupakan satu piagam yang lengkap dari segi struktur politik XE "politik" sosial mahupun ketenteraan. Contohnya dalam fasal 2 hingga 11 memperkatakan mengenai tebusan darah dan tebusan tawanan iaitu langkah penting untuk kesejahteraan sosial dalam struktur kabilah orang Arab.

Begitu juga dengan fasal 12 hingga 19 yang memberi jaminan sosial kepada seluruh penduduk Madinah XE "Madinah" walaupun umat XE "umat" Islam XE "Islam" umat istimewa. Terdapat juga beberapa fasal yang terpenting dan ia dapat dirumuskan seperti berikut (Ridzuwan 2001:25):

1. Nabi XE "Nabi" Muhammad diakui menjadi ketua negara XE "negara" bagi semua penduduk. Sebarang masalah hendaklah dirujuk kepada baginda untuk penyelesaian.

2. Semua penduduk Madinah XE "Madinah" bebas beragama dan bebas mengamalkan adat istiadat serta upacara masing-masing.

3. Semua penduduk Madinah XE "Madinah" hendaklah bekerjasama dalam masalah ekonomi.

4. Semua penduduk Madinah XE "Madinah" mestilah mempertahankan Kota Madinah daripada diserang oleh musuh.

5. Orang Yahudi hendaklah membayar perbelanjaan peperangan bersama-sama dengan orang Islam XE "Islam" . Mereka tidak boleh berperang melainkan mendapat keizinan daripada Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w.

6. Semua penduduk Madinah XE "Madinah" tidak boleh bermusuhan atau dengki mendengki sesama sendiri. Mereka hendaklah hidup sebagai satu bangsa iaitu bangsa Madinah.

7. Keselamatan orang Yahudi termasuklah nyawa dan harta benda terjamin selagi mereka taat syarat-syarat perjanjian di dalam perlembagaan.

Bagi melancarkan lagi pemtadbiran politik XE "politik" , baginda telah melantik Abu bakar dan Umar al-Khattab XE "Umar al-Khattab" r.a. sebagai pembantunya dalam urusan pemerintahan negara XE "negara" . Manakala Khuzaifah bin Yaman sebagai setiausaha sulitnya. Banyak lagi jawatan yang telah ditubuhkan oleh baginda untuk melicinkan urusan dalam negara seperti jawatan talim, pencatat atau jururekod, pemegang mohor, pemungut hasil dalam negeri, pegawai daerah, pengawas barang-barang dagangan, penguatkuasa undang-undang XE "undang-undang" , pemungut cukai kepala dan pemungut zakat. Kesemua ini disandang oleh para sahabat yang telus dan adil berdasarkan kelayakan mereka. Bagi melancarkan urusan luar Negara pula, baginda telah menghantar perutusan untuk menyebarkan Islam XE "Islam" ke negara-negara jiran seperti Parsi, Habsyah dan sebagainya.

Oleh itu segala peraturan dan dasar yang digarapkan oleh Rasulullah XE "Rasulullah" dalam perlembagaan ini mampu mewujudkan suasana keamanan dan kesejahteraan yangmana sekaligus dapat mewujudkan sebuah negara XE "negara" Islam XE "Islam" yang unggul dimata dunia. Hal ini jelas terbukti berdasarkan kepada objektif utama piagam.

Prinsip Politik Dalam Piagam XE "Piagam" Madinah XE "Madinah" Terdapat beberapa prinsip hak asasi dan politik XE "politik" pemerintahan yang terdapat di dalam Piagam XE "Piagam" Madinah XE "Madinah" di antaranya ialah:

