buku saku kelas 5 semester 1 tema 3

8/19/2019 Buku Saku Kelas 5 Semester 1 Tema 3

1/37

MADRASAH IBTIDAIYAH NEGERI BEJI

BUKU SAKU TEMATIK 3

Muhammad Anas

5A

Untuk menunjang pembelajaan Temat!k Kela" 5Seme"te #


2/37

#


3/37

Daftar Isi TEMA 3 KERUKUNAN DA$AM BERMASYARAKAT%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%5SUB TEMA # BENTUK&BENTUK KERUKUNAN%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%5

#% K'"akata%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

(% Iklan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%3% )eban*!ngan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%+% Tekn!k *a"a bema!n "epak b'la%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%5% K'"akata baku *an t!*ak baku%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%,% Iklan ek"p' !mp'%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%-% Man.aat Ek"p'%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%/% Man.aat Imp'%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%0% Sumbe Eneg! $!"t!k%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%

#1% Man.aat eneg! l!"t!k%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%##% Rangka!an $!"t!k%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#(% Bema!n alat mu"!k !tm!" "e*e2ana%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#3% )e!laku ang men4em!nkan pe"atuan *an

ke"atuan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#+% )eban*!ngan ang *!keta2u! jumla2 *an

"el!"!2na%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#5% Un"u&un"u !klan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#,% Tujuan !klan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#-% $embaga bu*aa *! ma"aakat%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#/% )eban*!ngan "en!la!%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#0% )eban*!ngan bebal!k n!la!%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#1(1% )e!laku ang men4em!nkan pe"atuan *an

ke"atuan *! "ek'la2%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#1(#% Membuat an4angan !klan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%##((% Menan!kan lagu "e"ua! n'ta"!%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%##(3% Rangka!an "e!%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%##

(+% Rangka!an paallel%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%##(5% Menamp!lkan !klan ang *buat%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#((,% )e!laku ang men4em!nkan pe"atuan *an

ke"atuan *! ma"aakat%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#((-% Upaa pele"ta!an bu*aa%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#((/% Menan!kan lagu *ua "uaa%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#((0% Geak *a"a "aat bema!n "epak b'la%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#331% )ebe*aan Ma"aakat )e*e"aan *an )ek'taan

#3(


4/37

SUB TEMA ( MANAAT HIDU) RUKUN%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#5#% Suat )em!ntaan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#5(% Skala pa*a peta%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#5

3% Suat )ena6aan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#5+% Keja"ama b!lateal%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#,5% K'n*ukt' *an I"'lat' l!"t!k%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#,,% Ham'n! pa*a alat mu"!4 mel'*!" *an !tm!"%%%%%%%%%%#,-% Man.aat )e"atuan *an Ke"atuan *alam Keluaga

#,/% Keja"ama eg!'nal%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#,0% Suat )ejanj!an Keja"ama%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#-#1% Skala pa*a ukuan gamba%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#/##% )enggunaan "kala pa*a *ena2 *an

pema"ala2anna%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#/#(% $embaga Ek'n'm!%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#/#3% K'pea"! "ebaga! lembaga ek'n'm! akat%%%%%%%%%%%%#0#+% )e"atuan *an ke"atuan *! "ek'la2%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#0#5% )euba2an bentuk eneg! l!"t!k%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%#0#,% Renang Gaa Da*a%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(1#-% Bema!n alat mu"!4 mel'*!" *an !tm!"%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(1

#/% )ean lembaga ek'n'm!%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(##0% T!n*akan pe"atuan *an ke"atuan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(#(1% Keja"ama Mult!lateal%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(#(#% 7aa memba4a n't bal'k%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%((

SUB TEMA 3 7ARA MENJAGA KERUKUNAN%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(+#% Memba4a *ena2 be*a"akan aa2 mata ang!n%%%% %(+(% Menggal! !n.'ma"! pent!ng *a! tek" ba4aan%%%%%%%%%(+

3% Magnet *an kegunaanna%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(++% Menul!"kan 2a"!l *!"ku"!%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(55% Geak ta! betema%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(5,% Menentukan ute *engan memba4a *ena2 *an

meng2!tung jaak%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(,-% Ak!bat&ak!bat t!*ak a*ana pe"atuan *an

ke"atuan *! uma2%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(,/% Membuat e"a!%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(,

0% $embaga pen*!*!kan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(-3


5/37

#1% Ak!bat t!*ak a*ana pe"atuan *an ke"atuan *!"ek'la2%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(-

##% Menentukan ute *an menggamba *ena2%%%%%%%%%%%%(-#(% Man.aat pe*agangan !ntena"!'nal%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(/

#3% Mu"!k peng!!ng *alam geak ta!%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(0#+% Ak!bat t!*ak a*ana pe"atuan *an ke"atuan *!ma"aakat%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%(0

#5% Menguku pema2aman tek" *engan petanaan(0

#,% ung"! *an pean lembaga pen*!*!kan%%%%%%%%%%%%%%%%%%%31#-% Ke"elaa"an antaa geak ta! *an mu"!4 peng!!ng

31

+


6/37

BUKU SAKU KE$AS 5 SEMESTER #

TEMA 3 KERUKUNAN DALAM BERMASYARAKAT

SUB TEMA 1 BENTUK-BENTUK KERUKUNAN

RANGKUMAN#% K'"akata a*ala2 2!mpunan kata ang *!gunakan untuk

menu"un kal!mat bau% Man.aatna8 memu*a2kan k!ta

bek'mun!ka"!9 mempelua" 6a6a"an%(% Iklan a*ala2 "uatu bentuk pembe!ta2uan beupa

penjualan baang atau ja"a kepa*a ma"aakat ang a*a

*! me*!a 4etak maupun elekt'n!k%3% )eban*!ngan meupakan bentuk pal!ng "e*e2ana *a!

pe4a2an%

a 8 b ataua

b *engan b≠ 1% 7'nt'28

D!keta2u! umu Bau #( ta2un *an umu Aa2 +1 ta2un% Tentukan 8a% Jumla2 umu Bau *an Aa2na% #( : +1 ; 5(

ta2unb% Sel!"!2 umu Bau *an Aa2na% +1 < #( ; (/

ta2un%4% )eban*!ngan umu Bau *an Aa2na% #( 8 +1 ; 3

8 #1 at!na8 ma"!ng&ma"!ng umu *!bag! *engan

pembag! ang "ama #( 8 + ; 3 *an +1 8 + ; #1 maka= #( 8 +1 ; 3 8 #1

*% )eban*!ngan umu Aa2 *an jumla2 umu meeka%

+1 8 5( ; #1 8 #3 40

4 852

4 ; #1 8 #3

e% )eban*!ngan umu Bau *an "el!"!2 umu meeka%

#( 8 (/ ; 3 8 - 12

4 828

4 ; 3 8 -

+% Tekn!k *a"a bema!n "epak b'la%

5


7/37

a% Menen*ang b'la ke *alam ga6ang *a! jaak ( m= 5

m= *an - m

b% Mengg!!ng b'la *engan k'nt'l ang ba!k

4% Meng'pe b'la kepa*a teman

*% Mene!ma 'pean b'la *a! teman

5% K'"akata baku *an t!*ak baku% K'"akata baku a*ala2

kata&kata ang "e"ua! *engan ka!*a2 ba2a"a In*'ne"!a

ang belaku% K'"akata t!*ak baku a*ala2 kata&kata ang

,


8/37

t!*ak "e"ua! *engan ka!*a2 ba2a"a In*'ne"!a ang

belaku% 7'nt'28

Baku Tidak

Baku

Baku Tidak

Baku Ja*6al Ja*ual Ta!. Ta!pKu!tan"! K6!tan"! Na"!2at Na"e2at$ubang $'bang Eneg! Enej!

