analisis kemurnian benih

8/15/2019 analisis kemurnian benih

1/9


2/9

ANALISIS KEMURNIAN FISIK BENIH

• Mengetahui macam kotoran dalam benih.

#. K$!%$nen &ang 'ianalii

$omponen yang dianalisis adalah komponen benih murni benih tanaman lain dan kotoran benih.

%enih tanaman lain dapat terdiri dari benih spcies lain benih #arietas lain dan biji gulma. Sedangkan

kotoran benih dapat berupa tanah pasir kerikil dan potongan dari bagian tanaman. $otoran benih

tercampur dalam benih murni pada saat perontokan prosesing dan pengemasan.

a. Beni" Murni

Salah satu komponen yang dipisahkan dalam analisis kemurnian benih adalah benih murni. &ntuk

dapat memisahkan benih murni dari komponen lain maka harus diketahui apa yang dimaksud "

diketegorikan dengan benih murni.

'ang dimaksud dengan benih murni adalah benih yang sesuai dengan pernyataan pengirim atau benih

yang secara dominant ditemukan dalam contoh benih. %erikut adalah benih yang dikategorikan

sebagai benih murni :

• %enih utuh

• %enih muda

• %enih berukuran kecil

• %enih mengkerut dan benih yang sedikit rusak

• %enih yang terserang hama " penyakit tetapi masih bisa dikenali sebagai benih yang dimaksud

• %enih yang sudah berkecambah tetapi masih bias dikenali sebagai benih yang dimaksud

• ecahan benih yang ukurannya lebih besar dari setengah ukuran benih normal dan masih bias

dikenali.

(. Beni" Tana!an Lain

&ntuk dapat mengetahui persentase campuran biji lain yang terdapat dalam suatu kelompok benih

maka keberadaan biji lain perlu dipisahkan dan dihitung persentasenya. Agar dapat memisahkan biji

lain maka harus dipahami dulu apa saja yang dikategorikan sebagai biji lain dalam sekelompok benih.

%erikut ini adalah criteria dari biji lain :

Uji Mutu Benih

Disusun Oleh : Abdul Muhid 2


3/9


• %iji dari species " #arietas lain

• %iji gulma

). K$t$ran Beni"

'ang dimaksud dengan kotoran benih adalah meliputi benih dan bagian dari benih serta bahanbahan

lain yang bukan bagian dari benih.

*) %enih dan %agian %enih

• %enih yang terlihat jelas bukan benih sejati.

• %enih +eguminoceae ,russiferae -aaceae -aodiacea ,upressaceae inoceae dengan

kulit benih yang telah terkelupas.

• ecahan benih dengan ukuran setengah atau kurang dari setengah ukuran normal.

• %enih ,uscuta yang telah berubah warna dari abuabu menjadi putih kecoklatan.

• %enih rusak tanpa lembaga.

• /abah hampa.

• Sekam cangkang benih kulit benih dll.

0) %ahan lain yang bukan merupakan bagian dari benih seperti tanah pasir kerikil batu potongan

ranting jerami daun tangkai bunga kulit buah dll.

*. Peralatan Analii Ke!urnian

• embagi mekanik

• Sendok

• inset

•

Spatula• $uas kecil

• Meja kerja kemurnian

• $aca pembesar

• -imbangan analisis

• $ursi analisis

• $oleksi %enih

• 1ak atau lemari.

Uji Mutu Benih



4/9


e. Penga!(ilan +$nt$" Kerja

,ontoh kerja kemurnian doambil dari contoh kirim dengan menggunakan alat pembagi benih. 2ika

akan akan dilakukan analisa simplo maka pengambilan contoh kerja hanya dilakukan satu kali tetapi

jika akan dilakukan analisa duplo maka pengambilan contoh kerja dilakukan 0 kali setengah berat

contoh kerja.

%erikut adalah berat minimum contoh kerja untuk analisis kemurnian fisik pada berbagai jenis benih.

