1294602735pengurusanzakatdinegeriselangorisudancabaran.pdf
TRANSCRIPT
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
1/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
PENGURUSANZAKATDINEGERISELANGOR:ISUDANCABARAN1
Tuan
Haji
AhmadShahirbinMakhtarPuan
HajjahAdibahbt.AbdulWahabLembaga
Zakat
Selangor
(MAIS)
1.MUQADDIMAH
Di Malaysia, pengurusan zakat adalah terletak dibawahbidang kuasa dan tanggungjawab
negeri-negeri. Kebanyakan negeri, pengurusan zakat terletak dibawah MajlisAgama Islam
Negeri-negeri (MAIN) dan terdapatjuga di setengah negeri diwujudkan institusi khasyang
agak
tersendiri
dari
MAIN.
Pelaksanaan
segala
dasar
dan
kegiatan
Majlis
Agama
Islam
di
sesebuah
negeri
berkenaan
dilaksanakan
melalui
Enakmen
Pentadbiran
Agama
Islam
Negeri
dan dipertanggungjawabkan kepada MAIN. MAIN ini adalah terletak di bawah DYMM
Sultan/RajaatauSPBYangDipertuanAgongyangmanaiabertanggungjawabkeatassegala
urusan
berkaitan
dengan
kegiatan
Islam
di
negeri
berkenaan
termasuklah
di
dalam
pengendalianurusanzakat.
Kewujudan
satu
institusi
khas
untuk
memungut
zakat
yang
dikendalikan
dengan
cara
yang
profesional
telah
membuka
era
baru
dalam
pengurusan
zakat
di
negara
ini.
Bermula
dengan kewujudan Pusat Pungutan Zakat (PPZ) diWilayah Persekutuan dalam tahun 1991
seterusnya
diikuti
oleh
beberapa
negeri
yang
lain
seperti
Lembaga
Zakat
Selangor
(MAIS)
dahulunya dikenali Pusat Zakat Selangor (PZS), Pusat Urus Zakat (PUZ) di Pulau Pinang
,PusatKutipanZakat(PKZ)diPahang,PusatZakatNegeriSembilan(PZNS)danPusatZakat
Melaka (PZM). Majlis Agama Islam Negeri-negeri berkenaan telah mewujudkan anak
syarikat atau perbadanannya sendiri untuk mengurus kutipan zakat secara korporat dan
profesional.
Melalui konsep pengurusan zakat secara modendan profesional ini, ia telahberjaya
memberi lembaran baru kepada banyak pihak ekoran penerapan nilai-nilai korporat
terhadap sistem pengurusan dan prestasi perkhidmatan kakitanganyang meningkat telah
merubah imej institusi zakat menjadi sebuah organisasiyang cemerlang dan kutipan zakat
yang
meningkat
secara
drastik
pada
setiap
tahun.
Walau
bagaimanapun,
hanya
Lembaga
Zakat Selangor (LZS) dan Pusat Urus Zakat Pulau Pinang (PUZ) sajayang diberi mandat
1
Kertas
Kerja
ini
dibentangkan
pada
Konvensyen
Kebangsaan
Perancangan
dan
PengurusanHarta DalamIslam2010, anjuranJabatanSyariah,FakultiPengajian IslamUKM,14Julai2010,diBilikSenat,BangunanCanselori,UKM.
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
2/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
oleh
MAIN
berkenaan
untuk
mengurus
kutipan
dan
agihan
zakat
di
negeri
masing-masing.
Beberapa
MAIN
yang
lain
juga
dalam
proses
memperkemaskan
sistem
pengurusan
zakat
negeri-negeri
sama
ada
dengan
menubuhkan
anak
syarikat,
perbadanan
negeri
mahupun
memantapkan
pengurusan
zakat
sedia
ada
dengan
lebih
baik
lagi.
2.PENGURUSANZAKATDINEGERISELANGOR
2.1
Penubuhan
Pusat
Zakat
Selangor(PZS)
Pengkorporatan pengurusan zakat di negeri Selangorbermula apabila MajlisAgama Islam
Selangor
(MAIS)
menubuhkan
Pusat
Zakat
Selangor
(MAIS)
atau
sebelum
itu
dikenali
sebagai
Pusat
Pungutan
Zakat
MAIS
pada
15
Februari
1994
dengan
nama
daftar
syarikat
MAIS Zakat Sdn Bhdyang merupakan anak syarikatyang dimiliki sepenuhnya oleh MAIS
dengan
modal
berbayar
sebanyak
RM500,000.
Penubuhan
PZS
ini
adalah
bertujuan
untuk
memperbaiki
kaedah
pengurusan
zakat
yang
sedia
ada
kepada
sistem
pengurusan
yang
lebih
profesionalsepertiyangdiamalkandalamduniakorporat.
Walaubagaimanapun, PZS mulaberoperasi sepenuhnya pada Oktober 1995 setelah
segala
persiapan
dan
kelengkapan
meliputi
penambahan
dan
pengambilan
baru
kakitangan,
penyediaan perisian sistem komputer, penyempurnaan kelengkapan pejabat, penyediaan
peraturan-peraturankerja,latihankakitangandansebagainyadapatdisempurnakan.
Objektif
pengkorporatan
pengurusan
zakat
di
Selangor
adalah
seperti
berikut:
(a) Memantapkanpengurusaninstitusizakat.
(b) Melicinkanpentadbiran,pungutandanagihanzakat.
(c)
Mencapai
kecekapan
yang
optimum
dengan
kos
yang
minimum.
(d)
Membentuk
imej
baru
institusi
zakat
yang
lebih
progresif
dan
pro-aktif.
(e) MenjadirolemodelkepadapengurusanInstitusizakatdinegaraini.
(f)
Mengembalikan
keyakinan
masyarakat
dan
kegemilangan
institusi
zakat.
Dengan
beroperasinya
PZS
bererti
ia
telah
diberikan
mandat
untuk
pengurusan
pungutan zakat harta di negeri Selangorbagi pihak MAIS. Sehubungan itu, urusan kutipan
zakat
Selangor
tidak
lagi
berada
di
bawah
bidang
kuasa
Baitulmal
tetapi
diawasi
oleh
sebuah
Lembaga
Pengarah
yang
dianggotai
oleh
pelbagai
golongan
yang
mempunyai
kepakaran
dalam
bidang
masing-masing
sama
ada
bidang
syariah
mahupun
profesional
yang
lain.
Kesemua
ahli
yang
menganggotai
Lembaga
Pengarah
PZS
ini
adalah
berdasarkan
pelantikan
yang
dibuat
oleh
pihak
MAIS
sendiri.
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
3/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
Pada
tahun
1998,
MAIS
memberi
mandat
kepada
PZS
bagi
menguruskan
kutipan
zakat
fitrah
dan
padi
serta
agihan
zakat.
Di
antara
tujuan
penyerahan
mandat
ini
adalah
bagi
memastikan
semua
pengurusan
zakat
di
negeri
Selangor
dapat
diurus
dengan
lebih
baik
di
bawah
satu
institusi
dan
MAIS
dapat
memberi
fokus
kepada
urusan
kepentingan
umat
Islam
yang
lain
seperti
pembangunan
harta
wakaf,
pusaka
dan
sebagainya.
2.2 PerubahanNamadanEntitiPZS(MAIS)kepadaLembagaZakatSelangor(MAIS)
Perubahan
nama
PZS
kepada
Lembaga
Zakat
Selangor
(MAIS)
telah
disempurnakan
oleh
DYMM
Sultan
Selangor
pada
31
Januari
2006
bersamaan
1
Muharram
1427H.
Di
antara
justifikasi
penukaran
PZS
kepada
LZS
adalah
bagi
memberi
imej
baru
kepada
PZS
dari
segi
urusan
kutipan
dan
agihan
zakat
yang
telah
mencapai
RM100
juta
setahun,
di
samping
membawa
tanggungjawab
yang
lebih
besar
dari
segi
kutipan,
pengagihan
zakat,
perkhidmatanpelanggandanorganisasikeseluruhannya.Kesemuapengurusan,operasidan
kepentingan
PZS
diserap
terus
kepada
LZS
termasuk
kakitangan.
Jadual1:KronologiPenubuhanLembagaZakatSelangor(MAIS)
1994 Pusat
Pungutan
Zakat
(PPZ
-MAIS)
mula
didaftarkan
dengan
nama
MAIS
1995
Memulakan
operasi
sepenuhnya
meliputi
penggunaan
perisian
komputer,
resit
1996 NamaPusatPungutanZakatMAISditukarkepadaPusatZakatSelangor(MAIS)
1998
Mendapat
mandat
Kutipan
zakat
fitrah
dan
padi.
Pusat
Agihan
Zakat
2000 Ibu Pejabat PZS (MAIS) dipindahkan ke kompleks MAIS, KlangMenda at en iktirafan MS ISO 002.
2004
Memindahkan
lokasi
ibu
pejabat
ke
lokasi
yang
lebih
strategik
iaitu
diBangunan Sultan Idris Shah, ShahAlam. Menerima anugerah kualiti MS ISO
Lembaga
Zakat
Selangor
(MAIS)
ditubuhkan
di
bawah
Akta
Pemegang
Amanah
(Pemerbadanan)
1952
melalui
Surat
Ikatan
Amanah
(Trust
Deed)
yang
didaftar
di
Bahagian
Undang-undang,
Jabatan
Perdana
Menteri.
LZS
ditadbir
melalui
Lembaga
Pemegang
Amanah
(LPA)
yang
dilantik
oleh
MAIS
dan
buat
masa
ini
seramai
sepuluh
orang
Ahli
Lembaga
Pemegang
Amanah
(ALPA)
telah
dilantik
yang
terdiri
daripada
gabungan
golongan
agama,
akademik,
korporat
dan
profesional.
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
4/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
Objektif
penubuhan
LZS
ialah:
(a)
Memperkasa
pengurusan
institusi
zakat;
(b) Memaksimakanpotensikutipanzakat;
(c) Menanganidanmembasmikemiskinan;
(d)
Meningkatkan
syiar
Islam
dan
membangunkan
sosio
ekonomi
ummah;
(e) Memberiperkhidmatanpelangganyangberkualiti.
