PENYEDIAAN PERKHIDMATAN MAKLUMAT KESIHATAN / TERAPIDI MALAYSIA

BIRO PENYELIDIKAN DAN PERUNDINGAN UNIVERSITITEKNOLOGI MARA 40450 SHAH ALAM, SELANGOR

MALAYSIA

DISEDIAKAN OLEH:

PROF. DATO' DR. RAJA ABDULLAH RAJA YAACOB PROF. MADYA NORMA ABU SEMAN

2000

COPYRIGHT @ UiTM

PENYEDIAAN PERKHIDMATAN MAKLUMAT KESIHATAN/TERAPI

DI MALAYSIA

Prof. Madya Dr. Raja Abdullah Yaacob

&

Prof. Madya Norma Abu Seman

Fakulti Pengajian Maklumat UiTM, Shah Alam

2000

COPYRIGHT @ UiTM

Penyediaan Perkhidmatan Maklumat Kesihatan/Terapi di Malaysia

Abstrak

The medical and health facilities has been one of the great challenges of the government, not only that it costs a lot of money but also its speciality requires special facility and expertise. Part of the services that is crucial is the information and library services not only to the medical personnel and trainee and towards encouraging more research in medical and pharmaceutical sciences, but also to inculcate the use of reading as a tool for therapy among patients. This concludes the library and information services. The increasing number of nursing schools is also a testimony of the need for a more efficient information services. Last but not least, the therapeutic role of information is recognised and therefore the information services for the sick and bedridden is not to denied and this is even more challenging with the increasing number of not only government hospitals but also the establishment of private medical centres and home. The information profession has already been well established and its boundary has also spread to all types of specialization, including the medical and allied health librarianship. The growing population, amidst the rapid economic growth have led to the increasing number of hospitals, health centres and the medical schools. Information has been regarded as a vital components without which these institutions could not survive. Medical and health information services and provisions is indeed a specialization in itself and it would be interesting to also learn how this area is being tackled. The findings of this research present the importants of library and information services and the provision to various user groups involved in the health and medical profession as well as providing bibliotheraphy for hospitalized patients.

Keywords: Health Information Services and Provision, Bibliotherapy, Malaysia, Medical Information, Health Information, Hospital Libraries and Hospital Patient.

"Changes in health information environment are occurring, signalling a needfor change in the roles of health information professionals and in the

knowledge and skills expected of them. "

(Fred W. Roper andM. Kent Mayfield, 1993)

COPYRIGHT @ UiTM

JUDUL MUKA SURAT

Senarai Jadual Senarai Graf

BAB SATU - Pendahuluan 2 - Keadaan Masa Kini 3 - Siapa Memerlukan Perkhidmatan Maklumat 5 - Apakah Kategori-kategori Maklumat Yang Tersedia Ada 5 - 6 - Pengetahuan Dan Kemahiran Diperlukan Untuk Memberi Khidmat Kepada Klien Perubatan 6 - 7

- Jenis-jenis Perkhidmatan Maklumat Bagi Penjagaan Kesihatan 8 - 18 - Peranan Perpustakaan 18 - 19 - Jenis Perpustakaan Dan Perkhidmatannya 19 - 2 3 - Peranan Pustakawan / Profesional Sains Maklumat Kesihatan 24 - 2 6 - Komunikasi Pustakawan Perubatan Dengan Para Pesakit 26 - 2 7 - Latihan Profesional Kesihatan / Perubatan 27 - 2 8 - Apakah Yang Berkaitan Deangan Profesion Maklumat 28 - 2 9 - Bahagian-bahagian Lain Yang Boleh Dipertimbangkan 29 -30 - Cadangan 30 -31 - Paradigma Baru Dalam Perkhidmatan Maklumat Kesihatan 31 - 3 2 - Informatik Maklumat Dalam Implikasi Pendidikan Perubatan Bagi

Penyebaran Maklumat 32 - 3 3 - Hubungan Tertutup Diantara Perubatan Dan Maklumat Perlindungan

Kesihatan Dan Juga Profesion Perpustakaan 33 - 3 4 - Kesimpulan 34 -35

BABDUA 2.0 Pendahuluan 36 2.1 Garis Panduan Penyediaan Maklumat Perubatan 36 -37 2.2 Kaedah Pencarian Maklumat 37 - 3 8 2.3 Sistem Pencarian Maklumat Perubatan 39 2.4 Keperluan Penyediaan maklumat Perubatan 39 - 4 0 2.5 Permintaan Maklumat Perubatan 40

BAB TIGA 3.0 Kaedah Penyelidikan 41 3.1 Rekabentuk Penyelidikan 41 - 4 3 3.2 Responden 43 - 4 4 3.3 Alat Penyelidikan 45

