kesan positif 13 mei

8/19/2019 Kesan positif 13 Mei

1/26

1.0 Pengenalan

Peristiwa 13 Mei pernah menjadi sejarah hitam bagi masyarakat Malaysia secara amnya,

rusuhan kaum secara besar-besaran telah tercetus sekaligus memberi banyak impak dan

mengubah corak pemerintahan dan pentadbiran Malaysia selepas peristiwa itu.

Pertelingkahan antara kaum terutama melibatkan kaum Melayu dan Cina telah menyebabkan

banyak kehilangan nyawa dan harta benda. Peristiwa ini bersangkutan dengan Pilihan raya

Umum 1 ! dimana banyak isu-isu sensiti" telah dibangkitkan seperti bahasa kebangsaan,

kedudukan istimewa orang Melayu dan hak kerakyatan orang bukan Melayu. #alam

pilhanraya 1 ! , Parti Perikatan yang dianggotai oleh tiga$ parti utama UM%&, MC' dan

M(C telah mengalami kekalahan teruk kerana gagal memperolehi majoriti dua per tiga

#ewan )akyat manakala Parti *erakan #an #'P yang berjaya memperolehi sebanyak +

kerusi telah mengadakan perarakan di uala umpur sambil menghina bangsa Melayu.

1.1 Masyarakat Majmuk di Malaysia

/emenjak tahun 010 selepas Masihi, orang-orang Cina telah terus-menerus

mengunjungi %anyang 'sia 2enggara dengan bilangan yang bertambah ramai. 4eberapa

petempatan Cina yang pertama telah wujud di epulauan Melayu bertarikh seawal kurun

yang ke-13. /etelah kemasukkan beramai-ramai orang Cina pada pertengahan kedua kurun

ke 1 , barulah pertikaian antara orang-orang Melayu dengan Cina mula bertunas. #i 'ntara

mereka, terdapat perbe5aan adat resam, bahasa, makanan dan agama. 2etapi yang lebih

mustahak ialah kaum Cina amat memandang tinggi kepada kaum mereka dan menumpukan

perhatian terhadap diri mereka sendiri. 'pabila 4anci tahun 1 31 buat pertama kalinya

menunjukkan bahawa orang-orang bukan Melayu telah melebihi bilangan orang-orang

Melayu di negeri mereka sendiri, hal ini telah mengejutkan orang-orang Melayu dan pihak

berkuasa (nggeris eon Comber,1 6 .

1


2/26

&rang-orang Melayu amat mengambil berat dalam mengekalkan warisan dan hak

tanah tumpah darah mereka sebagai 4umiputera negara ini. 7al ini merupakan suatu "aktor

yang diakui oleh (nggeris dalam perjanjian-perjanjian yang dibuat oleh mereka dengan )aja-

raja Melayu. Pada awal tahun 1 8-an, jelas bahawa perkara utama yang menimbulkan

perasaan tidak puas hati dan kemarahan orang-orang Cina adalah disebabkan oleh

kekurangan hak kerakyatan mereka dan soal bahasa kebangsaan. Mereka berasa gementar

bahawa perkara-perkara tersebut akan mendorong kepada penghapusan bahasa dan

kebudayaan Cina. Mereka menganggap dasar pelajaran yang menggunakan 4ahasa Melayu

sebagai bahasa pengantar adalah hak dan kedudukan istimewa orang-orang Melayu eon

Comber,1 6 .

9usteru, peristiwa 13 Mei merupakan kemuncak bagi permasalahan isu perkauman

di Malaysia. Peristiwa 13 Mei 1 ! tercetus akibat perasaan perkauman yang diapi-apikan

oleh pihak-pihak yang tidak bertanggungjawab semasa dan selepas berlangsungnya pilihan

raya 1 ! . 9elasnya, semasa kempen pilihan raya pelbagai isu-isu sensiti" telah dibangkitkan

oleh tokoh-tokoh politik yang tidak bertanggungjawab dalam usaha mereka untuk meraih

undi. edudukan orang Melayu dan 4ahasa Melayu telah dicabar serta hak kerakyatan orang

bukan Melayu dipersoalkan. Meskipun tuduhan yang dilemparkan tidak benar, isu-isu sensiti"

ini acap kali diperdebatkan yang akhirnya telah berlarutan sehinggalah tercetusnya rusuhan

perkauman pada 13 Mei 1 ! yang telah mengakibatkan kehilangan nyawa dan kerosakan

harta benda yang besar, %asrulni5amwati Mohamed, +88: .

1.2 Gambaran Detik 13 Mei 1969

#alam bab ;Mabuk emenangan< dan ;'pi menyala Malam


3/26

menceritakan secara terperinci detik-detik berdarah 13 Mei 1 ! . eputusan Pilihan )aya

Umum yang ke-3 sejak kemerdekaan Malaysia diadakan di /emenanjung Malaysia pada 18

Mei 1 ! membuktikan Parti Perikatan sekarang 4arisan %asional berjaya memenangi

keputusan undi dengan !! kerusi dengan pecahan UM%& memenangi 1 buah kerusi , MC'

memenangi 13 buah kerusi dan M(C memenangi + buah kerusi, namun prestasi parti

pembangkang khususnya parti dominasi Cina menunjukkan peningkatan. #alam kalangan

parti pembangkang, #'P yang mendapat 13 kerusi, P'/ mendapat 1+ kerusi, parti *erakan 6

kerusi dan Parti Progresi" )akyat PPP 0 kerusi. etika itu parti-parti pembangkang tidak

bergabung dalam satu kumpulan sepertimana Pakatan )akyat hari ini, namun melakukan

persepakatan secara tidak "ormal untuk menentang parti Perikatan 4arisan %asional . Parti

*erakan dan #'P yang berkempen atas mani"esto yang hampir sama iaitu menentang hak

istimewa 4umiputera yang ditetapkan oleh 'rtikel 1 3 dan kerana penentangan secara agresi"

itu menyebabkan kedua-dua parti itu disokong oleh masyarakat Cina.

=alaupun Parti Perikatan berjaya membentuk kerajaan pada pilihanraya 1 ! , namun

Parti tersebut gagal mendapat +>3 daripada majoriti di Parlimen. 7al ini disi"atkan oleh parti

pembangkang sebagai satu kemenangan yang besar buat mereka. 9umlah kerusi yang

dimenanginya dalam #ewan )akyat Parlimen telah menurun daripada 6 kerusi pada tahun

1 !0 kepada !! kerusi pada tahun 1 ! . Parti *erakan )akyat Malaysia *erakan , Parti

2indakan #emokratik #'P dan Parti Progresi" )akyat PPP menang + buah kerusi dalam

#ewan )akyat manakala P'/ menang 1+ kerusi. Pihak pembangkang yang memperoleh

pencapaian gemilang dalam pilihanraya telah meraikan kemenangan mereka pada 11 Mei

1 ! . Perarakan tersebut sebenarnya tidak bermoti" untuk menimbulkan isu perkauman.