Demi
memantapkan
perkhidmatan
dan
pengurusan
LZS,
aspek
sumber
manusia
sering
dititikberatkan.
Perkara
ini
amat
penting
agar
LZS
dapat
memberikan
perkhidmatan
yang terbaik kepada para pelanggannya. Sejajar dengan penambahan kakitangan akan
dibuat
dari
semasa
ke
semasa
berdasarkan
keperluan.
LZS
bermula
dengan
sepuluh
orang
kakitangan pada awal operasinya tahun 1995 (pada masa itu dikenali PZS) dan kini
mempunyai
seramai
300
orang
kakitangan
keseluruhannya.
Memandangkan
LZS
melaksanakan
perkhidmatan
berhubungan
manusia,
maka
program
pembangunan
modal
insan
menjadi
agenda
utama
LZS
setiap
tahun.
Bagi
memantapkan
pengurusan
dan
operasi
LZS,
LPA
telah
menubuhkan
enam
Jawatankuasa
dengan
portfolio
yang
ditetapkan
dan
dipengerusikan
oleh
seorang
ALPA.
Ahli-ahli
Jawatankuasa
ini
terdiri
di
kalangan
ALPA
dan
golongan
pakar
dari
luar
LZS,
enam
jawatankuasa
adalah
seperti
berikut:
(a)
Jawatankuasa
Operasi
Kutipan
Zakat.
(b)
Jawatankuasa
Operasi
Agihan
Zakat.
(c) JawatankuasaPencalonandanImbuhan.
(d) JawatankuasaAudit.
(e)
Jawatankuasa
Kewangan.
(f)
Jawatankuasa
Tender.
3.PENGURUSANKUTIPANZAKATDISELANGOR
Semenjak
ditubuhkan
LZS
telah
menunjukkan
peningkatan
kutipan
yang
membanggakan.
Bermula dengan kutipan sebanyak RM7juta pada tahun 1994, LZS telahberjaya mengutip
RM15.8juta pada tahun 1995. Diikuti peningkatan kutipan sebanyak RM28.6 juta pada
tahun
1996.
Manakala
pada
tahun
1997
kutipan
zakat
telah
meningkat
kepada
RM31.3
juta
dan pada tahun 1998 hasil kutipan zakat LZS telah mencapaijumlah RM37.3juta. Setelah
beroperasi hampir 15 tahun, LZSberjaya mencapai kutipan dan agihan zakat tertinggi di
Malaysia
dengan
kutipan
tahun
2009
berjumlah
RM283.7
juta
dan
agihan
berjumlah
RM275.9
juta
dengan
bilangan
pembayar
seramai
155,000
orang.
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
5/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
3.1
Aktiviti
Dakwah
dan
Penerangan
Aktiviti
dakwah
dan
penerangan
merupakan
tunjang
kepada
LZS
untuk
mentarbiahkan
umat
Islam
khususnya
golongan
muda
tentang
zakat.
Oleh
itu
pelbagai
program
dan
aktiviti
diatur
sepanjang
tahun
bertujuan
untuk
menyebarluaskan
dakwah
zakat
kepada
seramai
mungkin
umat
Islam
di
Selangor
agar
mewujudkan
ummah
yang
arif
tentang
ibadah
rukun
ini.
Program
dan
aktiviti
yang
dijalankan
itu
diperincikan
seperti
berikut:
(a) OperasiMasjid(Khutbah)
Pembacaan
khutbah
tentang
zakat
telah
dilaksanakan
di
masjid-masjid
terpilih
dan
disampaikan oleh khatib-khatib masjid serta khatib daripada LZS. Selain itu satu khutbah
juga
ditulis
khas
untuk
dibaca
bersempena
bulan
Disember
dan
Ramadan.
Di
samping
itu,
LZS juga telah melatih 15 khatib yang terdiri daripada kakitangan LZS. Latihan yang
diberikan
telah
berjaya
menjadikan
khutbah
zakat
itu
disampaikan
dengan
lebih
baik
dan
berjayamenarikperhatianjemaahsolatJumaat.
(b)CeramahdanForum
Aktiviti
ceramah
telah
diadakan
secara
puratanya
sebanyak
15
kali
dalam
tempoh
seminggu.
Ceramah
diadakan
termasuk
melalui
media
seperti
radio
dan
televisyen,
masjid
dan
surau,
kilang-kilang,
pejabat
kerajaan
dan
swasta,
pusat
membeli
belah
serta
taman-taman
perumahan.
Di
samping
itu,
beberapa
aktiviti
forum
berjaya
diadakan
dengan
kerjasama
surau,masjiddanmajlisperbandaranyangterpilih.
(c)ProgramBersamaJemaahHaji
Program
ini
merupakan
program
tahunan
yang
dijalankan
oleh
LZS
dengan
kerjasama
Lembaga
Tabung
Haji.
Sebanyak
10
ceramah
diadakan
khusus
untuk
bakal
jemaah
haji.
Setiap ceramah memberi penekanan terhadap qada zakat dan juga wasiat untuk
menzakatkan
harta
sekiranya
berlaku
kejadian
yang
diingini
ketika
di
tanah
suci.
Sepanjang
ceramah
berlangsung,
sebanyak
5,000
risalah,
telah
diedarkan
kepada
bakal
haji.
3.2 MengoptimumkanKutipanZakatPerniagaan
(a)OperasiTaksiran
Operasi taksiran merupakan operasi yang dijalankan dari semasa ke semasa sepanjang
tahun.
Ia
melibatkan
aktiviti
seperti
taklimat
di
premis
syarikat,
rundingan
zakat,
taksiran
zakat syarikat dan kutipan zakat perniagaan di premis-premis perniagaan sepanjang tahun
merangkumi
syarikat
persendirian,
subsidiari
kerajaan
negeri,
syarikat
berkaitan
kerajaan
(GLC),koperasi,PertubuhanPeladangKawasandansebagainya.
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
6/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
(b)
SeminardanBengkelTaksiranZakatPerniagaan
Seminar
dan
Bengkel
Taksiran
Zakat
Perniagaan
ini
diadakan
khusus
untuk
syarikat-
syarikat
yang
berpotensi
dan
berminat
untuk
mengetahui
dengan
terperinci
maklumat
berkenaan
zakat
perniagaan.
Dalam
bengkel
tersebut,
para
peserta
diberi
penerangan
tentang
cara
pengiraan
zakat
perniagaan
di
samping
pendedahan
tentang
isu-isu
terkini
zakat
perniagaan.
(c)MajlisPembayaranZakat
Majlis
pembayaran
ini
diadakan
bertujuan
untuk
meraikan
pembayar
zakat
perniagaan
di
LZS. Di dalam program ini, diadakanjuga aktiviti pengagihan zakatbagi memberi peluang
pembayar-pembayar
zakat
melihat
sendiri
bagaimana
pengagihan
zakat
dilaksanakan
dan
siapa penerima-penerimanya. Beberapa sesi penerangan dan dialog di antara pembayar
zakat
bagi
bertukar-tukar
pandangan.
(d)
PelantikanEjenCukaidanFirmaAudit
Pelantikan
Ejen
Cukai
dan
Firma
Audit
sebagai
ejen
kutipan
zakat
khususnya
zakat
perniagaan
telah
banyak
membantu
peningkatan
kutipan
zakat
perniagaan
syarikat.
Mereka
yang
dilantik
akan
mencadangkan
kepada
Ahli
Lembaga
Pengarah
syarikat-syarikat
yang
menjadi
pelanggan
mereka
berkaitan
taksiran
zakat
perniagaan.
3.3 OperasiPekelilingKerajaan
Operasi
Pekeliling
Kerajaan
ini
adalah
operasi
Skim
Potongan
Gaji
(Skim
Berkat)
kepada
kakitangan kerajaan berdasarkan pekeliling pembayaran zakat pendapatan menerusi
potongan gaji yang dikeluarkan oleh pihak Kerajaan Negeri Selangor pada tahun 2004.
Pelbagai aktiviti telah dijalankan seperti taksiran zakat, penghantaran notis taksiran dan
taklimat
yang
memfokuskan
agensi-agensi
kerajaan
di
Negeri
Selangor.
Operasi
Pekeliling
Kerajaanjuga memainkan perananbesar dalam memberi impakyang cukupberkesan ke
atas
kutipan
zakat
pendapatan
di
LZS.
Secara
dasarnya,
operasi
ini
telah
berjaya
meningkatkan
bilangan
pembayar
melalui
potongan
gaji
bagi
sektor
kerajaan
daripada
12,569 orang pada tahun 2004 kepada 27,620 orang pada tahun 2005. Sementara itu,
pencapaian
kutipan
untuk
zakat
pendapatan
juga
telah
meningkat
sebanyak
18
peratus
daripadaRM130.7juta(2008)keRM153.8jutapadatahun2009.
3.4 MemperluaskanEjenKutipan,PenolongAmilIPTdanKaunterZakat
LZS
sentiasa
menitikberatkan
kemudahan
kepada
para
pelanggannya.
Justeru
itu,
LZS
menyediakan
pelbagai
alternatif
pembayaran
zakat
dengan
mengambil
kira
perkembangan
teknologi
terkini,
kemudahan
yang
disediakan
oleh
pesaing,
pembayaran
zakat
dan
lain-lain
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
7/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
kaedah
terkini
di
pasaran
yang
boleh
dimanfaatkan.
Jumlah
ejen
kutipan
LZS
yang
terkini
adalah
sebanyak
13
ejen
bank,
pejabat
pos,syarikat
juruaudit
dan
ejen
cukai.
Bagi
perkhidmatan
bank,
pembayar
zakat
boleh
membayar
zakat
melalui
kaunter
bank
yang
terdapat
di
seluruh
negeri
Selangor
yang
dilantik,
melalui
perbankan
internet,
kad
debit,
Maybank
phonebanking,
mesin
deposit
bank,
SMS
Bank
Islam
dan
kad
kredit
Bank
Islam
dan
Ambank.
