uo~s~a~asa)~ajasle)~lna)ewje4d ~sewje~uelewp~4~jad … · hospital selayang dalam bidang...

~seWJe~uelewp~4~Jadue~fie4esUO~S~A~a Sa)~AJasle)~lna)ewJe4d

Laporan Tahunan BPF 2008 | 1


CARTA ORGANISASI .................................................................... 3

PENGENALAN ............................................................................... 4

SUMBER PROGRAM ...................................................................... 5

AKTIVITI DAN PENCAPAIAN ..................................................... 6

PEMBANGUNAN ORGANISASI DAN MODAL INSAN ................ 6

AKTIVITI LATIHAN DAN PERKEMBANGAN PROFESSIONAL YANG BERTERUSAN .................................................................... 8

LEMBAGA FARMASI MALAYSIA ............................................... 10

FARMASI KOMUNITI .................................................................. 14

KAWALAN REGULATORI FARMASI (BIRO PENGAWALAN FARMASEUTIKAL KEBANGSAAN) .......................................... 17

PENGUATKUASAAN DAN PELESENAN .................................. 23

PENGURUSAN PENJAGAAN FARMASEUTIKAL .................... 34

HALA TUJU ................................................................................. 84

KESIMPULAN .............................................................................. 89


CARTA ORGANISASIPENGARAH KANAN

PERKHIDMATAN FARMASI (JUSA A)

FARMASI REGULATORI (BPFK)

PENGARAH FARMASI REGULATORI (BPFK)

JUSA C

PUSAT PENDAFTARAN

PRODUK

PUSAT KAWALAN

KUALITI

PUSAT PELESENAN &

KOMPLIANS

PUSAT PASCA PENDAFTARAN

PUSAT PEMBANGUNAN

ORGANISASI

PENTADBIRAN DAN KEWANGAN

BAHAGIAN PENGUATKUASA

FARMASI

PENGARAH PENGUATKUASA FARMASI (KUP JUSA B)

TIMBALAN PENGARAH OPERASI & SIASATAN

(U54)

OPERASI

RISIKAN

SIASATAN

PERLESENAN

KAWALAN PEMESONGAN

PREKURSOR

PERUNDANGAN

PENDAKWAAN

TIMBALAN PENGARAH

PENCEGAHAN & PERLINDUNGAN

(U54)

IKLAN

PERLINDUNGAN PENGGUNA

KUALITI

BAHAGIAN PERKHIDMATAN FARMASI

NEGERI & WILAYAH

TIMBALAN PENGARAH KESIHATAN NEGERI (F)

BAHAGIAN AMALAN & PERKEMBANGAN

FARMASI

PENGARAH AMALAN DAN PERKEMBANGAN

FARMASI (JUSA C)

TIMBALAN PENGARAH

AMALAN FARMASI (U54)

PEROLEHAN FARMASEUTIKAL

AMALAN & PEMBANGUNAN

FARMASI

PENGURUSAN FARMASI KLINIKAL

HARGA UBAT

FORMULARI

KESELAMATAN PENGUBATAN

MAKLUMAT UBAT DAN PENDIDIKAN

PENGGUNA

TIMBALAN PENGARAH PERKEMBANGAN

FARMASI (U54)

KUALITI DAN STANDARD

PEMBANGUNAN SUMBER

MANUSIA & KERJAYA

DASAR UBAT NASIONAL

PENGURUSAN LEMBAGA FARMASI

LATIHAN/CPD

PENYELIDIKAN & PEMBANGUNAN/

PENILAIAN TEKNOLOGI

FARMASI KOMUNITI

INTER-AGENSI & HUBUNGAN

ANTARABANGSA


PENGENALAN Program Farmasi, Kementerian Kesihatan Malaysia (KKM) sebagai agensi utama

kerajaan dalam sektor farmaseutikal bertanggungjawab untuk memastikan ubat –

ubatan adalah berkualiti, selamat, berkesan serta mampu dan mudah diperolehi

dengan mencukupi dan saksama; agar dapat digunakan secara terapeutik dan

berkesan bagi memperbaiki taraf kesihatan dan kualiti hidup orang awam. Program

Farmasi terdiri daripada 3 sub-bahagian iaitu Bahagian Kawalan Regulatori ( Biro

Pengawalan Farmaseutikal Kebangsaan, BPFK), Bahagian Penguatkuasa Farmasi

serta Bahagian Amalan dan Perkembangan Farmasi yang memainkan 3 peranan

utama iaitu:

i. menyumbang secara terus kepada penjagaan kesihatan dengan menubuh

dan melaksanakan sistem pendaftaran bagi produk farmaseutikal dan produk

penjagaan kesihatan di samping mengawal industri farmaseutikal bagi

memastikan kualiti ubat – ubatan dalam negara.

ii. melindungi pengguna dari ubat – ubatan yang berbahaya, iklan ubat yang

mempedayakan dan amalan – amalan perubatan yang tidak

bertanggungjawab melalui penguatkuasaan akta – akta dan peraturan –

peraturan yang berkaitan

iii. mengoptimakan terapi ubat – ubatan dan pemberian penjagaan farmaseutikal

yang efisien dengan memastikan pengurusan pemilihan, pembelian dan

pengedaran farmaseutikal yang berkesan serta penggunaan ubat yang

rasional dan kos-efektif melalui perkhidmatan farmasi profesional dan farmasi

klinikal yang terkini.


