1.0 pengenalan - abuaiman.files.wordpress.com filelembangan sungai berfungsi sebagai ... terkawal...

KARYA INI ADALAH KARYA PELAJAR

1.0 PENGENALAN

Sejak selepas kemerdekaan, Negara Malaysia mengalami pembangunan yang

pesat dan telah berkembang dari sebuah Negara yang berasaskan ekonomi pertanian

dan sumber asli kepada ekonomi berteraskan industri dan pembuatan. Keadaan ini telah

menyebabkan berlakunya perubahan ciri-ciri hidrologi guna tanah yang mengakibatkan

meningkatnya kejadian banjir, kekurangan bekalan air bersih, hakisan tanah, tanah

runtuh, pencemaran alam sekitar dan regim sungai. Keadaan ini mendatangkan masalah

ke atas kuantiti dan kualiti air. Masalah kuantiti air bergantung secara langsung dengan

kejadian alam semulajadi dan aktiviti-aktiviti yang dilakukan tanpa perancangan yang

sesuai menambahkan kesan buruk akibat dari banjir atau kemarau. Berbeza dengan

kuantiti, kualiti air banyak bergantung terus dengan aktiviti-aktiviti manusia di

lembangan sungai ( Dr. Mohamed Roseli dan Zolkeflee, 2003 : 4 ).

Dr. Mohamed Roseli dan Zolkeflee ( 2003 : 5 ) menjelaskan lembangan sebagai

kawasan tanah di mana semua air permukaan mengalir melalui satu rangkaian sistem

sungai, termasuk alur-alur, sungai-sungai dan juga tasik-tasik ke laut melalui satu kuala

atau muara atau delta. Lembangan sungai berfungsi sebagai pembekal air untuk

kegunaan domestik, perindustrian, pertanian dan untuk segala bentuk hidupan dan

penjanaan ekonomi negara. Pembangunan ekonomi dan sosial tidak akan dapat

dikekalkan atau diteruskan tanpa bekalan air yang mencukupi pada masa yang

diperlukan. Selain lembangan, terdapat juga sumber air penting, iaitu stormwater yang

melibatkan rawatan air bersih dan memerlukan pembiayaan daripada orang awam.

Dalam konteks pengurusan, Malano dan Van Hafwegen ( 1999 ) menerangkan

pengurusan sebagai usaha sesebuah organisasi mencapai matlamat dan objektif melalui

perancangan, penyelenggaraan, kepimpinan dan kawalan sumber yang efektif dan

efisien. Manakala pengurusan lembangan didefinisikan sebagai pengurusan keseluruhan

sumber air termasuk kualiti air, kuantiti air dan integriti persekitaran ( Frank G.W

Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Softwarehttp://www.foxitsoftware.com For evaluation only.

Jaspers, 2003 : 3 ). Walaupun lembangan saliran adalah satu sistem semulajadi

tersendiri, namun pengurusannya telah dipecah dan diagih-agihkan melalui sempadan-

sempadan pentadbiran, sempadan-sempadan politik dan mengikut objektif-objektif

tertentu organisasi dan institusi yang berkepentingan. Dikatakan bahawa walaupun

sesetengah objektif organisasi lain dapat membantu objektif organisasi yang lain, tetapi

sering juga terjadi pelaksanaan sesuatu program oleh satu organisasi akan menimbulkan

konflik dengan organisasi-organisasi yang lain. Contohnya, pembinaan empangan untuk

penjanaan kuasa elektrik boleh digunakan sebagai kawalan banjir, tetapi aliran yang

terkawal menyebabkan konflik dengan keperluan pengairan di hilir boleh menyebabkan

kestabilan tebing sungai, kemasukan air masin dan kerosakan kepada habitat dan

hidupan air ( Dr. Mohamed Roseli dan Zolkeflee, 2003 : 5 ).

Menurut Shahrizaila (2000 : 1), dalam visi bagi pengurusan air tahun 2025,

Malaysia akan memelihara dan menguruskan sumber air dengan cekap bagi menjamin

keperluan air yang mencukupi dan selamat untuk digunakan. Berdasarkan visi ini, satu

rangka kerja telah dibentuk bagi menghadapi cabaran pengurusan air pada masa

hadapan seperti menguruskan sumber air dengan cekap dan berkesan, bergerak ke arah

pengurusan lembangan sungai yang bersepadu, meningkatkan kesedaran untuk

kemampuan azam politik dan bergerak ke arah perkhidmatan air yang mencukupi dan

maju bagi merealisasikan status Negara maju 2020.

Oleh itu, memandangkan pengurusan sumber semulajadi melibatkan pelbagai

agensi dan mereka yang berkepentingan, maka pengurusannya wajar dilaksanakan

dengan melibatkan pelbagai pihak dari setiap peringkat pengurusan termasuklah

golongan professional, pentadbir, saintis, perundangan dan juga orang ramai.

Penyusunan pelbagai institusi ( Institutional Arrangement ) merupakan salah satu

langkah penting dalam pengurusan lembangan bagi mengembalikan fungsi kualiti dan

kuantiti air yang telah dicemari.


2.0 DEFINISI DAN KONSEP INSTITUTIONAL ARRANGEMENT

Dalam membincangkan tentang Institutional Arrangement, definisi institusi

adalah sesuai untuk diterangkan terlebih dahulu. Menurut Frank G.W. Jaspers ( 2003 : 3

), institusi merupakan sebuah organisasi atau pertubuhan yang telah dibentuk untuk

tujuan spesifik bergantung kepada set peraturan kerja yang bermula dari pertubuhan

khas, undang-undang atau hubungan dalam masyarakat atau komuniti. Walau

bagaimanapun, dalam konteks yang lebih luas, institusi boleh menjadi formal dan tidak

formal serta merupakan kombinasi daripada polisi dan objektif, undang-undang dan

peraturan, organisasi dengan undang-undang dan pusat nilai, perancangan operasional

dan prosedur, mekanisme insentif, mekanisme tanggungjawab dan norma, tradisi,

kebiasaan dan adat resam ( Shahrizaila bin Abdullah, 2000 : 2 ).

Institutional Arrangement ( Penyusunan institusi ) pula didefinisikan sebagai set

peraturan kerja yang digunakan bagi menentukan siapa yang layak untuk membuat

keputusan dalam sesuatu arena dan apa tindakan yang dibenarkan atau terpaksa

dilakukan. Frank G.W. Jaspers ( 2003 : 3 ) menjelaskan peraturan sebagai apa

prosedur yang perlu dipatuhi, apa maklumat yang mesti atau tidak untuk dilengkapkan

dan apa hasil yang akan diperuntukkan untuk mempengaruhi individu (Ostrom, 1990 ).

Dalam pengurusan sumber air lembangan sungai, Institutional Arrangement

terdiri daripada asas peraturan, norma, kebiasaan dan organisasi yang menyediakan

hubungan antara struktur tindakan manusia dengan pengurusan air. Penubuhan

organisasi dalam konteks ini dianggap sebagai subset institusi. Untuk tujuan praktikal,

keseluruhan penyusunan institusi dilihat dalam tiga kategori yang luas, iaitu polisi,

undang-undang dan pentadbiran yang mempunyai hubungan dengan sumber air dalam

konteks lembangan sungai ( Shahrizaila bin Abdullah, 2000 : 2 ).


• Polisi : Polisi Nasional; Negeri dan Polisi Kerajaan Tempatan;

Polisi Organisasi

• Undang-undang : Undang-undang Formal, Peraturan dan Prosedur;

Undang-undang tidak Formal; Norma dan Kebiasaan;

Peraturan dalam Organisasi

• Pentadbiran : Organisasi pada Peringkat Polisi Pengurusan Sumber;

Organisasi pada Peringkat Pelaksanaan Pengurusan

Penghantaran

Rajah 1 : Gambaran tentang Institusi Persekitaran dalam Lembangan Sungai

Penyusunan institusi juga perlu diharmonikan dengan aktiviti-aktiviti

perancangan dan kerjasama bagi memantapkan pengurusan lembangan. Pendekatan

yang diterima pakai sebagai teknik terbaik untuk mengurus sumber semulajadi adalah

melalui Pengurusan Lembangan Sungai Bersepadu (PLSB). PLSB diistilahkan sebagai

pengurusan bersepadu sumber-sumber air semulajadi di lembangan sungai yang

melibatkan kuantiti, kualiti dan penggunaan air. Ia mengambil kira kebergantungan

antara manusia dan alam semula jadi dalam kawasan-kawasan tadahan.

Pengurusan lembangan sungai diperlukan bagi memastikan perancangan yang

terperinci dan merangkumi semua kepentingan. Perancangan ini memerlukan input dan

sokongan, koordinasi, kerjasama dan sumbangan dari semua pihak yang

berkepentingan termasuklah golongan profesional, pentadbir, saintis, perundangan dan

orang awam ( Dr. Mohamed Roseli dan Zolkeflee, 2003 : 10 ). Dengan penyusunan

institusi yang berkesan, pengurusan sistem lembangan akan menjadi lebih sistematik.


3.0 MODEL INSTITUTIONAL ARRANGEMENT

Model Institutional Arrangement telah diwujudkan sebagai garis panduan

kepada pelbagai institusi yang kini menghadapi cabaran yang tinggi dalam

menyelesaikan masalah kemerosotan kualiti dan kuantiti air negara Malaysia. J.