LZS
juga
dari
semasa
ke
semasa
menambah
bilangan
kaunter
zakat
bagi
kemudahan
umat
Islam
membayar
zakat
dengan
23
buah
kaunter
LZS
di
seluruh
negeri
Selangor.
Walaupun
LZS
telah
menyediakan
pelbagai
kemudahan
membayar
zakat
melalui
ejen
kutipan
bank
dan
pos,
tetapi
hampir
60
peratus
pembayaran
zakat
adalah
dari
perkhidmatankaunterzakatLZS.Disampingitu,LZSjugatelahmelantikbeberapaInstitusi
Pengajian
Tinggi
(IPT)
sebagai
penolong
amil
bagi
melaksanakan
kutipan
zakat
melalui
potongan gaji di kalanganwarga kerjanya dan melakukan sebahagian pengagihan zakat
kepada
para
pelajar
dan
warga
kerjanya.
3.5
SkimBerkat
Skim
Berkat
adalah
satu
skim
pembayaran
zakat
melalui
potongan
gaji
dan
buat
masa
ini
bilangan
majikan
yang
telah
menggunakan
produk
Skim
Berkat
ini
adalah
berjumlah
2,620
majikan
dan
bilangan
pembayar
zakat
pula
ialah
seramai
101,482
orang.
Di
samping
itu,
LZS
turut
menyediakan
kemudahan
e-majikan
yang
dibangunkan
bertujuan
untuk
memberi
kemudahan
tambahan
kepada
para
majikan
yang
menyertai
Skim
Berkat.
LZS
juga
mengadakan
kursus
e-majikan
bagi
memberi
kefahaman
kepada
majikan
yang
menggunakan
kemudahan
ini
Pelbagai
aktiviti
bertujuan
untuk
meningkatkan
prestasi
kutipan
melalui
Skim
Berkat
diadakan
yang
melibatkan
operasi
seperti
taklimat,
pameran
danpembukaankaunter.
3.6 OperasiPromosi
Aktiviti
promosi
masih
lagi
menjadi
tunjang
utama
dalam
meningkatkan
kesedaran
berzakat
di
kalangan
masyarakat
Islam
Negeri
Selangor.
Melalui
aktiviti
promosi
berterusan
yang
dijalankan
itu,
LZS
dapat
membudayakan
ibadah
zakat
di
kalangan
masyarakat
Islam
di
Selangorkhususnya.Pelbagaibentukpromositelahdilaksanakansepanjangtahunbertujuan
untuk
memperkasakan
kutipan
zakat.
Aktiviti
promosi
ini
bukan
sahaja
dijalankan
di
peringkat
ibu
pejabat
LZS
tetapi
juga
melibatkan
daerah.
Aktiviti
ini
dipergiatkan
lagi
terutamanya
menjelang
waktu
puncak
iaitu
tiga
bulan
terakhir
di
hujung
tahun
(Oktober
-
Disember).
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
8/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
(a)
Kesetiaan
Pelanggan
Kesetiaan
pelanggan
merupakan
aspek
yang
amat
dititikberatkan.
LZS
sentiasa
memastikan
setiap
pelanggan
mendapat
maklumat
dan
penghargaan
yang
sama
bagi
setiap
individu.
Antara
kaedah
yang
dilaksanakan
termasuklah
surat
peringatan
(Reminder) kepada
pembayar
apabila
tiba
haul
mereka
pada
setiap
tahun.
Tujuannya
adalah
untuk
mengingatkan
para
pembayar
tentang
zakat
yang
perlu
mereka
tunaikan.
(b)Promosimelaluimediamassa
Media
massa
juga
turut
memainkan
peranan
dalam
memberi
pendedahan
dan
informasi
tentang LZS kepada orang ramai. Oleh yang demikian, hebahan melalui media turut
dijalankan
dalam
usaha
menyedarkan
masyarakat
tentang
kepentingan
berzakat.
Antara
aktivitipromosimelaluimediamassayangdilaksanakansepanjangtahunialah:
(i)
Mengedarkan
kenyataan
akhbar
kepada
pihak
media
sekurang-kurangnya
tiga
kali
sebulan
untuk
melaporkan
serta
menyebarkan
sebarang
aktiviti
atau
program.
(ii) Mengadakansesisidangakhbarbagiaktivititertentu.
(iii) Temubualkhasdalamprogram-programdistesenTVsepertiRTM,TV3,Astrodan
TV9.
(iv)
Temu
bual
khas
dalam
slot-slot
di
stesen
radio
seperti
Selangor
FM
dan
IKIM.fm.
(v)
Temu
bual
khas
di
majalah-majalah
seperti
Al-Islam
(terbitan
Kumpulan
Utusan).
(vi)
Membawa
pihak
media
membuat
lawatan
ke
projek-projek
agihan
zakat.
(c)Promosimelaluimedia-medialain
Sepanjang akhir tahun (Oktober hingga Disember), kain rentang digantung di lokasiyang
strategik di seluruh Selangorbagi tujuanpromosi zakat. Manakala sebanyak 1,000bunting
digantung
bermula
15
Disember
hingga
30
Januari
setiap
tahun
di
tiang
lampu
jalan
utama
di
seluruh
negeri
Selangor.
(d)
SkuadDakwahZakat(SDZ)
Skuad
Dakwah
Zakat
(SDZ)
berperanan
sebagai
pasukan
pemasaran
LZS
bagi
menyebarkan
maklumat
zakat
yang
merangkumi
aspek
kutipan
dan
agihan
ke
seluruh
negeri
Selangor.
Di
sampingituiajugaberperanansebagaisalahsatumediumdakwahzakatLZS.Menggunakan
tema
Sahabat
Zakat
Prihatin,
SDZ
telah
meletakkan
sasaran
program
kepada
seluruh
umat
Islam di negeri Selangor. Ia dibahagikan kepada dua kumpulan iaitu skuad kutipan dan
skuad
agihan,
aktiviti
yang
dijalankan
termasuklah
mengedarkan
risalah,
gotong-royong,
membaiki,melawatdanmembersihkanrumahfakirmiskinterpilih.
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
9/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
(e)
Kuiz
ZakatOnline
Kuiz
Zakat Online (KZOL) telah dilancarkan pada Ogos 2005 Ia bertujuan untuk
mempromosikan
kaedah
pembayaran
zakat
melalui
internet.
Penyertaannya
terbuka
kepada
pembayar
zakat
dan
pembayar
perlu
menjawab
soalan
yang
dikemukakan
di
laman
web
LZS
di
www.e-zakat.com.my.
(f)
Pameran
Aktiviti pameran merupakan salah satu promosiyang telah dijalankanbukan sahajabagi
memberi
maklumat
tentang
zakat
tetapi
juga
memperkenalkan
LZS
kepada
masyarakat.
(g)OperasiTol
Sepanjang tahunbeberapa operasi tol telah dijalankan melibatkan operasi di Lebuh Raya
Persekutuan
PLUS,Lebuh
Raya
Damansara-Puchong
(LDP),
Lebuh
Raya
KESAS
dan
sebagainya.
Sebanyak
50,000
flyers
zakat
diedarkan
sepanjang
operasi
tersebut.
4.
PENGURUSANAGIHANZAKATDISELANGOR
Zakat merupakan tunjang dalam pembelaan asnaf dan ummah. Lantaran itu, LZS akan
memastikan kutipan zakat di Selangor dapat dimaksimumkan dan diuruskan denganbaik,
telus dan menyeluruh dalam mengagihkannya kepada yang berhak. Agihan zakat diberi
kepada
lapan
asnaf
sepertimana
yang
telah
ditetapkan
di
dalam
Al-Quran,
firman
Allah
SWT
yang
bermaksud:
Sesungguhnya zakat itu hanya untuk orang-orang fakir, orang-orang miskin,pengurus
zakat
(amil),
muallaf
yang
dipujuk
hati
mereka,
untuk
memerdekakanhamba,orang-orang
yang
berhutang,
orang-orang
berjuang
di
jalan
Allah,
orang-orang
yang
sedang
dalam
perjalanan,
sebagai
ketetapan
yang
diwajibkan
Allahdan
Allah
Maha
Mengetahui
lagi
Maha
Bijaksana
(Surah
al-Taubah
9:
60).
Pada
dasarnya,
zakat
diagihkan
kepada
lapan
asnaf
iaitu
asnaf
fakir,
miskin,
amil,
muallaf,
fisabilillah,
riqab,
gharimin
dan
ibni
sabil,
dan
takrifnya
adalah
bersandarkan
JawatankuasaFatwaNegeriSelangor.
Objektif
agihan
zakat
di
negeri
Selangor
adalah
seperti
berikut;
(a) MelaksanakanagihanzakatsepertimanaperintahAllahS.W.T.
(b)
Menyalurkan
agihan
zakat
dengan
lebih
efisien.
(c)
Mewujudkan
masyarakat
seimbang
dari
segi
ekonomi,
rohani,
duniawi
dan
ukhrawi.
(d)
Mengurangkan
kadar
kemiskinan
di
negeri
Selangor.
(e)
Meningkatkan
syiar
Islam
di
negeri
Selangor.(f)
Memberi
keyakinan
kepada
pembayar-pembayar
zakat
dan
masyarakat.
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
10/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
(g)
Mempelbagaikan
program
agihan
zakat
sesuai
dengan
keperluan
semasa
asnaf.
LZS
memberikan
penekanan
kepada
lima
program
iaitu
Program
Pembangunan
Sosial,
Program
Pembangunan
Ekonomi,
Program
Pembangunan
Pendidikan,
Program
Pembangunan
Institusi
Agama
dan
Program
Pembangunan
Insan.
Melalui
program
tersebut,
LZS
telah
merangka
agenda
dalam
membentuk
asnaf
yang
bukan
sahaja
dapat
mengeluarkan
diri
daripada
kepompong
kemiskinan,
tetapi
juga
dapat
memenuhi
kehendak
rohani
dan
menjadi
insan
yang
rabbani.
