m 7 cahaya penglihatan dan warna

Modul 7 Sains Tingkatan Empat GCBP

174

MODUL 7: CAHAYA, WARNA DAN PENGLIHATAN

OBJEKTIF PEMBELAJARAN

7.1 Mensintesis pembentukan imej oleh cermin satah dan kanta 7.2 Mensintesis pembentukan imej oleh alatan optik 7.3 Menganalisis penyebaran cahaya 7.4 Menganalisis penyerakan cahaya 7.5 Menganalisis penambahan dan penolakan cahaya berwarna 7.6 Mengaplikasi prinsip penolakan cahaya berwarna untuk menerangkan penglihatan objek

berwarna 7.7 Menganalisis kesan pencampuran pigmen 7.8 Menilai kepentingan warna dalam kehidupan harian 7.9 Menghargai manfaat pelbagai jenis alatan optik kepada manusia

Pembentukan Imej

1. Imej yang terbentuk oleh cermin satah disebabkan oleh pantulan cahaya. 2. Ciri-ciri imej adalah:

Maya, iaitu tidak terbentuk pada skrin.

Tersongsang sisi

Tegak

Sama saiz dengan objek

Jarak imej dan jarak objek dari cermin adalah sama

Rajah 7.1: Pembentukan imej pada cermin satah

Imej

Objek

Normal

Pemerhati

Cermin satah


175

Pembentukan Imej Oleh Kanta Cembung

1. Kanta cembung menumpukan sinar-sinar cahaya yang melaluinya. (rujuk Rajah 1)

2. Ciri imej:

Bagi objek jauh imej yang terbentuk: i).Nyata ii). Songsang iii). Lebih kecil atau lebih besar dari objek bergantung pada kedudukan objek.

Bagi objek dekat, imej yang terbentuk i). Maya ii). Tegak iii). Lebih besar

Pembentukan imej oleh kanta cekung

1. Kanta cekung mencapahkan sinar-sinar cahaya yang melaluinya. (rujuk Rajah 7.4)

2. Ciri imej: i). Maya ii). Tegak iii). Lebih kecil

3. Pembinaan rajah sinar

Semua sinar dari objek dilukis dengan garis penuh dan arah ditandakan

Sinar maya dilukis dengan garis putus-putus

Imej nyata dilukis dengan penuh dan imej maya dilukis dengan garis putus-putus.

4.Gunakan perkataan di dalam kotak untuk melabel rajah di bawah.

Paksi prinsipal Pusat optik Titik fokus Jarak fokus, f Jarak objek, u Jjarak imej, v

Imej Objek


176

(a).

(b).

Rajah 7.3

Rajah 7.2


177

(c)

(d)

Rajah 7.5

Rajah 7.4


178

LATIHAN OBJEKTIF

1 Seorang pelajar boleh melihat rupanya pada cermin satah kerana cahaya boleh di

A pantulkan

B biaskan C serakan D sebarkan

2 Huruf di bawah diletak di hadapan cermin satah.

Bagaimanakah imej akan kelihatan?

A B

C. D

3. Gambarajah sinar yang manakah yang betul?

A B C D


179

3. Apakah yang dimaksudkan dengan imej maya A Imej yang boleh dilihat. B Imej yang tidak boleh dilihat.

C Imej yang terbentuk pada skrin. D Imej yang tidak terbentuk pada skrin.

4. Merujuk rajah di atas, jarak fokus kanta cembung ialah

A OP B OX C OZ D XZ

5. Seorang pelajar berdiri 100 cm di hadapan satu cermin satah. Jika cermin satah itu

digerakkan 50 cm menjauhi pelajar itu, berapakah jarak di antara pelajar dan imej yang

terbentuk?

