05. sceieton trunci
TRANSCRIPT
1
SCELETON TRUNCIHubungan antara Vertebrae
Hubungan antara vertebrae berupa :
1. Diarthrosis2. Synarthrosis
1. Diarthrosisterjadi di articlatio intervertebralis, antara
- facies articularis superior dan- facies articularis inferior
Vertebra cervicalis facies articularis, bidang membuka ke ventral gerakan terhadap aksis transfersal : - antefleksi
- retrofleksiaksis tegak lurus bidang permukaan
- rotasi disertai laterofleksi
Vertebra thoracalis facies articularis, bidang frontal kanan-kiri membentuk dataran bola dengan
titik tengah tepi ventral corpus vertebrae gerakan di dalam articulatio globoidea, 3 aksis
aksis longitudinal : rotasiaksis transversal : - antefleksi
- retrofleksiaksis sagital : laterofleksi
vertebra lumbalis facies articularis, bidang sagital kanan-kiri membentuk dataran silinder
dengan aksis melalui processus spinosus gerakan di dalam articulatio ginglymus :
- rotasi- laterofleksi- antefleksi – retrofleksi
2. SynarthrosisDikenal : a) synchondrosis
antara corpora vertebralia oleh discus intervertebralis, terdiri dari : - nucleus pulposus
- anulus fibrosus nucleus pulposus, bentuk bola, elastis berisi gelatin anulus fibrosus, jaringan fibrokartilago, serabutnya tersusun
konsentris discus intervertebralis leher dan lumbal lebih tebal
b) syndesmosis, hubungan berupa ligamenta
kanan-kiri
2
ligamentum flavum, menghubungkan arcus vertebrae ligamentum interspinale ligamentum supraspinale ligamentum longitudinale posterius, dorsal corpus vertebrae ligamentum longitudinale anterius, ventral corpus vertebrae ligamentum intertransversarium
Otot-otot yang menyebabkan gerakan sceleton truncia. Retrofleksi
Dilakukan oleh otot-otot dorsal sumbu transversal m. interspinalis m. transversospinalis : - m. semispinalis
- m. multifidus- m. rotatores
m. sacrospinalis : - m. iliocostalis- m. longisimus :
o m. longisimus dorsi
o m. longisimus cervicis
o m. longisimus capitis
- m. spinalis : m. spinalis dorsim. spinalis cervicism. spinalis capitis
m. spinotransversalis = m. spleniusm. splenius cervicism. splenius capitis
b. Antefleksi Dilakukan oleh otot-otot ventral sumbu transversal
m. longus colli m. scalenus anterior m. scalenus medius m. scalenus posterior m. psoas major m. sternocleidomastoideus m. obliquus externus abdominis m. obliquus internus abdominis m. rectus abdominis
c. Laterofleksi Dilakukan oleh otot-otot yang terletak di sebelah lateral sumbu sagital (bila bekerja sebelah)
m. sacrospinalis m. transversospinalis m. spinotransversalis m. obliquus ext. dan int. abdominis
3
m. longus colli m. rectus abdominis m. psoas major m. sternocleidomastoideus m. intertransversarius m. levator scapulae m. quadratus lumborum
d. Rotasi Otot yang menggerakkan menyilang sumbu longitudinal miring di ventral atau dorsal
m. transversospinalis (heterolateral) m. spinotransversalis (m. splenius)(homolateral) m. obliquus internus abdominis (homolateral) m. obliquus externus abdominis (heterolateral)
CINGULUM SUPERIOR
Dikenal beberapa persendian :1. Articulatio sternoclavicularis2. Articulatio acromioclavicularis3. Articulatio humeri
1. Articulatio sternoclavicularis bentuk sendi sellaris
antara extremitas sternalis claviculae dan incisura clavicularis sterni
dilengkapi discus articularis lebih sesuai capsula articularis luas diperkuat : - lig. interclavicularis
- lig. costoclavicularis- lig. sternoclavicularis
fungsional bersifat globoidea dengan sumbu- kranio - kaudal (gerakan ventral - dorsal)- sagital (gerakan kranial - kaudal)- transversal (sepanjang clavicula, rotasi)
(luas rotasi 22˚) sirkumduksio hambatan oleh : - lig. interclaviculare
