naas lwn mkaa - jakess.gov.my 2019/naas v mkaa.pdf · memeluk islam di majlis agama islam selangor...

1

DOKUMEN INI HANYA UNTUK RUJUKAN SAHAJA DAN TIDAK BOLEH

DIGUNAKAN SEBAGAI HUJAHAN DALAM PROSIDING MAHKAMAH

NAAS lwn MKAA

[Mahkamah Rendah Syariah Gombak Barat, Selangor. Kes Mal Bil : 10008-013-1733-2015

(Tuan Kamarulzaman bin Ali, HMRS Gombak Barat)]

[06 Jamadil Awal 1437H bersamaan 15 Februari 2016 M]

Seksyen 46 (2) Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam (Negeri Selangor) 2003 -

Permohonan Pengisytiharan Pembubaran Perkahwinan disebabkan Pertukaran Agama ––

sama ada Mahkamah Syariah mempunyai bidangkuasa mendengar permohonan .

Prolog

اايا ينااأيه ذااأ منوااالذااافامتحنوهنذاامهاجرات ااالمؤمناتااجاءكااا نذااأعلاااللذ ميان

نااااب

اعلمتموهنذاافا

لااترجعوهنذاافلاامؤمنات الهونااهااولاالهمااحل ااهنذاالاااالكفذارااا اولاااأنفقواامااوأ توهااانذالهاي

ذااتنكحوهنذااأنااعليكااجناحااأنفقتاامااواسألوااالكوافراابعصمااتمسكوااولاااأجورهنذااأ تيتموهنذااا

لكاااأنفقواامااوليسألوا ااحكااذ كااااللذ ااانكابيااي حكيمااعليمااواللذ

(Al-Mumtahana : 10)

“Wahai orang-orang yang beriman! Apabila perempuan-perempuan mukmin datang

berhijrah kepadamu, maka hendaklah kamu uji (keimanan) mereka. Allah lebih

mengetahui tentang keimanan mereka; jika kamu telah mengetahui bahwa mereka

(benar-benar) beriman maka janganlah kamu kembalikan mereka kepada orang-

orang kafir (suami-suami mereka). Mereka tidak halal bagi orang-orang kafir itu

dan orang-orang kafir itu tidak halal bagi mereka. Dan berikanlah kepada (suami)

mereka mahar yang telah mereka berikan. Dan tidak ada dosa bagimu menikahi

mereka apabila kamu bayar kepada mereka maharnya. Dan janganlah kamu tetap

berpegang pada tali (pernikahan) dengan perempuan-perempuan kafir; dan

2



hendaklah kamu minta kembali mahar yang telah kamu berikan; dan (jika suaminya

tetap kafir) biarkan mereka meminta kembali mahar yang telah mereka bayar

(kepada mantan istrinya yang telah beriman). Demikianlah hukum Allah yang

ditetapkan-Nya di antara kamu. Dan Allah Maha Mengetahui, Mahabijaksana”

Fakta Kes

[1] Permohonan ini dibuat berdasarkan Seksyen 46(2) Enakmen Undang- Undang

Keluarga Islam (Negeri Selangor) 2003 (selepas ini dirujuk sebagai“EUUKIS”).

[2] Pemohon, AAS, dilahirkan pada 16 Ogos 1987 sebagai seorang Kristian. Pada 14

Februari 2008, Pemohon telah berkahwin dengan Responden, MKAA. Perkahwinan

sivil ini telah didaftarkan di bawah Akta Membaharui Undang-Undang (Pekahwinan

dan Perceraian) 1976 (Akta 164). Hasil daripada perkahwinan ini, mereka dikurniakan

dengan dua orang anak, AELAMK dan CMAMK. Pada 31 Julai 2015, Pemohon telah

memeluk Islam di Majlis Agama Islam Selangor dengan nama barunya, NAAS.

[3] Pada 22 Disember 2015, Pemohon yang bermastautin di Rawang, telah memfailkan

permohonan pembubaran perkahwinan. Dalam Afidavit Sokongan Pemohon,

dinyatakan alasan-alasannya seperti berikut :-

6. Saya mohon cerai atas alasan :

6.1 Saya sudah memeluk Agama Islam pada tarikh 31 Julai 2015 dan suami

masih dengan agama lama.

6.2 Suami ada orang ketiga

6.3 Dia seorang yang tidak bertanggungjawab.

6.4 Dia seorang yang kuat minum

3



6.5 Dia tidak pernah memberi nafkah zahir.

6.6 Dia memisahkan saya dengan anak pertama

[4] Pada 15 Februari 2016, Mahkamah telah secara suo motu membangkitkan isu

bidangkuasa dan kemudiannya telah memutuskan menolak permohonan ini kerana

Mahkamah ini tidak mempunyai bidangkuasa untuk mendengarnya. Di sini

Mahkamah akan menjelaskan alasan-alasan memutuskan sedemikian seriatim.

[5] Pemohon diwakili oleh Peguam yang bijaksana, Encik Asrul Amirul Bin Mohd.

Salwai daripada Unit Guaman Syarie, Bahagian Undang-Undang Keluarga Islam,

Majlis Agama Islam Selangor. Responden tidak hadir sepanjang prosiding

berlangsung.