,% Iklan ek"p' !mp' a*ala2 !klan beupa baang atau ja"a

ang *!jual ke *alam atau ke lua nege!% Ek"p' a*ala2

keg!atan menjual baang atau ja"a ke lua nege!% Imp'

a*ala2 keg!atan membel! baang atau ja"a ke *alam

nege!% 7'nt'2 ek"p'8 2a"!l petan!an= 2a"!l 2utan= 2a"!l

pe!kanan= 2a"!l petambangan= 2a"!l !n*u"t% 7'nt'2

!mp'8 baang elekt'n!k= ken*aan bem't'= 4'mpute=

pe"a6at tebang= alat&alat beat%-% Man.aat Ek"p'%

a% Mempelua" pa"a p'*uk In*'ne"!ab% Menamba2 lapangan keja

4% Menamba2 *e>!"a negaa/% Man.aat Imp'%a% Mempe'le2 ba2an baku ang t!*ak te"e*!a *!

In*'ne"!ab% Mempe'le2 baang atau ja"a ang t!*ak te"e*!a *!

In*'ne"!a4% Mempe'le2 *an *apat mempelaja! tekn'l'g!

m'*en

0% Sumbe Eneg! $!"t!k%a% Eneg! l!"t!k meupakan eneg! ang t!mbul kaena

a*ana au" l!"t!k ang mengal! melalu! peng2anta%b% 7'nt'2 "umbe eneg! l!"t!k8 batee!= ak!= geneat'=

*an *nam' "epe*a%4% Eneg! l!"t!k *apat *!uba2 menja*!8 eneg! 4a2aa

?lampu@= eneg! geak ?k!pa" ang!n@= eneg! pana"

?"ete!ka@

-


9/37

#1%Man.aat eneg! l!"t!k%a% Menalakan alat&alat elekt'n!k ?T= a*!'= k'mpute@b% Ba2an baka ken*aaan l!"t!k ?m'b!l l!"t!k= keeta ap!

l!"t!k@

##%Rangka!an $!"t!k8 "uatu angka!an ang *!"u"un *a!bebeapa k'mp'nen elekt'n!k *an "umbe tegangan

ang *!2ubungkan= "e2!ngga au" l!"t!k ang bea"al

*a! "umbe *apat mengal!%

a% Rangka!an "e!8 angka!an l!"t!k ang *!"u"un "e4aa

be*eetbeuutan% 7'nt'28 batee! pa*a lampu

"ente%b% Rangka!an paallel8 angka!an l!"t!k ang *!"u"un

"e4aa bejaja atau paallel% 7'nt'28 angka!an l!"t!k

*! uma2%4% )ebe*aan angka!an "e! *an paallel%

Seri ara!!e!B!aa mua2 ?"e*!k!t kabel@ B!aa ma2al ?banak kabel@Sala2 "atu k'mp'nen u"ak

atau *!4abut akan mat! "emua

Sala2 "atu k'mp'nen u"a

atau *!4abut ang la!n ma"!

be.ung"!

#(%Bema!n alat mu"!k !tm!" "e*e2ana% 7'nt'28 gen*ang=t!angle= maaka"= *um%a% ung"!na mengatu jalanna !ama lagu%b% Hal pent!ng a*ala2 ketepatan !ama atau keteatuan

ketukan%4% 7'nt'2 "e*e2ana8 gall'n a! m!neal atau kaleng

b!"4u!t *!pukul *engan tangan gen*ang9 gall'n

atau kaleng b!"4u!t *!pukul *engan "ump!t atau

/


10/37

p't'ngan kau *um9 b't'l ka4a *!pukul *engan

gapu"en*'k t!angle9 bea" *!ma"ukkan b't'l

pla"t!4 a! m!neal= *!k'4'k maaka"%#3%)e!laku ang men4em!nkan pe"atuan *an ke"atuan%

a% U"a2a8 memb!a"akan *!! *engan keg!atan angmen4em!nkan pe"atuan *an ke"atuan%

b% U"a2a a6al *a! keluaga%4% 7'nt'28 be'la2aga *engan keluaga9 "al!ng

membantu mengejakan tuga" uma29

menele"a!kan ma"ala2 *engan mu"a6aa2%*% 7'nt'2 la6an8 tak mau membantu pekejaan uma29

memak"akan ke2en*ak *alam keluaga9 tak mau

men*enga na"!2at 'ang tua%#+%)eban*!ngan ang *!keta2u! jumla2 *an "el!"!2na%

7'nt'28 jumla2 apel *an jeuk *alam "ebua2 *u" a*a

#(5 bua2% J!ka peban*!ngan banak jeuk *an apel

a*ala2 #( 8 #3= tentukan8

a% Banak bua2 apel ;12

12+13 × #(5 ;

12

25

× #(5 ; ,1

b% Sel!"!2 apel *an jeuk ;13−12

12+13 × #(5 ;

1

25 × #(5 ; 5

#5%Un"u&un"u !klan8a% Hea*l!ne ?ju*ul !klan@% 7'nt'28 C7aa 4epat

mengua"a! ba2a"a Ingg!"b% Subju*ul ?gambaan ga!" be"a p'*uk@4% I"! !klan*% !"ual mena!k ?.'t' atau gamba@e% Nama *an alamat ang *apat *!2ubung!