Setiap
program
yang
disusun
ini
akan
memberi
keutamaan
kepada
tiga
asnaf
utama
iaitu
fakir,
miskin
dan
mualaf.
Pemilihan
asnaf
utama
ini
dilaksanakan
melalui
jawatankuasa
pemilihan
yang
ditubuhkan
dan
kelayakan
asnaf
dinilai
berdasarkan
Haddul
Kifayah
yang
ditetapkan.
4.1
Program
Pembangunan
Sosial
Di
bawah
Program
Pembangunan
Sosial,
LZS
bertanggungjawab
memastikan
tiada
asnaf
yang
mengalami
masalah
tempat
tinggal,
nafkah
sara
hidup
serta
mendapat
peluang
pendidikansebagaimanaorang lain.Sehubungandengan itu,pelbagaibentukbantuantelah
disediakan
bertujuan
untuk
memenuhi
keperluan
asasi
dan
sekali
gus
membolehkan
asnaf
tersebut menjalani kehidupan yang lebih seimbang. Pada setiap tahun, LZS telah
membelanjakan hampir RM50 juta wang zakat di bawah program ini, antara bantuan-
bantuanyang diberikan termasuklahbantuanbina/baik pulih/sewa rumah, caruman skim
perlindungan takaful untuk fakir miskin, bantuan makanan dan kewangan bulanan,
Ramadan
dan
hari
raya,
bantuan
kecemasan/runcit
dan
perubatan,
bantuan
untuk
program
sempena Hari Kebesaran Islam (Maulidur Rasul, Maal Hijrah, Ramadan), hari keluarga,
gotong-royong
dan
ziarah.
Berdasarkan
kepada
bantuan-bantuan
yang
disediakan
oleh
LZS
maka
berikut
adalah
perincian
berkenaan
bantuan
yang
telah
diberikan
pada
tahun
2009:
Sebanyak377buahrumahtelahdibinadan461buahlagidibaikpuliholehLZS.
LZS telah meletakkan tanggungjawab kepada 90buah pusat rawatan dialisis untuk
menerima
para
pesakit
yang
mendapat
sumbangan
bantuan
rawatan
dialisis
daripada
LZS.
Sepanjang
tahun
2009,
seramai
878
orang
pesakit
buah
pinggang
telah
mendapat
tajaan
tersebut.
Seramai 8,648 asnaf fakir dan miskin telah menerimabantuan kewanganbulanan
sepanjang
tahun
2009
dengan
359
orang.
Seramai7,234orangasnaffakirdanmiskintelahmenerimabantuanmakananbulanan
pada
tahun
2009.
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
11/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
4.2
ProgramPembangunanEkonomi
Program Pembangunan Ekonomi adalah khusus untuk asnaf fakir,miskin dan muallaf, di
mana
melalui
program
keusahawanan
yang
dilaksanakan
oleh
LZS
merupakan
jalan
keluar
bagi menangani kemiskinan. Ibarat memberi pancing, iabukan sahaja memberikan asnaf
fakir/miskin pendapatan lumayan, malah mendidik mereka menjadi insanyangberjaya di
dunia
dan
akhirat.
Program
ini
juga
adalah
salah
satu
program
utama
agihan
zakat
yang
dilaksanakanolehLZSselainpendidikan,sosial,pembangunaninsandaninstitusiagama.
Program
keusahawanan
ini
sebagai
salah
satu
mekanisme
pengagihan
wang
zakat
kepada
asnaf
fakir/miskin
dan
muallaf
merupakan
proses
jangka
panjang,
ia
bukan
sahaja
mengurangkan kadar kemiskinan malah membangunkan modal insan. Kemiskinan tidak
dapat diatasi dengan hanya memberibantuan kebendaan danwang ringgit semata-mata.
Maka
LZS
telah
menggariskan
pelaksanaan
agihan
wang
zakat
dengan
cara
mendidik,
memberi ilmu,membimbingdanmembangunkanasnafzakatberdasarkanpotensiyangada
padamereka.
Faktor utama keberkesanan agihan zakatyangberdasarkan kajian (R&D) terbukti
program
keusahawanan
mampu
meningkatkan
taraf
hidup
asnaf
fakir/miskin
malah
kaedah
yang
sama
juga
dilaksanakan
oleh
pihak
kerajaan
dalam
membangunkan
taraf
ekonomi
orang
Melayu,
dengan
berniaga
dan
pembangunan
insan.
Faktor
lain
ialah
kecenderungan
asnaf
fakir/miskin
itu
sendiri.
Berdasarkan
pengalaman
yang
lepas,
setiap
asnaf
fakir/
miskin
ini
tidak
dapat
meningkatkan
pendapatan
mereka,sekadar
cukup
makan
dan
terus-
menerus
berada
di
kepompong
kemiskinan.
Permasalahan
ini
berlaku
disebabkan
oleh
beberapa
perkara
seperti
berikut;
(i)
Kekurangan
modal,
(ii)
Kekurangan
ilmu
keusahawanan,
(iii) Kekuranganilmupengurusankewangan,
(iv) Kekuranganilmupemasaran,kualitiprodukdanjenama,
(v)
Kekurangan
bimbingan
dan
pemantauan
berterusan,
(vi)
Tidak
mempunyai
jati
diri
dan
watak
usahawan,
masalah
sikap
yang
tidak
komited
danbersungguh-sungguh,
(vii)
Kekurangan
pengisian
rohani
dalam
mengamalkan
sifat-sifat
terpuji
seperti
amanah,
jujur,
ikhlas
dan
sebagainya.
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
12/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
Dalam
hal
ini,
LZS
telah
mengambil
pendekatan
bagi
menangani
permasalahan
tersebut
di
antaranya
ialah:
(i)
Pemberian
modal
awal
dan
modal
tambahan
apabila
terdapat
perkembangan
perniagaan.
(ii)
Setiap
asnaf
akan
diteliti
latar
belakang
dan
kecenderungan
mereka.
Proses
pemilihan
adalah
agak
ketat
kerana
LZS
mahu
memastikan
hanya
mereka
yang
benar-benar
layak
sahaja
dipilih.
Layak
dalam
erti
kata
ada
kebolehan,minat
berniaga
dan
keinginan
untuk
belajar
serta
kemampuan
fizikal.
(iii) Memberiilmudanbimbingankepadamerekasebelumdansemasamenjalankan
perniagaan.
(iv)
Modal
di
antara
RM2,000
hingga
RM50,000
akan
diberi
setelah
jenis
perniagaan
(yangberpotensi)ditetapkan.Modaliniadalahmodalhangusyangtidakperludi
bayar
balik
dan
bentuknya
lebih
berupa
peralatan
dan
modal
kerja
seperti
mesin,
barangkeperluanperniagaansertasewaanpremis.
(v)
Bagi
kategori
pertama
(modal
di
antara
RM500
RM5,000)
adalah
asnaf
fakir/
miskin
yang
menjalankan
perniagaan
kecil-kecilan
seperti
berniaga
nasi
lemak,
goreng
pisang
di
gerai,
mesin
rumput
dan
sebagainya.
Bagi
kategori
kedua
(modal
melebihi
RM5,000
RM50,000)
adalah
asnaf
fakir/miskin
yang
menjalankan
peniagaan
berskala
besar
seperti
membuka
restoran,
kedai
dobi,
makanan
tradisional,
bengkel
dan
sebagainya.
(vi) Setiap asnaf yang terpilih akan diberi kursus asas perniagaan, termasuk
pengendalian
kewangan
dan
motivasi
sebelum
memulakan
perniagaan,
diberi
latihan
dan
pemantauan,
namun
bagi
kategori
kedua,
LZS
akan
memberi
bimbingan
dan
pemantauan
yang
lebih
eksklusif.
(vii)
Memberi
ilmu
kerohanian
dan
amalan
ibadah
seperti
menanamkan
sifat-sifat
terpuji
dan
menghindari
sifat-sifat
mazmumah.
Tujuan
latihan
ini
adalah
untuk
memberi
perubahan
sikap,
kemahiran
dan
ilmu
pengetahuan yang dapat memberi kepuasan serta peningkatan mereka. Ilmuyang diberi
bukan semata-mata ilmu dan kemahiranberniaga semata-mata tetapi diterapkan nilai-nilai
kerohanian
Islam
yang
menekankan
tanggungjawab
sebagai
seorang
Islam,
sifat-sifat
mahmudahsepertiamanah,jujur,ikhlasdansebagainya.Disampingitu,doronganmotivasi
jugaditekankanbagimemantapkanjatidirimereka.Disampingitu,LZSturutmenubuhkan
Kumpulan
Usahawan
Asnaf
Zakat
(KUAZ)
di
mana
ahli-ahlinya
terdiri
daripada
asnaf
yang
pernah menerimabantuan modal daripada LZS. Melalui KUAZ, LZSbertindak memantau
dan
menjaga
kepentingan
ahli
di
samping
membantu
mempromosi
serta
menjenamakan
produk
keluaran
asnaf
tersebut.
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
13/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
4.3
ProgramPembangunanPendidikan
Program Pembangunan Pendidikan merupakan keutamaan LZS dalam membantu asnaf
fakir
dan
miskin
dalam
aspek
pendidikan.
Kesedaran
tentang
peri
pentingnya
pendidikan
ini
bukansahajaditerapkan kepada ibubapa tetapijugamembudayakannyadi kalangan anak-
anak asnaf agar mereka sedarbahawa hanya dengan pendidikan mereka mampuberjaya
dalam
hidup.
Malah,
program
ini
juga
membuka
peluang
kepada
anak-anak
asnaf
untuk
bersekolah ke peringkat yang lebih tinggi serta bebas daripada buta huruf. Pada setiap
tahun,
LZS
membelanjakan
hampir
RM15
juta
wang
zakat
di
bawah
program
ini.
LZS
menyalurkan
bantuan
pendidikan
seperti
bantuan
yuran
persekolahan
(mengikut
kadar
yang
telah
ditentukan),
kelengkapan
persekolahan
termasuklah
pakaian,
alat
tulis,
beg
sekolah,
terutamanya
kepada
para
pelajar
di
peringkat
tadika,
sekolah
rendah
dan
sekolah
menengah.