Diputuskan

Setelah Mahkamah meneliti Permohonan Pemohon dan setelah mendengar keterangan pihak-

pihak bersama autoriti-autoriti yang dikemukakan, maka dengan ini Mahkamah memutuskan

dan memerintahkan seperti berikut :

1) Mahkamah tidak mempunyai bidangkuasa untuk mendengar dan memutuskan

permohonan Pemohon di bawah Seksyen 46 (2) Enakmen Undang-Undang Keluarga

Islam (Negeri Selangor) 2003.

2) Mahkamah memerintahkan permohonan ini ditolak.

Peguam Syarie

Pemohon : diwakili oleh Tuan Asrul Amirul Bin Mohd Salwai, Unit Guaman Syarie, MAIS

4



Defendan : tidak diwakili peguam.

Surah al-Quran yang dirujuk

Al-Mumtahanah : 10

Kitab - kitab yang dirujuk

اإلسالم في القضاء ونظام القضائية السلطة , Dr. Nasr Fareed, hlmn. 168

Undang - undang yang dirujuk

1. Akta Membaharui Undang-Undang (Pekahwinan dan Perceraian) 1976 – s.51

2. Enakmen Pentadbiran Agama Islam (Negeri Selangor) (Pindaan) (No.2) 2015 – s. 61

(3)(b)

3. Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam (Negeri Selangor) 2003 - s. 46 (2), s. 4, s. 45

4. Perlembagaan Persekutuan - Senarai II (Senarai Negeri) Jadual Kesembilan

Kes - kes yang dirujuk

1. Aziah Abdul Aziz v. Azmi Abdul Aziz [2013] 1 CLJ (Sya) 205

2. In Re Application Of Aisyah Salmah Sian [2011] 1 CLJ (Sya) 132

3. Kamariah Ali & Yang Lain lwn. Kerajaan Negeri Kelantan & Satu Lagi [2004] 3 CLJ

409

4. Kung Lim Siew Wan v. Choong Chee Kuan [2003] 6 MLJ 260

5. Latifah bte Mat Zin v. Rosmawati bte Sharibun & Anor [2007] 5 MLJ 101

6. Lina Joy lwn. Majlis Agama Islam Wilayah Persekutuan & Yang Lain [2007] 3 CLJ 557

5



7. Ng Siew Pian lwn Abd Wahid Abu Hassan. Kadi Daerah Bukit Mertajam & Satu Yang

Lain [1993] 1 CLJ 391

8. Norhairy Cheong Abdullah @ Cheong Foo Siong [2010] 3 LNS 15

9. Nur Adryana Qestina Binti Abdullah [1429H] JH 25

10. Shamala Sathiyaseelan v. Dr. Jeyaganesh Mogarajah [2004] 2 MLJ 241

11. Siti Aisyah Janthip Aisam [1427H] JH XXI (II) 262

12. Subashini Rajasingam v. Saravanan Thangatoray [2008] 2 MLJ 147

13. Tang Sung Mooi v. Too Miew Kim [1994] 3 MLJ 117

14. Tey Siew Choo v. Teo Eng Hua [1999] 6 CLJ 308

15. Yong Fuat Meng v. Chin Yoon Kew [2008] 5 CLJ 705

16. Viran Nagapan v. Deepa Subramaniam (Civil Appeal No: 02(F)-5-01-2015 & 02(F)-6-

01-2015)

Lain-lain sumber yang dirujuk

1. Artikel 143, Kuwaiti Code of Personal Status 1984

Penghakiman Tuan Kamarulzaman Bin Ali, HMRS Gombak Barat.

[6] Permohonan ini dibuat berdasarkan Seksyen 46(2) Enakmen Undang-Undang

Keluarga Islam (Negeri Selangor) 2003 yang memperuntukkan seperti berikut :

Seksyen 46: Pertukaran agama

46. (1) Jika salah satu pihak kepada sesuatu perkahwinan itu murtad atau

memeluk sesuatu kepercayaan lain daripada Islam, maka perbuatan

yang demikian tidak boleh dengan sendirinya berkuat kuasa

membubarkan perkahwinan itu melainkan dan sehingga disahkan

sedemikian oleh Mahkamah.

6



(2) Jika salah satu pihak kepada sesuatu perkahwinan bukan Islam

memeluk agama Islam, maka perbuatan yang demikian tidak boleh

dengan sendirinya berkuat kuasa membubarkan perkahwinan itu

melainkan dan sehingga disahkan sedemikian oleh Mahkamah.

Bidangkuasa Mahkamah

[7] Sebelum Mahkamah dapat memutuskan sebarang remedi di bawah Seksyen 46(2)

tersebut, Mahkamah perlu mememutuskan terlebih dahulu sama ada Mahkamah ini

berbidangkuasa untuk mendengar dan memutuskan permohonan ini atau tidak. Ini

adalah proses biasa dilakukan oleh Mahkamah bagi setiap permohonan dan tuntutan di

Mahkamah ini.

[8] Berdasarkan fakta kes, Mahkamah membuat dapatan-dapatan berikut:

a) Perkahwinan Pemohon dan Responden adalah perkahwinan sivil yang didaftarkan

di bawah Akta Membaharui Undang-Undang (Pekahwinan dan Perceraian) 1976.

b) Semasa perkahwinan sivil ini dilangsungkan, Pemohon dan Responden adalah

beragama Kristian.

c) Semasa permohonan ini dibuat, Pemohon adalah seorang beragama Islam,

manakala Responden beragama Kristian.