Malah terdapat segelintir pengikut perarakan identiti mereka tidak dapat diketahui telah

mengeluarkan slogan-slogan sensiti" berkenaan isu perkauman semasa mengadakan

perarakan di jalan-jalan raya di sekitar uala umpur. Perarakan turut dijalankan pada 1+

3


4/26

Mei 1 ! di mana kaum Cina berarak menerusi kawasan Melayu, melontar penghinaan

sehingga mendorong kepada kejadian tersebut )amlah 'dam,+880 .

1.3 Perarakan Parti Gerakan

Pihak pembangkang iaitu Parti *erakan yang mengadakan perarakan yang bertujuan untuk

meraikan kemenangan mereka dalam pilihan raya telah mendapatkan kelulusan daripada

pihak polis. Perarakan dibuat oleh #r 2an Chee hoon yang telah memenangi kerusi dalam

kawasan 4atu, /elangor, dengan kelebihan undi yang besar. /atu permit telah dikeluarkan

dengan syarat perarakan itu melalui jalan-jalan yang telah dipersetujui oleh polis. #'P pula

telah membuat keputusan hendak mengadakan perarakan pada keesokan harinya, iaitu hari

/elasa, 13 Mei 1 ! , tetapi tidak mendapat kebenaran polis. Cadangan itu tidak diteruskan

tetapi #'P turut serta dalam perarakan parti *erakan 2unku 'bdul )ahman, 1 ! .

#ikatakan kaum Cina yang menang telah berarak dengan mengikat penyapu kepada

kenderaan mereka sebagai lambang kemenangan mereka menyapu bersih kerusi sambil

melaungkan slogan. 'da pula pendapat yang mengatakan penyapu tersebut sebagai lambang

mereka akan menyapu ?menyingkir? orang-orang Melayu ke laut. #alam masyarakat

Melayu, penyapu mempunyai konotasi yang negati" sial . 'da yang mencaci dan meludah

dari atas lori ke arah orang Melayu di tepi-tepi jalan 2unku 'bdul )ahman, 1 ! .

1.4 Angka K rban

'ngka rasmi menunjukkan 1 ! mati, 03 cedera, 3 hilang dan ,103 ditahan. +11

kenderaan musnah. 2api ramai telah menganggar ramai lagi dibunuh. /ebuah thesis Ph#.

daripada Uni$ersiti Cali"ornia, 4erkeley menganggar seramai +8,888 orang hilang nyawa

dalam peristiwa 13 Mei.

/tatistik tidak rasmi jumlah kematian@

4


5/26

A Melayu @ 6! orang

A Cina @ 30+ orang

A ain-lain @ 3 orang

/tatistik tersebut tidak begitu tepat kerana daripada kaca mata orang ramai yang menjadi

saksi, mereka melihat berderet-deret lori membawa mayat yang tidak sempurna ke balai polis

9alan 2ra$ers waktu itu.

2.0 !AK"#$%!AK"#$ &A'G M(MP('GA$)*+ P($+,"+-A 13 M(+ 1969

2.1 Dasar Pe a/ dan Perinta/ ritis/

Pada 5aman penjajahan 4ritish, 4ritish telah mengasingkan kaum Melayu, Cina dan (ndia

berdasarkan kegiatan ekonomi. aum Cina dijadikan sebagai pelombong atau peniaga dan

mereka tinggal di kawasan bandar, kaum Melayu pula sebagai petani atau nelayan dan

mereka tinggal di kawasan luar bandar manakala kaum (ndia pula bekerja sebagai buruh

kasar kerajaan atau pekerja di ladang dan mereka tinggal di kawasan estet. Pihak 4ritish telah

berjaya merealisasikan dasar ini demi kepentingan mereka untuk mengeksploitasi kekayaan

hasil bumi di Malaysia. 7al ini telah menyebabkan hubungan antara kaum menjadi terbatas

kemudian wujudnya perasaan berprasangka antara mereka. Perasaan berprasangka inilah

punca tercetusnya peristiwa 13 Mei 1 ! ekoran daripada pengasingan kaum dari segi kelas

ekonomi oleh pihak 4ritish.

2.2 ,istem Pendidikan yang erasingan

/istem pendidikan yang berasingan di 2anah Melayu menyebabkan si"at perkauman semakin

menebal antara ketiga-tiga kaum. Pihak 4ritish hanya menitikberatkan sekolah aliran (nggeris

5


6/26

di 2anah Melayu. /ekolah (nggeris pula hanya dapat dinikmati oleh kaum Cina dan kaum

(ndia yang tinggal di kawasan bandar serta sebilangan kaum Melayu yang terdiri daripada

golongan pembesar dan kerabat diraja. Pihak 4ritish tidak mengendahkan tiga lagi aliran

pendidikan yang wujud di 2anah Melayu mengikut kaum, iaitu sekolah Melayu, Cina dan

(ndia. /ukatan pelajaran dan guru-guru di sekolah Cina dan (ndia dibawa dari negara asal

mereka manakala sukatan pelajaran di sekolah Melayu hanya menekankan kemahiran

menulis, mengeja dan membaca untuk keperluan di peringkat rendah sahaja.

Perse"ahaman antara kaum sukar dibentuk apabila tiada penyeragaman dalam sistem

pendidikan. Perkara ini sedemikian kerana pelajar yang terdiri daripada kaum Melayu, Cina

dan (ndia tidak mempunyai peluang untuk bergaul antara satu sama lain dan sekali gus

menjadikan rusuhan antara kaum semakin parah pada 13 Mei 1 ! .

2.3 Perbe aan Agama dan Kebudayaan

Penduduk yang berbilang kaum di negara Malaysia menyebabkan terdapat banyak perbe5aan

dari segi bahasa, budaya dan kepercayaan dalam agama. Menurut (ndrajit dan ogan +886 ,

kaum majoriti di Malaysia ialah kaum Melayu yang beragama (slam !8.0B kemudian

diikuti dengan kaum Cina yang menganuti agama 4uddha, on"ucius dan 2aoisme dan

seterusnya ialah kaum (ndia yang beragama 7indu serta lain-lain lagi. Peratusan bukan (slam

ialah 3 .!B, iaitu agama ristian sebanyak .1B, agama 4uddha sebanyak 1 .+B, agama

7indu sebanyak !.3B dan on"ucius serta lain-lain sebanyak .8B.

Peristiwa 13 Mei 1 ! berlaku bukan disebabkan oleh ajaran agama yang dianuti oleh

setiap kaum mengajarkan penganutnya bermusuhan tetapi ia berlaku disebabkan oleh kaum

yang berpengetahuan cetek terhadap ajaran dalam agama lain. &leh sebab itu, ramai penganut

dalam agama masing-masing melakukan perkara yang telah menyinggung perasaan penganut

agama lain. ebudayaan yang berlainan antara kaum juga menyebabkan perpaduan kaum di

6


7/26

Malaysia menjadi bertambah teruk kerana ia menjadi satu cabaran kepada pemerintah untuk

memastikan wujudnya perpaduan antara kaum dari segi budaya dan agama.

