7/24/2019 Kaum Kadazan Dusun

1/5

KAUM KADAZAN DUSUN

Kaum Kadazan-Dusunmerupakan nama kaum bumiputeraasli yang terbesar di Sabah. Kaum inijuga dikenali sebagai "Momogun" atau "Mamasok" yang masing-masingnya bermaksud "orang asal"

Kaum etnik Kadazan-Dusun ini menggunakan pelbagai bahasa dan dialek dengan pelbagaikebudayaan dan adat resam tradisional. Terdapat 27 suku kaum di dalamnya. ntaranyaialah Dusun !ian#Dusun Tindal# Dusun $ahu# Dusun !otud# %agahak# Dusun !abuk#DusunKimaragang#Tagahas#Tangara# Dusun# &ungus '()#*rang Sungai# Kuijau# Tambanuo#dansebagainya.

$ada mulanya Tun +uad Stephens# ,uguan Siou $emimpin gung pertama Kadazan'2)#men/adangkan istilah Kadazan digunakan bagi menyatukan (0 suku kaum yang berkongsikumpulan bahasa bagi memberikan mereka suara yang lebih besar. 1ni dipersetujui oleh ramai#tetapi sesetengah orang Dusun mahukan atonomi lebih besar# dengan itu istilah Kadazan-Dusundipilih sebagai tolak-ansur.

Kumpulan etnik yang terbesar adalah suku kaum Dusun yang merupakan satu pertiga daripenduduk Sabah. Suku kaum Dusun yang tinggal di pantai barat seperti $enampang# $apar#

Tuaran# Kiulu# Tamparuli# Tenghilan# Kota %elud dan juga di lembah bukit di &anau# Tambunan# danKeningau adalah petani tradisi yang menanam padi saah dan huma. Sesetengah dari merekamemburu serta menangkap ikan sungai. Mereka kebanyakan bertempat di sekelilingi kaasanlembah pantai barat dan kaasan pendalaman.

!azimnya masyarakat daripada subetnik yang disebut di atas adalah berasal mendiami daripadakaasan-kaasan daerah tertentu umpamanya Kimaragang di daerah Kota Marudu# !otud didaerah Tuaran# *rang Sungaidi daerah Kinabatangan# Sugut# $aitan dan $itas. Kebanyakan orangKadazan-Dusun menganuti agama Kristian.%agi *rang Sungai yang tinggal di daerah $itas#mereka menganut agama 1slam manakala daerah-daerah lain seperti Kinabatangan Tongod dan$aitan# *rang Sungai beragama 1slam dan Kristian. Masyarakat !otud Suang !otud turutmendiami kaasan $antai %arat Selatan negeri Sabah terutamanya Tuaran# Tamparuli# Telipok dandan sedikit di Kota %elud Tempasuk. Mereka hidup se/ara kolekti dengan mendiami rumah

panjang yang mengumpulkan beberapa keluarga# iaitu antara (34 - 244 orang. 5alaubagaimanapun# pada masa kini# rumah panjang jarang dilihat dalam etnik ini. Kebanyakannya telahmengalami pembangunan izikal dan mental.

1stilah Kadazan-Dusun ini ujud dari hasil penggabungan etnikKadazandan Dusunserta beberapaetnik ke/il lain. $enggabungan ini adalah akibat pertelingkahan politik. !agipun# perbezaan antarakaum Kadazan dan Dusun tidaklah begitu berbeza dan kasar.%eza antara bahasa Kadazan danDusun ialah seperti bahasa Malaysia dan bahasa 1ndonesia.

Suku kaum yang membentuk Kadazandusun

Kadazandusun terdiri daripada empat puluh suku kaum Dusun dan Kadazan.

