f{ r":lt. : ' , , 1 . j

ERA SAINS, TEKNOLOGI & INFORMASI

a a h a g i a n S & TIIIOSTE

THE NOBEL PRIZECENTENNIAL EXHIBITION

"Portal Pendidikan Utusan amat bermanfaat untuk calon-calon Ujian Pencapaian Sekolah Rendah (UPSR)' PenilaianMenengah Rendah (PMR), Sijil Pelajaran Malaysia dan SijilTinggi Persekolahan Malaysia (STPM), guru dan ibu bapa."

- Menteri Pendidikan, TAN SRI MUSA MOHAMAD

rSotiap hari rSetiap masa lPercuma

U kGuru .M e m b a n r u q ! r u m e n y e a r a k a n r a n . a n e a n

T e n B a J a r a k u v r o p e m b e l a l a r a n L . t j h a .

r o h b e r r o l o k a n s e f t a b a n k 5 0 . l a r b a 3 r

s e t r a p w a k r u p e o b e l d ) a r a n m e n q r h u t b ! t a n

D i b a w a n r l a n q a n i n , d 6 e d i a k a n 5 € . a r a

L e . g k a p h u r a . a n s u k a ! a . p e l a l a r a n

r a n ( a n s a n m e n S a J a r b a n a n p e n 9 a l a . a n o a f

l e m b e l a J a . a n 1 P & D r d a i j u e a . u J U k a n y a n q

c o l e h d r g u o a k a n q u r u b a g r m e L a n c a r k a n

, a 9 r o r o s € i p e n B a J a r a ^ n t a d r d a l a m r e l a 5

B a g r p e n ) a 8 a , m a n p ! m e o b a n t u m e r e k a

h e m b ! a t p e m a n ( a u a n , m e . y e m a k

p e r a n c a n q a f a l a u ( ! r u t s a m a h e n r a a l

p e m b , m b i i 9 k E p a d a a n a k a n a l d € . g a n

c a r a m e n g g u n a k a . b a h a n y a n g d ' s e d i a k a n

5 e b a g a r s a r L s o k o l q a n p e m b e l a J d r a n

Untuk .

Dunlr Pendldlk n .R ! a n 9 a r k e r J a y a i a u n s e t ' n g b e . t a ,

a ( ! r v r t r k € n r a n a b e r . ! t k e l a b a g a n r a

a L b u n 5 e l o L a h k € s d i r i p l i n p e k e L j l L n g

N E n € . r € . a . s a ^ s a a . r e ( . o L o g r

p . q r a m l k p E d a q o g i k € r t a s k e ( a s k e O a. s ! t r u p e n d , d i k a n d a f p a ! t a n r e k o L a h

lay ar i wwrrv.tutor.com. my

Untuk Pelatar o

Pembetajafan yang Lebih bersLruktur, notatengkap dan no ta nngkas , papan d i skus r ,bank soa lan , I a t r h t ub i , con toh soa (an -soa lanseko lah sekoLah te rnama , pepe r i ksaan dansebagainya.

Sebanyak 22 mata pelajaran:

Ui ian Pencapa ian Seko lah Rendah (UPSR)a Bahasa Metayua Bahasa I ngge r i sa MatemaLika Sa ins

Penrlaian Menengah Rendah (PMR)a Eahasa Metayua Bahasa l ngge r i sa Sa rnsa Ma tema t i ka Se ja raha Geografi

Si i i l Pelaiaran Malaysia (SPM)a Bahasa Melayua Bahasa I ngge r i so Sains Tera sa MatemaLika Malemalik Tambahana 5ejaraha K im iao S io log ia Frzrk

Sij i l Tinggi Persekolahan l4alaysia (5TPM)a Bahasa Metayua Pengajran Ama Ekonomi

Kami ada cara

?notrr*. &A^Poo4 -,{Ar*o76"'t'r"a

ffi#"ffi"Y:ffi"#Fn*#*^.%:1ff fiti.fiflfft j# J

KamgntorianSains, Toknologidan Alam Sskilar

(MOSTE)

PATGL PEIIASffiAT

esti0otmyP€naung:

Y.B, D!to' S.d ltw Hlong Dlngtlontarl S.lna, Iclnologl (hn

Ahm S.Bter

Ketua Pan€l Penasihat:Irslo' Leong Ah HlnK€frra S€[au$h.

Kcmenbrbn Srlnr, Tcltnologl ahnAlem Sddtar (tlOSTE)

Pengerusi:Itato' Dr. Heshlm Hraaan

TimbalanKetua S€thusaha (Dasar) MOSTE

Panel PenasihatProt Dr, ohd. All Hsh|m

Pengarah Bahagian S&T, MOSTE

Dato' Dr. Slmsudln TrglmtnPeng6rah Eksokdtl

Akademl Sains Malayeb

Prot Itdya Shat? Aztl b. tlatmlnPengarah Urusan

Direldorat Bioteloologi K€bangsaan'MOSTE

A. JayrrutlPengarah

Pusst Sains Nogara

Prot. Oato Dt llEhn olhmrnAg€nd Angkasa N€g8ra

MOSTE

Prot. Dr. Ho Slnn{lrycPongBrah

Dir€kbrat OBaonografi Kobengsaatt(NOo)

J.mduddln fubmlnPgngurus

Mallis Roka B€ntuk Malay!${rMOSTE

Prot Dt IsnYe E lurlUniv€niit Teknologi MAFA

Fd. Dr. Khal[ah ilohd SallehUnivonsili K€bangsaan Mabyga

Il|sn Hl. Itohd Sh.htudln Abd AzlzBahagi{in Sains & T€lalologl

.dbttny'dElnu|ir lffi#r (X) Ehd..SIyJ.Tant$nF oLhS.lm.hT.lo|obdF$

..bhrt|tl4.d.flp.tlEddtrrt3rT0

oLt

esti&otmy s

Wujudkanruangan

'Mari Belajar'Saudara Pengarang,Saya merupakan antara ribuan peminat

sisipan estidotmy dan amat berminatdengan ruangan ' lnto Esti 'kerana dapatmenambah pengetahuan saya dalamDroang sarns

Saya berpendapat agar estidotmymemaparkan lebih banyak ruangan untukmenguji minda pembaca terutama untukgolongan pelajar sekolah.

Saya juga ingrn mancadangkan agardiwujudkan ruangan ' l\, lari Belajar Sains'yang memaparkan lalihan-lalihan sarnsuntuk murid-murid sekolah rendah danmenengah.

Kiriman:Nur Azwa Azman98, Lorong Au Yong 13,96000 Sibu, Sarawak.

Saudara Pengarang,Saya berpendapat. walaupun

Estidotmy bukannya seorang artisterkenal seperti Siti Nurhaliza, tetapi iatetap mempunyai ribuan peminatsetianya

Secara jujur, saya mengakuiEstidotmy telah mencetuskan kesedaranberharga buat diri saya untukmendalami bidang sains dan bahasaInggens.

Ruangan 'Esti Square' misalnya telahmenarik saya untuk mencuba secarasendirian memandangkan saya tidal

Terima kasih alassokongan adlk Nur Azwaterhadap sislpaneatldotmy. Kamimenyedari meng€nalmlnat p€laiar dalamruangan mengull mindadan akan memberiperhatian kepada pe*aratars6but.

Setakat Inl, kami tldakdapat memenuhlp€rmintaan untukmewuludkan ruangan'Mari Belalar Salns'dengan latlhan.latlhansains peringkat sekolahkerana masalah ruanganyang terhad.

Untuk pengetahuan,latihan-latlhan seumpamaters€but boleh dlperolehidengan banyak dalamakhbar-akhbar dan portal-portal pendidlkan dinegara inl. - Pengarang

a

layak menyertainya kerana berumurlebih 19 lahun.

Setelah mencuba sebanyak 90perkataan bahasa Inggeris dalam kuiztersebut, saya mula menyedarimengenai kebaikannya kerana iamenambah penguasaan isti lah bahasaInggeris saya secara tidak langsung.

Kiriman:Salmi Binti DikunNo. 145, Kampung Panjang Sari,84600 Pagoh, lvluar,JOnOr.

Saudara Pengarang,Saya merupakan peminal majalah

ini yang mendapat begitu banyakinfo dan fakta berfaedah.

Saya mempunyai cadangan agarmajalah ini memperbanyakkanruangan kuiz dan peraduan agarlebih ramai pembaca bolehmengikutinya.

Saya juga berharap prhak tuanmemperbanyakkan bahan-bahanberkaitan biologi dalam ruanganScience Facts seoerti arlikelbagarmana bayi terhasil baru-barut n l

Kiriman:Nora binti Zauni29, Felda Tenggaroh 6,86810 NIersing,JOnOr

Terima kasih atassokongan dan cadanganadlk. Kami akan memberiperhatian terhadapcadangan tersebut.- Pengarang

Saya mengkagumi komltmgnadlk Salmi untuk mencubamendapatkan lawapan-iawapandalam ruangan 'Estl Square'walaupun mengetahui tidakberpeluang mondapat hadiahkerana lalitor umur.

Pada pendapat saya, langkahadik ini membuktikan yang tidaksemua orang b€lalar untukmendapat balaaan 8egera (sepsrtihadlah) tetapl mengetahuikepentingannya untuk bekalankehldupan dl masa depan.

Ini dapat dlbuktlkan apabllaseseorang yang mahlr menguaaalbahasa Inggorls akan lebih mudahmendapat pekerlaan selepas tamatpembelaiaran berbanding me.ekayang lemah dalam bahasa itu. -Pengarang

A

ha2aml @ akademlsains,gov.my.

'L Memahat kemahsyulsn Nobel di PetaMalays ia . . .nvs6&7

Penyuburan budaya kreativitimenerusl Anugerah Nobel

...m/s I & I

Hadi8h Nob€l - Petunjuk tahappenyelidikan salntis MslaYsla

.. nvs 10

Dlarl Pameran too Tahun Hadiah

who gtudied on hia own. nvs 12 & 13

Lima p€menang Nobel akan keMalaysia ...nvs 14

Reviu Buku 'Budaya Klealiviti'. nYs 16

Caial saintls yang iuga mahir -melukls .m/s z1

Inlo struktur - Whal Plants Oo Wilh

10. Science Fscts ...nvs 2311. Shirin pejuang hak 86asl lslam

...rnls24

12. Gosip Sains .nvs 25

't3. lnfo esli ' . mls27

14. Cuba-cuba salns ...n/s 28 & 29

15. lT & Abang Wan . m/s 30

15, Poster Saintis .. nvs 31

17. EST ...nvs 33

Nobel di Malaysis ...nvs 11

5. Aflred Nobel- The gre€l sclentislSunlight ..nls22

FokusPAFIA peminat bidang sarns di negara kita tahun ini amatberluah kerana berpeluang mengenali dengan lebih dekatmengenai Hadiah Nobel sempena Pameran 100 Tahun HadiahNobel yang akan diadakan di Kuala Lumpur mulai Mac ini.

Selain daripada berpeluang melihat pameran mengenaianugerah berprestij tersebut, lima orang saintis PemenangHadiah Nobel iuga akan mengunjungi negara ini bagiberkongsi kepakaran dan pengalaman mereka.

Memandangkan pentingnya para pelajar mengetahuimengenai hadiah dan juga pameran tersebut, sislpanEstidotmy bulan ini memberi fokus khusus mengenai pamerandan anugerah tersebut dalam keluaran bulan ini.

lkuti temu bual bersama dengan beberapa tokoh yangterlibat secara langsung dalam penganjuran pameran iniseperti Pengarah Eksekutil Akademi Sains Malaysia (ASM),Datuk Dr, Samsudin Tugiman dan Naib Presiden ASM, DatukDr. Salleh Mohd. Nor. ...ry's 6 & 7, I & 9

Gosip Sains

Robot kini mampu membawamanusia ...nvs 25.

lT dan Abang Wan

Bagaimana menggunakan Intehetuntuk membantu pelajar dalamteriemahan bahasa ...m/s 30

Semasa

Kenali dengan lebih mendalam mengenalinsan bernama Allred Nobel yang telahmendorong k€pada pengenalan anugerahHadiah Nobel ...muka 12 & 13

THE NOBET PRIZEcE[rE NtAt- EXH|EmON

bidang sainsseperti fizik,

berdasartan perlemuannya denganpenerima anugerah, rata-rala memberi-tahu, penyelidikan yang mereka hasilkanadalah b€rdasarkan keria beikumpulan.

Kenyataan beliau ini menjadi saturumusan awal bagaimana pamerantersebut yang b€rtemakan 'Budaya

Kreativiti: lndividu dan Persekitaran'memberi mesej kspada rallyat negaraini supaya ghairah kepada penyelidikandan reka ciota.

