وصية

PENGERTIAN• BAHASA• Berpesan-pesan

• berasal daripada perkataan ‘wassa’ yang bererti memerintahkan, menasihatkan, menjanjikan atau pemberian harta selepas mati

• SYARAK• Membuat tabaruk(ikatan) dengan harta benda yg dilakukan

untuk selepas mati samaada berupa barang atau manfaat• pesanan yang dibuat oleh seorang kepada seorang yang

lain supaya melakuakan kebaikan terhadap harta yang dimiliki selepas dia meninggal dunia.

DALIL

Maksudnya: “Diwajibkan keatas kamu, apabila seorang diantara kamu kelihatan tanda-tanda hampir mati, jika dia mennggalkan harta yang banyak, berwasiat untuk ibubapa dan saudara maranya dengan cara yang baik. Ini adalah kewajipan ke atas orang-orang yang bertaqwa”. (QS. Al-Baqarah : 180).

HUKUM• SUNAT• Berwasiat untuk keluarga2 yg tdk dapat bahagian dari

harta pusaka dan untuk jalan kebajikan • Bagi org yg banyak meninggalkan harta hendaklah 1/5

drpd hartanya diwasiatkan

• WAJIB• Untuk memulangkan wa diah dan membayar hutang yg

majhul tanpa kenyataan yg boleh dipegang

• HARUS• Untuk org2 kaya yg ajnabi dan keluarga

• MAKRUH• Untuk org2 fasik• Bagi org2 fakir yg mempunyai waris berwasiat

RUKUN ATAU SYARAT

TERBAHAGI KEPADA 4:

• SYARAT ORG YG BERWASIAT• SYARAT PENERIMA WASIAT• SYARAT BARANG YG DIWASIATKAN• SYARAT SIRAGH

Syarat org yg berwasiat• ahli tabaruk• merdeka

Syarat penerima wasiat• Mesti ada ketika wasiat• Maklum• Boleh memiliki harta dan berhak• Bukan pembunuh• Islam • Bukan badan maksiat

Syarat barang wasiat

• Lafaz soreh dan kinayah

Syarat Sighah

• Berupa harta benda yg boleh dipusakai• Bernilai pada syarak• Layak untuk dimiliki • Kepunyaan org berwasiat• Bukan brg maksiat atau brg haram

beberapa hukum mengenai wasiat• Apabila mati penerima wasiat, selepas mati org

yg berwasiat tanpa menerima dan menolak ???

• Wasiat untuk benda2 am ???

• Wasiat yg dikira semasa sihat atau semasa sakit ???

• Kadar wasiat yg dikira(معتبرة) pada syarak ialah المال ??? semasa sihat atau semasa sakit ثلث

Hukum penerima wasiat mati setelah menerima wasiat tanpa menolak atau menerima

• Hanbaliah : sah wasiat tersebut kerana kematian itu dikira menerima secara dilalah

• Jumhur ulama : berpindah hak menerima dan menolak wasiat dan itu kpd waris penerima wasiat slpas mati org yg berwasiat

• Seksyen 17(6) Enakmen Wasiat Orang Islam Selangor 1999 (peruntukan yang sama juga terdapat dalan Seksyen 17(6) Enakmen Wasiat Orang Islam Melaka 2005 dan Enakmen Wasiat Orang Islam Negeri Sembilan 2004) memperuntukkan:

”Jika seseorang benefisiari mati sebelum dia sempat menerima atau menolak wasiat, waris-warisnya hendaklah menentukan sama ada hendak menerima atau menolak wasiattersebut”.

Wasiat benda am• Sah untuk badan2 am• Seperti masjid, bangunan dan perpustakaan• Bermanfaat spt bayaran sewa rumah dan tempat

berniaga sama ada secara sementara atau selamanya

• Diurus mengikut syarat• Jika tidak mengikut syarat diurus mengikut apa yg

difikirkan baik dan membangun badan tersebut

Kadar wasiat semasa sihat dan sakit• Pada syarak ialah المال semasa sihat atau ثلث

smasa sakit Jumhur fuqaha’ : jika mempunyai waris

• Wasiat tidak boleh lebih dari المال kecuali ثلثdipersetujui oleh waris

• Zohiriah dan malikiah : tidak boleh berwasiat lebih dr المال meskipun dipersetujui oleh waris ثلث

• Jumhur ulama’ : tidak harus berwasiat lebih drpd المال kerana lebih itu adalah hak org muslimin ثلث

dan mereka tidak boleh dipersetujui

Persoalan semasa• Wasiat untuk waris• Wasiat untuk binatang• Wasiat wajibah• Penulisan wasiat

Wasiat untuk waris

• Mesyuarat Jemaah Ulama’ Majlis Agama Islam dan Adat Istiadat Melayu Kelantan yang bersidang pada 5 Sep 1989 telah membincangkan mengenai wasiat kepada waris. Mesyuarat telah membuat keputusan bersetuju menfatwakan sebagaimana berikut:

 • Wasiat kepada waris yang tidak mendapat

kelulusan semua waris, iaitu sebahagian memberi kelulusan, maka sah pada bahagian yang memberi kelulusan dan tidak sah pada bahagian yang tidak memberi kelulusan.