- lig. sternoclaviculare- lig. costoclaviculare
2. Articulatio acromioclavicularis bentuk syndesmosis fungsional articulatio globoidea dengan sumbu :
4
- transversal (gerak scapula ke dorsal - ventral)- sagital (gerak angulus inferior scapulae ke medial dan leteral)- kraniokaudal (gerak scapula diputar)
3. Articulatio humeri hubungan cingulum superior dengan humerus antara caput humeri dan cavitas glenoidalis scapulae labrum glenoidale memperdalam cavitas morfologis sendi globoidea stratum sinoviale melekat pada batas kartilago articularis humeri dan labrum
glenoidale stratum fibrosum melekat pada collum anatomicum humeri diperkuat oleh : - lig. coracohumerale
- lig. glenohumerale superius/medius/inferius morfologis sendi globoidea, 3 aksis
- transversal (ante dan retrofleksi)- longitudinal (endo dan eksorotari)- sagital (adduksi dan abduksi)
hambatan abduksi : lig. acromioclavicularis gerakan – 2
a. Abduksio dilakukan oleh otot : - m. deltoideus
- m. supraspinatus- m. biceps brachii
o letak otot di lateral dan kranial sumbu sagital
o luas gerakan 90˚
o gerakan lebih 90˚ dilakukan di artic. sternoclavicularis
artic. acromioclavicularisoleh : m. serratus anterior
m. trapezius pars descendensm. trapezius pars ascendens
b. Adduksi Otot yang menggerakkan sebelah medial - kaudal sumbusagital : - m. pectoralis major (perlekatan pada humerus sebagai
huruf U)- m. latissimus dorsi- m. teres major- m. biceps brachii (caput breve)- m. triceps brachii- m. deltoideus pars clavicularis- m. deltoideus pars spinalis
c. Antefleksi
5
otot yang menggerakkan terletak di ventral sumbutransversal : - m. deltoideus (pars clavicularis)
- m. pectoralis major (pars clavicularis)- m. coracobrachialis- m. biceps brachii
luas gerakan 90˚ gerakan lebih terjadi juga di :
- artic. sternoclavicularis (sumbu transversal dan sagital)- artic. acromioclavicularis (sumbu transversal, sagital dan
longitudinal)
d. Retrofleksi otot yang menggerakkan dorsal aksis transversal
- m. deltoideus pars spinalis- m. teres major- m. latissimus dorsi- m. triceps brachii
gerakan retrofleksi lebih dilakukan oleh :- m. trapezius pars descendens- m. lavator scapulae- m. rhomboideus minor- m. rhomboideus major- m. pectoralis minor- m. trapezius pars transversa
e. Endorotasi otot yang melakukan disebelah ventral aksis longitudinal : -
m. subscapularis- m. pectoralis major - m. latissimus dorsi- m. deltoideus pars clavicularis - m. biceps brachii- m. teres major
f. Eksorotasi otot yang melakukan terletak di sebelah dorsal aksis longitudinal :
- m. infraspinatus - m. supraspinatus- m. teres minor - m. triceps brachii- m. deltoideus pars spinalis
BAHU (pundak)
Bentuk bahu ditentukan oleh : - m. deltoideus- m. trapezius pars descendens- tuberculum majus
m. deltoideus menutupi : - ventral caput longum m. bicipitis brachiicaput breve m. bicipitis brachii
- dorsal : m. supraspinatus
6
m. infraspinatusm. teres minorm. triceps brachii caput laterale
LENGAN ATAS
bentuk ditentukan oleh ventral : m. biceps brachiidorsal : m. triceps brachii
dijumpai fossa axillaris, yang dibatasi :- ventral : m. pectoralis major
m. pectoralis minorm. subclaviusfascia clavipectoralisclavicula
- dorsal : m. latissimus dorsim. subscapularism.teres major
- lateral : m.coracobrachialisprocessus coracoideus/humerus
- medial : m. serratus anteriormm. intercostalescosta I – VII
o bentuk pyramid bersisi empat
o puncak pertengahan clavicula medial proc. coracoideus
o basis dibentuk oleh fascia axillaris, yang meluas :
- ke ventral menjadi fascia pectoralis- ke dorsal fascia superficialis dorsi
