Sustainable Education 8

Persidangan Kebangsaan Pembangunan dan Pendidikan Lestari 2012|

Institut Pendidikan Guru Kampus Tuanku Bainun, Bukit Mertajam Pulau Pinang,

19 20 September 2012

HUBUNGAN ANTARA PENGETAHUAN DAN MOTIVASI DENGAN

AMALAN MEMELIHARA ALAM SEKITAR DALAM

KALANGAN GURU PELATIH (KPLI)

Hanunah Bte Ahmad Shah

Jabatan Penyelidikan Dan Inovasi

Institut Pendidikan Guru, Kampus Tuanku Bainun

Diterima untuk diterbitkan pada: 27 OGOS 2012

ABSTRAK Kajian ini bertujuan untuk mengenalpasti tahap pengetahuan

berkenaan isu-isu Pendidikan Alam Sekitar dan motivasi terhadap

amalan memelihara alam sekitar dalam kalangan guru pelatih

KPLI Institut Perguruan Guru Malaysia yang mengambil

matapelajaran Pendidikan Alam Sekitar. Kajian ini menggunakan

kaedah tinjauan yang menggunakan tiga jenis instrumen kajian

iaitu ujian pengetahuan dan juga soal selidik terhadap motivasi dan

amalan memelihara alam sekitar. Kajian ini hanya difokuskan

kepada guru-guru pelatih KPLI di salah sebuah IPGM di Zon Utara

yang terdiri daripada 148 orang guru pelatih. Persampelan

dilakukan dalam dua peringkat:. (i) Mengelompokkan sembilan

kumpulan pengkhususan tersebut kepada tiga kategori kumpulan

dan setiap kategori kumpulan mengandungi jumlah populasi yang

lebih kurang sama. (ii) Persampelan rawak terhadap setiap kategori

kumpulan pengkhususan. Data daripada ujian dan soal selidik

dianalisis menggunakan tatacara analisis berstatistik deskriptif dan

inferensi menggunakan SPSS for Windows version 11.5. Hasil

keputusan kajian ini menunjukkan guru pelatih mempunyai tahap

pengetahuan yang sederhana tinggi berkenaan isu-isu Pendidikan

Alam Sekitar secara keseluruhan, mempunyai motivasi yang tinggi

dan giat melaksanakan amalan memelihara alam sekitar. Kajian

juga mendapati tidak terdapat hubungan yang signifikan antara

tahap pengetahuan dengan amalan memelihara alam sekitar tetapi

terdapat hubungan yang signifikan antara motivasi dengan amalan

memelihara alam sekitar.

PENGENALAN

Pendidikan Alam Sekitar telah wujud dalam sistem persekolahan sejak dari tahun 1960an lagi

dengan menggunakan nama-nama seperti Pendidikan Alam Semula Jadi, Pendidikan Luar

Bilik Darjah, Pendidikan Pemeliharaan, Pendidikan Pengurusan Alam Sekitar dan Pendidikan

Komuniti. Istilah tersebut digunakan secara sinonim untuk setiap satu atau kombinasi

antaranya (Disinger, 1986; Hungerford, Peyton & Wilke, 1983). Namun definisi Pendidikan

Alam Sekitar yang digunakan secara meluas sehingga kini, mula diperkenalkan di Nevada,

Amerika Syarikat seawal tahun 1970 (Palmer, 1992), sewaktu IUCN (International Union

Sustainable Education 9

Persidangan Kebangsaan Pembangunan dan Pendidikan Lestari 2012|

Institut Pendidikan Guru Kampus Tuanku Bainun, Bukit Mertajam Pulau Pinang,

19 20 September 2012

For Conservation Of Nature And Natural Resources) bersama-sama UNESCO mengadakan

mesyuarat mengenai Pendidikan Alam Sekitar Di Dalam Kurikulum Sekolah, yang

memperkenalkan definisi Pendidikan Alam Sekitar sebagai :

Proses mengenal pasti nilai dan penjelasan konsep yang bertujuan untuk

membina kemahiran dan tingkah laku yang sejajar bagi tujuan untuk

memahami dan menghargai hubungkait antara manusia, alam sekitar dan

budaya. Pendidikan Alam Sekitar juga bertujuan untuk membuat penentuan

dan rumusan diri tentang keperihatinan kualiti alam sekitar.

(IUCN, dipetik dalam Palmer, 1992: 7)

Latar Belakang Masalah

Bagi memastikan program Pendidikan Alam Sekitar berjaya dalam mendidik masyarakat

khususnya para pelajar tentang pentingnya mengurus alam sekitar secara bijaksana, dan

memastikan fakta berkenaannya adalah tepat maka pendidikan perguruan haruslah diberi

perhatian. Pendidikan perguruan ialah komponen penting dalam mana-mana program

Pendidikan Alam Sekitar dan perkara ini telah menjadi satu daripada agenda yang

dibincangkan dalam bengkel antarabangsa tentang Pendidikan Alam Sekitar di Belgrade pada

tahun 1975 (Oulton, 1995). Menerusi perbincangan dalam bengkel tersebut, satu cadangan

telah diusulkan iaitu Pendidikan Alam Sekitar seharusnya membentuk satu bahagian yang

wajib dalam pendidikan perguruan sama ada sebelum mahupun semasa perkhidmatan. Wilke