[9] Isu: Adakah Mahkamah ini mempunyai bidangkuasa ke atas Pemohon dan

Responden dan seterusnya untuk membubarkan perkahwinan mereka yang

didaftarkan di bawah Akta 164? Untuk menjawab persoalan ini Mahkamah telah

kembali kepada peruntukan undang-undang berkaitan bidangkuasa Mahkamah

7



[10] Pertama: Mahkamah merujuk Senarai II (Senarai Negeri) Jadual Kesembilan,

Perlembagaan Persekutuan, inter alia, memperuntukkan seperti berikut:

Kecuali mengenai Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur, Labuan dan

Putrajaya, hukum Syarak dan undang-undang diri dan keluarga bagi orang

yang menganut agama Islam, termasuk hukum Syarak yang berhubungan

dengan pewarisan, berwasiat dan tidak berwasiat, pertunangan,

perkahwinan, perceraian, mas kahwin, nafkah, pengangkatan, kesahtarafan,

penjagaan, alang, pecah milik dan amanah bukan khairat; Wakaf dan takrif

serta pengawalseliaan amanah khairat dan agama, pelantikan pemegang

amanah dan pemerbadanan orang berkenaan dengan derma kekal agama

dan khairat, institusi, amanah, khairat dan institusi khairat Islam yang

beroperasi keseluruhannya di dalam Negeri; adat Melayu; Zakat, Fitrah

dan Baitulmal atau hasil agama Islam yang seumpamanya; masjid atau

mana-mana tempat sembahyang awam untuk orang Islam, pewujudan dan

penghukuman kesalahan yang dilakukan oleh orang yang menganut agama

Islam terhadap perintah agama itu, kecuali berkenaan dengan perkara yang

termasuk dalam Senarai Persekutuan; keanggotaan, susunan dan tatacara

mahkamah Syariah, yang hendaklah mempunyai bidang kuasa hanya ke

atas orang yang menganut agama Islam... (penekanan oleh Mahkamah)

[11] Perlembagaan Persekutuan hanya memberi bidangkuasa kepada Mahkamah Syariah

ke atas orang-orang yang menganut Agama Islam sahaja (vide Ng Siew Pian lwn.

Abd Wahid Abu Hassan, Kadi Daerah Bukit Mertajam & Satu Yang Lain

[1993] 1 CLJ 391). Mahkamah tidak berhasrat untuk mengulas panjang berkaitan

peruntukan Perlembagaan Persekutuan ini kerana Mahkamah ini bukanlah berada

pada posisi yang terbaik untuk membuat tafsiran kepada Perlembagaan Persekutuan.

8



Namun, di sana terdapat banyak kes yang dilaporkan untuk rujukan. Sekadar

menyebut sebahagiannya: Subashini Rajasingam v. Saravanan Thangatoray

[2008] 2 MLJ 147, Latifah bte Mat Zin v. Rosmawati bte Sharibun & Anor

[2007] 5 MLJ 101, Tang Sung Mooi v. Too Miew Kim [1994] 3 MLJ 117, Kung

Lim Siew Wan v. Choong Chee Kuan [2003] 6 MLJ 260, Shamala Sathiyaseelan

v. Dr. Jeyaganesh Mogarajah [2004] 2 MLJ 241, Lina Joy lwn. Majlis Agama

Islam Wilayah Persekutuan & Yang Lain [2007] 3 CLJ 557, Kamariah Ali &

Yang Lain lwn. Kerajaan Negeri Kelantan & Satu Lagi [2004] 3 CLJ 409.

[12] Kedua: Mahkamah merujuk Seksyen 61(3)(b) Enakmen Pentadbiran Agama Islam

(Negeri Selangor) (Pindaan) (No. 2) 2015 yang, inter alia, memperuntukkan seperti

berikut:

(a) .......

(b) dalam bidang kuasa malnya, mendengar dan memutuskan semua

tindakan dan prosiding jika semua pihak dalam tindakan atau

prosiding itu adalah orang Islam dan tindakan atau prosiding itu

adalah berhubungan dengan—

(i) pertunangan, perkahwinan, ruju’, perceraian, pembubaran

perkahwinan (fasakh), nusyuz, atau pemisahan kehakiman

(faraq) atau apa-apa perkara yang berkaitan dengan

perhubungan antara suami isteri; (penekanan oleh

Mahkamah)

[13] Ketiga: Mahkamah merujuk Seksyen 4 Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam

(Negeri Selangor) 2003 yang memperuntukkan seperti berikut:

Pemakaian

9



4. Kecuali sebagaimana yang diperuntukkan dengan nyata selainnya,

Enakmen ini terpakai bagi semua orang Islam yang tinggal dalam

Negeri Selangor dan bagi semua orang Islam yang bermastautin

dalam Negeri Selangor tetapi tinggal di luar Negeri itu.

(penekanan oleh Mahkamah)

[14] Nas ini, ex visceribus verborum, jelas menunjukkan bahawa Mahkamah ini hanya

mempunyai bidangkuasa bagi kes yang mana semua pihak yang terlibat adalah orang

Islam. Dalam kes di hadapan Mahkamah ini, Pemohon adalah seorang isteri,

manakala Responden adalah seorang suami bagi suatu perkahwinan. Mereka adalah

pihak-pihak dalam isu yang dibawa kepada Mahkamah ini.