Jonathan, C. Jane dan B. Ted ( 1999 : 1 ) menyatakan bahawa terdapat beberapa

model dalam pengurusan institusi stormwater, termasuklah Jawatankuasa Dasar-

Lembangan, Agensi Kerajaan Tempatan ( seperti bandar konvensional dan jabatan kerja

raya dan saliran dan kawalan banjir daerah ), penggunaan stormwater dan Penswastaan

Institusi. Setiap model ini adalah berfungsi di bawah peraturan persekutuan dan negeri

atau ordinan tempatan. Model-model ini adalah berasaskan kesesuaian tempat dan

bergantung kepada ciri-ciri komuniti dan titik perubahan. Keputusan tentang model apa

yang sesuai dalam pengurusan organisasi lembangan bergantung kepada kawasan

mengikut kehendak kumpulan tempatan. Dalam hal ini, ia mungkin melibatkan konsep

menggabungkan pengurusan stormwater dalam satu institusi atau membentuk institusi

baru ( WEF and ASCE, 1998 ). Antara ciri-ciri model pengurusan stormwater tempatan

adalah seperti berikut :

3.1 Institusi / Jawatankuasa Dasar Lembangan

Pengurusan dasar-lembangan merupakan rangka yang fleksibel yang

menyatukan pengurusan dengan keseluruhan sumber bumi, biologikal, air, infrastruktur,

ekonomi yang berkaitan dengan lembangan ( Horner, 1994). Kumpulan-kumpulan dasar

geografi ini, termasuklah entiti awam dan kerajaan yang bekerjasama dalam

mengumpul sumber dan maklumat serta mencapai matlamat yang berkaitan dengan air.

Faedah rendah yang diperolehi adalah institusi sebagai dasar geografi yang boleh

menyediakan skala ekonomi dan mengurangkan pendekatan sedikit demi sedikit kepada

pengurusan stormwater. Kesukaran yang dihadapi pula adalah dari segi potensi untuk

mengkoordinasi pelbagai parti, menubuhkan dan menentukan kuasa, dan mendapatkan


simpanan kewangan. Kejayaan institusi dasar lembangan juga memberi pengaruh yang

besar terhadap lembangan ( Schueler, 1996 ).

3.2 Kemudahan Lembangan ( Stormwater Utilities )

Sama seperti kemudahan air dan air buangan, perbandaran menilai dengan

bayaran / cukai untuk menyokong kemudahan lembangan dan hasilnya digunakan untuk

melaksanakan program dan kemudahan stormwater. Perkara ini memberi faedah

kepada stormwater dengan menetapkan hasil yang diperolehi untuk tujuan kemudahan

lembangan tanpa perlu bersaing dengan program dan keperluan lain. Namun,

kesukarannya adalah berlaku masalah kekurangan menerima keperluan untuk institusi (

berbanding keperluan air dan air buangan ) dan memerlukan ciptaan sistem operasi

baru yang memerlukan kekuasaan yang sah untuk mewujudkan, menjalankan dan

menanggung tanggungan ( Horner et al. 1994 ).

3.3 Agensi Tempatan

Kewujudan agensi-agensi tempatan seperti jabatan kerja raya dan saliran dan

kawalan banjir peringkat daerah dapat meneruskan atau memberi perhatian terhadap

isu-isu yang berkaitan dengan stormwater. Faedah utama yang diperolehi melalui model

ini adalah penguasaan agensi-agensi ini yang telah siap diatur. Tambahan pula,

kerajaan tempatan bertanggungjawab untuk membangunkan kod-kod tanah dan

peraturan-peraturan dengan satu asas undang-undang yang mantap untuk menyemak

dan meluluskan rancangan-rancangan pembangunan ( Horner et al. 1994 ). Dalam

kebanyakan kes, lembangan kecil atau lembangan saliran terkandung dalam bidang

kuasa politik yang sama. Namun, lembangan kecil ini adalah mudah diuruskan

berbanding dengan kesemua lembangan saliran yang mungkin memerlukan pengurusan

berganda. Kerajaan tempatan telah menubuhkan jawatankuasa yang boleh mengurus

lembangan tersebut secara berganda ( Schueler, 1996 ). Kelemahannya pula adalah

terhad kepada pembiayaan awam dan pita-merah kadang-kadang dikaitkan dengan

agensi tempatan.


3.4 Penswastaan Institusi

Ia melibatkan perkembangan, jualan atau penjualan sebahagian perusahaan

atau perkhidmatan-perkhidmatan yang dimiliki oleh kerajaan. Faedah-faedah yang

diperolehi termasuklah penurunan dalam peningkatan kos berhubung dengan organisasi

kerajaan. Walaupun penswastaan telah terbukti dan menarik rawatan air / agihan

kawasan rawatan air buangan penswastaan sistem stormwater adalah diragui.

Penswastaan memerlukan bekalan pasaran ( Rendall, 1996 ). Semua orang dalam

masyarakat mempunyai keperluan untuk suatu bekalan air dan rawatan air buangan

serta sanggup membayar dengan harga yang berpatutan terhadap perkhidmatan ini.

Situasi ini berpotensi untuk memohon kepada perniagaan swasta. Sebaliknya ramai

rakyat percaya bahawa mereka tidak mempunyai faedah terhadap sistem saliran dan

kawalan banjir dan menyebabkan mereka enggan untuk membayar perkhidmatan

tersebut. Perniagaan swasta akan dapat mengurangkan risiko seperti ini. Namun,

penswastaan air dan air buangan tidak semestinya boleh dipindahkan ke kawasan

stormwater.

Oleh itu, dalam pengurusan institusi stormwater keempat-empat model ini boleh

digabungkan atau setiap model diaplikasikan mengikut bidang dan kesesuaian. Kunci

kepada organisasi pentadbiran ini pada masa hadapan adalah sama ada model-model ini

menyediakan keperluan-keperluan dan memberi perhatian terhadap isu-isu mengikut

kesesuaian keperluan tempatan. Contohnya, kebanyakan kawasan legeh adalah

terhalang oleh satu kawasan geografi yang sempit; oleh itu, satu titik perubahan

berpangkalan perlu melakukan penyelarasan. Namun, sesetengah legeh seperti di

kawasan Chesapeake Bay, memerlukan satu pendekatan titik perubahan yang lebih

sukar kerana meliputi banyak kawasan fizikal. Sestengah masyarakat memandang isu-

isu alam sekitar sebagai satu keutamaan berbanding isu lain. Mereka sanggup

membayar cukai tambahan terhadap penggunaan setiap stormwater.


Kebolehan dalam sistem pengurusan stormwater secara inovatif adalah banyak

bergantung kepada tren dalam peraturan persekutuan. Di peringkat persekutuan,

tanggungjawab untuk pengurusan stormwater bandar adalah tersebar di kalangan

beberapa agensi termasuk Agensi Perlindungan Persekitaran US ( USEPA ) ( kualiti

stormwater ), Kor Jurutera Tentera AS ( Kawalan banjir dan tanah bencah ) dan Agensi

Pengurusan Kecemasa Persekutuan ( FEMA ) ( kawalan banjir ). Menurut J. Jonathan,

C. Jane dan B. Ted ( 1999 : 1 ), integrasi antara agensi-agensi ini akan menjadikan

pengurusan air di kawasan bandar menjadi lebih berkesan ( ASCE, 1996 ).

Bagaimanapun, penglibatan kerajaan dalam pengurusan stormwater sering

mengasingkan antara kawalan mutu air, amaun air dan program pengurusan yang lain.

Tanpa menghiraukan ’label’ yang diterima oleh institusi pengurusan stormwater,

langkah pertama yang diperlukan adalah untuk menubuhkan satu strategi jangka

panjang yang memberi makna terhadap objektif program, menilai keadaan yang

berlaku, dan membina satu rangka program. Kemudian, institusi ini perlu memilih dan

melaksanakan satu peringkat yang saling melengkapi BMPs seterusnya mengubahsuai

strategi mengikut keperluan ( WEF & ASCE, 1998 ).


4.0 KONSEP UTAMA DALAM INSTITUTIONAL ARRANGEMENT

4.1 Integrasi

Belanjawan yang terhad dan jumlah kakitangan yang sedikit, pengurusan

intstitusi stromwater akan memerlukan penyelarasan yang teratur untuk memerhatikan

isu - isu kualiti dan kuantiti air. Ianya juga saling berhubung kait dengan kejuruteraan,

saintifik, undang-undang dan juga isu perancangan. Apabila satu model dipilih bagi satu

kawasan, integrasi dikalangan pemegang kepentingan adalah penting dalam

menentukan hala tuju bagi mencapai kejayaan di kawasan tersebut.

4.2 Fleksibiliti

Berfungsi terutamanya di peringkat tempatan, dimana pengurusan institusi

stromwater perlu menjadi fleksibel untuk memenuhi cabaran stromwater di kalangan

masyarakat setempat dan juga terhadap titik perubahan yang akan berlaku. Pengurusan

hujan tidak boleh didekati dengan perspektif ’ satu saiz, sesuai untuk semua’.

Contohnya, kefleksibelan perlu menerima ciri – ciri air dan kawalan alternatif

pencemaran seperti pencemaran perdagangan.

4.3 Kecekapan

Institusi – institusi ini mesti berupaya berfungsi dengan belanjawan yang terhad

dan juga bilangan kakitangan yang sedikit, manakala tanggungjawab institusi perlu

terus meningkat di bawah pertambahan syarat-syarat stromwater. Kemajuan teknologi

seperti sistem maklumat geografi ( GIS ), internet dan pangkalan data perlu digunakan

dan seterusnya berkongsi maklumat tersebut dengan yang berkaitan seperti jurutera,

perancang, ahli-ahli sains, dan juga masyarakat. Kejayaan strategi – strategi stromwater


juga harus dikongsi melalui pernerbitan, persidangan, internet dan sebagainya untuk

membolehkan orang ramai mengetahui dan seterusnya mengaplikasikannya.

4.4 Keberkesanan

Institusi pengurusan stromwater perlu untuk melaksanankan amalan – amalan

dan program pengurusan yang melibatkan perlindungan kualiti air dan kawalan kuantiti

air. Pemantauan program harus dilakukan untuk menilai keberkesanan sesuatu amalan

pengurusan stromwater tersebut. Institusi juga perlu menunjukan peningkatan kualiti air

untuk mengatur belanjawan yang bersesuaian.