BAB EMPAT 4.1 Analisa Data 46 4.2 Bahagian A (Kakitangan Perpustakaan) 46 - 7 0 4.3 Bahagian B (Pengguna) 71 - 9 3 4.4 Bahagian C (Pesakit) 94 - 1 2 2

COPYRIGHT @ UiTM

4.5 Penemuan Penyelidikan 123 -126

B A B U M A 5.1 Kakitangan Yang Professional 5.2 Pembangunan Koleksi Perpustakaan Perubatan 5.3 Latihan Kepada Kakitangan 5.4 Mempromosi Perkhidmatan 5.5 Aktiviti Kepada Pesakit 5.6 Pengaksesan Maklumat Berelektronik 5.7 Kemudahan Membaca Untuk Pesakit 5.8 Perkhidmatan Maklumat Terapi Untuk Pesakit 5.9 Sukarelawan Pustakawan

127 127 -128 128 128 129 129 130 130 131 - 132

Kesimpulan 132

BIBUOGRAfi

LAMPIRAN

COPYRIGHT @ UiTM

SENARAI GRAF

Graf 1 Jenis-jenis Perpustakaan

Graf 2 Bilangan Kakitangan Profesional

Graf 3 Bilangan Kakitangan Bukan Profesional

Graf 4 Kemampuan Perpustakaan Untuk Membangunkan Koleksi Dan Perkhidmatan Perpustakaan Mengikut Perancangan Anda

Graf 5 Atasan Pengurusan Atasan Memberikan Keutamaan Yang Tinggi Terhadap Perpustakaan

Graf 6 Apakah Perubahan Dan pembangunan Yang Anda Harapkan Untuk Mencapai Di Dalam Jangka Masa 5 Tahun Akan Datang

Graf 7 Pengkhususan Mengikut Subjek / Bidang

Graf 8 Kategori Pengguna

Graf 9 Jenis Latihan Dan Pendedahan Anda Serta Lain-lain Latihan Persendiiian Yang Mungkin Diperlukan

Graf 10 Nama Organisasi Pengguna

Graf 11 Jenis-jenis Kakitangan

Graf 12 Dimana Anda Memperolehi Maklumat Mengenai Perubatan Dan Kesihatan

Graf 13 Sum ber-s umber Bahan Maklumat (Sumber Terbitan)

Graf 14 Sumber-sumber Bahan Maklumat (Sumber Bukan Terbitan)

Graf 15 Tujuan Menggunakan Maklumat

COPYRIGHT @ UiTM

Graf 16 Kemampuan Perpustakaan Untuk Membekalkan Maklumat Mengikut Bidang Pekerjaan

Graf 17 Adakah Anda Perlu Untuk Menyimpan Maklumat Bagi Tujuan Pembangunan Yang Baru

Graf 18 Siapa Mengajar Pencarian Maklumat Yang Anda Perlukan

Graf 19 Bilangan Pesakit mengikut Negeri

Graf 20 Kategori Pesakit

Graf 21 Lama Masa Berada Di Hospital

Graf 22 Cara Pesakit menghabiskan Masa Lapang

Graf 23 Kemudahan Mambaca Yang Disediakan Di hospital

Graf 24 Kakitangan Yang Menyediakan Kemudahan Membaca

Graf 25 Adakah Hospital Menyediakan Perkhidmatan Perpustakaan

Graf 26 Keperluan Penyediaan Bahan-bahan Untuk Mengisi Masa Lapang

Graf 27 Pendapat Mengenai Membaca Adalah Penting Bagi Tujuan Baerikut

Graf 28 Bahan bacaan Yang Minat Untuk Dibaca

Graf 29 Perkhidmatan Yang Perlu Disediakan Kepada Pesakit

Graf 30 Aktiviti-Aktiviti Lain Yang Perlu Disediakan Untuk Pesakit

COPYRIGHT @ UiTM

SENARAIJADUAL

Jadual 1 Bilangan Hospital-Hospital Kerajaan dan Institusi-Institusi Peru ba tan Khusus Di Malaysia 1991

Jadual 2 Bilangan Pusat Kesihatan, Pusat Bidan dan Klinik Luar Bandar Di Malaysia 1991

Jadual 3 Jenis-jenis Perpustakaan

Jadual 4 Bilangan Kakitangan Profesional

Jadual 5 Bilangan Kakitangan Bukan Profesional

Jadual 6 Kemampuan Perpustakaan Untuk Membangunkan Koleksi Dan Perkhidmatan Perpustakaan Mengikut Perancangan Anda