SUMBER PROGRAM

Program Farmasi diketuai oleh seorang Pengarah Kanan dan dibantu oleh Pengarah

Penguatkuasa Farmasi, Pengarah Amalan dan Perkembangan Farmasi dan

Pengarah Farmasi Regulatori. Tenaga kerja bagi keseluruhan Program Farmasi,

KKM mengikut kategori anggota dan aktiviti adalah seperti di Jadual 1 dan 2.

JADUAL 1: Tenaga Kerja Pegawai Farmasi (2008)

Kategori/Aktiviti Gred Bil. Jawatan Isi Kosong % Isi

Pengarah Kanan JUSA A 1 1 0 100

Penguatkuasa Farmasi

JUSA C 1 1 0 100

U54 2 2 0 100

U52 5 5 0 100

U48 37 19 18 51

U44 67 43 24 64

U41 309 204 105 66

Amalan dan Perkembangan Farmasi

JUSA C 1 0 1 0

U54 19 15 4 79

U52 53 47 6 89

U48 130 55 75 42

U44 396 205 191 52

U41 2645 2177 468 82

Farmasi Regulatori

(BPFK)

JUSA C 1 1 0 100

U54 3 3 0 100

U52 8 8 0 100

U48 33 19 14 58

U44 23 18 5 78

U41 142 116 26 82

Jumlah 3876 2939 937 76

Sumber: Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM


JADUAL 2: Tenaga Kerja Penolong Pegawai Farmasi di Perkhidmatan Farmasi (2008)

Kategori/Aktiviti Gred Bil. Jawatan Isi Kosong % Isi

Penguatkuasaan Farmasi

U40 0 0 0 0

U38 0 0 0 0

U36 3 3 0 100

U32 9 8 1 89

U29 8 5 3 63

Amalan dan Perkembangan Farmasi

U40 7 4 3 57

U38 30 28 2 93

U36 80 50 30 63

U32 381 381 0 100

U29 2591 2227 364 86

Farmasi Regulatori (BPFK)

U40 0 0 0 0

U38 0 0 0 0

U36 2 2 0 100

U32 8 8 0 100

U29 70 58 12 83

Jumlah 3189 2774 415 87


AKTIVITI DAN PENCAPAIAN PEMBANGUNAN ORGANISASI DAN MODAL INSAN

Penstrukturan Semula Organisasi

Dengan pertambahan beberapa jawatan Gred U54,U52, U44 dan U41 di BPF pada

2008 organisasi BPF telah disusun semula berasaskan cadangan penstrukturan

semula BPF yang pernah dikemukakan ke KKM. Kini terdapat 15 portfolio bagi

aktiviti Amalan & Perkembangan Farmasi dan 10 portfolio bagi aktiviti

Penguatkuasaan Farmasi.

Berkuatkuasa Januari 2008, KKM telah meluluskan permohonan untuk menukar

gelaran jawatan bagi Program Perkhidmatan Farmasi dimana Ketua Program


Perkhidmatan Farmasi menggunakan gelaran Pengarah Kanan Perkhidmatan

Farmasi, Ketua Bahagian Penguatkuasaan Farmasi menggunakan gelaran

Pengarah Penguatkuasa Farmasi, Ketua Bahagian Amalan dan Perkembangan

Farmasi menggunakan gelaran Pengarah Amalan dan Perkembangan Farmasi dan

Pengarah Biro Pengawalan Farmaseutikal Kebangsaan menggunakan gelaran

Pengarah Farmasi Regulatori. KKM juga telah meluluskan permohonan untuk

menukarkan gelaran jawatan Pembantu Farmasi kepada Penolong Pegawai

Farmasi berkuatkuasa Jun 2008.

Pertambahan Tenaga Kerja Farmasi i. Pertambahan Jawatan

Pertambahan jawatan anggota Perkhidmatan Farmasi untuk tempoh tahun

2001-2008 adalah menggalakkan terutamanya bagi jawatan lantikan Gred U41

dan jawatan naik pangkat Gred U44 hingga U54 bagi Pegawai Farmasi serta

jawatan lantikan Gred U29 dan jawatan naik pangkat Gred U32 hingga U40 bagi

Penolong Pegawai Farmasi (sila rujuk Jadual 3).