Buat
masa
ini,
LZS
telah
menyumbangkan
dermasiswa
kepada
401
orang
pelajar
yang
mengikuti
pengajian
Islam
dan
perubatan
di
Mesir,74
orang
pelajar
yang
mengikuti
pengajiandiJordandan23orangpelajaryangmengikutipengajiandiMorroco.
4.4 ProgramPembangunanInstitusiAgama
Di
bawah
program
ini,
sejumlah
besar
zakat
diperuntukkan
bagi
tujuan
pembangunan
institusi agama seperti masjid, surau, sekolah dan surau sekolah di seluruh Selangor. Ini
bertujuan
bagi
menjamin
kebajikan
dan
keselesaan,
di
samping
mengatasi
permasalahan
strukturbangunan, kerosakan agar pembinaan institusi agama dapat dilaksanakan dengan
sempurna. Bukan itu sahaja, malahan pembinaan danbaik pulih institusi agama ini akan
dipantau
supaya
menepati
spesifikasi
pembinaan,
agar
kualiti
pembinaan
benar-benar
terjamindemikeselesaanumatIslam.Padasetiaptahun,LZSmembelanjakanhampirRM15
jutawang zakat dibawah program ini. Di antarabentuk agihan zakat dibawah program
pembangunaniniiaitubantuankarpetdanperalatanmasjid/suraudansekolahagamaserta
bantuan pembinaan/baik pulih masjid, surau, sekolah agama dan institusi agama luar
negara.
4.5
ProgramPembangunanInsan
Program
Pembangunan
Insan
ini
diwujudkan
khusus
untuk
asnaf
fakir
dan
miskin
sebagai
usaha
untuk
melahirkan
golongan
asnaf
yang
berkeyakinan,
berdaya
saing
dan
berilmu
melalui
program-program
yang
berbentuk
rohani,
jasmani
dan
motivasi
yang
seimbang
di
dunia dan akhirat.Padasetiap tahun,LZS membelanjakanhampir RM8jutawangzakatdi
bawah
program
ini
yang
diadakan
dengan
mensasarkan
peserta
terdiri
daripada
warga
emas,
ibu
bapa,
ibu
tunggal,
bapa
tunggal,
belia,
pelajar
dan
juga
mahasiswa.
Keberkesanan
modul
program
pembangunan
ini
juga
sentiasa
dipantau
bagi
memastikan
hasrat
untuk
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
14/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
mengeluarkan
10%
kemiskinan
relatif
dengan
pelbagai
aktiviti
disusun
sepanjang
tahun
iaitu:
Aktiviti Pro ram Kum ulanSasar
Program
Tahsinul
Ibadah
Lelaki/wanita berumur 40 tahun
ke
atas
Kursus
Pembangunan
Ibu
Tunggal Ibu
tunggal
berumur
55
tahun
ke
bawah
dan
KemRemajaCemerlangGenerasi Pelajartingkatan1,2 &4
5.
PROJEK-PROJEKAGIHANZAKAT
LZS
juga
melaksanakan
agihan
Zakat
dalam
bentuk
projek
bagi
memastikan
pengagihan
ZakatdapatdipaparkandaniamembantumeningkatkankeyakinanumatIslamiaitu:
(a) DAsnafKrafmerupakansalahsatuprojekasnafyangdiusahakandengankonsep
'Homebase' sebagai salah satu usaha untuk menambah pendapatan asnaf fakir dan
miskin.
peserta-pesertanya
terdiri
dari
kaum
wanita
yang
majoritinya
ibu-ibu
tunggal.
Projek
ini
telah
dimulakan
secara
kecil-kecilan
sejak
tahun
2003
dan
produk
yang
mula-mula
dihasilkan
adalah
kraf
tangan
dari
kertas
terpakai
(surat
khabar
dan
majalah).
Selain
itu,
produk
seperti
tasbih
dan
aksesori
wanita
telah
mula
dihasilkan.Di antara objektif projek ini ialah membantu menambah pendapatan melalui
aktiviti
Homebase danmembentukjati diriasnaf dalam melahirkanusahawan kraf
dalamusahameningkatkantarafhidup.
(b)
Bengkel Jahitan, LZS telah menubuhkan lima bengkel jahitan. Setiap bengkel
mempunyai
antara
10-15
orang
peserta
yang
terdiri
dari
asnaf
miskin.
Mereka
adalah
kaum
wanita
yang
dengan
tanggungan
keluarga
yang
tinggi,
juga
ibu-ibu
tunggal
yang
tidak
mempunyai
pendapatan
lain.
Peserta-peserta
ini
ditugaskan
untuk
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
15/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
menjahit
pakaian
seragam
sekolah
bagi
tujuan
agihan
kepada
anak-anak
fakir
miskin
yang
lain.
(c) Pusat Latihan Asnaf Zakat (PULAZ) merupakan sebuah pusat latihan asnaf
yang
tersendiri,
yang
mampu
untuk
mengurus
dan
mengendalikan
sejumlah
golonganasnaftajaanLembagaZakatSelangoryangterpilihuntukmengikutikursus
atau program-program yang telah direncanakan oleh pihak pengurusansepanjang
tahun.
PULAZ
berjaya
mengendalikan
program
dan
kursus
untuk
golongan
asnaf
yang
merangkumi
pelbagai
aspek
seperti
Kursus
Asas
Keusahawanan,
Hijrah
Kerjaya
serta
Syukur
Asnaf.
(d) Darus Salamah (Rumah Perlindungan Orang Tua) diwujudkan untuk
menempatkan
warga
emas
perempuan
yang
kurang
bernasib
baik
atau
tersisih
dari
keluarga
kerana
belenggu
kemiskinan.
Selain
tempat
perlindungan,
mereka
juga
diberi pengisian rohani dan jasmani untuk memanfaatkan usia tuanya kepada
perkara
yang
terbaik.
(e)
Perkhidmatan Dobi adalah satu inovasi terkini dari Lembaga Zakat Selangor
(MAIS)
ialah
mewujudkan
satu
Pusat
Perkhidmatan
Dobi
yang
dikendalikan
sepenuhnya oleh asnaf dan dipantau oleh LZS. Dengan moto Bersih & Suci
diharapkan
usaha
mewujudkan
Pusat
Perkhidmatan
Dobi
untuk
projek
asnaf
ini
dapatmembantumerekakeluardaripadabelenggukemiskinan.
(f) Desa Ehsan danDesa Kasih adalah sebuah penempatan kelompok asnaf fakir/
miskin
yang
diwujudkan
sejak
tahun
1998
di
beberapa
daerah
negeri
Selangor.
Buat
masa terdapat hampir 500 unit rumah telah dibinaberbentuk rumah sebuah dan
kembar.
Mereka
yang
terpilih
mendiami
penempatan
adalah
mereka
yang
tidak
mempunyai tanah untuk mendirikan rumah dan mempunyai tanggungan yang
ramai.
(g)
Asrama Baitul Hasanah adalah asrama anak-anak asnaf fakir/miskin yang
didirikan oleh LZS bagi menangani keciciran pendidikan anak-anak asnaf fakir/
miskin
khususnya
di
peringkat
umur
8
hingga
12
tahun.
Buat
masa
ini
terdapat
dua
buah
asrama
Baitul
Hasanah
di
Kuala
Selangor
dan
Hulu
Selangor.
LZS
merancang
untukmembinaasrama inidisetiapdaerahyangboleh menempatkan30hingga40
orang
penghuni.
LZS
juga
telah
membina
sebuah
Kompleks
Asrama
Pusat
yang
boleh
menempatkan200oranganak-anakasnaffakir/miskindiKlang.
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
16/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
6.
ISUDANCABARANDARIASPEKPENTADBIRANDANPENGURUSAN
6.1
PengurusandanPembangunanSumberManusia
Dalam
melaksanakan
tanggungjawab
mengurus
institusi
zakat,
pengurusan
dan
pembangunan
sumber
manusia
adalah
penting
bagi
memastikan
perkhidmatan
pelanggan
kepada
umat
Islam
dapat
dilaksanakan
terbaik
seiring
dengan
syarikat-syarikat
konglomerat.
Dari
segi
pengurusan,
usaha
mengenal
pasti
jumlah
warga
kerja
yang
diperlukan
mesti
selari
dengan
keperluan
sebenar
sama
ada
dari
segi
kutipan
mahupun
agihan
zakat,
buat
masa
ini
tiada
institusi
yang
hampir
sama
operasinya
dengan
LZS
yang
boleh
dijadikan
rujukan
atau
perbandingan.
Meskipun
LZS
telah
mempunyai
seramai
300
orang
warga
kerja,
tetapi
LZS
masih
dalam
proses
membuat
kajian
dan
mengenal
pasti
keperluan
sebenar
sumber
manusia
bagi
memenuhi
tanggungjawab
mengutip
dan
mengagihkan
zakat
berikutan
peningkatan
jumlah
kutipan
dan
agihan
zakat
pada
setiap
tahun.
Di
samping
itu,
keperluan
sumber
manusia
di
peringkat
sokongan
juga
penting
sepertiteknologimaklumat,kewangan,undang-undang,auditdalamdansebagainya.Begitu
juga
soal
pengurusan
perkhidmatan
dan
kebajikan
warga
kerja,
LZS
mengambil
berat
perkara berkenaan bagi memastikan warga kerjanya dapat menjalankan tanggungjawab
sebagai amil dengan sempurna dan efisien. Manakala dari segi pembangunan sumber
manusia, LZS menitikberatkan soal peningkatan kemahiran, ilmu akademik dan pengisian
rohanidenganpelbagaiprogramdankursus. Dalampeningkatan ilmuakademik, LZS telah
menyediakan
skim
cuti
belajar,
pinjaman
qardhul
Hassan
dan
dermasiswa.