Jadual 7 Atasan Pengurusan Atasan Memberikan Keutamaan Yang Tinggi Terhadap Perpustakaan

Jadual 8 Apakah Perubahan Dan pembangunan Yang Anda Harapkan Untuk Mencapai Di Dalam Jangka Masa 5 Tahun Akan Datang

Jadual 9 Pengkhususan Mengikut Subjek / Bidang

Jadual 10 Jenis-jenis Perkhidmatan

Jadual 11 Adakah Perpustakaan Anda Terlibat Dengan Sistem Jaringan Kebangsaan Dan Antarabangsa

Jadual 12 Adakah Anda Merancang Perpustakaan Anda Untuk Mem perkenal kan Perkhidmatan Baru Dan Inovatif

Jadual 13 Kategori Pengguna

Jadual 14 Jenis Latihan Dan Ponded ahan Anda Serta La in-lain Latihan Persendiiian Yang Mungkin Diperlukan

Jadual 15 Nama Organisasi

Jadual 16 Jenis-jenis Kakitangan

COPYRIGHT @ UiTM

Jadual 17 Dimana Anda Memperolehi Maklumat Mengenai Perubatan Dan Kesihatan

Jadual 18 Sumber-sumber Bahan Maklumat (Sumber Terbitan)

Jadual 19 Sumber-sumber Bahan Maklumat (Sumber Bukan Terbitan)

Jadual 20 Tujuan Menggunakan Maklumat

Jadual 21 Kemampuan Perpustakaan Untuk Membekalkan Maklumat Mengikut Bidang Pekerjaan

Jadual 22 Menyimpan Maklumat Bagi Tujuan Pembangunan Yang Baru

Jadual 23 Siapa Mengajar Pencarian Bagi Maklumat Yang Anda Perlukan

Jadual 24 Bilangan Pesakit Mengikut Negeri

Jadual 25 Kategori Pesakit

Jadual 26 Lama Masa Pesakit Berada Di Hospital

Jadual 27 Cara Pesakit Mengisi lapang

Jadual 28 Kemudahan Membaca Yang Disediakan Di Hospital

Jadual 29 Kakitangan Yang Menyediakan Kemudahan Membaca

Jadual 30 Adakah Perkhidmatan Perpustakaan Disediakan Untuk Pesakit

Jadual 31 Keperluan Penyediaan Bahan-Bahan Untuk Mengisi Masa Lapang

Jadual 32 Pendapat Mengenai Membaca Adalah Penting Untuk Perkara Berikut

Jadual 33 Bahan Bacaan Yang Minat Dibaca

Jadual 34 Perkhidmatan Yang Perlu Disediakan Kepada Pesakit

Jadual 35 Aktiviti-Aktiviti Yang Perlu Disediakan Untuk Pesakit

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

BAB 1

PENDAHULUAN

Pengenalan

Salah satu cabaran utama yang perlu dihadapi oleh kerajaan ialah menyediakan

kemudahan perubatan dan kesihatan yang tidak hanya melibatkan kos atau kewangan

yang banyak, tetapi juga menyediakan kemudahan kepakaran. Usaha-usaha untuk kearah

ini yang boleh di lakukan ialah dengan menetapkan sasaran seperti di bawah;

i. memperbaiki kualiti perkhidmatan perubatan dan kesihatan

ii. menyedikan lebih banyak doktor dan lain-lain kakitangan perubatan dan

kesihatan

iii. menggalakkan lebih banyak penyelidikan di dalam sains perubatan dan

pharmaceutical

iv. menyemai membaca dan menjadikan buku dan membaca sebagai bahan

untuk bibliotheraphy

Perkembangan ini memberi kesan ke atas usaha pembangunan perkhidmatan

maklumat di dalam sektor kesihatan. Penambahan bilangan penduduk dan pembangunan

ekonomi yang pesat telah menyebabkan pertambahan hospital kerajaan dan pusat

perubatan swasta. Maklumat yang dianggap sebagai komponen penting untuk

kewujudan institusi-institusi ini bukan sahaja sebagai sumber ilmu pengetahuan untuk

kakitangan perubatan tetapi juga sebagai alat terapi (therapeatic tool) untuk pesakit dan

mereka yang terlantar di hospital.