JADUAL 3 :Bilangan Jawatan Anggota Farmasi (2001 -2008)

Kategori/Gred 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Pegawai Farmasi

Jusa A 1 1 1 1 1 1 1 1 Jusa C 3 3 3 4 4 4 *3 *3 U54 13 13 13 13 13 12 27 24 U52 21 21 45 53 66 U48 68 97 113 180 184 175 201 200 U44 58 217 290 491 486 U41 569 849 980 1,314 1,414 1,477 2,357 3,096 Penolong Pegawai Farmasi U40 1* 2 2 7 7 U38 5 9 23 23 30 30 U36 33 41 47 51 54 60 75 85 U32 201 245 277 248 329 347 375 398 U29 2,199 2,319 2,407 2,447 2,459 2,459 2,549 2,669 Sumber: Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM

* 1 jawatan JUSA C (KUP) telah dikembalikan kepada jawatan hakiki iaitu U54 di

Jabatan Kesihatan Negeri Selangor apabila penyandangnya bersara.


ii. Pengambilan Pegawai Farmasi dan Penolong Pegawai Farmasi Pada tahun 2008, seramai 729 orang Pegawai Farmasi Provisional (PRP) telah

memasuki perkhidmatan awam untuk menjalankan latihan siswazah selama

setahun, seramai 529 PRP telah tamat latihan menjadi Ahli Farmasi Berdaftar

Penuh (FRP) dan telah ditempatkan untuk bertugas ke seluruh negara. Bagi

Penolong Pegawai Farmasi pula, seramai 97 lantikan baru dari graduan Kolej

Sains Kesihatan Bersekutu, Kementerian Kesihatan Malaysia (KSKB-KKM) telah

memasuki perkhidmatan awam, 27 permohonan Penolong Pegawai Farmasi

bersara bertugas secara kontrak telah diperakukan.

iii. Kenaikan Pangkat

Sepanjang tempoh 2008 ini, seramai 24 Pegawai Farmasi U48 telah dinaikkan

pangkat ke Gred U52 (memangku). Bagi Penolong Pegawai Farmasi pula

seramai 11 orang telah dilantik untuk memangku gred U38 dan 164 orang untuk

memangku gred U32.

AKTIVITI LATIHAN DAN PERKEMBANGAN PROFESSIONAL YANG BERTERUSAN

PERUNTUKAN Program Farmasi, KKM telah diperuntukkan sebanyak RM 1,546,667 bagi aktiviti

Latihan Dalam Perkhidmatan di bawah peruntukan belanja pembangunan RMK-9

untuk tahun 2008.

Pengagihan peruntukan latihan kepada negeri / institus adalah seperti berikut:

a) Bahagian Perkhidmatan Farmasi KKM : RM 702,211

b) Negeri/Institusi : RM 299,000

c) Latihan Luar Negara :RM 545,456


Pengendalian Kursus

1. Kursus Dalam Negara

Sepanjang tahun 2008 sebanyak 467 sesi kursus , persidangan dan bengkel

telah dilaksanakan.

Kursus Sangkutan Sehingga akhir tahun 2008 seramai 37 Pegawai Farmasi telah dihantar menjalani

latihan sangkut dalam bidang klinikal di Hospital Kuala Lumpur, Hospital Melaka,

Hospital Pulau Pinang, Hospital Putrajaya, Hospital Sultanah Aminah, Johor dan

Hospital Selayang dalam bidang farmakoterapi umum, nefrologi, respiratori,

Medication Therapy Adherence Clinic (MTAC) dan farmakokinetik klinikal.

2. Kursus Luar Negara Seramai 49 anggota perkhidmatan farmasi telah dihantar ke luar negara pada

tahun 2008 bagi mengikuti kursus, bengkel dan lawatan sambil belajar. Negara-

negara tersebut adalah Amerika Syarikat, Australia, Austria, Brunei, China,

Denmark, India, Indonesia, Itali, Jepun, Jerman, Kemboja, Korea, Singapura,

Switzerland dan Thailand.

3. Perbelanjaan

Perbelanjaan sebenar pengendalian kursus, persidangan dan bengkel 2008

ialah sebanyak RM 1,452,076 atau 93.88 % dari peruntukan latihan.

JADUAL 4: Latihan Dalam dan Luar Negara (2008)

Latihan Peruntukan

(RM) Perbelanjaan

(RM) %

Latihan Dalam Negara 1,001,211 934,026 93.29

Latihan Luar Negara 545,456 518,050 94.98

JUMLAH 1,546,667 1,452,076 93.88 Sumber: Bahagian Perkhidmatan Farmasi KKM


LEMBAGA FARMASI MALAYSIA

Lembaga Farmasi Malaysia (LFM) ditubuhkan mengikut peruntukan seksyen 3 Akta

Pendaftaran Ahli Farmasi 1951.