2.4 Akti iti (k n mi &ang erlainan

/emasa pemerintahan 4ritish, telah pun wujud ketidakadilan dalam aspek pembahagian

ekonomi. Masyarakat Melayu kebanyakan terdiri daripada petani yang tinggal di kampung

manakala masyarakat Cina telah mewarisi pekerjaan turun temurun keluarga mereka iaitu

beniaga dan kebanyakannya tinggal di bandar dan Masyarakat (ndia pula bekerja sebagai

penoreh di estet-estet dan tinggal di estet-estet. egiatan ekonomi yang berbe5a ini telah

mewujudkan jurang pendapatan yang berbe5a antara satu kaum dengan kaum yang lain. (ni

telah menimbulkan rasa tidak puas hati dan persaingan ekonomi secara tidak sihat dan pada

kemuncaknya berlakulah peristiwa 13 Mei 1 ! .

2. ayanan erat ,ebela/ #le/ "entera 5e un

Pada 5aman pendudukan 9epun, masyarakat 2anah Melayu telah dilayan secara berbe5a-be5a.

Masyarakat Cina umpamanya telah dilayan dengan begitu teruk oleh tentera 9epun

berbanding dengan orang-orang Melayu. eadaan ini berikutan 9epun yang pernah berperang

dengan China sebelum ini menyebabkan perasaan saling mendendami antara satu sama lain

masih segar dalam ingatan. ayanan berat sebelah ini telah menyemai perasaan permusuhan

antara orang-orang Melayu dan Cina.

9epun juga telah melantik orang Melayu sebagai askar dan polis berbe5a dengan orang

Cina yang tidak diberi peluang untuk menjawat sebarang jawatan. etika itu kebanyakan

orang Cina menyertai MP'9' Malayan People 'nti 9apanese 'rmy . eadaan bertambah

buruk apabila kebanyakan tentera 9epun yang menyerang MP'9' ialah terdiri daripada orang

7


8/26

Melayu dan ini telah menimbulkan persengketaan antara orang Melayu dengan &rang Cina

dan kemuncaknya ialah pada 13 Mei 1 ! .

2.6 +su a/asa Melayu sebagai a/asa $asmi Persekutuan.

Pada tahun 1 !:, /yed %asir (smail, Pengarah #ewan 4ahasa dan Pustaka telah menubuhkan

4arisan 4ertindak 4ahasa ebangsaan untuk mendesak kerajaan Perikatan dan 2unku 'bdul

)ahman untuk mendaulatkan sepenuhnya bahasa kebangsaan dalam satu perundangan yang

jelas. /elepas merdeka, kerajaan memberi masa sepuluh tahun untuk menjadikan 4ahasa

Melayu sebagai 4ahasa kebangsaan. =alaupun Penyata )ahman 2alib telah dikeluarkan pada

tahun 1 !1, namun dasar itu tetap tidak berubah )amlah 'dam,+880 .

#esakan kumpulan orang Melayu di bawah pimpinan /yed %asir telah

membangkitkan kesedaran untuk orang bukan Melayu menuntut bahasa-bahasa lain dijadikan

bahasa rasmi, seperti tuntutan mereka selama ini. /eterusnya ditambah lagi dengan desakan

untuk menolak sistem sekolah kebangsaan yang mula dikuatkuasakan pada tahun 1 ! .

Persatuan-persatuan guru sekolah dan lembaga sekolah Cina juga turut membangkitkan hal

ini .)amanathan,1 6! .

3.0 K(,A'%K(,A' P#,+"+! ,( (PA, K(5AD+A' 13 M(+ 1969

3.1 P(') )*A' MAG($A'

/elepas berlakunya peristiwa 13 Mei 1 ! , tindakan serta-merta yang diambil oleh kerajaan

ialah mengisytiharkan darurat atau keadaan huru hara di seluruh negara. /eri Paduka 4aginda

ang di-Pertuan 'gong mengisytiharkan darurat pada 1! Mei 1 ! . Pengisytiharan darurat

telah diwartakan dibawah &rdinan %o.+ uasa-kuasa Perlu #aruat 1 ! -P.U ' 10 dan

berkuatkuasa mulai 1! Mei 1 ! . #engan pengisytiharan ini, /istem erajaan 4erparlimen

8


9/26

digantung. (ni bermakna proses demokrasi ditangguhkan. /elain itu, pilihan raya kebangsaan

ditangguhkan, /ulaiman Dakaraia, +88: .

/emasa berlakunya darurat, Majlis *erakan %egara ditubuhkan sebagai badan

pemerintah. 'tas cadangan dan perakuan Perdana Menteri, 2imbalan Perdana Menteri ketika

itu 2un 'bdul )a5ak dilantik oleh ang di-Pertuan 'gong sebgai Pengarah M'*E)'%

menggantikan jawatan Perdana Menteri. 'ntara tugas-tugas M'*E)'% ialah

mengembalikan keamanan, menegakkan semula kepatuhan kepada undang-undang negara.

(ni bertujuan memupuk suasana harmoni dan mempercayai dalam kalangan kaum atau etnik

supaya pentadbiran negara berjalan licin dan sempurna.

3.2 MA5 +, P($)'D+'GA' '(GA$A

eadaan yang tercetus telah mengakibatkan ang di-Pertuan 'gong mengistiharkan darurat

pada 1! Mei 1 ! , lantas menyebabkan "ungsi Parlimen digantung dan Majlis *erakan

%egara ME*E)'% ditubuhkan untuk menjalankan pentadbiran negara, dan 2un 'bdul

)a5ak telah dilantik sebagai pengarah operasi di bawah 'kta Perintah #arurat selama ++

bulan sehingga perintah darurat telah dibubarkan. Parlimen kembali dipulihkan semula pada

++ /eptember 1 :8. Melalui ME*E)'% telah ditubuhkan Majlis Perundingan %egara yang

bertanggungjawab dalam menjadi pemikir dalam merangka perpaduan negara dan salah satu

hasilnya adalah lahirnya satu ideologi kebangsaan iaitu, )ukun %egara yang digubal sebagai

"alsa"ah negara dan pendekatan baru kearah mewujudkan sebuah negara bangsa yang stabil.

Majlis Perundingan %egara telah ditubuhkan secara rasmi pada 9anuari 1 :8 dan

dipengerusikan oleh 2un 'bdul )a5ak.

