3.0 FUNGSI, FAKTOR PEMILIHAN DAN JENIS-JENIS KELIM

3.1 DEFINISI

Kelim ialah cantuman dua atau lebih kepingan fabrik untuk memberi bentuk pada

pakaian atau artikel. Kelim yang dijahit mestilah sesuai dengan pakaian yang hendak

dijahit dan lebar kelim mesti sekata di seluruh pakaian. Pemilihan kelim pada pakaian

bergantung kepada jenis fabrik yang digunakan, kedudukan kelim dan jenis pakaian.

3.2 PEMILIHAN KELIM

Faktor

Kelim Jenis fabrik Kedudukan Jenis pakaian

Kelim belah

kangkung

Semua jenis fabrik. Bahagian lurus dan

melengkung.

Semua jenis

pakaian.

Kelim betawi Fabrik nipis dan

berjerumbai.

Bahagian lurus. Pakaian kanak-

kanak.

kelim papan

mesin

Fabrik sederhana

tebal.

Bahagian lurus. Seluar jeans,

kemeja.

Kelim lipat

tindih

Fabrik sederhana

tebal.

Bahu mendatar dan

skirt mendatar.

Pajama, skirt dan

blaus.

Perkara-perkara yang mesti diberikan perhatian semasa menyediakan kelim :

1. Gunakan kelim yang sama untuk seluruh pakaian.

2. Kelim perlu dijahit tepat pada garis pemadan untuk mendapatkan bentuk

dan rupa yang elok.

3. Lebar kelim yang dijahit mesti seragam iaitu sama lebar pada keseluruhan

pakaian.

4. Kelim yang dijahit mesti rata dan kemas.

14

5. Ketegangan jahitan mesti betul dan sesuai supaya hasil kelim tidak

berkedut.

6. Pilih jenis kelim yang sesuai dengan pakaian dan jenis fabrik. Kelim yang

rata dan kurang tebal sesuai digunakan untuk fabrik jenis tebal. Untuk

fabrik nipis pula, pilih kelim yang rata dan kemas.

3.3KEGUNAAN KELIM

15

Kegunaan Kelim

Untuk menyambungk

an dua atau lebih kepingan

fabrik.

Mengukuh dan

mengemaskan tepi fabrik

Memberi bentuk pada

pakaian supaya lebih

padan

Perhiasan.

a) Kelim Belah Kangkung

Kelim ini rata dan tidak tebal. Ia dijahit dengan satu baris jahitan di sebelah

dalam (S.D) pakaian atau fabrik. Kelim belah kangkung ini mudah dibuat dan ia sesuai

untuk semua jenis pakaian dan fabrik. Apabila kelim ini dibuka dan ditekan dengan

seterika ia tidak boleh nampak di sebelah luar. Lebar siap kelim ini ialah di antara 2 cm

hingga 2.5 cm.

Kelim belah kangkung ini boleh dikemaskan dengan beberapa cara seperti

Jahit lilit ubi, jahit lilit kemas, jahit insang pari, jahit mesin, jahit zig-zag, menggunakan

kedua-dua tepi kain, menggunakan kun dan menggunakan gunting pucuk rebung atau

zig-zag. Kelim belah kangkung ini senang dijahit dan sesuai digunakan pada gaun,

blaus, skirt dan seluar daripada fabrik yang sederhana tebal atau tebal.

CIRI-CIRI KEBAIKAN KEBURUKAN

Rata dan terbuka

Terdiri daripada sebaris

jahitan disebelah dalam

pakaian

Mata jahitan tidak

kelihatan dari sebelah luar

artikel

Lebar kelim yang siap

dijahit ialah 1.25cm

Jahitannya tidak

kelihatan di sebelah

luar pakaian

Tidak begitu kukuh

kerana hanya

mempunyai sebaris

jahitan

Tidak sesuai untuk

fabrik nipis kerana ia

kelihatan pada

sebelah luar pakaian

Langkah-langkah menjahit :

16

Langkah-langkah Tunjuk cara

a. Temukan sebelah luar fabrik

pada garis pemadan.

b. Semat dan jelujur pada garis

pemadan.

c. Tanggalkan peniti dan jahit

mesin tepat pada garisan

pemadan.

d. Buka kelim dan tekan rata.