Maksud beliau jelas, meskipun HadiahNobel adalah sasaran utama. tetaoiyang lebih penting ialah dengan pamer-an itu nanti, pembudayaan sains dikalangan rakyal dapal ditingkatkan.

Menanam m ina t

S€hubungan itu, pameEn berkenaansepatutnya dapat memberi perangsangkepada p€lajar dan penuntut universitisupaya m€nanamkan minat menjadikansains sebagai karier mereka.

Menurut Salleh, penganjur berharap50O,0OO orang akan menguniungi pam-eran berkenaan dan daripada jumlah itu,300,000 merupakan golongan pelaiar.

Mengapa pelaiar menjadi sasaranutama merupakan satu persoalan.

"Secara purata, kebanyakanpenerima anugerah HadiahNob€l adalah mereka yangberusia dalam lingkungan 4i,tahun manakala oenerimaahun manakala oenerimatertua berusia 80-an, man-

akala oensrima termuda

PUSAT SainsNsglra di BukitKlara menladilokaal pameran

fuTt*s;iq$i*u,'i

NobefObh I-AUPA JUNUS

SELAMA 99 hari bermula 20Mac ini, Malaysia akan menjadituan rumah Pameran SeratusTahun Hadiah Nobel .

Apakah signifikannya pameran terse-but diadakan di negara ini yang ralryat-nya belum pernah menerima anugerahberprestii iiu?

Beditik tolak daripada hasrat supayarakyat Malaysia memenangi anugerahberkenaan menjelang 2020, pamerantersebut sebenarnya manif estasikesungguhan merealisasikan impian itu.

Apa pun, impian itu lidak akan dapatdicapai dalam sekelip mata tetapi iaharus bermula daripada semangatkesungguhan dan paling pentingkesedaran betapa sains merupakannukleus kehiduoan manusia.

Naib Presiden Akademi SainsMalaysia (ASM), Datuk Dr.Salleh Mohd. Nor berkala,potensi Malaysiamemenangi HadiahNobel lebih terlumpu kepada

kimia, perubatan dan fisiologi-Tiga bidang tersebut adalah sebaha-

gian daripada enam Hadiah Nob€l yangdib€rikan kepada m€reka yang layakselain keamanan, ekonomi dankesusasteraan pada 10 Disember ssliaptahun.

Tambahan pula katanya, penerimadalam bidang sains biasanya merekayang berjaya dalam p€nyelidikan funda-mental dan bukan bersilat gunaan.

Malah katanya, Majlis Penyelidikardan Kem4uan Sains Negara (MPKSN)baru-baru ini telah memutuskan supayasatu pertiga peruntukan menerusi Pe-numpuan Penyelidikan Dalam BidangKoutamaan (IRPA) disalurkan untuk pro-iek-projek penyelidikan sains lundamen-tal.

Pada masa yang sama, penyelidikantersebut oerlu dilakukan

. secara berkumpulandan bukan berse-

orangan.lni korana

DR. SA|.I.EH flOHD. ON

PE GUNJUNG Pamerln Hadlah Nobol akan borpeluang mengEmall barangan koloksldan lelerah Allted Nob€l 8€rta

pomenang-pom€nang anug ah darl seluruh dunia.

berusia 30-an," kala Salleh.Denqan menqambil kira matlamat

Mataydla tercap.-ai pada 2o2O, bermakna'calon' dari l\,lalaysia kini berada dibangku sekolah atau di universiti.

Bagaimanapun, bukan bermaknamereka yang sudah bekeria atau berge-lar penyelidik tidak lagi berpeluang.

Pada masa yang sama, saintisMalaysia yang berada di luar negarajuga diminta memberi keqasama baglmerealrsasrKan tmplan lIU.

Keraiaan menerusr KementerianSains, Teknologi dan Alam Sekitar(MOSTE) dan ASM sebenamya mem-punyai pelbagai program sepanjangRancangan Malaysia Kelapan (RMK-8)yang memfokuskan kepada HadiahNobel.

Prooram khas tersebut meruPakanhasil c;tusan bekas Perdana Menteri,Tun Dr. Mahathir l\,lohamad yang dike-nali sebagai Proiek Hadiah NobelKebanosaan.

Tuju;nnya ialah supaya satu landasankukuh ke arah pembudayaan sains,kreativiti dan dan inovatif dapatdirangsang di kalangan rakyat.

"Menielang 2020, kita mungkinmelahirkan seorang penerima HadiahNobel dari kalangan rakyat Malaysia

Science.Di sebalik impran rtu, hasrat Malaysia

mungkin terbantut sekiranya beberapahalangan asas tidak dapat diatasi.

Untuk kelerangan lsnlul mengonal Pamoran. Slla hubungl Aksdoml Salns ilalaytlaTol: 03-269498-98 Fax: 03-26945858. E-mall: hazrml@akademlsalns.gov'my nltlaOekademlsalns'gov'my

r ' : ' i )g(rnu 7a-1

. wwwak domlaalnt.gov'my/nob€l

Fokus

Penyuburan budayakreativiti menerusi

I

Oleh KHAIRUNNISA SULAIMAN

ALAU kita hendakmaju dalam bidangsains, budayaKecemenangan

terulama di peringkat sekolahpedu diterapkan.

"Selain itu budaya kreativitidalam melakukan kerja danpenghasilan produk berkualit i jugaoerlu ada dalam setiao individukhususnya saintis kita," kataPengarah Eksekutif AkademiSains Malaysia (ASM), Datuk Dr.Samsudin Tugiman.

Atas faktor tersebut, penganjurmemilih' Budaya Kreativit i:Individu dan Persekitaran' sebagaitema Pameran 100 Tahun HadiahNobel yang akan diadakan diPusat Sains Nsgara pada 20 Machingga 27 Jun ini.

Beliau b€rkata, selain Malaysia,sembilan lokasi pameran yangterpilih ialah di Norwegian FolkMuseum di Oslo, Norway pada2001: National Science Museum.Ueno Park Jepun (2002); TheRodin Gallery Seoul, Korea(2002); Houslon Museum otNalural Science, Texas (2003) danMuseum Scienc€ of Industry,Chicago, lllinois, (AmerikaSyarikat pada 2003).

Selepas pameran di KualaGAITBAR artle m€ngcnai iluzlum dl Nobel Park, Stockhotm pada 1911.

DR. SAMSUDIN TUGIMAN menuniukkan buku 'Budaya Kreativiti 'yang dikeluarkan khas sempena Pameran 100 Tahun Hadiah Nobeldi Kuala Lumpur.

' ! r

kejayaan indrvidu Yang Pernahmenerima Hadiah Nobel Yangmencapai kecemerlanganpenyelidrkan," katanYa

Justeru bukan setakat hasil keriamereka sahala yang akan Ingati letapisejauh mana kegigihan merekamemberi insPirasi kepada rakyatnegara ini supaya mengutamakankualit i kerja.

Matlamat pameran luga memberlmesei kepada ibu bapa dan gurusuDava sentlasa memberi dorongandan menyuburkan budaya penghasilankerja bermutu di kalangan pelaiar'

Penuntut universit i pula mendapatgambaran bahawa keria-keriapenyelidikan mengambil kira beberapafaktor termasuk kesungguhan, keteliti-an, mengamalkan keria berkumPulanserta mempunyai jaringan hubungandengan rakan saintis Yang laln

Justeru, Dameran tersebul katabeliau perlu dikuniungi pelaiar danpenuntut supaya mereka dapatmempelajari dan mendapat doronganmeniadi insan yang kreatif dan inovatif.

Ini kerana, konsep pameran tersebutmemberi penekanan kepada kejayaanindividu Denerima Hadiah Nobel sertaseiauh mana hasil p€nyelidikan merekamemberi manfaat kepada manusia

Llma elem€n utama Pameran lalah:a Alfred Nobel sebagai Pengasas

Hadiah Nobel-Dalam bahagian ini iaakan menceritakan siapa sgbenarnya

Alfred Nobel dan urutan l(elayaannya.O Sistem Pemilihan Penerima-

Dalam bahagian ini Pengunjungdrdedahkan kepada cara pencalonandan pengundian dibuat olehtawatankuasa Penganjur'

O Kreativit i indiYidu-Di sinipengunjung akan daPat mengenallriwavat beberapa tokoh lerpil ih danbagiimana mereka menialankanoenvelidikan.'

i Persekitaran merujuk kepadabaqaimana suasana penyelidikan dibeberaDa insti lusi terprl ih yang terkenal.

O Uru tan masa (1901-2001) 'lvlembolehkan pengunjungmenvaksikan sendiri 10 hasilDenielidikan terbaik yang dikategorikanmenoikut 10 dekad sepaniang 100tahu; seiarah anugerah tersebut

Berdasarkan seiarah, Pameranlersebut dimulakan seiak 1901 , l imatahun selepas Pengasasnya, AltredNobel meninggal dunia. Sehingga kiniseramai lebih 7OO penerima telah diberipengiktiratan melalui enam kalegorianugerah iaitu fizik, kimia, perubatanatau l isrologi. kesusasleraan'keamanan dan eKonoml

Yayasan Nobel menubuhkan Muziur"Nobel di Stockholm, Sweden (negarakelahiran Alf red Nobel) bagimemperingati ulang tahun ke 100Anuoerah Nobel inr.

Aiuoerah tersebut diadakan pada 10Disem-ber setiap tahun (tarikh kematianNobel).

Sehubungan itu, Samsudin berharapoameran tersebut bukan sahajamemberi inspirasi kepada penguniungtetapi mencetuskan suasanapersekitaran Yang menyuDurKanbudaya penyelrdikan

"Kita berharap Pada akhirnYadaripada penyuburan budaya ini. akanlahii penerima anugerah Hadiah Nobelatau mereka Yang diPertimbangkanuntuk dicalon sebagai penerima pada2020 mewakil i rakyat Malaysia,"katanya.

\

\

r/,

Lumpur, pameran tersebut akandiadakan di Florence, ltali bermulaOgos hingga November tahun inisebelum bergerak ke New York danSan Francisco (Amerika Syarikat) padatahun deoan Pameran terakhir akandiadakan di London Pada awal 2006

Pameran di lvlalaysia dianjurkan olehKementerian Sains, Teknologi danAlam sekrtar (MOSTE), ASM dan PusatSains Negara.

Tuluan penganjuran Pameran dlnegara ini ialah untuk mewujudkankesedaran di kalangan orang ramalmengenai Hadiah Nobel dansumbangan penerima dalam bidangsains serta memberi inspirasi kepadarakyal Malaysia agar berusahamencaPai kecemerlangan dalambidano sains

TulJan lain ialah memberi peluangkepada rakyat negara ini untukmenyelami dan menghayati budayakreativit i.

Sasaran utama pameran ialahpelajar, pensyarah dan guru, pemimpindan ahli polilik, masyarakat sains,orang awam dan Pelawat dari negaraASEAN,

Samsudin menegaskan, meskiPunMalaysia memahat impian mahurakyalnya juga terpilih sebagaioenerima Hadiah Nobel tetapi matlamalulama pameran bukanlah demikian

"Pameran ini menjurus kePadamatlamat mengenengahkan kejayaan-

Untuk keterangan lanjutmengenai pameran 6ila hubungiAkademi Sains Malaysia: Tel: 03-

26949898 Fak: 03'26945858E'mel:

hazami @akademisains.9ov'mYnltia@akademisains'gov.mY

<t-*,

, i 9

' ' ' ' i

Hadiah NobefPetunjuk tahap

penyelidikansaintis Malaysia

DAK ada kayu ukur yangboleh memberi petuniuk tepatsejauh mana tahap penye-lidikan saintis temDatan

setakat ini.Jusleru itu, menurut Pengarah

Bahagian Sains dan TeknologiKementerian Sains, Teknologi danAlam Sekitar (MOSTE), Prot. Dr.Mohd. Ali Hashim, kejayaan meme-nangi Hadiah Nobel dapat memberigambaran sejauh mana tahap danmutu penyelidikan saintis Malaysia,sama ada mereka bekeda di dalamatau luar negara.

"Memenangi Anugerah (Hadiah)Nobel membolehkan kita mengetahuidi mana kedudukan penyelidikan kita(rakyat Malaysia)," katanya.

Kata b€liau, sekiranya tahap penye-lidikan itu tidak sampai ke peringkatdunia sekali pun, sskurang-kurangnyaMalaysia masih boleh berbanggadapat bersaing di peringkat ASEAN.

"Paling islimewa, kejayaan itu akanmemberi impak yang besar kepadanegara dan merangsang budayapenyelidikan," iambahnya.