1. Prinsip ummah.

2. Prinsip perpaduan dan persaudaraan.

3. Prinsip persamaan hak dan kewajipan.

4. Prinsip kebebasan (kemerdekaan).

5. Prinsip perpaduan antara umat XE "umat" yang beragama.

6. Prinsip keselamatan, berbangsa, bernegara dan beragama.

7. Prinsip ihsan hidup berjiran.

8. Prinsip taawun ala al-birr wa al-taqwa.

9. Prinsip perdamaian sejagat.

10. Prinsip musyawarah.

11. Prinsip keadilan dan ihsan.

12. Prinsip kepimpinan XE "kepimpinan" dan ketauladan.

13. Prinsip iman XE "iman" dan taqwa

14. Prinsip amal maruf nahi mungkar.

Berdasarkan 14 prinsip yang terdapat di dalam Piagam XE "Piagam" Madinah XE "Madinah" menunjukkan betapa lengkapnya sistem pemerintahan Islam XE "Islam" yang dilaksanakan oleh Rasulullah XE "Rasulullah" di Madinah, kemudian diwarisi oleh kepimpinan XE "kepimpinan" Khulafa al-Rashidin, seterusnya dilanjutkan oleh pemerintahan di bawah kuasa XE "kuasa" khalifah Umawiah, Abasiah, dan Uthmaniah yang mengambil masa lebih kurang 13 abad lamanya. Walaupun pemerintahan Islam selama ini diwarnai dengan suka dan duka, timbul dan tenggelam, terutamanya di akhir kepimpinan Khulafa al-Rashidin dan selepasnya tetapi secara rasminya sistem pemerintahan yang tetap menjadi Islam sebagai asas politik XE "politik" dan perundangan.

Pelaksanaan Syura

Syura merupakan satu kaedah dan prinsip penting yang diajar dalam agama XE "agama" Islam XE "Islam" dalam melahirkan masyarakat Islam yang membangun, maju, stabil, dan adil. Pelaksanaan syura di bawah pemerintahan Islam telah menjadi suatu kefardhuan sebagaimana yang telah disebut secara jelas di dalam al-Quran dan al-Sunnah XE "Sunnah" serta tegah disepakati oleh para ulama. Sementara itu, para sarjana XE "sarjana" memberi definisi syura dengan pengertian yang berbeza antaranya ialah pada pandangan Ibn Manzur (1968: 434), syura adalah penyaringan madu iaitu menyaring madu dari sarangnya. Manakala Edward William Lane (1968: 1616) mengatakan syura adalah gathered it from its hives abd other places.

Di sini apa yang dapat dirumuskan dari kedua-dua definisi tersebut bahawa syura memerlukan unsur-unsur kearah fikiran dalam menyelesaikan masalah yang dihadapi di dalam pemerintahan. Manakala tuntutan XE "tuntutan" pelaksanaan syura telah disebut dengan jelas di dalam al-Quran. Al-Quran merupakan kitab petunjuk di dalam keperluan masyarakat terhadap syura kerana syura sebagai makanisme penting ke arah mewujudkan kepimpinan XE "kepimpinan" Islam XE "Islam" yang adil. Kepentingan syura telah dijelaskan oleh Allah dalam firmannya yang bermaksud: Bermesyuaratlah dengan mereka dalam urusan. (Al-Quran 3:159)Dengan itu, syura boleh dikaitkan dengan tiga dimensi iaitu:

1. Rasulullah XE "Rasulullah" telah diperintahkan oleh Allah melaksanakan syura di dalam pentadbiran XE "pentadbiran" hal ehwal keislaman dan masyarakat Islam XE "Islam" . Pelaksanaan perintah ini penting supaya ia menjadi contoh kepada para sahabat baginda dan generasi kemudian dalam urusan kepimpinan XE "kepimpinan" ummah.

2. Adalah menjadi sifat umat XE "umat" Islam XE "Islam" menjalankan urusan mereka samada di dalam urusan keduniaan mahupun agama XE "agama" berasaskan prinsip syura. Pelaksanaan prinsip syura ini juga melambangkan kesatuan umat Islam di dalam semua tindakan.

3. Perlaksanaan syariat Islam XE "Islam" memerlukan organisasi dan umat XE "umat" yang sentiasa melakukan mesyuarat diantara sesama mereka dalam menggerakkan usaha-usaha tersebut.

Sebagaimana umat XE "umat" Islam XE "Islam" ketahui pelaksanaan syura di dalam pemerintahan Islam telah dijalankan diawal kemunculan negara XE "negara" Islam lagi iaitu di zaman pemerintahan Rasulullah XE "Rasulullah" s.a.w. Rasulullah adalah orang yang paling banyak mengadakan mesyuarat dan baginda sering berbincang dan berunding dengan para sahabatnya yang terdiri daripada kalangan cerdik pandai, berpengalaman, dan pakar dalam bidang politik XE "politik" , pentadbiran XE "pentadbiran" , peperangan dan lain-lain perkara seperti masalah yang memerlukan keputusan segera dalam penyelesaiannya.

