1

1. Bandingkan empat Zaman Prasejarah. [ms2]

CIRI-CIRI ZAMAN PALEOLITIK ZAMAN MESOLITIK ZAMAN NEOLITIK ZAMAN LOGAM i. Zaman Gangsa

ii. Zaman Besi

1. Cara hidup -Nomad (berpindah randah) - dalam kelompok keluarga/ berkumpulan

-Nomad (berpindah randah) - dalam kelompok keluarga/ berkumpulan

- menetap - dalam kelompok besar

- menetap - rumah

2. Tempat tinggal

-Tepi tasik, -tepi sungai, -dalam gua

-Tepi tasik, -tepi sungai, -dalam gua

- petempatan besar dan kota pertahanan - berkambang menjadi bandar dan kota

3. Pekerjaan -Memungut hasil hutan, -memburu binatang, -menangkap ikan

-Memungut hasil hutan, -memburu binatang, -menangkap ikan

-Bercucuk tanam, -menternak binatang - melebur logam -sistem pertukaran barang dagangan (Barter)

- perdagangan maritim

4. Alatan -Alatan batu yang mengutamkan fungsi

-Alatan batu yang mengutamkan fungsi

- Alatan batu yang dilicinkan -mempunyai pelbagai fungsi - bahan tembikar

- alatan besi - mencipta perahu dan rumah

2. Apakah makna tamadun? [ms4[

Kata Kunci Butiran Kata Kunci Butiran

Bahasa Arab - Perkataan mudun dan madain Madana- tinggi budi bahasa - pembukaan bandar

Bahasa Inggeris - civilization (Bahasa Greek - civitas) - bermaksud bandar -peradaban

Pandangan Islam

- merangkumi pembangunan lahiriah dan rohaniah Masyarakat Barat - pembangunan lahiriah (hal-hal kebudayaan seperti penulisan, undang-undang, kesenian dan pembandaran)

Sarjana Islam i. Syed Naquib al-Attas- tamadunialah pencapaian tahap tatsusila yang tinggi dan kebudayaan yang luhur oleh sesebuah masyarakat

Sarjana Barat

i. Gordon Childe - pencapaian lahirian merupakan kayu ukur kemajuan tamadun dalam sesebuah masyarakat ii. Dancy Riberio dan R.A. Buchanan - menolak unsur rohaniah sebaliknya hanya menekankan kepentingan dan pembangunan lahiriah dalam proses perkembangan tamadun iii. Richard Sullivan - mengakui unsur rohaniah sangat penting dalam konsep tamadun

BAB 1 : KEMUNCULAN TAMADUN AWAL MANUSIA

ZAMAN PRASEJARAH

Zaman manusia masih belum mengenali tulisan

2

5. Bandingkan proses pembentukan empat tamadun awal manusia. [ms10 - 33]

BUTIRAN TAMADUN MESOPOTAMIA TAMADUN MESIR PURBA

TAMADUN INDUS

TAMADUN HWANG HO

LOKASI

[ms 10] - tamadun terawal dunia Mesopotamia - tanah di antara dua sungai (Sungai Tigris dan Euphrates)

[ms17] - dianggap anugerah Sungai Nil - Sungai Nil berpunca daripada dua anak sungai iaitu Sungai Nil Biru dan sungai Nil Putih

[ms 23] - tamadun terawal di India - terletak di Lembah Sungai Indus - dikenali juga sebagai tamadun Harappa - terletak di bahagian barat laut India

[ms 28] - muncul daripada kesuburan tanah yang terdapat di Hwang Ho / Sungai Kuning - Hwang Ho merupakan sungai kedua terpanjang di China dan terletak di bahagian Utara China - ciri fizikalnya bergunung-ganag dan berpadang pasir menyebabkan tamadun ini bersifat setempat

KERANGKA MASA

[ms 10] - berkembang daripada petempatan awal Zaman Neolitik - 7 zaman pemerintahan i. Kerjaan Sumeria (3500-2340 SM) ii. Kerajaan Akkad (2371- 2006 SM) iii. Kerajaan Ur (2113-2006 SM) iv. Kerajaan Babylon Awal/Lama (2000 - 1530 SM) v. Kerajaan Kassites (1530 - 1100 SM) vi. Kerajaan Assyria (1100 - 626 SM) vii. Kerajaan Chaldea (626 - 539 SM) - runtuh akibat serangan Parsi

[ms 18] - berkembang daripada petempatan awal Zaman Neolitik - terdapat 4 zaman i. Zaman Awal (3100 - 2200 SM) ii. Zaman Pertengahan (2040 - 1785 SM) iii. Zaman Empayar (1570 - 1085 SM) iv. Zaman Keruntuhan (1085 - 322 SM) - pemerintahannya dikuasai orang asing seperti Libya, Kush, Assyria, Parsi, Yunani dan Rom.

[ms 23] -muncul sekitar tahun 2500 SM dan merosot pada tahun 1800 SM - mengalami kehancuran kerana serangan orang Aryan, serta bencana alam seperti banjir, kemarau dan gempa bumi

[ms 29] - kemunculannya dapat dikesan daripada jumpaan tengkorak homo sapien (Peking Men - 400,000 SM) - mmebuktikan adanya kehidupan Zaman Paleolitik - Zaman Neolitik muncul sekitar tahun 5000 SM di mana munculnya aktiviti pertanian dan penternakan - Dinasti berja pertama di China diasaskan oleh Dinasti Hsia (2205 - 1766 SM) tetapi tiada bukti - kewujudan Dinasti Shang (1766 - 1050 SM) dibuktikan melalui jumpaan arkeologi - diganti dengan Dinasti Chou (1050 - 256 SM) selepas muncul kebangkitan hamba kerana kezaliman Raja Shang

PROSES PEMBEN- TUKAN

[ms 11] - terbentuk 2 bahagian i. BAHAGIAN UTARA BANDAR BAGHDAD - meliputi kawasan pertengahan Sungai Tigris hingga ke utara termasuk kawasan Sungai Zab (Assyria) ii. BAHAGIAN SELATAN BANDAR BAGHDAD - meliputi kawasan Sungai Tigris dan Euphrates yang hampir

[ms 18] - mencapai tahap kebudayaan gangsa pada Zaman Logam - penggunaan alat logam untuk membina sistem perparitan dan pengaliran yang baik untuk pertanian - membina peralatan kawalan banjir dan terusan untuk meningkatkan kesuburan tanah - didirikan petempatan tetap yang berteraskan pertanian - berkembang menjadi

[ms 24] -wujud penduduk nomad di barat laut India - menyara diri dengan memburu dan mengumpul makanan - membentuk petempatan kekal di sepanjang Sungai Indus kerana terdapat sumber air dan tanah subur - peningkatan hasil pertanian membawa

[ms] - berasaskan peranan Hwang Ho yang telah menyuburkan kawasan sekitarnya - menarik penduduk nomad untuk tinggal menetap dan membina petempatan awal iaitu di Tapak Banpo - menjalankan aktiviti pertanian,penternakan binatang, mengumpul hasil hutan dan memburu -perkembangan petempatan awal melahirkan bandar Contoh - Anyang - pusat kerajaan Dinasti Shang

3

bercantum (Babylon yang terbahagi kepada Akkad - utara, dan Sumeria-selatan) - pertumbuhan bermula di selatan iaitu Sumer - orang Sumeria telah berhijrah dan membina petempatan - menebus guna tanah dan membina sistem pengairan untuk menjalankan pertanian - kampung berkembang menjadi bandar kepada beberapa buah negara kota seperti Kish, Nippur, Lagash, Uruk, Ur, Eridu, Assur dan Mari

perkampungan - gabungan kampung membentuk bandar -gabungan bandar membentuk nome / daerah - nome disatukan dengan salah sebuah bandar menjadi pusat pentabdiran Contoh - Thinis, Memphis dan Thebes

kepada pertambahan penduduk - menyumbang kepada perkembangan bandar Contoh - Mohenjo-Daro dan Harappa Bandar pelabuhan - Lothal dan Sutkagen Dor

- banyak kemajuan dibawa seperti perluasan wilayah dan penyebaran budaya - semasa Dinasti Chou, tamadun initersebar hingga ke bahagian selatan Sungai Yangtze

CIRI-CIRI TAMADUN

[ms 11] i. PETEMPATAN KEKAL - NEGARA KOTA - Kawasan utama ialah pusat kota, tembok kota, luar kota dan pelabuhan - kubu pertahanan dan pintu gerbang yang menjadi lambang kekayaan sesebuah kota - di dalam kota terdapat istana, rumah kediaman, rumah ibadat, rumah kedai, dan pasar - jalannya lurus dan lebar - pusat kota ialah rumah ibadat yang menjadi tumpuan masyarakat - setiap kota mempunyai unit politik dan agama yang tersendiri - kewujudan sungai dan tanah pamah memudahkan pengangkutan dengan kapal, pedati dan keldai - jalan laut menghubungkan bandar/ negara kota dengan wilayah disekitarnya - jalan utama ialah antara Sumeria dan kota Mari

[ms 18] i. PETEMPATAN KEKAL - NEGARA KOTA - Firaun Menes menyatukan semua nome menjadi kerajaan - mengasaskan pusat pentadbiran di Thinis - berpindah ke Memphis - berpindah ke Thebes pada kemuncak Zaman pertengahan Bandar penting - Heliopolis, Fayoum dan Abydos - bandar menjadi tempat kediaman firaun, pusat pemerintahan danpentadbiran, pelabuhan, pusat keagamaan dan pusat tumpuan penduduk ii. ORGANISASI SOSIAL a. Firaun - diketuai oleh firaun yang merupakan raja berkuasa mutlak dan dianggap suci - jawatannya diwarisi turun-temurun - pada zaman kerajaan lama,firaun dianggap tuhan Horus - pada masa dinasti ke-3 dan ke-4, firaun digelar Raja Matahari

[ms 24] i. PETEMPATAN KEKAL - membawa kepada pembentukan bandar terancang - terbahagi 2 bahagian dan dikelilingi tembok a.Pusat pentadbiran dan keagamaan - menempatkan bangunan pentadbiran, temapat mandi awam yang digunakan untuk upacara ritual dan pembersihan dan tempat penyimpanan hasil pertanain b. Kawasan Perumahan - susun aturnya sistematik - perancangan bandarnya dibantu oleh kemajuan ilmu geometri dan pembinaan serta sumbangan tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba - bandar disusun

[ms 29] - i. PETEMPATAN KEKAL - NEGARA KOTA - di Anyang terdapat istana, kuil, dan pusat pentadbiran - ketua pemerintah (raja), golongan pembesar dan golongan agama tinggal di bandar - lengkap dengan tembok untuk menghalang pencerobohan musuh - dikelilingi oleh perkampungan yang didiami oleh masyarakat petani ii. ORGANISASI SOSIAL a. Raja - paling atas b. Golongan bangsawan, pembesar dan pegawai kerajaan - hanya golongan pembesar yang mampu memiliki tentera dan senjata gangsa maka mereka mampu menundukkan golongan bawahan c. Golongan petani, artisan dan pedagang - petani membentuk sebahgain besar penduduk dan mendiami kawasan di luar bandar - artisan mahir dalam teknologi gangsa

4

ii. ORGANISASI SOSIAL - 2 golongan i. Golongan pemerintah - raja, ketua pendeta, ketua tentera, orang bangsawan ii. Golongan rakyat a. Rakyat bebas - petani, artisan, pedagang b. Hamba - tawanan perang iii. SISTEM PEMERINTAHAN - berbentuk teokrasi - raja dianggap sebagai tuhan / wakil tuhan dan pemilik negara kota - tidak menyembah raja sebagai tuhan - kecuali semasa Raja Naramsin yang memaksa penduduk Akkad menyembahnya sebagai tuhan - menggelarkan dirinya Raja Empat Penjuru Alam kerana menganggap dirinya terlalu agung setelah berjaya menguasai wilayah yang luas - raja menjadi ketua pentadbir, ketua tentera, dan ketua pendeta - raja menjadi ketua agama yang berkuasa melantik ahli keluarga diraja memegang jawatan di zigurat dan menentukan bentuk pentadbirannya - ziggurat berfungsi sebagai pusat ibadat, pusat perdagangan, dan pusat penyimpanan khazanah negara - raja berkuasa dalam soal tanah, cukai, hasil pertanian dan perniagaan -raja dibantu oleh para pegawai daripada golongan bangsawan dan keluarga diraja

kerana dipercayai firaun adalah anak Tuhan Matahari (Amon-Re) - menjadi ketua pendeta, pemilik tanah, ketua hakim dan ketua pahlawan b. Golongan bangsawan, rahib, tuan tanah dan jurutulis c. Rakyat bebas - petani. pedagang dan artisan d. Hamba iii. SISTEM PEMERINTAHAN - diketuai oleh raja iaitu firaun - dibantu oleh golongan bangsawan untuk menjalankan pentadbiran, menjaga keamanan, mengurus dan mengagihkan penghasilan makanan di dalam negara - terdiridaripada pegawai, penasihat dan gabenor yang mentadbir wilayah yang ditakluki - rahib bertanggungjawab mentadbir hal keagamaan - urusan pentadbiran dibantu oleh jurutulis yang terdiri daripada orang awam yang telah dilantik untuk menulis segala rekod kerajaan Mengiktiraf wanita sebagai pemimpin Contoh - Firaun Hatshepsut - di zamannya penuh pembaharuan seperti pembinaan terusan dan penukaran padang pasir kepada tanag pertanian yang subur iv. PENGKHUSUSAN KERJA - penenunan dan pembauatn barang tembikar dan peralatan