Beliau menarik perhatian bahawa,Malaysia bukan berangan-angankosong untuk mencapai matlamaltersebut, sebaliknya telah memulakanlangkah awal dengan mengadakanpslbagai program di peringkat sekotahbagi memupuk budaya cintakan sainsdi kalangan pelajar.

lni kerana menurut Mohd. Hashim,melahirkan sumber manusia yang ter-latih dalam bidang sains dan teknologiakan memberi p€tanda sejauhmanaksmajuan dan pencapaian negaradalam bidang sains.

"Kapasiti (iumlah) tenaga yang

to estidstmud

banyak akan mendorong negaramenghasilkan penyelidikan yang ting-gi dan seterusnya menggerakkanputaran ekonomi dengan lgbih pan-tas," katanya-

Antara langkah yang diambil bagimeningkatkan kemampuan sumb€rmanusia termasuk menggalakkanpelajar di peringkat sekolah menen-gah memilih subjek sains. Selain itLMOSTE iuga menganjurkan pelbagaiprogram bagi mendorong pelajarmsnceburi bidang reka cipta.

Ini termasuk pewuiudan skimBantuan Inovasi dan Reka CiptaSskolah Menengah yang mem-bolehkan polajar memohon gerankecil untuk menghasilkan produk rekaciDta.

Pada masa yang sama,Kementerian Pendidikan dan AkademiSains Malaysia menaja program KuizSains Kem Sains dan projek inovassains serta perlandingan robot den-gan kerjasama Sirim Berhad.

Menurut Mohd Ali lagi, programinsentif iuga diadakan sebagai peng-hargaan kepada mana-mana pihakyang memberi sumbangan dalammempromosikan bidang sains terma-suk anugerah Sains dan AnugerahMajlis Penyelidikan dan KemajuanSains Negara (MPKSN).

Anugerah Sains terbahagi kepadaempat kategori iaitu:

a Anugerah Saintis Negaraa Anugerah Pereka Cipta Negaraa Anugerah Saintis Muda Negaraa Anugerah Juruteknologi Negara

Anugerah MPKSN pula meliputi: -a Anugerah Peningkatan

PROF. DR. MOHD. ALI HASHIM

Kelahaman Awam TerhadapSains dan Teknologi

a Anugerah Institusi Penyelidikandan Pembangunan

a Anugerah Pendidikan Matematik

Pewujudan program dan anugerahtersebut turut disokong denganpenubuhan beberapa dana dan skimkhas bagi membiayai latihan penye-lidikan saintis lempatan di luar negara.

Justeru dengan begitu banyak pro-gram penggalakkan dan promosisains yang diadakan sejak lama dulu,Malaysia kini berada pada landasanyang betul bagi merealisasikan matla-mat tersebut.

Ditegaskan bahawa programmeningkatkan kes€daran dan minalrakyat negara ini terhadap sains danteknologi perlu berpaksikan kepadasemangat dan keazaman untuk meli-hat bahawa sains merupakan kompo-nen penting dalam usaha mencapaipembangunan yang lebih pesat.

Bagaimanapun, usaha tersebutperlu berterusan supaya wujud satupersekitaran yang menggalakkanpenyelidikan dan budaya kreatif ker.ana Anugerah Nobel bukanlah matla-mat akhir satu imoian.

THE NOBET PRIZECENTENNIAL €XHIBITION

4 Pametan 100 Tahun Hadiah Nobel.Kuala Lumpur 2004Tarikh: 20 Mac hingga 27 Jun 2004Waktu pembukaan. lsnin hinggaJumaat dan Ahad - 9.00 pagi hingga6.00 petang.Sabtu dan cuti umum - 9.00 pagihingga 9.00 malamTempat: Pusat Sains Negara, BukitKiara, Kuala Lumpur

a Forum Anlarabangsa mengenaiKreativitiTarikh: 2G22 Mac 2004Tempat: Suruhaniaya Sekuriti, BukitKiara, Kuala Lumpur.

t Sesi Khas bagi semua ahli Parlimenmengadakan lawatan ke pameran.Tarikh: 26 Mac 2004Tempat: Pusat Salns Negara

O Pidato, syarahan umum, forum khasdan sesi motivasi sains olehpemenang Hadiah Nobel ProfGerardus t HoottTadkh: 2-5 Mac 2OO4Tempat: Unlversitl Sains Malaysla(USM), Pulau Pinang.

& Pidato, syarahan umum, forum khasdan sesi motivasi sains olehpemenang Hadiah Nobel lvar GiaeverTarikh: Aprll 2fi14Tempat: Unlversltl Malaysle Sabah(uMs)A Pidato, syarahan umum, lorum khasdan sesi motivasi sains olehpemenang Hadiah Nobel ProI Dr. LeeYuan TsehTarikh: &ll Mei 2004Tempat: Unlversiti Malaysla Sarawak(uNrMAS)

i' Pidato, Syarahan umum, forumkhas dan sesi motivasi sains olehpemenang Hadiah Nobel Prof CadWiemanTarikh; 13-17 Jun 2qr4Tempat: Universiti TeknologiMalaysia, Johor

q Pidato, syarahan umum, forum khasdan sesi motivasi sains olehpemenang Hadiah Nobel Prof RichardErnstTarikh: 18-22 Julai 2004Tempat; Universiti Putra Malaysla,Selangor

g Pidato, Syarahan umum, torumkhas dan sesi motivasi sains olehpemenang Hadiah NobelTarikh: Jun 2flt4Tempat: Kolei Universlti SalnsTeknologi Malaysia (KUSTEM),Terengganu

t Persidangan Antarabangsa bagiPendidikan Sains dan Matematik diperingkat Sekolah Rendah danMenenoahTema: Rrealiviti dalam Sains danMatematik: Pintu ke masa hadaDanTarikhr 16-18 Jun 2004Tempat: Hotsl Legend, Kuala Lumpur

A Ekspo Pendidikan Sains danMatematik 2004Tarikh: 18-20 Jun 2004Tempal: Dewan Tun Razak l, PusatDagangan Dunia Putra (PWTC),Kuala Lumpur.

awwwtktdam Ina.got.nryrnot€l

Atau slla hubunglAkad€ml Salns MaLysla

Tel: 03-26949898 Fak: Gt-26045858

. 1r.;. a :,

Wmffiffiwffiw %Wffi'*;' mfuwrm ffi mffi&ffiw"r' W*Wwffi

Wm&mgmwmUAT julung kalinya, Malaysia beriaya monJadi penganiurpam6ran b€rprestii, Pameran 1@ Tahun Hadhh Nobsl yangakan diadakan di Kuala LumDur oada Mac ini.Berikut ialahdiari b€rkaitan dsngan pamoran torsebut, bermula dad tadkh

perisytiharannya pada Septsmb€r lgpas s€hingga €kspo sains danmatsmatik oada Jun ini.

't Perisytiharan rasmi Pameran 100Tahun Hadiah Nobel. Kuala Lumour2OO4 oleh l\,lenteri Sains Teknolobi danAlam Sekitar, Datuk Seri Law Hie-ngDing.Tarikh: 18 Seotember 2003.Tempat: Putraiaya.

t-t Pidato tahunan 2003 PencaDaianGemilang dalam Sains: Laluan,Wabak, Penularan dan PengalamanManusia menuiu Hadiah Nobel olehPemenang Haaiah Nobel Prot Dr.Peter C. Doherty dari Universitil\,lelboume, Australia.Tarikh: 9 Disemb€r 2003.Tempat: Pusat Sains Negara.

4 Juara Kuiz Sains Kebangsaan 2003menghadiri Majlis Hadiah Nobel danLawatan Sambil Belaiar ke Swedendan Denmark.Tarikh: +14 Disember 20Gl

4 Pelancaran khas buku 'BudayaKreativiti - Pameran 100 Tahun HadiahNobel' oleh Menteri Sains Teknologidan Alam Sekitar, Datuk Seri LawHieng Ding.Tarikh: 29 Januari 2004Temoat: Suria KLCC.

" Dialog Penyelidikan Perubatan

Malaysia SwedishTarikh: 5-6 Februari 2004Tempat: Kuala Lumpur

z Pembukaan rasmi Pameran 100Tahun Hadiah Nobel, Kuala Lumpur2004 dan Forum Antarabangsamengenai Kreativiti oleh PerdanaMenteri Datuk Seri Abdullah AhmadBadawi.Tarikh: 20 Mac 2004Tempat: Pueat Salns Negara

esti8otmy rr

LFFIED Bernharo Nobel was:i :, born in Stockholrn, Sweden on

. {d 21 Octobef 1833 When he.' ' -.r \ras e'ght. the lamily moved lo

Russia where hls lather opened arnechanical engineering worl(shop.

His interest ln science, espec allychernrstry. ppeareo at an early age: indue cours he also acquired extenslveli lerary and phi sophical knowledge,not least thank to the ease with which

own, never taking any college oruniverslty examination.

He reiurned to Sweden in 1863 andbeqan work as a c'lemist at his father'sworkshop at Heleneborg in Stockholm

Applying the ltalian Sobrero smethods. he succeeded in Judherdeveloprng the explo ve nrl 'og'ycerine.which he began man tactur ng InSweden ln 1864

Plants subsequentlY oPened InGermanv and Norway, and then inother European counlries and America

In 1867. Nobel obtained a patent ona special type of nitroglycerine whichhe called dYnamile.

The invention quicklY Proved ltsuselulness in building and constructionin manv countries.

Production went hand'in-hand withresearch. energetically carried out atlaboratories Nobel established inStockholm and Hamburg and laler alsoin Paris, at Bolors, and in San Remo

The original form of dynamllewas gradually replaced bYge la t rne dynami le . wh lch wassaler to handle. In thatdevelopment, ioo, Nobel Played amalor pan

Alfred Nobel wound uP with atotal of 355 Patents, some moreimaqrnative than useful. othersbott extremelY Practicable and

The great scientist who

12

studied on his own

valuableHe went on experimenting in pursuit of

inventions in many fields, notably withsynthetic materials.

Income from the many enterprises allover the world in which he had interestsmade hrm one ol the wealthiest men inEuroDe.

Nobel took a keen Interesl in socialquestions, and is known to have held radicalviews on many contemporary problems.

His scienti l ic and industrial activit ies tookhim to most EuroDean and Americancountries.

He lived in Paris lor a number of years,bul planned to return to Sweden and setl ledown lor good al Karlskoga, where heowneo propeny

On 10 December, 1896, before the planscould be realised. he died at hrs home inSan Flemo in l laly.

Alfred Nobel was a lonely man and wasoften in poor health. He was very modest,often appearing shy to other people.

Above all, he was engrossed in scientif icrdeas and in the practrcal management olhis many European enterprises, anddevoted himself night and day to his studiesand work. His dream was to be of service tomankind.

In January 1897 it was learned thal hehad left the bulk ol his considerable estateto a fund, the interest on which was to beawarded annually to the persons whosework had been of the greatest benetit tomankind.

His Will"TH E whote ol my remaining reatisable ostate shall be dsalt within the following way: the capilal, invested in sale securities by myexecutors, shall constitute a fund, the interest on which shall beannually distributed in the form of prizes to those who, during thepreceding yea( shall have conterred the grealest benefit on mankind.

The said inlerest shall b€ divided into five equal parls, which shallbe apportionsd as tollows: one part to lhe person who shall havemad€ the most important discovery or invention within the field olphysics; one part to the person who shall have made lhe mostimportant chemical discovery or improvement; one part to ths personwho shall have made th6 most important discovery within the domainof physiology or medicine; ons part to the person who shall haveoroduced in the field ot literature the mosl outslandino work of anidealistic t€ndency; and one part to the person rvho sFall hava doneth€ most or the best work tor fraternity between the natlons, lor theabolition or roduction of standing armies and lor the holding andpromotion ol p€ac€ congr€sses.

The prizes for physics and chemistry shall b€ awarded by thoSwsdish Academy of Sciences; that lor physiological or medicalworks by the Karolinska Institute in Slockholm; that for literaturg bylhe Academy in Stockholm; and that for champions of peace by acommittee of tive psrsons to be €lectsd by ths Norwegian Storting.

It is my express wish that in awarding the prizes no consideralionwhatever shall b€ given to the nationality ot the candidates, bul thatths most worthy shall receive the priz€, whothsr he be a Scandina-vian or nol,"

Paris, tho 27th of November 1895Alfred Bemhard Nobel

. www.nobel,noy'ong_com_wllll.htm

The statutes ot the foundation whichadministered the fund - the NobelFoundation - were adooted on 29 June

esti mg13

ADA tahun ini N.4alaysia akanmenerima kunjungan daril ima orang PemenangHadiah Nobel untuk men-

jayakan program bersempena den-gan Pameran 100 Tahun HadiahNobel yang bermula pada 20 Mac -27 Jun 2004. Tetamu khas ini akanberkongsi pengalaman, pendapatserta ilmu dengan kita di Malaysiadan pihak kementerian amatberharap warga L4alaysia khusus-nya pelajar universiti, kolej dansekolah menengah mengambilpeluang ini untuk bertemu dengantokoh saintis unggul dunia ini.Flebutlah peluang ini untuk menim-ba ilmu serta mempelajan pengala-man mereka dan meniadikan mere-ka sebagai 'role model' khususnyakepada semua generasi muda kitalvlereka akan menjadi telamu dienam buah negen yang telah dipil-ih oleh pihak penganjur.