[15] Mahkamah berpendapat masa yang material untuk diambil kira bagi menentukan

bidangkuasa dalam kes pembubaran perkahwinan adalah status agama semasa suami

dan isteri berkahwin. Dalam kes ini, semasa berkahwin, mereka berdua bukan

beragama Islam. Dan semasa membuat permohonan ini, hanya Pemohon yang

beragama Islam.

[16] Keempat: Mahkamah merujuk Seksyen 45 Enakmen Undang-Undang Keluarga

Islam (Negeri Selangor) 2003 yang memperuntukkan seperti berikut:

Takat kuasa untuk membuat sesuatu perintah

45. Kecuali sebagaimana diperuntukkan selainnya dengan nyata, tiada

apa-apa jua dalam Enakmen ini membolehkan Mahkamah membuat

sesuatu perintah perceraian atau perintah mengenai perceraian atau

membenarkan seseorang suami melafazkan talaq kecuali—

10



(a) jika perkahwinan itu telah didaftarkan atau disifatkan sebagai

didaftarkan di bawah Enakmen ini; atau

(b) jika perkahwinan itu telah dilangsungkan mengikut Hukum

Syarak; dan

(c) jika permastautinan salah satu pihak kepada perkahwinan pada

masa permohonan itu diserahkan adalah dalam Negeri Selangor.

[17] Menurut nas ini, sebelum Mahkamah dapat memutuskan sebarang remedi berkaitan

pembubaran perkahwinan, maka Mahkamah hendaklah terlebih dahulu memastikan,

inter alia, bahawa perkahwinan itu telah didaftarkan atau disifatkan sebagai

didaftarkan di bawah Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam (Negeri Selangor)

2003, ataupun perkahwinan itu telah dilangsungkan mengikut Hukum Syarak.

[18] Dalam kes ini, sebelum Mahkamah dapat membuat sebarang perintah pembubaran di

bawah Seksyen 46(2), Mahkamah hendaklah memastikan tentang perihal

perkahwinan Pemohon. Mahkamah telah mendapati bahawa:

a) Perkahwinan Pemohon bukan didaftarkan atau boleh disifatkan didaftarkan

di bawah Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam (Negeri Selangor) 2003;

b) Perkahwinan Pemohon juga bukan dilangsungkan mengikut Hukum Syarak;

c) Perkahwinan Pemohon telah didaftarkan dibawah Akta Membaharui

Undang-Undang (Perkahwinan dan Perceraian) 1976, dan diupacarakan

mengikut kepercayaan Kristian.

[19] Mungkin ditanya adakah Seksyen 46(2) itu adalah suatu kecualian kepada Seksyen 45

dengan frasa “Kecuali sebagaimana diperuntukkan selainnya dengan nyata”? Maka

dijawab seperti berikut:

11



a) Sekyen 46(2) adalah suatu remedi atau kausa tindakan. Ia tidak memberi

bidangkuasa ke atas orang yang bukan beragama Islam. Ia terpakai jika

Mahkamah Syariah diberikan bidangkuasa.

b) Bidangkuasa seperti itu tidak boleh diberikan melalui Seksyen 46(2) selagi

Senarai Negeri Jadual Kesembilan Perlembagaan Persekutuan, Seksyen 61

(3)(b) Enakmen Pentadbiran Agama Islam (Negeri Selangor) (Pindaan) (No.

2) 2015 dan Seksyen 4 Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam (Negeri

Selangor) 2003 masih kekal seperti adanya.

[20] Sebagai tambahan, sekiranya dihalusi Seksyen 61(3)(b) Enakmen Pentadbiran Agama

Islam (Negeri Selangor) (Pindaan) (No. 2) 2015, seperti yang telah dipetik di atas,

maka dapat difahami bahawa Mahkamah Syariah mempunyai bidangkuasa untuk

memutuskan dan mendengar semua tindakan dengan syarat:

a) Semua pihak dalam suatu tindakan atau prosiding itu adalah orang Islam; dan

b) Kausa tindakan atau perkara prosiding itu mestilah berhubungan dengan perkara-

perkara yang dinyatakan pada sub-perenggan (i) sehingga (xiii).

Dalam kes di hadapan Mahkamah ini, syarat kedua telah dipenuhi. Perkara prosiding

adalah berhubungan dengan perkara yang dinyatakan dalam sub- perenggan (i) dan

remedi yang dipohon ada disediakan dalam Seksyen 46(2). Namun malang sekali,

syarat pertama tidak dipenuhi. Tidak semua pihak yang terlibat dalam prosiding ini

adalah orang Islam. Suami Pemohon adalah orang Kristian. Nampaknya Mahkamah

ini telah terhalang dan terhadkan dengan peruntukan undang-undang bertulis di

peringkat ini.

12



[21] Persoalan: Suami dan isteri yang beragama Islam, telah berkahwin mengikut Hukum

Syarak. Kemudian, suami telah murtad dan memeluk kepercayaan lain. Permohonan

dibuat oleh isteri atau suami itu di bawah Seksyen 46(1), adakah Mahkamah ini

mempunyai bidangkuasa? Jawapan: Ya. Ini kerana semasa perkahwinan, mereka

berdua adalah Islam, perkahwinan mereka juga mengikut Hukum Syarak dan remedi

yang dipohon ada diperuntukkan di bawah Seksyen 46 (1).

[22] Persoalan: Suami dan isteri bermastautin di Perak. Suami telah tidak mengadakan

peruntukan nafkah kepada isterinya bagi tempoh setahun. Isteri memohon fasakh di

bawah Seksyen 53(1)(b), adakah Mahkamah mempunyai bidangkuasa? Jawapan.