berasaskan blok berbentuk segi empat - setiap blok dipisahkan oleh satu rangkaian jalan raya yang lurus dan bersambung antara satu sama lain - setiap bandar mempunyai sistem kumbahan yang terancang - bandar dihubungkan dengan sungai sebagai jalan perhubungan ii. ORGANISASI SOSIAL - 2 golongan a. Golongan Atasan - pemerintah daripada kalangan pendeta yang mempunyai kuasa dan pengaruh besar dalam mengawal aktiviti masyarakat terutama keagamaan - pendeta dan pedagang b. Golongan Bawahan - petani yang menjalankan aktiviti pertanian dan menyalurkan sebahagian daripada hasilnya kepad apihak berkuasa - buruh yang menjalankan kerja perburuhan seperti menjaga kebersihan bandar, membina tembok di benteng dan membina terusan - hamba

membuat senjata, perisai dan hiasan pada kereta kuda yang digunakan oleh tentera serta peralatan untuk upacara keagamaan d. Hamba - perhambaan merupakan satu ciri utama dalam Dinasti Shang iii. PENGKHUSUSAN PEKERJAAN - golongan pembesar mempunyai tentera masing-masing - 2 kumpulan tentera a. Tentera berkereta kuda b. Tentera berjalan kaki - golongan petani menjadi tonggak ekonomi dan pentadbiran berperanan memenuhi keperluan golongan atasan - golongan artisan mereka cipta [elbagai barangan tembaga seperti bekas minuman dan makanan, senjata dan barang tembikar - golongan hamba berfungsi sebagai tentera paksaan, membantu kerja perburuhan, dan menjadi korban dalam upacara penyembahan iv. SISTEM PEMERINTAHAN - Dinasti Shang - pemerintahan beraja - pengganti raja dilantik daripada kalangan saudara lelaki yang lebih muda atau anak lelaki raja - Raja-raja Shang mempunyai kewibawaan politik, ekonomi, sosial dan agama - raja berkuasa secara langsung di kawasan pusat pentadbiran - kuasa raja merupakan mandat daripada tuhan - Raja-raja Shang tidak perlu mendapat pengesahan politik kerana mereka adalah daripada keturunan pemerintah agama - raja dibantu oleh golongan bangsawan dan pegawai kerajaan - dalam Dinasti Shang, golongan bangsawan mentadbir wilayah di luar pusat pentadbiran - golongan bangsawan berhak mewujudkan

5

iv. PENGKHUSUSAN KERJA - terdapat lebihan hasil pertanian - petani bertukar menjadi peniaga, pedagang dan artisan - berlaku perdagangan dengan wilayah sekitar dan kawasan di Lembah Indus - hasil pertanian ditukar dengan barangan import iaitu logam, kayu-kayan, emas dan perak - terdapat pembuat tekstil, barang tembikar, dan alat keperluan harian, tukang rumah serta tentera v. SISTEM TULISAN - bermula dengan tulisan bergambar - berkembang menjadi tulisan berbentuk simbol yang ditulis pada tanah liat - berbentuk pepaku dan dinamakan cuneiform

-eksport utamanya ialah tekstil dan kertas - aktiviti lain ialah perlombongan emas di Nubia - pengangkutan air sangat penting - Sungai Nil yang lebar dan dalam membolehkan kapal menyusuri dan berlabuh dipelabuhan seperti Thebes, Memphis, Fayoum dan Heliopolis. v. AGAMA DAN KEPERCAYAAN a. Politeisme - setiap tuhan dikaitkan dengan unsur alam seperti Re (Tuhan Matahari), Ra-Atum (Tuhan Langit), Amun (Tuhan Angin) b. Percaya kehidupan selepas mati - mayat perlu disimpan dan dijaga dengan teliti - makam mayat mesti dipenuhi dengan peralatan serta kepeluan kehidupan selepas mati - solekan mayat, alat kebesaran dan jumlah barang yang dikebumikan di dalam makam menunjukkan kedudukan / status mayat tersebut vi. SISTEM TULISAN - dinamakan hieroglif - kombinasi gambar dan simbol yang berdasarkan bunyi - bertujuan mencatatkan rekod aktiviti pertanian, pengutipan cukai, keagamaan dan ritual kepercayaan.

iii. PENGKHUSUSAN PEKERJAAN - kegiatan ekonomi seperti perdagangan, pertanian, pertukangan dan pembuatan - aktiviti perdagangan luar dengan Mesopotamia - buktinya penemuan cap mohor buatan masyarakat Lembah Indus di Mesopotamia - hasil dagangan yang penting seperti emas, gading gajah, manik dan hasil pertanian - petani menanam barli, kacang dan sebagainya - artisan terlibat dalam penghasilan logam dan barangan tembikar iv. AGAMA DAN KEPERCAYAAN - dibuktikan dengan penemuan patung dan ukiran yang mempunyai unsur keagamaan Contoh - Patung Proto-siva - objek ini duduk bersila dengan stail yoga dengan tiga tanduk di kepalanya yang melambangkan Dewa Brahma, Vishnu dan Siva - dikaitkan dengan agama Hindu - percaya kepada Tuhan Ibu v. SISTEM TULISAN - berbentuk piktograf

sistem pentadbirannya sendiri dalam hal seperti pungutan cukai, pertahanan dan undang-undang - sistem ini diasimilasikan oleh dinasti Chou - Raja-raja Dinasti Chou membahagikan pemilikan tanah kepada wilayah-wilayah dan melantik pembesar tempatan di setiap wilayah - pembesar tempatan didikat melalui ikrar taat setia , disamping memberikan hadiah seperti kereta kuda, senjata gangsa, hamba dan binatang - mereka diminta melindungi raja dan memberi bantuan tentera pada masa perang - pembesar tempatan diberi hak sebagai ketua agama untuk menjalankan upacara pengorbanan v. AGAMA DAN KEPERCAYAAN - animisme - politeisme - penyembahan roh nenek moyang - menyembah tuhan syurga (Shang-ti) dan tuhan bumi (Tu) - menyembah sungai, bukit dan gunung - upacara penyembahan melibatkan permaian muzik, tarian dan korban yang diketuai oleh bomoh - jumpaan tulang binatang dan kulit kura-kura di Anyang (tulang oracle) - berfungsi meramal sesuatu keadaan - bomoh akan meletakkan tulang di atas unggun api sehingga timbul rekahan - rekahan ini ditafsirkan dan disabitkan dengan sesuatu kejadian vi. SISTEM TULISAN - amalan penilikan tulang oracle membawa kemunculan sistem tulisan awal di China - berbentuk ideogram yang berbentuk simbol - tulisan asal kebanyakan mempunyai gambar seperti kanak-kanak, bulan,

6

matahari dan sungai - tulisan ini mula berubah kepada bentuk yang lebih kompleks seperti yang terdapat pada hari ini

SUMBANGAN [ms 14] i. KOD UNDANG-UNDANG HAMMURABI - digubal semasa Raja Hammurabi memerintah Babylon - berteraskan hak rakyat terhadap keadilan - hukuman dan denda mestilah setimpal dengan kesalahan tetapi berbeza mengikut susun lais masyarakat - mengandungi 282 undang-undang - dipahat pada tembok dan tiang besar supaya rakyat dapat membacanya - menjadi dasar perundangan - berjaya mengelakkan permasalahan di kalangan masyarakat pelbagai kaum dan di kalangan susun lapis masyarakat - mewujudkan perpaduan dan mengukuhkan sistem organisasi masyarakat -membantu peradaban Mesopotamia bertahan lama (3500 SM-539SM) ii. SISTEM TULISAN - membawa kepada sistem pendidikan yang melahirkan jurutulis - membolehkan urusan pentadbiran dan perniagaan dicatat dan direkodkan - dalam perdagangan, semua urusan jual beli disertakan resit, nota dan surat kredit - melahirkan kesusasteraan Contoh - epik Gilgamesh

[ms 21] i. SENIBINA - piramid - bermula daripada ilham Imhotep iaitu saintis, ahli fizik, arkitek dan penasihat penting Firaun Djoser - memperkenalkan teknik pembinaan bangunan dengan menggunakan batu bata - merupakan pengamal ilmu perubatan dan pengarang buku sains dan sastera - pembinaan piramid menggambarkan kreativiti masyarakat Mesir Purba dalam bidang pembinaan ii. KERTAS - mencipta kertas daripada pokok papyrus - memudahkan penyimpanan dan meninggalkan kebergantungan pada kepingan batu bata untuk menyimpan khazanah negara iii. SISTEM TULISAN - hieroglif - keagungan tamadun Mesir Purba dapat dibaca daripada tulisan yang terpahat dengan begitu cantik, halus dan penuh seni pada makam dan batu iv. SISTEM PENDIDIKAN - untuk kanak-kanak keluarga atasan - diberi pendidikan sejak umur rendah

[ms 27] i. PERANCANGAN BANDAR - bandar Mohenjo-Daro dan Harappa - gabungan kepakaran dari sudut letak bandar dan pengisiannya - memerlukan pemahaman dan kemahiran ilmu geometri, kesenian, matematik dan pembinaan - pemahaman geometri hasil pertembungan dengan tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba membolehkan bandarnya disusun berasaskan bentuk segi empat dan jalan raya yang lurus. - meningkatkan mutu bahan binaan dengan membakar batu bata dengan suhu yang tinggi dan tidak hanya bergantung kepada panas matahari - kecemerlangan perancangan bandarnya merupakan gabungan daripada pelbagai pengetahuan dan pencapaian termasuklah geometri, matematik dan teknologi pembakaran batu bata

[ms 32] i. POLITIK - sistem pemerintahan monarki diteruskan hingga ke zaman Dinasti Ching - gelaran raja ditukar kepada maharaja - konsep anak syurga dan mandat dari syurga dikaitkan dengan raja (maharaja) - amalan putaran dinasti diteruskan oleh dinasti-dinasti di China hingga abad ke-20 ii. EKONOMI - pembinaan sistem pengairan - sejak zaman awal dinasti China terutama zaman Shang menitikberatkan pembangunan pertanian - terusan dibina untuk mengairi kawasan pertanian dan mengawal banjir Contoh - Zaman Chin, Shih Huang Ti membina terusan di Szechwan - kemajuan dalam teknologi pembajakan - penciptaan cangkul dan sabit - menggunakan batas untuk penanaman - menggantikan alat pertanian daripada kayu kepada alat besi iii. SISTEM TULISAN - sistem tulisan digunakan dalam bidang penulisan dan percetakan - tulisan diajar di sekolah-sekolah di China - tulisan ini terus berkembang dengan penggunaannya oleh orang Korea dan Jepun iv. KEPERCAYAAN - pemujaan roh nenek moyang kekal hingga ke hari ini - unsur pemujaan disesuaikan mengikut kesesuaian masa

7

- hasil kesusasteraan tertua yang mengandungi falsafah dan cara hidup orang Mesopotamia iii. ILMU ASTRONOMI - pencerapan terhadap pergerakan bulan, bintang dan matahari membawa kepada perkembangan ilmu matematik Contoh - mengira perpuluhan, menambah, menolak, mendarab, membahagi, dan punca ganda dua - membawa kepada perkembangan ilmu geometri - membolehkan mengguna jalan laut - mencipta kalendar yang berasaskan sistem solar yang mengandungi 12 bulan dalam satu tahun iv. ILMU PERUBATAN - mendapat perhatian khusus semasa kerajaan Assyria yang mementingkan kesihatan tenteranya - 500 jenis ubat-ubatan termasuk herba dan ramuan perubatan telah dikatalogkan dan disampelkan penggunaannya - cara mengubat penyakit dengan menggunakan ubat-ubatan juga telah dicatatkan sebagai panduan kepada pengamal perubatan v.PENCIPTAAN RODA - digunakan pada kereta kuda untuk tujuan peperangan dan pada masa aman - membolehkan penciptaan kincir air untuk mengalirkan air ke kawasan tandus dan meningkatkan hasil pertanian serta mengawal banjir

- diuruskan oleh rumah ibadat dan diletakkan di bawah pentadbiran kerajaan - bertujuan melahirkan pegawai kerajaan terutamanya jurutulis yang sempurna dan terlatih - diajar ilmu geometri, matematik dan sains untuk melahirkan golongan terlatih yang boleh menguruskan hal ehwal pertanian, pengawalan air Sungai Nil dan pembinaan bangunan dan piramid v. PERUBATAN - melahirkan pengamal perubatan - mendapat status yang tinggi dalam msyarakat - berkhidmat untuk firaun dan masyarakat - proses memumiakan mayat - mahir dalam bidang fizik, kimia, perubatan, pembedahan vi. SALIRAN - pengawalan saliran air Sungai Nil - perkembangan ilmu matematik seperti algebra, geometri, dan astronomi telah digunakan sepenuhnya dalam mengawal banjir Sungai Nil yang berlaku sekali setahun - berjaya mencipta sistem pengairan yang telah menukarkan kawasan padang pasir menjadi kawasan tanah pertanian Contoh - Firaun Senuusret III membina tembok pengairan sepanjang 123 km bagi menebus guna kawasan padang pasir dan membina terusan untuk mengairkan tanah seluas 10,000

ii. SIFAT KETERBUKAAN - dapat membuat hubungan dengan tamadun lain iaitu tamadun Mesopotamia dan Mesir Purba - pengaruh dari luar disesuaikan dengan keadaan dan suasana tempatan