Majlis Perundingan %egara berperanan penting dalam membentuk perpaduan kaum di

Malaysia khasnya ketika berlakunya tragedi rusuhan kaum 13 Mei di antara orang Melayu

dan Cina. )entetan itu, Majlis Perundingan %egara ber"ungsi dalam meneliti isu-isu

9


10/26

perpaduan negara serta mencari jalan untuk menyelesaikan masalah-masalah yang

melibatkan pelbagai kaum. /elain itu, ia bertindak sebagai penasihat kepada M'*E)'%

mengenai perkara-perkara yang bersangkutan dengan perhubungan dan interaksi kaum di

Malaysia. /ecara umumnya, Majlis Perundingan %egara bertanggungjawab terhadap

pembentukan ideologi negara, iaitu )ukun %egara dan perubahan perlembagaan.

Majlis Perundingan %egara telah dianggotai oleh menteri-menteri yang menganggotai

M'*E)'%, kerajaan-kerajaan negeri, parti-parti politik, /abah dan /arawak, kumpulan-

kumpulan agama, badan-badan pro"essional, perkhidmatan awam, esatuan /ekerja dan

Persatuan Majikan, wartawan, Persatuan *uru-guru dan ketua kumpulan minoriti. /ecara

keseluruhannya, anggota>ahli Majlis Perundingan %egara berjumlah !! orang ahli.

3.3 $)K)' '(GA$A

(su perkauman yang tercetus telah membawa Malaysia menyedari betapa pentingnya

perpaduan kaum dalam mengekalkan keamanan dan kedaulatan negara. (su- isu sensiti"

sering kali dibahas oleh pihak-pihak yang cuba menimbulkan pro$akasi antara kaum. &leh

itu, melalui Majlis *erakan %egara, )ukun %egara telah digubal untuk melahirkan

masyarakat Malaysia yang demokratik, sainti"ik dan progresi" serta bersatu padu dan bersi"at

terbuka terhadap pelbagai cara hidup rakyat. )ukun %egara digubal bertujuan untuk

mencapai perpaduan yang lebih erat dalam kalangan seluruh masyarakat, memelihara cara

hidup demokratik, mencipta sebuah masyarakat yang adil supaya kemakmuran dapat

dinikmati bersama secara adil lagi saksama, membentuk satu sikap yang liberal terhadap

tradisi kebudayaan yang kaya dan berbagai-bagai corak, membina sebuah masyarkat

progresi" dengan menggunakan sains dan teknologi moden /ulaiman Dakaraia, +88: .

Cita-cita )ukun %egara ini perlu dicapai melalui pengamalan prinsip-prinsip )ukun

%egara yang perlu dihayati oleh semua masyarakat Malaysia iaitu epercayaan kepada

10


11/26

2uhan, esetiaan kepada )aja dan %egara, eluhuran Perlembagaan, edaulatan Undang-

undang dan esopanan dan esusilaan.

Penubuhan Majlis *erakan %egara dan Penggubalan )ukun %egara selepas peristiwa

13 Mei 1 ! , dilihat sebagai satu langkah bijak yang diambil bagi mengekang isu-isu

perkauman dan perpaduan terus-terusan dijadikan agenda yang dipolemikkan oleh pihak yang

tidak bertanggungjawab. Penggubalan )ukun %egara bukan sahaja diperlukan ketika

berlakunya peristiwa 13 Mei malah turut perlu dihayati sehingga ke hari ini untuk

mengekalkan perpaduan dan keamanan negara.

3.4 P(') )*A' MA5 +, M)*+ A*

Pembentukan Majlis Muhibbah adalah ekoran dari Peristiwa 13 Mei. Majlis Muhibbah

%egara ditubuhkan pada tahun 1 ! .Majlis ini ditubuhkan di bawah peruntukan Peraturan-

peraturan Majlis-majlis Muhibbah 1 ! dan dipengerusikan oleh Perdana Menteri 2unku

'bdul )ahman Putra atas arahan daripada Majlis *erakan %egara M'*E)'% .

Majlis Muhibbah di bentuk bertujuan untuk menggalakkan perkembangan muhibah

dalam kalangan pelbagai kaum dan berusaha ke arah memulihkan kembali kepercayaan dan

keyakinan di kalangan pelbagai kaum di Malaysia yang telah musnah akibat peristiwa hitam

13 Mei 1 ! . /elain itu, Majlis ini turut mengkaji masalah-masalah sosial dan kebajikan

awam dan bekerjasama dengan pihak-pihak berkuasa atau 9abatan-jabatan kerajaan yang berkenaan untuk menghapuskan kesulitan dan salah "aham.

Majlis Muhibbah juga, membantu kerajaan apabila diperlukan oleh kerajaan, agensi

atau 9abatan-jabatan erajaan,menyelaras tugas-tugas 9awatankuasa-jawatankuasa Muhibbah

supaya ianya lebih berkesan dan objekti"-objekti"nya dapat dilaksanakan melalui peraturan-

peraturan mengikut arahan-arahan yang dikeluarkan oleh Perdana Menteri.

11


12/26

'pabila erajaan berparlimen dipulihkan semula pada +3hb Februari, 1 :1 , Majlis

Muhibbah %egara dimansuhkan dan Majlis Perpaduan %egara pula ditubuhkan dan

diwartakan di bawah Peraturan-peraturan Perlu Majlis Perpaduan %egara , 1 :1.

Pemansuhan ini dilakukan untuk mengelakkan salah "aham rakyat tentang "ungsi majlis

tersebut Majlis Muhibbah %egara . Majlis ini Majlis Perpaduan %egara kemudiannya

ditukarkan kepada Majlis Penasihat Perpaduan %egara yang dipengerusikan oleh Perdana

Menteri dengan ahli-ahlinya seramai 1 orang dan ditadbirkan bersama oleh 9abatan

Perpaduan %egara, dan Pejabat Muhibbah %egara. Pada 1 hb 9anuari 1 :+, 9abatan

Perpaduan %egara dan Pejabat Muhibbah %egara digabungkan dan dijadikan ementerian

Perpaduan %egara yang bertanggungjawab mengurus dan menyelaras tugas-tugas Majlis

Penasihat Perpaduan %egara dan 9awatankuasa-jawatankuasa Muhibbah yang terdapat dalam

Peraturan Perlu Majlis Perpaduan %egara , 1 :1 dan Peraturan Perlu 9awatankuasa

Muhibbah , 1 ! '5ilawani,+88 .

3. DA,A$ (K#'#M+ A$)

#asar Ekonomi 4aru #E4 merupakan satu program sosioekonomi di Malaysia yang

diperkenalkan pada tahun 1 :1 oleh Perdana Menteri 2un 'bdul )a5ak #ato? 7ussein

Utusan &nline, +886 . #asar Ekonomi 4aru merupakan satu bentuk perancangan yang

dilancarkan oleh kerajaan dalam tahun 1 :8 melalui )ancangan Malaysia edua. Matlamat

tersurat #E4 adalah untuk mencapai perpaduan negara dan integrasi nasional dan ia telah

digubal dalam konteks strategi serampang dua mata . Matlamat utamanya ialah perpaduan

negara selain itu juga bertujuan untuk menyusun semula ketidakseimbangan sosio-ekonomi

yang wujud di negara ini. Menyedari hakikat bahawa pengagihan ekonomi yang seimbang

penting demi mewujudkan sebuah negara yang bersatu padu, serta mengambil kira

kemiskinan serta ketidakupayaan sesetengah kaum untuk bersaing dengan kaum yang lain

maka #E4 telah dirancang untuk memperbaiki keadaan ini.