0


11/37

#,%Tujuan !klan a*ala2 aga ma"aakat teta!k untuk

membel! atau menggunakan baang atau ja"a te"ebut%

Kal!mat !klan "eba!kna "!ngkat *an mengan*ung .akta

*an 'p!n!% akta meupakan keja*!an ang kenataanna

t!*ak *!agukan% p!n! meupakan kal!mat ang *!buatuntuk mena!k m!nat pembel!% p!n! "eba!kna t!*ak

telalu meleb!2&leb!2kan p'*uk !klan#-%$embaga bu*aa *! ma"aakat%

a% Bu*aa meupakan 4aa 2!*up ang a*a pa*a "uatu

kel'mp'k 'ang *an *apat *!6a!"kan *a! genea"!

ke genea"!%

b% )ean lembaga bu*aa untuk mele"ta!kan a*at!"t!a*at= bu*aa= 4!! k2a" "uatu kel'mp'k

ma"aakat aga tetap tejaga *an t!*ak puna2%4% ung"! lembaga bu*aa8

!% Menjaga "eta memel!2aa kea"l!an kebu*aaan

ang tela2 tebentuk *! ma"aakat!!% Mempekenalkan *an membe!kan pen*!*!kan

kepa*a genea"! peneu" tentang bu*aa ang

"u*a2 a*a!!!% Menja*! peng2ubung anta lap!"an ma"aakat

ang bebe*a untuk mempeeat pe"au*aaan

#/%)eban*!ngan "en!la!%7'nt'28 *!keta2u! 2aga *ua pemen a*ala2 Rp (%111=11%

Beapaka2 2aga - pemen ang "amaF)enele"a!an8

Hubungan antaa banak pemen *engan 2agana*apat *!tul!"( ; (%111- ; ( 8 - ; (%111 8 8 (%111 ; - 8 ( ; - 8 ( (%111 ; - (%111 8 ( ; #+%111 8 ( ; -%111

#1


12/37

;7

2 × (%111 ;

7×2.000

2 ;14.000

2 ; -%111

atau

2

7 ;

2.000

y

( ; - (%111

( ; #+%111

; -%111 ja*! 2aga - pemen a*ala2 Rp -%111=11

#0%)eban*!ngan bebal!k n!la!%Sebua2 pekejaan *apat *!"ele"a!kan 'le2 ( 'ang

"elama (1 2a!% J!ka banak pekeja menja*! 5 'ang=

maka beapa lama pekejaan te"ebut akan "ele"a!F

)enele"a!an82ubungan 'ang *an 6aktu *apat *!tul!"

( (1 ; 5 ;2×20

5 ;40

5 ; /% Ja*!= 6aktu

ang *!pelukan 'le2 5 pekeja a*ala2 / 2a!%(1%)e!laku ang men4em!nkan pe"atuan *an ke"atuan *!

"ek'la2% Meupakan pengamalan )an4a"!la "!la ke 3%

a% )e!laku p'"!t!.!% Ikut kejabakt! membe"!2kan l!ngkungan "ek'la2!!% Sal!ng meng2'mat! *an meng2aga! teman

be!ba*a2 "e"ua! keak!nanna!!!% D!"ku"! kel'mp'k menele"a!kan tuga" *a! guu

b% )e!laku negat!>e!% Meng'l'k&'l'k teman ang bebe*a keak!nan!!% T!*ak mau men*enga pen*apat teman "aat

*!"ku"!!!!% T!*ak pe*ul! pa*a teman ang tekena mu"!ba2

(#%Membuat an4angan !klan 8a% Buat la'ut ?tata letak@ "e*e2anab% Buat gamba k2u"u" kea"! "en*!!4% Buat !"! !klan *engan kal!mat "!ngkat *an jela" "eta

mena!k

##


13/37

*% Buat !klan *engan ba2a"a ang mu*a2 *!menget!

*an *!!ngat= "eta membuat pena"aan((%Menan!kan lagu "e"ua! n'ta"!8

a% Benan! at!na mengeluakan "uaa ang bena*a

b% N'ta"! angka8 1;!"t!a2at9 #;*'9 (;e9 3;m!9 +;.a95;"'l9 ,;la9 -;"!

4% Rangka!an na*a *!nan!kan "e"ua! b!ama*% N'ta"! angka t!t!k ba6a2 ; na*a en*a2e% N'ta"! angka tanpa t!t!k ; na*a "e*ang.% N'ta"! angka t!t!k ata" ; na*a t!ngg!g% Ga!" lengkung *!ba6a2 n't angka ; n't *!ma!nkan

t!*ak teputu"

2% Ga!" lengkung *!ata" n't angka ; angka!an na*amempuna! ketukan tetentu

!% Ga!" m!!ng ke ata" ; *!na!kkan "etenga2 na*a j% Ga!" m!!ng ke ba6a2 ; *!tuunkan "etenga2 na*a

(3%Rangka!an "e!8a% $ampu men*apat au" *a! batee! "e4aa beuutanb% Satu lampu pa*am= maka au" teputu"4% Input "atu k'mp'nen bea"al *a! 'utput k'mp'nen

la!n*% B!aa leb!2 2emate% Au" ang le6at "ama be"a pa*a "et!ap lampu

(+%Rangka!an paallel%

a% Set!ap lampu men*apat au" lang"ung *a! batee!

?"umbe au"@b% Sala2 "atu lampu *!ken*'kan= au" l!"t!k ang la!n

t!*ak teputu"4% Tegangan l!"t!k pa*a "emua k'mp'nen "ama*% B!aa leb!2 ma2al ?leb!2 banak kabel@e% )e4abangan pa*a "uatu t!t!k% $ampu *!"u"un "ejaja%

(5%Menamp!lkan !klan ang *buat%

a% Ma4am !klan!% Iklan a*!' "uaa!!% Iklan me*!a 4etak gamba *an tul!"an!!!% Iklan tele>!"! gamba= "uaa= tul!"an

#(


14/37

b% Hal&2al "ebelum mema"ang !klan!% Iklan *!pa"ang tepat "a"aan!!% Me*!a pal!ng 4'4'k untuk !klan!!!% aktu pema"angan !klan tepat

!>% )e2!tungan b!aa tel!t! antaa pengeluaan *ankeuntungan

(,%)e!laku ang men4em!nkan pe"atuan *an ke"atuan *!

ma"aakat%

a% )e!laku p'"!t!. !% Ikut "eta pem!l!2an penguu" RTR!!% Ikut kejabakt!!!!% Meng2'mat!= meng2aga!= 2!*up ukun *engan

tetangga!>% Sukaela membantu tetangga ang tekena

mu"!ba2b% )e!laku negat!>e

!% T!*ak menapa tetangga *! jalan!!% Memb!akan tetangga tekena mu"!ba2!!!% Mengganggu 6aga la!n!>% T!*ak !kut keja bakt!