Contoh - unsur korban manusia digantikan dengan unsur makanan, duit kertas dan barangan perhiasan - konsep Yin dan yang serta Feng Hsui juga kekal hingga ke hari ini v. KALENDAR - di zaman Shang, sistem kalendar telah diperkenalkan iaitu terdapat 30 hari dalam sebulan dan 360 hari dalam setahun - raja menggunakn kalendar untuk menentukan musim menanam dan menuai - amalan menggunakan kalendar diteruskan untuk aktiviti harian seperti upacara perkahwinan, perburuan dan pengkebumian vi. FALSAFAH PERANG SUN TZU - karyanya The Art of War membicarakan selok-belok perang dan bagaimana menangani musuh - pada hari ini, falsafah ini diaplikasikan sebagai taktik dalam urusan perniagaan

8

vi. ALAT PENGANGKUTAN - menggunakan kapal layar dan pengangkutan beroda - mampu menguasai jalan darat dan jalan laut - menghubungkan wilayah di India dan di kawasan Laut Mediterranean vii. SENI BINA - cara membuat batu bata daripada tanah liat - mencipta arca dan tinag batu Contoh - patung Raja Gudea viii. KEPIMPINAN - kepimpinan berwibawa Raja Sargon - mewujudkan empayar pertama di dunia iaitu kerajaan Akkad - berjaya menakluk dan menyatukan wilayah-wilayah kerajaan Sumeria di selatan Mesopotamia

hektar vii. KALENDAR - pengetahuan dalam bidang astronomi dan matematik melahirkan kalendar 365 hari berdasarkan 12 bulan dalam setahun

JAWAPAN BAB 1

1 A 6 D 11 A 16 A

2 C 7 B 12 A 17 A

3 C 8 A 13 A 18 D

4 D 9 C 14 A 19 B

5 A 10 D 15 C 20 B

9

Item Struktur Muka surat 30-32

1 Tamadun Hwang Ho muncul kesan daripada kesuburan tanah yang terdapat di Hwang Ho atau Sungai Kuning.

(a) Nyatakan maksud mandat daripada tuhan yang menjadi kepercayaan masyarakat tamadun Hwang Ho.

- Percaya bahawa jika raja memerintah dengan adil - Kerajaan dan rakyat akan menikmati kemakmuran dan kesejahteraan hidup - Pemerintah direstui tuhan [ 1 markah ]

(b) Jelaskan sistem pemerintahan Dinasti Shang dalam tamadun Hwang Ho. - Berbentuk pemerintahan beraja - Pengganti raja ialah anak lelaki raja/saudara lelaki yang lebih muda - Raja-raja Shang berkuasa secara langsung di kawasan pusat pentadbiran - Percaya kuasa raja adalah mandat daripada Tuhan - Raja dibantu oleh golongan bangsawan dan pegawai kerajaan - Golongan bangsawan bertanggungjawab mentadbir wilayahnya - Golongan bangsawan berhak mewujudkan sistem pentadbiran sendiri - Mereka berhak mengutip cukai, pertahanan dan undang-undang - Sistem ini diasimilasikan oleh Dinasti Chou apabila mereka mengambilalih pemerintahan Dinasti Shang [ 2 markah ]

(c) Sebutkan amalan kepercayaan masyarakat tamadun Hwang Ho. - Mengamalkan banyak kepercayaan termasuk animisme dan politeisme - Menyembah roh nenek moyang - Menyembah Tuhan syurga (Shang Ti) dan Tuhan bumi (Tu) - Menyembah sungai, bukit dan gunung - Upacara penyembahan melibatkan permainan muzik, tarian dan upacara korban - Upacara penyembahan ini akan diketuai oleh bomoh - Bomoh menggunakan tulang oracle iaitu tulang binatang dan kulit kura- kura untuk meramal sesuatu keadaan - Amalan menilik menggunakan tulang oracle membawa kepada kemunculan sistem tulisan awal di China [ 2 markah ]

(d) Senaraikan dua kesan kemahiran teknologi gangsa yang dikuasai oleh Dinasti Shang. - Menghasilkan senjata - Perisai - Hiasan kereta kuda yang digunakan oleh tentera - Peralatan upacara keagamaan - Menundukkan golongan bawahan iaitu golongan hamba [ 2 markah ]

(e) Nyatakan tiga sumbangan tamadun Hwang Ho kepada tamadun dunia. - Sistem pemerintahan monarki - Gelaran raja ditukar kepada maharaja - Pembinaan sistem pengairan - Pembinaan terusan - Teknologi pembajakan - Penciptaan cangkul / sabit - Penggunaan batas tanaman - Peralatan pertanian daripada besi - Sistem tulisan - Sistem percetakan - Pemujaan roh nenek moyang - Konsep Yin dan Yang dan feng shui - Sistem kalendar - Pengamalan falsafah perang Sun Tzu [ 3 markah ]

10

ITEM ESEI 2 Kemunculan tamadun Hwang Ho dapat dikesan daripada jumpaan tengkorak homo sapien yang dikenali sebagai Peking Man. Pembinaan tamadun ini berasaskan peranan Hwang Ho yang telah menyuburkan kawasan sekitarnya. (a) Huraikan ciri-ciri tamadun Hwang Ho. (10 markah)

Ciri-ciri tamadun Hwang Ho ialah :

Sistem pemerintahan

Sistem pemerintahan beraja

Pengganti raja dilantik daripada kalangan saudara lelaki yang muda/anak lelaki raja

Raja-raja Shang berkuasa dalam politik, ekonomi, sosial dan agama

Berkuasa di kawasan pusat pentadbiran

Percaya kuasa raja mandat dari tuhan

Tidak perlu mendapat pengesahan politik

Raja-raja Shang keturunan pemerintah agama

Urusan pentadbiran

Bangsawan dan pegawai kerajaan membantu raja

Bangsawan membantu raja bagi wilayah luar pusat pentadbiran

Bangsawan bertanggungjawab mentadbir wilayah

Golongan bangsawan berhak mewujudkan pentadbiran sendiri, memungut cukai pertahanan dan undang-undang

Raja Dinasti Chou

Membahagikan pemilikan tanah kepada wilayah-wilayah

Melantik pembesar tempatan di setiap wilayah

Mengikat pembesar dengan ikrar taat setia kepada pemerintah Chou

Pembesar memberi hadiah kepada pemerintah seperti kereta kuda/senjata gangsa / hamba/binatang

Pembesar melindungi raja

Memberi bantuan tentera pada masa perang

Menjadi ketua agama

Menjalankan upacara pengorbanan

Sistem Kepercayaan

Mengamalkan banyak kepercayaan animisme dan politeisme

Mengamalkan penyembahan roh nenek moyang

Menyembah tuhan syurga (Shang ti)

Menyembah tuhan bumi (Tu)

Menyembah sungai, bukit, gunung

Upacara penyembahan

Melibatkan permainan muzik, tarian

Upacara korban diketuai oleh golongan bomoh

Jumpaan tulang binatang dan kulit kura-kura di Anyang

Tulang yang ditemui dikenali sebagai tulang oracle

Fungsi tulang ini untuk meramal sesuatu keadaan

Golongan bomoh yang terlibat dalam upacara penilikan akan meletakkan tulang di unggun api sehingga merekah

Rekahan ini ditafsirrkan dan disabitkan dengan sesuatu kejadian

[mana-mana 10 x 1 markah = maksima 10 markah] (b) Nyatakan sumbangan tamadun Hwang Ho dari segi politik dan ekonomi. (6 markah)

Sumbangan tamadun Hwang Ho dari segi politik dan ekonomi ialah :

Sistem Politik

sistem pemerintahan berbentuk monarki diteruskan hingga ke zaman Dinasti Ching.

Gelaran raja ditukar kepada maharaja

Raja dikaitkan dengan anak syurga dan mandat dari syurga

Amalan pemerintahan dinasti diteruskan hingga abad ke 20.

Sistem Ekonomi

Sistem pengairan diperbaharui dengan membina terusan-terusan untuk mengairi kawasan pertanian

Mengelakkan berlakunya banjir.

Teknologi pembajakan dan penciptaan cangkul dan sabit

Penggunaan batas untuk tujuan penanaman.

Menggantikan alat pertanian yang dibuat daripada kayu kepada besi. [mana-mana 6 x 1 markah = maksima 6 markah]

11

(c) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah amalan dalam tamadun Hwang Ho yang berkekalan sehingga kini. (4 markah)

Amalan dalam tamadun Hwang Ho yang berkekalan sehingga kini ialah :

pemujaan roh nenek moyang.

Unsur pemujaan diteruskan mengikut kesesuaian masa dengan unsur korban manusia digantikan dengan unsur makanan, duit kertas, dan barang perhiasan

Mengamalkan Konsep Yin dan Yang serta Feng Hsui

Percaya bahawa alam semesta dan kejadiannya terdiri daripada dua unsur yang saling melengkapi Yin kuasa pasif dan Yang kuasa aktif.

Feng Hsui merujuk kepada falsafah Taoisme berlandaskan bagaimana manusia berharmoni dengan alam semesta.

Sistem kalendar telah diperkenalkan, iaitu terdapat 30 hari dalam sebulan dan 360 hari dalam setahun.

Kalendar untuk menentukan musim menanam dan musim menuai.

kalendar digunakan untuk menjalankan aktiviti harian seperti upacara perkahwinan, perburuan ataupun pengebumian.

Pengamalan falsafah perang Sun Tzu, karyanya, The Art of War membicarakan selok-belok perang dan cara menangani musuh telah diulang cetak ke dalam pelbagai bahasa.

falsafah tersebut diaplikasikan pula sebagai taktik dalam urusan pemiagaan. [mana-mana 4 x 1 markah = maksima 4 markah]

Muka surat 31-33 3(a) Terangkan sistem pemerintahan dan kepercayaan tamadun Hwang Ho. [ 8 markah ] Sistem pemerintahan F1 - Sistem pemerintahan beraja H1a - Pengganti raja dilantik daripada kalangan saudara lelaki yang muda/anak lelaki raja F2 - Raja-raja Shang berkuasa dalam politik, ekonomi, sosial dan agama H2a - Berkuasa di kawasan pusat pentadbiran H2b - Percaya kuasa raja mandat dari tuhan H2c - Tidak perlu mendapat pengesahan politik H2d - Raja-raja Shang keturunan pemerintah agama F3 - Urusan pentadbiran H3a - Bangsawan dan pegawai kerajaan membantu raja H3b - Bangsawan membantu raja bagi wilayah luar pusat pentadbiran H3c - Bangsawan bertanggungjawab mentadbir wilayah H3d - Golongan bangsawan berhak mewujudkan pentadbiran sendiri, memungut cukai

pertahanan dan undang-undang F4 - Raja Dinasti Chou H4a - Membahagikan pemilikan tanah kepada wilayah-wilayah H4b - Melantik pembesar tempatan di setiap wilayah H4c - Mengikat pembesar dengan ikrar taat setia kepada pemerintah Chou H4d - Pembesar memberi hadiah kepada pemerintah seperti kereta kuda/senjata gangsa /

hamba/binatang H4e - Pembesar melindungi raja H4f - Memberi bantuan tentera pada masa perang H4g - Menjadi ketua agama H4h - Menjalankan upacara pengorbanan Sistem Kepercayaan F5 - Mengamalkan banyak kepercayaan animisme dan politeisme H5a - Mengamalkan penyembahan roh nenek moyang H5b - Menyembah tuhan syurga (Shang ti) H5c - Menyembah tuhan bumi (Tu) H5d - Menyembah sungai, bukit, gunung F6 - Upacara penyembahan H6a - Melibatkan permainan muzik, tarian H6b - Upacara korban diketuai oleh golongan bomoh F7 - Jumpaan tulang binatang dan kulit kura-kura di Anyang H7a - Tulang yang ditemui dikenali sebagai tulang oracle H7b - Fungsi tulang ini untuk meramal sesuatu keadaan

12

H7c - Golongan bomoh yang terlibat dalam upacara penilikan akan meletakkan tulang di unggun api sehingga merekah