%isaya

https://ms.wikipedia.org/wiki/Bumiputerahttps://ms.wikipedia.org/wiki/Bumiputerahttps://ms.wikipedia.org/wiki/Sabahhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Liwanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Tindalhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Tindalhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Pahuhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Lotudhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Bagahakhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Labukhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Kimaraganghttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Kimaraganghttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Kimaraganghttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tagahashttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tagahashttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tagahashttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tangarahttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusunhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Rungushttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kadazan-Dusun#cite_note-1https://ms.wikipedia.org/wiki/Orang_Sungaihttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kuijauhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tambanuohttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tambanuohttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tun_Fuad_Stephenshttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kadazan-Dusun#cite_note-2https://ms.wikipedia.org/wiki/Kadazan-Dusun#cite_note-2https://ms.wikipedia.org/wiki/Orang_Sungaihttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kristianhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kristianhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kadazanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kadazanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusunhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Sabahhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Liwanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Tindalhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Pahuhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Lotudhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Bagahakhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Labukhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Kimaraganghttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusun_Kimaraganghttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tagahashttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tangarahttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusunhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Rungushttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kadazan-Dusun#cite_note-1https://ms.wikipedia.org/wiki/Orang_Sungaihttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kuijauhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tambanuohttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tun_Fuad_Stephenshttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kadazan-Dusun#cite_note-2https://ms.wikipedia.org/wiki/Orang_Sungaihttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kristianhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kadazanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Dusunhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Bumiputera

7/24/2019 Kaum Kadazan Dusun

2/5

%onggi

%undu

Dumpas

6ana

6aro

1daan

Kimaragang

Kolobuan

Kuijau

!abuk

!ingkabau

!ian

!obu

!otud

!un %aang!un Dayeh

Makiang

Malapi

Mangkaakkunatong

Minokok

Murut

8gabai

$aitan

$ingas

https://ms.wikipedia.org/wiki/Lun_Bawanghttps://ms.wikipedia.org/wiki/Lun_Bawang

7/24/2019 Kaum Kadazan Dusun

3/5

&umanau

&ungus

Sinobu

Sinorupu

Sonsogon

Sukang

Sungai

Tagahas

Tatana

Tangara

Tidong

Tinagas

Tindal

Tobilung

Tolinting

Tombonuo

Tuhaon

Tutung

Perayaan

7/24/2019 Kaum Kadazan Dusun

4/5

$esta Kaamatan Menuaidisambut oleh Kadazandusun sebagai meraikan tuaian baik# tetapi $estaKaamatan juga disambut oleh semua kaum lain Sabah. $esta Kaamatan disambut sepanjang bulanMei alaupun perayaan ini hanya pada 94 dan 9( Mei. Kemun/ak perayaan Kaamatan adalahperaduan ratu /antik atau unduk ngadau# tarian tradisi# dan upu/ara kemun/ak yang dijalankanoleh %obohizan"ketua pendita"

$esta Kaamatan bagi kaum Kadazan juga dikenali sebagai :Tadau Ka:amatan:dalam bahasaKadazandusun.

Kadazan per/aya kepada makhluk halus dan diper/ayai terdapat lima makhluk halus;KinoringanKetua makluk halus < $en/ipta# &usodsemangat semua benda hidup ke/ualimanusia# Koududuo semangat manusia# Tombiruo semangat orang yang telah meninggal# dan&ogon semangat jahat.

Menurut keper/ayaan Kadazan# semangat padi merupakan KinoinganKinorohingan dalam dialekDusun yang dikenali sebagai %ambaazon# disembah sebagai pen/ipta dan berkuasa sumberkepada keujudan. Semangat padi %ambaazon dimuliakan padapokok padi#beras#dannasi.&amai yang memper/ayai bahaa "Tanpa padi# tiada kehidupan."

Ketika pesta Kaamatan# penduduk Sabah mengenakan pakaian tradisi mereka dan bersuka-ria.

Selain menari Sumazau dengan alat muzik tradisi# tapai arak beras dihidangkan sebagai minumanistimea. $enduduk Sabah akan menyapa sesama mereka dengan u/apan :Kopi=osian TadauKa:amatan: atau :Selamat ,ari Menuai:.