12


13/26

3. .1 #bjekti7 Dasar (k n mi aru 8D(

2erdapat lima dasar #E4 yang telah diobjekti"kan dalam unsur ini iaitu yang pertama,

pengurangan kemiskinan luar 4andar dan dalam 4andar bagi semua rakyat Malaysia tanpa

mengira bangsa Mahathir Mohamad , 1 1 . etegangan antara golongan yang berharta dan

yang tidak berharta adalah berpunca daripada isu kemiskinan. #idapati bahawa orang Melayu

lebih banyak menghadapi kemiskinan berbanding kaum-kaum yang lain. #idapati juga orang

Melayu masih jauh ketinggalan dan kurang mampu bersaing dengan kaum-kaum lain

walaupun Malaysia mengalami pertumbuhan ekonomi yang baik. #E4 dirancang sebagai

satu program jangka panjang yang akan berjalan selama +8 tahun, bermula dari tahun 1 :8

hingga tahun 1 8. Melalui dasar ini kerajaan bertindak untuk merapatkan jurang kekayaan

antara golongan kaya dan golongan miskin tanpa mengira kaum kerana ketidakseimbangan

kekayaan terutamanya antara kaum hanya akan mencetuskan suasana yang tidak harmorni

akibat rasa tidak puas hati antara satu sama lain.

9usteru untuk menjayakan #asar Ekonomi 4aru ini kerajaan telah memberi banyak

tumpuan kepada golongan seperti pekebun-pekebun kecil, penghuni estet, petani nelayan dan

pesawah. 'ntara program dan perancangan yang telah dilaksanakan ialah seperti

menyediakan in"rastruktur parit dan tali air termasuk pemberian subsidi dan kredit bagi

membolehkan pesawah melaksanakan penanaman padi dua kali setahun. /eterusnya

menyediakan skim penanaman semula yang menggalakkan penggunaan benih kacukan

berhasil tinggi, termasuk pemberian kredit dan subsidi sara hidup serta bantuan untuk

pembiakan ikan dan kegiatan ternakan yang ditujukan kepada pekebun kecil dan

menyediakan skim pemilikan bot dan pemberian subsidi kepada nelayan untuk membantu

mereka memberi kelengkapan menangkap ikan yang perlu dan lebih berguna. erajaan

melaksanakan rancangan pembukaan tanah baru yang membolehkan penghuni desa

13


14/26

menyertai kegiatan pertanian moden, misalnya skim anjuran embaga emajuan 2anah

Persekutuan FE #' serta embaga Pemulihan dan Penyatuan 2anah %egara FE C)' .

edua, pengurangan secara muktamad ketakseimbangan ekonomi mengikut kaum

mengikut pendapatan, guna tenaga dan kekayaan. 4agi melaksanakan perubahan dalam

sistem ekonomi , orang Melayu tidak akan didisriminasikan daripada menyertai secara akti"

dalam semua sektor ekonomi di semua peringkat dengan kaum-kaum lain./eperti orang lain ,

orang melayu terpaksa bertungkus-lumus berusaha serta meninggikan daya pengeluaran

mereka dan dengan itu akhirnya orang melayu akan memperoleh tara" hidup yang lebih

tinggi. 4agi mengembangkan orang melayu, program yang giat tentang pendidikan dan

latihan orang melayu akan diusahakan bagi membolehkan mereka menyertai dalam proses

pembangunan secara yang akti". /elain itu, program pembangunan wilayah akan ditingkatkan

supaya negeri-negeri yang mundur dapat dibangunkan.4agi mencapai matlamat, kerajaan

telah melaksanakan pelbagai perkhidmatan dan kemudahan awam melalui kemudahan

pendidikan, kesihatan, bekalan air dan elektrik.#i samping itu, keutamaan juga diberikan

kepada golongan miskin untuk mendapatkan bantuan seperti program bantuan subsidi baja,

biasiswa pelajaran dan buku teks, makanan tambahan kepada kanak-kanak serta program

rumah murah.Menjelang tarikh akhir pelaksanaan #E4, matlamat untuk membasmi

kemiskinan telah tercapai.

etiga, dasar guna tenaga penuh yang akan menyerapkan tenaga buruh yang tidak

bekerja seperti yang terdapat di penghujung )ancangan Malaysia Pertama, dan serentak

dengan itu yang akan mengadakan peluang pekerjaan kepada pendatang baru ke dalam

pasaran buruh, iaitu sebagai hasil daripada pertumbuhan pendudukan yang cepat berkembang

dan sebagai usaha mengadakan peluang pekerjaan kepada mereka yang berhasrat hendak

berubah kepada pekerjaan baru dalam sektor ekonomi moden . 4agi memastikan matlamat

dalam #E4 turut tercapai, kerajaan telah cuba memperbaiki keadaan ekonomi dan pada masa

14


15/26

yang sama, menghapuskan pengenalan kaum mengikut "ungsi-"ungsi ekonomi.4erasaskan

pada ketidakseimbangan antara kaum, kerajaan telah melancarkan beberapa program seperti

perindustrian dan perdagangan, pertanian, perlombongan, pembinaan, pengangkutan dan

pertanian. 4agi menjayakan matlamat yang kedua dalam #E4 ini juga, beberapa strategi

telah dirancang ialah mengurangkan keadaan yang tidak seimbang dalam struktur guna

tenaga supaya penyertaan pelbagai kaum dalam sektor utama akan mencerminkan kedudukan

tenaga buruh mengikut komposisi kaum menjelang tahun 1 8.(a turut menambah dengan

cepat bahagian rakyat Malaysia dalam pemilikan sektor produkti". Perhatian khusus akan

ditumpukan kepada kaum 4umiputera yang agak ketinggalan jika dibandingkan dengan

kaum-kaum lain. erajaan turut meninggikan daya pengeluaran dan tara" kehidupan

golongan miskin di luar bandar./alah satu terdapatnya kemiskinan di 4andar dan di luar

4andar berpunca daripada pengangguran atau guna tenaga buruh tidak penuh.9adi, untuk

membasmi kemiskinan dalam ekonomi yang berlebihan tenaga buruh , dasar guna tenaga

yang berasaskan tenaga buruh yang intensi" diperlukan . #engan itu dasar guna tenaga penuh,

seperti dasar pertumbuhan ekonomi yang cepat, merupakan unsur yang lama diperbaiki bagi

membantu orang melayu.

eempat , peranan campur tangan oleh erajaan persekutuan dan erajaan negeri ,

serta berbagai-bagai agensi dan institusi masing-masing, bagi menentukan bahawa orang

Melayu akan memperoleh peluang yang munasabah supaya semakin memasuki ke dalam

sektor moden, dan juga memperoleh kesamarataan dalam sektor yang sama.9adi institusi

yang baru terpaksa diadakan dan institusi yang lama diperbaiki bagi membantu orang

melayu.

elima, pelaksanaan dasar sosial tambahan bagi mengelakan pertikaian kaum , dan

bagi menjadi jalan untuk memperoleh pengenalan sepunya dan kesedaran perpaduan %egara .