A 50 cm

B 100 cm

C 150 cm

D 300 cm

Rajah 5


180

LATIHAN 7.1

1. Lengkapkan rajah sinar-rajah sinar berikut:

a) Jarak objek lebih daripada 2F.

i) ciri-ciri imej yang terbentuk ______________________

______________________ ______________________

ii) jarak imej ______________________ iii) jarak objek _______________________

F F 2F2F

Objek

O


181

b. Jarak objek pada 2F

F F 2F2F

Objek

O

i) Ciri-ciri imej yang terbentuk i) ______________________

ii) ______________________ iii) ______________________

ii) Jarak imej ______________________ iii) Jarak objek ________________________


182

c. Objek antara 2F dan F

F F 2F2F

Objek

O

i) Ciri-ciri imej yang terbentuk i) _______________________

ii) ______________________ iii) ______________________

ii) Jarak imej :_______________________ iii) Jarak objek :________________________


183

d. Objek kurang dari F

F F 2F2F

Objek

O

i) Ciri imej yang terbentuk i) ______________________ ii) ______________________ iii) ______________________

ii) Jarak imej ________________________ iii) Jarak objek ________________________


184

f) Imej terbentuk oleh Kanta cekung

i) Ciri-ciri imej yang terbentuk i) ______________________

ii) ______________________ iii) ______________________

ii) Jarak imej ______________________ iii) jarak objek : _______________________

F F 2F2F

Objek

O


185

2 Rajah 2 menunjukan objek Q berada di hadapan sebuah kamera lubang jarum.

Rajah 2 (a ) Lukiskan rajah sinar pembentukkan imej oleh objek Q pada Rajah 3.

(b) Ukur dan tuliskan saiz imej itu.

__________________________________________________cm

( c ) Ramalkan imej yang akan terbentuk jika dua lubang lagi ditambah. _____________________________________________________

Objek Q

Lubang Y

Skrin

Kamera lubang jarum


186

3 Rajah 3 menunjukkan radas untuk suatu eksperimen. Skrin putih dilaraskan supaya satu imej yang tajam terbentuk pada skrin.

Rajah 3 Jadual 3 menunjukkan keputusan yang diperolehi.

Jarak objek,u (cm)

10 20 30 40

Jarak imej,v (cm)

34 31 28 25

(a) Cadangkan hipotesis bagi eksperimen ini

__________________________________________________________

(b) Nyatakan pembolehubah bagi eksperimen ini.

i Pembolehubah manipulasi:

____________________________________________________

ii. Pembolehubah bergerakbalas: ____________________________________________________

Kanta cembung

Skrin putih

u v

Objek


187

4. Rajah 4 di bawah menunjukkan satu eksperimen untuk mengkaji pembentukan imej oleh kanta cembung bagi jarak objek yang berbeza.

Rajah 4 a) Nyatakan pemboleh ubah yang dimanipulasikan? ___________________________________________ b) Nyatakan pemboleh ubah yang bergerak balas? ___________________________________________ c) Nyatakan pemboleh ubah yang dimalarkan? ___________________________________________


188

7.2 Pembentukan imej oleh alatan optik

(i) PERISKOP

1. Untuk melihat objek yang terhalang 2. Sifat Imej

Maya

Tegak

Sama saiz dengan objek

Jarak imej sama dengan objek 2. Untuk melihat objek yang terhalang. 3. Dua cermin satah disusun secara selari antara satu sama lain pada sudut 45 (ii) KANTA PEMBESAR


189

1. Untuk memperbesarkan imej objek yang kecil. 2. Sifat Imej

Maya

Tegak

Lebih besar dari saiz objek 3. Dibina daripada kanta cembung.

(iii) MIKROSKOP

1. Digunakan untuk memerhati objek seni. 2. Terdiri daripada 2 kanta cembung. 3. Sifat Imej Kanta objektif (dekat dengan objek)

Nyata

Songsang

Lebih besar 4. Sifat Imej Kanta Mata (dekat dengan mata pemerhati)

Maya

Songsang

Lebih besar (iv) TELESKOP


190

1. Digunakan untuk melihat objek jauh seperti bintang atau planet. 2. Kanta objektif mempunyai jarak fokus yang panjang manakala kanta mata mempunyai

jarak fokus yang pendek. 3. Sifat imej kanta objektif:

Nyata/ sahih.

Songsang

Lebih besar 4. Sifat imej akhir:

Maya

Songsang

Labih besar di infiniti (v) KAMERA

1. Untuk mengambil gambar suatu objek yang jauh dan dekat.

2. Sifat imej pada filem:

Nyata

Songsang

Lebih kecil


191

Persamaan pemfokusan dan pengawalan amaun cahaya yang memasuki mata manusia dan kamera.

Mata Fungsi Kamera

- Dikawal iris

Keadaan terang Iris mengendur, saiz anak mata mengecil

Keadaan malap

Iris mengecut, saiz anak mata mengembang.