Tidak. Ini kerana, walaupun isteri mempunyai kausa tindakan di bawah Seksyen

53(1)(b), namun peruntukan Seksyen 4 tidak dipenuhi. Seksyen 53(1)(b) tidak

memberi bidangkuasa kepadanya.

[23] Mahkamah hanya berfungsi dalam domain bidangkuasa yang diberikan oleh undang-

undang. Sekiranya undang-undang digubal bagi menghadkan bidangkuasa suatu

mahkamah untuk perkara-perkara tertentu atau orang-orang tertentu, maka mahkamah

hanya dapat berfungsi dalam ruang yang dihadkan itu sahaja. Dinyatakan dalam buku

ماإلسال في القضاء ونظام القضائية السلطة Dr. Nasr Fareed, pada halaman 168 :

معينين بأشخاص أو معينة بقضية االختصاص :

بعض دون األشخاص بعض على قاصرة القاضي والية تجعل أن يجوز أنه على الفقهاء نص فقد

التخصصات من أخرى ألوان ذلك على ويقاس ، النساء دون الرجال أو الرجال دون كالنساء

أو الذمة ألهل وقاض ، لألحداث قاض كتخصيص ، المصلحة إليها تدعو شخاصباأل المتعلقة

القاضي والية تكون أن ويجوز: الماوردي يقول هذا وفي. العكس أو نسائهم دون رجالهم

من غيرهما الى بينهما النظر ينفذ أن يحوز فال. خصمين بين معينة حكومة على مقصورة

13



الحكم بت فإذا. باقيا بينهما التشاجر كان ما باقية مانهبي النظر على واليته وتكون. الخصوم

وقال. مستجد بإذن إال بينهما ينظر لم أخرى مشاجرة بينهما تجددت فإن ، واليته زالت بينهما

الحادثة في وال لفالن وال فالن على تقض ال اإلمام قال وإذا: ) الزهرية المجانى صاحب

كذل في قاضيا يصير ال فإنه الفالنية .

Maksud: Bidangkuasa Berdasarkan Kes Tertentu atau Orang Tertentu:

Ahli Feqah menyatakan bahawa bidangkuasa hakim boleh dihadkan bagi orang-orang

tertentu, seperi wanita atau lelaki dan atau bentuk-bentuk had lain yang patut seperti

mengkhusukan hakim bagi kes-kes tertentu, hakim bagi ahli zimmah. Imam al-

Mawardi menyatakan bahawa bidangkuasa hakim boleh dihadkan bagi kes tertentu

antara pihak bertikai, maka hakim tidak boleh mendengar kes selain itu.

Bidangkuasanya akan kekal selama mana berada dalam had kes itu sahaja. Sekiranya

dia membuat keputusan di luar had itu, maka bidangkuasa itu luput dan dia

memerlukan otoriti baru bagi mendengarnya semula. Pengarang Kitab al-Majani al-

Zuhriyah berkata: apabila pemerintah melarang seseorang hakim mendengar kes

tertentu atau orang tertentu, maka hakim itu tidak boleh mendengarnya.

[24] Mahkamah ada meneliti empat penghakiman Mahkamah Syariah yang dilaporkan

berkaitan isu yang sama, iaitu:

(a) Pengisytiharan Pembubaran Perkahwinan Kerana Pemelukan Islam

Norhairy Cheong Abdullah @ Cheong Foo Siong [2010] 3 LNS 15;

(b) Permohonan Pengisytiharan Pembubaran Perkahwinan Kerana Pemelukan

Islam Nur Adryana Qestina Binti Abdullah [1429H] JH 25;

(c) Permohonan Pengisytiharan Pembubaran Perkahwinan Disebabkan

Pertukaran Agama Oleh Siti Aisyah Janthip Aisam [1427H] JH XXI (II) 262;

14



(d) In Re Application Of Aisyah Salmah Sian [2011] 1 CLJ (Sya) 132.

[25] Dengan penuh hormat, Mahkamah ini mendapati tiada rujukan dan ulasan dibuat

dalam kes-kes tersebut kepada peruntukan-peruntukan berkaitan bidangkuasa yang in

pari materia dengan Seksyen 61(3)(b) Enakmen Pentadbiran Agama Islam (Negeri

Selangor) (Pindaan) (No. 2) 2015, Seksyen 4 dan 45 Enakmen Undang-Undang

Keluarga Islam (Negeri Selangor) 2003.

[26] Dalam Norhairy Cheong Abdullah, Mahkamah Tinggi Syariah Seremban

menyatakan, inter alia, sebaik sahaja Pemohon memeluk Islam, tiada lagi tempat

untuk menyelesaikan masalah rumah tangganya kerana kehadirannya sebagai seorang

Muslim menyebabkan Pemohon telah tersisih dan tidak lagi diiktiraf mengikut

undang-undang diri asal pemohon sebelum Pemohon memeluk Islam, iaitu di bawah

Akta Memperbaharui Undang- Undang (Perkahwinan dan Perceraian) 1976 (Akta

164). Dalam hal ini, peruntukan seksyen 51 Akta 164 tersebut secara sendirinya

memberi hak kepada pihak yang telah memeluk Islam dan menjadikan Mahkamah

Syariah sebagai satu-satunya ruang untuk Pemohon menyelesaikan kemelut rumah

tangganya.