AHLI-AHLI LEMBAGA FARMASI

LFM terdiri dari 17 orang ahli termasuk 2 ahli ex-officio iaitu Ketua Pengarah

Kesihatan dan Pengarah Kanan Perkhidmatan Farmasi.

Keahlian LFM adalah:

• Presiden – Ketua Pengarah Kesihatan – ex- officio

• Pengarah Kanan Perkhidmatan Farmasi – ex- officio/ Pendaftar

• Lapan Ahli Farmasi Berdaftar dari perkhidmatan awam

• Tiga Ahli Farmasi Berdaftar dari universiti

• Dua Ahli Farmasi bukan dalam perkhidmatan awam

• Tiga Ahli Farmasi bukan dalam perkhidmatan awam yang dicalonkan oleh

persatuan yang mewakili farmasi swasta.

FUNGSI

Lembaga Farmasi bertanggungjawab dalam kawalan profesion dan praktis farmasi

melalui aktiviti berikut:

i. Pendaftaran dan Pembatalan Pendaftaran Ahli Farmasi;

ii. Pendaftaran dan Pembatalan Pendaftaran Pertubuhan Perbadanan;

iii. Pendaftaran Ahli Farmasi Pendaftaran Provisional (Provisionally

Registered Pharmacist)

iv. Pengiktirafan Ijazah Farmasi;

v. Meluluskan premis untuk latihan bagi Ahli Farmasi Provisional;

vi. Menyediakan garis panduan dan piawaian ke atas isu-isu berkaitan

dengan pengiktirafan bagi program dan praktis farmasi;

vii. Mengendalikan Peperiksaan Perundangan Farmasi;

viii. Menjalankan siasatan terhadap aduan-aduan praktis tidak beretika ahli

farmasi


Dalam menjalankan tugas-tugas ini, Lembaga Farmasi dibantu oleh beberapa

jawatankuasa iaitu:

i. Jawatankuasa Penilaian Ijazah dan Pendaftaran Ahli Farmasi dan

Pertubuhan Perbadanan (JKIP);

ii. Jawatankuasa Peperiksaan Perundangan Farmasi;

iii. Jawatankuasa Latihan;

iv. Jawatankuasa Continuous Professional Development (CPD) di bawah

LFM

v. Jawatankuasa Siasatan (COI)

Peperiksaan Perundangan Farmasi

Lembaga Farmasi telah menjalankan 4 peperiksaan perundangan farmasi dalam

tahun 2008. Peratus calon lulus adalah seperti jadual 5.

JADUAL 5: Peperiksaan Perundangan Farmasi ( 2005-2008)


Pengiktirafan Program Farmasi

Dalam tahun 2008, terdapat 13 Institusi Pengajian Tinggi yang menawarkan ijazah

farmasi dan 5 daripadanya adalah Institusi Pengajian Tinggi awam (IPTA) manakala

selebihnya adalah Institusi Pengajian Tinggi Swasta (IPTS). Dalam tahun yang sama

LFM telah mecadangkan untuk memberi kelulusan bagi memulakan program farmasi

kepada Masterskill College of Nusing and Health, SEGI College dan Monash

University Malaysia Campus.

Dalam tahun 2008, Panel Penilai LFM telah membuat lawatan pemantauan kali

kedua ke Cyberjaya University College of Medical Sciences dan Lawatan

Pengiktirafan ke University College of Sedaya International. LFM telah memberi

2005 2006 2007 2008 Jumlah calon 275 753 696 1046 Jumlah calon lulus 126 694 343 854 % Lulus 45.82% 92.16% 49.28% 81.64 %


pengiktirafan provisional untuk program Sarjana Muda dalam bidang Farmasi

(Kepujian) dari International Medical University dan Pengiktirafan Penuh untuk

Program Sarjana dalam bidang farmasi dari University Nottingham Malaysia

Campus.

Pendaftaran Ahli Farmasi, Pertubuhan Perbadanan dan Ahli Farmasi Provisional

Sepanjang 2008, seramai 617 orang ahli farmasi telah didaftarkan dan bilangan ini

menunjukkan peningkatan berbanding 2007. Ringkasan bilangan ahli farmasi yang

berdaftar mengikut tahun boleh dirujuk di jadual 6.