Makanan tradisional

ntara makanan tradisi yang terkenal di kalangan kaum Kadazan-Dusunialah ,ina=a# 8oonsom#$inaasakan# %osou# Tuhau#Sup Kinoring %akastidak halal dan SupManuk !ihing. Makanan-makanan ini dapat disediakan dengan pelbagai /ara mengikutkebiasaan amalan tradisi kaum Kadazan-Dusun.

Tarian tradisional

https://ms.wikipedia.org/wiki/Tadau_Kaamatanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Bobohizanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Bobohizanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tadau_Kaamatanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tadau_Kaamatanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tadau_Kaamatanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kinoinganhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Bambaazonhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Pokok_padihttps://ms.wikipedia.org/wiki/Pokok_padihttps://ms.wikipedia.org/wiki/Pokok_padihttps://ms.wikipedia.org/wiki/Berashttps://ms.wikipedia.org/wiki/Berashttps://ms.wikipedia.org/wiki/Nasihttps://ms.wikipedia.org/wiki/Nasihttps://ms.wikipedia.org/wiki/Hinavahttps://ms.wikipedia.org/wiki/Noonsomhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Pinaasakanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Pinaasakanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Bosouhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tuhauhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tuhauhttps://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Sup_Kinoring_Bakas&action=edit&redlink=1https://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Sup_Kinoring_Bakas&action=edit&redlink=1https://ms.wikipedia.org/wiki/Sup_Manuk_Lihinghttps://ms.wikipedia.org/wiki/Sup_Manuk_Lihinghttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tadau_Kaamatanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Bobohizanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tadau_Kaamatanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Kinoinganhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Bambaazonhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Pokok_padihttps://ms.wikipedia.org/wiki/Berashttps://ms.wikipedia.org/wiki/Nasihttps://ms.wikipedia.org/wiki/Hinavahttps://ms.wikipedia.org/wiki/Noonsomhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Pinaasakanhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Bosouhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tuhauhttps://ms.wikipedia.org/w/index.php?title=Sup_Kinoring_Bakas&action=edit&redlink=1https://ms.wikipedia.org/wiki/Sup_Manuk_Lihinghttps://ms.wikipedia.org/wiki/Sup_Manuk_Lihing

7/24/2019 Kaum Kadazan Dusun

5/5

Tarian Sumazaumerupakan tarian tradisi suku kaum Kadazandusun yang terkenal di

seluruhMalaysia. Tarian ritualnya memenuhi pelbagai ungsi seperti mengu/ap kesyukuranyang berkaitan dengan kegiatan menanam dan menuai padi dan untuk menolak bala#menyemah semangat# dan mengubati penyakit. >uga melaluinya ibu-bapakeluarga dapatmenonton dan memilih bakal menantu yang berpotensi.

1rama Sumazau adalah perlahan. lat alat pengiring tarian adalah set gong dan gendang.$asangan penari berhadapan dan menggerak-gerakkan kaki berlangkah ke/il# sementara tumitkaki diangkat-turunkan mengikut irama. Ketika menari tangan dikepakkan keluar# gerakannyaturun naik seperti burung terbang. %iasanya Sumazau ditarikan semasa hari keramaian majlis

jamuan $esta Kaamatan.

Pakaian tradisional

$akaian Tradisional Suku Kaum Kadazan $enampang

%aju ini selalunya menggunakan kain hitam yang bersulamkan benang emas. 1a dipakai semasasambutan $esta Menuai.

$akaian Tradisional Suku Kaum Dusun Tindal Kota %elud dipanggil : Sinipak :.

https://ms.wikipedia.org/wiki/Tarian_Sumazauhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Malaysiahttps://ms.wikipedia.org/wiki/Malaysiahttps://ms.wikipedia.org/wiki/Tarian_Sumazauhttps://ms.wikipedia.org/wiki/Malaysia