4.5 Sambutan

Institusi pengurusan stromwater perlu untuk memberi tindak balas dan

menyesuaikan perubahan dalam bidangnya. Kriteria reka bentuk kemudahan stromwater

perlu diubah suai mengikut perkembangan teknologi baru semasa. Kakitangan kerajaan

juga memainkan peranan penting dan harus mengetahui setiap perkembangan teknologi

semasa seperti kemajuan teknologi komputer.


5.0 BEBERAPA ISU DALAM INSTITUTIONAL ARRANGEMENT a) Kewangan

Masalah kewangan merupakan antara cabaran institusi-institusi, terutamanya

apabila orang awam enggan untuk membayar cukai dan perkhidmatan air. Jaspers

(2003 : 12) menyatakan bahawa Isu-isu penentuan harga air dan perolehan harga

adalah belum ditetapkan. Namun, penerimaan perolehan harga air adalah meluas.

Penerimaan ini adalah atas kesanggupan dan keupayaan pengguna-pengguna air untuk

infrastruktur yang diperlukan. Walau bagaimanapun, adakah itu harga mempunyai

khidmat akses untuk air mentah atau dilindungi dari bencana banjir atau harga merawat

pencemaran adalah dibayar oleh pengguna. Oleh itu, perkara ini sentiasa menjadi isu.

Namun hakikatnya, hasil bayaran daripada orang awam adalah penting bagi membiayai

perbelanjaan tahunan kendalian air seperti pentadbiran, penyelenggaraan dan

perkhidmatan. Dalam pengurusan, institusi stormwater adalah penting untuk :

• Berfungsi di bawah perbelanjaan pusat.

• Menyelaras dengan rasmi dan memperuntukkan pembiayaan berkaitan dengan

isu-isu kualiti dan kuantiti air tempatan, agensi-agensi pusat dan sektor swasta.

• Mengutamakan perbelanjaan untuk memenuhi pembangunan infrastruktur dan

kos-kos pemulihan air ( menentukan keutamaan-keutamaan relatif CSO, SSO dan

pengurusan air hujan bandar ) (Schilling, 1996).

• Mencapai matlamat-matlamat kumpulan khusus dan terhad (Schueler, 1996).

Membangunkan satu kaedah yang berfaedah seperti analisis kos faedah (Jones &

Jones, 1989).

• Memperuntukkan sumber bagi menjamin penyelenggaraan kemudahan-

kemudahan stormwater yang baik.

• Mendidik orang ramai supaya sedar bahawa kepentingan saliran itu adalah

tanggungjawab bersama.

• Melibatkan sumber-sumber pembiayaan tempatan.


• Membangunkan dengan adil cara-cara pembahagian tugas terhadap pelbagai

kumpulan berkaitan dengan kos pelbagai guna dan program-program

pengurusan air hujan (Heaney, 1986).

Oleh itu, untuk memastikan pembiayaan berkaitan dengan pengurusan air

berjalan dengan baik, pelbagai strategi harus dilakukan dengan melibatkan pelbagai

pertubuhan untuk melaksanakan peraturan-peraturan sumber-sumber pembiayaan.

Antara strategi yang harus difikirkan ialah :

i) Kerjasama orang awam dan sektor swasta

Melibatkan penggemblengan wang orang ramai dan pihak swasta. Strategi-

strategi pengurusan lembangan yang melibatkan pengumpulan wang dari

orang ramai dan pihak swasta boleh membantu untuk melakukan perubahan

terhadap inisiatif-inisiatif berpangkalan.

ii) Fee-in-lieu

Melibatkan bayaran yang dikenakan ke atas pemaju-pemaju sebagai ganti

kepada keperluan pembinaan tapak khusus BMPs. Yuran ini boleh digunakan

bagi pembinaan kemudahan di daerah-daerah dengan penggunaan kos yang

lebih efektif.

iii) Program-program insentif

Menggalakkan pemaju untuk melaksanakan sesuatu program sesuai dengan

BMPs.

iv) Caj-caj Sistem Pembangunan

Yuran caj akan dikenakan kepada pemaju apabila menjalankan projek

pembangunan bagi membantu memulihkan kos-kos keupayaan yang

dijangkan dalam pembangunan tersebut. SDCs adalah kaedah yang paling

baik digunakan bagi menilai pembiayaan tersebut (Debo & Reese, 1995).

v) Penggunaan Stormwater

Menilai bayaran / cukai bagi menyokong program-program stormwater.


vi) Penswastaan

Telah berjaya dalam membekalkan air dan merawat air buangan untuk

menjamin keperluan awam.

vii) Sukarela

Meningkatkan program-program pendidikan rakyat, sukarela dalam

pencegahan dan pengurangan pencemaran di kawasan-kawasan yang

menjadi puca pencemaran (USEPA, 1996).

b) Kepakaran – Sumber Manusia

Dalam satu rancangan pentadbiran kualiti dan kuantiti air yang berkesan,

kakitangan yang berkelayakan perlulah disediakan. Ini kerana, pengambilan kakitangan

menjadi isu penting dam sistem pengurusan lembangan. Pengambilan kakitangan

berdasarkan kepakaran dalam bidang komunikasi, penyelarasan, delegasi dan

pemegang saham serta wakil-wakil perancangan berupaya untuk berkongsi maklumat

atau data berkaitan dengan dengan pengurusan kualiti dan kuantiti air. Oleh itu,

pelaksanaan terhadap proses memantapkan pengurusan air di kawasan bandar atau

luar bandar akan menjadi lebih berkesan dengan adanya pakar-pakar dan sumber

manusia yang berkelayakan.

c) Pihak Berkuasa

Bagi menjamin pengurusan air yang lebih berkesan, pihak berkuasa adalah

penting untuk mencipta, mengambil dan menguatkuasakan ordinan dan peraturan-

peraturan. Kuasa statutori perlu wujud dalam institusi tempatan bagi menjamin

pengurusan sumber-sumber pembiayaan menjadi lebih sistematik seperti pembiayaan

untuk kegunaan tempatan sahaja (Horner et al., 1994). Bagi sesetengah kawasan,

setiap kawasan adalah dinaungi oleh kebanyakan individu atau pertubuhan-pertubuhan


tertentu. Oleh itu, satu kuasa statutori perlu diwujudkan. Oleh itu, menurut J. Jonathan,

C. Jane dan B. Ted (1999 : 7), pertimbangan perlu dilakukan seperti :

• Organisasi penaung mesti ada satu sumber pembiayaan yang bebas dan

berterusan.

• Adanya satu kuasa untuk membimbing pelaksanaan.

• Menentukan bidang kuasa bagi mengelakkan pertindihan kuasa (Jones,

1988).

Menurut Zainol Abidin (2000 : 2), pengurusan sungai di Melaka masa lalu

menghadapi masalah kerana tiada satu pun badan tertentu untuk menguruskan sungai

secara keseluruhannya. Pelbagai agensi seperti Jabatan Pengairan dan Saliran, Jabatan

Alam Sekitar, Pejabat Tanah dan Galian, Lembaga Kemajuan ikan, Jabatan Laut,

Perbadanan Air dan Kerajaan Tempatan masing-masing mempunai kepentingan

terhadap sungai. Pengurusan ang melibatkan terlalu banyak agensi ini telah menjurus

kepada pengurusan yang berkesan. Oleh itu, agensi-agensi Kerajaan Negeri, Kerajaan

Pusat dan Kerajaan Tempatan adalah bertanggungjawab dalan pengurusan sungai bagi

mengelakkan pertindihan kuasa. Penyusunan agensi utama dalam pengurusan sungai

Melaka dapat dilihat dalam jadual berikut :

Agensi Tanggungjawab Utama

Kerajaan Negeri Pemilik sungai dan air, mengeluarkan lesen untuk pengambilan air dan pengunaan tanah

Jabatan Alam Sekitar Laporan EIA dan pencegahan pencemaran, koordinasi terhadap kesemua aktiviti pengawalan pencemaran, penguatkuasaan terhadap isu pencemaran, kawalan dan klasifikasi kualiti air sungai

Kerajaan Tempatan (MPMBB, MDAG dan MDJ)

Pelan Tempatan dan Pelan Struktur, hakisan tanah dan perangkap kelodak untuk kawasan pembangunan, air buangan dari kawasan pembangunan, pengurusan pembuangan sampah

Jabatan Pengairan dan Saliran Hidraulik sungaidan tebatan banjir, Saliran dan Pengairan, penyelenggaraan sungai, pengindahan sungai

Perbadanan Air Melaka Pengambilan air untuk membekalkan air minuman

Pejabat Tanah Permit pengambilan pasir, permohonan tanah kerajaan


Jadual 1 : Agensi Utama Menguruskan Sungai Melaka

(Sumber : Ir Zainol Abidin Che Lah, 2000)

d) Kefleksibelan Peraturan

Satu peraturan yang jelas perlu diwujudkan bagi menyatukan sistem pengurusan

di peringkat tempatan dan daerah. Contohnya, banyak pertimbangan peraturan yang

digunakan ke atas sungai dalam kawasan-kawasan lembap di US, namun tiada

peraturan ke atas sungai-sngai yang gersang dan persekitaran yang kering (Harris et al.,

1996, Steven, 1996). Atas masalah ini, maka kefkeksibelan peraturan wajar diwujudkan

terhadap kepelbagaian fizikal, biologi dan keperluan-keperluan ekonomi. Perkara ini

boleh dicapai dengan amalan perkongsian faedah dan alternatif-alternatif kos.

Selain itu, satu sistem sokongan keputusan adalah perlu bagi membolehkan

fleksibiliti dalam pentadbiran peraturan, iaitu penyediaan satu koleksi pendekatan yang

membolehkan perancangan sumber secara konsisten. Pendekatan ini sepatutnya

dibangunkan bagi membolehkan perancangan yang dilakukan mencapat matlamatnya.