JADUAL 6: Bilangan Pendaftaran oleh Lembaga Farmasi (2000 – 2008)

Sumber: Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM * KW – Khidmat Wajib

PERKARA TAHUN 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Jumlah Ahli Farmasi Baru Berdaftar

259

310

310

393

447

379

437

534

617

Jumlah Ahli Farmasi Pelatih

248

256

299

329

327

KW bermula

KW bermula

KW bermula

KW bermula

Jumlah Ahli Farmasi Berdaftar Provisional

0

0

0

0

0

420

529

614 722

Jumlah Pertubuhan Perbadanan Berdaftar

9

27

39

78

92

87

107 98 43

Jumlah Sijil Pengekalan Tahunan/ Siji Tahunan Ahli Farmasi

2,437

2,665

2,916

3,160

3,506

3,965

4,292

4,422 5,924

Jumlah Sijil Pengekalan Siji Tahunan Pertubuhan Perbadanan

52

83

85

105

164

218

270

414 371


RAJAH 1: Jumlah Ahli Farmasi Baru Berdaftar (2000 – 2008)


Ahli Farmasi Provisional

Dengan terlaksananya Perkhidmatan wajib pada 2 September 2004, bermula pada

tahun 2005, seramai 420 orang ahli farmasi provisional telah berdaftar. Pada tahun

2006, sebanyak 529 ahli farmasi provisional telah berdaftar dengan Lembaga

Farmasi Malaysia diikuti dengan sebanyak 614 ahli farmasi provisional telah

berdaftar pada tahun 2007. Dalam tahun 2008, sebanyak 722 pendaftaran

provisional telah dikeluarkan.

Letter of Good Standing

Lembaga Farmasi Malaysia telah mengeluarkan Letter of Good Standing kepada

ahli farmasi yang memohon untuk berdaftar dengan Lembaga Farmasi negara lain.

Jadual 7 menunjukkan permohonan Letter of Good Standing sepanjang tahun 2008.

259310 310

393447

379

437

534

617

0

100

200

300

400

500

600

700

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Bila

ngan

Ahl

i Far

mas

i Bar

u B

erda

ftar

TAHUN


JADUAL 7: Jumlah “Letter of Good Standing” yang dikeluarkan mengikut Negara dalam tahun 2008


FARMASI KOMUNITI Program Farmasi menerusi Pekeliling Pengurusan Farmasi bil 20/2008, membenarkan Pegawai Farmasi menjalankan lokum di luar waktu pejabat dengan

syarat mendapat kelulusan ketua jabatan masing – masing. Walaubagaimanapun,

pegawai farmasi perlu memastikan bahawa lokum tersebut tidak mengganggu

tumpuan serta kelancaran kerja sebagai penjawat awam serta tidak melibatkan

kepentingan peribadi (conflict of interest). Peluang ini diharap dapat meningkatkan

pengetahuan, kemahiran pegawai farmasi dan sikap profesionalisme secara

keseluruhannya.

Unit Farmasi Komuniti telah ditubuhkan di Bahagian Perkhidmatan Farmasi pada

tahun 2008 dengan 3 tugas utama iaitu;

i. mengumpul dan mengemaskini maklumat dan data berkaitan farmasi komuniti

dan semua pihak yang terlibat dalam penjagaan kesihatan seluruh Malaysia.

ii. menjadi urusetia Mesyuarat Jawatankuasa Quality Use of Medicine dan

iii. memproses permohonan menjalankan lokum Pegawai Farmasi KKM.

No. Negara Jumlah surat yang dikeluarkan 1. Australia 7 2. Hong Kong 1 3. New Zealand 2 4. Singapura 9 5. United States of America 1 6. United Kingdom 11

JUMLAH 31


Bilangan farmasi komuniti di Malaysia adalah seperti jadual 8.

JADUAL 8: Bilangan Farmasi Komuniti Mengikut Negeri (2008) Negeri Bilangan Farmasi Komuniti

Johor 156

Kedah 113

Kelantan 68

Melaka 49

Negeri Sembilan 54

Pahang 54

Perak 175

Perlis 11

Pulau Pinang 263

Sabah 97

Sarawak 151

Selangor 346

Terengganu 25

WP Kuala Lumpur 199

WP Labuan 6

JUMLAH 1767



Bilangan permohonan locum yang dibenarkan adalah seperti jadual 9.

JADUAL 9: Bilangan Permohonan Locum Yang Diluluskan mengikut Negeri/ Institusi (2008)

Negeri/Institusi

Bilangan Permohonan Locum Diluluskan

BPFK 4

CRC 1

HKL 5

Johor 15

Kedah 3

Kelantan 2

Melaka 6

Negeri Sembilan 4

Perak 14

Perlis 1

Pulau Pinang 8

Sabah 13

Sarawak 7

Selangor 19

Terengganu 1

WP Kuala Lumpur 1

JUMLAH 104



KAWALAN REGULATORI FARMASI (BIRO PENGAWALAN FARMASEUTIKAL KEBANGSAAN)

KEPASTIAN KUALITI, EFIKASI DAN KESELAMATAN PRODUK

BPFK memainkan peranan penting selaku Sekretariat kepada Pihak Berkuasa

Kawalan Dadah (PBKD) dan bertanggungjawab dalam memastikan produk

terapeutik yang diluluskan di pasaran adalah selamat, berkesan dan berkualiti serta

memastikan ubat semulajadi dan kosmetik yang diluluskan adalah selamat dan

berkualiti.Sejak pendaftaran ubat dilaksanakan pada tahun 1985, sejumlah 233,758

permohonan untuk pendaftaran produk telah diterima. Sejumlah 226,758 status

produk direkodkan sehingga Disember 2008 disebabkan masalah ‘backlog’ dan dari

itu, sejumlah 207,911 (91.7%) produk telah didaftarkan dan 18,847 (8.3%)

permohonan telah ditolak oleh PBKD atas sebab-sebab tertentu (Sila rujuk kepada

Rajah 2).