RICHARD R ERNST Dilahirkan pada1933 di Winterthur, Switzerland dan ting-gal di rumah yang dibina pada 1898 olehdatuknya

Ayahnya Flobert Ernst menga,ar senib-ina di sebuah sekolah teknik di bandarraya Winlenhur yang menggabungkanantara artistik dan aKiviti industri

"Saya mahu memahami rahsia disebalik eksperimen kimia dan alam semu-la jadi," katanya

Beliau memenangi Hadiah Nobeldalam bidang kimia pada tahun 1991

Beliau akan menyampaikan syarahan,forum khas dan sesi motivasi sains diUniversiti Putra l/alaysra (UPN4) pada 18hingga 22 Julai Ini

GEBARDUS T I - ]OOFT"LELAKI yang tahu segalanya." Inilah

jawapan yang diberikan oleh Gerardus tHoott semasa drsoal guru sekolah men-genai cita-citanya ketika berusia lapantahun.

Ini bukanlah harapan yang luar biasakerana ketika itu pada 1953, pakciknyaFrits Zemike baru saja memenangiHadiah Nobel.

Walaupun lahir di Den Helder, Hoottdibesarkan di The Hague. Kemudian diaberpindah ke Londion selama 10 bulan,ketika itu dia didedahkan dengan alamsekitar dan buat perlama kali dia melihatgunung.

14 6tt '

mU()

RICHARD R. EBNST

"Saya mahu mengkajialam sekitar dan menerokasegalanya," katanya.

Guru sekolahnyabanyak mencetuskan inspFrasi dan membuatkanGerardus berfikir

Beliau memenangiHadiah Nobel dalambidang fizik pada tahun1999

Pada 2-5 Mac ini Hooftakan menyampaikansyarahan, torum khas dansesi motivasi sains di

GERARDUS T HOOFT

Nobel

LEE YUAN TSEH

Universiti Sarns l/alaysia (USM)

LEE YUAN TSEI - ]Dilahirkan pada 19 November '1936 di

Hsinchu. Taiwan. Ayahnya seorang artismanakala rbunya guru sekolah.

Pendidikan awalnya bermula ketikaTaMan berada di bawah penjajahanJepun tetapi lerbantut semasa tercetus'nya Perang Dunia kedua ketika pendudukbandar terpaksa dipindahkan ke kawasan

pada 8 hingga 11 Mei.

IVAN GIAEVEFIDilahirkan di Bergen, Norway pada 5

April 1929. Dibesarkan di Toten di manaayahnya John A. Giaever merupakan ahlilarmasi

Giaever bekerja dalam bidang filemnipis dan superkonduktiviti serta banyakmenjalankan kajian mengenai biofrzik.

Di samping itu Graever juga banyakmenghabiskan masa mengkaji kelakuanmolekul protein pada permukaan pepejal.

:VER CARL E. WEIMAN

Giaever memenangi Hadiah Nobeldalam bidang fizik tahun 1973.

Beliau akan menyampaikan syarahanoerdana, forum khas dan sesi molivasi!ains di Universitr Malaysia Sabah (UN,lS)oada ADril ini

CARL E WEII\,IAND ilahirkan pada 26 Mac 1951 di ban-

dar kecil Corvallis, Oregon, AmerikaSvarikal.-

BeberaDa tahun kemudian ibu bapa-nya berpinbah jauh ke dalam hutan ker-ana bapanya bekerja dalam industrioembalakan.

Ini menjadikan Werman seorang yangberdikari. Dra juga lebih suka meng-habiskan masa membaca buku daripadamenonton televisyen.

Guru sains dan matemalik di sekolahrendah banyak mempengaruhi pemikiran-nva dalam bidanq sains selain kawanbaiknva Brook Fiiey seorang anak prote-sor matematik.

Kajian dalam bidang lizik atom mem-bawa Weiman memenangi Hadiah Nobeloada lahun 2001

Weiman akan menyamPaikan syara-han Derdana, lorum khas dan sesi moti-vag sarns di Universiti Teknologi Malaysia(UTM) pada 13 hingga 17 Jun.

IVAN GIAEVER

Ialinkan kemesraan baru.

Kini lebih haya denganhhasiat susu, lcbih lazat.

Menampilkan idea kreatif pemenang NobelOleh KHAIRUNNISA SULAIMAN

UKU Budaya Kreativit i:Pameran Seratus TahunHadiah Nobel' diterbitkan sem-pena Pameran Seratus Tahun

Hadiah Nobel yang bakal berlangsungdi Kuala Lumpur l\,1ac ini

Buku yang diterjemahkan ke bahasaMelayu dari versi asal berbahasaSweden itu memaparkan kisah 30insan-insan luar biasa yang pernahmemenangi Hadiah Nobel dan juga 10persekitaran kreatif yang banyakmelahirkan pemenang anugerah

Buku 'n i bukan sa ja mengungka ikanpencapaian penerima Hadiah Nobeldalam bidang sains, kesusasteraan danperjuangan keamanan tetapi jugamenghuraikan pelbagai peringkatdalam proses kreatif yang meng-hasilkan pencapaian tersebut.

Penulis memberi tumpuan khususkepada regangan dalam

usaha melahiridea

kreatit pemena ng- pe menan g Nobel,iaitu antara proses dalaman dan luaran.

Elemen kebaikan dan juga keburukankrealivit i iuga dimasukkan dalam bukuini dengan mengambil contoh hasil cip-taan Alfred Nobel kerana ia boleh digu-nakan bukan saia untuk kesejahteraandunia tetapi juga untuk memusnah-kannya.

Dalam hayatnya, Nobel amatmenyedari hakikat ini dan menye-babkan beliau sering diburukesangsian. Antara ciplaan Nobel yangterkenal ialah dinamit iaitu bahan letu-pan yang boleh digunakan unlukkebaikan dan iuga keburukan

Dalam memoirnya, Bertha vonSuttner menulis bahawa kali pertamamereka bertemu. Nobel memberitahun-ya, "Kalau boleh saya ingin menciptasatu mesin atau bahan yang membawakemusnahan amat dahsyat sehinggamenjadikan peperangan amat ditakulidan tidak akan berlaku lagi buat sela-ma-lamanya."

Hadiah Nobel menawarkan peluangyang baik untuk menunjukkan per-

samaan antara kegiatankreati l dalam pelba-gai bidang anu-gerah.

Buku ini sebe-narnya bukanlah

merupakan katalogpameran semata-mata

dan bukan juga satukoleksi teks penulisan.

PemiIhan awal tajukkandungan yang akan

dipersembahkan telahdibuat oleh kumpulan-kumpulan kerja pada tahun'1998 dan '1999.

Bahan yang dihasilkanketika itu menjadi asas pa-meran dan juga penerbitan

buku ini. Sudah lentulahbahan tersebut telah diberikan

paparan Demeza meneruslmedia yang berlainan.

Sebahagian besar pameranmeliputi gambar fi lem bergerakyang digabungkan dengan artlfaksementara buku luga menggu-nakan gambar tersebut serta gam-

bar tambahan yang tidak dipaparkandalam pameran.

Buku ini menyedrakan lebih banyakruang untuk teks dan format yangberlainan berbanding paparan danmanuskrip l i lem dalam pameran dimuz ium.

Sepanjang beberapa tahun Pamerantetap di Stockholm dan penjelajahanpameran bergerak antarabangsa,paparannya akan diubah serta diperba-harui. Maka buku ini t idak semestinyamampu mencerminkan kandunganpameran itu sepenuhnya.

Bahagian pertama iaitu 'Altred Nobeldan Zamannya, menghuraikan idea-idea dan keadaan yang menjadi asaswasiat Alfred Nobel untuk mewuiudkanHadiah Nobel.

Bahagran kedua pula 'Sistem Nobel',menceritakan bagaimana hasrat Nobelditunaikan bagai mana Yayasan Nobelditubuhkan, bagai mana penyampaiananugerah dirayakan dan bagai manahadiah-hadiah ini telah ditafsirkan.

Bahagian ketiga, 'Daya KreatilIndividu . memaparkan usaha kreati 'sebrlangan penerima Hadiah Nobel -

daya penggerak yang mendorongusaha mereka, proses kreatil yangmereka lalui atau kejayaan yang mere-ka perolehi.

'Persekitaran Kreatif ' yang dipa-parkan dalam bahagian keempal pulamenceritakan beberaoa persekitaranyang memainkan peranan Pentingdalam perkembangan kreatit PenerimaHadiah Nobel dan meninjau bagaimanasesuatu persekrtaran dapatmerangsang pencapaian kreatif danjuga bagaimana pertukaran idea danpengalaman yang bermantaat bolehdigalakkan.

Tema utama pameran - regangananlara daya kreatif individu dan perse-kitaran yang merangsang penciptaan -

dipaparkan dalam bahagian ketiga dankeempat yang merupakan bahagianpaling komprehensil.

Buku yang dijual dengan hargaRM100 ini diterbitkan oleh AkademiSains Malaysia dan maklumat lanjutmengenainya boleh diperolehi denganmenguniungi laman web www.akademi-sarns.govmy

,*1ili,,f;;1i.l,:.i 11".,

\

16 est/

ffilb *H.

lstimewa 18

ruat / . * l * tq

,

\ r i lagen mcmber i anda s istem pcnghadaman lang s ihat In i adalah kerana

set iap botol \ l lagen mengandungi berbibon brk lcr i r L acidoPhi l t r \ yanB lcrbaik.

L. acidophr lus lang dihasi lkan di D.rkmal rcrmasyhur Chr H.rnscn digunakan

olch pcrusahaan tenusu di sc luruh duniaVitngcn sangat baik unnrk kesihaurn usus h berkenrn unluk mclalvan.ius hcmPcdu

dan asid yang ada dalam pcrul anda la bcrgcrak sccara mentcluruh kcscmua ceruk

usus. unruk memberi penghadaman lang scrnpurntrD r d a l a m u s u s a n d a t c r d a p r l b a k t c r i a b a i k ) r n g b c r p c r a n a n r n c n c k a n

pc(umbuhao brklcna jahrt Vitagen juga mcmb.rnlu mcnBurangkan pcngcluaran

bahan-bahrn mudarat yang mendatangkin pcnyakil

Vi lagen dengan L rc idophi lus in i d i \cbal ikan dcngarr sustr scgar bcrsama Jusbuah-buahan rulen yang dihasi lkan olch Val0ysin Nl i lk Sdn Bhd

Sistcm pcnghadarnan vang baik mcmbuark,rn lubuh anda srh,rr

Itinunloh yitagen setiap ha unuk nenperulchi lesihdan lon( bsik'

Vitagcrt:

ruy ttfiT

Vitagen@ Minuman s,,sa Kultur Yang sebenan

M I S t ^ e r d c a 7 9 5 5 ! 3 3 3

Oel Penyeiuk No,l di Jepun Untuk Konok-konok & Dewoso

. Sesuoi untuk dohi & tidok mudoh tonoool.

. lidok menyokilkon kulit.' Gonlikon dengon loprson boru lko keson p€nyeiukon hrlong

Dooolkon nosiholdohor tiko demom bederuson

Berwospodo terhodopproduk tiruon.Dopotkon KoolFever.

topison gelsqukyong lembul. lugo lerdopotuntuk orongb€rkusyen n! dewoso

Pengilong:

,ltt K0BAYASHI PHARMACEUTICALtJ CO.LTD. Jepun

Epn Tunggol UnlLrk M sio & S puroTOHIONKU SDN BHO :.lE6. lolon Bumo. 10350 Pulou Pinong Tel 04,228 7161 K L Tel 03 5634 4600

TOHTONXU I5I PTE IID55 Ub Avenue I #02 03 Singopuo 408935 Tel 02 745 8626URL hnp,//follow-me com my

Demom Mendodok BUATAN JEPUN

Lopison Gel Penyeiuk. lo memberi keselesoon don omot berkeson!

Terdopof dolom pek dewoso don konok-konok. Sesuoi uniuk seisi keluorgo,

Keboikon:. Keson penyeiukon serlo-merto.. Seliop lopison lohon sehinggo 6 iom*.. llodo kondungon ubof. Senong don memudohkon.