USEPA (1996) mencadangkan bahawa terdapat nilai dalam mengumpul teknik-teknik

pengurusan titik perubahan dengan maklumat seperti kesan-kesan pada kualiti air,

kecekapan, jumlah kos dan projek-projek penyelidikan.

Tambahan pula, pendekatan inovatif seperti dagangan pencemar di udara juga

boleh digunakan ke atas kawasan air. USEPA kini berada dalam proses menubuhkan

satu rangka kerja bagi titik perubahan berpangkalan dagangan pencemar. Jenis

pendekatan ini menggabungkan insentif-insentif pemasaran bagi mencapai matlamat

kualiti air dan kefleksibelan peraturan air (WEF, 1996).

e) Kejelasan Peraturan dan Standard

Debo dan Reese (1995) meringkaskan kepentingan peraturan-peraturan dalam

mencapai objektif pengurusan stormwater seperti pengurusan stormwater perlu

distrukturkan dengan matlamat, objektif dan pentadbiran rumusan teknikal


menggunakan model-model dan rancangan-rancangan mengikut peraturan. Pada masa

akan datang, peraturan pengurusan air ini berkemungkinan dilaksanakan dengan rasmi

di peringkat tempatan yang melibatkan beberapa pegawai-pegawai kerajaan dan

kakitangan sebagai pembuat keputusan. Pendekatan ini adalah selaras dengan falsafah

dan peraturan institusi pengurusan. Pertimbangan-pertimbangan peraturan

termasuklah:

ü Masalah-masalah tempatan mesti didefinisikan dengan jelas untuk menyediakan

panduan bermakna dan kepimpinan untuk kepentingan sepanjang pembangunan

bagi membolehkan perundangan, peraturan-peraturan dan kriteria direka

bentuk.

ü Peraturan-peraturan sepatutnya mentakrifkan fungsi-fungsi dan objektif-objektif

pelaksanaan kemudahan stormwater yang minima.

ü Kriteria mutu air cuaca lembap sepatutnya dibangunkan.

ü Kawalan program-program mutu stormwater pelulah berfaedah.

ü Kriteria reka bentuk untuk BMPs perlu dicetak dan pelaksanaan atatu terma

spesifikasi mesti disediakan.

ü Menyediakan peraturan yang minima berkaitan dengan syarat-syarat terhadap

aktiviti pembangunan dan penyelenggaraan jangka panjang untuk

mendokumentasikan kelulusan.

ü Pemaju-pemaju pembinaan perlu mendapatkan kelulusan kesan kualiti air bagi

mengawal hakisan dan kawalan endapan pada masa depan.

ü Merancang pengurusan stormwater dalam menyediakan piawaian yang

berkesan.

ü Memikirkan keberkesanan dan pelaksanaan punca peraturan-peraturan.

ü Pengurusan stormwater harus membantu menguruskan kemusnahan ekosistem

di kawasan-kawasan tertentu.

f) Cabaran Perundangan

Institusi pengurusan stormwater adalah berfungsi dalam suatu era ligitasi yang

mempunyai kaitan dengan isu cuaca lembab. Bagaimanapun, kebanyakkan program


atau rancangan sepatutnya berupaya untuk berdiri atau berpegang dengan kenyataan

ini jika mereka ; tidak terlibat dalam pencabulan perundangan negeri atau kanun

perbandaran, bersifat saksama, dikuatkuasa dalam kalangan umum, baik dari saintifik

dan perspektif kejuruteraan dan didokumenkan dengan baik (Debo dan Reese 1995).

Walaubagaimanapun, terdapat banyak litigasi mungkin akan timbul daripada tanah

apabila menggunakan berapa jenis isu, seperti:

• Kawasan batasan kedap

• Had-had curam yang maksimum

• Zon rintangan mandatory riparian atau tebing sungai.

• Halangan mandatory daripada tanah bencah

• Halangan mandatory daripada ciri-ciri alam sekitar ayang sensitive, seperti

sinkholes dalam kars muka.

• Batasan dari segi saiz lot.

Sebagai contohnya, apabila kerajaan tempatan mencadangkan untuk

membenarkan tidak lebih daripada 20% kawasan tidak telus di dalam satu titik

perubahan untukmelindungi sungai Bandar, terdapat bantahan daripada pembangunan

komuniti, ketua kerajaan atau pemimpin dan sebahagian atau sebilangan warganegara

itu harus menjangkakannya.

g) Penyelesaian Regional atau Serantau

Penyelesaian regional atau serantau ini bagi isu stormwater merangkumi kedua-

dua pendekatan fizikal dan pentadbiran termasuklah kawasan kemudahan struktur

stormwater, dagangan pencemaran dan pendekatan lembangan atau legeh.

Pendekatan serantau ini untuk pengurusan stormwater ini hendaklah digalakkan dan

ditingkatkan melalui dasar atau polisi negara dan program.


Pendekatan watershed-based seringkali dikatakan serantau berdasarkan definisi

legeh kerana banyak mengabungkan banyak bidang kuasa. Pendekatan serantau

kepada pengurusan stormwater adalah masuk akal atau boleh diterima dari sudut

padangan hidrologi namun sering kali dikekang oleh isu-isu pentadbiran seperti

kewangan, kurang atau tidak mempunyai kuasa sah dan kesinambungan kakitangan.

Entiti perancangan serantau , tidak selalu disusun disekeliling lembangan saliran kerana

secara logiknya adalah untuk memberi perhatian kepada kawasan stormwater itu.

Walaubagaimanapun, entiti perancangan serantau ini hendaklah aktif dan mendapat

atau mempunyai sumber untuk menyokong pengaturan atau pematuhan stormwater.

Banyak komuniti telah datang untuk mengenali atau mengadakan secara besar-

besaran, kawalan kualiti kemudahan kawasan storwater ini adalah merujuk kepada

banyak, lebih kecil, di tapak kemudahan bagi sebab yang berkaitan dengan

penyelenggaran, rupa, keberkesanan fungsian, termasuk kepelbagaian tujuan gunaan

dan keberkesanan kos. Malangnya, banyak komuniti kurang atau kekurangan keperluan

wang untuk menjamin optimum kawasan untuk kemudahan serantau dan untuk

membina kemudahan, walaupun mereka menyediakan bidang ekonomi dalam jangka

masa yang lama. Pengurusan stormwater institusi ini harus membantu komuniti untuk

mendapatkan tapak-tapak ini.

Menurut Toth 1996, Pencemaran dagangan atau dagang pencemaran adalah

satu penyelesaian yang telah dibuat atau digunakan dalam lapangan air dan udara. Satu

kritikal aspek dalam program dagangan pencemaran yang berjaya ialah perhubungan

awam yang merangkumi pembangunan perkongsian dan konsesus. Sistem dagangan

pencemaran merangkumi kedua-dua titik dan sumber non point,yang membenarkan

sumber pemberhentian kepada pertukaran kewajipan kawalan pencemaran dalam

mengurangkan kos pengabungan atau pencatuman pematuhan. Potensi ekonomi dan

kelebihan persekitaran dagangan telah menunjukkan peningkatan sokongan broad-

based. Pada Mei 1996, isu USEPA digaris panduankan untuk menggalakan dan

memudahkan keluar bahan dagangan lembangan. Menurut Institusi Negara sumber

Air, 1996, Sistem perdagangan yang berjaya memerlukan kerajaan menyediakan tiga

syarat asasi iaitu penciptaan dan takrif satu elaun,satu sekatan kuantitatif di


pemberhentian pengakiran keluar dan penciptaan dan pentadbiran sebuah sistem

pertukaran elaun.

Podar et al (1996) merumuskan perkembangan atau kemajuan program

dagangan seberang negara dan merangkumi contoh untuk sebagai program. Satu

contoh di Boulder, CO mengambil bahagian dalam membuat keputusan untuk

meningkatkan aliran sungai, memulihkan kawasan tebing sungai dan memasang

sesetengah sumber nonpoint untuk langkah-langkah kawalan lebih tepat daripada

meningkatkan rawatan perbandaran utuk membuang lebih ammonia. Boulder telah

menjimatkan sehingga $3.5 juta di kos ibukota dan memperolehi peningkatan kepada

alam sekitar termasuklah peningkatan penstabilan streambank, mengurangkan hakisan

streambank, peningkatan penyaringan larian air, meningkatkan habitat ikan, lebih

berterusan melindungi kawasan lembangan untuk hidupan liar dan peningkatan

kawasan tanah lembab. Program Dagangan pencemaran seperti ini adalah patut

digalakkan danpenyelesaian untuk kesulitan pentadbiran hendaklah dikongsi dari sudut

kepentingan kebangsaan.

Penyertaan dalam pendekatan lembangan adalah meningkat seperti yang telah

dibuktikan oleh lebih 300 kerta kerja yang membentangkan di persidangan ‘Watershed

96’ di Baltimore (Field et al.1997). Pendekatan lembangan adalah bermula dengan dasar

pengurusan sumber yang secara semulajadi dan pusat.

Satu kata kunci motivasi untuk pendekatan watershed-based ialah kawalan

tempatan ditingkatkan dan keberkesanan peningkatan ekonomi. Penjimatan kos boleh

dicapai melalui usaha pengawasan dan pemindahan kos pencemaran secara berkesan

untuk watershed secara menyeluruh. Usaha bersama adalah termasuk

penggembelengan wang, kepakaran dan modal. Dalam banyak kes, kelebihan usaha

bersama adalah berbagai disebalik simpanan awal. Sebagai contoh, kelebihan

pengawasan berkesan membolehkan keputusan itu diambil lebih baik berdasarkan lebih

tepat dan data lengkap (Brewer dan Clements 1996).

h) Pengurusan Risiko


Kerajaan tempatan sering kali terlibat dengan kepelbagaian bahaya semula jadi

seperti kebakaran, angin, tanah runtuh dan gempa bumi. Isu Stormwater adalah

merupakan salah satu kategori dalam risiko yang terdapat dalam kerajaan tempatan.