Mengawal

Bukaan

- Dikawal oleh diafragma

Keadaan terang Pengatup singkat, saiz bukaan kecil.

Keadaan malap Laju pengatup lebih panjang, saiz bukaan besar.

Objek jauh

Objek dekat

Pemfokusan

cahaya

Objek jauh

Objek dekat

- Pada retina Pembentukan Imej

- Pada filem


192

Perbandingan antara struktur dan fungsi manusia dengan kamera

Kamera Mata

Struktur

Fungsi

Pada filem Pembentukan imej Pada retina

Diafragma Pengawalan bukaan Iris

Diafragma mengawal saiz bukaan.

Masa pembukaan di kawal oleh laju pengatup

Pengawalan amaun cahaya

Iris mengawal saiz anak mata

Kanta Pemfokusan cahaya Kanta

Pelaras fokus Pengawalan pembentukan imej yang

terang

Otot silia

LATIHAN PENGUKUHAN 1. Rajah menunjukkan struktur satu kamera. 2.

a) Labelkan bahagian M dan N. M : ___________________ N : ___________________

b) Apakah fungsi N dalam kamera?

________________________________________________________________

________________________________________________________________

c) Labelkan bahagian mata manusia yang dapat dianalogikan dengan bahagian P dan Q. M : ___________________ N : ___________________


193

d) Bagaimanakah kamera mengawal bukaan dalam keadaan malap.

________________________________________________________________

________________________________________________________________

2.

.

Rajah 2

Rajah 2 menunjukkan mata seorang budak dalam dua keadaan keamatan cahaya yang

berlainan. a) Namakan bahagian-bahagian mata yang berlabel X dan Y.

X : __________________ Y : __________________

b) (i) Berdasarkan rajah 2(i) dan rajah 2(ii), yang manakah menunjukkan mata budak itu

apabila dia berada dalam sebuah bilik yang lebih cerah?

______________________________________________________________

(ii) Terangkan jawapan anda di b(i). _______________________________________________________________ _______________________________________________________________

c) Namakan bahagian dalan kamera kanta yang sama fungsinya dengan bahagian mata

berlabel Y. ________________________________________________________________


194

5.

Rajah 3 Rajah 3 menunjukkan kedudukan objek A yang dekat dengan mata.

a) Lakarkan sinar cahaya pada rajah di atas untuk menunjukkan mata sedang melihat objek A itu.

b) Berdasarkan saiz kanta mata pada rajah 3 di atas lakarkan saiz kanta mata apabila melihat: (i) Objek yang lebih dekat daripada objek A.

(ii) Objek yang lebih jauh daripada objek A.

c) Seorang pelajar bergerak dari bilik terang ke bilik gelap. Apakah yang terjadi pada mata

pelajar tersebut untuk menyesuaikan dengan keadaan itu? _______________________________________________________________ _______________________________________________________________

d) Bagaimanakah pemfokusan imej dilakukan dalam kamera? _______________________________________________________________ _______________________________________________________________

LATIHAN PENGUKUHAN 7.2 1. Gariskan jawapan yang betul.

(a) Sudut cermin dalam periskop ialah ( 45C , 60C )

(b) Imej terakhir yang terbentuk dalam teleskop dan mikroskop adalah (nyata,maya)

(c) Kanta pembesar terdiri daripada kanta (dwicembung, dwicekung)

(d) Dalam mikroskop, panjang fokus kanta mata adalah lebih (panjang, pendek) daripada kanta

objek.


195

7.3 PENYEBARAN CAHAYA

Penyebaran cahaya adalah proses satu alur cahaya putih yang sempit dipecahkan kepada juzuk-juzuk warnanya yang disebut spektrum apabila melalui prisma.

Spektrum terdiri dari tujuh warna dalam tertib: 1. MERAH 2. OREN 3. KUNING 4. HIJAU 5. BIRU 6. INDIGO 7. UNGU

Penyebaran berlaku kerana setiap juzuk bergerak pada kelajuan yang berbeza kerana jarak gelombang yang berlainan.

Oleh sebab itu, cahaya-cahaya berwarna dibiaskan pada sudut yang berbeza

Cahaya merah bergerak paling laju manakala cahaya ungu bergerak paling perlahan.

Cahaya merah paling kurang dibiaskan dan cahaya ungu paling banyak dibiaskan.