Kaedah mengemas dengan jahitan mesin :

a. Ukur basi kelim 1.2cm daripada

garis pemadan.

b. Lipatkan tepi fabrik ke sebelah

dalam dan tekan.

c. Jahit mesin di atas tepi lipatan.

d. Trim basi kelim hamper dengan

jahitan mesin.

Kaedah lain untuk mengemas kelim belah kangkung :

17

(a) Jahit Insang pari

(b) Jahit mesin

(c) Menggunting tepinya dengan

bentuk pucuk rebung

(d) Menggunakan pita serung/kun

b) Kelim Betawi

Kelim betawi ialah kelim yang tidak nampak nyata dan ia juga dikenali sebagai kelim

dalam kelim. Kelim ini terdiri daripada dua baris mata jahitan. Lebarnya kelim betawi

yang telah siap ialah 6 mm atau kurang daripada 6 mm bagi fabrik yang nipis dan halus.

Kelim betawi ini bergelembung. Ia sesuai bagi kebanyakan kain terutama kain yang

berbulu. Kelim betawi ini teguh dan dikemaskan sendiri kerana tepi-tepi kelepet yang

tidak berjahit itu adalah terkandung di dalamnya.

18

CIRI-CIRI KEBAIKAN KEBURUKAN

Mempunyai 2 baris mata

jahitan

Lebar basi kelim yang

siap dijahit ialah 4mm

hingga 6mm

Tidak bergulung

Teguh kerana

mempunyai dua baris

jahitan

Jahitannya tidak

kelihatan pada sebelah

luar

Tahan lama dan rata

Mudah didobi dan

diseterika

Agak tebal dan

kurang sesuai untuk

fabrik tebal

Mengambil masa

yang lama untuk

dikeringkan kerana

terdiri daripada

lipatan 2 fabrik

Langkah-langkah menjahit:

19

20

Langkah-langkah Tunjukcara

a. Temukan sebelah dalam (S.D)

fabrik. Semat, jelujur dan jahit

mesin dengan jarak 6mm dari

garis pemadan.

b. Gunting basi kelim hingga

lebarnya tinggal 3mm.

c. Buka kelim dan ratakan pada

S.D supaya tidak beralur apabila

diterbalikkan.

d. Terbalikkan kelim supaya

sebelah luar (S.L) fabrik

bertemu.

e. Semat, jelujur dan jahit mesin di

atas garisan pemadan.

f. Tanggalkan jahitan jelujur.

g. Tekan kelim yang sudah siap

supaya menghala ke arah

belakang pakaian pada sebelah

dalam.

c) Kelim Papan Mesin

Kelim papan mesin ialah kelim yang dijahit dua kali. Ia kukuh kerana dijahit dengan dua

garisan jahit mesin. Kelim papan mesin boleh disudahkan atau dikemaskan di kedua-

dua belah iaitu sebelah dalam atau sebelah luar Jika ia dibuat di sebelah luar fabrik,

akan terdapat dua barisan jahitan mesin di sebelah luar, tetapi kalau dibuat di sebelah

dalam fabrik, akan terdapat satu barisan jahitan mesin sahaja di sebelah luar. Kelim

papan mesin mudah didobi dan sesuai dijahit pada skirt, blaus, kemeja, jeans, seluar,

seluar pendek dan pijama.

Ciri-ciri Kebaikan Keburukan

Mempunyai dua baris jahitan. Kukuh dan tahan lasak

kerana dibuat dengan dua

baris jahitan.

Ia agak tebal dan

lambat kering.

Boleh dijahit pada sebelah luar

dan sebelah dalam pakaian.