Dalam sokongan perbincangan pengurusan risiko, alat-alat harus digunakan untuk

mengoptimumkan kawalan penggunaan pelbagai strategi atau teknologi untuk

pengurusan air hujan termasuk retrofititing, pencegahan pencemaran huluan,

pentadbiran tanah dan tidak bersifat struktur atau pendekatan struktur yang minimum

(USEPA 1996).

Sebagai contoh, pendekatan pengurusan risiko seoerti Watershed Analysis Risk

Management Framework (WARMF) boleh digunakan bagi memilih pendekatan

pengurusan berdasarkan kos, keberkesanan dan risiko kegagalan pengurusan alternatif

pelbagai (Chen et al. 1998). Pengurusan institusi stormwater harus menerima paras

kemajuan risiko pada watershed oleh asas watershed.

i) Maintenance atau Penyelenggaran

Pengurusan program dan kemudahan stormwater terbaik gagal adalah tanpa

penyenggaran yang baik. Sumber mesti diperuntukkan bagi menjamin penyelenggaran

kemudahan stormwater. Apabila syarat-syarat untuk pemasangan BMPs dikenakan ke

atas parti swasta tanpa jaminan maka itu yang akan dipraktikan, kemudahan akan gagal

berfungsi, menjadi rosak, menjadi buruk dan akan dipandang serong oleh pengacau (

Zeno dan Palmer 1986). Pengurusan institusi stormwater harus menubuhkan syarat-

syarat panduan untuk penyelenggaran yang sesuai. Kejelasan dasar haruslah

dibangunkan dengan jelas siapa yang bertanggungjawab untuk menyelengara ( Horner

et al. 1994).

j) Pemantauan dan Penilaian

Pemantauan dan penilaian adalah untuk membantu samada program stormwater

ini mencapai matlamat dan menjadikan pentadbiran secara berkesan, cara pengurusan


kos yang efektif. Proses boleh merangkumi pengawasan sebenar persekitaran seperti

kimia air, komniti biologi seperti hidupan aquatic dan kimia endapan. Objektif program

pengawasan hendaklah dikenalpasti dengan jelas semasa memulakan pengawasan

program (Holmer et al 1994). Pengawasan stormwater harus mengandungi kepantasan

atau kecepatan dan tidak mahal berbanding dengan ujian biologikal untuk

membuktikan ketoksikan larian permukaan stormwater. Ujian ini dan ujian kimia yang

lain (lagi, yang mana menuju kehadapan dan tidak mahal) akan membolehkan

menentukan masalah sebahagian dalam stormwater melalui institusi tempatan

stormwater.

Panduan jelas harus dibangunkan dan diagihkan terhadap memajukan program

pengawasan praktikal yang mewakili kompromi antara contoh jumlah yang disarankan

melalui statistik analisis dan ekonomi dan pertimbangan sumber. Data penilaian prestasi

yang wujud daripada data BMP boleh digunakan untuk menentukan jumlah data yang

diperlukan untuk menilai prestasi BMPs yang baru. Panduan pengawasan yang jelas

adalah tidak boleh untuk beberapa ciri biologi dan ekologi stormwater. Sebagai Banyak

data yang oleh jadi atau didapati, peranan BMPs dalam meminimumkan atau

mengurangkan ketoksikan potensi larian permukaan stormwater mesti dimasukan atau

diberikan (WEF dan ASCE 1998).

Apabila menentukan panduan perpindahan pencemaran, penekanan lebih

sepatutnya diletakkan pada pendefinisian hidrologi dan ciri-ciri kualiti air yang menerima

air. Tambahan pula, lebih awam dan entiti swasta harus atau mesti ada keupayaan

untuk melaksanakan kajian garis dasar, tanpa jumlah lebihan latihan dan berbanding

dengan kos rendah. Pemahaman yang lebih baik tentang menerima ciri-ciri air harus

merangkumi:

• Penentuan contoh reka bentuk yang sesuai berkenaan keadaan cuaca lembab.

• Menambah permahaman dos/ kekerapan/ hubungan respons. Iaitu, bagaimana

kekerapan organisma relevent boleh menerima berapa banyak pencemaran

bagi satu pencemaran?


Persamaanya, penggunaan point terakhir ekologi atau sasaran patut semakin

meningkat penggunaanya untuk mentakrifkan objektif untuk pengurusan kualiti

stormwater bandar. Jenis pendekatan ini adalah selaras dengan keseluruhan,penyatuan

pendekatan pengurusan lembangan itu berhubungan dengan kajian sungai, air bawah

tanah, komuniti akuatik dan lain-lain komponen persekitaran yang berminat. Ini juga

termasuk kajian kepelbagaian WWTP discharges, sumber buangan industri, CSOs,

kebersihan saluran najis melimpah dan discharges (WEF dan ASCE 1998).

Kepelbagaian pendekatan pengawasan-pengawasan baru boleh didapati

termasuk rangka kerja ‘gerakbalas-tekanan’, pendekatan penilaian risiko, pengawasan

kesan-kesan alam sekitar, dan kaedah-kaedah lain. Satu pendekatan inovatif yang

digunakan dalam penyiasatan situ dan biomonitors yang turut serta meletakkan

organisma dalam tempat untuk tempoh masa untuk mengukur fenomena dan tidak

mengukur prosedur-prosedur biasa kimia atau menggunakan khas dalam organisma

situ untuk mengesan implikasi. Satu cabaran dengan jenis pendekatan biomonitoring

ialah kesukaran bertambah dengan mentafsir data, manakala pengawasan kimia

membenarkan perbandingan lebih mudah kepada piawaian kualiti air. Seperti sistem

pengawasan yang lebih membangun lebih dekad berikutnya, keseimbangan diperlukan

untuk mencapai antara kimia dan pengawasan pendekatan biologi (WEF dan ASCE

1998).

Akhirnya, pengurusan institusi stormwater harus sering menilai keberkesanan

program-program pengawasan dan sentiasa bersedia untuk menyesuaikan agar

keberkesanan sentiasa meningkat. Penilaian ini harus merangkumi analisis keputusan

hasil-hasil pemantauan kualiti air, berbalik kepada perbelanjaan sebagai contoh seperti

menentukan jika wang dilaburkan yang mengandungi kelebihan atau nilai-nilai faedah

kos dan pendidikan awam.

k) Pengauditan Kemajuan

Sebagai satu tindakan susulan dari pengawasan dan penilaian, dimana

pengauditan boleh digunakan untuk pengawasan tambahan dengan usaha simulasi yang


membenarkan ramalan pemerhatian kedua-dua dan menerima kualiti air ( WEF dan

ASCE 1998 ). Bagaimanapun, pemilihan model dan pengumpulan data yang sesuai

memerlukan masa dan tenaga yang banyak. Menurut WEF dan ASCE (1998), model

boleh digunakan untuk mencapai objektif–objektif seperti berikut:

1) Mencirikan larian air permukaan bandar seperti ruang, tumpuan, dan tempat.

2) Menyediakan input untuk menerima analisis kualiti air.

3) Menentukan kesan-kesan, magnitud, lokasi dan pilihan pengawalan.

4) Menjalankan analisis frekuensi di parameter kualiti ( untuk menentukan tempoh

tindak balas ).

5) Menyediakan input untuk menganalisis faedah yang didapati.

Pengambilalihan data berkualiti tinggi yang diperlukan untuk membantu

membuat model akan menjejaskan usaha perekaan model dilakukan. Terdapat dua jenis

data umum yang dikehendaki untuk membuat model iaitu data input parameter dan

data untuk penentu ukuran dan pengesahan. Data input parameter meliputi data kualiti

dan kuantiti. Contoh data kuantiti adalah seperti maklumat jumlah hujan turun,

kawasan, ketidaktelapan dan pekali larian air permukaan. Manakala, contoh data kualiti

adalah seperti konstituen tumpuan, nilai median dan pekali variasi, hubungan regresi,

dan pembentukan parameter washoff. Pengukuran dan pengesahan data adalah

termasuk set pengukur jumlah hujan turun, larian air permukaan, dan contoh kualiti

untuk menguji model ( WEF dan ASCE 1998 ).

l) Strategi Kawalan Sumber Bukan Struktur

Institusi pengurusan akan memerlukan lebih banyak penekanan dalam mengenal

punca kawalan bukan struktur kerana, dalam kebanyakan kajian, pencegahan

pencemaran adalah dilihat lebih berkesan daripada pemuliharan pencemaran. Ini kerana

program kajian air hujan tertumpu pada kawalan banjir dan kawalan struktur. Pada

masa depan, kepelbagaian pengurusan air hujan diperlukan yang mana

menggabungkan punca kawalan bukan struktur dengan struktur kawalan rawatan ( WEF

dan ASCE 1998).