Regio brachii daerah lengan atas antara :
- proksimal regio deltoidea dan regio axillaris- distal regio cubiti
tulang humerus otot – otot : - m. brachialis
- m. biceps brachii- m. triceps brachii – sebelah dorsal - m. coracobrachialis – sebelah medial proksimal
antara m. biceps brachii, m. brachialis danm.triceps brachii
terdapat sulcus bicipitalis medialis
Regio cubiti disusun oleh tulang : - ujung distal humerus
- ujung proksimal radius dan ulna
sebelah ventral
7
terdapat fossa cubiti, dibatasi :- proksimal oleh m. biceps brachii- lateral oleh m. brachioradialis, m. supinator- medial oleh m. pronator teres
ditutup oleh fascia cubiti (fascia brachii) saat artic. cubiti fleksi epicondylus medialis
epicondylus lateralisolecranon
membentuk segitiga sama sisi terdapat articulatio cubiti : hubungan lengan atas dan bawah terdiri dari :
o artic. humeroulnaris
o artic humeroradialis
o artic radioulnaris proximalis
Articulatio humeroulnaris dibentuk oleh : - trochlea humeri dan
- incisura semilunaris ulnae tipe sendi trochlearis suatu ginglymus, satu sumbu sumbu melalui trochlea humeri gerakan fleksi dan ekstensi
Fleksi, dilakukan oleh otot yang terdapat di ventral sumbu transversal : - m. biceps brachii- m. brachialis- m. brachioradialis- m. pronator teres- m. flexor carpi radialis- m. palmaris longus- m. flexor digitorum sublimis
Ekstensi, dilakukan otot - otot yang terdapat dorsal sumbu transversal :- m. triceps brachii- m. anconeus- m. extensor carpi radialis longus- m. extensor carpi radialis brevis- m. extensor digitorum communis- m. extensor carpi ulnaris
Articulatio humeroradialis dibentuk antara : - capitulum humeri dan fovea capituli radii tipe sendi globoidea 3 aksis
gerakan yang mungkin :- aksis transversal melalui trochlea humeri dan capitulum humeri- aksis longitudinal melalui titik tengah
circumferentia articularis capituli radii dan
8
circumferentia articularis capituli ulnae otot - otot yang melakukan gerakan fleksi dan ekstensi sama dengan otot
fleksi ekstensi artic. humeroulnaris
Articulatio radioulnaris proximalis dibentuk oleh circumf. artic. capituli radii dengan incisura radialis ulnae tipe sendi trochoidea sumbu longitudinal
bentuk articulation cubiti : trochoginglymus tiga sendi dalam artic. cubiti terdapat dalam satu capsula articularis stratum synoviale melekat ditepi kartilago epicondylus dan olecranon terdapat diluar capsula articularis processus coronoideus terdapat di dalam kapsula radius dan ulna selain membentuk artic. radioulnaris proximalis juga membentuk
artic. radioulnaris distalis dengan tipe sendi trochoidea gerakan terhadap aksis trochoidea sendi radioulnaris proximalis dan distalis :
pronasi dan supinasi radius mengelilingi ulna 120˚ - 140˚ radius dan ulna selain membentuk sendi diarthrosis juga dalam bentuk
syndesmosis dalam bentuk membrane interossea
Supinasi dilakukan oleh otot-otot : - m. supinator
- m. biceps brachii- m. brachioradialis- m. extensor carpi radialis longus- m. extensor pollicis brevis- m. extensor pollicis longus- m. abductor pollicis longus- m. extensor indicis proprius
serabut otot berjalan miring dorsal sumbu longitudinal kemudian melingkari sumbu
Pronasi dilakukan oleh otot-otot yang menyilang sebelah volar sumbu longitudinal :
- m. pronator teres- m. pronator quadratus- m. flexor carpi radialis- m. palmaris longus
-
TANGAN
Metacarpus melengkung kearah radiovolar, os metacarpale V terdorsal dua tonjolan di telapak tangan :
thenar di radial oleh otot ibu jari
9
hypothenar di ulnar oleh otot jari ke VIbu jari terdapat di bidang membentuk sudut 45˚ dengan bidang yang melalui jari-jari yang lain.