Boleh digunokon terus.

meny€rop cepor don membonlu

Bogo mono rosonyo sekorong?Seiuk don selesol

Koo Fevef Unluk onokondo yong

Rumusan semula judinyalembut untuk

seisi keluarga

Feathu Feathuleather fntnu

tia l

/

\- t

)

Feather Baru mengandungi ramuan scmula jadivang begitu lembut untuk seisi keluarga

Apab i la anda ing in membc l i s lampu unruk :c is i ke luarga . pas t ikananda memi l ih Feather , Rumusan baru Feather mcngandung iramuan semula jadi yang hegiru lembut untuk seriap abli kcluargai rnda. Kamomi l , pa t i l imau dan v i tamrn E, eks t rak daun l idahbua la dan minvak jo joba mtn jad ikan rambut anda b t rs ih danlembut semula jad i . Untuk ramhur vang leh ih l i c in , tamhah perap iFeather . Yang menar iknva, Fca ther sunggu l r mengunrungkan.

Feather kegemaran semula jad i

Santiago Ramon y CajalANTIAGO Ramon yCajal dilahirkan pada1 N/ei 1852 di Petrl ladiAragon. Sepanyol.

Semasa zaman kanak-kanak,dia berminat melakukan kerjasebagai seorang tukanggunting dan kemudiannyatukang kasut.

Cajal kemudianmeneruskan minatnya dalambidang lukisan dan ini terbuhidalam kerja-kerja yangditerbitkan.

Bagaimanapun, bapanyaseorang Profesor Anatomi dlUniversiti Saragossamemuiuknya agar belajardalam bidang perubatan.

Cajal juga belajar di bawahlatihan bapanya dan kemudiandia membuat lukisan atlasanatomi yang disediakan

bagaimanapun ia tidak pernahditerbitkan.

Pada 1873, Cajalmenerima Licentiate inMedicine dan selepas itubeliau bertugas sebagai dohorIenIera.

Cajal mengambil bahagiandalam ekspedisi ke Cubapada 1874-75 dan membuatpenyelidikan mengenaimalaria dan batuk kering.

Selepas ilu, beliau bertugassebagar pembantu di SekolahAnatomi, Fakulti PerubatanSaragossa dan kemudiansebagai Pengarah MuziumSaragossa.

Pada 1877, Caialmenerima iiazah DoktorPerubatan di N/adrid pada1883 dan dilantik sebagaiProfesor Anatomr Am diValencia pada 1 883

Pada 1887, beliaudinarkkan pangkat sebagaiProfesor Hislologj danAnatomi Patologi di Barcelona

Beliau drlantik sebagaiPengarah Instituto Nacional deHigiene and of theInvestigaciones Biolgicas pada190G1901.

Cajal merupakan pelopordalam penyelidikan sistemsaraf tetapr sumberinspirasinya adalah CamilloGolgi

Usahamemperkembangkan danmemperbaikr teknik Golgimembolehkan Cajalmembuat sumbangan besarkepada kemaiuan sains.

Pada separuh abad ke18, saintis belajarmewarnakan pelbagai tisu

badan bagi pemeriksaanmikroskop.

Bagaimanapun, kaedah utidak terlalu teratur untukkajian khusus ke atas selsaraf.

Pada '1870an, Golgimendapati bahawa sel saralboleh diwamakan secarakhusus dengan nitrat perak

Semasa mengunjungi

seorang rakan di Madrid pada'1 887, Cajal membayangkanpelbagai kemungkinan baruapabila dibenarkan melihatpersiapan trsu otak yangdiwarnakan menggunakankaedah Golgi.

Serat saral dapat dil ihatdengan jelas pada latarbelakang yang lutsinar' '

Sekali imbas sudahcukup Saya kagum dan tidakdapat mengalihkanpandangan dari mikroskop "kata Cajal

Penemuan tersebutmembawa satu tempoh yangluar biasa. Apabrla faha barutimbul dalam persediaan saya,idea-idea datang bertali arusdan bersaing antara satusama lain dalam minda saya "

Dengan kemahiran, gerakhati dan kedegilan, Cajalmenyesuaikan danmemperbaiki kaedah-kaedahGolgi

Akhimya beliaumenghasilkan penemuan yangmengubah pandangankontemporari tentang struKurdan lungsi srstem saraf.

Pertikaian saintifik yangberlarutan telah berlaku antaraGolgi dan Caial. Dan akhirnyaidea Cajal mendapatsokongan umum

Bakat Cajal tidak terhadkepada p€nyelidikan sarntif ik.Semasa kecil beliau inginmenjadi pelukis.

i/alah sentuhannya dalamlukisan imej dankemahirannya melakar terbuKisangal berguna dalam kerjasaintif ik.

Dalam banyak bidang Cajalbelajar sendin. Beliau adalahseorang perintis sebenarlebih-lebih lagimemandangkan sumberteknikal yang wujud padawaKu itu.

Hasil saintif iknya begitubesar Jika digabungkan karyakesusasteraan dan lukisanserta hasil kerjanya yang laindapal memenuhi sebuah

SANTIAGO RAMON Y CAJAL

Beliau pernah memenangibeberapa anugerah Memberof the Royal Academy ofScience of Madrid (1895); ofRoyal Academy of Medicine ofMadnd (1987); of SpanishSociety of Natural History andof the Academy of Sciences ofLrsbon (1897) dan HononaryMember of the SpanishMedical and SurgicalAcademy.

Beliau telah menerimaanugerah Kehormat DoktorPerubatan dari UniversitiCambridge (1894) dan DoKorFalsafah Clark University(Worcester Amerika Syarikat1899).

Pada 1906, Caial berkongsiHadrah Nobel dengan CamilloGolgi atas usaha merekaberkenaan struKur sistem

Caial mendirikanrumahtangga dengan DoaSilvera Faans Garca pada1879 dan dikurniakan empatorang anaK perempuan oantiga lelaki.

Beliau meninggal dunia diNladrid pada lS Oktober 1934.

est| mu21C}

tMrat Plants DoWith Sunfi ht

It's all powered by the sun!All those planls and animals - swooping. running,

hunting, growing, f lyrng, swimming, sneaking, eating,sniff ing, digging, buzzing, chirping, bit ing, stinging,reproducing, chewing, l icking...well, you get the idea....

It's the MysteriousEveMhing flowing through it all,

through every single one ol us! ltcomes into the food chain as radi-ant energy trom the sun, makeseverything happen, get's 'usedup", and goes out. (The energydoesn't really get used up, it iustturns into a form of energy thatmost living organisms can't use for

- heat.)

know the word for lhe orocess thev use to make

It's not lhat big of aonly hard to say if

full of biscuils.it together, 'foto-

'th' in the 'the' is pro-the 'th' in thistle or theo-

This power for life(and everything else). That we call enerov. flows intove call energy, flows Into

chain through our friendsplants. The planls do

wilh thal seeminglyenergy that seemsThey tum it into food,nice of the plants

can't eat sun-only eat plants or

zz est

' lh' in the or this.

Children may have accidentallYinvented the first telescope

SOME say that children playing in anAmsterdam optical shop invented the firsttelescope. The shop was owned by the Dutchspectacle-maker, Hans Lippershey. Thechildren happened to look through two lensesat the same time, and they discovered thatthey could see distant objects as though theywere up close.Lippershey is said to have improved on thechildren's discovery by putting tvvo lenses in atubo, one at each end. He called the inventiona "looke/' and sold it in his shoD. This eventoccurred some time in the early 1600s. As

with many inventions, it is possible that anumber ol people independently discoveredthe magnifying etfect of using two lens€s.Galileo, an ltalian astronomer and physicist(1564-1642), made improvements on thetelescope. With his homemade telescopes, hewas the lirst to study and report manyastronomical discoveries, such as the fact thatJuDiter has moons. The double lenses usedby the children, the "looke/ made byLippershey, and the telescopes made byGalileo are all examples of refraclingtelescooes.

g1 r'"r1, i gie.;q.t *r_:ientist Tiny thermometers

.: :, .'*;ir.ri',*]{i *tOW, ,,,i$t t${}.?t

in your skinlN your sk inthere arelemperature-sensitivenerve endrngsthat act l iketrnythermometers:they candetectdifferencesbetween thetemperature inside and outside of your bodyHeat is a form ot energy that always flows lrom ahotter surface to a colder sudace. lf you touch anobject that is warmer than your skin, heat istransferred from the object to your skin.Your skin sensors send a message to your bralnthal your skin is receivrng heat. Oependrng onlhe amount ol heat you receave, your brarn candelermine whether an obiect is hot or cold.lf an obiect is colder than your skin, heat istransterred kom your skin to the object. Your skrnloses heat, and your brain determines that theobiect is cold. In other words, whether somethingleels cold or hot depends on whether your skinloses or gains heat.All materials conduct heat, which means thatmolecules bump into each other and translerheat. But not all materials conduct heat at thesame soeed. Conductors are materials thatconduct heat quickly, and insulators arematerials that conduct heat more slowlv

THE Greek mathematician, Archimedes was getting into a tubfor a bath when he observed thal the water spilled over thosides. He realised lhat there was a relationshiD between hisweight and the amount of water displaced (pushed aside).He r€alised that the amount of water displaced (pushed aside)by his body vvas €qual to the volume of his body. While floatingin the tub, he also realised that all objects'lose" weight whenplaced in waterFurlh€rmore, the amount ol weight an object apparently loseswhen placed in water is equal to ihe weight of the water theobject displaces.He was so excited that it is said he ran naked through th€

slreets yelling "Eureka!" His joy was because hehad discoverod a means of determining th€

densities of things based on their weightand weighl loss in water. This technique

was needed to determine whether thsking's crown was made of pure goldArchimedes discovered that the crownwas not made of pure gold but was amixture of gold and silver.

Archimedes experiment€d f urther anddescribed what is now calledArchimedes' PrinciDle: a volume of

water as heavy as a particularobjecl must be displaced for the

objecl to float.

estiSotmgzt

Peiuang hakasasi fslam

EGUAM dan aKivis hak asasimanusia Shirin Ebadi dilahirkandi bumi lran pada 1947. Beliaumerupakan pemegang ijazah

dalam bidang undang-undang dariUniversili Tshran.

Berdasarkan kec€merlangan dalamk€rjaya, Shlrin telah dilantik sebagaiPresiden Mahkamah Bandar di lrandari tahun '1975 hingga 1979.

Bagaimanapun,selepas Revolusilran pada 1979,Shirin dipaksa

mel€lakkan iawatan dan sghinggasekarang beliau berlugas s€bagaipeguam dan menjadi pensyarah diUniversiti Tehran.

. ,

KanaK,Boliau

Sama ada dalam pgnyelidikan atausebagai aklivis koamanan, Shirinterkenal kerana momgromosikankeamanan serta memberikanpenyelesaian dsmokratik terhadapmasalah serius di dalam masyarakat.

Shirin juga lelah mengambilbahagian aktif dalam debat

masyarakat dan tsrk€nal dikalangan masyarakat bagimelindungi mangsa yangdidakwa atas kssalahan politikdan bersuara.

WalauDun Shirin mewakiliReformasi lslam, beliaussring b€rbalah mengenaiinterpretasi baru undang-undang lslam yang solarasdengan hak asasi manusiaseperti demokrasi.kesamaan dalam undang-undang, kebebasanberagama dan ksbebasanDersuara.

Beliau tidak psrnahmoninggalkan masyarakatBahai yang menimbulkanmasalah di lran s€iak

penubuhannya.Shirin jugamemps4uangkan

hak pelarian

1.. selain.wanitadan kanak-

Pertubuhan Hak Asasi Kanak-kanak dilran.

Shirin p€mah menulis beborapa hJahbuku akademik dan rsncana yangrnemfokusl€n mengenai hak asasimanusta.

Antara bukunya yang telahditsrjemahkan ks Bahasa Inggerisadalah 'Hak Kanak-kanak Kdian HakUndang-undang Kanak-kanak di lran'Cfehran 1994) ditsrbitkan denganke4asama UNICEF dan Sejarah danDokum€ntasi Hak Asasi di lran' (NewYork,2000).

Ssbagai peguam, Shirin tedibatdalam beb€rapa kes politik yangbersifal kontrovsrsi.

Shirin pernah msnjadi peguamkepada keluarga penulis dan ahli bijakpandai yang menjadi mangsapembunuhan b€rsiri pada 1999 dan2000.

B€liau dongan aktif dan b€rjayamenyelesaikan kes di sebalik seranganpelajar di Univsrsiti Tehran pada 1999yang menyebabkan beb€rapa orangp6lajar terbunuh.

Shirin tidak Demah serik dalampe4uangannya walaupun pernahdipsnjarakan bob€rapa kali.