H7d - Rekahan ini ditafsirrkan dan disabitkan dengan sesuatu kejadian (b) Nyatakan susun lapis organisasi sosial masyarakat Dinasti Shang [ 4 Markah ] F1 - Lapisan paling atas ialah golongan raja dan pembesar F2 - Diterajui oleh raja F3 - Golongan pembesar memiliki tentera dan senjata gangsa F4 - Menggunakan keistimewaan untuk menundukkan golongan bawahan F5 - Golongan bawahan ialah golongan petani dan artisan F6 - Petani membentuk sebahagian penduduk kawasan luar bandar F7 - Artisan mempunyai kemahiran dalam teknologi gangsa F8 - Golongan paling bawah ialah hamba F9 - Perhambaan merupakan ciri utama Dinasti Shang (c) Terangkan sumbangan tamadun Hwang Ho.[ 8 Markah ] F1 - Mempengaruhi sistem pemerintahan China kuno F2 - Sistem pemerintahan monarki diteruskan hingga ke zaman Dinasti Ching F3 - Gelaran raja ditukar kepada maharaja F4 - Konsep anak syurga dan Mandat dari syurga dikaitkan dengan raja F5 - Amalan putaran Dinasti diteruskan hingga abad ke 20 F6 - Pembinaan sistem pengairan F7 - Pembinaan terusan untuk mengelak banjir dan mengairi kawasan pertanian F8 - Teknologi pembajaan dan penciptaan cangkul dan sabit F9 - Petani menggunakan batas untuk penanaman F10 - Petani menggantikan alat pertanian yang dibuat daripada kayu kepada besi F11 - Sistem tulisan digunakan dalam penulisan dan percetakan F12 - Tulisan juga diajar di sekolah China F13 - Tulisan berkembang dan penggunaan oleh orang Korea dan Jepun F14 - Sistem kepercayaan melibatkan pemujaan roh nenek moyang kekal sehinggga hari ini F15 - Unsur pemujaan dimulakan sejak zaman Shang dan diteruskan mengikut kesesuain masa F16 - Konsep Yin dan Yang serta Feng Hsui merupakan kepercayaan masyarakat China F17 - Sistem Kalendar diperkenalkan semasa pemerintahan Shang F18 - Terdapat 30 hari dalam sebulan dan 360 hari dalam setahun F19 - Raja menggunakan kalendar untuk digunakan bagi menentukan musim menanam dan

menuai F20 - Menjalankan upacara perkahwinan/perburuan/pengkebumian F21 - Pengamalan Falsafah Perang Sun Tzu The Art Or War oleh Sun Tzu F22 - Membicarakan selok belok perang dan menangani musuh F23 - Pada hari ini falsafah tersebut diaplikasikan sebagai taktik dalam urusan perniagaan

Modul sejarah t4 13

BAB 2 : PENINGKATAN TAMADUN

Tamadun Yunani 1. Sem. Greece- Tamadun Yunani berkembang di Semenanjung Greece dan pulau-pulau sekitarnya yang dikelilingi oleh Laut Aegean dan Laut Mediterranean 2. Polis- bermula dengan pembentukan petempatan tamadun manusia yang dikenali sebagai negara kota atau polis 3. Gabungan- negara kota terbentuk hasil gabungan beberapa buah kampung dan bandar 4. Pertanian- setiap negara kota mengandungi sebuah kota yang dikelilingi oleh kawasan pertanian dan di dalam kota terdapat pasar, kubu, kuil dan istana 5. Menonjol- negara kota yang menonjol ialah Athens, Sparta dan Corinth 6. Tersendiri setiap negara kota memiliki corak pemerintahan dan undang-undang tersendiri dan memiliki beberapa tuhan 7. Bersatu- masyarakat dalam setiap negara kota sentiasa bersatu padu 8. Perang- walaupun begitu, peperangan sering berlaku antara negara kota

LATAR

BELAKANG

TAMADUN

[ms38]

Tamadun India 1. Aryan- orang Aryan membawa satu budaya dan tahap baru kepada masyarakat Lembah Indus 2. Zaman Vedik- dikenali sebagai Zaman Vedik sempena kelahiran kitab-kitan Veda 3. Hindu- permulaan kehidupan beagama dengan lahirnya agama HIndu 4. Lembah Ganges- perhatian masyarakat beralih ke Lembah Ganges 5. Raja- terdapat golongan pemerintah yang terdiri daripada golongan raja 6. Janapada- terdapat 2 bentuk kerajaan iaitu janapada (kerajaan kecil) dan 7. Mahajanapda- mahajanapada (kerajaan besar) 8. Chandragupta- Chandragupta Maurya menyatukan kerajaan-kerajaan kecil ini 9. Dinasti Maurya- Dinasti Maurya menyatukan seluruh India utara 10. Asoka- kemuncak kegemilangan semasa pemerintahan Asoka.

Tamadun China

1. Hwang Ho- terletak di Lembag Hwang Ho

2. Dinasti Chin- bermula dengan Dinasti Chin

3. Shih Huang Ti- Shih Huang Ti adalah pengasas Dinasti Chin

4. Empayar- jajahan takluknya luas sehingga membentuk empayar

5. Vietnam- empayar sangat luas sehingga ke Sungai Merah di Vietnam

6. Disatukan- jajahan takluk disatukan dibawah pentadbiran pusat.

Tamadun Rom 1. Bukit Palatine- lahir di kawasan Bukit Palatine 2. Latin- didiami oleh masyarakat Latin 3. Ramolus- lembah ini menjadi penting semasa pemerintahan Romulus, 4. Majlis Perbandaran- diwujudkan majlis perbandaran di setiap bandar 5. Pentadbiran- pentadbirannya tidak diganggu oleh pentadbiran pusat Rom 6. Terancang- pembinaan bandarnya terancang dengan pelbagai kemudahan 7. Pompei- Pompei merupakan Bandar contoh yang mempunyai kemudahan

pejabat, perpustakaan, rumah ibadat, kedai, pintu gerbang dan colloseum. 8. Saliran- sistem saliran bawah tanah yang menyalurkan air melalui paip

9. Kegunaan- untuk kegunaan penduduk, perindustrian dan pengangkutan

Modul sejarah t4 14

ASPEK-ASPEK PENINGKATAN TAMADUN

CIRI-CIRI TAMADUN YUNANI TAMADUN ROM TAMADUN INDIA TAMADUN CHINA

1.

PE

ME

RIN

TA

HA

N D

AN

PE

NT

AD

BIR

AN

[M

S42]

1. Monarki- sistem beraja Dibantu- raja dibantu oleh konsul Peranan Raja- ketua hakim, ketua tentera dan ketua agama Raja dipilih- kuasanya sangat terhad 2. Oligarki- sistem pemerintahan oleh beberapa orang konsul Kuat- lahir golongan aristokrat yang kuat 3. Aristokrasi- pemerintahan oleh golongan aristokrat Rampasan kuasa- oleh golongan yang menuntut hak 4. Tirani/diktator Diktator- golongan kaya atau tentera Ditentang- ditentang oleh golongan aristokrat 5. Demokrasi Dewan- terdapat Dewan Perhimpunan dan Majlis Lelaki- semua warganegara lelaki Athens berpeluang menkadi anggota Dewan Perhimpunan selama 6 bulan - setahun Bersidang- 3 kali sebulan Majlis- mengendalikan keputusan Dewan Dilantik- Dewan melantik ahli Majlis, Majistret dan Juri Kuasa penuh- Dewan mempunyai kuasa penuh terhadap ketiga-tiganya. Sparta- mengamalkan sistem pemerintahan tentera Pertahanan- diberi perhatian penting Anak lelaki- dilatih jadi tentera

1. Sistem beraja Etruscan- raja-raja berketurunan Etruscan memerintah secara mutlak Patrician- golongan bangsawan yang memberontak dan membentuk sebuah republik 2. Republik-tiada pemerintah berkuasa mutlak Dua konsul- kuasa tertinggi yang dilantik oleh Dewan Senat Dewan Senat- membantu konsul yang terdiri daripada golongan bangsawan Praeotor- pemerintah tentera Dewan Perhimpunan- diwakili oleh semua rakyat Rom Diluluskan- Dewan Perhimpunan meluluskan keputusan Dewan Senat 3. Julius Caesar- mencapai taraf empayar Kuasa- meluaskan kuasa ke Macedonia, Yunani, Syam, Mesir, Perancis, Brittania dan Jerman Empayar- membentuk system pentadbiran berpusat Penyatuan- menyatukan wilayah-wilayah kecil Diktator- menamatkan sistem republik dan menjadi diktator Maharaja- menggunakan gelaran maharaja 4. Augustus- diteruskan oeh Augustus Keamanan- Berjaya membawa keamanan dan keagungan Pax Romana- (Keamanan Rom) iaitu zaman kegemilangan 3 Benua- pelbagai bangsa dalam 3 benua iaitu Asia, Afrika dan Eropah.

1. Kerajaan kecil- bersifat kepuakan dan tidak mempunyai raja 2. Kerajaan besar- diketuai oeh raja seperti kerajaa Kashi, Kosala dan Magadha 3. Raja- berkuasa mutlak 4. Ritual- diperkukuh dengan upacara ritual 5. Brahmin- penasihat 6. Ksyatria- pemerintah tertinggi dan dominan 7. Chandragupta- membentuk empayar Maurya 8. Mengubah- mengubah status raja kepada maharaja 9. Empayar Maurya- meiputi kawasan dari Teuk Benggala hingga ke Pergunungan Hindu Kush 10. Pataliputra- ibu kota 11. Asoka- zaman kegemilangan Dinasti Maurya 12. Tamat- kejayaan Asoka menamatkan perang saudara 13.Kalinga- selepas Perang Kalinga, ditekankan kedamaian dan kemajuan sosial 14. Buddha- penaklukan melalui penyebaran agama Buddha 15.Birokrasi- membentuk birokrasi pentadbiran untuk menjalankan pemerintahnnya.

1. Perluasan kuasa- mengubah sistem pemerintahan feudal kepada pemerintahan berpusat 2. Dinasti Chin- melahirkan empayar semasa Dinasti Chin 3. Konsep-konsep raja ditukar kepada maharaja 4. Birokrasi awam- membentuk sistem pentadbiran atau birokrasi awam yang terdiri daripada pegawai yang dilantik oleh maharaja 5. Hon Kao Tsu- jawatankuasa dalam perkhidmatan awam yang berkuasa melantik rakyat sebagai pegawai 6. Peperiksaan awam- diasaskan pada pencapaian dalam peperiksaan awam 7. Dinasti Han- diwujudkan pada zaman Dinasti Han 8. Shih Huang Ti- tokoh penting

Modul sejarah t4 15

CIRI-CIRI TAMADUN YUNANI TAMADUN ROM TAMADUN INDIA TAMADUN CHINA

2. P

ER

UN

DA

NG

AN

[m

s46

] 1. Dewan Perhimpunan- menggubal undang-undang

2. Republik- kepentingan undang-undang diutarakan oleh Plato dalam bukunya Republic

3. Plato- menurut Plato, negara harus diperintah oleh ahli falsafah kerana mereka cekap, terbaik, dan berupaya menggubal undang-undang

1. Hukum Kanun 12- undang-undang Rom pertama yang dupahat pada kayu (Papan Dua Belas) 2. Maharaja Justinian- bertindak mengumpulkan, menyatukan dan membukukan undang-undang 3. Kod Undang-undang Rom- melahirkan Kod Undang-Undang Rom 4. 3 Cabang- undang-undang sivil, undang-undang rakyat dan undang-undang natural 5. Prinsip: i. Sama- semua manusia sama disisi undang-undang ii. Bersalah- seseorang tidak bersalah sehingga terbukti bersalah iii. Adil- keadilan terhadap setiap individu iv. Bukti- hukuman berasaskan bukti yang cukup

1. Perundangan- perundangan penting untuk melihat perjalanan kerajaan serta keberkesanan pentadbiran 2. Dharma Sastra- dianggap kitab undang-undang Hindu paling tua 3. Raja- raja menjadi tonggak negara 4. Tanggungjawab- raja dipertanggungjawabkan untuk memelihara kesucian dan kedaulatan undang-undang 5. Kesalahan- segala kesalahan yang dilakukan akan dikenakan tindakan atau denda 6. Brahmin- golongan yang dominan kerana mahir tentang hokum-hakam agama 7. Titah- undang-undang maharaja disampaikan sebagai titah dan perintah diraja 8. Diukir- segala titah itu diukir pada tinag batu yang didirikan di tepi jalan supaya dapat dibaca oleh rakyat 9. Tiang Asoka- tiang ini didirikan pada zaman pemerintahan Asoka i. Bapa- raja atau pemerintah diumpamakan bapa oleh masyarakatnya ii. Larangan- larangan terhadap penyembelihan haiwan walaupun dalam upacara korban 10. Kesejahteraan- pemerintahannya adil kerana berpegang kepada konsep kesejahteraan rakyat

1. 2 Prinsip-hukuman berat dan bercorak kolektif 2. Legalisme- berteraskan falsagah legalisme 3. Han Fei Tzu- digubal dan diperkenalkan oleh Han Fei Tzu 4. Tegas- undang-undang tegas dan kukuh dapat mengawal tingkah laku manusia 5. Belas kasihan- dalam menjalankan undang-undang tidak harus wujud rasa belas kasihan 6. Dipelihara- undang-undang dan penguatkuasaannya harus dipelihara tidak kira dalam apa jua keadaan 7. Membendung- perlu untuk membendung tindakan liar manusia 8. Raja- raja mesti memiliki kuasa yang utuh 9. Bertentangan- undang-undang ini bertentangan dengan ajaran Confucius 10. Confucius- menekankan keperluan raja mempunyai pekerti yang baik dan menjaga keharmonian manusia serta masyarakat.

Modul sejarah t4 16

CIRI-CIRI TAMADUN YUNANI TAMADUN ROM TAMADUN INDIA TAMADUN CHINA

3. P

ER

LU

AS

AN

KU

AS

A [

ms

48]

1. Philip II- kerajaan Macedonia dan Yunani telah disatukan 2. Alexander- berjaya meluaskan jajahan takluk ke Parsi, Mesir, Turkistan dan Samarkand 3. Hellenistik- menyebarkan kebudayaan Hellenistik yang menggabungkan kebudayaan Yunani, Parsi dan timur yang lain 4. Tersebar- kebudayaan ini tersebar dari kota-kota utama seperti Syracuse, Iskandariah dan Antioch 5. Berakhir- empayar Yunani berakhir dengan kematian Alexander dan kemunculan Rom.