Articulatio radiocarpea dibentuk oleh : facies articularis carpea radii, cartil. triangularis dengan os
naviculare, os triquetrum dan os lunatum. tipe sendi elipsoidea sumbu panjang radioulnar dan sumbu pendek dorsovolar
gerakan fleksi - ekstensi gerakan abduksi radial ulnar,sumbu melalui os lunatum sumbu melalui os capitatum
artic. Intercarpea, sendi antara :- os. naviculare, os lunatum dan os triquetrum, dan os multangulum majus, os
multangulum minus, os capitatum os lunatum- cavum articulare membentuk S
hambatan gerakan :- lig. collaterale ulnare- lig. collaterale radiale- lig. radiocarpeum dorsale- lig. radiocarpeum volare- lig. carpi volare radiatum- lig. arcuatum carpi dorsale- lig. intercarpeum dorsale, volare dan interosseus
syndesmosis articulation radiocarpea- lig. carpi transversum- lig. carpi volare- lig. carpi dorsale
FleksiDilakukan oleh otot-otot yang terdapat di volar sumbu transversal
- m. flexor digitorum profundus- m. flexor pollicis longus- m. flexor digitorum sublimis- m. flexor carpi ulnaris- m. palmaris longus- m. flexor carpi radialis- m. abductor pollicis longus
otot-otot fleksor tersebut tersusun berlapis- lapisan terdalam, tengah dan terluar
pada waktu fleksi agar tendines otot tidak bergerak, diletakkan dalam sulcus carpi oleh lig. carpi transversum yang melekat antara : eminentia carpi medialis dan eminentia carpi ulnaris
10
tendo m. palmaris longus terletak di sebelah luarnya melekat pada aponeurosis palmaris yang terdiri dari serabut longitudinal dan transversal.
EkstensiDilakukan oleh otot-otot di sebelah dorsal sumbu transversal
- m. extensor pollicis longus- m. extensor carpi ulnaris- m. extensor carpi radialis brevis- m. extensor indicis proprius- m. extensor digitorum communis- m. extensor carpi radialis longus
Abduksi radialDilakukan oleh otot-otot disebelah radial sumbu dorsovolar
- m. abductor pollicis longus- m. extensor carpi radialis longus- m. flexor pollicis longus- m. flexor carpi radialis- m. extensor pollicis longus dan brevis
Abduksi ulnarDilakukan oleh otot-otot disebelah ulnar sumbu dorsovolar
- m. flexor carpi ulnaris- m. extensor carpi ulnaris- m. flexor digitorum sublimis- m. flexor digitorum profundus
tendo dibagian dorsal ujung radius dan ulna dieratkan oleh lig. carpi dorsale, agar tendo tidak berpindah tempat
terbentuk saluran didalam tendo, dan tendo dibungkus vagian tendinis venter otot-otot lengan bawah terdapat di bagian proksimal membesar, ke distal
mendekati sendi pergelangan mengecil
JARI – JARI
Terdapat 8 buah persendian
1. Articulatio carpometacarpea communisDibentuk oleh : os multangulum minus, os capitatum, os lunatum dengan
os metacarpale II sampai dengan V tipe sendi amphiarthrosis spatium tidak teratur gerakan sulit/tidak ada lig. carpometacarpeum volare dan dorsale
antara ossa carpalia dan metacarpalia II – V lig. bassium ossium metacarpalium dorsale, volare, interosseum
antara basis os metacarpale I – V 2. articulatio carpometacarpea prima
11
dibentuk oleh os multangulum majus dengan os metacarpalis I tipe sendi sellaris sumbu radioulnaris membentuk 45° dengan dataran radioulnaris, juga sumbu
dorsovolar gerakan tidak tepat fleksi – ekstensi sehingga disebut opposisi dan reposisi
terhadap sumbu radioulnar gerakan terhadap sumbu dorsovolar abduksi dan adduksi
3. Articulatio metacarpophalangea prima dibentuk oleh capitulum ossis metacarpalis I dengan phalanx I tipe sendi morfologis globoidea kemungkinan gerakan 1 aksis radioulnar karena lig. collaterale radiale dan ulnare
selalu tegang saat fleksi maupun ekstensi4. Articulatio metacarpophalangeales secunda, tertia, quarta et quinta