196

PEMBENTUKAN PELANGI

Pelangi merupakan satu fenomena semula jadi yang berkaitan dengan penyebaran cahaya.

Dapat dilihat semasa hujan renyai-renyai pada waktu pagi atau petang apabila matahari menyinari titisan air hujan.

Titisan air hujan bertindak sebagai prisma.

Rajah 7.33: Pembentukan pelangi

(a) Cahaya matahari menyinari titisan air hujan. (b) Sebahagian daripada cahaya dipantulkan di permukaan luar titisan air hujan. (c) Sebahagian cahaya dibiaskan pada sudut yang berbeza dalam titisan air hujan. (d) Cahaya dipecahkan kepada juzuk-juzuk warnanya melalui penybaran. (e) Juzuk-juzuk warna dipantulkan di permukaan dalam titisan air hujan. (f) Pembiasan cahaya berlaku sekali lagi apabila cahaya keluar dari titisan air hujan. (g) Pelangi terbentuk di langit.


197

Latihan 7.3 1. Rajah menunjukkan satu alur cahaya putih melalui dua kaca prisma.

Rajah

(a) Lukiskan rajah sinar yang terbentuk pada skrin.

(b) Nyatakan warna yang kelihatan pada skrin. ________________________________________________________________________

(c) Lukiskan rajah sinar untuk menunjukkan pembentukan spektrum cahaya putih jika prisma Y dikeluarkan.

Rajah 7.2

(d) Nyatakan susunan warna yang terbentuk pada skrin berdasarkan jawapan anda di (c) dengan melengkapkan kotak-kotak di bawah.

(e) Namakan satu fenomena semulajadi di mana spektrum dapat dilihat. ____________________________________________________________________

Cahaya putih

Prisma Q

Skrin putih

Merah Ungu

Cahaya putih

Prisma Q

Skrin putih

Prisma Y


198

7.4 PENYERAKAN CAHAYA

Peyerakan cahaya berlaku apabila sinar cahaya dihalang dan dipantulkan oleh zarah-zarah habuk, debu, wap air dan molekul gas yang terdapat di atmosfera.

Zarah-zarah dalam atmosfera menyerakkan cahaya yang bergelombang pendek dengan lebih banyak berbanding cahaya yang bergelombang panjang.

FENOMENA PENYERAKAN CAHAYA

Langit kelihatan biru pada waktu tengah hari.

Rajah 7.41 Penyerakan cahaya menyebabkan fenomena kebiruan langit pada waktu tengah hari

a. Pada waktu tengah hari, cahaya matahari melalui lapisan atmosfera yang nipis.

Sebelum sampai ke bumi. b. Cahaya ungu dan indigo diserap oleh atmosfera c. Cahaya biru diserakkan ke semua arah menyebabkan langit kelihatan biru.

Matahari dan langit kelihatan merah pada waktu fajar dan waktu senja.

Rajah 7.42 Penyerakan cahaya menyebabkan fenomena kemerahan langit pada waktu fajar dan waktu senja

a) Pada waktu senja, matahari di kaki langit dan cahayanya perlu bergerak melalui satu

lapisan atmosfera yang sangat tebal. b) Hampir semua cahaya berjarak gelombang pendek diserakkan. c) Cahaya merah yang berjarak gelombang panjang dapat menembusi atmosfera tebal

dan sampai ke bumi.

Lapisan atmosfera nipis

Lapisan

atmosfera

tebal


199

LATIHAN 7.4

Tandakan () bagi pernyataan yang betul dan tandakan (x) bagi pernyataan yang salah. 1. Molekul gas dan wap dapat menyerakkan cahaya ( ) 2. Cahaya biru diserakkan paling sedikit. ( ) 3. Cahaya dengan panjang gelombang yang panjang diserakkan paling sedikit. ( ) 4. Cahaya biru diserakkan ke semua arah menyebabkan langit kelihatan kebiruan

pada waktu tengah hari. ( ) 5. Penyerakkan cahaya berlaku kerana pemisahan cahaya kepada tujuh cahaya warna.