l

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

Setiap individu memerlukan pelbagai maklumat kesihatan yang mana kita

memerlukan maklumat tersebut pada masa-masa tertentu. Keadaan kesihatan individu

dan keadaan kesihatan ahli keluarga menyebabkan kita perlu merujuk kepada sumber-

sumber maklumat pelbagai untuk mendapatkan maklumat. Sumber-sumber maklumat

boleh datangnya dari radio, program televisyen, jiran, kawan, professional perubatan dan

buku-buku yang pesat bertambah mengenai masalah kesihatan. Para-pengguna

memerlukan pusat/tempat untuk mendapatkan maklumat yang terkini dan tepat bagi

membuat keputusan mengenai kesihatan mereka atau ahli keluarga mereka. Apa yang

meraka perlukan ialah perkhidmatan maklumat kesihatan untuk pengguan. Siapakah yang

bertanggungjawab?. Perpustakaan awam oleh kerana peranan mereka telah memberikan

perkhidmatan kepada semua kategori pengguna termasuk di dalam menyediakan

perkhidmatan maklumat kesihatan. Perpustakaan awam juga mempunyai tanggungjawab

yang besar untuk mengisi keperluan maklumat pengguna mereka dan adalah logikal

untuk membekalkan maklumat kesihatan yang tepat dan sentiasa di kemaskini.

Menurut Alan Rees (1994) beliau menyatakan lebih dari pada 2,500 sumber-

sumber maklumat terdapat kini termasuklah buku-buku yang terkenal, panduan

kesihatan, majalah-majalah, jurnal, tulisan mengenai kesihatan oleh golongan

profesional dan produk dalam bentuk CD-ROM yang di terbitkan oleh negara Amerika

sahaja. Dengan penambahan bilangan maklumat yang telah di hasilkan termasuklah

maklumat cetakan dan dalam bentuk elektronik, maka terdapat keperluan untuk

membangunkan kaedah memberi perkhidmatan bagi memenuhi keperluan maklumat bagi

pelbagai kategori pengguna yang amat memerlukan maklumat penjagaan kesihatan.

2

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

Keadaan Masa Kini

Kini terdapat banyak institusi-institusi yang berkaitan langsung dengan penjagaan

kesihatan. Ia terdiri dari hospital, institusi kebajikan sosial, pusat pemulihan, rumah

orang-orang tua dan institusi-intitusi mental. Institusi penyelidikan, seperti Institut

Penyelidikan Perubatan Malaysia (Institute of Medical Research) IMR dan lain-lain

institusi berkait rapat dengan pembangunan perkhidmatan kesihatan. Penambahan

bilangan hospital-hospital swasta dan klinik-klinik memberi petanda dan menggambarkan

pertumbuhan yang pesat di dalam industri kesihatan. Walaubagaimanapun, tiada usaha

yang bersungguh-sungguh yang di lakukan di dalam usaha untuk merancang penubuhan

perkhidmatan maklumat kesihatan dan perubatan yang komprehesif walaupun permintaan

dan pasaran begitu jelas wujud. (Jadual 1 dan 2). Di sini ingin juga dinyatakan bahawa

perkhidmatan yang betul-betul baik dan maju terdapat di universiti-universiti. Meskipun

begitu, profesional-profesional maklumat tidak mempunyai penyelidikan pengkhususan

yang formal di dalam bidang maklumat kesihatan.

3

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

Jadual 1

Bilangan Hospital-hospital Kerajaan dan Institusi-institusi Perubatan Khusus Di Malaysia 1991

JENIS BILANGAN

Hospital Umum 16 Hospital Daerah 81

Institusi-institusi Perubatan Khusus

Mental 4 Leprosy 2 Tuberculosis 1

Institusi Penyelidikan

Institut Untuk Penyelidikan Perubatan 1

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia. Bulletin Perangkaan Sosial, 1991

Jadual 2

Bilangan Pusat Kesihatan, Pusat Bidan dan Klinik Luar Bandar, 1991, di Malaysia

JENIS BILANGAN

Pusat Kesihatan Utama 181 Pusat Kesihatan Cawangan 404 Pusat Bidan 753 Klinik-klinik Luar Bandar 1,183

JUMLAH 2,521

Sumber: Jabatan Perangkaan Malaysia. Bulletin Perangkaan Sosial, 1991

4

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

Siapa Memerlukan Perkhidmatan Maklumat

Pengguna yang potential terdiri dari:

i. Kakitangan yang memberikan sumbangan secara langsung kepada rawatan dan

penjagaan pesakit

Doktor, jururawat, saintis makmal, farmasi's, ahli terapi, pemandu

ambulance dan lain-lain

ii. Kakitangan secara tidak langsung berhubung dengan penjagaan pesakit tetapi

memberi implikasi yang besar ke atas perkhidmatan mereka.

Pentabir, saintis komputer, arkitek, pegawai rekod perubatan.

iii. Pesakit itu sendiri.

Apakah Kategori-kategori Maklumat Yang Tersedia Ada?