(-%Upaa pele"ta!an bu*aa%a% Mempelaja! bu*aa a"l! bang"a= ba!k *a! buku=

majala2= !ntenet= atau betana lang"ung kepa*a

"umbenab% Bepat!"!pa"! pa*a keg!atan pele"ta!an bu*aa%

7'nt'28 !kut k'mpet!"! ta! ta*!"!'nal4% Mempakt!kkan penggunaan bu*aa *alam

ke2!*upan "e2a!&2a!% 7'nt'28 beba2a"a In*'ne"!aang ba!k

(/%Menan!kan lagu *ua "uaa%

a% A*ala2 "uatu 4aa "e*e2ana meme4a2 lagu tanpa

menguba2 bentuk a"l! lagub% Tujuanna untuk men4apa! 2am'n!"a"! lagu "e4aa

bekel'mp'k

#3


15/37

4% Ham'n!"a"! te4apa! j!ka mengua"a! kun4! na*a lagu

ang *!nan!kan*% 7'nt'28 "uaa # ; 7 maka "uaa ( *!na!kkan # na*a

?# tet"@ menja*! E% ja*! "uaa # ; 7 *an "uaa ( ; E

(0%Geak *a"a "aat bema!n "epak b'la%a% Meng'pe b'la kepa*a teman%b% Mene!ma 'pean b'la *a! teman%4% Mengg!!ng b'la%*% Menen*ang b'la ke *alam ga6ang%

31%)ebe*aan Ma"aakat )e*e"aan *an )ek'taan%Ma"aakat pe*e"aan *an pek'taan mempuna!

pebe*aan&pebe*aan% )ebe*aan&pebe*aan te"ebut *!

antaana "ebaga! be!kut%a% $!ngkungan Umum *an !enta"! Te2a*ap Alam

Ma"aakat pe*e"aan be2ubungan kuat *engan

alam% )en*u*uk ang t!nggal *! *e"a akan banak

*!tentukan 'le2 kepe4aaan *an 2ukum alam%

Sebal!kna= ke2!*upan pen*u*uk ang t!nggal *! k'ta

*apat *!katakan leb!2 beba" *a! eal!ta" alam%

b% )ekejaan atau Mata )en4a2a!an)a*a umumna mata pen4a2a!an *! *eaa2

pe*e"aan a*ala2 betan! tetap! tak "e*!k!t juga g

bemata pen4a2a!an be*agang= "ebab bebeapa

*aea2 petan!an t!*ak lepa" *a! keg!atan u"a2a%

Sebal!kna= *! pek'taan leb!2 *!*'m!na"! 'le2 jen!"

pekejaan *! kant'= pab!k= *an pe*agangan%4% Ukuan K'mun!ta"

K'mun!ta" pe*e"aan b!a"ana leb!2 ke4!l *a!k'mun!ta" pek'taan%

*% Kepa*atan )en*u*ukKepa*atan pen*u*uk *e"a leb!2 en*a2 *!ban*!ngkan

kepa*atan pen*u*uk k'ta%e% H'm'gen!ta" *an Hete'gen!ta"

Ma"aakat pe*e"aan leb!2 be"!.at 2'm'gen atau

mempuna! pe"amaan *alam 4!!&4!! "'"!al=

#+


16/37

p"!k'l'g!"= ba2a"a= kepe4aaan= a*at&!"t!a*at= *an

pe!laku% Sebal!kna ma"aakat pek'taan leb!2

be"!.at 2ete'gen= a!tu te*!! ata" 'ang&'ang

*engan bema4am&ma4am 4!!&4!! "'"!al= p"!k'l'g!"=

ba2a"a= kepe4aaan= a*at&!"t!a*at= *an pe!laku%

#5


17/37

SUB TEMA " MAN#AAT $IDU RUKUN

RANGKUMAN#% Suat )em!ntaan%

a% Suat meupakan "ala2 "atu alat k'mun!ka"! ang

*!gunakan untuk menampa!kan !n.'ma"! tetul!"%b% ung"! "uat untuk menampa!kan pem!ntaan=

pena6aan= pembe!ta2uan= atau gaga"an%4% Un"u&un"u "uat pem!ntaan8

!% Nama pem'2'n!!% Nama *!>!"!!!!% Jen!" baang atau ja"a ang *!m!nta!>% Jumla2 baang

>% Ala"an pem!ntaan baang>!% Tan*a tangan pem'2'n>!!% Tan*a tangan kepa*a *!>!"!

(% Skala pa*a peta%a% Skala meupakan peban*!ngan antaa jaak pa*a

gamba *engan jaak "ebenana%

b% Rumu" "kala ; jarak pada gambar

jarak sebenarnya

4% Skala 2au" *!natakan *engan "atuan 4m%*% 7'nt'28 jaak antaa k'ta A *engan k'ta B pa*a peta

#, 4m% j!ka jaak "ebenana ke*ua k'ta te"ebuta*ala2 3(1 km= tentukan "kala pa*a peta te"ebut)enele"a!an8

Jaak "ebenana ; 3(1 km ; 3(%111%111 4mSkala ; jaak pa*a peta 8 jaak"ebenana

; #, 8 3(%111%111; # 8 (%111%111

Ja*!= "kala pa*a peta te"ebut a*ala2 # 8 (%111%1113% Suat )ena6aan%

a% Suat pena6aan a*ala2 "uat ang *!k!!m p!2akpenjual kepa*a 4al'n pembel! untuk mena6akanbaang *aganganna be"eta "egala keteanganang *!pelukan%

#,


18/37

b% Gaa ba2a"a pa*a "uat pena6aan *!buat"emena!k mungk!n aga 4al'n pembel! teta!kuntuk membel!%

4% Un"u&un"u "uat pena6aan

!% K'p "uat!!% N'm' "uat!!!% Tanggal "uat lamp!an!>% )e!2al>% Alamat tujuan

>!% Salam pembuka>!!% I"! "uat>!!!% Salam penutup!% Tan*a tangan *an nama jela"

+% Keja"ama b!lateal%a% A*ala2 keja"ama ang tejal!n antaa *ua Negaa%b% Tujuannna untuk memb!na *an mengembangkan

2ubungan antaa *ua Negaa ang tela2 tejal!n"ebelumna%

4% 7'nt'28 keja"ama antaa In*'ne"!a *an K'ea ?bea"!"6a pe"ta"! bag! pelaja In*'ne"!a belaja *!k'ea@9 In*'ne"!a *an N'6eg!a ?banak "em!na

b!*ang tekn'l'g! laut *alam= pen!ngkatan p'*uk"!m!nak@

5% K'n*ukt' *an I"'lat' l!"t!k%a% K'n*ukt' l!"t!k= meupakan ben*a ang *apat

meng2antakan l!"t!k% B!a"a tebuat *a! l'gam?tembaga= kun!ngan@

b% I"'lat' l!"t!k= meupakan ben*a ang t!*ak *apatmeng2antakan l!"t!k% 7'nt'28 pla"t!4= ka4a