LZS
perlu
berkorban mengizinkan warga kerjanya melanjutkan pengajian ke peringkat lebih tinggi
sama ada pengajian separuh masa atau sepenuh masa,meskipun banyak tanggungjawab
yang
perlu
dilaksanakan,
tetapi
demi
keperluan
masa
depan
organisasi,
persiapan
peningkatanilmudankemahiranwargakerjanyamestidilakukan.
6.2
PengurusanKewangan
Dalam
memastikan
tanggungjawab
mengurus
kutipan
dan
agihan
zakat
dilaksanakan
denganberkesan, cabaranyang dihadapi adalahbagaimanamemastikansistempengurusan
kewangannya
adalah
yang
terbaik
sama
ada
dari
segi
penyediaan
bajet,
pengurusan
aliran
wang tunai, perakaunan dan sebagainya. Bagi tujuan itu Jawatankuasa Kewangan
ditubuhkan oleh LPA dan mereka memainkan peranannyabagi memastikan pemantauan
pengurusan
kewangan
dapat
dilakukan
mengikut
standard
yang
ditetapkan.
Cabaran
dari
segi pengurusan kewangan ialah kutipan zakat hanya meningkat begitu tinggi pada dua
bulansahaja iaitupadabulanRamadhandanDisemberpadasetiap tahun,padamasayang
sama
LZS
mempunyai
komitmen
agihan
zakat
yang
mesti
dilakukan
pada
setiap
bulan
sepertibantuankewangan/makananbulananasnaffakir/miskin,bantuandialisis,bantuan
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
17/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
elaun
guru
KAFA
dan
sebagainya.
Sebagai
contoh,
agihan
zakat
di
negeri
Selangor
pada
bulan
Januari
hingga
Mei
tahun
2010
melebihi
dari
jumlah
kutipan
zakat
pada
tempoh
yang
sama
iaitu
agihan
berjumlah
RM120
juta
berbanding
kutipan
berjumlah
RM95
juta.
Beberapa
strategi
telah
disusun
bagi
menangani
cabaran
tersebut
oleh
pihak
pengurusan
LZS.
Cabaran
kedua
pula
ialah
pada
pandangan
masyarakat
seolah-olah
wujud
wang
zakat
yang
tidak
diagihkan
pada
penutupan
tahun
kewangan
31
Disember
pada
setiap
tahun.
Keadaan yang sebenarnya berlaku peningkatan kutipan zakat yang tinggi pada bulan
Disember
kerana
umat
Islam
membayar
zakat
bagi
mendapatkan
rebet
cukai
pendapatan
sebelum
31
Disember
pada
setiap
tahun.
Sebagai
contoh,
kutipan
zakat
di
negeri
Selangor
pada
tahun
2009
ialah
RM283.7
juta
dan
agihan
zakat
ialah
RM275.9
juta,
manakala
kutipan
zakat
pada
bulan
Disember
pula
ialah
RM67.6
juta.
Ia
menunjukkan
terdapat
wang
zakat
tidak
diagihkan
berjumlah
RM7.8
juta
pada
tahun
2009,
sedangkan
sebenarnya
wang
zakat
tersebut
belum
diagihkan
berikutan
kutipan
zakat
tersebut
diterima
pada
hari
terakhir bulan Disember. Walau bagaimanapun, pada tahun 2010 ini pihak LZS telah
meningkatkan
unjuran
bajet
agihan
zakat
berbanding
sasaran
kutipan
zakat
RM300
juta.
6.3
PemantapanSistemTeknologiMaklumat
Pemantapansistemteknologimaklumatadalahsuatuperkarayangmestidilaksanakanoleh
mana-mana
organisasi
yang
ingin
mencapai
kecemerlangan.
Bagi
mendapatkan
sistem
teknologi
maklumat
yang
terbaik
dan
terkini,
sudah
pasti
melibatkan
kos
yang
tinggi.
Ia
menjadicabarankepadaLZSuntukmenampungkostersebutdanpelaburanperludilakukan
bagi
mendapatkan
sistem
teknologi
maklumat
yang
terbaik.
Dengan
pelaburan
pada
masa
kini,
ia
akan
memudahkan
segala
urusan
pengurusan
kutipan
dan
agihan
zakat
di
negeri
Selangor
bagi
jangka
panjang.
Di
samping
pelaburan
kewangan,
cabaran
untuk
memastikan
mendapatkan
dan
membangunkan
sistem
teknologi
maklumat
yang
terbaik
dan
efisien.
Berikutan
itu,
LZS
telah
menubuhkan
Jawatankuasa
Pemandu
teknologi
Maklumat
yang
melibatkan
golongan
pakar
dan
profesional
dalam
teknologi
maklumat
bagi
membangun
danmemantausistemteknologimaklumat.
6.4 MeningkatkanKawalanDalaman
Aspek kawalan dalaman adalah salah satu cabaran di dalam menguruskan dana yang
berjumlah
ratusan
juta
ringgit.
Oleh
itu
Jawatankuasa
Audit
di
peringkat
ALPA
dibentuk
bagi memantauoperasi kewangan,pengurusandan membantu memperkemaskan polisi
polisi
berkaitan
kewangan.
Jawatankuasa
ini
juga
bertanggungjawab
dalam
mengkaji
kecekapan
operasi
LZS
khususnya
yang
berkaitan
dengan
bidang
risiko
utama.
Tenaga
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
18/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
mahir
dan
pengalaman
amat
penting
bagi
melaksanakan
proses
pengauditan
dapat
dilakukan
dengan
berkesan.
Bagi
memastikan
semuanya
adalah
di
dalam
baik
dan
terkawal,
proses
pengauditan
perlu
dilakukan
dengan
konsisten
sepanjang
tahun
yang
memfokuskan
kepada
kewangan
dan
pengurusan
LZS,
iaitu;
(a)
Audit
Pengurusan
dan
Kewangan
yang
dilaksanakan
oleh
Unit
Audit
Dalam.
(b) Audit KualitiDalamanyangdilaksanakanoleh PasukanAuditKualiti.
(c) Audit Kepatuhan(Compliance)yangdilakukanolehPasukanSIRIM.
(d)
Audit
Kewangan
yang
dilakukan
oleh
Jabatan
Audit
Negara
dan
Audit
Luar.
(e)
Audit
Dalaman
MAIS
yang
dilaksanakan
oleh
Pasukan
Audit
Dalam
MAIS.
6.5 MemastikanPengagihanZakatDilaksnakanpadaTahunSemasa
Cabaran seterusnya adalah pihak pengurusan LZS perlu memastikan prinsip utama kepada
asas
belanjawan
dipatuhi
iaitu
setiap
kutipan
zakat
semasa
mesti
dihabisi
bagi
tahun
yang
sama.BagimemastikanperkarayangberkenaanbelanjawanzakatyangdilaksanakandiLZS
adalah berasaskan belanjawan berimbang. Namun begitu ia perlu mengambil kira
keperluan
dana
pusingan
awal
bagi
menampung
operasi
suku
pertama
tahun
berikutnya.
Berikutan kutipan zakat yang secara konsisten setiap tahun didominasi pada bulan
Disember
maka
wang
zakat
yang
belum
digunakan
adalah
sesuatu
yang
biasa
dicatatkan
oleh
LZS.
Justeru
satu
jawatankuasa
dibentuk
yang
dipengerusikan
Setiausaha
MAIS
bagi
memperuntukkan
wang
zakat
tersebut
kepada
projekprojek
yang
ingin
dibangunkan
dan
memberi
manfaat
penuh
kepada
asnaf
zakat.
7.ISUDANCABARANDARIASPEKPUNGUTANZAKAT
7.1 FahamanTradisionalMasyarakatTentangPembayaranZakat
Zakat
merupakan
ibadah
yang
telah
disyariatkan
sejak
awal
Islam
iaitu
sejak
1400
tahun
dahulu. Ibadah zakat ini telah melalui proses evolusi yang bermula daripada zaman
Rasulullah,
para
sahabat,
tabiin,
tabi
tabiin
hinggalah
Islam
sampai
ke
Nusantara
di
zaman
kesultanan Melaka. Pelbagai generasi ulama telah menyesuaikan ibadah zakat dengan
zaman masing-masing dan proses iniberterusan sehingga kini. Sehubungan itu, di sebalik
usaha institusi zakat memperkenalkan pelbagai pembaharuan dalam komteks pengurusan
zakat,
ia
tidak
boleh
lari
daripada
fahaman
tradisional
umat
Islam
yang
kerap
berpegang
kepadaamalanlamayangmenyukarkanpendekatanbaruterhadappembayaranzakat.
Fahaman tradisional ini terbahagi kepada dua iaitu dari aspek pengiraan zakat dan
kedua
dari
aspek
kaedah
pembayaran
zakat.
Cabaran
fahaman
tradisional
umat
Islam
di
Malaysia
dari
aspek
pengiraan
zakat
adalah
mereka
sukar
menerima
harta-harta
baru
yang
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
19/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
dikenakan
zakat
seperti
zakat
pendapatan
atai
zakat
mal-mustafad.
Apabila
mereka
merujuk
kepada
kitab-kitab
lama,
zakat
pendapatan
ini
tidak
dinyatakan
oleh
kebanyakan
kitab
yang
muktabar
dan
ulama-ulama
terdahulu.
Pendapatan
yang
dikenakan
zakat
ini
termasuklah
gaji,
bonus,
pendapatan
bebas,
komisen,
royalti
dan
lain-lain
hasil
daripada
usaha
yang
baik.
Institusi
zakat
perlu
bijak
menangani
isu
ini
bagi
memastikan
potensi
kutipan
zakat
dapat
dioptimumkan
dan
golongan
yang
layak
menunaikan
zakat
akan
menunaikan
kewajipan
mereka.
Fahaman tradisional umat Islamyang memberikan cabaran kepada institusi zakat
adalah
dari
aspek
kaedah
bayaran.
LZS
memperkenalkan
pelbagai
kaedah
bayaran
zakat
selain kaedah tradisional iaitu pembayaran melalui potongan gaji dan pembayaran melalui
elektronik
seperti
internet,
mesin
ATM,
kad
kredit
dan
sebagainya.