Penghuraian dasar sedemikian akan didasarkan kepada usaha pencarian yang bersungguh-

15


16/26

sungguh bagi memperoleh ke"ahaman yang lebih banyak tentang keadaan perhubungan sosial

khususnya tentang dimensi perkauman.

#asar Ekonomi 4aru dibentuk supaya terdapat keseragaman dalam pembahagian

ekonomi dalam kalangan masyarakat Malaysia. 4antuan dan sokongan kerajaan terutama

dalam memajukan tara" sosioekonomi terutama dalam kalangan masyarakat Melayu telah

melahirkan banyak pengusaha-pengusaha yang mampu bersaing dengan cemerlang dalam

sektor perniagaan pada masa kini.

3.6 DA,A$ K( )DA&AA' K( A'G,AA' .

Malaysia terdiri daripada etnik yang berbilang kaum, penekanan aspek kebudayaan dikatakan

amat penting supaya dapat melahirkan satu bangsa Malaysia yang bersatu padu, mencintai

negara dan mengamalkan nilai murni kearah pembinaan negara yang dominan.#engan ini,

semangat perpaduan yang lahir daripada aspek kerohanian dapat dipupuk dalam kalangan

masyarakat Malaysia seterusnya dapat menonjolkan imej dan keperibadian negara kita.

(dea bagi mewujudkan #asar ebudayaan ebangsaan telah timbul hasil daripada

gagasan ongres ebudayaan ebangsaan 1 :1. #asar ini telah digubal supaya dapat

dijadikan sebagai garis panduan dalam membentuk, mewujud, dan mengekalkan identiti

negara dalam kalangan dunia antarabangsa.

Penggubalan #asar ebudayaan ebangsaan berteraskan tiga prinsip utama.

'ntaranya ialah kebudayaan rakyat asal rantau Melayu. )antau Melayu merangkumi

Malaysia, (ndonesia, /ingapura, 4runei, 2hailand, ampuchea dan epulauan /elatan

Pasi"ik. esemua tempat ini merupakan bahagian utama kawasan tamadun dan budaya

Melayu. ebudayaan serantau digambarkan melalui persamaan bahasa yang berasaskan

keluarga bahasa Melayu 'ustronesia , kedudukan geogra"i, pengalaman sejarah, kekayaan

16


17/26

sumber alam, kesenian dan nilai-nilai keperibadian. ebudayaan asal rantau ini, iaitu

kebudayaan Melayu telah dijadikan sebagai teras kebudayaan kebangsaan.

/eterusnya, unsur-unsur kebudayaan lain yang wajar dan sesuai diterima. ebudayaan

kebangsaan mengambil kira unsur-unsur budaya Cina, (ndia, 'rab, 4arat, dan lain-lain yang

dianggap wajar berdasarkan agama (slam sebagai agama rasmi Persekutuan, Perlembagaan

Persekutuan Malaysia, prinsip-prinsip )ukun %egara, kepentingan nasional dan asas moral

serta kerohanian sejagat.

Prinsip yang berikutnya ialah (slam sebagai unsur yang paling penting. 'gama (slam

diterima sebagai unsur utama dalam pembentukan kebudayaan kebangsaan berdasarkan

kedudukannya sebagai agama rasmi negara ini. 7al ini dipetik daripada "akta sejarah yang

membuktikan bahawa nilai-nilai (slam telah sedia didukung oleh sebahagian besar rakyat

rantau ini.

Pengenalan #asar ini dilihat wajar sebagai satu langkah untuk menyemai budaya

menghormati perbe5aan dalam kalangan masyarakat berbilang kaum di Malaysia. Perbe5aan

etnik, budaya dan adat resam seringkali menjadi alasan tercetusnya pertelingkahan dan salah

"aham di 'ntara masyarakat Malaysia, dengan adanya #asar ebudayaan ebangsaan dilihat

dapat membantu mengekalkan perpaduan dalam kalangan kaum di Malaysia.

#asar ebudayaan ebangsaan menjadi tanda aras kepada satu era baru dalamkebudayaan %egara. 2iga prinsip ke-Melayuan yang diterima dalam #asar ebudayaan

ebangsaan menjadi dasar rasmi pemerintahan negara sejak pembinaan #asar ebudayaan

ebangsaan. /emangat #asar ebudayaan ebangsaan berlandaskan kepada penerapan

nativisme yang melihat penyelesaian masalah pembinaan %egara 4angsa dalam sebuah

pembentukan budaya tunggal 'bdul *happa 7arun,1 . &rang Cina berpandangan

17


18/26

pelaksanaan #asar ebudayaan ebangsaan akan membawa asimilasi paksaan 2hack er

Pong,+88 .

=alaubagaimanapun, amat sukar untuk membentuk satu dasar yang mampu

memuaskan setiap pihak dalam masyarakat yang terdiri daripada pelbagai bangsa, keturunan

dan agama mahupun perbe5aan dari sudut pandangan dan ideologi. 9usteru, pelaksanaan

#asar ebudayaan ebangsaan ini dilihat sebagai satu titik mula kepada penyatuan bangsa

yang muhibbah di Malaysia, walaupun ramai yang beranggapan dasar ini tidak menggarap

kepentingan seluruh kaum di Malaysia dan hanya tertumpu kepada etnik majoriti iaitu kaum

Melayu jika dilihat dari prinsipnya tetapi amatlah penting bagi setiap masyarakat Malaysia

memastikan peristiwa buruk 13 Mei tidak berulang kembali dengan menghormati setiap

perbe5aan yang wujud.

3.: DA,A$ P('D+D+KA' K( A'G,AA'

Peristiwa 13 Mei 1 ! telah mencetuskan satu pendekatan dalam masyarakat dengan

tercetusnya re$olusi dalam bidang pendidikan. /istem pendidikan kebangsaan mula

melakukan penegasan dalam pelaksanaanya selepas 1 :8. Pelaksanaan #asar Pelajaran

ebangsaan di Malaysia berasaskan &rdinan Pelajaran 1 : adalah memenuhi tugas

mewujudkan sebuah negara Malaysia yang bersatu. &rdinan pelajaran tersebut digubal untuk

membentuk satu sistem pelajaran kebangsaan yang akan memenuhi keperluan negara dan

mengerakkan pertumbuhan pelbagai sektor terutama sector ekonomi, politik dan sosial.