,% Ham'n! pa*a alat mu"!4 mel'*!" *an !tm!"%a% Ham'n!8 bun! *ua na*a atau leb!2 "e4aa

be"amaan *alam "atuan ak'%b% Ak'8 t!ga na*a atau leb!2 ang *!bun!kan "e4aa

be"amaan%-% Man.aat )e"atuan *an Ke"atuan *alam Keluaga%

a% T!*ak betengka H!*up menja*! ukun antaangg'ta keluaga

#-


19/37

b% Keja bakt! Men4!ptakan uma2 ang be"!2 *annaman

4% T!*ak mela6an 'ang tua H!*up menja*! *!"!pl!n*an teatu

/% Keja"ama eg!'nal%a% Meupakan keja "ama ang *!lakukan antaa *uaNegaa atau leb!2 ang bea*a *alam "atu ka6a"anatau 6!laa2 tetentu "ebaga! bentuk keukunananta Negaa%

b% Tujuanna8 untuk men4!ptakan pe*agangan beba"antaa Negaa&negaa *! "uatu ka6a"an tetentu%

4% Ala"an8 2!"t'!"= ge'ga"= te2n!k= "umbe *aaalam= pema"aan%

*% 7'nt'28

!% A)E7 ?A"!a )a"!4 E4'n'm!4 7''peat!'n@#% $a2! ta2un #0/0(% Angg'ta 8 (( negaa

?A"!a= Au"tal!a=Ame!ka Utaa=Ame!ka Selatan@

3% B!*ang8 pe*agangan=

ek'n'm!+% Tujuan8 men*''ng petumbu2an ek'n'm!=

men!ngkatkan ke"eja2teaan *! A"!a )a"!k!!% ASEAN ?A""'4!at'n '. S'ut2 Ea"t A"!an Nat!'n"@

#% $a2! *! Bangk'k= / Agu"tu" #0,-(% Tujuan8 menga*akan keja"ama

b!*ang ek'n'm!= "'4!al= bu*aa=anta Negaa A"!a Tenggaa

3% Ha"!l8 ka6a"an pe*aganganbeba" Negaa ASEAN & ATA ?ASEAN ee

Ta*e Aea@0% Suat )ejanj!an Keja"ama%

a% Tujuan8 *!ja*!kan alat 2ukum j!ka "uatu 2a! nant!teja*! pe"el!"!2an 2ak *!antaa ke*ua bela2 p!2ak%

b% Hal ang *!4antumkan8!% Ke"epakatan tanpa pak"aan anta ke*uana

!!% Be*a"akan 2ukum ang belaku#/


20/37

!!!% bek pent!ng *!4antumkan *engan jela" *an!n4!

!>% Men4antumkan ma"!ng&ma"!ng !*ent!ta" *engan jela" *an bena

>% I"! pejanj!an *!4antumkan *engan jela" *an*!tuangkan *alam pa"a&pa"al atau aat&aat>!% Tan*a tangan ke*uana>!!% Sak"! ang menan*atangan!>!!!% Te4antum pemba2a"an baga!mana

menele"a!kan "ebua2 ma"ala2%

#1%Skala pa*a ukuan gamba%7'nt'28 Sebua2 tana2 bebentuk pe"eg! mem!l!k!kel!l!ng (11 m% tana2 te"ebut *!gamba *engan "kala# 8 #%111% tentukan panjang "!"! *an lua" tana2 te"ebutpa*a *ena2)enele"a!an8

Tentukan panjang "!"! tana2 "ebenana%Kel!l!ng ; + panjang "!"! tana2(11 ; + panjang "!"! tana2)anjang "!"! tana2 ; (11 8 +

; 51 mete ; 5%111 4mUkuan tana2 pa*a *ena2 *apat *!tentukan "ebaga!be!kut8

Skala ; panjang sisi tanah pada gambar

panjang sisi tanah sebenarnya

)anjang "!"! tana2 pa*a gamba ; "kala panjang "!"! tana2"ebenana

;

1

1.000 5%111 ; 5 4m

Ja*!= lua" tana2 pa*a *ena2 ; 5 4m 5 4m; (5 4m(

##%)enggunaan "kala pa*a *ena2 *an pema"ala2anna%a% Dena2 meupakan 4'nt'2 gamba "ket"a *a! "uatu

6!laa2 tetentu%

#0


21/37

b% ung"! *ena2 untuk menunjukkan l'ka"! atau letaktempat&tempat tetentu *! "uatu 6!laa2%

4% 7'nt'28 Jaak uma2 An*! ke "ek'la2 a*ala2 +/1 m%An*! !ng!n membuat *ena2 jalan mula! *a! uma2 ke

"ek'la2na *engan "kala # 8 ,%111% beapaka2panjang jalan *a! uma2 An*! ke "ek'la2 pa*a*ena2F)enele"a!an8

Jaak "ebenana *alam "atuan 4m ; +/1 #11 ;+/%111 4m%Skala ; jaak pa*a gamba 8 jaak "ebenana

Jaak pa*a gamba ; "kala jaak "ebenana

;1

6.000 +/%111 ; / 4m

Ja*!= jaak uma2 An*! ke "ek'la2 pa*a *ena2 a*ala2/ 4m%

#(%$embaga Ek'n'm!%a% Meupakan lembaga "'4!al ang menangan! ma"ala2

pemenu2an kebutu2an ma"aakat *engan 4aamengatu penga*aan baang atau ja"a%

b% Tujuan8 tepenu2!na kebutu2an p'k'k untukkelang"ungan 2!*up ma"aakat%

4% ung"!8!% Memp'*uk"! baang atau ja"a ang *!butu2kan

ma"aakat!!% Mengatu *!"t!bu"! baang atau ja"a kepa*a

ma"aakat!!!% Mengatu penggunaan baang atau ja"a ang a*a

*! ma"aakat#3%K'pea"! "ebaga! lembaga ek'n'm! akat%

a% K'pea"! 8 ba*an u"a2a be"ama ang b!a"anabeangg'takan ma"aakat ek'n'm! lema2 angbegabung ata" *a"a pe"amaan 2ak *an ke6aj!ban%

b% A"a" 8 kekeluagaan4% Tujuan 8 meneja2teakan angg'tana*% ung"! *an pean 8

(1


22/37

!% Membangun *an mengembangkan kemampuanek'n'm! paa angg'tana *an ma"aakat umum

!!% Me6uju*kan *an mengembangkan peek'n'm!anna"!'nal

!!!% Membangun j!6a be'gan!"a"! bag! paa pelaja*an ma"aakat#+%)e"atuan *an ke"atuan *! "ek'la2%

a% 7'nt'28!% Sal!ng meng2aga! pen*apat teman!!% Mau beteman *engan "!apa "aja!!!% Menjenguk teman "ak!t

b% Man.aat8!% Men!ngkatkan keukunan!!% Men4!ptakan a"a "al!ng menaang!!!!% Meng2!n*a! "el!"!2 pen*apat