Maklumat perubatan dan kesihatan biasanya terdapat dalam bentuk;

> Bahan penulisan yang di terbitkan

Kertas-kertas penylidikan, buku-buku teks, laporan kerajaan, suratkhabar,

statistik yang di hasilkan

> Dokumen yang di hasilkan di peringkat dalaman yang berhubung dengan institusi

penjagaan kesihatan

Kertaskerja jawatankuasa, laporan, garis panduan /dan prosedur yang di

gunakan untuk menyokong operasi dan pengurusan di dalam membuat

sebarang keputusan berhubung dengan klinik atau hospital.

> Kenapa kakitangan perubatan memerlukan maklumat 5

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

Kakitangan perubatan dan kesihatan memerlukan maklumat mengenai

salah satu daripada perkara berikut:

i. rawatan perubatan

ii. pengurusan dan perancangan

iii. penyelidikan

iv. bantuan pesakit

v. laithan kakitangan perubatan dan kesihatan

Pengetahuan dan Kemahiran Di Perlukan Untuk Memberi Khidmat Kepada Klien

Perubatan

Persoalan yang timbul ialah apakah pengetahuan dan kemahiran yang di

perlukan untuk memasuki profesion kepustakawanan sains kesihatan (Health Science

Librarianship). Mereka boleh mengambil contoh dari pendidikan perubatan dan kesihatan

dan para-profesional perubatan yang mengamalkan komitmen yang berterusan untuk

mempelajari sepanjang masa dalam hidup profesional. Oleh itu pustakawan sains

kesihatan mestilah mengambil tanggungjawab bagi mereka untuk mempelajari

termasuklah mengemaskini dan menambahkan pengetahuan dan kemahiran mereka.

Profesional kesihatan dan perubatan sejak lama lagi telah bergantung kepada

penulisan profesional bagi membantu mereka di dalam penjagaan kesihatan dan pesakit.

Sekolah perubatan, universiti dan hospital te;ah mengumpul hasil-hasil penyelidikan

sebagai sumber maklumat yang berharga untuk profesional perubatan. Apabila bilangan

maklumat bertambah, doktor dan kakitangan perubatan memerlukan bantuan untuk

6

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

mengakses dengan mudah segala maklumat yang relevan. Ini menekankan perlunya

kepada pustakawan khusus dalam perubatan (Pustakawan Perubatan) untuk mengurus

bahan/koleksi perubatan dan mengakses maklumat menerusi media elektronik baru.

Fenomena ledakan maklumat di dalam bidang perubatan dan kesihatan telah

berlaku. Seperti yang di jelaskan oleh Price dan persetujui oleh sebuah artikel di dalam

Chronicle of Higher Education, penerbitan jurnal-jurnal saintifik telah bermula sejak

1665. Pada tahun 1880 sebanyak 100 jurnal, dan pada tahunl850 bilangan jurnal telah

bertambah kepada 1,000. Manakala pada tahun 1990 pula, kira-kira 10,000 jurnal telah di

hasilkan. Pada masa kini terdapat hampir 100,000 jurnal, bilangan jurnal yang di

terbitkan dua kali ganda pada setiap 15 tahun. (Gifford, 1992)

Profesional maklumat yang memberi perkhidmatan kepada profesional kesihatan

dan perubatan akan mendapat banyak faedah dan kelebihan daripada perkara-perkara

berikut;

i. Pemahaman umum tenatng profesion perubatan\

ii. Pemahaman umum tentang disiplin/bidang perubatan dan yanag berkaitan

iii. Kepekaan kepada perkembangan terbaru di peringkat kebangsaan dan

antarabangsa

iv. Mengetahui bahan penulisan dan istilah

v. Kaedah pengawalan bibliografik dan akses

vi. Pengetahuan umum tenatng psikologi

vii. Cara-cara mengakses dan mendapatkan maklumat

viii. Kemahiran membantu/membimbing

7

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

Jenis-jenis Perkhidmatan Maklumat Bagi Penjagaan Kesihatan

Di dalam suasana perlindungan kesihatan terdapat beberapa bilangan orang yang

mahir dan mereka ini memerlukan pelbagai maklumat yang di sediakan kepada mereka.