1. Augustus- zaman perluasan kuasa Rom berlaku pada zaman pemeintahan Augustus Caesar 2. Warisan- mewajibkan system pemerintahan warisan 3. Empayar Rom- empayar Rom terdiri dari Britain, Sepanyol, kawasan Sungai Rhine. Danube, Laut Hitam, Pergunungan Atlas, Afrika Utara, Macedonia, sebahagian Turki dan Palestin.

1. Chandragupta- bermula perluasan kuasa yang besar dalam Dinasti Maurya 2. Tentera- pasukan tenteranya besar (600 ekor gajah, 1000 orang tentera berkuda, 10,000 orang infantri) 3. Menguasai- menguasai seluruh India Utara, menakluk Punjab, menewaskan Seleceus 4. Bindusara- meluaskan empayar ke Mysore 5. Asoka- mengubah kaedah perluasan kuasa 6. Tidak- tidak menekankan kekuatan ketenteraan sebagai asas untuk mempeluaskan kuasa 7. Lembut- dasar yang lebih lembut dan terbuka 8. Buddha- member penenkanan kepada agama Buddha 9. Takluk- menakluk seluruh India 10. Kalinga- berlaku akibat kemenangan Asoka ke atas Kalanga dalam Perang Kalinga

1. Dinasti Chin- perluasan kuasa melahirkan empayar pada zaman Dinasti Chin 2. Shih Huang Ti- berjaya menyatukan seluruh kerajaan kecil di China 3. Autokratik- memerintah secara autokratik iaitu tegas dan mutlak 4. Hapus mengahapuskan kuasa golongan bangsawan dengan melantik gabenor ddan panglima tentera untuk mentadbir 5. Tembok Besar China- bagi mempertahankan empayar China daripada serangan orang gasar i.dibina- oleh Maharaja Shih Huang Ti ii. panjang- 50000 km iii. lebar- 4.5 9 m iv. tinggi- 7.5 m v. fungsi- untuk mempertahankan wilayahnya daripada serangan orang Hun (nomad) vi. tenaga- menggunakan 30,000 tenaga kerja

Modul sejarah t4 17

CIRI-CIRI TAMADUN YUNANI TAMADUN ROM TAMADUN INDIA TAMADUN CHINA

4. P

EN

ING

KA

TA

N E

KO

NO

MI

[ms 5

0]

1. Perdagangan- tumpuan kepada aktiviti perdagangan 2. Muka bumi- muka buminya bergunung-ganang dan tidak sesuai untuk pertanian 3. Jalan laut- peningkatan yang tinggi dalam perdagangan dengan kawasan luar melalui jalan laut 4. Pesisir pantai- pada permulaan perdagangan hanya di pesisir pantai 5. Kurang tanah- akibat kekurangan tanah untuk pertanian, Athens dan Corinth menghadapi masalah kekurangan makanan 6. Makanan luar- terpaksa mendapatkan bahan makanan dari luar 7. Athens- mendapatkan bekalan makanan dari kawasan selatan dan Laut Hitam 8. Pusat- Athens menjadi pusat pengumpulan barang keperluan yang datang dari timur

1. Cukai- kegiatan perdagangan dikenakan cukai yang menyebabkan kenaikan harga barang 2. Berpindah- kesannya ramai rakyat Yunani berpindah ke tempat-tempat lain seperti Alexandria pada Zaman Graeco-Rom 3. Zaman Graeco-Rom: i. Hellenestik- dikenali juga sebagai Zaman Hellenistik ii. Penyerapan- penyerapan budaya Greek ke dalam masyarakat Rom

1. Perdagangan- aktiviti

perdagangan sangat pesat 2. Dalaman- perdagangan dalaman

antara kawasan-kawasan di dalam wilayah India 3. Luar- perdagangan luar 4. Pusat- pusat perdagangan yang

penting seperti Anga, Kalinga dan Karusa 5. Hubungan luar- hubungan

perdagangan dengan negara luar seperti dengan Macedonia, Sri Lanka, rantau Asia Tengah dan Asia Tenggara 6. Pelabuhan penting- seperti

Tamralipti(timur),Cambay (barat) 7. Sresthin- persatuan

perdagangan dan perusahaan 8. Jenis persatuan- persatuan

tukang kayu, tukang logam, tukang kulit. 9. Matlamat- mengawal harga,

kualiti barangan dan gaji pekerja 10. Undang-undang- digubal untuk

mengawal persatuan dan pelaksanaannya diawasi oleh raja. 11. Mata wang- sebagai medium

jual beli 12. Emas- pada Zaman Gupta,

bentuk mata wang emas (Dinara) digunakan 13. Perusahaan- pengeluaran

tekstil, kain kapas dan sutera 14. Sutera- perusahaan membuat

sutera berpusat di Bengal dan Benares 15. Tujuan cukai- untuk menyara

anggota tentera, pentadbir dan raja 16. Maritim- wujud perdagangan

maritim dengan Alam Melayu, Rom dan Sri Lanka.

1. Dinasti Shang- berlaku

peningkatan ekonomi 2.Kemajuan- dalam pertanian,

perdagangan dalam negeri dan maritim, perusahaan dan pembentukan persatuan perniagaan 3. Dinasti Han: 4.Tenggala- tenggala diperkenalkan

untuk membuat batas tanaman 5.Kolar kuda- untuk menarik tenggala

kayu, kereta kuda, kereta sorong beroda, dan penyisir tanah 6. Penanaman Bergilir- untuk

menjaga kesuburan tanah 7. Teres kawasan bukit diteres untuk pertanian 8. Pengairan- terusan digunakan

untuk memperoleh sumber air dalam pertanian terkawal 9. Banjir- untuk mengawal banjir 10. Logam- perusahaan logam dan

tembikar 11. Luar hasil perusahaan didagangkan ke Alam Melayu, India, Timur Tengah dan Barat 12. Jalan- melalui jalan darat (Jalan

Sutera Darat dan jalan laut. 13. Dalam juga didagangkan di dalam negeri China 14. Persatuan muncul persatuan perdagangan yang melahirkan kelas pertengahan 15. Perhubungan- perkembangan

system perhubungan seperti jalan raya dan jambatan 16. Alat pengangkutan - kereta kuda

dan kereta lembu.

Modul sejarah t4 18

CIRI-CIRI TAMADUN YUNANI TAMADUN ROM TAMADUN INDIA TAMADUN CHINA

5. P

EN

ING

KA

TA

N S

OS

IAL

i. P

en

did

ikan

[m

s 5

3]

1. Athens- pendidikan bertujuan untuk melahirkan manusia yang seimbang pencapaiannya dari sudut rohani dan jasmani 2. Cemerlang- manusia yang cemerlang ialah manusia yang dapat memenuhi tuntutan mental dan fizikal 3. Kesejahteraan- hanya manusia yang cemerlang yang dianggap dapat memberikan sumbangan kepada kesejahteraan kehidupan manusia 4. Contoh- menitikberatkan pendidikan, sukan, muzik, kesusasteraan, seni berpidato, membaca, menghafal dan menulis 5. Sparta- matlamat pendidikan adalah untuk melahirkan warganegara tentera yang sempurna, gagah dan setia kepada negara kotanya 6. Fizikal- mementingkan latihan fizikal dan 7. Senjata- kemahiran menggunakan senjata 8. Sekolah falsafah- banyak sekolah falsafah berkembang di negara kota seperti Athens, Thebes, Elea dan Miletus 9. Pusat- Athens dikenali sebagai pusat cendekiawan Yunani 10. Sejarawan- seperti Thucydides dan Herodutus 11. Pemikir- dalam bidang sains dan teknologi seperti Thales, Anaximander, Heraclitus dan Anaxagaros

1. Praktikal- pendidikan amat menekankan aplikasi ilmu yang praktikal dan semangat setia kepada Rom 2. Infrastruktur- menyediakan infrastuktur dan kemudahan awam 3. Yunani- banyak mengambil dan menyerap unsure dairpada Yunani 4. Jurutera- melahirkan jurutera yang dapat membina sistem pengairan, bangunan dan jalan raya 5. Lahir- pusat pendidikan ini juga dapat melahirkan ahli falsafah dan sejarawan yang telah menulis tentang sejarah kegemilangan Rom

1. Zaman Vedik- peningkatan dalam bidang pendidikan bermula pada Zaman Vedik 2. Hindu- mementingkan keagamaan dan berteraskan agama Hindu 3. Lelaki- didomonasi oleh kaum lelaki 4. Wanita- tidak mempunyai ruang untuk menerima pendidikan 5. Kitab veda- pembelajaran kitab-kitab veda 6. Bahasa Sanskrit- medium pengajaran yang penting 7. Hafalan- kaedah yang digunakan untuk mendalami kitab-kitab veda 8. Tumpuan- tumpuan pendididkan ialag agama 9. Kolej Brahman- pendidikan tinggi diberikan di Kolej Brahman 10. Nalanda- university agama Buddha 11. Brahmin- harus menghafal pelbagai buku agama khususnya veda 12. Ilmu sains- harus mempelajari karya saintifik dan falsafah untuk meningkatkan ilmu sains 13. Tujuan- pendidikan bertujuan untuk menambahkan ilmu, mengatasi buta huruf dan mendapatkan jawatan dalam pemerintahan

1. Matlamat- matlamat utama pendidikan adalah untuk lulus peperiksaan awam kerajaan 2. 3 peringkat: i. rendah-mengenal dan menghafal tulisan ideogram dan 9 buah buku suci tanpa memahami maknanya ii. menengah- karangan dan sastera iii. tinggi-menterjemah buku suci 3. Pentadbiran-pendidikan menjurus kepada kepentingan untuk pentadbiran 4. Peperiksaan Awam China: 3 tahap: i. Hsiu Tai ii. Chun-Jen iii. Chin Shih Setaraf: i. ijazah pertama ii. sarjana iii.doktor falsafah Tempat peperiksaan: i. daerah ii. ibu kota daerah iii. ibu kota empayar yang bertempat di istana iaitu di hadapan maharaja Kelulusan: i. menjadi pegawai kerajaan iii. pendidik Tempoh: i. 3 tahun 2 kali ii. 3 tahun sekali iii. 3 tahun sekali Tertua- sistem peperiksaan tertua di dunia

Modul sejarah t4 19

ii. F

als

afa

h [

ms5

5]

TAMADUN YUNANI

1. Ahli Falsafah- manusia yang menggunakan

akal untuk berfikir secara berterusan 2. Persoalan- bagi mencari jawapan yang logik

dan rasional terhadap persoalan yang berkaitan dengan kehidupan harian dan alam 3. Herodutus- ahli falsafah dan sejarah terulung Karya History of Persian Wars Gelaran - Bapa Sejarah 4. Thucydides- Pengasas Sejarah Saintifik Karya- History of the Peloponnesian War Pendekatan- penulisan sejarah yang

berteraskan penyelidikan 5. Socrates- Bapa Falsafah Barat Soal jawab- pakar dalam perbincangan melalui

kaedah soal jawab Mencari- berusaha mencari unsur-unsur dalam

kehidupan dan masyarakat bahagia Tuduh- dituduh merosakkanpemikiran

masyarakat dan telah dihukum bunuh dengan cara meminum racun 6. Plato- pengikut Socrates Sedar- menyedarkan masyarakat tentang

perkara asas dalam falsafah Socates Persoalan- persoalan tentang manusia dan

masyarakat Sempurna- masyaakat yang sempurna

merupakan masyarakat yang diperintah oleh ahli falsafah Akademi- mengasaskan akademi falsafah di

Athens Republic sesebuah masyaakat dan negara paling baik diperintah oleh ilmuwan dan ahli falsafah 7. Aristotle- murid Plato dan ahli falsafah yang

berpengaruh Mendalami- mendalami bidang sains dan

falsafah Penerbitan- hasil penebitannya mengandungi

ilmu logik, metafizik, etika, politik, fizik, sains tabii,astronomi, dan geologi Membaiki dunia- falsafahnya ialah untuk

membaiki dunia Karya- Politics; cara berfikir yang teratur

TAMADUN ROM 1. Yunani- banyak mengambil falsafah daipada Yunani 2. Stoisisme- diasaskan daripada falsafah stoic atau stoisisme 3. Alam- mengajar bahawa kebahagiaan hidup manusia dan nasib seseorang bergantung pada hubungannya dengan alam 4. Adil menekankan keadilan, tanggungjawab, keberanian dan peri kemanusiaan 5. Rasional- mengajar manusia untuk berfikir secara rasional 5. Ingin tahu- mengamalkan semangat ingin tahu

TAMADUN INDIA 1. 2 bentuk- dua bentuk pemikiran yang besar i. bersumberkan kitab veda ii. menolak kitab veda 2. Kitab veda- Rig Veda, Yajur Veda, Sama Veda, Atharva Veda Sumber Upanishad, Mahabharata, Bhagavad Gita 3. Bukan veda- bersumberkan Carvaka, Jainisme dan Buddhisme