13 Mei telah menyedarkan kerajaan bagi menegaskna #asar Pendidikan ebangsaan

dengan 4ahasa ebangsaan telah ditetapkan sebagai 4ahasa perantaraan utama sehingga ke

uni$ersiti dalam tempoh tertentu '.'5i5 #eraman, +888 . #asar ini mempunyai satu

"alsa"ah yang mana matlamat akhirnya bagi memupuk perpaduan, keperibadiaan dan

mengembalikan nilai kemanusiaan dan nilai kerohaniaan yang sihat. Penggunanan 4ahasa

18


19/26

ebangsaan sebagai 4ahasa penyatuan adalah "undamental dalam dasar Pelajaran

ebangsaan yang juga merupakan strategi jangka panjang untuk mewujudkan bangsa

Malaysia yang bersatu padu '.'5i5 #eraman, +888 .

Menurut 'snarulkhadi 'bu /amah G 9ayum '. 9awan peny #asar Pendidikan

ebangsaan digubal pada tahun 1 !1, dasar ini digubal berdasarkan aporan )a5ak 1 ! dan

aporan )ahman 2alib 1 !8. Matlamat utama dasar ini ialah untuk mewujudkan

perse"ahaman dan perpaduan dalam kalangan rakyat. /trategi yang digunakan untuk

mencapai perpaduan dalam #asar Pendidikan ebangsaan adalah seperti berikut@

1. Menyediakan kurikulum sukatan pelajaran yang sama kandungannya,

+. Mewajibkan bahasa Malaysia digunakan sebagai bahasa pengantar utama disemua sekolah

dan institusi pengajian tinggi

3. Mengunakan buku-buku teks yang berlatarbelakangkan Malaysia,

0. Memperluaskan pendidikan $okasional dan teknik

. Menyediakan pendidikan rendah mengikut kurikulum 4aru /ekolah )endah 4/) yang

berasaskan 3M membaca, menulis dan mengira

!. Menyediakan pendidikan menengah mengikut urikulum 4ersepadu /ekolahMenengah

4/M yang menekankan perpaduan antara unsur-unsur intelektual, rohani, emosi dan

jasmani.

Pelaksanaan #asar Pendidikan ebangsaan bukanlah sesuatu yang baru tetapi telah pun

dijalankan sebelum tercetusnya peristiwa 13 Mei melalui aporan )a5ak dan aporan

)ahman 2alib walaubagaimanapun dasar ini mula dikuatkuasakan pelaksanaannya selepas

berlakunya peristiwa hitam 13 Mei 1 ! . #asar ini dilaksanakan untuk menyemai perasaan

19


20/26

cinta akan tanah air dan menyuntik rasa kesaksamaan dalam kalangan pelajar sekolah dan

seterusnya dapat melahirkan generasi yang saling bersatu padu antara satu sama lain. #asar

ini penting bagi mengelakkan satu lagi peristiwa berdarah berulang kembali dalam Malaysia.

#asar pendidikan $ernakular kerajaan 4ritish sewaktu memerintah negara

mewujudkan satu jambatan jurang perpaduan antara kaum melalui pendidikan secara amnya.

Penubuhan sekolah-sekolah $ernakular Melayu, Cina dan (ndia pada 5aman pendudukan

4ritish di 2anah Melayu mengasingkan para pelajar mengikut kaum amat memberikan impak

besar terhadap sistem pendidikan pada 5aman itu. urikulum yang berbe5a, 4ahasa

pengantar mengikut 4ahasa ibunda masing-masing dan lokasi sekolah yang jauh

menyebabkan tiada interaksi sosial berlaku pada 5aman itu dan mencetuskan jurang kaum

yang amat besar dalam masyarakat 2anah Melayu ketika itu.

9usteru, pelaksanaan #asar Pendidikan ebangsaan dilihat sebagai salah satu medium

berkesan bagi mewujudkan satu entiti masyarakat yang berbilang kaum yang bersatu padu.

4ertepatanlah dengan tujuan utama dasar pendidikan ialah untuk menyediakan sistem

pelajaran kebangsaan yang lebih teratur supaya dapat melahirkan warganegara yang

berpengetahuan, bertanggungjawab, dan berkebolehan bagi mencapai tara" hidup yang lebih

baik serta memenuhi kehendak negara yang sedang membangun. #i samping itu, dasar ini

cuba mewujudkan sebuah masyarakat yang mempunyai kesetiaan, disiplin dan bersepadu

selaras dengan prinsip rukun negara. Maka dasar pendidikan bolehlah dirumuskan seperti

berikut@

1. Menyatukan sistem pelajaran untuk memupuk kesedaran dan perpaduan kebangsaan,+. Memperluaskan serta mengubahsuai rancangan-rancangan pelajaran dan latihan bagi

memenuhi keperluan tenaga kerja .3. Memperbaiki mutu pelajaran bagi membina suatu masyarakat yang progresi"

berlandaskan sains dan teknologi moden .

20


21/26

0. Memperbaiki kemudahan-kemudahan penyelidikan, perancangan dan perlaksanaan

untuk mencapai objekti" di atas. 'snarulkhadi 'bu /amah G 9ayum '. 9awan, 1 :

&leh itu, peristiwa 13 Mei 1 ! telah membuka mata dan minda setiap masyarakat dan juga

pemimpin betapa pentingnya mewujudkan perpaduan dari peringkat sekolah supaya kejadian-

kejadian yang mempolemikkan isu-isu kaum tidak lagi timbul yang mampu menganggu-

gugat kesejahteraan negara.

3.; P('&),)'A' ,(M) A PA$"+ P# +"+K

4agi mengukuhkan lagi penyatuan kaum dan etnik yang ada di Malaysia melalui politik

selepas peristiwa 13 Mei tersebut, kerajaan Perikatan telah berpendapat bahawa perlunya

untuk mengadakan kerjasama dengan parti-parti pembangkang agar satu ikatan kerjasama

politik antara pelbagai etnik dan parti dapat diwujudkan. erajaan campuran pertama yang

telah dibentuk adalah Perikatan dengan sebuah parti pembangkang iaitu *erakan pada

Februari 1 :+ supaya memudahkan kerajaan mengimplitasikan dasar-dasar sosioekonomi di

seluruh negara %or Fasihah, +818 .