( )

7.5 PENAMBAHAN CAHAYA BERWARNA 1. Warna primer ialah warna yang tidak dapat diperolehi daripada percampuran warna lain iaitu warna merah, biru dan hijau. 2. Warna sekunder ialah warna yang terhasil daripada percampuran dua warna primer iaitu:

MAGENTA = MERAH + BIRU KUNING = HIJAU + MERAH SIAN = HIJAU + BIRU

Biru Magenta Merah Sian Kuning

Hijau

Rajah 7.51 Penambahan Cahaya Berwarna

PENOLAKAN CAHAYA BERWARNA 1. Penolakan cahaya berwarna ialah proses pengasingan warna daripada warna putih kepada

warna tertentu menggunakan penapis warna.

2. Penapis warna terdiri daripada penapis primer dan sekunder.

3. Penapis primer terdiri daripada penapis merah, biru dan hijau.

4. Penapis sekunder terdiri daripada penapis kuning, magenta dan sian.

5. Penapis warna hanya membenarkan cahaya yang berwarna sama dengannya melaluinya.

6. Cahaya yang berwarna lain selain warna penapis akan ditolak atau diserap oleh penapis.

7. Penapis berwarna primer menolak atau menyerap semua warna lain kecuali warnanya

sendiri.

putih


200

8. Penapis warna sekunder hanya membenarkan warna cahaya yang sama dengannya dan

warna primer yang membentuknya melaluinya.

cahaya putih cahaya merah

cahaya putih cahaya hijau

cahaya putih cahaya biru

penapis biru

penapis hijau

penapis merah

cahaya putih

Penapis kuning

Kuning

Hijau

Merah


201

9. Jika dua penapis berwarna digunakan, cahaya berwarna yang dapat dilihat seperti berikut: Penapis hijau Penapis merah Skrin putih (serap MB) (serap H) M Cahaya H Hitam Putih B H Penapis magenta Penapis merah Skrin putih

(serap h) (serap B) M

M Cahaya B M

B M Putih H

Penapis sian Penapis kuning Skrin putih (serap M) (serap B)

Kunci: M merah H hijau B biru

cahaya putih

Penapis magenta

Magenta

Biru

Merah

cahaya putih

Penapis sian

Sian

Biru

Hijau


202

M H

Cahaya H H B H

Putih B

Rajah 7.54 : Penolakan warna menggunakan dua penapis warna

7.6 PRINSIP PENOLAKAN CAHAYA PUTIH DAN CAHAYA BERWARNA UNTUK MENERANGKAN PENGLIHATAN OBJEK BERWARNA. 1. Warna sesuatu objek yang kita lihat bergantung pada warna cahaya yang dipantulkan daripada

objek itu. 2. Objek putih kelihatan putih dalam cahaya putih kerana objek itu memantulkan semua warna. 3. Objek hitam kelihatan hitam dalam cahaya putih kerana ia menyerap semua warna dan tidak

memantulkan sebarang warna. 4. Contoh-contoh lain ditunjukkan di bawah:

Rajah 7.55 : Warna objek dalam cahaya putih

Pemerhati Objek hijau

Cahaya hijau

Cahaya putih

Pemerhati Objek kuning

Cahaya kuning

Cahaya putih

Pemerhati Objek magenta

Cahaya magenta

Cahaya putih


203

Rajah 7.56 : Warna objek dalam cahaya berwarna Fungsi Sel Rod Dan Sel Kon Dalam Penglihatan Objek Berwarna 1. Retina mata mengandungi sel kon untuk penglihatan warna dalam keadaan terang dan sel

rod untuk penglihatan dalam keadaan cahaya malap.

2. Sel kon terdiri daripada tiga jenis sel yang setiap jenis hanya peka terhadap warna primer

(merah, hijau atau biru).

3. Warna sesuatu objek yang dilihat bergantung kepada warna cahaya yang dipantulkan oleh

objek dan memasuki mata kita.

Pemerhati Objek hitam

Cahaya hitam

Cahaya merah

Pemerhati Objek merah

Cahaya hitam

Cahaya biru


Cahaya merah

Cahaya merah


Cahaya hitam

Cahaya biru

Pemerhati Objek sian

Cahaya hijau

Cahaya kuning


204

LATIHAN 7.5 1. Rajah 1 di bawah menunjukkan susunan radas satu eksperimen untuk mengkaji penyerapan

cahaya di dalam bilik gelap.

Rajah 1

Satu penapis berwarna hijau diletakkan di antara mentol dan kadbod putih.

(a) Apakah warna yang dilihat pada kadbod putih?

_______________________________________________________________________

(b) Jika kadbod putih ditukar dengan kadbod merah, apakah warna yang dilihat pada kadbod

itu?