TAMADUN CHINA 1. Manusia- penekanan kepada hal berkaitan manusia iaitu hubungan manusia dengan manusia lain 2. Sumber- Kung-fu Tze (Confucius), Lao Tze, Taoisme dan Mo Tzu 3. Mo Tzu- Motze (Mencius) 4. Menolak- menolak beberapa ajaan dalam Confucianisme dan memikirkan caa hendak melahirkan masyarakat dan politik baik 5. Alam sekitar- berpendapat manusia berakhlak baik dan manusia menjadi sebaliknya kerana pengaruh alam sekitar 6. Legalisme- hanya undang-undang dapat mewujudkan nilai baik dan k etertiban masyarakat 7. Confucianisme- menekankan keperimanusiaan dan maruah diri Sopan mengutamakan kesopanan dan k esusilaan Baik hubungan baiak sesama manusia 9. Taoisme- menegaskan konsep keperluan menjaga keharmonian antara manusia dengan alam dan masyarakat

Modul sejarah t4 20

CIRI-CIRI TAMADUN YUNANI TAMADUN ROM TAMADUN INDIA TAMADUN CHINA

iii. S

ain

s d

an

Tekn

olo

gi

[ms 5

7]

1. Thales- tokoh matematik Yunani yang mengembangkan ilmu geometri Mesir Purba 2. Pythagoras- memperkenalkan Teorem Pythagoras yang mengembangkan ilmu geometri Mesir Purba dan Babylon Mempelajari- mempelajari matematik Mesir dan Babylon Mengasaskan- mengasaskan gerakan saintifik dan bergelar Pythagorean 3. Hippocrates- Bapa Perubatan Moden- profesion perubatan moden iaitu Sumpah Hippocrates Anatomi- pakar dalam bidang anatomi 4. Archimedes- ahli matematik dan fizik Teori- teori isi padu air dan graviti 5. Ptolemy- tokoh utama dalam bidang astronomi Yunani 6. Sistem angka herodianic dan ionic 7. Ilmu pelayaran meningkat dengan penciptaan layar yang lebih kuat dan perahu yang lebih besar

1. Boethius- ahli matematik Kait- mengaitkan matematik dengan muzik, geometri dan astronomi 2. Ilmu pelayaran meningkat dengan penciptaan layar yang lebih kuat dan perahu yang lebih besar 3. Perahu layar penciptaan perahu layar meningkatkan aktiviti perdagangan laut dan menjadi alat pengangkutan penting dalam peperangan

1. Pengetahuan Vedik- sains dan teknologi ialah cabang pengetahuan vedik 2. Rig Veda- pengetahuan tentang astronomi 3. Zaman Gupta- ilmu matematik berkembang pesat 4. Geometri- mengetahui tentang konsep geometri 5. Sistem nombor- memperkenalkan system nombor iaitu angka Brahmin dan Kharosti 6. Yoga- ilmu perubatan berkembang disebabkan kecenderungan masyarakat dalam fisiologi kerana kaitannya dengan yoga 7. Ilmu pelayaran meningkat dengan penciptaan layar yang lebih kuat dan perahu yang lebih besar

1. Astronomi- ilmu sains negara 2. 2 Kuasa konsep keseimbangan antara dua kuasa iaitu Yin (kuasa aktif) dan Yang (kuasa pasif) 3. Kertas penciptaan teknologi membuat kertas Pulpa campuran bahan mentah seperti rami, buluh dan sayur-sayuran yang dicincang dan dijadikan pulpa yang diratakan, dituskan dan dikeringkan dalam kepingan yang tipis. 4. Lain penciptaan tembikar, layar perahun dan kapal

Modul sejarah t4 21

CIRI-CIRI TAMADUN YUNANI TAMADUN ROM TAMADUN INDIA TAMADUN CHINA

iv. S

en

i b

ina [

ms59]

1. Acropolis- pusat pentadbiran dan ibu negeri di Athens Binaan menarik- seperti rumah berhala, teater dan parthenon Tujuan- tujuan keagamaan dan pusat kegiatan 2. Parthenon- rumah berhala untuk Dewi Athena Tujuan- untuk mengingati kejayaan membebaskan diri daripada kuasa Persia 3. Pantheon- binaan berbentuk kubah yang terbesar di dunia Fungsi- tempat memuja dan menyimpan patung dewa dan tempat menjalankan kerja awam

1. Aqueduct- bekalan air Sumber- sumber bekalan air dari gunung Marcia- aqueduct paling panjang di Marcia Teknologi- berasaskan sistem graviti 2. Colloseum- berbentuk kubah Fungsi tempat pahlawan bertarung dan sebagai teater

1. Stupa Besar- tujuan keagamaan 2. Great Bath- binaan yang sangat baik dan lengkap 3. Kompleks kuil: i. di Gua Ajanta- mempunyai 20 buah kuil ii. di Gua Ellora- mempunyai 28 buah kuil-gua 4. Menara- pelbagai bentuk seperti kon, kubah dan pagoda

1. Tembok Besar China- untuk pertahanan sepanjang 1500 batu dari Kansu ke Peking 2. Bandar purba Changan, Anyang, Peking dan Loyang dengan rekaan yang mempunyai tembok batu 3. Bandar lain tembok di kawasan bandar dibuat daripada tanah liat dan batu bata 4. Kampung- tembok di kampung dibina daripada tanah lumpur 5. Setiap tembok- terdapat pintu gerbang yang dikelilingi oleh parit yang besar dan menara 5. Kota Larangan- kawasan di dalam tembok menempatkan kediaman maharaja seperti Kota Larangan 6. Istana mempunyai banyak dewan dan taman 7. Dewan berfungsi sebagai balai penghadapan, tempat hukuman, keraian dan perjumpaan. 8. Kuil terdiri daripada beberapa buah bangunan 9. Fungsi merangkumi tempat tinggal, ruang tetamu dan pusat pemujaan 10. Pagoda berbentuk meninggi sehingga 15 tingkat 11. Bentuk oktagon atau segi empat sama 12. Lain pintu gerbang, tembok dan jambatan

Modul sejarah t4 22

CIRI-CIRI TAMADUN YUNANI TAMADUN ROM TAMADUN INDIA TAMADUN CHINA

v. B

ah

asa d

an

Ke

su

saste

raan

[m

s61]

1. Bahasa Yunani- digunakan di wilayah dalam Yunani dan kawasan takluk Alexander the Great 2. Tokoh Sastera: i. Hesiod- penyair dan menulis dua buah buku puisi iaitu Theology dan Works and Days. ii. Homer- menghasilkan dua buah epik iaitu Iliad dan Odyssey 3. Tulisan orang Phoenecia- tulisan yang diwarisi hari ini Vokal- ditamabah huruf vokal

1. Bahasa Latin-digunakan secara meluas semasa pemerintahan empayar Rom 2. Penulis dan penyajak- Cicero dan Virgil 3. Patriotisme- kesusasteraan Rom bertujuan untuk meningkatkan semangat patriotisme 4. Augustus- sastera Rom mencapai zaman kegemilangannya 5. Tulisan Rom- tulisan phoenecia diubahsuai oleh orang Rom Sebar- tersebar ke Barat hingga Asia Tenggara dalam bentuk tulisan rumi

1. 2 kelompok: i. Dravidia: Lokasi- selatan India Bahasa- Telegu, Malayalam, Kannada ii. Indo-Arya: Bahasa dasar- bahasa Sanskrit Lahir- bahasa Hindi, Udu, Punjabi, Kasmiri 2. Zaman Vedik- bahasa utamanya ialah bahasa Sanskrit 3. Bentuk sastera- bentuk vedik, epik dan sajak 4. Sastera agama Hindu dan Buddha : i. Mahabharata- menceritakan peperangan antara dua tentera iaitu yang baik dan jahat ii. Ramayana- cerita inkarnasi Dewa Vishnu sebagai Rama dan pergaduhannya dengan raja Sri Lanka yang melarikan isterinya Sita. 5. Bahasa persuratan- bahasa Sanskrit

1. 7 dialek- Mandarin, Wu, Hunanis, Kiangsi, Hakka, Kantonis dan Fukien 2. Peningkatan- peningkatan sastera kerana sokongan pihak kerajaan 3. Dinasti Han : Ssu-ma Chien- bidang sastera prosa dengan karyanya Shih Chi cerita- menceritakan sosial, sejarah, kerajaan, pemimpin, dan beberapa aspek ilmu perubatan 4. Dinasti Tang dalam bidang puisi, muncul tokoh penting iaitu Tu Fu, Li Po dan Po Chu-I 5. Sajak dan cerpen: Terpelajar- seseorang yang terpelajar harus mampu bersajak untuk melahirkan pengetahuan dan pemikirannya

Modul sejarah t4 23

vi. S

iste

m S

osia

l [m

s6

2]

1. Athens- 3 kumpulan: i. Warganegara- mempunyai hak dalam politik negara ii. Bukan warganegara- tiada hak ini iii. Hamba- tiada hak ini 2. Sparta- 3 kelas sosial i. warganegara Sparta tulen ii. para pekerja, artisan dan pedagang iii. Helot yang mengusahakan tanah dan merupakan golongan majoriti

1. 3 lapisan: i. Warganegara- orang Rom ii. Bukan warganegara- penduduk yang ditakluki iii. Hamba

1. 4 kasta utama: i. Brahmin ii. Ksyatria iii. Vaisya iv.Sudra Contoh syarat- i. seseorang lelaki tidak boleh mengahwini wanita daripada daripada kasta yang berbeza ii. tidak boleh bercampur gaul dengan ahli kasta yang berbeza

1. 3 kelas utama: i. Atasan- lapisan pentadbir seperti maharaja, keluarganya, pegawai bangsawan dan sida-sida ii. Rakyat bawahan- golongan petani dan artisan iii. Hamba 2. Confucius- 4 kelas i. sarjana- pegawai kerajaan yang bependidikan ii. petani tulang belakang ekonomi China iii. tukang iv. pedagang 3. Tukar kelas- setiap individu boleh menukar kelasnya kepada kedudukan yang lebih baik menerusi pendidikan

CIRI-CIRI TAMADUN YUNANI TAMADUN ROM TAMADUN INDIA TAMADUN CHINA

Modul sejarah t4 24

1. Agama- Confucianisme dan Taoisme

2. Falsafah- legalisme

3. Pembinaan- Tembok Besar China, candi, pagoda, kuil

4. Teknologi- membuat kertas dan tembikar

5. Rekod sejarah- dalam bentuk ensiklopedia, kisah perjalanan dan maklumat geografi

6. Bahasa- Sanskit

7. Sistem pendidikan- sistem peperiksaan awam

1. Republik- pemerintahan dikuasai oleh dua orang konsul

2. Imbang kuasa- bertujuan untuk mengimbangkan kuasa

3. Dewan Senat- membantu konsul

4. Dewan Perhimpunan- membantu Dewan Senat yang diwakili oleh rakyat

5. Negara- diamalkan di India, Perancis dan Afika Selatan

6. Demokrasi- mengandungi unsure demokrasi kerana rakyatnya terlibat dalam pemilihan ketua Negara iaitu presiden

7. Falsafah - Stoisisme

8. Pembinaan- aqueduct, colloseum

9. Bahasa - Latin

1. Demokrasi- rakyat terlibat dalam membuat keputusan politik

2. Rakyat- rakyat terlibat secara langsung dalam pembentukan kerajaan

3. Malaysia- sistem demokrasi berparlimen dengan 3 komponen utama iaitu Badan Pemerintah, Badan Perundangan dan Badan Kehakiman

4. Pembinaan- pantheon

5. Ilmu falsafah oleh Aristotle, Socrates dan Plato

6. Hasil sastera- IIiad dan Odyssey

7. Sains dan teknologi Teorem Pythagoras dan Teori Archimedes

8. Sukan Olimpik- diperkenalkan pada zaman Yunani

9. Lokasi- diadakan di Olympia

10. Tempoh- empat tahun sekali

11. Tujuan- bertujuan menghormati Tuhan Zeus

1. Agama- Hindu dan Buddha

2. Hasil sastera- Mahabharata dan Ramayana

3. Bahasa- Sanskrit

TAMADUN YUNANI

TAMADUN ROM

TAMADUN INDIA TAMADUN CHINA

SUMBANGAN TAMADUN

[ms 63]

Modul sejarah t4 25

1. Hindu- perkataan Hindu merujuk masyarakat

yang tinggal di Sunagi Sindhu (Indus) 2. 3 fungsi Tuhan: 3. i. Mencipta (Brahman) 4. ii. Memelihara (Vishnu) 5. iii. Membinasa (Siva) 6. 6 aliran- Saivisme, Vaishnavisme, Saktham,

Ganapathyam, Kaumaram dan Saura 7. Saingan- menerima saingan daripada agama

Buddha terutama masa pemerintahan Chandragupta Maurya dan Asoka

8. Gemilang- kegemilangan agama Hindu pada

masa empayar Gupta 9. Hukum Karma- bersabit dengan kelakuan

manusia semasa hidup dan kelahiran semula selepas mati

10. Kelahiran- kelahiran semula bergantung pada Karma

11. Tujuan hidup- untuk mencapai Moksya iaitu

kebebasan mutlak 12. Bersatu- akan bersatu dengan Tuhan dan

tidak akan lahir lagi ke dunia

1. Wahyu- diwahyukan oleh Allah s.w.t. kepada Nabi Muhammad s.a.w. pada 6 Ogos 610M (17 Ramadhan) di Gua Hira

2. Tentangan- oleh orang Quraisy Makkah 3. Jemputan- menerima jemputan untuk berhijrah

ke Madinah 4. 2 teras:

i. Akidah-keyakinan seluruh jiwa terhadap keesaan Allah

ii. Syariah- undang-undang yang terkandung dalam al Quran dan al-Sunnah (hadis)

5. 2 rukun- orang Islam wajib meyakini Rukun Iman dan Rukun Islam

1. Pengasas- Siddharta Gautama 2. Penentangan- sebagai satu penentangan

golongan Ksyatria terhadap dominasi Brahmin dalam soal agama dan kehidupan

3. Kebenaran- system kasta menjadikan masyarakat

tidak teratur menyebabkan Gautama Buddha mencari kebenaran

4. Bodhi- menemui kebenaran semasa bertapa di

bawah pokok bodhi 5. Sengsara- kebenaran ini dipercayai akan

melepaskan diri manusia daripada kesengsaraan 6. 4 Kebenaran Mulia-

i. Dukka (kebenaran) ii. Samudaya (sebab penderitaan) iii. Nirodha (nafsu yang membawa penderitaan ) iv. Marga (cara memadamkan nafsu dan

keinginan) 7. 8 Jalan- kepercayaan, tujuan, pertuturan,

perbuatan, hidup, usaha, fikiran dan renungan yang betul

8. Gemilang- pada zaman pemerintahan Asoka 9. Negara- berkembang ke luar Negara seperti Tibet,

Sri Lanka, Asia Tenggara dan China 10. Pali menggunakan bahasa Pali dan kitab

Tripitaka sebagai kitab suci.