Dalam organisasi pentadbiran XE "pentadbiran" negara XE "negara" di Madinah XE "Madinah" , baginda telah membentuk satu majlis mesyuarat yang terdiri daripada 14 orang sahabat yang tepilih dan juga mempunyai ciri-ciri seperti kuat, pintar dan gigih menjalankan dakwah XE "dakwah" Islamiah.

Syura dari segi hierarki organisasi telah diletakkan pada kedudukan yang tinggi iaitu setaraf dengan Ketua Setiausaha Negara dan Pemegang Mohor Rasul. Manakala ahli syura terdiri daripada sahabat-sahabat yang cerdik, mempunyai pelbagai kelebihan dan berjiwa besar dalam mengembangkan Islam XE "Islam" . Ahli majlis syura antaranya ialah Hamzah, Jaafar, Abu Bakar, Ali XE "Ali" , Ibn Masud, Salman, Ammar, Huzaifah, Abu Zar, Miqdad dan Bilal (Ahmad Ibrahim Abu Sin 1991: 132).

Rasulullah XE "Rasulullah" SAW dan para sahabat menjadi contoh yang baik kepada umatnya dalam hal menghormati dan melaksanakan dasar ini. Mereka bermesyuarat dalam mengambil sesuatu keputusan terhadap sesuatu perkara. Terdapat beberapa contoh bagaimana Rasulullah SAW merealisasikan konsep syura bersama para sahabatnya. Antaranya ketika berhadapan dengan peperangan Uhud, selepas baginda bermesyuarat dengan umat XE "umat" Islam XE "Islam" untuk menentukan strategi perang sama ada bertahan di Madinah XE "Madinah" atau keluar menyerang. Majority berpendapat lebih baik keluar, tetapi baginda dan beberapa para sahabat lain tidak bersetuju demikian, namun baginda tetap mengikut pendapat majoriti.

Seterusnya, di dalam peperangan Khandaq, baginda lebih baik berdamai dengan musuh iaitu berdamai dengan qabilah Ghatfan. Baginda bermesyuarat dengan Saad bin Muaz dan Saad bin Ubadah tentang kemungkinan iaitu dengan memberikan satu pertiga penghasilam Madinah XE "Madinah" kepada qabilah itu supaya mereka mengambil sikap berkecuali dalam peperangan Khandaq. Cadangan Rasulullah XE "Rasulullah" SAW tidak dipersetujui oleh mereka, lalu baginda mengikut pendapat mereka yang tidak ingin berdamai dengan kabilah tersebut (Ahmad Redzuwan 2001: 36).

Selain daripada itu, syura juga berlaku di dalam bidang ketenteraan misalnya, baignda meminta pendapat di kalangan pengikutnya bagi melicinkan lagi strategi peperangan. Contohnya di dalam urusan memilih penempatan tentera Muslim dalam peperangan Badar yang berlaku pada tahun kedua Hijrah. Rasulullah XE "Rasulullah" SAW yang mengetuai pasukan tentera Muslim memilih tempat tertentu. Baginda kemudiannya ditanya oleh sahabat yang bernama Hubbab bin mundhir: Adakah pemilihan tempat ini strategi dan muslihat peperangan? lalu baginda menjawab: Ia hanyalah strategi dan muslihat peperangan. Oleh itu, Hubbab bin Mundhir mencadangkan supaya dipindahkan ke tempat lain yang lebih ssesuai. Cadangan itu diterima kerana hujah yang diberikan memang bersesuaian. Kisah ini jelas menggambarkan bahawa ssyura diamalkan oleh Rasulullah SAW tanpa menggunakan kuasa XE "kuasa" vetonya selaku pemimpin negara XE "negara" untuk memaksa semu pihak untuk menerima pandangannya (Muhammad Abu Shuhbah 1992: 134).

Permesyuaratan mengikut mejoriti juga berlaku di dalam peristiwa Hudaibiah, baginda bermesyuarat dan berpendapat lebih baik ditawan golongan musyrik, tetapi Abu Bakar berkata kepada baginda: Kita datang bukan untuk membunuh seseorang tetapi untuk mengambik umrah. Baginda bersetuju dengan pendapat Abu Bakar r.a begitu juga sesudahnya baginda Rasulullah XE "Rasulullah" SAW wafat, orang Islam XE "Islam" telah berkumpul di Thaqifah Bani Saidah. Orang Ansar mengeluarkan pendapat mereka tentang khalifah. Orang Muhajirin juga berbuat demikian. Mereka sama-sama bermesyuarat dan akhirnya bersetuju melantik Abu Bakar r.a memegang tampuk pemerintahan selepas kewafatan Rasulullah SAW.