4 $4M456-AS%71A- ,4-4! $712A

(/1AM)

*. 2agung 899

0. $acang tanah *999

3. $acang hijau *09

. %ayam 0

;. Sawi

. Semangka 0;98. Mentimun =9

*9. $angkung *99

**. -erong *;

*0. -omat =

*3. $acang panjang ;99

*. Seledri *

*;. $ool *9

*. adi 9*8. $edelai ;99

09. -embakau 9;

0*. 4yong (gambas) 99

00. ?ortel 3

03. ?aluh *>9

@) berat contoh kerja setara dengan jumlah 0;99 butir benih.

Aolume +ot %erat Minimum ,ontoh $irim dan ,ontoh $erja Analisis $emurnian %enih

AMA +A-6 AMA 6547S6A olume +ot

Maks.(/ram)

%erat ontoh

$irim(gram)

%erat

ontoh$erja

Uji Mutu Benih



5/9


(gram)

I. TANAMAN PAN,ANa. Serealia*. !erdeum ulgare +.0. 4ryBa Sati#a +.

3. Sorghum bicolor +.. -riticum aesti#um;. Cea Mays

2elaiadi

Sorgum/andum2agung

0;.9990;.999

*9.9990;.9999.999

*.999 99

899*.999*.999

*09@) 9

89*09899

(. Ka)ang-a)angan*. Arachis hipogaea +.0. ,ajanus ,ajan (+) Millsp3. /lycine Ma +.. haseolus radiatus;. icia faba

$acang -anah/ude$eelai$acang hijau$acang merah

0;.9990;.9990;.9990;.9990;.999

*.999*.999*.999*.999*.999

*.999399;99*09

*.999

). Tana!an Sa&uran*. Allium spp0. Amaranthus sp3. Apium gra#eolus +. Asparagus officinalis +;. %eta #ulgaris + (All #arieties). %rassica 2uncea (+) ,Bern8. ,apsicum annum spp*9. ,apsicum frutescens**. ,itrullus lanatus(-humb)Matsum D

akai*0. ,ucumis Sati#us*3. ,ucurbita moschata 5uchense*. ,ucumis melo*;. 5aucus ,orata +*. haseolus #ulgaris +*8. hosphocarpus tetragonolobus (+)

5,09. Spinacia oleraceae0*. Solanum melongena +00. +ycopersicon +ycopersicum03. 1aphanus sati#us +0. igna sinensis0;. isum sati#um09*90;*.999;99*99=99*;9*;9*.999*;93;9*.999*.999*.999*.999*.999*.999*.999

0;9*;9*;399*.999*.9990;

>0**99;9*9=*;*;0;9=9*>9=93*9999*.999=99*.999

0;*;=3999899*9

Uji Mutu Benih



6/9


/. Peni!(angan +$nt$" Kerja

enimbangan contoh kerja dilakukan dengan timbangan analitis yang mempunyai kepekaan 3 G

desimal dalam satuan gram dan sebaiknya digunakan timbangan dengan tipe pembacaan langsung.

enimbangan harus dilakukan dengan prosedur yang benar sesuai dengan spesifikasi timbangan

yang digunakan agsar diperoleh hasil penimbangan yang akurat. %erikut adalah contoh jumlah

decimal pada penimbangan contoh kerja untuk analisis kemurnian.

%71A- ,4-4$ $712A

(/1AM)

57,6MA+ 76M%A/A ,4-4! (/1AM)

H * 9>93<

*999 G 8888 3 >93<

*999 G 8888 0 >93<*999 G 8888 * >93<

I *999 9 >93<

g. +ara Melauan Analii Ke!urnian

,ontoh kerja untuk analisis kemurnian diambil dari contoh kirim dan ditimbang mernggunakan

timbangan analitis denga berat sesuai dengan jenis benihnya dan berdasarkan ketentuan yang

berlaku. !asil penimbangan dicatat sebagai berat contoh kerja awal. Setelah ditimbang kemudian

contoh kerja tersebut disebat di meja kerja kemurnian. ada meja kerja kemurnian tersebut setiap

benih diamati dan diidentifikasi satu persatu secara #isual berdasarkan kenampakan morfologinya