dibentuk oleh capituli ossa metacarpalia II, III, IV, V dengan basis phalanges I tipe sendi globoidea diperkuat lig. collaterale radiale dan ulnare selalu tegang saat fleksi sehingga
abduksi tidak dapat dilakukan (saat fleksi)5. Articulatio interphalangealis
dibentuk oleh capitulum satu phalanx dan phalanx distalnya tipe sendi trochlearis, sumbu radio ulnar dilengkapi lig. collaterale radiale dan ulnare selalu tegang pada posisi fleksi – ekstensi
Adduksi Dilakukan oleh otot-otot disebelah ulnar sumbu dorsovolar
- m. adductor pillicis- m. flexor pollicis brevis- m. extensor pollicis longus- m. interosseus dorsalis prima- m. opponens pollicis
AbduksiDilakukan otot-otot sebelah radial sumbu dorsovolar
- m. abductor pollicis brevis- m. abductor pollicis longus
OpposisiDilakukan oleh otot disebelah volar ulnar sumbu radioulnar berjalan dari volar radial ke dorsal ulnar
- m. flexor pollicis longus- m. flexor pollicis brevis- m. abductor pollicis
12
- m. opponens pollicis
Fleksi – Ekstensi di artic. metacarpophalangea prima fleksi oleh : - m. flexor pollicis longus
- m. flexor pollicis brevis ekstensi oleh : m. extensor pollicis longus
m. extensor pollicis brevis
Artic. metacarpophalangealis II, III, IV dan VAdduksi, dilakukan oleh otot : - mm. Interossei dorsales
- m. abductor digiti quintiAbduksi, dilakukan oleh otot : - mm. Interossei volarisEkstensi, dilakukan oleh otot : - m. extensor digitorum communis
- m. extensor indicis proprius- m. extensor digiti quinti proprius
Fleksi, dilakukan oleh otot : - m. flexor digitorum sublimis- m. flexor digiti quinti- m. palmaris longus
- m. flexor digitorum profundus
CINGULUM INFERIUS DAN TUNGKAI ATAS
PANGKAL PAHADibentuk oleh : os sacrum, os ilium dengan crista iliaca dan spina iliaca antarior
superior lebar pangkal paha ditentukan oleh :
- kedua tulang tersebut diatas- jarak trochanter major kanan – kiri
dari dorsal tampak dataran yang dibentuk oleh os sacrum, berbentuk rhombus (belah ketupat)
dataran ke kaudal runcing/sempit celah = crena ani symphisis pubica dan os pubis ditutupi oleh lemak menonjol, disebut mons
(=bukit) veneris (kelamin)
PAHA bentuk ditetapkan : ventral oleh m. quadriceps dan
mm. adductores
dorsal oleh m. biceps femorism. semimembranosusm. semitendinosusm. adductor magnus
dari ventral tampak alur dari kranial lateral ke kaudal medial dasar alur tersebut m. sartorius
Hubungan di cingulum inferius :
13
- diarthrosis, articulatio sacroiliaca- synarthrosis : 1. symphysis pubica (fibrocartilago interpubica)
2. syndesmosis antara os sacrum dan os ischii
Articulatio sacroiliaca dibentuk oleh facies auricularis ossis ilii dan ossis sacri permukaan sangat sesuai amphiarthrosis, gerakan sedikit diperkuat oleh : - lig. sacroiliacum interosseum
- lig. sacroiliacum interius- lig. sacroiliacum posterius longum- lig. sacroiliacum posterius breve- lig. iliolumbale
fungsi ligamentum : - menghambat gerakan- menggantung os sacrum diantara os coxae
Symphysis pubica hubungan antara kedua os pubis, synchondrosis mempunyai rongga, disebut pseudoarthrosis symphysis diperkuat oleh : serabut kolagen
lig. pubicum superiuslig. arcuatum pubis
Syndesmosis disusun oleh os sacrum dan os ischii terdiri dari : - lig. sacrospinosum
- lig. sacrotuberosum dataran melalui aditus pelvis membentuk sudut 6 - 70° dengan bidang
horizontal, disebut inclinatio pelvis Sp.iliaca anterior superior dan tuberculum pubicum dalam satu bidang frontal berat badan menekan os sacrum yang diteruskan ke os ilium berat badan berusaha memisah os ilium kanan – kiri pemisahan dihindari oleh os pubis yang berhubungan satu sama lain sebagai