Sebahagian
masyarakat
masih
tidak
boleh
menerima
kaedah
ini
kerana
mereka
rasa
seolah-olah
pembayaran
zakat
mereka tidak sahjika tiada keadaan ijab dan qabul sebagaimana pembayaran zakatyang
dilaksanakan
di
kaunter-kaunter.
Bagi
menangani
fahaman
tradisional
ini,
LZS
meneruskan
usaha
dakwah
dan
penerangan
yang
dibuat
agar
akhirnya
keseluruhan
umat
Islam
akan
dapat
menerima
perubahan
yang
ada.
7.2 WujudJurangdiantaraFatwaSediaAdadenganPermasalahanUmmahuntuk
MembayarZakat
Dr.
Yusuf
Qaradawi
mengupas
dengan
jelas
tentang
keperluan
fatwa
zakat
yang
kontemporari
dengan
meletakkan
peluasan
sumber
zakat
sebagai
syarat
pertama
yang
boleh
menjamin
kejayaan
zakat
dalam
aplikasi
semasa
adalah
dengan
memperluaskan
ruang
kewajipan berzakat. Beliau berpendapat setiap harta yang berkembang boleh dikenakan
zakat
meskipun
Nabi
Muhammad
s.a.w
tidak
pernah
menyebutnya
dengan
terperinci.
Pendapat
ini
tentunya
berbeza
dengan
pendapat
para
ulama
yang
mengambil
pendekatan
mengambil ayat al-Quran mahupun hadis tanpa tawil dan menggunakan qiyas dalam
menyatakan pendapat mereka dalam isu kewajipanberzakat seperti Ibn Hazm danyang
sependapat
dengannya
yang
berpandangan
bahawa
zakat
hanya
diwajibkan
ke
atas
lapan
jenis hartayang pernah dikutip zakatnya oleh Rasulullah s.a.w. Dalam kitab al-Muhalla,
beliau menyebutbahawajenis harta tersebut adalah unta, lembu, kambing, gandum,biji
gandum,
kurma,
perak
dan
emas.
Bahkan
Ibn
Hazm
berpendapat
anggur
kering
pun
tidak
diwajibkanzakatkeranahadisnyatidaksahih.
Tetapi
dari
segi
realitinya
kini
bentuk
kekayaan
manusia
telah
berubah.
Ekonomi
manusia
kini
telah
berubah
daripada
berasaskan
pertanian
kepada
perkhidmatan
dan
perindustrian.
Perubahan
ini
menjadikan
golongan
yang
kaya
bukan
lagi
para
petani,
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
20/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
penternak
tetapi
konglomerat
yang
memegang
pelbagai
jawatan
tinggi
sebagai
ahli
lembaga
pengarah
syarikat,
ketua
operasi
eksekutif,
pengurus
besar,
presiden
syarikat
hinggalah
kepada
golongan
eksekutif
dan
pegawai.
Malah
bentuk
kekayaan
manusia
juga
telah
berubah
daripada
berasaskan
emas
dan
perak
kepada
pelaburan-pelaburan
yang
kompleks.
Banyak
persoalan
hukum
yang
perlu
dijawab
dan
ia
memerlukan
komitmen
para
cendekiawan menjalankan kajian agar fatwa zakat adalah lebih kontemporari dan mampu
mengejarsegalapermasalahanummahyangsemakinkompleks.
7.3 PotensiKutipanZakatMasihLuas
Berdasarkan kepada statistik penduduk Islam di negeri Selangor terdapat seramai 1.3juta
penduduk Islamyangberumur 25 tahun ke atas. Selain ituberdasarkan kepadabilangan
syarikat
yang
aktif
di
negeri
Selangor
yang
diperoleh
daripada
Suruhanjaya
Pendaftaran
Syarikat,
terdapat
sebanyak
lebih
kurang
20,000
buah
syarikat
aktif
(angka
ini
tidak
termasuk syarikat yang berdaftar sebagai perniagaan tunggal). Individu dan syarikat ini
merupakan populasiyangberpotensi untuk menunaikan zakat. Berdasarkan kepada purata
pembayaran
zakat
pada
tahun
2006,
purata
bayaran
zakat
individu
adalah
RM1,129.54
dan
purata pembayaran zakat syarikat adalah RM5,513.29 dan ini menjadikan potensi kutipan
zakat
di
negeri
Selangor
adalah
RM1.2
billion!
Untuk
maklumat
lanjuk
sila
rujuk
Jadual
2
di
bawah:
Jadual
2:
Potensi
Kutipan
Zakat
dengan
Andaian
100%
PopulasiLayakBerzakat
Populasi PurataBayaran(RM) Potensi(RM)
Individu 1,316,864orang 1,129.54 1,213,891,556,147
Syarikat
20,000
buah
syarikat
5,513.29
110,265,800
JUMLAH 1,214,001,821,947
Angka
ini
adalah
satu
angka
yang
ekstrem
kerana
realiti
sebenar
adalah
tidak
semua
golongan
dewasa
dikenakan
zakat
begitu
juga
dengan
syarikat.
Terdapat
golongan
yang
tidak
layak
membayar
zakat
kerana
harta
mereka
belum
memcapai
kadar
minima
yang
diwajibkan
zakat. Malah terdapat golonganyang fakir dan miskinyang terdiri daripada golonganyang
layak
menerima
zakat.
Dengan
andaian
bahawa
hanya
30
peratus
sahaja
yang
layak
membayar
zakat,
jumlah
zakat
yang
sepatutnya
dikumpulkan
adalah
RM479
juta.
Ini
adalah
angka
yang
realistik
dan
munasabah
untuk
dicapai
(Sila
rujuk
Jadual
3
di
bawah).
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
21/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
Jadual3:PotensiKutipanZakatdenganAndaian30%PopulasiLayakBerzakat
Populasi(30%LayakBerzakat) PurataBayaran(RM) SasaranKutipan(RM)
Individu 395,059orang 1,129.54 446,235,168.77
Syarikat
6,000
buah
syarikat
5,513.29
33,079,740.00
JUMLAH 479,314,908.77
Cabaran
yang
dihadapi
berdasarkan
kepada
dapatan
potensi
ini
adalah
analisa
jurangdiantarapotensidanpencapaiansebenar.Berdasarkankepadaprestasitahun2010,
berikut
adalah
jurang
yang
diperolehi:
Jadual4:JurangPotensidanPencapaianSebenarKutipanZakatdiSelangor
KategoriPembayar Pencapaian Potensi Jurang Pencapaian(%)
Individu 155,000 395,059 240,059 39.24
Syarikat 2,000 6,000 4,000 33.33
Berdasarkan
kepada
potensi
kutipan
zakat,
cabaran
yang
perlu
ditangani
adalah
usaha
gigih
bagi
mencapai
ke
arah
RM479
juta
di
mana
sehingga
tahun
2010,
jumlah
kutipan hartayang diraih adalah sebanyak RM273juta iaitu dengan 57% pencapaian. Oleh
itu, sebanyak RM206juta lagi perlu dicaribagimencapai sasaran tersebut (rujuk Carta1 di
bawah).
Carta1:PencapaianSebenarBerbandingBakiPotensiKutipanZakatHarta
7.4 PerbezaanPengiraanNisabantaraNegeri-negeri
Malaysia bukan merupakan sebuah negara yang besar dengan 14 buah negeri yang
mempunyai
pendekatan
tersendiri
di
dalam
memungut
zakat.
Pendekatan
ini
menghasilkan
kaedahpelaksanaanyangtidakseragamdanfenomenainimerupakansatucabaranlantaran
masyarakat kerap kali keliru dengan kaedahyang digunakan. Kekeliruan ini amat ketara
bagi
negeri-negeri
yang
bersempadan
terutama
di
antara
negeri
Selangor
dengan
Wilayah
PersekutuanKualaLumpur.Berikutadalahcontohperbezaan:
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
22/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
(a)
PerbezaanKadarNisab
(b)
PerbezaanKadarZakatFitrah
BerikutadalahkadarzakatfitrahdiseluruhnegeridiMalaysia:
Usaha
berterusan
dijalankan
oleh
Sekretariat
Pusat
Zakat
Negeri-negeri
(SPZN)
bagi
memastikan
jurang
yang
ada
dapat
didekatkan.
JAWHAR
juga
telah
dan
sedang
mengambil
tindakanberkaitanisuini.
7.5 PengagihanZakatSendiri
Cabaranyangbesaryang dihadapi oleh institusi zakat adalah sikap pembayaryang gemar
mengagihkan sendiri zakat mereka. Fenomena agih zakat sendiri ini bukan sahaja
melibatkan
individu-individu
tetapi
juga
syarikat-syarikat
gergasi
yang
wujud
di
negara
ini.
Terdapatjugagolonganyangmengagihkankeseluruhanwangzakatmereka,namunterdapat
juga
yang
mengagihkan
sendiri
hanya
sebahagian.
Tiada
statistik
khas
yang
dapat
dikeluarkan
bagi
mengetahui
tahap
amalan
ini.
Terdapat
juga
golongan
yang
tampil
ke
kaunter LZS hanya untuk mendapatkan khidmat pengiraan zakat dan mereka denganjelas
mengatakan
yang
mereka
akan
mengagihkan
sendiri
zakat
yang
dikira
kepada
golongan
yang
memerlukan.
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
23/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
Di
dada-dada
akhbar
juga
kita
kerap
dipaparkan
mengenai
syarikat-syarikat
yang
mengadakan
majlis
agihan
zakat
kepada
asnaf-asnaf
yang
mereka
dapati
layak.
Perkara
ini
akan
menjadi
lebih
rancak
menjelang
bulan
Ramadan.
Terdapat
juga
institusi,
NGO
atau
juga
individu
yang
menjadi
amil
tidak
bertauliah
yang
mengumpul
zakat
daripada
individu
atau
syarikat
dengan
menggunakan
kekuatan
nama
masing-masing
untuk
mengagihkan
kepada
asnaf
tertentu.
Pembayar
membayar
atas
dasar
kepercayaan
tanpa
dokumen
yang
sah.