[27] Dengan penuh hormat, Mahkamah ini melihat perkara tersebut dari sudut yang

berbeza. Mahkamah ini berpendapat, jika sekalipun benar, pemohon yang telah

memeluk Islam tidak mempunyai bidangkuasa untuk memfailkan petisyen

pembubaran perkahwinan di bawah Akta 164, ini tidaklah, ipso facto, bermakna

Mahkamah Syariah mempunyai bidangkuasa itu.

[28] Apakah pasangan yang memeluk Islam tidak mempunyai locus atau bidangkuasa

untuk memfailkan petisyen perceraian di bawah Akta 164? Mahkamah merujuk kes

15



Tey Siew Choo v. Teo Eng Hua [1999] 6 CLJ 308. Di dalam kes ini, Pemohon dan

Responden berkahwin pada 14 April 1982 secara adat mengikut kepercayaan Budhha.

Perkahwinan mereka didaftarkan di bawah Akta 164. Mereka dikurniakan dengan

empat orang anak. Pada 7 Julai 1995, Pemohon, Tey Sie Choo telah memeluk Islam

dengan nama barunya Nur Aishah Tey Binti Abdullah Responden tidak memeluk

Islam. Pemohon, yang telah memeluk Islam, telah memfailkan petisyen perceraian di

bawah Seksyen 51 Akta 164. Mahkamah Tinggi telah membenarkan permohonan itu

dan memerintahkan perkahwinan itu dibubarkan. Hakim Suriyadi Halim Omar

menyatakan seperti berikut:

The legal point to be disposed by me, is whether the petitioner could petition

for an order of divorce under the Law Reform (Marriage And Divorce)

Act1976 (Act 164), even though already converted to Islam. In Malaysia

separate systems of family and personal law exist for Muslims and non-

Muslims. Under item 4(e) in List I (Federal Legislative List) in the Ninth

Schedule of the Federal Constitution, is provided therein the legislative

jurisdiction of Parliament in respect of family law for non-Muslims.

Parliament similarly has the authority to legislate on Islamic family law but

confined to the Federal Territory. Without the necessity of having to delve in

depth, suffice if I may say that Muslims are dealt with under the Syariah law

and the relevant Enactments of the respective States. A conflict of personal

law may occasionally arise when one of the contending parties convert to

Islam or even apostate, hence the matter at hand…. Having scrutinised the

provisions, I am convinced that Parliament never intended that the convert

should be denied of the same right. Section 53 of the Act reads that “either

party to a marriage may petition for a divorce ...” This provision is self-

explanatory in that no discrimination exists against any contracting party to a

16



marriage. The prohibition of the invocation of this Act is only against a

Muslim or to any person who is married under Muslim law. The petitioner,

when she married the respondent was yet to be a Muslim and similarly was

never married under Muslim law. On that premise, there is absolutely no legal

impediment to suggest that this Act should not be applicable to her.

[29] Situasi yang sama juga berlaku dalam kes Yong Fuat Meng v. Chin Yoon Kew

[2008] 5 CLJ 705, di mana petisyen pembubaran di bawah Seksyen 51 Akta 164

dibuat oleh pasangan yang memeluk Islam. Hakim Hamid Sultan, setelah huraian

panjang lebar berkaitan isu bidangkuasa, menyatakan seperti berikut:

a) the syariah court is the right forum to hear dispute relating to born

Muslims regarding the personal law of Muslims, under art. 121(1A) of the

Federal Constitution. However, with regard to issues relating to converts

and 3rd parties in consequence of the conversion, the civil court may have

jurisdiction as such matters are not specifically prohibited by art. 121(1A)

of the Federal Constitution.

b) as the petitioner is not a born Muslim, under the Islamic personal law,

there is no prohibition for the petitioner to appear before the civil court to

settle his obligations and/or liabilities as required by the law which he

himself has previously subscribed to by contracting a civil marriage under

LRA 1976. Islamic Jurisprudence has never been an obstacle for Muslims

to fulfil legal requirement and/or equitable or ethical requirement of the

law of the country or for that matter, for the purpose of civil law of

17



marriage the contractual commitment of the convert. (see al-Qur'an (al-

Maida: 1); (al-Nisaa: 59)).

[30] Mahkamah Persekutuan dalam Subashini Rajasingam v. Saravanan Thangathoray

(supra) ada menyatakan seperti berikut:

In the present case, there is no impediment for the converted spouse, i.e the

husband, to appear in the divorce proceeding in the High Court albeit as a

respondent, as the jurisdiction of the High Court extends to him unlike the

Syariah High Court which restricts its jurisdiction to persons professing the

religion of Islam only, for example under s. 46(2)(b) of the Administration of

Islamic Law (Federal Territories) Act 1993 (the 1993 Act) where in its civil

jurisdiction relating to (i) marriage and (ii) custody, the Syariah High Court

shall have the jurisdiction to hear and determine the action in which all the

parties are Muslims. Thus, the contentions that the wife could submit to the

jurisdiction of the Syariah Court and have recourse to s. 53 of the 1993 Act

are not quite correct as the 1993 Act limits its jurisdiction to Muslims only.