_______________________________________________________________________

(c) Jelaskan jawapan di (b).

_______________________________________________________________________ 2. Rajah 2 di bawah menunjukkan warna-warna yang terbentuk pada tabir apabila cahaya putih

bergerak menerusi penapis warna.

Rajah 2

Kaji maklumat di atas dan bina konsep tentang penapis warna primer. Jawapan anda

hendaklah berdasarkan aspek-aspek berikut:

(a) Kenalpasti maklumat. ______________________________________________________________________

______________________________________________________________________


205

(b) Kenalpasti dua ciri-ciri sepunya. ______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

(c) Hubungkait antara ciri-ciri sepunya dengan penapis primer untuk membina konsep awal.

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

(d) Nyatakan satu contoh lain penapis warna primer dan satu contoh bukan penapis warna

primer. ______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

(e) Nyatakan konsep sebenar penapis warna primer.

______________________________________________________________________

______________________________________________________________________

3. Isikan tempat kosong dengan perkataan yang diberikan.

i. Sel rod dan sel kon terletak pada __________________

ii. __________________ peka untuk penglihatan warna dalam keadaan terang.

iii. __________________ peka untuk penglihatan dalam keadaan malap.

4. Rajah 3 menunjukkan satu alur cahaya putih dilalukan pada satu panapis warna seperti di

bawah:

Rajah 3

Sel Rod Sel kon Retina


206

Lengkapkan Jadual 1 berikut dengan warna yang kelihatan pada skrin putih.

Jenis penapis Warna penapis Warna pada skrin

Penapis primer

Biru

Merah

Hijau

Penapis sekunder

Kuning

Sian

Magenta

Jadual 1 5. Satu alur cahaya putih dilakukan pada dua penapis warna yang berlainan pada Rajah 4 di

bawah:

Rajah 4

Lengkapkan Jadual 2 berikut dengan warna yang kelihatan pada skrin.

Warna penapis 1 Warna penapis 2 Warna pada skrin

Kuning

Biru

Hijau

Merah

Sian

Biru

Hijau

Merah

Magenta

Biru

Hijau

Merah

Merah Hijau

Biru Merah

Hijau Biru

Kuning Sian

Magenta Kuning

Sian Magenta

Jadual 2


207

6. Tandakan () bagi pernyataan yang betul dan tanda (x) bagi pernyataan yang salah. (a) Warna objek legap bergantung pada warna cahaya yang dipantulkannya. ( )

(b) Objek yang berwarna primer hanya memantulkan cahaya yang sama warna dengannya. ( ) (c) Objek putih menyerap semua warna dalam cahaya putih. ( )

(d) Objek hitam memantulkan semua warna dalam cahaya putih. ( )

(e) Apabila cahaya putih disinarkan pada objek biru, semua warna diserap kecuali biru. ( )

7. Nyatakan sama ada pernyataan di bawah Betul atau Salah

(a). Mikroskop membolehkan kita melihat objek seni ( )

(b). Teleskop membolehkan kita melihat mikroorganisma. ( )

(c). Kanta digunakan untuk mengatasi masalah kecacatan mata seperti rabun dekat. ( ) (d). Gentian optik berfungsi dengan berdasarkan prinsip penyerakan cahaya. ( )

(e). Gentian optik memainkan peranan yang penting dalam bidang perubatan. ( )

7.7 KESAN PENCAMPURAN PIGMEN

1. Pigmen ialah bahan berwarna diperolehi daripada tumbuh-tumbuhan, serangga

mati, tanah, bahan kimia dan sebagainya.

2. 3 jenis pigmen iaitu:-

a) Berasal dari tumbuh-tumbuhan contoh daun inai untuk mewarna

kuku dan rambut.

b) Pigmen semulajadi warna biru dari kobalt fosfat dan serangga mati

untuk membuat cat dan bahan pencelup.

c) Pigmen sintetik dihasilkan secara sintetik menggunakan kimia

organik dari arang batu atau minyak.

Kesan Pigmen Terhadap Cahaya

1. Pigmen dapat meanyerap dan memantulkan cahaya apabila disinari cahaya putih.

2. Rajah di bawah menunjukkan persamaan dan perbezaan antara penambahan cahaya

berwarna dengan percampuran pigmen berwarna.