Berlandaskan a,aran lslam, kempenShirin menjurus ke arah menyelesaikanmasalah sosial dan mempromosikanatau memperkenalkan p€mikiran barudalam lslam.

Beliau mempamgrkan keupayaannyassbagai peguam dengan mswakili sertamembela individu dan kumpulan yangmsnjadi mangsa sistem politik yangmenyalahi inlerpretasi lslam.

Shirin juga sedia bekerjasamadengan wakil daripada mereka yangberpandangan sekular, selain ahliagama.

Robotkini mampu membawa

manustaEBUAH robot yang boloh membawamanusia lelah diperkenalkan di Jepunbaru-baru ini. P€nciptanya dariUniversity Waseda, Tokyo, berharap

robot berkaki dua itu akan dapat membantupengguna kerusi roda memanjat tangga danmembawa beban beral suatu hari nanti.

Robot yang menggunakan kuasa bateri iludinamakan WL-16, merupakan sebuah kerusialuminium diletakkan atas dua set teleskopkutub yang bertindak sebagai kaki.

Berouluh-Duluh'actuators' membantu kakirobot untuk bergerak sejauh 30 senlimeler (cm).

WL-16 menggunakan 12'aclualors' untukbergerak ke depan, belakang, kiri dan kanans€masa membawa seorang dewasa yang berat-nya 60 kilogram.

Robot itu boleh mengubah kadudukan badanserta berjalan walaupun orang itu membawabebanan.

la boleh bergerak beberapa milimeter padasatu masa tetapi mereka berusaha untuk mem-bolehkannya menuruni anak tangga.

"Saya percaya robot ini akan membolehkanpengguna kerusi roda turun dan naik tanggadengan mudah," kala Alsuo Takanishi dariUniversiti Waseda.

dapat dalem baterl bla8a.Menurut Lal, tenaga radiasi

gamma yang toftasil detipadapereputan nuldear tidak b€oahayabagi badan.

APA yang dimakan oleh ibu anda semasahamil akan msn€ntukan jangka hayatanda, menurut satu kajian yang dilakukanterhadao sekumDulan tikus.

"Kami mendapati jangka hayat berubahhampir 50 peratus dengan p€rubahan dietibu tikus," kaia Susan Ozanns yang men-ialankan Denvelidikan bersama-samaNicholas Hales di University Cambridge,Unit€d Kingdom.'Kepada manusia, kami yakin ia akanmenentukan Derubahan usia antiara 50hingga 75 tahun," katanya.

Dalam kajian itu, penyelidik m€mbetikanbsb€rapa jenis makanan kepada sekum-oulan 144 ekor anak tikus dan ibu mereka.

Anak tikus yang diberi makanan ber-khasiat seiak dalam kandungan telah hidupl€bih lama b€rbanding yang lain.

Malah iangka hayat merska l6bih lamajika tidak diberikan makanan ringan ataumakanan segera yang kaya dengan guladan lemak.

Anak tikus yang tidak hidup lamabiasanya m€nerima prolein rendah semasadalam kandungan walaupun diberikanmakanan berkhasiat selepas dilahirkan.

Malah hayat mereka akan s€makinsingkat jika mereka diberi makanan kurangberkhasiat seleDas cerai susu.

BuKi menunjukkan mengawal kandun-gan kalori dalam diet akan mamanjangkanhayal.

Jika kajian ini s€suai kepada manusia,ini msmberikan implikasi bagi waniia yanglidak menyusukan anaknya, kata Ozanns.

Susu lormula biasanya labih kaya denganorot€in dan kalori darioada susu ibu.

lni bermakna bayi yang tidak cukupbulan atau kurang beral badan akan mem-punyai iangka hayat pendek jika diberikansusu formula.

3.7::ry:gz:ffi. wv.ng||!d.|rlH.oorlt

Diet ibutentukan jangka

hayat anak

BATERI yang menggunalan tenagEdaripada isotop radioahif bol6hm€mbskalkan tonaga bagi kogunaanp€rkakas el€ktronik s€lama 50tahun, kata p€nciptenya. Bated inimenggunakan isotop radioaKif nikol-63.'la s€6uai bagi sonsor miko€lek-tronik kecil yang ditanam di dalambangunan atau badan," kata Amil Laryang mgmbangunkan sistsm b€*+naan bsEama-sama b€b€raDarakannya di Corn€ll Unlversity, N6wYofi, Amerika Syarikat.

Lal b€dcta, lor(bpat bob€rapgbahan glektronik memedukan tsnagar€ndah b€rpaniangEn yang tidak ter-

estiSotmg zs

Istimewa ! EksklusifTawaran langganan produk Utusan Melayu (M) Berhad, majalah-majalah & akhbar Utusan Melayu Mingguan

A.nda ciada masa untul ke kedri buku l aau takur keringgalan isu-isu dan keluaran produk-produk kami IBerlangganlah sekarang, produk pilihan anda akan dihanw rerus ke pinru rumah andal

Kenapa pokok penting kepada manusia?l\,lANUSlA dan haiwanmemerlukan oksioen un-tuk hidup. Oksige; adalahgas yang ditemui dalamuoara.

Setiap sel dalam badanmemerlukan oksioen vanodiambil bagi mendhasitka;renaga.

gunakan oleh badan sertagas lain yang dihasilkansemasa fungsi sel lerma-suk gas karbon dioksidayang lerdapat dalam uda-ra.

Manusia tidak bol€h me-ngambil karbon dioksidatulen kerana gas ini amatberbahaya dan beracunoaoa manusra.

Sebab itu kebanvakanrumah kini mempunyaialat penggera untuk me-ngesan asap yang akanberbunyi apabila kandung-

an ka6on dioksida menia-di tinggi.

Tapi mengapa kepeka-tan karbon dioksida di da-lam udara tidak berbahayakeoada manusia?

ini kerana ookok mem-bantu menyerap karbondioksida. Daun akan me-nyerap karbon dioksida diudara dan membina gulabagi makanannya dan ke-mudian membebaskangas oksgen.

Kerana itu pokok pen-ting dalam kehidupan.

Jawapannya kita boleh minum seba-nyak mana air kerana badan telah di-lengkapi dengan sislem yang bolehmengeluarkan air berlebihan.

Badan akan menerima isyarat untukmemrnum air atau membuanq air daridalam badan bagi menetapkai kandu-ngan air dalam badan.

Apabila dalam keadaan dehidrasl

Seorang manusia memerlukan seku-

dengan air?

rang-kurangnya lapan gelas air seharibagi membolehkan sistem badan beria-be4a-ran rancar.

IKA kita l idak boleh menoambilmakanan berkalori. gula danlemakyang berlebihan, bagaimana pula

Tanpa keseimbangan air, badan ma-nusia tidak boleh melakukan tuoas se-perti mengangkut nutrien, mengFadam-kan makanan, menelaokan suhu ba-dan, berpeluh, urin. membantu sistem i-munisasi dan reaksi kimia vanq berlakudalam badan sepaniano m-asal

Ginjal pula dir;ka'uniuk menapis oanmemproses 15 l iter air setiap hari, olehitu kita boleh minum lebih banvak airbagi kesihatan.

,:. t . :, . 1 ; r -r t7-i :.1,r'1;..

. . . . ' . . . t t ' t , , .a t ' , .2 : , tX ; . i ; : ; .

l . ' . : : ' ' : : , : . t t i ' l

SEPERTI yang kita ketahui, semuamanusia dan haiwan bernafas meng-gunakan oksigen yang berada diudara.

Tetapi bagaimana pula ikan berna-fas di dalam air?

lkan mempunyai satu set lapisannrpis di bahagian kepalanya yang di-panggil insang dan bukannya paru-paru.

la akan menyedut air ke dalammulutnya dan kemudian menolaknyakeluar melalui insang tersebut yanEterletak di bahaoian mulut.

Semasa air -mengalir

keluar, in.sang akan mengambil oksigen dalam air supaya ikan boleh bernafas.

$4mw to cneate a

ObiectiveDiscover how the Ancient

Egyptians used drying as onestep in the mummificationprocess.

To Do and ObserveMake the Natron solution

(recipe on the right) in the plas-tic bag. Carve a lace into theapple with the popsicle stickthen stick the popsicle stick intothe apple so you have a handle.

Dip the apple into the NatronSolution until the face is cov-ered, and leave lhe apple in lhebag. Safety precautions: doNOT eat the apple or theNatron Solution; wash yourhands after the activity anddon't louch your eyes or mouthuntil you wash your hands.

You might want to wear plas-tic safety goggles. Leave thebag open in an upright positionto allow air to flow. Record yourobservations as your applemummities. What happens tothe apple once it is coveredwith the Natron Solution? Howmuch time does il take for theapple to turn into a "mummy"?

Whet's Going OnThe Natron Solution dries the

apple just as it would dry ahuman body to make a mummy.By eliminating moisture, youhave eliminated the source ofdecay. Natron is made up olfour salts: sodium carbonate,sodium bicarbonate, sodiumchloride, and sodium sulphate.

The sodium carbonate worksas a drying agent, drawing thewater out of the body. At lhesame time the bicarbonate,when subiected to moisture.

-.q-L€l

increases the pH thal creates ahostile environmenl lor bacteria.

ParenVTeacher TipsThe mummification ol the apple

may take up to two weeks. Othersuggestions for the mummificationprocess: lry using chickens or gamehens. Adjustments would have to bemade to the amount of NatronSolution used and the time allottedtor the experiment. The AncientEgyptians believed that mummilica-tion was necessary for eternal l i fe.

The soul needed a body to whichto return. Challenge your children toresearch the afterlile beliefs ol theAncient Egyptians. Also challengevour children to research other cuFiures thal Dracticed mummification.

What other substances did theAncient Egyptians use to makemummies? How did the AncientEgyptians discover Natron? Howlong does it take for your aPPle tobe mummified? Whal changes tothe apple did you observe duringthe mummificalion Drocess?

- Contributed by: PutnamMuscum of History and NaturalScience

You n€od:

t 112 appler 1 popsicle or craft stick. 1 medium-sized plastic bags

that sealsr Natron Solution: 1l4 cup tiable

necessary.

28 e.si/dotr-trtl

I I

I2

Build and test a

Obiective

Investigate ways of crealing astrong structure using only a pieceor paper.

Two wooden blocksA sheet of paperA number of coins

To do and observe1 . Set the blocks about 15 cm (6

Inches) apart on a table or f loor.2. Create a paper bridge that

spans the blocks and supports asmany coin "cars" as possible. Foldlhe paper to make it stronger. youcan only stack coins in the centreof lhe roadway, not on lop of theblocks. Try folding the paper in dif-lerenl ways to construct thestrongest roadway. Whal otherhousehold items !r,/ i l l your roadwayhold?

3. Discuss your results anddetermine which struclure was thestrongest and why.

Whal's going onFolding the paper as if to make

a paper fan makes a corruoatedroadway. The tolds form a ienesof triangles. Triangles form theStrongest StructUreS.

A slructure is anything that sup-ports its own weight against gravi.ly, plus lhe weight ot anotherobiect. Weighl provides two kindsof lorce. compression and tensionCompression is a push down onlhe structure that must be chan-nelled to the ground Tension is apull that slretches the structure.Triangles support both ol theseforces Compression pushes downequally on two sides of the trian-gle, causing the base to be pultedequally in two directions, whichcreales tension. The triangle is thestrongest Slructure because allthree sides bear the load. In asquare, only two sides of the fourbear the load. This equaling of theforces makes the triangle lhestrongest struclure

The corrugated roadway uti l isesthis strength to increase thestrength of bridges

ParcnUteacher tipsTry the same experiment, but

aller the distance between blocksTry different materials tor yourbridge. What works best?

In order to understand the ten-sion and compresslon forces thatare placed on a structure, create a'people arch' with your chrldrenTwo people stand facing eachother, at least two feet apart. (you

might kneel to become the sameheight as your child) Both leantoward each other, putting theirhands on the other's shoulders.Where do they feel a push (com-pression)? Where do they feel apull ( lension)?

Challenge your children to trythe above experimenl using lhethrckness of two or three sheets ofpaper This wil l dramaticatlyincrease the strenglh of theirstructure, and enable greater loadDeaflng.

- Contributed by: New yorkHall of Science

uvww,tryscience.org

29

Oleh MOHD. RIDZWAN MD. IMAN

UNIA tanoa semoadan atauIntemet sememangnya meru-pakan dunia yang mempunyaiberibu-ribu bahasa di dalamnya.

Walaupun bahasa Inggeris menjadibahasa utama tetaDi bahasa-bahasa lainseperli Bahasa Melayu turut digunakandengan meluas dalam dunia web lerse.ouI.

Bagaimanapun, masalah bahasakadang kala boleh membaiaskan usahakita mendapatkan maklumat sebanyakmunokin dan Internet memandan-gkan kita mungkinhanya memahamibahasa l\,4elayu atauInggeris sahaja.