(bentuk ukuran warna dsb.). 6dentifikasi tersebut dapat menggunakan pinset " penggaris kecil "

batang besi " kuas kecil. 5ari hasil identifikasi tersebut contoh kerja dikelompokkan menjadi tiga

komponen yaitu benih murni benih lain dan kotoran benih. $emudian setiap komponen benih tersebut

Uji Mutu Benih



7/9


ditimbang satu persatu dalam satuan gram dengan tingkat ketelitian yang sama dengan penimbangan

contoh kerja awal. %ila terdapat kehilangan berat llebih besar dari ;J dari berat contoh kerja maka

harus dilakukan pengulangan analisis kemurnian. Masingmasing komponen dihitung persentasenya

dalam satu decimal dan dijumlahkan jumlah total ketiga komponen harus *99 J. %ila jumlah tersebut

tidak *99 J maka harus dilakukan pengurangan pada persentase tertinggi atau penambahan pada

persentase terendah.

1umus perhitungan hasil analisis kemurnian

%M

J %M K LLLLLLLLLLLLLLLLL *99J

%M N %-+ N $%

%-+

J %-+ K LLLLLLLLLLLLLLLLL *99J

%M N %-+ N $%

$%

J $% K LLLLLLLLLLLLLLLLL *99J

%M N %-+ N $%

Faktor kehilangan yang diperbolehkan maksimal ; J dihitung dengan rumus :

,$ G (%M N %-+ N $%) LLLLLLLLLLLLLLLLLLLL *99J H ;J

,$

$eterangan :

%M K %enih Murni

%-+ K %enih -anaman +ain

$% K $otoran %enih

,$ K ,ontoh $erja

Uji Mutu Benih



8/9


LEMBAR E0ALUASI

2awablah pertanyaan berikut dengan singkat dan jelas O*. 2elaskan tujuan analisis kemurnian benih O

0. Mengapa analisis kemurnian benih dilakukan yang pertama kali sebelum penetapan kadar air danpengujian daya berkecambah P

3. $omponenkomponen apa saja yang dianalisis dalam kemurnian benih P

. 2elaskan apa yang dimaksud dengan benih murni dan benih yang bagaimana yang dapatdikategorikan sebagai benih murni P

;. %erapa jumlah contoh kerja minimal untuk benih cabe semangka dan kangkung P

6.Apa yang harus dilakukan bila dari hasil analisis terdapat factor kehilangan sebanyak > ;J danapa yang harus dilakukan bila factor kehilangan kurang dari ; J P

Uji Mutu Benih



9/9


LEMBAR E0ALUASI KINERJA

M7+A$&$A AA+6S6S $7M&16A F6S6$ %76!4 $16-716A $7%71!AS6+A 'A -65A$

* -imabangan diopersikan sesuai prosedur

0 ,ontoh benih ditimbang dengan benar

3 !asil penimbangan dicatat

,ontoh benih yang telah ditimbang ditebarkan di papan triplek yang telahdiletakkan di atas bak plastic

; enebaran benih pada papan triplek tidak tumpah

< ,ontoh benh diidentifikasi berdasarkan komponen benih murni benih tanamanlain dan kotoran benih

=$omponen benih murni benih tanaman lain dan kotoran benih dipisahkandengan teliti dan rapi menggunakan pinset " kuas " penggaris yang tersedia

> $omponen benh yang telah dipisahkan dimasukkan dalam wadah

8Masingmasing komponen benih ditimbang dengan tingkat ketelitian samadengan penimbangan contoh benih dan hasilnya dicatat

*9 %erat ketiga komponen benih dijumlahkan dan hasilnya dicatat

**%erat ketiga komponen benih dibandingkan dengan berat contoh awal

*0 Analisis diulang bila factor kehilangan " penambahan > 5 %.

*3Persentase terendah ditambah atau persentase tertinggidikurangi bila factor kehilangan / penambahan < 5 %.

* Tempat praktik dibersihkan, alat dan bahan praktikdirapikan kembali.

Uji Mutu Benih


analisis kemurnian benih

Documents