1. Pengasas- Jesus Christ 2. Hari Natal- 25 Disember dianggap tarikh

lahir Jesus dan diraikan sebagai Hari Natal

3. Bible- kitab suci yang terdiri daripada Old Testament dan New Testament

4. Constantine- mengiktiraf agama Kristian sebagai satu ajaran yang bebas untuk dipraktikkan oleh masyarakat Rom

5. Dikecualikan- individu yang terlibat dengan perancangan dan kegiatan agama dikecualikan daripada kerja berat

6. Ahad- dikhaskan sebagi hari untuk melakukan aktiviti agama

7. Empayar Kristian- agama Kristian subur pada Zaman Rom

1. Pengasas- Lao Tze 2. Buku- buku Tao Te Ching mengandungi

idea falsafah Taoisme 3. Ajaran Taoisme berbentuk falsafah

tetapi menjadi ajaran berbentuk agama 4. Konsep Tao- bermaksud jalan, setiap

tindakan ditentukan oleh Tao 5. Wu-wei- tidak mengambil sebarang

tindakan 6. Tidak menyetujui- bahawa manusia

boleh mengubah sesuatu ke arah kebaikan

1. Pengasas- Confucius 2. Dewa- ajaran ini dijadikan kepercayaan

dan Confucius disembah sebagai salah satu dewa penting

3. Prinsip moral yang tinggi- i. Ren - perikemanusiaan ii. Li - kesusilaan iii. Xiao ketaatan kepada ibu bapa

4. Pendidikan- untuk mencapai ketinggian moral, seseorang itu harus mendapat pendidikan

AGAMA KISTIAN

TAOISME

CONFUCIANISME AGAMA ISLAM

KEMUNCULAN AGAMA DAN AJARAN UTAMA DUNIA

AGAMA HINDU AGAMA BUDDHA

Modul sejarah t4 26

JAWAPAN BAB 2

1 C 6 A 11 A 16 B

2 B 7 B 12 C 17 C

3 C 8 B 13 A 18 D

4 A 9 D 14 D 19 D

5 B 10 B 15 C 20 C

ITEM STRUKTUR Muka surat 44-50

Tokoh Tamadun

Julius Caesar Rom

Asoka India

Alexander The Great Yunani

Shih Huang Ti China

1 Tokoh-tokoh di atas merupakan pemimpin berwibawa dan kuat yang membawa pembaharuan dalam tamadunnya. (a) Nyatakan perubahan yang dilakukan oleh Julius Caesar.

- Menjalankan pemerintahan bercorak empayar - Meluaskan kuasa ke Macedonia/Yunani/Sham/Mesir/Perancis/ Britania/ beberapa kawasan di Jerman - Membentuk pemerintahan berpusat - Menyatukan wilayah kecil yang ditaklukinya - Menamatkan pemerintahan republik - Menguasai angkatan tentera - Menguasai Dewan Senat - Mengisytiharkan dirinya sebagai diktator - Menggunakan gelaran maharaja [ 2 markah ]

(b) Apakah pembaharuan yang diperkenalkan oleh Asoka dalam dasar perluasan kuasanya? - Menekankan kedamaian - Menekankan kemajuan sosial - Menjalankan penaklukan melalui penyebaran agama Buddha - Menjalankan penaklukan tanpa melalui ketenteraan - Membentuk pentadbiran bercorak birokrasi [ 2 markah ] (c) Senaraikan sumbangan Alexander The Great dalam usaha perluasan kuasa.

- Meneruskan usaha penyatuan kerajaan Macedonia - Meneruskan usaha penyatuan kerajaan Yunani - Meluaskan lagi jajahan takluk Yunani - Menakluki empayar Parsi / Mesir / Turkistan /Samarkand - Menguasai seluruh kawasan Laut Mediterranean - Menyebarkan kebudayaan Hellenistik [ 2 markah ]

(d) Berikan dua usaha yang dilakukan oleh Shih Huang Ti bagi mengukuhkan empayar Dinasti Chin. - Menyatukan kerajaan kecil di China - Memerintah secara autokratik/tegas dan mutlak - Menghapuskan kuasa golongan bangsawan - Melantik gabenor dan panglima tentera untuk mentadbir - Membina Tembok Besar China [ 2markah ] (e) Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, apakah ciri kepimpinan yang dimiliki oleh tokoh-tokoh tersebut di atas? - Berwibawa - Berani/gagah - Bijak dalam pentadbiran - Adil - Inovatif/kreatif - Mana-mana yang munasabah [ 2markah ]

Modul sejarah t4 27

Muka surat 53-55 2 (a) Apakah matlamat pendidikan dalam Negara kota Athens?

- Bertujuan menghasilkan manusia seimbang dari segi rohani dan jasmani - Melahirkan manusia memenuhi tuntutan mental dan fizikal - Manusia yang cemerlang dapat memberikan sumbangan kepada

kesejahteraan masyarakat - Menitik beratkan kemahiran semua aspek seperti pendidikan / muzik / sukan / kesusasteraan/seni berpidato/membaca/menghafal dan menulis [ 2 markah ]

(b) Mengapakah pendidikan di Negara kota Sparta mementingkan latihan fizikal berbanding dengan kepentingan rohani? - Melahirkan warganegara tentera yang sempurna/gagah - Melahirkan warganegara yang tentera setia kepada negara kota - Mendapatkan kemahiran menggunakan senjata [ 1 markah ] (c) Nyatakan tiga ciri sistem pendidikan pada Zaman Vedik. - Mementingkan keagamaan - Agama Hindu menjadi teras - Didominasi oleh kaum lelaki - Golongan wanita tidak mempunyai ruang untuk menerima pendidikan - Penekanan pembelajaran kepada kitab veda - Menggunakan bahasa Sanskrit - Kaedah hafalan digunakan untuk mendalami kitab veda [ 3 markah ] (d) Nyatakan kemahiran yang ditekankan dalam sistem pendidikan tamadun China.

- Mengenal tulisan ideogram - Menghafal tulisan ideogram - Menghafal sembilan buah buku suci - Menulis karangan - Mempelajari sastera

- Menterjemah buku suci [ 2 markah ] (e) Pada pendapat anda, mengapakah masyarakat tamadun awal memberi tumpuan kepada bidang pendidikan?

- Melahirkan masyarakat yang setia kepada negara - Mengatasi masalah buta huruf

- Mendapatkan jawatan dalam kerajaan - Mana-mana jawapan yang munasabah [ 2 markah ] Item Esei Muka surat 40-51 3 Tamadun India mencapai zaman kemuncaknya semasa pemerintahan Maharaja Asoka.

(a) Jelaskan pembentukan tamadun di atas.[ 6 markah ] F1 - Wujud selepas keruntuhan tamadun Indus F2 - Kedatangan orang Aryan telah membawa satu budaya dan tahap baru kepada masyarakat

Lembah Indus F3 - Tahap ini dikenali sebagai zaman Vedik F4 - Mengambil nama sempena kelahiran kitab-kitab Veda F5 - Permulaan kehidupan beragama bagi masyarakat India F6 - Pada masa itulah lahirnya agama Hindu F7 - Masyarakat beralih ke Lembah Ganges menggantikan Lembah Indus F8 - Pemerintahan beraja diperkenalkan dengan mempunyai dua bentuk kerajaan F9 - Janapada atau kerajaan kecil dan Mahajanapada atau kerajaan besar F10 - Chandragupta Maurya telah menyatukan kerajaan-kerajaan kecil F11 - Seluruh India Utara disatukan membentuk empayar pertama di India F12 - Empayar ini dikenali sebagai pemerintahan Dinasti Maurya

Pendidikan membantu meningkatkan tahap intelektual yang membawa kepada peningkatan dalam bidang-bidang lain.

Modul sejarah t4 28

(b) Terangkan usaha perluasan kuasa dalam tamadun tersebut.[ 6 markah ] F1 - Berlaku semasa pemerintahan Dinasti Maurya F2 - Bermula pada zaman pemerintahan Chandragupta Maurya H2a - Mempunyai pasukan tentera yan besar H2b - Terdapat 600 ekor gajah H2c - 1000 orang tentera berkuda H2d - 10 000 orang infantri H2e - Berjaya menakluki seluruh India setelah mengukuhkan kedudukannya H2f - Menakluki Punjab H2g - Menewaskan seleceus yang memerintah empayar seleciud H2h - Menakluki kawasan India Barat F3 - Semasa pemerintahan Bindusara H3a - Meluaskan empayar Maurya ke Mysore bahagian selatan India F4 - Semasa pemerintahan Asoka H4a - Tidak menekankan kekuatan ketenteraan H4b - Menekankan dasar yang lebih lembut dan terbuka H4c - Memberi penekanan kepada agama Buddha H4d - Seluruh India menjadi kawasan takluk India H4e - Berlaku selepas kemenangan Asoka dalam Perang Kalinga (c) Huraikan kemajuan bidang ekonominya.[ 8 markah ]

F1 - Aktiviti perdagangan berkembang pesat H1a - Melibatkan perdagangan dalam dan luar wilayah India H1b - Pusat perdagangannya ialah Anga, Kalinga dan Karusa H1c - Menghasilkan senjata, gading gajah, emas dan mutiara H1d - Hubungan perdagangan dengan negara luar H1e - Hubungan kerajaan Maurya dengan Macedonia, Sri Lanka, rantau Asia Tengah dan Asia

Tenggara H1e - Pelabuhan penting menghubungkan India dengan Negara luar C1a - Seperti Tampraliti, Ghatansala, Kadura di bahagian timur C1a - Broach/Chaul/Kalyan dan Cambay di bahagian barat F2 - Di setiap bandar wujud persatuan perdagangan dan perusahaan H2a - Penubuhan persatuan tukang kayu/tukang logam dan tukang kulit H2b - Matlamat persatuan untuk mengawal harga, kualiti barangan dan gaji pekerja H2c - Undang-undang digubal untuk mengawal persatuan H2d - Perlaksanaan undang-undang diawasi oleh Raja C2a - Persatuan stresthin F3 - Mata wang sebagai medium jual beli H3a - Zaman Gupta menggunakan mata wang emas H3b - Dinasti Gupta dan Maurya telah melaksanakan satu dasar kewangan H3c - Dasar ekonomi yang sistematik H3d - Aktiviti perdagangan disokong oleh sektor perusahaan C3a - Perusahaan seperti pengeluaran tekstil, kain kapas, sutera C3a - Perusahaan membuat sutera berpusat di Bengal dan Benares C3a - Perusahaan yang berasaskan barangan emas, mutiara dan batu permata F4 - Zaman Maurya mengenakan pelbagai jenis cukai H4a - Cukai terhadap pelbagai hasil perdagangan H4b - Cukai hasil pertanian dan buahan C4a - Cukai untuk menyara anggota tentera, para pentadbir dan raja C4a - Pentadbir C4a - Raja F5 - Perdagangan maritime berkembang H5a - Antara India dengan alam Melayu H5b - Antara India dengan China H5c - Pedagang India mendapatkan H5d - Perdagangan maritim dengan Rom dan Sri Lanka turut berkembang C5a - Hasil seperti rempah / bedak wangi / gading gajah / besi dari Alam Melayu C5a - Pedagang India mendapatkan tekstil, tembikar, barang kaca dan minyak wangi dari China Muka surat 57-68 4 Peningkatan tamadun awal telah menyumbang kepada kemajuan dunia hari ini. (a) Terangkan sumbangan sains dan teknologi tamadun Rom.[ 6 markah ]