Doktor, pelajar dan kakitangan memerlukan maklumat di dalam pembelajaran dan

pengajaran mereka. Di dalam industri perlidungan kesihatan, tulang belakang bagi

perkhidmatan Perpustakaan datangnya dari para-pembaca.selain itu juga, perkhidmatan di

perpustakaan sebagai penasihat dan bantuan pembacaan serta Bibtiotherapy di dalam

semua jenis perkhidmatan. Di bawah ini merupakan beberapa perkhidmatan dan aktiviti-

aktiviti yang boleh di salurkan oleh perkhidmatan maklumat kesihatan

/'. Penyebarcm maklumat mengenai Klinik/Hospital(clinical)

Penyebaran maklumat mengenai "clinical" adalah satu perkara penting yang

secara langsung terhadap sistem perlindungan kesihatan, iaitu merupakan penjagaan dan

cara rawatan terhadap pesakit. Berkaitan dengan penyelidikan, pentadbiran dan

pendidikan pula, "Clinicalian" memerlukan pengaksesan yang berganda yang banyak

untuk mempergunakan pengetahuan berkenaan yang boleh di aplikasikan kepada

penjagaan pesakit. Perkhidmatan terhadap Clinical merupakan satu perkara yang penuh

dramatis dari aspek kepustakawanan perubatan. Kepertanggungjawaban di sini boleh di

hubungkan kepada penyelesaian penjagaan kesihatan. Segala maklumat mestilah di

bukukan dan dipraktiskan iaitu dengan membekalkan maklumat kepada golongan

tertentu. Pengaksesan maklumat merupakan perkara yang perlu di dalam usaha

penyebaran penjagaan kesihatan yang lebih ekonomik dan efisien.

8

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

ii. Perkhidmatan Maklumat Pengguna

Ini merupakan satu usaha mengenai keperluan maklumat untuk menyokong gaya

hidup kesihatan dan perlu untuk memperbaiki pengetahuan dan pemahaman tentang

kesihatan seseorang. Berikut merupakan maklumat yang mungkin di perlukan bagi

pelbagai tujuan.

a. sebagai prosedur pra/selepas pembedahan di dalam sesebuah hospital

b. cara hidup sihat

c. kajian untuk memaklumkan dengan lebih baik.

Falsafah tentang penjagaan diri telah di galakan oleh satu trend umum untuk

menuju mengenai kefahaman kepenggunaan dan juga di galakan oleh satu pakatan polisi

seperti di dalam deklarasi pada tahun 1978 pada persidangan WHO bertempat di Atma

Ata di USSR

Sesunguhnya ini adalah untuk mengembangkan lagi peranan untuk pustakawan di

dalam memastikan adanya pengaksesan maklumat yang mana membolehkan mereka

untuk mendapat maklumat yang di perlukan. David Ginn menjelaskan jenis-jenis

maklumat tidak diperlukan pada awalnya. Pusat maklumat AIDS merupakan salah satu

bukti bagaimana profesion maklumat dan perpustakaan boleh bertindak balas untuk

mengesan keperluan maklumat oleh masyarakat. Walaubagaimanapun pengwujudan

pusat AIDS, merupakan salah satu usaha yang baik dan ianya perlu di beri penekanan

semula. Maklumat kesihatan pengguna boleh bertindak sebagai pemangkin untuk

mendidik, memberitahu/memaklumkan, motivasi dan menolong masyarakat bagi

memelihara cara hidup yang sihat. Maklumat kesihatan pengguna ini merupakan strategi 9

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

di dalam penyebaran maklumat, jadi ini boleh mempergunakan untuk mencapai sasaran

dan juga perubahan kelakuan dengan lebih yang baik.

//'/. Pendidikan yang sesuai dan keperluan maklumat kakitangan

Maklumat di perlukan untuk tujuan pendidikan, termasuklah pendidikan yang

berterusan yang mungkin juga di perlukan oleh kakitangan dan pesakit. Pendidik

perubatan, pelajar memerlukan seberapa banyak asas maklumat di dalam bidang

perubatan yang cepat dengan perubahan.

iv. Perkhidmatan maklumat jujurawat

Mengapa sepatutnya menitiberatkan perkhidmatan maklumat untuk jujurawat? Ini

kerana kumpulan ini merupakan kumpulan yang terbesar bagi profesion kesihatan di

hospital. Selain itu juga jujurawat ini merupakan golongan profesion maklumat, yang

mana mereka ini juga memerlukan maklumat yang betul bagi memberikan maklumat

yang betul kepada para-pesakit.