#5%)euba2an bentuk eneg! l!"t!k%a% $!"t!k pana" ?k'mp' l!"t!k= "'l*e= "ete!ka@

Ll!"t!k & elemen pemana" & pana"b% $!"t!k bun! ?a*!'= "!!ne m'b!l= tele>!"!@ Ll!"t!k &

ele4t'magnet & bun! ?"peake@4% $!"t!k geak ?blen*e= me"!n 4u4!= k!pa" ang!n= b'

l!"t!k@ Ll!"t!k & m't' l!"t!k & geak*% $!"t!k 4a2aa ?lampu@ Ll!"t!k & lament &

4a2aa#,%Renang Gaa Da*a

a% 7aa Bena.a" pa*a enang gaa *a*a8

)enapa"an *!at!kan p'"e" meng2!up u*aa ?(@

*an mengeluakan u*aa ?7(@%

Geakan pengamb!lan napa" *!lakukan "aat

melakukan geakan ta!kan tangan ke belakang%

Kepala *!angkat ke ata" pemukaan a!= kemu*!an

mengamb!l napa" melalu! mulut atau 2!*ung%

Setela2 !tu kepala *!ma"ukkan ke a! "amb!l

mengeluakan napa" melalu! mulut%

b% 7aa mengk''*!na"!kan geak pukulan kak!= ta!kan

lengan *an )ena.a"an enang gaa *a*a

(#


23/37

Beenang gaa *a*a *!at!kan menggeakkan ba*an

aga mengapung *! a! *engan menggunakan kak!

*an tangan% K''*!na"! geakan kak!= tangan= *an

4aa penapa"an *!lakukan *engan 4ukup ba!k%

Renang gaa *a*a pelu mempe2at!kan k''*!na"!antaa geak pukulan kak! *an ta!kan tangan%

)enapa"an *!lakukan "e4aa beuutan *an k'mpak%

Geakan enang gaa *a*a a*ala2 enang ang

pal!ng un!k kaena *alam pelak"anaanna kepala

2amp! "elalu kel!2atan "emuana% Kaena !tu=

peenang *apat mel!2at ke mana aa2 begeak%

#-%Bema!n alat mu"!k mel'*!" *an !tm!"%a% Jen!"

!% Mel'*!" ?p!an'= g!ta= 'gan= p!an!ka= 2am'n!4a="eul!ng@

!!% R!tm!" ?ka"tanet= t!angle= ebana= tamb'!n=*um@

b% 7aa mema!nkanna!% D!t!up "eul!ng= te'mpet

!!% D!pukul#% Kau k'l!ntang= t!mpan!= *um(% Tangan ebana= tamb'!n= j!mbe= *um= t!.a

!!!% Da! tal! "ena#% D!pet!k g!ta(% D!ge"ek b!'la3% D!tekan p!an'

#/%)ean lembaga ek'n'm!%

a% BUMN ?Ba*an U"a2a M!l!k Negaa@ meupakan ba*anu"a2a ang "ebag!an atau "eluu2 kepem!l!kanna*!m!l!k! 'le2 Negaa% Meupakan "ala2 "atu "umbepen*apatan Negaa% )eanna8!% Men4ega2 aga 4abang p'*uk"! pent!ng t!*ak

*!kua"a! 'le2 "e"e'ang atau "ekel'mp'kma"aakat tetentu

!!% Membuka lapangan pekejaan bag! ma"aakat

((


24/37

!!!% Melakukan keg!atan p'*uk"! *an *!"t!bu"!"umbe&"umbe *aa alam ang mengua"a! 2ajat2!*up 'ang banak

b% )eu"a2aan )e"e'an ?)e"e'@% Meupakan BUMN

ang m'*al atau "a2amna pal!ng "e*!k!t 5#*!m!l!k! 'le2 peme!nta2 *engan tujuan men4a!keuntungan% Tujuanna 8 untuk mene*!akan baangatau ja"a ang bemutu t!ngg! "e2!nggamen!ngkatkan n!la! peu"a2aan% 7!!&4!!na8!% )e"e' *!*!!kan ata" u"ul mente! kepa*a

pe"!*en!!% Sebag!an atau "eluu2 m'*alna a*ala2 m!l!k

Negaa!!!% Mente! menja*! pemegang "a2am m!l!k

peme!nta2#0%T!n*akan pe"atuan *an ke"atuan%

a% Tujuan8 aga 2!*up tetap ukun%b% 7'nt'28

!% Menjenguk teman "ak!t!!% Membe!kan bantuan kepa*a 'ang ang

membutu2kan

!!!% Beteman tanpa membe*akan "uku= agama *ana"

(1%Keja"ama Mult!lateal%a% Meupakan keja"ama ang *!a*akan 'le2 leb!2 *a!

*ua Negaab% Tujuan8

!% mengatu 2al&2al ang menangkut kepent!nganumum%

!!% mengatu kepent!ngan Negaa&negaa la!n angt!*ak !kut *alam keja"ama

N

'

Bentuk keja"ama Man.aat

# )E7

?gan!Oat!'n '.

)et'leum

Ep't!ng

Menjaga aga 2aga m!nak

*! pa"a !ntena"!'nal "tab!l9

*an menjam!n kete"e*!aan

pa"'kan m!nak untuk

(3


25/37

7'unt!e"@ Negaa&negaa k'n"umen( IM ?Intenat!'nal

M'neta un*@

Men4!ptakan ke"e!mbangan

""tem keuangan

!ntena"!'nal

3 T ?'l* Ta*egan!Oat!'n@

Menata *an mem.a"!l!ta"!lalul!nta" pe*agangan anta

Negaa "eta mengata"!

pe"el!"!2an pe*agangan

anta Negaa+ I$ ?Intenat!'nal

$ab'u

gan!Oat!'n@

Mempejuangkan kea*!lan

"'4!al "eta 2ak buu2

5 A ?''* an*

Ag!4ultual

gan!Oat!'n@

Men!ngkatkan jumla2 *an

mutu pangan "eta

menelenggaakan

pe"e*!aan ba2an makanan

*an pp'*uk"! aga!"

!ntena"!'nal

(#%7aa memba4a n't bal'k%a% Tan*a n'ta"!

Nama n't Bentuk n't Dua"!

N't penu2 + ketuk

N't P ( ketuk

N't Q # ketuk

(+


26/37

N't #/ P ketuk

N't ##, Q ketuk

(5


27/37

N't #3( #/ ketuk

(,


28/37

N't #,+ ##, ketuk

b% Tan*a !"t!a2atNama tan*a N!la!