F1 Ahli matematik Rom

Modul sejarah t4 29

H1a Bothius mengambil asas matematik tamadun Yunani H1b Beliau mengaitkan matematik dengan muzik,geometri dan astronomi F2 Penciptaan perahu layar H2a Meningkatkan aktiviti perdagangan laut H2b Alat pengangkutan penting dalam peperangan dan perluasan kuasa empayar Rom F3 Binaan Pantheon H3a Binaan berbentuk kubah merupakan tempat memuja dan menyimpan patung dewa H3c Tempat menjalankan kerja awam F4 Binaan Colloseum H4a Berbentuk kubah boleh memuatkan 50000 hingga 80000 penonton H4b Tempat pahlawan Rom bertarung H4c Berfungsi sebagai teater F5 Binaan Aqueduct H5a Saliran air melalui saluran bawah tanah dan saluran dalam pintu gerbang H5b Aqueduct yang paling panjang di Marcia iaitu 91 km H5c Teknologi aqueduct berasaskan sistem graviti (b) Terangkan perkembangan seni bina yang terdapat dalam tamadun China.[ 10 markah ]

F1 Tembok besar China H1a Dibina sepanjang 1500 batu dari Kansu ke Peking H1b Pembinaan dimulakan oleh maharaja Shih Huang Ti dalam Dinasti Chin H1c Panjangnya 5000 km ,lebar 4.5-9 meter dan tingginya7.5 meter . H1d Bertujuan untuk untuk menghalang serangan orang-orang Hun H1e Semasa Dinasti Ming, tembok tersebut disambung sehingga 6400km panjang H1f Menggunakan tenaga melebihi 30 000 orang F2 Tembok batu H2a Memperlihatkan kemajuan dalam membuat tembok-tembok H2b Di bandar-bandar purba China seperti Changan, Anyang, Peking dan Loyang

dibina dengan rekaan yang mempunyai tembok batu H2c Di Bandar lain tembok dibuat daripada tanah liat dan batu bata H2d Di kampung tembok diperbuat dari tanah Lumpur. H2e Setiap tembok mempunyai pintu gerbang H2f Pintu gerbang yang di kelilingi oleh parit besar dan menara H2g Semua ciptaan seni bina tersebut untuk tujuan keselamatan dan menghalang

ancaman daripada pihak musuh F3 Kediaman Maharaja H3a Kawasan dalam tembok menempatkan istana Maharaja H3b Sebuah istana yang masih kekal ialah Kota Larangan H3c Kota Larangan mempunyai banyak dewan dan taman H3d Dewan berfungsi sebagai balai penghadapan dan tempat hukuman, keraian dan

perjumpaan. F4 Kuil dan pagoda H4a Kuil yang besar terdiri daripada beberapa buah bangunan yang merangkumi

tempat tinggal, ruang tetamu dan pusat pemujaan H4b Pagoda berbentuk meninggi hingga 15 tingkat H4c Biasanya pagoda mempunyai bentuk oktagon atau segiempat sama H4d Bentuknya tidak tetap bagi semua binaan dan tempat (c) Pada pendapat anda, apakah usaha yang membantu sesuatu tamadun berkembang?[ 4 markah ]

F1 Kestabilan politik F2 Sistem pemerintahan yang kuat dan adil F3 Pemimpin berwibawa dan dinamis F4 Manusia mesti bersifat inovatif F5 Sentiasa berusaha membaiki dan meningkatkan kehidupan F6 Hubungan dengan tamadun lain seperti hubungan perdagangan dan diplomatik F7 Perkembangan pemikiran dan kemahiran seperti agama, pendidikan, falsafah, sains dan

teknologi F8 Perkembangan ilmu pengetahuan F9 Penjajahan atau penaklukan wilayah F10 Bukti pencapaian masyarakat lampau membantu meningkatkan keinginan meneroka

Modul sejarah t4 30

PENGENALAN 1. Nyatakan nama negara bagi setiap jenis tamadun di bawah. [ms72]

Tamadun Awal Manusia

Tamadun Peningkatan

Manusia

Tamadun Awal di Tanah Besar Asia

Tenggara

Tamadun Awal di Kepulauan Tanah Melayu

Tamadun Awal di Kepulauan

Indonesia

1 Mesopotamia 2 Mesir Purba 3 Indus 4 Hwang Ho

1 Yunani 2 Rom 3 India 4 China

1 Funan 2 Chenla 3 Angkor 4 Sukhotai 5 Ayuthia

1 Kedah Tua 2 Gangga Negara 3 Langkasuka

1 Srivijaya 2 Majapahit 3 Singhasari 4 Mataram

2. Nyatakan bukti kemunculan tamadun awal di Asia Tenggara.

1. Sumber dari China- pernah menyatakan tentang kewujudan kerajaan Funan pada pertengahan abad ke-3M Utusan - mencatatkan Kang Tai dan Chu Ying pernah dihantar sebagai utusan China ke Funan Raja raja Funan bernama Houen-Tien dalam sebutan China atau Kaundinya G. Coedes sejarawan yang menyatakan Funan ialah kerajaan Melayu yang tertua di Asia Tenggara yang muncul pada abad 1M Champa juga berpendapat bahawa Champa ialah kerajaan Melayu yang kedua tertua di Asia Tenggara yang dikenali sebagai Lin-Yi. Pada abad ke-7 dikenali sebagai Champa. 2. Data arkeologi menunjukkan bahawa kewujudan Funan bermula sejak abad ke-3M Bukti dengan jumpaan seni arca berunsur Hindu dan Buddha yang langgamnya dipengaruhi oleh langgam seni arca Amaravati dari India.

3. Jelaskan bentuk hubungan luar tamadun awal di Asia Tenggara.

1. Hubungan diplomatik dengan kerajaan China 2. Hubungan kebudayaan dengan India 3. Hubungan perdagangan hubungan antara kawasan petempatan awal di Asia Tenggara telah wujud sejak Zaman Logam Bukti - artifak gendang gangsa Dongson yang dihasilkan di Dongson, Vietnam Utara ditemui di Batu Buruk, Besut (Terengganu), Sungai Tembeling (Pahang), Sungai Klang (Selangor), Thailand, Indonesia dan Myanmar. Rom hubungan perdagangan antara Rom dengan kawasan petempatan Asia Tenggara Bukti persamaan artifak manik yang dijumpai di Kuala Selinsing (Perak), Kota Tinggi dan Muar (Johor) dan di pantai barat dan selatan Thailand. Pembekal menjadi pembekal bahan mentah seperti bijih timah untuk diproses menjadi gendang gangsa di Dongson Pelabuhan pembekal kerana petempatan tersebut berhampiran dengan sungai Bukti arkeologi jumpaan manik dan tembikar menunjukka bahawa perdagangan maritim di Asia Tenggara berkembang semenjak abad ke-5SM.

BENTUK-BENTUK KERAJAAN AWAL [ms 75] SPM 2008 CIRI-CIRI KERAJAAN AGRARIA [ms75] KERAJAAN MARITIM [ms78]

1.Kedudukan geografi

1. Kawasan pertanian yang subur seperti di lembah sungai Contoh kerajaan Dvaravati di Sungai Menam (Thailand) 2. Kawasan pedalaman seperti di kawasan berbukit dan di lereng tanah gunung berapi Contoh kerajaan Taruma di Tanah Tinggi Dieng (Indonesia)

1. Pesisir pantai 2. Lembah sungai 3. Kepulauan Contoh kerajaan Kedah Tua di Sungai Merbok dan Sungai Muda

2.Sosioekonomi 1. Kegiatan ekonomi berasaskan pertanian, penternakan dan pemungutan hasil hutan dan sungai

1. Menjalankan kegiatan ekonomi berasaskan perdagangan dan kelautan serta berfungsi sebagai pelabuhan

BAB 3 TAMADUN AWAL ASIA TENGGARA

Modul sejarah t4 31

2. Tanaman utama ialah padi kerana mendapat bekalan air yang mencukupi untuk padi sawah 3. Padi huma di tanam di kawasan tanah tinggi atau bukit yang kurang mendapat bekalan air dengan dibuat teres dan relung 4. Tanaman sampingan ialah jagung, pisang, keledek dan sayur-sayuran 5. Menghasilkan pelbagai jenis rempah seperti cengkih dan lada hitam 6. Mengumpulkan hasil hutan seperti kayu gaharu 7. Sarang burung dari gua diambil untuk tujuan perdagangan 8. Menangkap ikan di sawah, paya dan sungai 9. Mendapatkan kulit kura-kua 10. Menternak binatang seperti lembu

2. Pada peringkat awal menjalankan kegiatan menangkap ikan dan memungut hasil laut 3. Petempatan ini berkembang menjadi perkampungan nelayan 4. Menjadi kawasan pengeluar bijih logam seperti emas dan timah 5. Lebihan hasil didagangkan dan menjadi pelabuhan pembekal 6. Pelabuhan pembekal berperanan membekalkan bahan logam tempatan seperti timah, emas dan bekalan makanan kepada pedagang yang singgah Contoh Jenderam Hilir dan Klang (Selangor) 7. Pelabuhan ini berkembang dan maju mendapat status pelabuhan kerajaan 8. Pelabuhan kerajaan apabila petempatan berkembang menjadi sebuah negeri Contoh Kedah Tua dan Srivijaya 9. Berkembang menjadi pelabuhan enteport apabila menjalin hubungan dagangan dengan kerajaan besar seperti China dan India 10. Pelabuhan ini memperdagangkan hasil buminya seperti logam dan hasil dan kerajaan lain 11. Penduduknya terdiri daripada orang tempatan, orang laut dan pedagang luar. 12. Bahasa perhubungan ialah bahasa Melayu (lingua franca)

3. Kemajuan 1. Lebihan hasil ternakan dan tanaman akan dipasarkan atau dibekalkan untuk memenuhi keperluan penduduk yang tidak terlibat dalam pertanian seperti masyarakat bandar dan penduduk kerajaan maritim 2. Pembinaan sistem pengairan yang baik Contohnya pertanian di Funan dan Angkor disebabkan sistem pengairan yang bersumberkan Sungai Mekong dan Tasik Tonle Sap 3. Raja terlibat dalam pembinaan sistem pengairan dan kerajaan bertanggungjawab secara langsung dalam pengurusannya Contoh Raja Indravarman I membina sistem pengairan dan barray yang mampu mengairi tanah seluas 12.5 juta ekar. Kesan hasil padi kawasan ini dapat menampung keperluan beras kerajaan Angkor

1. Semangat masyarakatnya untuk meneroka dan berdagang dengan masyarakat di luar kawasannya 2. Mereka mampu belayar untuk berdagang ke kawasan yang jauh kerana mempunyai kemahiran membuat perahu dan kapal layar 3. Perahu dibina untuk perdagangan jarak dekat 4. Kapal layar untuk perdagangan jarak jauh 5. Mengetahui kaedah untuk menuju ke sesuatu tempat berpandukan bintang di langit

4. Contoh Kerajaan

ANGKOR 1. Kerajaan agraria yang kuat dan agung terletak di Lembah Sungai Mekong 2. Keduduknnya berhampiran dengan Tasik Tonle Sap 3. Airnya dari Sungai Mekong, tanah disekitarnya sangat subur dan mempunyai iklim panas dan lembab sepanjang tahun 4. Ini sesuai untuk pertanian khususnya padi

SRIVIJAYA 1. Kerajaan maritim terulung di Asia Tenggara 2. Memiliki bala tentera laut yang besar dan dianggotai oleh pelbagai golongan rakyat termasuk orang laut 3. Tentera laut berfungsi mengawal perdagangan di Selat Melaka dan mengawal keselamatan kerajaan 4. Pelabuhannya baik dan kedudukannya stategik

Modul sejarah t4 32

5. Bergantung kepada sumber ikan air tawar yang banyak diperolehi di Tasik Tonle Sap 6. Tasik juga menjadi punca air utama untuk sawah dan bekalan air minuman 7. Kawasan tasik berupaya menampung keperluan makanan penduduk yang besar jumlahnya

5. Tempat persinggahan kapal yang berdagang di antara India dan China 6. Menurut catatan I TSing, pelabuhan Srivijaya turut dikenali kerana mampu menghasilkan kapal besar

KEDAH TUA 1. Terletak di Sungai Mas dari abad ke-5 hingga ke-11M sebelum beralih ke Lembah Bujang dari abad ke-11M hingga ke-13M 2. Menjadi pelabuhan entreport sejak abad ke-5M Bukti jumpaan tembikar China yang dihasilkan pada Zaman Dinasti Tang (7M), Dinasti Song (10M) dan Dinasti Yuan (10M-13M) - jumpaan pelit tembaga dan tembikar dari Timur Tengah (9-10M) -jumpaan pelbagai jenis manik 3. Menganut agama Buddha (5-10M) dan agama Hindu (11M) Bukti tinggalan candi berunsur Hindu dan Buddha 4. Pelabuhan dan kerajaan yang tertua di pantai barat Semenanjung Tanah Melayu 5. Gunung Jerai menjadi panduan kapal pedagang 6. Kedudukan yang strategik di laluan Selat Melaka yang terlindung daripada tiupan angin monsun 7. Kemudahan menyimpan barang dagangan 8. Kekayaan hasil hutan seperti dammar, rotan dan sumber bumi seperti timah 9. Barang dagangan yang diperoleh dari luar ialah kain kapas, sutera, teh, tembikar, kaca dan manik

5. Iktibar 1. Pada awalnya bergantung pada sumber alam seperti tanah dan hasil hutan 2. Berkembang membentuk kerajaan yang berdikari dan mempunyai sistem pentadbiran yang teratur 3. Berusaha menguasai alam sekitar seperti membina sistem pengairan agar dapat membaiki taraf hidup 4. Berjaya membina rumah ibadat yang terkenal 5. Kita boleh maju sekiranya mampu memanfaatkan setiap kurniaan Tuhan dengan sebaik-baik mung