Contoh – contoh punca kawalan adalah seperti pendidikan umum, kitar semula,

menstensil stromwater, pengharaman pembuangan, amalan-amalan pencegahan

pencemaran untuk tapak-tapak industri dan komersial, pengubahsuaian kaedah dan

penggantian produk untuk penjagaan kebun, dan penggantian produk bukan kimia

daripada bahan – bahan pembinaan dan penghalang larian air permukaan. ( USEPA,

1996 ). Ordinan-ordinan guna tanah termasuk lingkungan kelompok, pemuliharaan hak

ke atas harta orang lain, dan zon-zon penimbal mandatori adalah strategi tambahan

bukan struktur untuk melindungi kualiti stromwater. Pertubuhan watershed adalah

sesuai untuk perlaksanaan pendekatan bukan struktur. Amalan pengawalan sumber

inovatif dijangka berkembang pada masa depan sebagai tindak balas kepada peraturan-

peraturan kualiti stromwater seperti oleh RCRA yang telah mengubahsuai penggunaan

bahan kimia.

m) Retrofitting

Sebagai anjakan untuk mengiktiraf kepentingan stromwater isu-isu kualiti terus

berlaku, retrofitting struktur – struktur kuantiti stromwater perlu untuk meningkatkan

fungsi kuantiti dan tujuan kualiti air berlaku. Sebagai contoh, untuk meningkatkan

pemindahan pencemar, kolam-kolam penahanan perlu diubah untuk menambah masa

pengekalan, meninimunkan ’short-ciruiting’, dan menyediakan zon litoral untuk

penanaman tumbuh-tumbuhan tanah lembap. Penahanan kering, digunakan dengan

meluas untuk kawalan banjir, yang mana lazimnya menyediakan pemindahan pencemar

sekejap sahaja disebabkan masa tahannya yang singkat, kawalan dasar nyahcas, dan

saluran yang berturap. Di kebanyakan tempat, ianya memerlukan kod untuk mengawal

jalan tersebut dan parit digunakan untuk menghapuskan pengolaman larian air

permukaan walaupun dalam masa yang singkat. Banyak kawasan menyingkirkan

keperluan ini untuk menggalakkan peresapan dengan rumput, mengurangkan isipadu

larian air permukaan, dan memperbaiki pemindahan pencemar ( Horner et al. 1994 ).

Walesh (1991, 1998) mengulas sejarah pembangunan penyimpanan untuk

pengurusan air hujan di Amerika Syarikat sebagai asas kepada potensi retrofit semasa.


Walesh melihat pada kemungkinan kemudahan retrofitting wujud bagi mengawal

kuantiti-kualiti sebelum membina kemudahan baru, menyebabkan penyelesaian kos

rendah. Pelbagai kajian kes kuantiti-kualiti disediakan. Walesh dan Carr (1998),

menghuraikan pengabungan retrofitting sebuah sistem pembentungan, di mana cara

kawalan di atas dan bawah penyimpanan stromwater, berkesan menyelesaikan banjir di

tingkat bawah kawasan tanah sepanjang 8.6 batu persegi. Kos pembinaan untuk

perlaksanan sistem ini ialah satu pertiga daripada kos pembinaan pemisahan

pembentungan secara tradisional.

n) Pemindahan Teknologi

Kemajuan dalam bidang teknologi berpotensi besar dalam mengukuhkan

pengurusan air hujan, contohnya penggunan komputer dalam mengkaji sesuatu bidang

dalam geografi. Menjalankan lebih banyak analisis dan pengoperasian sistem harus

dapat dipertingkatkan untuk dijalankan ( Schiling 1996, Field et al. 1997 ).

Dengan perkembangan penggunaan teknologi komputer dalam membuat model-

model hidrologi ianya akan lebih baik pada masa depan berbanding dengan masa

sekarang. Dimana perisian kualiti air hujan mungkin akan lebih maju dan mudah untuk

digunakan. Walaupun pengurusan air hujan dijangkakan terus menggunakan kaedah

biasa terutama di peringkat tempatan, namun kakitangan tempatan seharusnya mampu

untuk mengambil peluang untuk mempelajari reka bentuk dan perlaksanan data negara

yang sesuai untuk menentukan langkah – langkah yang bersesuaian dengan masyarakat

setempat. Contohnya, penggunaan USEPA dan ASCE dalam mengkaji air hujan tahunan

negara, pangkalan data BMP akan menyediakan data-data yang diperlukan. ( ASCE

1996a ).

o) Garis Panduan Untuk Dipratikkan

Garis panduan amat diperlukan untuk menjadi panduan dalam mengatasi

masalah yang dihadapi, contohnya dalam pengekalan dan pemulihan tebing sungai.

Amalan ini semakin dikenali, tetapi masih terdapat kesukaran dan batasan yang perlu


dibincangkan. Dalam kebanyakan kawasan bandar, bagi mencapai peningkatan dalam

kualiti air dan hidupan akuatik, penambahan kualiti retrofitting stromwater dan

peningkatan habitat anak sungai adalah perlu. Retrofiting termasuk : ”mengekalkan air

bandar dalam keadaan yang asal, atau kepada satu keadaan iaitu secara ekologi dan

estetik yang baik. Ini bukan sahaja termasuk pencegahan hakisan yang tidak

dikehendaki, pembersihan, dan pemendapan endapan, tetapi juga untuk mendapatkan

kaedah baru yang dapat mengekalkan sifat-sifat dan peningkatan kualiti ekologi, dan

pada masa yang sama mengekalkan keupayaan muatan banjir ( yang mana sungai-

sungai dapat diubah kepada kelas pertama ) (Torno, 1989)”.

Pemeliharaan tebing sungai adalah satu contoh isu yang boleh mengunapakai

amalan tersebut. Nilai melindungi, mengembalikan, dan menambah tebing sungai di

sepanjang sungai-sungai dalam kawasan bandar telah digunakan secara meluas.

Bagaimanapun, panduan tertentu mengenai bagaimana untuk mengekalkan,

memulihkan, dan meningkatkan tentang tebing sungai masih kurang di peringkat

institusi. Namun kebelakangan ini, usaha untuk membangunkan panduan ini telah

dilakukan dan perlunya diteruskan. Contohnya, Herson-Jones et. Al (1995),

menyediakan panduan untuk program penampanan tebing sungai untuk mengurangkan

kesan kepada kawasan bandar yang berdekatan dengan sungai berdasarkan kajian dan

soal selidik yang dilakukan. Mereka mencadangkan beberapa panduan seperti

mengenalpasti objektif program, mengenal keadaan tapak, menentukan struktur

program, menetapkan syarat-syarat minima standrad keluasan, pendefinisian

pengecualian peraturan untuk penambahan atau pengurangan standard keluasan dan

menilai potensi faedah kualiti air dalam program penampanan tersebut. Mereka juga

mengatakan tentang isu-isu seperti rancangan kajian semula dan penilaian, pengurusan

penampan jangka masa panjang, penyenggaraan, penguatkuasaan, pembinaan, dan

penubuhan ordinan-ordinan tempatan.

Kebelakangan ini, banyak pusat agensi yang telah menulis Pemulihan Alur

Sungai tentang prinsip-prinsip, proses, amalan, yang menyediakan garis panduan bagi

pemulihan anak sungai dan dijangka diterbitkan pada tahun 1998 (Tuttle dan Brady,

1996). Sebuah buku panduan tentang pemulihan sungai-sungai di bandar telah


diterbitkan di Barat dengan kerjasama persekutuan, negeri dan tempatan (Newbury et.

Al. 1998). Berhubung dengan isu-isu teknikal, garis panduan diperlukan dalam isu sosio-

ekonomi seperti:

1) Pemilihan satu pembolehubah dengan pendekatan tetap keluasan ( satu

”pembolehubah keluasan” menggambarkan satu teknik zon penampan yang

baik, tetapi satu ” pendekatan tetap” lebih mudah untuk mengurus).

2) Meyakinkan pemaju yang enggan dan pemilik tanah tebing sungai yang belum

dimajukan.

3) Aspek sekatan-sekatan zon penampan yang sah.

4) Mempromosikan pemulihan saluran ( Brown et al. 1996).

p) Penglibatan Masyarakat dan Pendidikan

Penglibatan masyarakat adalah penting untuk menggalakkan masyarakat ikut

serta dalam program - program pengurusan stromwater . ( Debo 1982, Walesh 1993,

Wright 1982 ). Masyarakat harus tahu dan faham bahawa larian air permukaan oleh air

hujan adalah salah satu punca pencemaran seperti CSOs. Dengan itu persepsi umum

haruslah berubah untuk mengetahui akan kepentingan pengurusan air hujan.

Masyarakat harus mempunyai kesedaran atau pengetahuan yang mana aktiviti seharian

yang mereka lakukan akan memberi pengaruh atau masalah terhadap pengurusan

stromwater. Bagi memberi penjelasan umum kepada masyarakat, penggunan risalah ke

dalam buku – buku, video dan pameran terbuka dilihat berjaya dalam memberikan

kesedaran kepada masyarakat. Program – program seperti “adopt-a-stream”, dan “eco-

neighborhoods” berjaya menarik dan menggalakkan masyarakat untuk turut serta dalam

program yang dianjurkan. ( Horner et al. 1994 ).

Sokongan dan keputusan majoriti diperlukan dalam perlaksanaan program

pengurusan stromwater terutama dari kalangan pemegang kepentingan yang

seharusnya terlibat dalam program pembangunan. Pemegang kepentingan ini boleh

melibatkan agensi-agensi, pertubuhan-pertubuhan, dan juga individu yang boleh

menyumbang kepada program yang dilaksanakan. Pemegang kepentingan boleh terdiri


daripada masyarakat yang berminat, para pemaju, pakar-pakar alam sekitar, perancang,

pemilik hartanah dan juga agensi-agensi awam. Penglibatan pemegang kepentingan ini

penting untuk mendapatkan keputusan majoriti dan untuk mengelakkan isu kontroversi

dalam pengurusan. Antara isu yang memerlukan penyertaan ialah seperti perkongsian

data dan pemetaaan, menetapkan keutaman, menubuhkan matlamat, pembangunan

perkembangan kriteria, kejayaan hasil, penilaian dan pengesahan program stromwater.

( Schueler, 1996, Walesh, 1997 ).