Sejumlah 33,444 permohonan untuk pendaftaran produk telah dibentangkan kepada

PBKD pada tahun 2008. Selepas penilaian dibuat ke atas setiap permohonan,

32,165 produk telah didaftarkan sehingga Disember 2008. Jumlah ubat preskripsi,

ubat bukan preskripsi, produk tradisional dan produk kosmetik yang didaftarkan oleh

PBKD adalah 409 (1.3%), 272 (0.8%), 953 (3.0%) dan 30,531 (94.9%) masing-

masing (Sila rujuk kepada Rajah 3). Dalam tahun 2008, sejumlah 615 permohonan

produk termasuk 171 (27.8%) ubat preskripsi, 112 (18.2%) ubat bukan preskripsi

dan 332 (54.0%) produk tradisional telah ditolak oleh PBKD atas pelbagai sebab.

Pihak PBKD telah membatalkan pendaftaran 190 produk, yang melibatkan 90

(47.4%) ubat preskripsi, 15 (7.9%) ubat bukan preskripsi, 78 (41.0%) produk

tradisional dan 7 (3.7%) produk kosmetik disebabkan pembatalan kontrak pengilang

dan isu campurpalsu. Selain itu, pihak PBKD telah mengantungkan pendaftaran 474

produk atas sebab-sebab tertentu.

Pengenalan kepada sistem secara atas talian untuk pendaftaran produk dan

pelesenan oleh BPFK merupakan sejarah dalam pembangunan regulatori

farmaseutikal di Malaysia. Malaysia merupakan agensi regulatori pertama di dunia

yang melaksanakan permohonan pendaftaran produk secara atas talian pada 2002,

bermula dengan produk kosmetik kemudiannya diimplementasikan untuk produk


mengandungi racun berjadual (produk terkawal) dan produk bukan racun (produk

OTC) pada Julai 2003, produk tradisional pada Januari 2004 diikuti dengan produk

veterinar pada Ogos 2007. Statistik berkaitan dengan pendaftaran produk adalah

seperti yang dinyatakan dalam Jadual 10 dan 11.

RAJAH 2 : Statistik Pendaftaran Produk (1985-2008)


RAJAH 3 : Produk yang didaftarkan oleh PBKD (2008)


Permohonan Ditolak

8.3% (18,847)

Produk Didaftar91.7% (207,911)

Ubat Preskripsi1.3% (409)

Ubat Bukan Preskripsi0.8% (272)

Produk Tradisional3.0% (953)

Produk Kosmetik94.9% (30,351)


JADUAL 10 : Permohonan Pendaftaran Produk (1985 – 2008)

Tahun Ubat Racun Berjadual

Ubat Bukan Racun

Produk Tradisional Kosmetik

Jumlah Tahunan Kumulatif

1985-1990 9,166 5,935 - - 15,101 15,101 1991 481 305 - 42 828 15,929 1992 150 60 3,973 145 4,328 20,257 1993 376 111 7,059 51 7,597 27,854 1994 400 168 4,080 31 4,679 32,533 1995 440 239 288 58 1,025 33,558 1996 617 671 415 130 1,833 35,391 1997 532 635 668 123 1,958 37,349 1998 587 606 938 277 2,408 39,757 1999 796 789 1,347 610 3,542 43,299 2000 427 444 1,523 262 2,656 45,955 2001 578 487 1,154 150 2,369 48,324 2002 509 448 1,603 214 2,774 51,098 2003 263 266 1,471 26,177 28,177 79,275 2004 529 720 2,220 30,630 34,099 113,374 2005 703 645 1,807 28,632 31,787 145,161 2006 465 630 1,526 24,558 27,179 172,340 2007 555 560 1,325 25,534 27,974 200,314 2008 604 483 1,120 31,237 33,444 233,758

Jumlah 18,178 14,202 32,517 168,861 233,758 Sumber: Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM

JADUAL 11 : Jumlah Kumulatif Produk Berdaftar (2003 – 2008)