(1985 dipetik dalam Lee, 1996: 155), menegaskan bahawa kunci kejayaan Pendidikan Alam

Sekitar di dalam bilik darjah ialah guru. Jika guru tidak mempunyai pengetahuan, kemahiran

dan komitmen dalam menerapkan Pendidikan Alam Sekitar dalam kurikulumnya maka sudah

pasti hasilnya ialah para pelajar yang environmentally illiterate atau tidak celik

persekitaran. Kajian Kelly (1977), menyatakan bahawa guru ialah agen penting dalam

penyebaran dan inovasi pendidikan dan pendedahan aspek-aspek Pendidikan Alam Sekitar

kepada para pelajar. Para pelajar inilah yang menjadi asas penting kepada pembentukan

masyarakat yang prihatin kepada alam sekitar.

Pendidikan Alam Sekitar yang ditawarkan di bawah komponen asas dinamika guru, wajib

diikuti guru-guru pelatih di dalam KPLI mendedahkan unsur-unsur Pendidikan Alam Sekitar

kepada semua guru pelatih. Walaubagaimanapun, Pendidikan Alam Sekitar tidak terhad

dalam proses pengajaran dan pembelajaran di bilik kuliah sahaja. Sehubungan dengan itu,

fokus kajian adalah untuk mengenal pasti sama ada wujud atau tidak motivasi dalam

kalangan guru pelatih KPLI I nstitut Perguruan Guru Malaysia yang mengambil

matapelajaran Pendidikan Alam Sekitar dalam amalan memelihara alam sekitar. Pengenal

pastian sama ada unsur Pendidikan Alam Sekitar itu dihayati guru-guru pelatih ataupun

sebaliknya adalah melalui perlakuan atau amalan.

Persoalan Dan Batasan Kajian

Persoalan yang menjadi fokus kajian ini ialah:

i. Apakah tahap pengetahuan berkenaan isu-isu Pendidikan Alam Sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI?

Sustainable Education 10

Persidangan Kebangsaan Pembangunan dan Pendidikan Lestari 2012|

Institut Pendidikan Guru Kampus Tuanku Bainun, Bukit Mertajam Pulau Pinang,

19 20 September 2012

ii. Adakah terdapat perbezaan dalam tahap pengetahuan berkenaan isu-isu Pendidikan Alam Sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI mengikut jantina?

iii. Adakah terdapat perbezaan dalam tahap pengetahuan berkenaan isu-isu Pendidikan Alam Sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI mengikut kumpulan pengkhususan?

iv. Apakah tahap motivasi melaksanakan pemeliharaan alam sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI?

v. Adakah terdapat perbezaan dalam tahap motivasi melaksanakan pemeliharaan alam sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI mengikut jantina?

vi. Adakah terdapat perbezaan dalam tahap motivasi melaksanakan pemeliharaan alam sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI mengikut kumpulan pengkhususan?

vii. Apakah tahap amalan memelihara alam sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI? viii. Adakah terdapat perbezaan dalam tahap amalan memelihara alam sekitar dalam

kalangan guru pelatih KPLI mengikut jantina?

ix. Adakah terdapat perbezaan dalam tahap amalan memelihara alam sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI mengikut kumpulan pengkhususan?

x. Adakah terdapat hubungan pengetahuan berkenaan isu-isu Pendidikan Alam Sekitar dengan amalan memelihara alam sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI?

xi. Adakah terdapat hubungan motivasi melaksanakan pemeliharaan alam sekitar dengan amalan memelihara alam sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI?

Berdasarkan persoalan kajian yang disenaraikan, tiga hipotesis alternatif (Ha) dan empat

hipotesis nol (H0) dibentuk. Pernyataan terhadap hipotesis yang diuji dalam kajian ini ialah:

Hipotesis Kajian

Berdasarkan persoalan kajian yang disenaraikan, lapan hipotesis nol (H0) dibentuk dalam

kajian ini iaitu:

H0(1): Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam tahap pengetahuan berkenaan isu-

isu Pendidikan Alam Sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI mengikut jantina.

H0(2): Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam tahap pengetahuan berkenaan isu-

isu Pendidikan Alam Sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI mengikut

kumpulan pengkhususan.

H0(3): Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam tahap motivasi melaksanakan

pemeliharaan alam sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI mengikut jantina.

H0(4): Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam tahap motivasi melaksanakan

pemeliharaan alam sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI mengikut kumpulan

pengkhususan.

H0(5): Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam tahap amalan memelihara alam

sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI mengikut jantina.

H0(6): Tidak terdapat perbezaan yang signifikan dalam tahap amalan memelihara alam

sekitar dalam kalangan guru pelatih KPLI mengikut kumpulan pengkhususan.

H0(7): Tidak terdapat hubungan yang signifikan dalam tahap pengetahuan berkenaan isu-

isu Pendidikan Alam Sekitar dengan amalan memelihara alam sekitar dalam

kalangan guru pelatih KPLI.

Sustainable Education 11

Persidangan Kebangsaan Pembangunan dan Pendidikan Lestari 2012|

Institut Pendidikan Guru Kampus Tuanku Bainun, Bukit Mertajam Pulau Pinang,

19 20 September 2012

H0(8): Tidak terdapat hubungan yang signifikan dalam tahap motivasi melaksanakan

pemeliharaan al