Satu keseimbangan harus dibentuk diantara input keperluan awam dengan

penglibatan berlebihan masyarakat, yang mana boleh menjadi penghalang kemajuan

program pengurusan stromwater. Pengetahuan dan penglibatan dikalangan pemegang

kepentingan, ( Walesh, 1997 ) menyatakan bahawa kaedah lama seperti DAD ( Decide

Announce Defend) untuk pengurusan air di bandar harus membuka ruang lebih untuk

model POP ( Public Owns Project ) yang dilihat lebih berkesan dalam pengurusan air di

kawasan bandar


6.0 PENGURUSAN PENCEMARAN

Pencemaran bukan isu yang asing pada masa kini, apatah lagi berita tentang

pencemaran ini sering kita dengar berlaku. Kejadian pencemaran ini ada kaitannya

dengan pembangunan ekonomi yang produktif yang mana pembangunan ekonomi yang

produktif ini merupakan syarat utama kepada kemajuan negara. Pembangunan yang

wujud pada masa kini kita lihat dari satu segi memberikan manafat jangka pendek dan

panjang kepada masa depan negara namun dari presfektif yang lain, pembangunan

yang drastik menyebabkan aspek kesejahteraan alam sekitar terancam.

Menurut pandangan Salvage (1974) dalam artikel Pengurusan Kualiti Alam

Sekitar di Malaysia: Aplikasi Sistem Maklumat Geografi (GIS) oleh Abdul Manaf bin

Bohari dalam buku Isu-isu Pengurusan Pengurusan Alam Sekitar (2003) menyatakan

bahawa secara umumnya terdapat hubungan antara tingkat pencemaran alam sekitar

dengan tingkat kemajuan ekonomi sebuah negara. Semakin maju sesebuah negara

maka semakin besar masalah alam sekitar yang dihadapi.

Oleh itu, jika isu pencemaran alam sekitar ini tidak diurus dengan berkesan dan

dibiarkan maka akan meninggalkan kesan kepada kualiti alam sekitar kita dan kesan-

kesan yang lain. Oleh yang demikian, pengurusan pencemaran amat penting agar dapat

mengawal isu pencemaran atau isu alam sekitar ini terus berleluasa. Sebelum kita

melihat bagaiamana pengurusan pencemaran itu, adalah lebih molek kita apa element

dalam pengurusan pencemaran atau alam sekitar ini. Seperti yang kita ketahui,

pengurusan itu tidak hanya bertindak sebagai mengawal dan memantau keadaan tetapi

ia juga merangkumi ruang lingkup yang luas seperti perancangan, pengawalan,

pemantauan, penilaian dan pemuliharaan.

Secara ringkasnya perancangan pencemaran atau lebih senang kita sebut

sebagai perancangan alam sekitar adalah berperanan untuk memastikan kualiti alam

sekitar pada hari ini adalah bersesuaian untuk kehidupan pada masa depan.

Perancangan ini hendaklah sejajar dengan perancangan pembangunan ekonomi agar


pembangunan kualiti alam sekitar itu sejajar dengan pembangunan ekonomi. Manakala

pengawalan pula adalah langkah-langkah untuk mengatasi pencemaran atau alam

sekitar. Seperti yang kita ketahui pencegahan itu lebih utama daripada pemulihan, oleh

itu aspek pencegahan adalah lebih diutamakan agar alam sekitar dijaga dari peringkat

awal lagi.

Pemantauan pula adalah langkah yang dijalankan dari semasa ke semasa agar

tidak berlaku kejadian yang tidak diingini. Pemantauan ini boleh dijalankan melalui

rondaan, penyelidikan semasa, pengujiam parameter dan sebagainya. Pemantauan ini

perlu mendaoat kerjasama dengan masyarakat kerana masyarakatlah yang berperanan

sebagai mata dan telinga kepada pencemaran selain terdedah dengan pencemaran alam

sekitar. Manakala penilaian pula adalah langkah yang dilakukan melalui peruntukan

undang-undang. Hal ini penting agar apa sahaja yang dilakukan oleh manusia tidak

mencemarkan alam sekitar.

Menurut Siti Aisyah dalam artikel yang bertajuk Menangani Isu Pencemaran

Kualiti Air di Lembangan Sungai Langat melalui penerapan kaedah ekonomi dalam buku

Isu-isu Pengurusan Pengurusan Alam Sekitar (2003) yang menyenaraikan beberapa

peraturan pencemaran dibawah akta Kualiti alam Sekitar 1975 dan pindaan 1985.

Seperti Peraturan Kaedah Bermotor (pengawalan pemancaran asap dan gas) yang

dibuat dibawah ordinan lalu lintas jalan, 1958 dan beberapa undang-undang yang lain .

selain itu, Jabatan Alam Sekitar (JAS) juga telah memberi panduan penggunan tanah

bagi kegunaan agensi tanah.

Bagi pemuliharaan pula memerlukan kerjasama pelbagai pihak seperti organisasi

koprat, kerajaan atau agensi kerajaan, pertubuhan bukan kerajaan (NGO), individu dan

sebagainya. Pencemaran harus dipulihkan dengan segara kerana kesan pencemaran

boleh merebak dengan pantas dan akan menimbulkan kesan kepada kesihatan. Di

samping pemeliharan harus dijalankan secara bersama dengan pemuliharaan.

Berbalik kepada pengurusan pencemaran iaitu bagaimana pengurusan ini

dijalankan, kita akan melihat akan membahagikan pengurusan pencemaran ini kepada


dua skop iaitu pengurusan pencemaran atau alam sekitar secara Perundangan dan

Pengurusan Pencemaran atau Alam Sekitar bukan perundangan. Pengurusan

pencemaran melalui perundangan, menurut Jamaluddin Md Jahi (1996), perundangan

adalah alat yang digubal untuk mengawal alam sekitar daripada di cemari, mengalami

kemerosotan ataupun dicemari semula. Perundangan ini amat penting agar aktiviti

manusia itu secara langsung atau tidak langsung dapat dikawal agar tidak menjejaskan

alam sekitar.

Melalui perundangan dalam skop perlembagaan, kita boleh secara jelas tentang

peruntukan berkaitan dengan pencemaran iaitu dalam undang-undang persekutuan dan

undang-undang negeri. Sebagai contohnya dalam senarai persekutuan bagi perkara 20

yang berkenaan dengan kawalan makhluk perosak pertanian dan penjagan daripada;

menjauhi penyakit tumbuhan. Contoh bagi senarai negeri pula adalah bagi perkara 6(c)

yang berkaitan dengan air termasuk bekalan air, sungai dan terusan; kawalan

kelodakan; hak-hak riparian manakala bagi senarai bersama pula, kita boleh lihat salah

satu contoh ialah bagi perkara 9 yang berkaitan dengan Pemulihan tanah lombong dan

tanah yang terhakis.

Selain itu, kita juga boleh lihat dari skop perundangan daripada perundangan

alam sekitar. Seperti yang kita ketahui sistem perundangan telah lama digunakan dalam

pengurusan. Sistem perundangan ini tidak akan berkesan jika tidak mendapat kerjasama

atau dibantu oleh agensi penguatkuasaan yang mantap, kebolehan teknikal, tenaga

kerja yang berkelelusan dan mencukupi serta kewangan yang mencukupi disamping

kerjasama bidang politik demi mengekalkan kualiti alam sekitar. Contoh bagi sistem

perundangan adalah seperti Akta perikanan 1963, Akta 317, 1985 dan akta-akta yang

lain.

Di samping itu, dalam pengurusan pencemaran dalam skop perundangan ini, kita

lihat dari segi Akta Kualiti Alam Sekitar 1974. Akta ini digubal sebagai perundangan yang

komprehensif yang memberikan asas undang-undang yang sama bagi

mengkordinasikan kesemua aktiviti berkaitan dengan pengawalan alam sekitar di

seluruh negara. Menurut Jamaluddin Md Jahi (1996), akta ini mempunyai peruntukan


yang jelas tentang beberapa masalah alam sekitar seperti pencemaran udara (seksyen

20); pencemaran oleh bunyi bising (seksyen 23); pencemaran tanah (seksyen 24);

pencemaran perairan daratan (seksyen 25); pencemaran minyak dan bahan yang

bercampur ke dalam perairan malaysia (seksyen 27) dan pencemaran bahan buangan

lain ke dalam perairan malaysia (seksyen 29).

Selain itu, akta ini juga memberikan kuasa kepada Ketua Pengarah untuk

menentuksn jenis alat, pemasangan, pengendalian dan kelengkapan kawalan bagi

sesuatu jenis premis (sama ada premis yang ditetapkan ataupun tidak) disamping boleh

meminta penduduk premis memberikan maklumbalas tentang penegndalian alat. Dalam

seksyen 52 (1) juga memberikan peruntukan kepada Menteri yang bertanggungjawab

untuk membuat peraturan bagi mengawal dan melindungi alam sekitar.

Selain akta, pentadbiran perundangan dan institusi penguatkuasa juga diantara

yang termasuk dalam pengurusan pencemaran. Seperti yang diketahui, sebelum

merdeka perundangan yang berkaitan dengan alam sekitar yang digubal bagi kegunaan

sesebuah negeri ditadbir oleh agensi kerajaan negeri yang berkenaan. Sebagai contoh

ialah Jabatan Galian yang bertindak berlandaskan peruntukan yang terdapat dalam

eknamen perlombongan bagi negeri berkenaan. Namun sejak Jabatan Alam sekitar

ditubuhkan pada tahun 1975 melalui Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974, tugas bagi

menilai dan mengawal keadaan alam sekitar menjadi tanggungjawab jabatan ini.

Dalam pengurusan pencemaran melalui skop ini, susunan institusi berdasarkan

Jamaluddin Md Jahi (1996) boleh dibahagikan kepada dua iaitu agensi kerajaan yang

diberikan tanggungjawab mentadbir sahaja aspek alam sekitar tanpa kuasa undang-

undang untuk mendakwa dan agensi kerajaan yang mempunyai kuasa mentadbir dan

kuasa untuk bertindak dari segi undang-undang. Seperti Jabatan Pengangkutan Jalan,

Jabatan Perhutanan dan Pihak Berkuasa tempatan yang mempunyai kuasa undang-

undang dari segi aspek Udara. Dari segi pentadbiran, terdapat banyak agensi kerajaan

yang terlibat namun sebahagian besarnya hanya terlibat dalam bidang perancangan

sahaja atau hanya sebagai penasihat.