Sebenamya kita tidakkeseorangan Beraparamai sangat pendudukdi dunia ini yang mampumenguasai lebih daripada tiga bahasa.

Sehubunoan itu kita memerlukankamus. Sebenamva selain kamus.Intemet juga boleh dijadikan sumber teFbaik untuk membantu kita mendaDalkanterjemahan kepada pelbagar bahasaounta.

T€rdapat banyak laman-laman webmemberikan pelkhidmatan penterjema-han dalam bahasa Inggeris, Perancis,Jerman, Jepun, Korea, Rusia, Cina, ltali,Belanda, Arab dan sebagainya.

Laman web SYSTRAN di alamatwwwsystransoft.com misalnya, mem-berikan anda 35 bahasa terjemahanuntuk menterjemah teks dan iuga lamanweb.

Terdapat juga laman web yangmenawarkan leriemahan bahasa Melayukepada Inggeris seperti laman webkamus Melayu-lnggeris Bhanol yangboleh diakses di laman web httD://dictionary.bhanot.neMndex.html.

Anda boleh klik pada mana-mana hurufuntuk mendaoatkan oerkataan dalambahasa l,4elayu atau menekan butang'Word Search' untuk mendapatkan terjemahan bahasa Melayu kepada Inggeris.

Laman web Bhanot ini disenaraikandalam web Xlatlon.com yang turutmenawarkan pelbagai bahasa lain untukkamus, glosari dan sebagainya.

Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP)juga menawarkan perkhidmatan menye-mak bahasa dalam talian melalui lamanweb www.dbP.gov.my.

Bagaimanapun, untuk mendapatkanperkhidmatan tersebut, pengguna perlumendattar sebagai ahli bagi mendapatkanperkhidmatan nasihat bahasa dari agensikeraraan ini.

KaryaNet melalui laman webhttp/ 't/wr r.karyanet.com.my jugamenawarkan perkhidmatan KamusInggeris Melayu Dewan dan juga KamusKomputer.

Sebelum ini, terdapat juga pefthid-matan penterjemahan bahasa Melayukepada Inggeris, Jepun, Cina danIndonesia yang ditawarkan oleh Arcnel dilaman web htlp://sangeniaya.arc.net.my/dicUindex€.html Bagaimanapun,kunjungan terbaru estidotmy ke lamanweb ilu mendaoati ia tidak boleh diakses.Berkemungkinan sedang diseleng-garakan atau ditutup sementara waKu.

Teriemahan satu demi satu perkataansememangnya agak mudah danketepatannya tinggi tetapi terjemahanuntuk satu ayat atau seluruh laman webkadang kala menghasilkan te4emahankurang tepat dan juga kelihatan melu-cukan. Bagaimanapun, secara keselu-ruhannya ia masih boleh difahami olehpen99una.

Teknologi te4emahan laman-lamanweb bahasa Inggens yang banyak terdap-at di lntemet juga masih belum mencapaatahap yang membanggakan kerana keter-batasan kebi,aksanaan sistem komputeryang digunakan.

Bagaimanapun, pelajar boleh menggu-

nakan kamus dalam talian untuk mendap-atkan penerangan lanjut atau menyemakejaan tepat seperti boleh dilakukan dilaman web www.dictlonary.com,

Dictionarv.com tidak memberi teriema'han kepadd Bahasa Melayu tetapi iabanyak memberi maklumat yang pentingberkenaan dengan makna, cara penyebu-tan dan juga contoh Pengunaan.

Menggunakan kamus dalam taliansebagai penyemak ejaan akan mem'berikan anda kepastian mengenai ejaanatau cara sebutan yang sebenar tanpawas-was.

Bagaimanapun, anda perlu melanggandengan laman web Dictionarycom inibagi membolehkan mendengar bunyisebutan tersebut kerana ia hanyaditawarkan kepada ahli-ahlinya sahaja.

Sebenamya pengguna perisian Word,PowerPoint dan sebagainya juga bolehmenyemak bahasa Inggeris yang digu-nakan sama ada dari segi ejaan atautatabahasa dengan menggunakan fungsi'Spelling and Grammar'.

Tidak dinatikan, para pelaiar sentiasamemeriukan kamus kerana ia bolehdibawa ke mana-mana sebagai rujukanoalino ceoat dan berkesan.'

Ba-gaimanapun, jrka anda berada dikomputer dan melayari Intemet, tdaksalah jika menggunakan kemudahan ter-iemahan dan kamus dalam talian diintemet yang banyak memudahkan kerjakita.

30 ei, i i#tr '

3.11r,. P r Ep?'!!Lr

koitra glu @IO)

ldn.!.llrit

ETML widatto, tal

ltp.r T.,t lkrh-tp a8.

&b.tftdc Ooe.t t t rt

!'di (PUS), p.rlnl|!lGoM), ce oflAGA) .nt 7o! rNIAGA) lod..',tE

l Bc l r r j a rd lf i (r l) ,-- l , . \ as' ' ln

swEDrsil{'rNDu.sl- t

; d

-

\

Cf r r l r : ! 33 lS t a _ . _ _ | : 1 . ; r l : n . : , , \ r r , f j , e n t e od r n a r l . , r . r , e C a S : t r . i r l u r a i l r f t s!u I r ' rc r ' rr t--rast cn th s ar t . l () ,rnt. , .nt '^/as tobe !sa,l i . i n,, ' ra ds for peop e t/hose ,nicrk

r iC : l : ,E , r f i . r r . L r ' r - r i r - / i l l r , \ 3 i t cC th i :p r : ' t r t _ n r r _ , e n : a l l _ r u ! t r i : t : are r , a ' l i , r r en ! t , F ! t : i " a rded nlg0 l i r r f ] ohe r P r i ze s s1 t l r . f r os : ho -l toUTcal I r l f l l r10r 0

n 13.1.1 f hlrrr l s 'an'r , , , 1r.r, , / t i . l tc StPet-. .r , r B ::s a . , ,hr: -c i : t ta feC h sed lan1 I I r , e e : i , . : . r , , r : a / r L r ' . f l

' i . 1 | I . j ' ! i r . f - I : n : l - accsNo i - i ' r ' , . , . . r r t . ' r q l . ' , , r l a ra tL l f e and

v"'Tai lc n,, , ;e s pOelry 1|rd r lavs nh s a j l : 1 r . i n , a j l l u , lB60s reoe.! l ' r :rpe 'r ! r t : : f . In f t l roIl e t r a : l r _ : _ , , , 1 , r ' : i l a a s et h r : f : h . , a , r , i . i r e T aNobe .1i,r , : .a, a(r 'airt a T r oln troo ycan r a, t l t , l I ne corolrsPo'nrler aa 1r_l 1.. ! : l r-r q,rhr \ asmos a " ! ' ' , . j i l r , nan 'ed t l r sr n l l . , l a . l , - ' r ' l

r e c c . . c _ . : _ , L l r r ' l a 6 i

He sc1 -p f aa lo r cs a rounclhc ! , ! 'C t o l r au r . r f i l ch r re d , / na

rnrlc i i t i l t :rr i , f a trJ Ia ," i ! :

C o r . : 1 r . r a - r - . i . r l a , r t a c r ! an e t . l I t : - r l n f , r - r : l \ r r ea i a roe

. j L ta i t l a r . r r r l l ! ea t t veysale exr) o:r !c Sa es oJ

dyni l ' l l r tc trro,rq frt

t-,

. l . lobe !reat f learth

a1;

.'li

ts s clt ter __el ' l rca'! .3Ca1t a t p.o,r aleo!a lab ar niorn"a-|. in of thc deve.Jp|]rcnl o] art iJ cral

r!boer calher s lki l l lu Lrrec c Lrs

-ila'r ars

Nalwa Arifah lsmailAlamat: 13, Jln lntan 2/3, Tmn. PuchongIntan 47100 Puchong, Selangor.S€kolah: Sekolah Kebangsaan PuchongUtama (1)Umur : 12Bidang sains pilihan: P€rubatan

Naiihah AzmiAlamat: No. 251, Jalan Azam 5/1,Tan Kangkar Baru. Bukit Kangkar 844ooSg Mah. muar JohorSekolah: S.l,4.J/K Pei Hwa, Muar JohorUmur : 14 tahunBidang sains pil ihan: Perubatan danKejuruteraan

Azuwan Mohd. ZinAlamati No 27,Taman Kurnia Jaya, GaliTengah, Raub PahangSekolah: Sekolah Menengah Seri Raub,PahangUmur : 13 tahunBidang sains pil ihani Reka Cipta

Nlk Nur Anls Amlra Nlk Mohd. HassanAlamat: S/2 No. 106, Kg. Sungai Budo(15350 Kota Bahru, KelanlanSekolah: Sekolah MenengahPenampang, Kota Bahru, Kelantan.Umur: 13 lahunBidang sains pilihan: Aeroangkasa

Gan Ben SengAlamat: 2739, Jln Besar, Lubok CinaMelaka, 78100, Melaka.Sekolah: SJKC Sin Min, MelakaUmuri 12 tahunBidang sains pil ihan: Reka Cipta

Seko lah :

Ahmat Abidi HosainiAlamat: 19 Lot 1888 Jln Tengah 6Tmn Harmonis 53100 GombakKuala LumpurSekolahr Tadika Sempurna Jln GombakKuala LumpurUmur: 6 TahunBidang sains prl ihan: Sains Komunrkasi

Hesbullah lsmailAlamat: D3-No. 17, Lorong Sri Tanjung 41,Sg. Layar 08ooo, Sg. Petani, KedahSekolah: Ma'ahad Al-Mashoor Al-lslam,Sg. Batu, Bayan Lepas, Pulau PinangUmur: 16 tahunBidang sains pilihan: Sains Sukan, RekaCipta dan Astronomi.

Nor Aliah Hanim MohamadAlamatr 409, Jalan Tunku Munawir,72000 Kuala Pilah, Negeri SembilanDarul KhususUmur: 17 tahun

Norllyana Mohd. FuziAlamat: No. 35, Taman Wong Wo Lo,Fasa 11, Jalan Batu Arang, 87007,Wilayah Persekutuan Labuan.Sekolah: SMK Membedai, wilayahPersekutuan LabuanUmur: 17 tahunBidang sains pilihan: perubatan

Umur : - E-mel :

Bidang sains yang diminati: I

Alamatkan b0rang anda kepada: Akademi Sains Malaysia (ASM), s02-4, Jalan Tun lsmail,50480 Kuala Lunpur. Anda iuga boleh e-melkan penysrlaan anda kepada:

nF --\

:''-

Sltl Falruz zulk8fi l iAlamat: 59, Taman Pertama 06010Changlun, KedahSekolah: SMK changlun, KedahUmur 17 tahunBidang sains pil ihan: Sains Komputer danPerubatan

E-mel: anim salsabila @yahoo comBidang sains pihhan: Sains umum

BORANG PENYERTAAN

kogado r€nua

ARS (Greek: Ares) is the godof War. The planet probabtygot this name due to its redcolour; Mars is sometimes

relerred to as the Red Planet. (Aninteresting side note: the Roman oodMars was a god ol agriculture bel-orebecoming associated with the GreekAres; those in favor ot colonising andlerralorming Mars may prefer thissymbolism.) The name of the monthMarch derives from Mars.

Mars has been kno$/n since prehis-loric limes. lt is still a favourite of scign-ce ficlion writers as the most lavourableplace in lhe Solar System (other thanEarth!) for human habitation.

The first spacecratt to visit Mars wasMariner 4 in 1965. Severat othersfollowed including Mars 2, the firstspacocratt to land on Mars and the twoViking landers in 1976 (tett). Ending along 20 year hiatus, Mars Pathfinderlanded successtully on Mars on 1997July 4 (right).

Mars' orbit is significan y elliptical.One result of this is a temDeraturevariation of about 3CPC at the subsolarpoint between aphelion and perihetion.This has a maior influence on Mars'climate.

While the average temp€rature onMars is about 2t8oK (-550C, -6ZF),Marlian surlace temperatures range

widely from as little as 140oK (-133oC, -207'F) at the winter pole to almost30CPK (27"C, 80oF) on the day sidedunng summer.

Though Mars is much smaller thanEarth, its sudace area is about thesame as the land surface area ol Earth.

Except for Earth, Mars has the mosthighly varisd and interesting terrain ofany of the lerrestrial planets, some ol itqurte spectacular:-o Olympus Mons: the largest

mountain in lhe Solar System rising 24km above lhe surrounding plain. ltsbase is mor€ than 500 km in diameler

d is rimmed by a clitf 6 km high.Tharsis: a huge bulge on the

Martian surtace that is about 40OO kmross and 10 km hioh.Valles Marineris: i system of

canyons 4000 km long and from 2 to 7deep (top ot page);Hellas Planitia: an impact crater in

the southem hemisphere over 6 kmdeep and 2000 km in diameter.