208

Penambahan cahaya berwarna Perbezaan Percampuran pigmen berwarna

Tulen Ketulenan warna Tidak tulen

Penambahan warna Cara percampuran warna

Penolakan warna

Hasil percampuran warna

sian magenta

Persamaan penambahan cahaya berwarna

percampuran pigmen berwarna

dapat dicampurkan untuk memperoleh warna yang lain.

merah hijau

biru

kuning

putih

magenta

merah

kuning

hitam

hijau

sian

biru


209

7.8 KEPENTINGAN WARNA DALAM KEHIDUPAN HARIAN

1. Kegunaan warna dalam kehidupan adalah seperti berikut:-

a) percetakan

b) pendawaian elektrik

c) lampu isyarat

d) simbol dan isyarat

2. Kepentingan warna kepada haiwan.

a) menarik pasangan

b) isyarat amaran

c) penyamaran

3. Kepentingan warna kepada tumbuhan.

a) Pigmen klorofil pada tumbuhan membolehkannya membuat makanan.

b) Ranggi bunga berwarna warni dan terang menarik serangga untuk membantu

pendebungaan

LATIHAN PENGUKUHAN: 1. Apakah itu pigmen ?

Pigmen adalah bahan berwarna yang dapat _______________ dan _____________

cahaya apabila disinari cahaya putih.

2. Nyatakan dua kegunaan pigmen

a) ______________________________________________________________

b) ______________________________________________________________

3. Apakah cara pencampuran warna dalam

a) pigmen ?

______________________________________________________________

b) cahaya berwarna?

______________________________________________________________

4. Mengapakah hasil pencampuran pigmen berbeza daripada pencampuran cahaya

berwarna?

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________

___________________________________________________________________


210

5. Rajah 1 menunjukkan warna yang terhasil daripada pencampuran pigmen berwarna.

Rajah 1

a) Nyatakan warna yang terhasil di kawasan W, Y dan Z

W :____________________________________

Y:____________________________________

Z: ____________________________________

b) Nyatakan warna yang diperhatikan di kawasan X. Terangkan jawapan anda.

______________________________________________________________

______________________________________________________________

6. Isi tempat kosong dengan perkataan yang sesuai.

(a) Pigmen ialah bahan yang ____________________ dan ____________________cahaya

berwarna tertentu.

(b) Cat dan pewarna mengandungi ______________________

(c) Hasil daripada pencampuran pigmen tidak sama dengan hasil daripada

pencampuran cahaya berwarna kerana pigmen tidak __________________

(d) Warna primer bagi pigmen ialah _______________, _______________ dan

_____________________.

(e) Pencampuran pigmen berdasarkan prinsip _________________________

7. Bubuh tanda () bagi pernyataan yang betul dan tanda (x) bagi pernyataan yang salah. (a). Warna primer yang digunakan dalam industri percetakan ialah magenta, sian dan Kuning. ( ) (b). Prinsip penambahan cahaya digunakan dalam percetakan gambar berwarna. ( ) (c). Ranggi yang berwarna warni dapat menarik perhatian serangga untuk pendebungaan, ( ) (d). Beruang kutub mengubah warna bulunya mengikut perubahan persekitaran. ( ) (e). Haiwan yang berwarna terang bertujuan untuk menarik perhatian haiwan betina untuk tujuan pembiakan. ( )

magenta kuning W

X Y Z

sian


211

SOALAN OBJEKTIF Tiap-tiap soalan yang berikut diikuti oleh empat pilihan jawapan A, B , C, dan D. Pilih jawapan yang terbaik. 1 Rajah 1 menunjukkan suatu objek di hadapan cermin satah.

Rajah 1

Imej yang manakah kelihatan pada cermin satah dalam Rajah 1?

A C

B D 2 Rajah 2 menunjukkan kedudukan objek dan kanta cembung.

Rajah 2

Antara kedudukan A, B, C dan D, di manakah skrin perlu diletakkan supaya satu imej yang tajam dapat diperhatikan?

3 Seorang lelaki menangkap gambar kawannya dengan kamera tetapi gambar didapati kabur.

Apakah jarak antara kanta kamera itu dengan kawannya untuk mendapatkan imej yang tajam dan jelas?