الورثة يجيز ان اال لوترث الوصية

• Ertinya:“Tidak harus wasiat kepada waris kecuali diizinkan oleh waris yang lain”

• (Riwayat Daruqutni daripada Ibnu Abbas r.a).

• Kesimpulan wasiat kepada waris• Boleh jika mendapat kebenaran• Hanya mendapat bahagian yang dibenarkan sahaja

Wasiat Wajibah• harta peninggalan yang diperuntukkan oleh• undang-undang untuk anak-anak yang kematian

ibu atau bapa sebelum datuk atau nenek• atau mereka meninggal serentak dan anak-anak

tersebut tidak mendapat bahagian daripada• harta peninggalan datuk atau nenek mereka

kerana didinding (dihijab) oleh bapa atau ibu• saudara mereka. • diberi kepada mereka dengan kadar dan syarat-

syarat tertentu• sebagai wasiat dan bukannya sebagai pusaka.

Muzakarah Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia Kali Ke-83 yang bersidang pada 22 - 24 Oktober 2008 telah membincangkan mengenai Hukum Pelaksanaan Wasiat Wajibah.

• Muzakarah menegaskan bahawa Islam amat menitikberatkan kebajikan dan kesempurnaan hidup umatnya, terutama anak-anak yang kehilangan ahli keluarga mereka.

• Muzakarah berpandangan bahawa dalam melaksanakan Wasiat Wajibah adalah harus mengambil pandangan yang menyatakan bahawa berwasiat kepada ahli-ahli waris (seperti cucu) yang tidak mendapat pusaka disebabkan halangan-halangan tertentu adalah merupakan suatu kewajipan yang perlu dilaksanakan. 

• Oleh yang demikian, Muzakarah bersetuju memutuskan bahawa dalam kes di mana seorang anak yang bapa atau ibunya mati terlebih dahulu daripada datuk atau neneknya,

• anak tersebut iaitu cucu berhak untuk menerima Wasiat Wajibah dengan mengambil bahagian faraid bapa atau ibunya pada kadar tidak melebihi 1/3 daripada harta pusaka datuk atau nenek.

• Sekiranya bahagian ibu atau bapa adalah 1/3 atau kurang daripada 1/3, maka pembahagian tersebut hendaklah dilaksanakan pada kadar tersebut. Sekiranya bahagian tersebut melebihi 1/3 maka hendaklah dikurangkan pada kadar tidak melebihi 1/3.

Wasiat wajibah

Muhammad

Yusuf Rahim

Hakim Zaki

Musa (Mati)

Farid Zakaria

• Syarat penerima wasiat wajibah• Anak lelaki dan perempuan daripada anak lelaki dan anak

perempuan (cucu) ke bawah• Kedua ibu dan bapa meninggal dahulu drpd datuk dan nenek /

kesemua mereka meninggal serentak dalam kejadian yg sama atau berlainan

• Cucu bukan waris kpd harta pusaka datuk (sekiranya waris harta pusaka secara fardu / ta’sib mereka tidak layak mendapat)

• Sekiranya anak berlainan agama atau terlibat dl pembunuhan ibu bapa tidak layak mendapat wasiat

• Datuk nenek memberi harta kpd cucu melalui, hibah, wakaf, wasiat dan sebagainya dgn kadar yg septutnya, maka cucu tidak berhak mendapat wasiat wajibah

• Anak akan mengambil bahagian faraid bapa atau ibu yang meninggal dunia terlebih dahulu daripada datuk atau nenek dan kadar tersebut hendaklah tidak melebihi kadar 1/3 daripada nilai harta pusaka. Sekiranya bahagian tersebut adalah 1/3 atau kurang daripada 1/3, maka pembahagian tersebut hendaklah dilaksanakan pada kadar tersebut. Sekiranya bahagian tersebut melebihi 1/3 maka hendaklah dikurangkan pada kadar 1/3 melainkan setelah mendapat persetujuan ahli-ahli waris yang lain.

Wasiat Untuk Binatang• 2 bahagian• Sah : • aku dermakan berukku ini kepada zoo Melaka

• tidak sah :• aku wasiatkan sepertiga hartaku kepada berukku

bernama mak nyeh

Ini berdasarkan surah al-Baqarah ayat 180

ORANG2 YANG PERLU BERWASIAT• Orang yang takut hartanya beku/ xdpt urus

hartanya• Mereka yg memiliki harta• Mereka yg berhutang kpd Allah / manusia (puasa)• Lelaki yg berpoligami• Ibubapa tunggal• Mereka yg mempunyai anak angkat/anak tiri• Mereka yg mempunyai anak bawah 18 thun• Mereka yg menjalankan perniagaan• Mereka yg ingin membuat amal jariah dlm wasiat

SEKIAN SAHAJA DARI KAMI