The wife, being a non-Muslim, has no locus in the Syariah Court. (Rujuk juga

: Shamala Sathiyaseelan v. Dr. Jeyaganesh Mogarajah, supra)

[31] Mahkamah merujuk kes terkini yang diputuskan oleh Mahkamah Persekutuan

Malaysia iaitu Viran Nagapan v. Deepa Subramaniam (Civil Appeal No: 02(F)-5-

01-2015 & 02(F)-6-01-2015) di mana keputusan lima panel hakim telah sebulat suara

menyatakan seperti berikut:

18



It is clear that section 4 specifically provides that Enactment 2003 is

applicable only to Muslims. Furthermore section 45 provides that the Syariah

Court can only grant orders pertaining to divorce or allows the

pronouncement of talaq by the husband where the marriage is registered or

deemed to be registered under Enactment 2003 or that the marriage was

solemnized in accordance to the Syariah Law. In the present case, the

marriage between the ex-husband and the ex-wife was not registered under

Enactment 2003. Neither was the marriage solemnized in accordance with the

Syariah Law. The marriage was a civil marriage in accordance with the LRA.

Thus, it is the LRA that determines the jurisdiction pertaining to the

dissolution of marriage between the ex-husband and the ex-wife and any

ancillary reliefs thereto…

Thus, on the facts of this case, the Syariah High Court has no

jurisdiction to dissolve the civil marriage between the ex-husband and the ex-

wife and to make an order granting custody of the two children out of the

marriage to the ex-husband. The jurisdiction to do that is with the Civil Court.

In consequence, the Syariah Court’s order in dissolving the marriage between

the ex-husband and the ex-wife and granting custody of the children to the ex-

husband is of no effect due to want of jurisdiction.

Based on the above, Question 1 as posed to us in this appeal may now

be answered this way. The Civil Courts have the exclusive jurisdiction to

grant decrees of divorce of a civil marriage under the LRA and to make all

other ancillary orders including custody care and access of the children born

out of that marriage and all other matters ancillary thereto. It is an abuse of

process for the spouse who has converted to Islam to file for dissolution of the

marriage and for custody of the children in the Syariah Courts. This is

19



because the dispute between parties is not a matter within the exclusive

jurisdiction of the Syariah Courts. Therefore, Article 121(1A) of the Federal

Constitution which deprives the Civil Courts jurisdiction in respect of any

matter within the jurisdiction of the Syariah Courts is not applicable in this

case.

[32] Mahkamah ini tidak keberatan untuk merujuk dan menerima pakai tafsiran dan

dapatan oleh Mahkamah Persekutuan dalam kes Viran ini selaku mahkamah yang

berautoriti. Mahkamah Rayuan Syariah dalam kes Aziah Abdul Aziz v. Azmi Abdul

Aziz [2013] 1 CLJ (Sya) 205 juga telah menerima dan memakai tafsiran dan dapatan

oleh Mahkamah Persekutuan dalam kes Latifah bte Mat Zin v. Rosmawati bte

Sharibun & Anor (supra) berkaitan isu bidangkuasa.

[33] Berdasarkan nas dan otoriti di atas, Mahkamah berpendapat bahawa undang-undang

bertulis yang sedia ada tidak memberi bidangkuasa kepada Mahkamah ini untuk

mendengar prosiding yang melibatkan pihak yang bukan Islam dan untuk

membubarkan perkahwinan yang didaftarkan di bawah Akta 164. Keputusan yang

dibuat oleh mahkamah yang tidak mempunyai bidangkuasa adalah keputusan yang

tidak sah ab initio. Apatah lagi, jika permohonan ini diluluskan, apakah Reponden

mempunyai locus untuk membuat rayuan atau semakan jika dia terkilan dengan

keputusan ini?

[34] Bagi kes-kes pembubaran perkahwinan dalam situasi salah satu pihak kepada telah

murtad atau memeluk sesuatu kepercayaan lain daripada Islam di bawah Seksyen

46(1), maka tidak dapat dinafikan lagi bahawa Mahkamah Syariah mempunyai

bidangkuasa itu.

20



HUKUM SYARAK

[35] Mahkamah ingin, walaupun tiada keperluan di sini, mengulas prinsip berkaitan kesan

pertukaran agama ke atas perkahwinan secara ringkas dan tidaklah bermaksud

komprehensif dan masih bergantung kepada kepelbagaian pendapat ulama dan

undang-undang.

[36] Kesan pertukaran agama ke atas perkahwinan mengikut Hukum Syarak banyak

dibahaskan oleh ahli feqah. Pelbagai pandangan daripada pelbagai mazhab dan para

ulama kontemporari, termasuk fatwa-fatwa yang telah dibuat. Ada sebahagiannya telah

dikanunkan menjadi sebahagian undang-undang. Sebagai contoh Artikel 143,

Kuwaiti Code of Personal Status 1984 yang memperuntukkan seperti berikut:

a) If the two non-Muslim spouses together convert to Islam, their marriage shall

stay;

b) If the husband only adopts Islam, if his wife is a Kitabi, marriage shall

sustain. If she is not, she shall be offered to convert to Islam. If she accepts,

or becomes a Kitabi, they shall remain married: otherwise marriage is

nullified;

c) If the wife only accepts Islam, the husband shall be invited to do the same;

marriage shall remain if he consents and becomes nullified, if he does not If

he lacks legal capacity, the marriage shall be dissolved forthwith if the wife

has converted to Islam before consummation; if the marriage has been

consummated, then the ‘iddah has to be observed.