Manakala bagi skop pengurusan pencemaran bagi bukan perundangan, kita

boleh melihat dari segi pelbagai aspek iaitu dari segi Pendidikan, peranan agensi yang

lain, penglibatan Swasta dan orang ramai dan Piawai Kualiti Air. Dari segi pendidikan,

seperti yang kita ketahui pendidikan memeiankan peranan penting dalam aspek

mendidik masyarakat agar mempunyai kesedaran terhadap alam sekitar dan

menjaganya dengan baik demi kehidupan masa hadapan. Pendidikan ini kita boleh

bahagikan kepada dua iaitu pendidikan formal dan pendidikan tidak formal.

Pendidikan formal adalah pendidikan yang dilaksanakan berdasarkan sistem

pendidikan di negara ini atau lebih tepat adalah pendidikan secara bersistem seperti

sekolah. Sistem pendidikan di negara kita terbahagi kepada tiga tahap iaitu tahap

rendah, tahap menengah dan tinggi. Di peringkat rendah, kita telah diberikan

pendedahan dalam mata pelajaran Kajian Tempatan mengenai alam sekitar manakala di

sekolah menegah pula melalui mata pelajaran Geografi yang mana mata pelajaran ini

memeberi pendedahan kepada pelajar bagaimana untuk menjaga alam sekitar daripada

tercemar dan memelihara alam sekitar. Bagi tahap tinggi pula, selain di berikan

pendedahan tentang alam sekitar, pelajar juga diminta untuk membuat kajian mengenai

isu alam sekitar dan daripada hasil kajian yang dibuat dapat memberikan kesedaran dan

pengetahuan tentang pentingnya alam sekitar kepada manusia.

Pendidikan tidak formal pula ialah pendidikan yang kita dapat secara tidak

langsung seperti di rumah dan lain-lain. Kesedaran masyarakat termasuk kerajaan,

swasta dan orang ramai adalah penting agar alam sekitar akan terus terpelihara

daripada pencemaran dan kemusnahan. Menurut Jamaluddin Md Jahi (1996), Jabatan

Alam sekitar telah melaksanakan pelbagai pendekatan atau program pendidikan tidak

formal bagi menimbulkan kesedaran masyarakat terhadap pentingnya alam sekitar.

Sebagai contoh, Jabatan Alam Sekitar telah mengeluarkan risalah mengenai beberapa

jenis pencemaran kepada masyarakat. Oleh itu, pendidikan amat penting agar alam

sekitar terus terpelihara kerana semuanya bermula daripada pendidikan dan kesedaran

masyarakat itu sendiri.


Selain itu, peranan agensi lain juga penting agar pengurusan pencemaran ini

berkesan. Salah astu caranya adalah melalui kempen kebersihan oleh pihak berkuasa

tempatan, pejabat daerah dan tanah. Kebiasaanya langkah kempen ini dilakukan secara

bersama-sama seperti gotong royong yang melibatkan masyarakat setempat bagi

membersihkan sesuatu kawasan. Peranan agensi yang lain ini jga boleh dilihat melalui

Dewan Bandaraya Kuala Lumpur yang menjalankan kaedah pemuliharan yang agak

berkesan iaitu kempen penanaman pokok yang sehingga kini menjadi ikutan beberapa

pihak berkuasa tempatan.

Menurut Zaitun (1986) dalam buku Impak Pembangunan tulisan Jamaluddin Md

Jahi (1996) menyatakan bahawa Jabatan Perlindungan Hidupan Liar dan Tanaman

Negara melalui bahagian pendidikan dan latihannya telah menjalankan pelbagai aktiviti

dalam menerapkan pengetahuan pemuliharan hidupan liar dan alam semula jadi kepada

masyarakat seperti kursus pendek di pusat kajian alam semula jadi di Kuala Atok dan

Lancang yang melibatkan pelajar sekolah menengah.

Di samping peranan agensi lain, peranan swasta dan orang awam juga adalah

penting dalam pengurusan pencemaran. Sesuatu pengurusan itu tidak mungkin akan

berjaya tanpa adanya peranan atau kerjasama daripada pihak swasta dan orang awam.

Pihak swasta yang menjalankan berbagai-bagai aktiviti yang berpotensi dalam

mencemarkan alam sekitar. Oleh itu, laporan impak alam sekitar projek yang mereka

laksanakan haruslah disediakan agar dapat memikirkan kesan projek yang mereka

lakukan dikemudian hari, apabila laporan ini disediakan, pihak swasta hendaklah

memikirkan langkah-langkah yang harus diambil agar projek mereka tidak menjejaskan

alam sekitar dan menimbulkan pencemaran.

Selain pihak swasta ini memainkan peranan dalam membiayai kempen-kempen

dan menyokong kempen kerajaan bagi pemeliharaan dan pemulihraan alam sekitar dan

menghantar pegawai mereka untuk menghadiri seminar alam sekitar sebagai langkah

menambahkan pengetahuan dan kesedaran mengenai alam sekitar.


Bagi peranan orang ramai ataupun masyarakat ialah menjadi mata dan telinga

bagi berlakunya sesuatu pencemaran dengan menbuat aduan. Kesedaran masyarakat

dalam menyampaikan maklumat kepada Jabatan Alam Sekitar membolehkan Jabatan

Alam Sekitar melakukan pemeriksaan dan mengambil tindakan terhadap pencemar dan

ini dapat menjadikan pengurusan pencemaran menjadi lebih berkesan dan alam sekitar

lebih terpelihara.

Terakhir dalam pengurusan pencemaran bukan perundangan adalah dari segi

Piawai Kualiti Air. Piawai kualiti air ini sangat penting dalam membantu alam sekitar

dalam kerja pemonitoran air sungai, pengelasan sungai berdasarkan kegunaanya dan

mengkaji standard efluen yang digunakan. Kriteria dan standard kualiti air yang

dicadangkan dapat membantu dalam pengurusan dan perancangan penggunan air yang

lebih berkesan.

Oleh itu, pengurusan pencemaran atau alam sekitar ini sangatlah penting agar

alam sekitar kita dapat terpelihara dan yang penting generasi pada masa hadapan

berpelung melihat keindahan yang ada pada masa kini. Oleh yang demikian amatah

penting pengurusan ini dijalankan secara dengan lebih berksean dengan kerjasama

daripada semua pihak. Seperti kata pepatah bertepuk sebelah tangan tidak akan

berbunyi, yang maksudnya jika satu pihak sahaja yang berusaha maka pihak lain tidak

maka apa yang diusahakan tidak akan berhasil. Dengan itu sama-samalah kita menjaga

alam sekitar kita daripada dicemari demi masa depan bersam dan ingat mencegah lebih

baik daripada mengubati.


7.0 KESIMPULAN

Sumber air adalah terhad walaupun ia merupakan sumber yang boleh

diperbaharui. Eksploitasi berlanjutan sumber-sumber air menyebabkan kualiti dan

kuantiti air terjejas. Sistem sungai telah menyumbang banyak faedah kepada manusia.

Tekanan pembangunan dan ekonomi telah mengubah ciri-ciri lembangan sungai dan

memberi kesan buruk kepada alam sekitar yang secara langsung menjejaskan

kesejahteaan hidup manusia. Selari dengan peningkatan kemajuan perbandaran dan

perindustrian, masalah dan isu berkaitan air dijangka semakin meningkat.

Oleh kerana sistem sungai melalui dan terlibat dengan banyak persempadanan,

maka pendekatan yang tertumpu kepada saluran sungai sahaja tidak dapat

menyelesaikan banjir untuk jangka panjang. Terdapat banyak isu yang perlu diambil

perhatian dan setiap isu yang akan diselesaikan perlu mengambil kira kepentingan

pengguna lain dan alam sekitar. Oleh itu, penyelesaian kepada masalah ini perlu

disemak semula. Pengurusan lembangan sungai diperlukan bagi memastikan

perancangan yang terperinci dan merangkumi semua kepentingan.

Oleh itu, satu penyusunan institusi perlu dilakukan. Sokongan, koordinasi,

kerjasama dan sumbangan dari semua pihak yang berkepentingan termasuk golongan

professional, pentadbir, saintis, perundangan dan juga orang ramai dapat mambantu

pengurusan lembangan yang lebih terancang.


RUJUKAN

Dr. Mohamed Rasli bin Zainal Abidin & Zolkeflee bin Abu Hassan. 2003. Pengurusan

Lembangan Sungai Bersepadu Halatuju Jabatan. Persidangan Tahunan Pengurus

Kanan JPS Malaysia Tahun 2003. 7-9 Sept. 17pg.

Hamidi Ismail & Tuan Pah Rokiah Syed Hussain. 2003. Isu-isu Pengurusan Alam Sekitar.

Sintok : Universiti Utara Malaysia.

Jamaluddin Md. Jahi. 1996. Impak Pembangunan Terhadap Alam Sekitar. Bangi :

Universiti Kebangsaan Malaysia.

Jaspers, F.G.W. 2003. Institutional Arrangement for Integrated River Basin

Management. Water Policy. 5. 77-90.

Jonathan Jones, Jane Clary, and Ted Brown. 1999. Institutional Arrangement. Heany,

J.P., Pitt, R.E. & Field, R. 1998. Innovative Urban Wet-Weather Flow

Management Systems. Cincinnati : USEPA.

Shahrizaila Abdullah. 2000. Institutional Framework for Sustainable River Basin

Management in Malaysia. Presented in National Conference on Sustainable River

Basin Management in Malaysia. 13-14 Nov. 12pg.

Zainol Abidin Che Lah. 2000. Penyusunan Institusi dalam Pengurusan Sungai Negeri

Melaka. Presented in National Conference on Sustainable River Basin

Management in Malaysia. 13-14 Nov. 12pg.


1.0 pengenalan - abuaiman.files.wordpress.com filelembangan sungai berfungsi sebagai ... terkawal...

Documents