Tahun Ubat Racun Berjadual

Ubat Bukan Racun

Produk Tradisional Kosmetik Jumlah

2003 10,143 7,463 12,851 6,751 37,208

2004 10,496 7,689 13,821 47,513 79,519

2005 10,823 7,989 15,129 83,525 117,466

2006 11,356 8,686 16,857 108,240 145,139

2007 11,805 9,098 18,200 136,643 175,746

2008 12,214 9,370 19,153 167,174 207,911 Sumber: Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM


Pengawasan produk-produk berdaftar di pasaran merupakan sebahagian daripada

proses regulatori dalam memastikan komplians yang berterusan terhadap

keselamatan, efikasi dan kualiti produk. Sampel produk-produk berdaftar dalam

pasaran akan diambil untuk ujian di bawah program surveilans. Untuk tujuan ini,

sejumlah 2,272 sampel produk berdaftar telah diambil pada tahun 2008.

Berdasarkan keputusan analisa ujian makmal, 112 kelompok produk dikenakan

tindakan Panggilbalik Tahap III (dalam masa 30 hari) kerana masalah kualiti.

Tindakan panggilbalik tersebut melibatkan 10 (9%) ubat preskripsi, 7 (6%) ubat

bukan preksripsi, 92 (82%) produk tradisional dan 3 (3%) produk kosmetik (Sila rujuk

kepada Rajah 4). Pendaftaran 22 produk pula telah dibatalkan kerana sampel yang

diuji didapati dicampurpalsu dengan bahan racun berjadual.

Sejumlah 2,375 label dan sisip bungkusan juga telah dipantau di bawah program

surveilans. Surat amaran telah dikeluarkan untuk 293 produk yang didapati tidak

mematuhi keperluan pelabelan yang telah ditetapkan. BPFK turut menjalankan

siasatan ke atas 468 aduan produk yang diterima daripada profesional kesihatan

dan orang awam dan tindakan punitif seperti panggilbalik telah dilakukan ke atas

sesetengah produk berkenaan. Sejumlah 4,826 laporan kesan advers (ADR) ubat

telah diterima, dengan peningkatan sebanyak 58% berbanding dengan jumlah

penerimaan pada tahun sebelumnya. Dari jumlah tersebut, 4,487 laporan dikaji dan

4,382 laporan dihantar kepada Pusat Pemonitoran ADR WHO di Uppsala, Sweden.

Analisis daripada laporan ADR yang diterima menunjukkan lebih daripada 50% dan

26% merupakan laporan ADR yang masing-masing dilaporkan daripada kalangan

ahli farmasi dan doktor perubatan yang berkhidmat di hospital kerajaan (Sila rujuk

kepada Rajah 5).

Dalam aspek kawalan kualiti, sejumlah 55,479 ujian telah dijalankan ke atas 4,376

sampel, di mana 1,487 (34.0%) sampel adalah untuk permohonan pendaftaran,

2,296 (52.5%) dari aktiviti surveilans, 132 (3.0%) sampel aduan produk, 408 (9.3%)

sampel dari aktiviti penguatkuasaan dan 53 (1.2%) daripada sumber lain (Sila rujuk

kepada Rajah 6).


Pada tahun 2008, sebanyak 245 lesen untuk premis pengilang telah dikeluarkan di

mana 69 (28.2%) lesen adalah untuk premis bagi produk farmaseutikal dan 176

(71.8%) lesen adalah untuk pengilang tradisional. 377 lesen pengimport telah

dikeluarkan di mana 223 (59.2%) adalah lesen untuk produk ubat farmaseutikal dan

154 (40.8%) lesen adalah untuk produk tradisional. Untuk lesen pemborong, 1,031

telah dikeluarkan di mana 479 (46.5%) adalah untuk produk mengandungi racun

berjadual dan 552 (53.5%) untuk produk bukan racun, ubat tradisional dan kosmetik

(Sila rujuk kepada Rajah 7).

RAJAH 4 : Produk yang dikenakan tindakan Panggilbalik Tahap III (2008)


RAJAH 5 : Analisis laporan kesan advers ubat (ADR) berdasarkan kategori pelapor (2003-2008)


Ubat Preskripsi9% (10)

Ubat Bukan Preskripsi

6% (7)

Ubat Tradisional82% (92)

Produk Kosmetik3% (3)

2003 2004 2005 2006 2007 2008Pegawai Perubatan 646 988 1079 1273 1075 1272lain-lain (Ahli Farmasi,

Pegawai Pergigian) 169 352 606 726 1283 2416

Doktor/Doktor pakar Swasta 60 83 157 64 61 214Syarikat 141 188 368 330 409 751Hospital/Universiti 47 54 153 150 240 173

0500

10001500200025003000

Bila

ngan

Pel

apor


RAJAH 6 : Statistik mengenai pengujian sampel (2003-2008)


RAJAH 7 : Statistik mengenai lesen-lesen yang dikeluarkan (2003-2008)