symphysis pubica akibat tekanan basis ossis sacri bergerak ke kaudal, apex ke kranial gerakan ini di hambat oleh lig. sacrospinosum dan sacrotuberosum conjugata vera, jarak antara promontorium dan tepi kranial symphysis pubica
dapat ditambah dengan berbaring diatas tempat tidur dengan tungkai menggantung disebut posisi Walcer
posisi de Jonges , tidur kedua tungkai lurus ditekuk ke ventral semaksimal mungkin tuber ischiadium akan tertarik ke ventral
Articulatio coxae dibentuk antara acetabulum dan caput femoris cartilago articularis di facies lunata terdapat labrum glenoidale, fibrokartilago ditepi acetabulum incissura acetabuli tidak ada labrum, diganti lig. transversum
14
caput femoris masuk lebih dari separo tipe sendi globoidea, bersifat enarthrosis sumbu melalui caput stratum sinoviale melekat pada cartilago articularis stratum fibrosum melekat dilinea intertrochanterica gerakan terhadap aksis : transversal, sagital dan longitudinal sendi diperkuat oleh : - lig. iliofemorele pars lateralis/medialis
- lig. pubocapsulare- lig. ischiocapsulare- zona orbicularis- lig. teres capitis
ligamentum tersebut juga dapat menghambat gerakan tergantung letaknya terhadap aksis transversal, sagital dan longitudinal
AntefleksiDilakukan oleh otot-otot sebelah ventral sumbu transversal
- m. iliopsoas - m. pectineus- m. rectus femoris - m. gracilis- m. sartorius - m. tensor fasciae latae- m. adductor magnus - m. gluteus medius- m. adductor brevis - m. gluteus minimus- m. adductor longus
RetrofleksiDilakukan oleh otot-otot dorsal sumbu transversal
- m. gluteus maximus - m. biceps femoris- m. gluteus medius - m. adductor magnus- m.semimembranosus - m. quadratus femoris- m. semitendinosus
AbduksiDilakukan oleh otot-otot yang melewati sumbu sagital disebelah lateral dari proksimal ke distal
- m. gluteus minimus - m. rectus femoris- m. gluteus medius - m. sartorius- m. gluteus maximus - m. piriformis- m. tensor fasciae latae
AdduksiDilakukan oleh otot yang melewati sumbu sagital medial dari proksimal ke distal
- m. adductor magnus - m. gluteus maximus- m. semimembranosus - m. adductor brevis- m. gracilis - m. adductor longus- m. pectineus - m. semitendinosus- caput longum m. bicipitis femoris - m. psoas major
- m. iliacus
15
EndorotasiDilakukan oleh otot yang menyilang sumbu longitudinal di sebelah lateral dari proksimal ventral ke distal dorsal atau menyilang sebelah medial subu longitudinal dari proksimal dorsal ke ventral distal
Exorotasi menyilang sumbu longitudinal disebelah medial dari proksimsl ventral ke
distal dorsal - m. ilipsoas - m. adductor longus- m. pectineus - m. adductor magnus- m. adductor brevis
menyilang sumbu longtudinal di sebelah ventral dari proksimal ke distal medial
- m. sartorius- rectus femoris
menyilang sumbu longitudinal di sebelah dorsal dari proksimal medial ke distal lateral
Di daerah paha dikenal adanya :1. trigonum femorale yang dibatasi oleh :
proksimal : lig. inguinalelateral : m. sartoriusmedial : m. gracilis
2. fossa illiopectinea yang dibatasi oleh :proksimal : pecten ossis pubis
ateral lateral : m. iliopsoasmedial : m. pectineus
3. canalis adductorius, dibagi pars muscularis dan pars membranaceadibatasi oleh : - lateral m. vastus medialis m. vastus
medialis
- medial dorsal m. adductor longus m adductor magnus
- ventral m. sartorius membrana vastoadductoria
canalis adductorius melalui hiatus adductorius ke fossa poplitea yang dibatasi oleh : proksimal lateral m. biceps femoris
proksimal medial m. semimembranosusm. semitendinosus
distal kedua caput m. gastrocnemiushiatus adductorius : celah dibatasi oleh insertio m. adductor magnus di labium mediale linea aspera, dan epicondylus medialis femoris