A Dua kali jarak fokus B Kurang daripada jarak fokus C Lebih daripada dua kali jarak fokus D Kurang daripada dua kali jarak fokus


212

4 Seorang pelajar lelaki berdiri pada jarak 1 m di hadapan sebuah cermin satah. Jika seorang pelajar perempuan berada 2 m di belakang pelajar itu, berapakah jarak imej pelajar perempuan daripada pelajar lelaki?

A 1 m B 3 m C 4 m D 5 m

5 Mengapakah mengkarung mengubah warna kulitnya mengikut perubahan persekitaran? A Untuk memberi amaran kepada musuh B Untuk menarik perhatian mengkarung betina C Untuk menyamar diri daripada pemangsanya

D Untuk menarik perhatian mangsanya

6 Alatan optik yang menggunakan cermin satah ialah A Mikroskop B Periskop C Teleskop D Kamera

7 Rajah 3 menunjukkan fenomena penyerakan cahaya pada waktu tengah hari.

Rajah 3

Apakah warna cahaya yang paling banyak diserakkan dalam langit pada waktu tengah hari seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 3?

A Merah B Kuning C Jingga D Biru

8 Jika satu baju hijau kelihatan hitam di bawah suatu cahaya X, apakah warna cahaya X? A Kuning B Merah C Sian

D Putih


213

9 Rajah 4 menunjukkan pertindihan tiga tompok cahaya berwarna.

Rajah 4

A Hitam B Kuning C Magenta D Putih

10 Rajah 5 menunjukkan penyebaran cahaya putih

Rajah 5

Apakah warna cahaya X dan Y yang terbentuk pada tabir?

X Y A Merah Biru B Ungu Merah C Merah Ungu

D Biru Jingga

11 Antara yang berikut yang manakah kedudukan objek untuk membolehkan suatu kanta

cembung bertindak sebagai kanta pembesar? A Kurang daripada jarak fokus B Sama dengan jarak fokus C Dua kali jarak fokus

D Antara jarak fokus dengan dua kali jarak focus

12 Antara yang berikut, yang manakah disebabkan oleh penyerakan dan penyebaran cahaya? Penyebaran Penyerakan A Kebiruan langit Kemerahan langit B Kemerahan langit Pembentukan pelangi C Pembentukan pelangi Kebiruan langit

D Kemerahan langit Kebiruan langit


214

13 Antara campuran pigmen yang berikut, yang manakah menghasilkan warna ungu? A Biru dan merah B Biru dan kuning C Merah dan kuning

D Hijau dan biru

14 Antara alatan optik yang berikut, yang manakah digunakan dalam kapal selam untuk

melihat objek di permukaan air? A Teleskop B Kamera C Periskop

D Kanta pembesar

15 Rajah 9 menunjukkan satu alat optik.

Apakah ciri imej yang dapat dilihat oleh pemerhati? A Maya B Songsang C Lebih besar

D Songsang sisi

16 Mengapakah seorang angkasawan yang berada di Bulan melihat angkasa berkeadaan

gelap? A Semua cahaya menembusi angkasa B Cahaya tidak boleh sampai ke angkasa lepas C Tiada zarah-zarah untuk memantulkan cahaya D Penolakan cahaya berwarna menghasilkan angkasa berkeadaan gelap


215

17 Rajah manakah yang menunjukkan penolakan cahaya berwarna yang betul melalui penapis sekunder?

A

B

C

D


216

Lengkapkan silang kata berikut:

Melintang :

1 Bahagian kamera yang mengawal kuantiti cahaya masuk.

4 Fenomena spektrum yang berlaku

dalam alam semula jadi. 5 Imej yang terbentuk pada cermin satah 7 Kuning, sian dan magenta adalah warna 8 Merah, hijau dan biru adalah warna ..... 9 Digunakan untuk menggantikan cermin

dalam periskop. 10 Satu proses yang dilalui oleh cahaya

matahari semasa pembentukan pelangi.

Menegak :

1 Satu contoh zarah di udara yang boleh menyebabkan proses penyerakan cahaya.

2 Tempat pembentukan imej pada kamera. 3 Cahaya ..... paling banyak dibiaskan semasa

proses penyebaran cahaya. 4 Prinsip cahaya yang diaplikasikan dalam

periskop. 6 Bahagian mata yang mengelakkan pantulan

cahaya. 7 Cahaya putih dapat disebarkan oleh prisma

kepada ..... 11 Imej yang boleh terbentuk pada skrin.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

m 7 cahaya penglihatan dan warna

Documents