'pabila berlakunya masalah 13 Mei, kebanyakan parti-parti politik mula menyedari

peri pentingnya bersatu dalam satu barisan yang menggabungkan pelbagai kaum. 9usteru

wujudlah 4arisan %asional yang lahir atas kesedaran untuk mengatasi masalah perpaduan

kaum akibat peristiwa 13 Mei 1 ! . (a dianggotai oleh Pertubuhan ebangsaan Melayu

4ersatu UM%& , Parti (slam /e-Malaysia P'/ , ongres (ndia Malaysia M(C dan

Persatuan Cina Malaysia MC' serta enam lagi parti politik. 2ujuan pembentukan 4arisan

%asional ialah untuk mengurangkan perpecahan politik dan sesuai dengan pindaan

Perlembagaan 1 :1. )ombakan politik ini telah berjaya menampakkan hasil yang cukup

21


22/26

memberangsangkan kerana semua pihak semakin mula memahami kepentingan perpaduan

kaum.

4.0 K(,+MP) A'

Peristiwa 13 Mei 1 ! bukanlah satu peristiwa yang perlu mencari kesalahan mana-mana

pihak, justeru peristiwa ini perlu dijadikan iktibar oleh setiap masyarakat berbilang kaum di

Malaysia. Peristiwa ini bukan sahaja telah mengorbankan banyak nyawa malah turut

memberi kesan buruk terhadap imej Malaysia di mata dunia.

=alaupun peristiwa ini dianggap sebagai sejarah hitam negara, walaubagaimanapun

terdapat kesan-kesan positi" natijah daripada berlakunya peristiwa berdarah 13 Mei 1 ! . 13

Mei bukan sahaja menjadi titik tolak betapa pentingnya untuk memupuk perpaduan kaum

tetapi juga menunjukkan betapa cekapnya pemimpin mengendalikan situasi yang genting dan

cara yang paling berkesan dan proakti" bagi menanganinya.

13 Mei menjadi impak besar dalam kesaksamaan dalam aspek ekonomi dengan

pelaksanaan #asar Ekonomi 4aru #E4 yang bukan sahaja mewujudkan banyak peluang

pekerjaan malah turut mengembangkan sosioekonomi rakyat terutama bagi masyarakat

bumiputera. #asar pecah dan perintah yang dilaksanakan oleh kerajaan 4ritish mewujudkan

jurang ekonomi yang amat besar antara masyarakat Melayu, Cina dan (ndia. Pembahagian

sektor ekonomi yang dikatakan berat sebelah ini melahirkan impak yang besar terhadapekonomi masyarakat tempatan.

9urang pendidikan juga dititikberatkan selepas kejadian 13 Mei 1 ! , masyarakat

yang dahulunya diasingkan sistem pendidikan melalui sekolah $ernakular dalam pentadbiran

4ritish kini disatukan dalam sistem urikulum yang sama dan 4ahasa perantaraan yang

22


23/26

sama. 2ujuannya jelas untuk mencapai aspirasi negara dan mewujudkan perpaduan antara

kaum-kaum majoriti di Malaysia.

Pemahaman mengenai betapa pentingnya aspek perpaduan dalam kalangan

masyarakat berbilang kaum amat penting bagi mewujudkan persekitaran lestari dalam

masyarakat. Masyarakat perlu cakna mengenai perbe5aan budaya, agama dan adat resam

sesuatu masyarakat supaya tidak timbul sebarang isu yang boleh mencetuskan sensiti$iti

kaum. 7al ini penting supaya tidak timbul perkara-perkara yang boleh mencetuskan peristiwa

13 Mei kembali berulang.

23


24/26

$)5)KA'

'.'5i5 #eraman. +888 . Tamadun Melayu dan Pembinaan Bangsa Malaysia . uala umpur@

#ewan 4ahasa dan Pustaka

'bdul )ahman 'bdul '5i5. +818 . Political Managements and Policies in Malaysia:

Rukun Negara Dalam Memperkukuhkan Pertahanan Negara . /intok @

9urnal Uni$ersiti Utara Malaysia

'snarulkhadi 'bu /amah dan 9ayum '. 9awan. 1 : . Kenegaraan Malaysia. /erdang@

Penerbit Uni$ersiti Putra Malaysia.

7asnah 7ussin G Mardiana %ordin. +88: . Penga ian Malaysia ./elangor@ &H"ord

Fajar /dn. 4hd.

7airany %a""is. Pendapat !mum dalam Pembentukan Dasar dan Perkembangan Politik di

Malaysia "atu Renungan . #icapai pada ! 'pril +810 daripada

http@>>www.ukm.my>jkom>journal>pd"I"iles>1 6 > + .pd"

(ndrajit 4anerji dan /. ogan. +886 . #sian $ommunication %andbook &''( . /ingapura@

'sian Media (n"ormation and Communication Centre 'M(C dan =ee im =ee

/chool o" Communication and (n"ormation, %anyang 2echnological Uni$ersity.

9ust Faaland, 9ack Parkinson dan )ais 4in /animan. Dasar )konomi Baru Pertumbuhan

Negara dan Pencapaian )konomi *rang Melayu. Petaling 9aya @ Ultimate Print /dn

4hd

24


25/26

eon Comber. 166 . Peristi+a ,- Mei: "e arah Perhubungan Melayu $ina ,

2erjemahan &mardin 'shaari, Petaling 9aya@ (nternational 4ook /er$ices.

ot"i (smail. 1 68 . "e arah Malaysia ,/''0,12- . uala umpur @ Utusan Publications G

#istributors.

Mej Dulki"li #atoJ 7j 2ahir . ,- Mei "e arah %itam yang Perlu Diulangka i dan Diiktibari .

#icapai pada ! 'pril +810 daripada http@>>ya5idothman.com>content>$iew>6:>1+>

%asrul %i5amwati Mohamed +88: . $orak Politik dan Keganasan . /eri embangan@

Penerbitan PC2 /dn.4hd.

)amlah 'dam. +880 . Biogra3i Politik Tunku #bdul Rahman . uala umpur@

#ewan 4ahasa dan Pustaka.

)ogayah Estar Mohamed. +88! . Dasar Kebudayaan Kebangsaan , #lm. usu" (smail,

#asar-dasar Utama erajaan Malaysia @ uala umpur. './ %ordeen Publisher

/ulaiman Dakaria +88: . Rukun negara @ uala umpur . Cahaya esturi m sdn bhd.

/hamsul 'mri 4aharuddin. +88: . Modul %ubungan )tnik . /hah 'lam@ Pusat Penerbitan

Uni$ersiti UPE%' .

2unku 'bdul )ahman. 1 ! 4. ,- Mei "ebelum dan "elepas . uala umpur@ Utusan

Publications G #istributors /dn. 4hd.

2hack er Phong. +88 . Ketuanan Politik Melayu : Pandangan Kaum Cina . uala

25

http://yazidothman.com/content/view/87/12/http://yazidothman.com/content/view/87/12/


26/26

umpur@Penerbit Uni$ersiti Malaya.

Dainal 'bidin 'bdul =ahid. "emangat Per uangan Melayu . #icapai pada ! 'pril +810

daripada http@>>journalarticle.ukm.my> 31>1>1.pd"

kesan positif 13 mei

Documents