Fascia
Ke distal
16
disebut fascia lata yang dibedakan lam. superficislislam. profunda
lam. superficialis melekat pada ligamentum inguinale, membungkus m. sartorius
lamina profunda melekat pada lig. iliopectineum sampai eminentia iliopectinea, kemudian melekat padapecten ossis pubis sampai tuberculumpubium, bersatu dengan lam. superficialis
kedua lamina setelah bersatu disebelah medial melekat pada labium mediale linea aspera dan sebelah lateral melekat pada labium laterale linea aspera
TUNGKAI BAWAH
Articulatio genu menghubungkan tungkai atas dan bawah dibentuk oleh : - condyli femoris - condyli tibiae
- menisci - patella penyesuaian permukaan sendi dengan meniscus lateralis dan medialis sebuah
jaringan fibrokartilago, melekat pada tibia meniscus : di ventral dihubungkan dengan yang lain oleh lig. transversum genu
di median melekat pada fossa intercondyloidea stratum synoviale melekat pada stratum fibrosum di kranial patella, stratum synoviale lanjut sebagai bursa suprapatellaris dibagi menjadi 5 persendian :
- articulatio femoropatellaris- articulatio meniscofemoralis lateralis- articulatio meniscotibialis lateralis- articulatio meniscofemoralis medialis- articulatio meniscotibialis medialis
stratum fibrosum nyata di sebelah dorsal, sebelah ventral diganti tendo m. quadriceps femoris
ligamentum yang memperkuat :- lig. popliteum obliquum - lig. collaterale laterale- lig. popliteum arcuatum - lig. cruciatum anterius- lig. collaterale mediale - lig. cruciatum posterius
Ekstensi dilakukan terhadap sumbu transversal melalui condylus femoris jarak tempat perlekatan lig. collaterale pada femur dan fibula jauh, sehingga pada
ekstensi ligamentum tegang lig. collaterale mediale lebar dan menyebar serabut-serabut ada yang tegang hambatan oleh lig. collaterale dan lig. cruciatum anterius otot yang melakukan : - m. vastus medialis - m. rectus femoris
- m. vastus intermedius - m. tensor fasciae latae- m. vastus lateralis
17
serabut jaringan pengikat dari m.vastus lateralis dan medialis ke lig patellae dan condylus tibiae disebut : retinaculum patellae mediale dan laterale
pada akhir ekstensi tarjadi eksorotasi, tertarik lig. cruciatum
Fleksi dilakukan terhadap sumbu transversal di sebelah dorsal dari proksimal ke distal otot yang melakukan :
- m. semimembranosus - m. sartorius- m. semitendinosus - m. popliteus- m. biceps femoris - m. gastrocnemius- m. gracilis
Eksorotasi dilakukan oleh otot yang melewati sumbu longitudinal di sebelah lateral dari
kraniodorsal ke kaudoventral otot yang melakukan : - m. biceps femoris
- m. tensor fasciae latae- caput mediale m. gastrocnemius (sebelah medial sumbu dari kranioventral ke kaudodorsal)
Endorotasi dilakukan oleh otot melewati sumbu longitudinal disebelah medial dari kraniodorsal
ke kaudoventral otot yang melakukan :
- m. semimembranosus - m. gracilis- m. semitendinosus - m. sartorius- m. popliteus
(sebelah dorsal sumbu dari kraniolateral ke kaudomedial)- caput laterale m. gastrocnemius
(lateral sumbu dari kranioventral ke kaudodorsal)
GERAKAN KAKI
Articulatio talocruralis menghubungkan tungkai bawah dan kaki disusun di satu pihak oleh : - facies artic. inferior tibiae
- facies artic. malleoli medialis- facies artic. malleoli lateralis
dilain pihak oleh : - trochlea tali gerakan : fleksi dorsal (ekstensi) dan fleksi plantar ligamentum kanan – kiri sendi berfungsi sebagai lig. collaterale ligamentum sebelah medial : - lig. calcaneo tibiale
- lig. talotibiale posterior- lig. talonaviculare- lig. talotibiale anterior
18