- Jika dijahit di S.L fabrik

akan terdapat dua baris

jahitan di S.L.

- Jika dibuat di SD fabrik

akan terdapat satu baris

jahitan di S.L.

Rata,mudah didobi dan

kemas kerana semua tepi

fabrik terkemas di dalam.

Tidak sesuai bagi

fabrik yang jarang

kerana basi kelim

boleh dilihat di

sebelah luar fabrik.

Lebar kelim yang telah siap

ialah 6 mm.

Kemas kerana semua tepi

fabrik terkemas di dalam.

Susah diubah sebab

basi kelim sangat

sempit.

21

Proses menjahit Kelim papan mesin:

Langkah 1

Temukan S.D kedua-dua bahagian sebelah dalam fabrik semat dan jelujur

Cabut peniti dan jahit mesin mesin di garis pemadan.

Cabut benang jelujur dan susup benang jahit mesin yang lebih.

peniti

jelujur

Langkah 2

Buka dan tekan kelim supaya rata.

Gunting basi kelim bahagian belakang hingga tinggal kira-kira 5mm – 6

mm.

Gunting basi kelim bahagian hadapan hingga tinggal kira-kira 10 mm– 2

mm/1.2 cm

gunting

10-12mm 5-6 mm

Langkah 3

22

Lipatkan basi kelim bahagian hadapan membalut basi kelim bahagian

belakang.

Semat dan jelujur jika perlu.

Jahit mesin ditepi lipatan kelim supaya selari dengan baris jahitan mesin

yang pertama.

d) Kelim Lipat Tindih

Kelim lipat tindih atau kelim tampal ialah kelim yang biasa digunakan untuk menjahit

bahagian dalam dan luar pakaian. Ia digunakan untuk stail dan perhiasan pada

pakaian. Kelim ini dijahit di sebelah luar pakaian dengan sebahagian kelim itu menindih

yang lain. Kelim ini kukuh kerana ia dijahit melalui tiga lapisan fabrik. Selalunya kelim

lipat tindih digunakan untuk melekat atau mencantumkan bahagian atau kepingan-

kepingan baju dan skirt, skirt mendatang, bahu mendatang, ben-ben dan ropol-ropol.

Kelim lipat tindih ini sesuai untuk baju kanak-kanak, pijama, blaus dan baju ibu

mengandung.

Ciri-ciri Kebaikan Keburukan

Selalunya kelim lipat tindih

ini digunakan untuk

mencantum satu bahagian

pakaian yang rata pada

bahagian pakaian yang

Kukuh kerana dijahit

menerusi tiga lapisan

fabrik.

Kelim ini tidak sesuai pada

fabrik yang tebal kerana terdiri

daripada satu bahagian yang

bergelembung dan kelim ini

dijahit melalui tiga lapisan

23

bergelembung. fabrik.

Ia juga dikenali sebagai

kelim tampal.

Kelim ini rata dan

mudah didobi.

Tidak sesuai pada fabrik yang

jarang kerana basi kelimnya

kelihatan di sebelah luar

pakaian.

Jahitannya dibuat pada

sebelah luar pakaian.

Sangat sesuai untuk

mencantum bahagian

yang melengkung,

cekung atau pada

bentuk yang susah

dijahit dengan kelim-

kelim yang lain.

-

Proses menjahit kelim lipat tindih :

Langkah 1

Lipatkan bahagian sebelah atas kelim di garisan pemadan ke sebelah

dalam.

Jelujur di atas bahagian lipatan

24

Langkah 2

Tandakan garisan tengah hadapan, garisan pemadan dan kedut jika

perlu di bahagian bawah kelim

Langkah 3

Letakkan tepi yoke atas yang berlipat ke atas garisan pemadan bahagian

bawah pastikan dengan garisan tengah hadapan (GTH) bertemu.

Jelujur dan mesin rapat dengan lipatan.

Cabutkan jelujur

25