)enu2

P

Q

(-


29/37

#/

##,

(/


30/37

SUB TEMA 3 %ARA MEN&A'A KERUKUNAN

RANGKUMAN#% Memba4a *ena2 be*a"akan aa2 mata ang!n%

a% Dena28 gambaan ang menunjukkan letak "uatutempat *alam "uatu ka6a"an tetentub% Dena2 2amp! "ama *engan peta= *ena2

*!gambakan *alam l!ngkup ke4!l4% Dalam *ena2 *!4antumkan aa2 mata ang!n= untuk

memu*a2kan men4a! l'ka"!*% Saat memba4a *ena28

!% Menget! *an mema2am! aa2 mata ang!n*engan ba!k

!!% Mengeta2u! p'"!"! k!ta pa*a "aat memba4a*ena2

!!!% Mema2am! ute atau jalu ang tepat *an pal!ng4epat ke l'ka"! ang *!tuju

(% Menggal! !n.'ma"! pent!ng *a! tek" ba4aan%a% Tujuan memba4a8 mempe'le2 !n.'ma"!b% 7aa8

!% Memba4a tek" ba4aan *engan 4emat

!!% Mempelaja! *an mema2am! at! k'"akata bauang *!temukan

!!!% Menemukan !*e&!*e p'k'k "et!ap paaga. !>% Mengamb!l ke"!mpulan tentang 2al&2al pent!ng

apa "aja ang te*apat pa*a ba4aan3% Magnet *an kegunaanna%

a% Magnet a*ala2 "uatu ben*a ang *apat mena!kben*a la!n= ang umumna tebuat *a! l'gam%

(0


31/37

b% Be"!= jaum *an paku meupakan ben*a&ben*a ang*apat *!ta!k magnet%

4% )la"t!k= keta"= kau *an ka4a t!*ak *apat *!ta!k 'le2magnet%

*% Kegunaan magnet8 k'mpa"

untuk penunjuk aa2mata ang!n%e% 7'nt'2 la!n8 *nam' "epe*a= lema! e"= gunt!ng ja2!t%

+% Menul!"kan 2a"!l *!"ku"!%a% D!"ku"! ?*!"4u""!'n@ 8 betuka p!k!an%b% Tujuan8 men*apatkan pema2aman ang leb!2 ba!k

mengena! "uatu ma"ala2 atau untuk meme4a2kanma"ala2 "e4aa be"ama&"ama%

4% Ha"!l *!"ku"! *!tul!" *alam bentuk lap'an ang jela"*an lengkap%

*% $angka2 menul!" 2a"!l *!"ku"!!% 7atat p'k'k&p'k'k pemb!4aaan!!% 7emat! kembal! p'k'k&p'k'k pemb!4aaan!!!% Buat p'k'k pemb!4aaan *alam bentuk kal!mat!>% Rangka! kal!mat menja*! paaga. ang untut

*an pa*u%5% Geak ta! betema%

a% Tema betujuan menentukan ju*ul ta!an ang akan*!ba6akan

b% Ta! betema 8 "ebua2 ta! ang menggambakan4e!ta "e4aa ke"eluu2an *a! a6al "ampa! ak2!petunjukan%

4% Jen!" tema ta!8!% Tema baku8 bentuk tema ang k!ta jumpa! *alam

ke2!*upan "e2a!&2a! ?tema kepa2la6anan *an

tema keluaga@!!% Tema k2u"u"8 bentuk tema ang t!*ak umum=

?tema l!ngkungan 2!*up@*% S!.at geakan "en! ta!8

!% Geakan mun!8 geakan ta! ang *!lakukantanpa pet!mbangan at! atau mak"u* *a!geakan ta! te"ebut% Yang pent!ng !n*a2%7'nt'28 geak memuta pegelangan tangan *an

mengg'angkan p!nggul31


32/37

!!% Geakan bemakna8 geakan ta! ang *!lakukan*engan mak"u*&mak"u* tetentu% 7'nt'28geakan ang melambangkan buung tebangatau p'2'n melamba!%

e% )e"!apan pementa"an8!% Mengua"a! "et!ap geakan= uutan= ek"pe"! angakan *!tamp!lkan

!!% Ketepatan antaa "et!ap geakan *engan mu"!4ang meng!!ng!

!!!% Tamp!lkan *engan penu2 pe4aa *!!%,% Menentukan ute *engan memba4a *ena2 *an

meng2!tung jaak%a% 7'nt'28 j!ka "kala pa*a *ena2 # 8 (1%111= maka

panjang *ua ute ma"!ng&ma"!ng #3 4m *an #+ 4m=maka8!% Jaak ute # ; #3 4m

Skala ; jaak pa*a gamba 8 jaak "ebenana# 8 (1%111 ; #3 8 jaak "ebenana

Jaak "ebenana ; #3 (1%111; (,1%111 4m ; (=, km

!!% Jaak ute ( ; #+ 4m

Skala ; jaak pa*a gamba 8 jaak "ebenana# 8 (1%111 ; #+ 8 jaak "ebenana

Jaak "ebenana ; #+ (1%111; (/1%111 4m ; (=/ km

-% Ak!bat&ak!bat t!*ak a*ana pe"atuan *an ke"atuan *!uma2%a% T!*ak mau membantu maka t!*ak akan *!bantub% Suka meng'l'k&'l'k maka teja*! petengkaan

/% Membuat e"a!%a% E"a!8 at!kel atau kaanganb% E"a! "ebua2 kaangan "!ngkat tentang pen*apat

atau agument penul!" mengena! "ebua2 t'p!44% 7!!&4!!8

!% )enul!"anna "!ngkat!!% Mempuna! 4!! atau gaa ang bebe*a *engan

'ang la!n

3#


33/37

!!!% Stuktu e"a!8 pen*a2uluanpenganta=pengembangan !"! *an penutup ?ke"!mpulanl'g!"@

!>% )en*apat be"!.at pe"'nal ?beupa ungkapan

pan*angan "!kap penul!" te2a*ap t'p!4 ang*!tul!"@*% $angka2&langka2 membuat e"a!8

!% Mem!l!2 t'p!4 tema!!% Membuat ga!" be"a !*e p'k'k ang akan *!tul!"!!!% Menul!" pen*apat k!ta *engan kal!mat ang jela"

*an "!ngkat!>% Menul!" keangka *an mengambangkan !"! e"a!>% Menul!"kan ke"!mpulan

0% $embaga pen*!*!kan%a% A*ala2 "ebua2 lembaga ang mena6akan

pen*!*!kan mula! *a! jenjang pa"ek'la2 "ampa! jenjang pen*!*!kan t!ngg!

b% Jen!"8!% )en*!*!kan .'mal

#% Meupakan pen*!*!kan ang *!lak"anakan *!"ek'la2%

(% Jalu pen*!*!kan8 teatu= bet!ngkat= *anmeng!kut! "aat&"aat ang jela"