Selain itu, perlaksanaan syura juga berlaku dalam kepimpinan XE "kepimpinan" negara XE "negara" apabila baginda menghimpunkan wakil bagi setiap kelompok masyarakat yang wujud di Madinah XE "Madinah" untuk mengadakan rundingan dengan mereka. Rundingan ini berkisar mengenai cadangan membentuk masyarakat yang selamat di Madinah, mempertingkatkan sistem pertahanan serta mewujudkan kerjasama dalam mentadbir kota Madinah. Dalam hal ini sebenarnya baginda boleh bertindak sendiri dengan menetapkan peraturan yang perlu dipatuhi. Namun, apa yang berlaku adalah beignda tetap inginkan pandangan majoriti yang disuarakan oleh wakil setiap kelompok masyarakat. Dengan persetujuan majoriti, aru baginda Rasulullah XE "Rasulullah" SAW merangka perjanjian-perjanjian yang terkandung dalam Sahifah Madinah.

Penyebaran Dakwah

Kepimpinan yang ditonjolkan oleh Rasulullah XE "Rasulullah" SAW di dalam pemerintahannya dapat dilihat di dalam aspek penyebaran dakwah XE "dakwah" terhadap masyarakatnya terutama penduduk Madinah XE "Madinah" . Pada peringkat awal, Rasulullah SAW menyebarkan dakwah Islam XE "Islam" pada kaum kerabat dan sahabat beliau yang terdekat. Tetapi, cara ini berubah apabila baginda mempunyai kedudukan yang kukuh di kota Madinah. Khususnya selepas perjanjian Hudaibiah. Ini terbukti apabila beliau mula menghubungi pemerintah di sesebuah negara XE "negara" untuk mengajak mereka kepada Islam (Roziah Sidik 2007: 161).

Penyebaran dakwah XE "dakwah" melalui penghantaran surat dan utusan kepada pemerintah atau pembesar sesebuah Megara sebenarnya satu corak kea rah unsure politik XE "politik" . Ini adalah strategi yang berkesan kerana apabila pemerintah menerima Islam XE "Islam" , maka mudahlah bagi rakyatnya untuk turut menerima agama XE "agama" Islam. Antara pemerintahyang diseur kepada Islam menerusi surat dan utusan adalah Najasy iaitu pemerintah kepada Habsyah, Kisra di Parsi, Hercules di Rom, Jayfar bin Julanda iaitu pemerintah kepada Oman, Muqawqis iaitu pembesar Mesir, Harith bin Abu Shamir iaitu penguasa Rom di Damshiq, Hawdhah bin Ali XE "Ali" Hanafi iaitu pemerintah Yamamah, Mundhir bin Sawa iaitu pemerintah Bahryn dan Syurahbil bin Amr iaitu penguasa Rom di Busra (Roziah Sidik 2007: 159).

Baginda juga akan menghantar utusan kepada setiap pemerintah misalnya, baaginda mengutus Amar bin Umayyah kepada Najasyi, Dihyah bin Khalifah kepada Hercules dan seterusnya. Setiap utusan yang dihantar oleh baginda membawa surat untuk diberikan kepada pemerintah yang sudah ditentukan. Ini adalah strategi yang amat baik kerana apabila golongan ini menerima Islam XE "Islam" , maka mudahlah bagi rakyatnya untuk menerima sama ajaran Islam.

Sesunggguhnya penyebaran dakwha yang dilakukan oleh Rasulullah XE "Rasulullah" SAW ini melancarkan lagi gerakan Islam XE "Islam" , tetapi bukan itu sahaja kerana dakwah XE "dakwah" tidak akan lari dari politik XE "politik" kerana kedua-duanya saling berkait antara satu sama lain sepertimana agama XE "agama" dan politik tidak boleh dipisahkan, dengan itu urusan penyebaran dakwah dapat melancarkan lagi pemerintahan negara XE "negara" .

KESIMPULAN

Dengan tertegaknya negara XE "negara" Madinah XE "Madinah" sebagai sebuah Daulah Islamniyyah yang pertama, maka bukan sahaja perjalanan dakwah XE "dakwah" Islamiyyah sahaja yang mentap malahan di dalam politik XE "politik" juga dapat membantu membentuk pemerintahan yang kukuh dan dasar peraturan yang menjamin akan setiap uamt Islam XE "Islam" di bawah pimpinan seorang Rasul yang sentiasa mendapat pimpinan daripada Allah SWT dengan kewujudan negara Islam pertama ini juga maka ajaran Islam mula di martabatkan dan dipandang mulia oleh golongan bukan Islam.