Menurut Alice Breton, "keperluan bagi ruang yang luas bagi keperluan

maklumat datangnya dari bidang perubatan yang terhad menerusi sains sosial dan

philosophy serta kehidupan manusia dan agama". Persoalan untuk mengakses

maklumat merupakan masalah bagi profesion jujurawat, ini kerana profesion ini berkerja

dalam 3 waktu. Faktor ini perlu di pertimbangkan dan beberapa imiginasi adalah di

perlukan bagi perkhidmatan perpustakaan dengan lebih efektif. Tambahan pula ramai

jujurawat yang tidak sedar adanya perkhidmatan untuk mereka dan tidak tahu apakah

10

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

galakan yang telah di buat bagi membolehkan mereka menggunakan sunber maklumat

yang tersedia ada. Bagi sesetengah hospital pula tidak mempunyai masa untuk melakukan

aktiviti seperti ini. Alice mengariskan bahawa beberapa faktor memberikan kesan keatas

usaha perkhidmatan maklumat kepada jururawat di antaranya;

> Menitiberatkan kualiti penjagaan pesakit

> Menitiberatkan teknologi moden

> Trend di dalam teknologi maklumat

> Trend ke arah jururawat yang berkelayakan dan mengetuai pendidikan yang

berterusan

> Berminat di dalam kaedah-kaedah alternatif yang alin mengenai penyebaran

perkhidmatan kesihatan dan mengembangkan peranan profesional jururawat.

v. Keperluan Maklumat Bagi Pesakit dan Mereka Terlantar di atas KatiUBiliotherapy

Bibliotheraphy boleh di ungkapkan sebagai penggunaan bahan-bahan maklumat

atau pembacaan dan merupakan salah satu cara untuk merawat pesakit bagi menolong

pesakit yang berada di dalam kesengsaraan atau pada masa berehat atau pada masa

kuarantine di lakukan. Bibliothreaphy boleh di simpulkan sebagai penggunaan tentang

pemilihan bahan-bahan bacaan seperti untuk merawat pesakit di dalam perubatan, kajian

dan rawatan penyakit jiwa, panduan di dalam penyelesaian bagi masalah-masalah

kakitanganl menerusi pembacaan. Pemabacaan dapat menolong mereka untuk

memelihara pembangunan mental dalam usaha memilih buku-buku yang bersesuaian dan

11

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

akan membolehkan mereka untuk mengatasi segala masalah. Biliotheraphy boleh juga di

gunakan secara efektive dengan menghilangkan masalah badan pesakit. Theraby juga

boleh memberikan kesan terhadap sikap dan kelakuan pesakit. Perkhidmatan

perpustakaan.Therapeutic boleh di tunjukkan dengan jenis-jensi perkhidmatan dan

koleksi di mana dapat mengubati para-pesakit.

Beberapa bilangan hospital pesakit memerlukan sama ada berterusan atau

berselang-seli untuk memanjangkan jangkamasa rawatan. Mereka termasuklah

perlindungan yang serius, mereka yang memerlukan rehat dari sakit yang teruk seperti

asma, diabetes, kanser dan juga bagi para-peakit yang menjalankan pembedahan.

Kumpulan-kupulan ini dan keluarga mereka memerlukan juga pemerhatian atau

sokongan pada jangka masa panjang daripda merek yang profesional tentang

perlindungan kesihatan dan lain-lain untuk membolehkan mereka patut dengan

keperluan rawatan. Di dalam situasi ini juga buku-buku serta bahan-bahan bacaan boleh

di gunakan sebagai thearby untuk membolehkan sejauh mana cara rawatan yang

diberikan. Bagi lebih luas lagi, sesuai bagi mereka yang berminat dan memerlukan

pertolongan untuk mengendalikan persekitaran hospital. Satu contoh yang baik

memelihara ibu-ibu hospital sebagai satu keputusan mengenai kerumitan untuk bersalin.

Ibu-ibu memerlukan buku, majalah dan journal bagi memberitahu dan mengajar ibu-ibu

mengenai kebiasaan dan untuk mengambil keperluan atau tindakan berjaya. Maklumat

akan memudahkan mengenai masalah dam menanam keyakinan di dalam diri mereka.

Perpustakaan hospital juga membekalkan perkhidmatan yang khusus kepada

pelanggan atau kumpulan-kumpulan yang tertentu. Kumpulan-kumpulan ini boleh terdiri

12

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

daripada pelbagai tetapi satu contoh yang baik adalah AIDS atau kumpulan kanser. Pusat

Maklumat AIDS memerlukan perkhidmatan maklumat tenatgn AIDS. Maklumat akan

diberikan kepada mereka yang menghidao penyakit HIV positif. Keluarga dan kawan-

kawan, pekerja- pekerja penjagaan kesihatan, pekerja klinik, ahli-ahli sosiologi, ahli-ahli

psiokologi, penasihat kewangan penjagaan kesihatan, bukan profesional yang mana

bekerja untuk atau mereka cabang-cabang kecil di badan organisasi yang membekalkan

penjagaan kesihatan dan juga yang menyokong bagi program-program AIDS.