ligamentum sebelah lateral : - lig. talofibulare posterior- lig. talofibulare anterior- lig. calcaneofibulare
Fleksi dilakukan oleh otot sebelah dorsal sumbu transversal
- m. gastrocnemius - m. tibialis posterior- m. soleus - m. peroneus longus- m. flexor hallucis longus - m. peroneus brevis- m. flexor digitorum longus
tendo - m. flexor hallucis longus - m.flexor digitorum longus- m. tibialis posterior
dieratkan oleh lig. laciniatum, terbentang dari malleolus medialis ke dataran medial tuber calcanei, diselubungi vagina tendineum
tendo m. peroneus longusm. peroneus brevis
dilengkapi vaginea tendineum dieratkan oleh retinaculum musculorum yang terbentang antara malleolus lateralis ke dataran lateral tuber calcanei
Ekstensi dilakukan oleh otot disebelah ventral sumbu transversal
- m. tibialis anterior- m. extensor hallucis longus- m. extensor digitorum longus
terikat oleh lig. transversum crucis yang terbentang antara malleolus lateralis dan medialis, dilengkapi vagina tendineum
sendi diantara ossa tarsalia disebut artic. intertarsae artic. talonavicularis dan calcaneocuboidea disebut artic. dari Chopart
gerakan yang mungkin di artic. talocalcaneonavicularis terhadap sumbu dari facies lateralis talaris calcanei melalui sulcus tali ke collum tali disebelah medial dorsal
- arah gerakan : pengangkatan tepi medial kaki (supinasi)dilakukan oleh otot : - m. triceps surae
- m. flexor hallucis longus- m. tibialis posterior- m. flexor digitorum longus- m. tibialis anterior- m. extensor hallucis longus
pengangkatan tepi lateral kaki (pronasi) dilakukan oleh otot : terletak disebelah lateral distal sumbu :
- m. peroneus longus- m.peroneus brevis- m. extensor digitorum longus
articulatio tarsometatarsalis = articulatio Lifranci- dibentuk oleh os cuboideum, os cuneiforme dengan basis ossa metatarsalia
19
articulatio metatarsophalangealis- antara capitulum ossis metatarsal I – V dengan basis phalanges- tipe sendi globoidea- gerakan yang mungkin hanya terhadap sumbu :
dorsoplantar : abduksi adduksitransversal : fleksi ekstensi
Fleksi :- m. flexor hallucis longus - mm. Interossei- m. flexor digitorum longus - m. adduktor hallucis- m. quadratus plantae - m. abduktor hallucis- m. flexor hallucis brevis - m. abductor digiti quinti- m. flexor digitorum brevis - m. flexor digiti quinti proprius- mm. lumbricale- m. apponens digiti quinti
Ekstensi- oleh otot sebelah dorsal sumbu transversal
o m. ext. hallucis longus
o m. ext. digitorum longus
o m. ext. hallucis brevis
o m. ext. digitorum brevis
Abduksi- oleh otot sebelah medial/lateral sumbu dorsoplantar mm. interossei dorsalis
Adduksi- oleh otot sebelah medial sumbu dorsoplantar mm. interossei plantare- articulatio interphalangialis
o mempunyai aksis transversal dengan gerakan fleksi ekstensi
Fleksi : dilakukan oleh otot-otot sebelah plantar sumbu▫ m. flexor hallucis longus
▫ m. flexor hallucis brevis
▫ m. flexor digitorum longus
▫ m. flexor digitorum brevis
Ekstensi : dilakukan oleh otot sebelah dorsal sumbu▫m. ext. digit. Longus ▫ m. ext. hall. Brevis
▫m. ext. digit. Brevis ▫ m. ext. hall. Brevis
▫mm interossei dorsalis/plantaris
▫mm. lumbricales
KAKI
bentuk kaki detentukan oleh : ▫ tuber calcanei
▫ ossa metatarsalia
▫ capitulum ossis metatarsalis I
20
▫ phalanges
yang menapak di tanah/dasar : - tuber calcanei- os metatarsal V- capitulum ossis metatarsal V – I- phalanges terakhir- jari III – V fleksi
dikenal arcus pedis yang dibedakan :▫ arcus plantaris longitudinalis medialis
▫ arcus plantaris longitudinalis lateraalis
▫ arcus plantaris transversus
lengkung pedis dipertahankan oleh :▫ lig. calcaneonaviculare plantare
▫ lig. plantare longum
▫ aponerosis plantaris