Dengan pembinaan masjid yang dijadikan sebagai pusat untuk memebentuk masyarakat Islam XE "Islam" pada waktu itu dapat memeperkukuhkan lagi ikatan roh keislaman di jiwa masyarakat Madinah XE "Madinah" sama ada dari sudut adab pergaulan mahupun persoalan akidah XE "akidah" mereka. Malahan perlaksanaan syura yang dijalankan oleh Rasulullah XE "Rasulullah" SAW menunujukkan Rasulullah SAW tidak mengutamakan pendapat individu seballiknya meminta pendangan orang ramai dalam memutuskan suatu perkara khususnya yang melibatkan soal kepimpinan XE "kepimpinan" dalam negara XE "negara" . Dan ini telah dianggap binding precedent kepada generasi kemudian dalam menjalankan syura dalam pentadbiran XE "pentadbiran" negara.

Bahkan Piagam XE "Piagam" Madinah XE "Madinah" merupakan satu perlembagaan politik XE "politik" unggul yang pertama wujud di dunia. Kesempurnaan piagam ini dari seluruh aspek kehidupan manusia melambangkan bahawa Rasulullah XE "Rasulullah" adalah tokoh pemimpin politik yang berwibawa bukan sahaja dari aspek agama XE "agama" malah juga aspek keduniaan. Dalam aspek peperangan, jelaslah sejarah yang mengatakan Islam XE "Islam" disebarkan bukan melalui peperangan atau mata pedang tetapi peperangan yang berlaku disebabkan tiga sebab iaitu untuk mempertahankan diri dan umat XE "umat" Islam daripada ancaman pihak musuh. Ia juga berlaku kerana umat Islam akan bertindak tegas pada perjanjian yang sudah dipersetujui bersama, selain bergantung pada keadaan umat Islam pada ketika itu dalam memepertahankan Islam.

RUJUKANAb. Aziz Yusof & Ahmad Bashir Aziz. 2008. Pengurusan Perniagaan Islam XE "Islam" : Konsep Isu & Pelaksanaan. Kedah: Universiti Utara Malaysia.

Abu Urwah. 2001. Sistem-Sistem Islam XE "Islam" : Satu Analisis Perbandingan. Kuala Lumpur: Pustaka Salam.

Ahmad Ibrahim Abu Sin. 1991. Al-Idarah fi Islam XE "Islam" . Dlm. Terj. Abd. Rashid Ngah & Jusoh Kadir. Pengurusan Dalam Islam. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Ahmad Redzuwan Mohd Yunus. 2001. Demokrasi danKepimpinan Islam XE "Islam" Satu Perbandingan. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.

Amir Husin Mohd. Nor. 2005. Etika Politik Menurut Pandangan Sayyid Qutb XE "Sayyid Qutb" . Dlm. Zulkiple Abd Ghani & Mohd. SyukriYeoh Abdullah (pnyt.). Dakwah dan Etika Politik diMalaysia, hlm 70-83. Kuala Lumpur: Utusan Publications& Distributors Sdn. Bhd.

Andek Masnah Andek Kelawa. 2005. Penglibatan Politik WanitaIslam XE "Islam" Malaysia:Hukum, Nilai Dan Etika. Dlm. ZulkipleAbd Ghani & Mohd. Syukri Yeoh Abdullah (pnyt.).Dakwah dan Etika Politik di Malaysia. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn.Bhd.

__________. 2001. Kepimpinan Wanita Dalam Islam XE "Islam" , Kedudukannya Dalam Syariah. Selangor: PenerbitUniversiti Kebangsaan Malaysia.

Azman Che Omar. 2001. Pengurusan di Malaysia dari Perspektif Islam XE "Islam" . Selangor: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Abu al-Ala al- Maududi. 1967. Islamic Law And Constitution. Lahore: Islamic Publication

Abd al- Wahab Khallaf. 1977. Al- Siyasah Al- Syariyyah Wa Nizam Al Daulah. Qahirah: al- Mukhtar al-Islami

Abdul Rahman Mahmod, Jaffary Awang, Zakaria Stapa. 2009. Survival Politik Muslim Malaysia. Universiti Kebangsaan Malaysia: Bangi Selangor.