3% S!.at8 umum *an k2u"u"%+% Umum8 TK= SD= SM)= SMA= *an )eguuan

T!ngg!%5% K2u"u"8 Sek'la2 agama= "ek'la2 lua b!a"a

!!% )en*!*!kan n'n .'mal#% Meupakan jalu pen*!*!kan *! lua pen*!*!kan

.'mal%(% 7'nt'28 lembaga ku"u"= keteamp!lan=

kel'mp'k bema!n= lembaga pelat!2an!!!% )en*!*!kan !n.'mal

#% A*ala2 pen*!*!kan keluaga *an l!ngkunganang *!lakukan "e4aa man*!!%

(% Ha"!l8 *!"amakan *engan pen*!*!kan .'mal*an n'n .'mal%

3% 7'nt'28 "ek'la2 anak jalanan= 2'me"42''l!ng%3(


34/37

#1%Ak!bat t!*ak a*ana pe"atuan *an ke"atuan *! "ek'la2%a% T!*ak a*a keukunan anta temanb% T!*ak a*a keja"ama anta teman "aat *!butu2kan4% Mu*a2 teja*! pepe4a2an ket!ka a*a pebe*aan

##%Menentukan ute *an menggamba *ena2%a% Menggamba *ena2!% Untuk menggamba *ena2= 2au"8

#% Tentukan ukuan "ebenana(% Tentukan "kala3% Tentukan ukuan *ena2

!!% 7'nt'28 buatla2 *ena2kama *engan ukuan / m , m *engan "kala # 8 (11%Ukuan pa*a *ena28# 4m pa*a *ena2 me6ak!l!(11 4m ; ( m jaak"ebenana% Ja*! ukuanpa*a *ena2 a!tu8

• , m jaak "ebenana *!6ak!l! 'le2 , 8 ( ; 3

4m

• / m jaak "ebenana *!6ak!l! 'le2 / 8 ( ; +

4m%b% )a*a a4aa ulang ta2un atau pen!ka2an b!a"a

te*apat *ena2 beguna membe! petunjuk ketempat a4aa%

33

3 4m

+ 4m


35/37

4% 7'nt'28 )a*a *ena2= menuju l'ka"! a4aa *a!tem!nal b!"

!% Jalan Gat"u < Jalan S% )aman < Jl% Jen*% Su*!man!!% Jalan Gat"u < Jalan Supapt' < Jalan DI% )anja!tan <

Jl% Jen*% Su*!man#(%Man.aat pe*agangan !ntena"!'nal%

a% A*ala2 pe*agangan ang *!lakukan 'le2 pen*u*uk"uatu Negaa *engan pen*u*uk Negaa la!n%

b% Mem!l!k! man.aat *! bebaga! b!*ang4% Man.aat *! b!*ang "'"!al

!% Men!ngkatkan 2ubungan pe"a2abatan antaNegaa!!% Men4ukup! kebutu2an baang atau ja"a ang

belum mampu *!p'*uk"! *!*alam nege!!!!% Mempelan4a keg!atan ek"p' !mp' baang&

baang ang *!butu2kan !n*u"t *alam nege!!>% Men!ngkatkan !n*u"t *alam nege!

*% Man.aat *! b!*ang peta2anan *an keamanan

3+


36/37

!% Membantu pene*!aan "enjata untuk Negaaang "e*ang bepeang mempeta2ankan6!laa2na

!!% Men4ega2 pe*agangan 'bat&'batan telaang=

2e6an langka= "enjata !llegal= *an 2e6an angmemba6a penak!t menula#3%Mu"!k peng!!ng *alam geak ta!%

a% Dapat beupa pema!nan mu"!4 lang"ung maupunmu"!4 *a! ka"et4*%

b% I!ngan mu"!k lang"ung *!ma!nkan pena!= 4'nt'28ta! T!.a= ta! Rebana

4% I!ngan mu"!4 *a! bukan pena!= 4'nt'28 !!ngangamelan=

*% ung"!8!% Menamba2 "emaak *an *!nam!"na ta!!!% Membe! tan*a peuba2an bentuk geak!!!% Menuntun *an membe! tan*a a6al *an ak2! ta!

e% Mem!l!2 !!ngan "e"ua! tema ta!= 4'nt'28 !!nganmu"!4 gemb!a untuk geakan ta! l!n4a2 *an*!nam!"%

.% Ke"elaa"an mu"!4 *an ta!an 2au" *!pe2at!kan%

#+%Ak!bat t!*ak a*ana pe"atuan *an ke"atuan *!ma"aakat%a% Mement!ngkan kepent!ngan "en*!! keka4auan *an

pe"el!"!2anb% T!*ak membantu tetangga ang ke"ul!tan meeka

t!*ak mau membantu k!ta4% T!*ak meng!kut! keg!atan mu"a6aa2 6aga t!*ak

ta2u keb!jakan&keb!jakan atau peatuan ang

belaku*% T!*ak beg't'ng ''ng banak "ampa2 *an

k't'an t!mbul penak!t ang mengan4amke"e2atan "emua 6aga

#5%Menguku pema2aman tek" *engan petanaan%a% Menja6ab petanaan tentang8

!% T'p!4 ang *!b!4aakan!!% T'k'2 pa*a tek" ba4aan

!!!% aktu keja*!an pa*a tek" ba4aan35


37/37

!>% Tempat keja*!an pa*a tek" ba4aan>% Ala"an keja*!an pa*a tek" ba4aan

>!% Ak!bat keja*!an atau pe!"t!6a pa*a tek" ba4aanb% Mema2am! !"! ba4aan *engan ba!k

#,%ung"! *an pean lembaga pen*!*!kan%a% ung"! pen*!*!kan *apat membentuk manu"!aang bekual!ta"

b% )a*a8!% Keluaga

#% Meupakan pen*!*!kan *a"a membentukp!ba*! anak

!!% Sek'la2#% Tempat melanjutkan pen*!*!kan ang tela2

*!*apat *a! keluaga(% Membentuk ke4e*a"an= m!nat= bakat anak

pa*a kemu*!an 2a!!!!% Ma"aakat

#% Mem!l!k! *ampak ang leb!2 lua" bag!"e"e'ang

(% Tempat peneapan pen*!*!kan ang *!*apat*a! keluaga *an "ek'la2

#-%Ke"elaa"an antaa geak ta! *an mu"!4 peng!!ng%a% Sen! ta!8 'la2 geak tubu2 "e4aa be!ama ang

te"u"un "e4aa teatu "e2!ngga menja*! leb!2 !n*a2*an 2am'n!"

b% Men4!ptakan "ua"ana "e"ua! tema pelu mu"!4peng!!ng ang tepat

4% )eng!!ng ta!an alat mu"!48 gamelan= angklung=gambang k'm'ng= alat mu"!4 ban*= gen*ang=

ebana= alat mu"!4 melau%*% 7'nt'28 ta! meak Ja6a Tenga2 *engan !!ngan

gamelan%

buku saku kelas 5 semester 1 tema 3

Documents