Much ol the Martian surface is vervold and cratered, but there are alsomuch younger ritt valleys, ridges, hillsand Dlains.

The southern hemisDhere of Mars tspredominanlly ancient crateredhighlands somewhat similar to theMoon. In contrast, most of the norlhernhemisphere consists of plains whichare much younger, low€r in elevationand have a much more comDlexhislory.

An abrupt elevation change olsev€ral kilometers seems to occur atthe boundary The reasons tor thisglobal dicholomy and abrupt boundaryare unknown (some speculate that theyare due to a very large impact shorflyatler Mars' accretion).

Mars Global Surveyor has produceoa nice 3D map of Mars that clearlysho$,is these features.

The interior of Mars is known onlvby inference from data about the

surface and the bulk statistics of theplanet The most likely scenario is adense core aboul 1700 km in radius, amollen rocky mantle somewhal denserthan the Eanh's and a thin crust.

Dala from Mars Global Surveyorindicates that Mars' crust is about 80km thick in the southern hemisoherebut only about 35 km thick in the north.

Mars' relatively low densitycompared to the other terrestrialplanets indicates that its core probabtycontains a relatively large traction ofsulphur in addition to iron (iron and ironsulfide).

Like Mercury and the Moon, Marsappears to lack active plate tectonics atpresent; there is no evidence of recenrhorizontal motion ot the surlace sucnas the folded mountains so common onEarth. Wilh no lateral platemotion, hot-spots underthe crust stay in afixed positionrelative to thesurface.. This,

along with Ethe lower .Lsudacegravity,

accounl '5.-. . :!for theTharisbu196 andits

may {f.+ ,

enormousvolcanoes.There is no€vidence of currentvolcanic activity,nowever.

But there is n€w evidenc€ fromMars Global Surveyor that Mars mayhave had tectonic activity in its €arlyhistory, making comparisons to Earthall the mor€ interestino!

l. What ls another nane br Ma|B?

2. Whldl u{as thg flr8t sgac€crafr tovieit Mars?

3. Who thlnks ot Mars ae afa\ourable plac€ ior habltataton?

,f. How ls Mats and Earth sarn€ ordfielgno

esti8otmg ss

FSTI Vocable is a puzzle that tests students knowledge in ScienceF and lvlathematics. Participating students will be able t0 increaseLtheir knowledge in th0se fields as well as improve theirunderstandrng of English

The puzzle is organised by the Science Academy 0i MalaysiaSyarikat Permainan (Malaysra) Sdn. Bhd. and Ljtusan llelayu (M)Berhad and offers prizes that wtll stimulate the minds of students.

1. RATXAII TIIEVIA/P SUBMiIAIIAMNo 13, Jalan l\4ewah Z3Pandan Mewah68000 AmpangNo KP: J 816 345

2. XUIU! SltAFriA BT aturFrl12, Batu 2, Jalan Simpang34000 Taiping, PerakNo KP: 870415-38-5248

3 ltl tt 8r raita'10-8, Blok Pasir lMas17700 Ayer Lanas, KelantanNo KP: 90033'l-03-6504

4 lt0[0 ltazt0 I floltafl[atlNo 17, Taman Sulir, Pekan Jabi85000 Segamat, JohorNo KP: 880823-23-6283

5. [D StHAtU B Zt|ltAtPeti surat 233090726 SandakanSabahNo KP: 890408-12-5817

Lta: Winners who have not received theirprizes should call Frlral at 03-79503355

: ! i : : : .

. '! ) lrtl*r:i8rlr

/ 0pen t0 primary and sec0ndary sch00lstudents aged 17 or below

e/ Children 0t the stafi of the Malaysian ScrenceAcademy (ASM), Syarikat Permainan(Malaysia) Sdn. Bhd. (SPM) and UtusanMelayu (ir) Berhad are not eligible for thecompetit ion.

r, Judges' d€cision is final./ Enkies need to reach us before or on March

r0 2004/ Entries received alter the cl0sing date wil l not

be entertained

HOW TO PI.AYListed below are 10 words, 5 words arefound in the scrence subject and 5 wordsare found in the mathematics subiect.Letters in these words have been iumbl€dup. As a clue, letters underlined are in thecorrect position. unscramble these wordsand write them down correctly.

be chosen each month basedon the correct answers

Each winner will receive a games set fromSPM worth 8Ml00.

Home Addr€ss:

Age:

Binh Certif icate/l/C Nol

Mail your entri€s to:Akademl Salns Malaysla, 002-4, Jalan Tun lsmail, 5l)480 Kuola Lumput

10 winners v/i l l

EXAMPTE:t8tr'@o80NANEIATE'€o@c.,o

..4 LG t-.lF

SCICTCE'ooo@,'coooc

An!l"l

, rE r

- -L .=

flrmEx Trc

e ati r-ol(cE ,ePX I ) (T; iL Rr iE

o)(r)(c(8,i.F)(!f@€)c@)co

P)

96:

Ararol

34i',t

D n53.20 |(irinon |l0'O&orq P03 + odi'hQ rr$.70 : hk l!o' ruh Lun'pur + HodiohQ llll3.7o : rak lmr Xrnh tur'lu T0nF ilodohD [55.35 : Xod kid + ilodiohB 1H5.35 . ld lcdirlonp( tlodioh

O 1t66.20 : Xirimn lv s^lons Po' + tidiohD rfl66.70 : (* trlor |(uob Lurnpr + l|odrohD n|5 | .t0 : (cl Luor |(u0l0 Lumpu' Tonpo HodioltI 116l,76 : |(od lftdir + fiodid'E RX53.t6 Xod |(rodirTonpo flodioh

BORANG LANGGANAN

D nf,86.00 r |(iimon Wons^ions toi + lodhhD t al5.50 : (ek tuor |(uolo lunpur + Hod'ohD I[10.50 (el tuor (uqlo tunpu Tonpo HodiohD l,|t0.O0 Xod ttsdir+ liodohD tru1.00 | l(od |{rdit T'npo Hldhh

D nfl|06.00 |(irinon lhng/Xiory Pn + HodiohD tll06.50 I Gk tuor |(uoh lljmpr + HodiohI Rr96.50 : Csk bor luoh bmru hnp0 flodiohD Rt l 10.t0 : (!d X'd *HodnhD tt | 00.t0 | lod lredr TonF Hodioh

. th hr& /Fdo yds I i . Pdl&FE tld knii !dd!h nibl tc 51 d lld k.dr . pmhrlE (* k, (oh rrw lddoh hmNI tonhhi oi 50 s

PETBIYANIilllomo pembqor:

WA N ITAD U67.a0 : Xi'inal l{ont^rons P6 + ilod.hD U57.90 : &k Lla Xuoh tunpur + llo&hE rr6t.9o (* tua ltuoh Lmpu IonF fldiohO rrt0.52 tod ft'dir+ flod'ohD 1165.52 Xod |(rdirhnpo lhdiol'

I rrt9.60 : l0rimon Uons&oa Por + ilodidrI lI90,10 : (* tuor ftdo tumpur + tlodiohE rl|l2.l0 | Gk Lror ltuh Llmpr tupo HodnhE r||9l.6t : xod lred + Hodi'hD Mt5.6t : lhd |(afi IonF Hodoh

E rr6t.6o I n'on vions/lAhng PolQ rfl6!. | 0 r Gk tuor ltuoh tunprE rfl69,80 : xod |(rsdil

E t167.50 : |(irimon li0nslto"s PosQ ll6t. | 0 : (ek tum knlo tr:mptrD ttl69.!0 : lbd rredl

D 1fl259,60 : xirimon WlnsA/0ns P6 + Hodi0hD U250.10 : (4 Luor |{u0h t'rmpr + HodiohD 250.10: (* tuor ltudo bmpurTonF H0dhhf Rt2t2.Ol : |(od firudir + Hodiot'I t1262-0t : |tld |('sdir Tonpo Hod,oI

I rr3oa.m : l('nmu lvons/]il0'lg Pol + fl0drohI 11306.70 i Gl bor {|Ilo bnsrr + lldirfiD rr2tl.to bl t',tr tmk tump',r TlnF fldohO rr32l.5l Xd ldrt + llodrohD ttl05.t6 : Xd Xrdir TonF tldio[

D lt6t.50 : rninll v,lu4frns 10l + HodiuhD 1163.10 . (* tur fiuob Lumpur + lldohI tl5l.l0 : r* hnr X',oh bmF, tqTo lhditrI 1165.|| : {od Xredit+ Hodi$I ll50.|| : lbd Xr.d't IonF Iodr.h

D lIl0.0O Xi'jmun tons/Nor{ Po' + ilodnhE rlm.50 : Gk ll,ot xuh tunTur * ilodhhD rr7t.5o I Gk Luor |(uoh tunpur Tonp I'd'ohO rr$.60 . Id Irdir+ HodohE rff5.60 Xod ltdit To'I0 Hodioh

D lt33.t0 : IidnEl Woq^ro'{ P6 + flodohO 3i1.30 : (* Lu.t ruoh tumpur + odilhE Ur9.30 . (* Luor ltuoh tuluur Tonpo fldidrO tt35.2l . iod t'dil + HdiohI tt30.2l : Xod X'dit Inpo l|ofth

I tta,a.5o : |(iimon Ylhngnions Poi + HodiohE rr45.00 (!k Lror luolo bmF,r + tiodidlD lt3t.00 : (0kbo'tuhLump lonpo flodiohD rI|5.30 : lod x'odr + HodiohD t 3l30 rod Xrc& lonF tldioh

D rl52t0 : ririmon l|0r4/ton! P6 + HodioltD 1163.30 , (ak br ruoh tumpu + flodhhD 1t53.30 |CrktffixuohLunp TonF Hdi0hD 65.a{ | Xod |(rdir+ fldiohD tl55.g I lod |(ditr!|po Hodi'h

I rrt2.ro Ki'non ftnoiT0"s Pos + fldi'rhf, ttt2.to . C* tuor tuolo LlmFi + Hodi0ltf, tI67.tO : Gk b0' xdo brrur Tonpo lodi'hD rrl5.s6 , xod xru& + lhdioiO ltt0.55 : |(od trc& IonF odoh

Por 0l0u toli hepdo lohoghn t-ongg0non. tomptckr tri Uturon. tot6 ldon p/t0,K0"G0n Per|6ih00n 8oryi.J€lqen l0 t3650 80nd0r tru Bongr, S.t0,{0r Doruttheo. toloylro.

r hl :0189265511 $mb. 4046(R0hoh^hiiml 1052tH0iin;1, $t6u0y0tr foh:0!892d5048 r t-md I loDggrn@(ltuson.rom my (oro Eoyoron:

l. Sersomo inidiserlokon lfirimon Worg,4long Pm{ek llo :'Jilo,lulis nomo _don llo l(od Pengenolon di hdokong (i mon lVongAVong pos/Gl.)r|0 lenrempon U mmggu unluk penghont0r0n n0skh0h perl0mo.. Hodi0h teft0d sclq0i

rlok morih 0d0. ' llntuk boyoron nelolui cel d kod kedit . lonooonon okqnbe*u0tku050 seteloh pemproroqn Fmboyoronroh don mendopot pengeflho; doi bonk.

lAIIGGAIIAIIE Perendhion - r Syorikot rrhrhhorui{Ull}llomo Pelonggon :Alomo :

lmtod :tlo [.P {00ru) : Peleriaon :

bemilsi Rl'lhpodo llTUSAll liltl,tYU (|ll8HD onu2. ilod lredit (Silo tuilut boyoron dod l(od l(red s0l0l:r-- AilEX r-- vtSA r-- TSTERORD r-- Dt nSllomhor l(od lredil

Iorikh Lupl l(odTorilh

llolel: nl {P} tll/n

l(OD : tSlllloTfiY

Ioriotongon Pemegong l(od

Hantarkan borang ini be3erta Cek/Mo/Po kepada:

j* fi. Utu5an Publl<.tiors & Dlstrlbrto6 sdn Bhd (26823-A)! t 1 & 3, lalan 3/91A, Taman Shamelin Perkata, Cheras, 56100 Kuala Lumpu.

Sila hubungi Bahagian Pemasaran Telr 03'92a5 6577 ' Faks: 03-9287 4645

n Money order

I Bank Dra f

f Postal order

!cek-cek hendaklahd ipa lang dan d ibayaratas nama UtusanPublications &Distributors 5dn Bhd

--

RAKAN ESTIDOTMV RM1lPESANAN TERUS: RM13

Seko lah / o rgan isas i