Abdul Aziz bin Saikh Maatok. 2003. Teori dan Amalan Politik Dalam Islam XE "Islam" . Tesis Ijazah Sarjana, Fakulti Pengajian Islam, Universiti Kebangsaan Malaysia.

Abdul Karim Zaidan. 1978. Umat Dan Negara Dalam Islam XE "Islam" . terj. Kuwait: Internasional Islamic Federation of student Organisation

Abdul Monir Yaacob & Suzalie Mohamad (penyt). 2002. Etika dan Budaya Berpolitik dari Perspektif Islam XE "Islam" . Kuala Lumpur: Institut Kefahaman Islam Malaysia (IKIM).

Ahmad Atiyatullah. t.th. Qamus Al-Siyasi. Qahirah: Dar al- Nahdah Al- Misriyyah.

Ahmad Ibrahim Abu Sin. 1991. Pengurusan dalam Islam XE "Islam" . Ter. Abd Rashid Ngah & Jusoh Kadir. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka

Ahmad Redzuwan Mohd Yunus. 2001. Demokrasi dan Kepimpinan: Suatu Perbandingan. Kuala Lumpur: Percetakan Cergas (M) Sdn. Bhd.

Abdul Ghani Azmi Bin Haji Idris. 1999. Bagaimana Islam XE "Islam" Berpolitik Dan Memerintah. Kuala Lumpur: Al- Hidayah Publisher: Abul Ala Al-Maududi XE "Al-Maududi" . 1993. Hukum Dan Konstitusi Sistem Politik Islam XE "Islam" . Bandung: Penerbit Mizan Khazanah Ilmu-Ilmu Islam

Ahmad Syafie Maarif. 1999. Islam XE "Islam" dan Politi: Upaya Membingkai Peradaban. Indonesia: Pustaka Dinamika Abdullah Gymnastiar. 2004. Amanah Manajemen Qolbu Untuk Kepemimpinan. Bandung : MQ Publishing.

Amran Kasimin. 1985. Saudara Baru Cina di Wilayah dan Selangor. Bangi: Universiti Kebangsaan Malaysia.

Abbas Mahmoud Al-Akkad. 1979. Kedermawanan Khalifah Usman bin Affan. Jakarta : BulanBintang.

Abdullah Al-Qari bin Hj. Salleh. 1983. Detik Perang Saudara dan Penyebaran Islam XE "Islam" Zaman Kulafa Ar-Rasyidin. Kelantan : Pustaka Asa.

Abdul Latif Talib. 2010. Novel Sejarah Islam XE "Islam" :Khalifah Khalifah Yang Benar Abu Bakar, Umar, Uthman, Ali XE "Ali" . Batu Caves Selangor: PTS Litera UtamaAl-Baladhuri, Ahmad bin Yahya bin Jabir. 1936. Asnab al-Ashraf. vol 5. Jeruselam:The University PressAhmad Amin. 1993. Islam XE "Islam" Dari Masa Ke Masa. Bandung : PT. Remaja Rodas Karya

Afzal Iqbal. 2000. Diplomasi Islam XE "Islam" . Terjemahan Samson Rahman. Jakarta: PustakaAl-Kautsar

Anwar Zainal Abidin & Wan Kamal Mujani. 1999. Sirat al-Rasul dan Khulafaal-Rashidun. Bangi: Pusat Pengajian Jarak Jauh, UKM.

Audah Ali XE "Ali" . 2003. Ali Bin Abi Thalib Sampai Kepada Hasan Dan Husain. Bogor : PT. Pustaka litera Antar Nusa

Asmaday Idris, Dzurizah Ibrahim & Rahminah Muharam. 2003.Isu-Isu Sains Sosial Dari Perspektif Islam XE "Islam" . Social Sciences Issues From The Islamic Perspective Kota Kinabalu Sabah, Universiti Malaysia Sabah.

Burhanundin Abdullah. 1999. Faktor-Faktor Kelemahan Dan KrisisKepimpinan Dalam Politik. Dlm. Zulkiple Abd Ghani &Ahmad Redzuwan Mohd Yunus (pnyt.). KepimpinanDakwah dan Politik Islam XE "Islam" . Bangi: JabatanDakwah dan Kepimpinan UKM

Dusuki Hj. Ahmad. 1974. Ikhtisar Perkembangan Islam XE "Islam" . Kuala Lumpur : Dewan Bahasa dan Pustaka.Hussain Othman (pnys.). 2007. Islam XE "Islam" dan PembangunanMasyarakat. Johor: Penerbit Universiti Tun Hussein OnnMalaysia.