Kanak-kanak di hospital perlu juga di berikan perkhidmatan tertutama keperluan

bahan-bahan bacaan, selain dari tempat permainan patung, buku-buku gambar, di mana

akan memberikan kepada bilangan kanak-kanak yang kecil dari aspek-aspek pemikiran

mereka.walaubagaimanapun jenis-jenis bahan bacaan boleh dibekalkan dan bergantung

kepada kumpulan umur kanak-kanak berkenaan. Bahan-bahan bacaan yang telah di

perlukan boleh dalam subjek yang betul seperti tentang keagamaan dan pembagunan

karier. Perpustakaan hospital haruslah tahu menyimpan pita tape, video dengan sebaik

mungkin dan pustakawan dengan membuat pembahagian dengan jumlah pesakit yang

kecil memerlukan bantuan mekanikal tape sepatutnya di cuba untuk keperluan mereka.

vi. Pendidikan Pesakit

Peranan pendidikan pekerja maklumat hsopital boleh lebih dalam atau meluas lagi

dengan memebekalkan maklumat kesihatan kepada para-pesakit dan pelanggan.

Beberapa hospital yang di wujudkan mempunyai pusat maklumat pesakit di hospital

berkenaan. Pusat maklumat ini memerlukan koleksi dan perkhidmatan yang khusus bagi

13

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

pesakit di dalam perpustakaan hospital atau pembangunan yang berasingan daripada

pesakit, pendidikan perpustakaan. Bahan-bahan di bekalkan termasuklah risalah, artikel

atau audio-visual secara langsung berhubung dengan pesakit, pemilihan dan panduan

prigram Audio-Visual bagi penyiraan awam dan membekalkan bantuan kepada

pendidikan pesakit.

vii. Mengambil Peperiksaan Di Dalam Hospital

Penyesuaian sepatutnya di berikan kepada alam sekitar di mana para-pesakit yang

sakit dari aspek fizikal tapi tidak dari aspek mental untuk mengambil peperiksaan di

dalam hospital. Satu kreteria yang utama bagi pustakawan bagi satu kumpulan ialah

memutuskan apakah yang boleh di menyempurnakan di dalam kumpulan berkenaan,

mengetahui apakah yang di perlukan oleh pesakit untuk menambahkan lagi program

berkenaan dengan lebih baik lagi, menyediakan majalah, suratkhabar, risalah, muzik,

perakam suara, gambar, slides, filem dan program tv di gunakan. Pembacaan dan

perbincangan akan di guna dengan perbincangan di dalam kumpulan. Lain-lain aktiviti

yang juga boleh di buat seperti pembacaan yang kuat, bercerita.

viii. Teknologi Moden

Teknologi elektronik telah mengalami jalan perubahan di mana maklumat yang

telah di hasilkan dan di buat telah tersedia untuk di gunakan. Sebab utama untuk

menitiberatkan ke atas teknologi maklumat kerana:

14

COPYRIGHT @ UiTM

BAB 1 : PENDAHULUAN

i. untuk menghasilkan satu generasi doktor, yang mana mereka memahami

mengenai konsep dan mampu untuk menyumbangkan sistem lakaran bagi

rekod-rekod pesakit, pentadbiran hospital dan pembantu diagnostic.

ii. Membantu didalam kemahiran untuk mendapatkan maklumat, ini kerana

ingatan dari segi kualiti kelajuan perubahan pengetahuan dan perubatan yang

telah du buat adalah mustahil bagi para-pelajar untuk mengingati kembali ke

semua maklumat relevan yang di khendaki oleh mereka.

Salah satu yang penting untuk mengetahui bagaimana "untuk mendapatkan

maklumat bila di perlukan " . Ianya adalah sangat penting untuk menitiberatkan lain-lain

bagi mengatasi masalah dan secara langsung pelajar mempelajari sedikit sebanyak

mengenai penggunaan teknologi maklumat sebagai pengurusan maklumat secara moden,

mudah mengakses kepada MEDLINE, penyurapaan asas komputer dan program

pengajaran video-disc. Pembangunan informatik perubatan di dalam pendidikan

perubatan memberikan implikasi ke atas penyebaran maklumat. Pendidik perubatan pada

masa kini memainkan peranan yang besar bagi teknologi maklumat atau informatik

perubatan di ko-kurikulum sekolah perubatan. Contoh-contoh informatik perubatan

adalah seperti di bawah;

i. Pangkalan data sisitem komputer seperti MEDLINE

ii. Sistem rekod klinik

iii. Bantuan komputer membuat keputusan perubatan

iv. Bantuan komputer pendidikan perubatan

15

COPYRIGHT @ UiTM