21



[37] Sebahagian undang-undang di beberapa negara termasuk Malaysia pula menetapkan

bahawa pemelukan Islam oleh satu pihak tidaklah, ipso facto, membubarkan

perkahwinan itu, melainkan disahkan oleh mahkamah. Sebagai contoh:

Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam (Negeri Selangor) 2003:

Pertukaran agama

46. (2) Jika salah satu pihak kepada sesuatu perkahwinan bukan Islam

memeluk agama Islam, maka perbuatan yang demikian tidak boleh

dengan sendirinya berkuat kuasa membubarkan perkahwinan itu

melainkan dan sehingga disahkan sedemikian oleh Mahkamah.

Akta Membaharui Undang-Undang (Pekahwinan dan Perceraian) 1976:

Pembubaran Kerana Masuk Islam

51. (1) jika satu pihak kepada sesuatu perkahwinan telah masuk Islam,

pihak yang satu lagi itu yang tidak masuk Islam boleh mempetisyen

untuk perceraian: Dengan syarat bahawa tiada sesuatu petisyen di

bawah seksyen ini boleh diserahkan sebelum tamat tempoh tiga bulan

dari tarikh masuk Islam itu.

[38] Apabila suami dan isteri memeluk Islam serentak, maka perkahwinan mereka diiktiraf

oleh Hukum Syarak dan sah ab initio. Mereka tidak perlu menjalankan perkahwinan

sekali lagi.

22



[39] Apabila salah seorang pasangan memeluk islam dan seorang lagi tidak, maka:

a) Jika isteri masih belum pernah disetubuhi: maka perkahwinan terbubar serta

merta;

b) Jika isteri telah pernah disetubuhi: Pasangan yang tidak memeluk Islam

memilih untuk turut memeluk Islam dalam tempoh ‘iddah, maka

perkahwinan mereka diiktiraf sah ab initio, dan tidak perlu menjalankan

perkahwinan sekali lagi;

c) Jika isteri telah pernah disetubuhi: Pasangan yang tidak memeluk Islam

memilih untuk tidak memeluk Islam dan tempoh ‘iddah telah tamat, maka

perkahwinan terbubar. Menurut pandangan Syeikhul Islam Ibnu Taimiyah

dan Imam Ibnu Qayyim al-Jauziah pula, pasangan yang telah memeluk

Islam itu boleh memilih untuk menunggu pasangannya untuk turut

memeluk Islam walaupun melebihi tempoh ‘iddah, atau memilih untuk

membubarkannya di mahkamah;

d) Dalam apa jua keadaan, apabila berlaku sahaja pertukaran agama oleh salah

seorang pasangan, maka diharamkan mua’asyarah dan persetubuhan

antara suami dan isteri selama mereka berada dalam perbezaan agama.

[40] Mahkamah mendapati kesan pertukaran agama ke atas suatu pernikahan bukan sahaja

melibatkan pembubaran semata-mata, tetapi juga menyangkut soal hukum hakam

berkaitan ‘iddah, kesan ke atas persetubuhan dan sebagainya. Ada kewajaran isu-isu

sebegini ditangani oleh pihak yang mempunyai autoriti berkaitan Hukum Syarak dan

Islam iaitu Mahkamah Syariah, sesuai dengan status istimewa Agama Islam di dalam

Perlembagaan Persekutuan. Di sini nampaknya ada ruang untuk penambahbaikan

dalam sistem keadilan di Malaysia yang mana patutlah Pemerintah dan Badan

23



Perundangan mengambil perhatian dan tindakan yang perlu. Seksyen 46(2) tidak dapat

berfungsi dan dilaksanakan tanpa ada campurtangan oleh Badan Perundangan.

Sebarang penambahbaikan mestilah memastikan hak-hak orang Islam dan Bukan

Islam terjamin dan kedua-dua pihak yang bertikai diberi hak yang sama untuk

didengar berdasarkan prinsip audi alteram partem (vide Sunan Abu Daud, Hadis No.

3575). Moga-moga Islam bukan sekadar perhiasaan di dalam Perlembagaan, bahkan

diterjemah melalui pelaksanaan undang-undang yang adil kepada semua. Menafikan

keistimewaan ini hanya akan mengecewakan sebahagian besar orang-orang Islam

Malaysia.

PENUTUP

[41] Kesimpulannya, berdasarkan Seksyen 61(3)(b) Enakmen Pentadbiran Agama Islam

(Negeri Selangor) (Pindaan) (No. 2) 2015, Seksyen 4 dan Seksyen 45 Enakmen

Undang-Undang Keluarga Islam (Negeri Selangor) 2003, Mahkamah ini memutuskan

bahawa Mahkamah tidak mempunyai bidangkuasa untuk mendengar dan memutuskan

permohonan Pemohon di bawah Seksyen 46(2)

Diputuskan

[42] Setelah Mahkamah meneliti Permohonan Pemohon dan setelah mendengar keterangan

pihak-pihak bersama autoriti-autoriti yang dikemukakan, maka dengan ini Mahkamah

memutuskan dan memerintahkan seperti berikut :

24



1) Mahkamah tidak mempunyai bidangkuasa untuk mendengar dan memutuskan

permohonna Pemohon di bawah Seksyen 46 (2) Enakmen Undang-Undang

Keluarga Islam (Negeri Selangor) 2003.

2) Mahkamah memerintahkan permohonan ini ditolak.

naas lwn mkaa - jakess.gov.my 2019/naas v mkaa.pdf · memeluk islam di majlis agama islam selangor...

Documents