Ibn Khaldun, abd al-Rahman bin Khaldun. 1981/1401H. Muqaddimah Ibn Khaldun. Beirut: Maktabah al-Maarif.

__________. 1981. Muqaddimah Ibn Khaldun. Beirut: Dar Al-Marifah.

Ibn Taimiyyah, Taqiuddin. 1969. Al- Siyasah Al-Syariyyah Fi Islah Al- Rai Wa Al-Raiyyah. Beirut: Dar al-fikr

al- Jazairi, Syaikh Abdul Malik Ramadhan. 2002. Pandangan Tajam Terhadap Politik . Antara Haq dan Batil. Terj. Abu Ihsan al-Atsari. Solo: Pustaka Imam Bukhari.

Kamus Dewan. 1993. Ed. Baru. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka.

Al-Khuli, al-Bahi. 1981. Sikap Wanita Islam XE "Islam" Kini. Terj. Mohd Yusof Ahmad. KualaLumpur: Yayasan Dakwah Islam Malaysia.

Al-Kharbutuli, Hassan. 1969. Al-Islam XE "Islam" wa al-Khilafah. Beirut:Dar Beirut.

Mohd Izani Mohd Zain. 2005. Islam XE "Islam" Dan Demokrasi: Cabaran Politik Muslim Kontemporari Di Malaysia. KualaLumpur: Penerbit Universiti Malaya.

Mustafa Haji Daud. 1996. Etika Pengurusan. Kuala Lumpur: Utusan Publication & Distributors Sdn. Bhd.

Al- Mawardi, al-Basri, Abu al- Hassan bin Muhammad bin Habib. 1966. Al-Ahkam Al- Sultaniyyah. Mesir: Mustafa Al-Bab Al-Halabi.

Muhammad Abdel Qadir Abu Faris. 2000. Pemerintahan Negara Islam XE "Islam" Yang Sebenar. Kuala Lumpur: Jasmin Enterprise, Mumtaz Ahmad. 1986. Masalah-Masalah Teori Politik Islam XE "Islam" . Terj. Ena Hadi & Ilyas Hasan(pnyt.). Bandung: Penerbit Mizan.

Nakhaei Ahmad. 1998. Kepimpinan Ilmu, Wanita Perlu Layakkan Diri. Muslimah. Sept.

Omardin Ashaari. 2008. Sistem Politik Dalam Islam XE "Islam" . Yayasan Dakwah Islamiyah Malaysia : Kuala Lumpur.

Osman Khalid. 1984. Politik dan Pentadbiran Di Dalam Islam XE "Islam" . Kuala Lumpur: Percetakan Sentosa

Salim Ali XE "Ali" al- Bahansawi. Terj. Mustolah Maufur. 1996. Wawasan Sistem Politik Islam XE "Islam" . Jakarta: Pustaka al-KautsarSheikh Muhammad Naqyib Rahbah. terj. Al-Ustaz Hassan Salleh. 1986. Sistem Politik Dalam al-Quran. Pustaka al-Alami,W. Arnold, Thomas. 1967. The Caliphate. London: Routledge and Kegan Paul.

Yusuf al-Qaradhawy. Terj. Ibnu Sham. 2010. Agama dan Politik : Wawasan Ideal dan Menyanggah Kekeliruan Pemikiran Sekular-Liberal. Kuala Lumpur: Alam Raya Enterprise Yatim Badri. Sejarah Peradaban Islam XE "Islam" Dirasah islamiyah II. Jakarta :PT Raja Grafindo Persada

Zafir al-Qasimi. 1980. Nizam Al-Hukm Fi Al-Syariah Wa Al-Tarikh Al-Islami. Ed. Ke 3. Beirut: Dar al- Nafatis

Zahazan Mohamed (pngr.). 2008. Sistem Politik Islam XE "Islam" : Menurut Pandangan Al-Quran, Al-Hadis dan Pendapat Ulama Salaf. Kuala Lumpur: Telaga Biru Sdn. Bhd.

Zulkiple Abd.Ghani & Mohd Syukri Yeoh Abdullah. 2005. Dakwah Dan Etika Politik di Malaysia. Kuala Lumpur: Utusan Publications & Distributors Sdn. Bhd.