Majlis Fatwa Kebangsaan telah jelas mengatakan bahawa amalan ini adalah sah
tetapi
berdosa.
Malah
amalan
ini
merupakan
satu
ketirisan
di
dalam
melaporkan
jumlah
zakatyangdikeluarkansedangkaninstitusizakatamatmemerlukanstatistiksebenartentang
pembayaran
zakat
oleh
orang
ramai.
Satu
pendekatan
yang
lebih
strategik
diperlukan
bagi
mengatasi
masalah
ini
agar
ia
tidak
berleluasa
walaupun
pastinya
amalan
ini
tetap
akan
berterusan.
7.6 PeruntukanUndang-undangyangLonggar
Aspek perundang merupakan satu cabaranjuga dalam memungut zakat. Peruntukan sedia
ada
iaitu
di
dalam
Enakmen
Pentadbiran
Agama
Islam
Negeri
Selangor
hanya
menggariskan
tentang
kewajipan
umum
untuk
membayar
zakat
dan
zakat
fitrah.
Selain
itu,
Enakmen
Jenayah Syariah hanya menggariskan denda yang boleh dikenakan jika tidak membayar
zakat.
Peruntukan
yang
umum
ini
tidak
memberi
kuasa
yang
jelas
kepada
institusi
zakat
menjalankan
tugas
mereka
di
samping
ia
membuka
ruang
yang
luas
untuk
umat
Islam
tidak
menunaikan
zakat
secara
formal.
Bagi mengatasi masalah ini, MAIS melalui LZS telah berusaha mewujudkan
Peraturan-peraturan
Zakat
dan
Fitrah
Negeri
Selangor.
Peraturan
ini
di
dalam
peringkat
proses mendapat perkenan DYMM Sultan Selangor sebelum diwartakan. Peraturan ini
dijangkaboleh membantu LZS di dalam melaksanakan tugasnya agar lebih mantap dan
berkesan.
Peraturan
ini
diharap
akan
dapat
membantu
mendisiplinkan
umat
Islam
agar
menunaikanzakatdengantepatsamaadadariaspekpengiraanzakat,pengagihanzakatdan
melaksanakanibadahzakatsecarakonsisten.
7.7 TiadaRebetZakatPerniagaan
Rebet merupakan satu insentif yang sangat menarik bagi membayar zakat. Rebet zakat
pendapatanyang kini dinikmati oleh individu memberikan ruang kepada pembayar zakat
tanpa
membuatkan
mereka
merasa
terbeban.
Masalah
kini
yang
dihadapi
adalah
bagi
pembayaranzakatperniagaanyangdibayarolehparasyarikat.Dengantiadanyarebetzakat
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
24/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
perniagaan,
entiti
korporat
terpaksa
membayar
dua
kali
iaitu
zakat
dan
cukai.
Usaha
untuk
mendapatkan
rebet
zakat
perniagaan
ini
dilaksanakan
secara
berterusan
dengan
menjadikan
topik
ini
sebagai
subjek
perbincangan
semasa
Persidangan
Zakat
dan
Cukai
dan
beberapa
kertas
cadangan
telah
dikemukakan
kepada
pihak
berwajib
terutama
kepada
jawatankuasa
yang
terlibat
dengan
penyediaan
belanjawan
tahunan
negara.
Usaha
ini
perlu
diteruskan
kerana
rebet
yang
dimohon
tidak
seperti
yang
dinyatakan
di
dalam
Akta
Cukai
Pendapatan
tetapi
ia
dihadkan
kepada
peratusan
tertentu
daripada
harta
bersih
syarikat
yang
berkenaan.
8.ISUDANCABARANDARIASPEKAGIHANZAKAT
8.1
PembasmianKemiskinan
Isu
pengagihan
zakat
telah
banyak
diperkatakan
dan
dibincangkan
ketika
ini,
sebahagian
masyarakat
tidak
yakin
dengan
pengagihan
zakat
yang
dilakukan
oleh
institusi
zakat
khususnya dalam konteks pembasmian kemiskinan. Di pihak institusi zakat sendiri
khususnya
LZS,
pelbagai
bantuan
telah
disalurkan
bagi
memastikan
asnaf
fakir
miskin
mendapat
pembelaan
sewajarnya
seperti
bantuan
kewangan/makanan
bulanan,
bantuan
pendidikan,
bantuan
rumah
malah
aktiviti-aktiviti
ekonomi
asnaf
telah
banyak
dilakukan
bagi
memastikan
peningkatan
sosio
ekonomi
di
kalangan
asnaf.
Agenda pembasmian kemiskinan telah menjadi agenda nasional dan pihak kerajaan
sendiri
telah
melakukan
pelbagai
program
pembasmian
kemiskinan
melalui
pelbagai
agensi
sejak merdeka lagi seperti rancangan FELDA, FELCRA dan sebagainya. Terdapat program
pembasmian
kemiskinan
yang
dilaksanakan
oleh
agensi
kerajaan
berjaya
mencapai
matlamatnya dan ada sebahagiannya kurang mencapai matlamatnya ekoran pelbagai
masalah
dan
cabaran
yang
dihadapi
oleh
agensi
berkaitan
sama
ada
dari
segi
permasalahan
golongan
sasar
mahupun
keberkesanan
program
tersebut.
Begitu
jugalah
yang
dihadapi
oleh
LZS
dalam
melaksanakan
agihan
zakat,
terdapat
pelbagai
permasalahan
dan
cabaran
yang
perlu
dihadapi
khususnya
dalam
melaksanakan
program
pembasmian
kemiskinan
yang
menjurus
memastikan
setiap
asnaf
fakir
dan
miskin
itu
berdikari
dan
berusaha
keluar
dari
kepompong
kemiskinan.
Walaupun
banyak
cabaran
yang
perlu
dilalui,
usaha
dan
tawakal
kepada
Allah
S.W.T
perlu
digembleng
bagi
memastikan
agihan
zakat
dilaksanakan
dengan
berkesan
dan
berjaya
dalam
menjadikan
asnaf
berdikari.
Antara
cabaran
yang
dihadapi
oleh
LZS
sendiri
dalam
menghadapigolongansasar(asnaffakir/miskin/muallaf)ialah;
(i) Sikapasnafsendiriyangsentiasamahudibantuolehinstitusizakatdantidakmahu
berdikari
serta
sentiasa
mengharapkan
bantuan
saban
tahun.
-
7/27/2019 1294602735PengurusanZakatDiNegeriSelangorIsuDanCabaran.pdf
25/33
ProsidingKonvensyenKebangsaanPerancangan&PengurusanHartadalamIslam2010
(ii)
Kesulitan
dalam
penentuan
fakir/miskin/muallaf:
walaupun
menggunakan
garis
panduan,
masih
terdapat
keraguan
dalam
penerimaan
maklumat.
Sebagai
contoh
pemohon
yang
melepasi
Had
Kifayah
tetapi
masih
dalam
keadaan
susah
dan
muallaf
yang
memohon
bantuan
muallaf
sedangkan
tempoh
telah
tamat.
(iii)
Permasalahan
di
kalangan
asnaf
yang
hendak
berniaga,
tetapi
tiada
pengalaman
dan
memerlukan modal yang besar; beberapa proses tapisan perlu dilakukan untuk
menentukan
kelayakan
mereka,
justeru
mereka
perlu
bermula
dari
awal
dengan
menghadiri
kursus
dan
baru
diberi
bantuan.
(iv)
Terdapat
juga
asnaf
yang
telah
diberi
bantuan
modal
tetapi
gagal
meneruskan
perniagaannyadanmemohonbantuanuntukperniagaanyanglain.
(v)
Terdapat
penerima
yang
tidak
menghargai
atau
bersyukur
di
atas
bantuan
yang
diberikan
sebagai
contohnya
mereka
menjual
peralatan
bantuan
perniagaan
yang
diberi,
tidak
menjaga
kebersihan
rumah
yang
diberikan
dan
sebagainya.
(vi)
Terdapat
asnaf
yang
mengharapkan
semata-mata
bantuan
kewangan
atau
makanan
bulanan
tanpa
mahu
berusaha
mencari
pendapatan.
(vii) Terdapat asnafyang tidak memanfaatkanbantuanyang diberi dengan sewajarnya
dengan
menggunakannya
kepada
perkara-perkara
yang
tidak
berfaedah.
(viii)
Sebahagian
ibu
bapa
yang
tergolong
dalam
asnaf
ini
tidak
memberi
perhatian
kepada
anak-anakmerekayangtelahdiberibantuanpendidikan.
(ix)
Terdapat
pemohon
bantuan
Zakat
yang
tidak
bersikap
jujur
dan
benar
dalam
melaporkan
maklumat
yang
diberikan.
8.2 PengagihanZakatKhususuntukAsnafFakir/Miskin
Terdapatsebilangan umat Islam menganggapbahawa agihan zakathanyauntukmembantu
asnaf
fakir
dan
miskin,
tidak
wajar
diagihkan
kepada
keperluan
lain
dari
asnaf
fisabilillah
yang boleh dibantu oleh pihak kerajaan mahupun agensi-agensinya, sebagai contoh
pembayaran
elaun
guru
KAFA,
elaun
Ahli
Jawatankuasa
masjid,
pembinaan
atau
baik
pulih
institusi
agama
seperti
sekolah
agama,surau
dan
masjid.
Berikutan
persepsi
itu,
ada
kalangan
mereka
membuat
bayaran
zakat
sendiri
kepada
asnaf
fakir/miskin,
tanpa
memikirkan
bahawa
agihan
yang
dilakukannya
hanya
melibatkan
dua
asnaf
saja
dari
lapan
asnaf.
8.3 HanyaInstitusiZakatDipertanggungjawabkankepadaIsuKemiskinan
Sejak akhir-akhir ini telahwujud satu persepsi masyarakatbahawa apabilaberlaku kes-kes
melibatkan kemiskinan di kalangan umat Islam sama ada yang dipapar dalam media
elektronik,
media
cetak
atau
sebaliknya,
institusi
zakat
akan
dipertanggungjawabkan
dan
situasi
ini
berbeza
pada
10