PENGLIBATAN ANTARABANGSA

BPFK terus memainkan peranan aktif dalam usaha harmonisasi melalui penglibatan

dalam ASEAN Consultative Committee for Standards and Quality (ACCSQ),

Pharmaceutical Product Working Group (PPWG), Traditional Medicines and Health

Supplements Product Working Group (TMHS PWG) dan ASEAN Cosmetic

Committee (ACC). Penglibatan antarabangsa yang lain termasuk memudahkan

integrasi penjagaan kesihatan ASEAN dan EC-ASEAN Economic Cooperation on

Quality, Standards and Conformity Assessments, serta aktiviti-aktiviti

4,876 4,266 4,887 5,223 4,794 4,376

51,251 51,42461,406 63,410

68,774

55,479

010,00020,00030,00040,00050,00060,00070,00080,000

2003 2004 2005 2006 2007 2008

Bila

ngan

Sam

pel

Tahun

Nombor Sampel

875 864943 970 1,034 1,031

316456

652776

873

377217 227

296 336 373245

0

200

400

600

800

1000

1200

2003 2004 2005 2006 2007 2008Bila

ngan

Les

en D

ikel

uark

an

Tahun

Pemborong Pengimport


Pharmaceutical Inspection Cooperation Scheme (PIC/s). BPFK turut terlibat dalam

perundingan antarabangsa lain seperti Mesyuarat Teknikal dan menggerakkan

Bilateral Arrangements dengan Negara ASEAN serta terlibat dalan rundingan

Malaysia-US Free Trade Agreement (MUSFTA). BPFK juga mengimplementasi

ASEAN Cosmetic Directives (ACD) mulai 1 Januari 2008 dengan memulakan

prosedur notifikasi untuk kosmetik.

LAWATAN DAN LATIHAN KEPADA PELAWAT LUAR NEGARA

Sepanjang tahun 2008, BPFK menerima 24 orang pelawat luar negara dari Ethiopia,

Indonesia, Myanmar, Nepal, Sudan dan Uganda. Pelawat-pelawat yang datang

untuk lawatan sambil belajar telah diberi latihan mengikut keperluan spesifik masing-

masing dalam aspek kawalan kualiti, pendaftaran produk, amalan perkilangan baik

dan pelesenan atau farmakovigilan dan surveilan.

PENGUATKUASAAN DAN PELESENAN

LEMBAGA IKLAN UBAT

i. Kawalan Iklan Akta Ubat (Iklan dan Jualan) 1956 memperuntukkan kawalan ke atas pengiklanan

ubat, alat, penyembuh dan iklan berkaitan perkhidmatan perubatan dan kesihatan.

Terdapat peruntukan dalam akta untuk membentuk Lembaga Iklan Ubat (LIU) yang

bertanggung jawab dalam melengkapkan peraturan untuk pengiklanan di atas.

Lembaga ini telah menyediakan dua garispanduan yang membantu para pengiklan

dalam menyediakan format iklan yang boleh diterima dan sesuai untuk disiarkan di

pelbagai jenis media pengiklanan di seluruh negara. Objektif garispanduan ini

adalah untuk memastikan pengiklanan secara bertanggungjawab dalam

mempromosikan jualan ubat, alat, penyembuh dan perkhidmatan serta kemahiran

yang berkaitan dengan perubatan dan kesihatan. Statistik permohonan iklan pada

tahun 2008 adalah seperti di Jadual 12 manakala perbandingan untuk tahun 2006-

2008 di Jadual 13.


JADUAL 12: Permohonan Iklan (2008)

Jenis Iklan Permohonan

diterima Kelulusan

‘Fast Track’

Kelulusan Biasa

Tidak Lulus

Tidak Perlu

Kelulusan

Yuran Dikutip

(RM) Produk 1333 990 182 27 35 133,300

Perkhidmatan 274 112 90 14 2 27,400

Jumlah 1607 1102 272 41 37 160,700


JADUAL 13 : Statistik Permohonan Kelulusan Iklan (2006 – 2008)

Aktiviti/Tahun 2006 2007 2008

Bil. permohonan diterima 1657 1980 1607

Bil. kelulusan secara biasa 1428 1619 1374

Bil. kelulusan secara ‘Fast Track’ 1028 (62.04%)

1306 (65.96%)

1333 (82.95%)

Jumlah bayaran RM 165,700 RM 198,000 RM 160,700 Sumber: Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM

ii. Pemonitoran Iklan Yang Disiarkan

Pemonitoran iklan ini melibatkan aktiviti pengawalseliaan semua iklan yang disiarkan

di dalam media cetak seperti akhbar utama dan tempatan, majalah pelbagai bahasa,

risalah untuk umum, bahan-bahan promosi oleh syarikat jualan langsung dan media

elektronik seperti radio, televisyen dan internet. Aktiviti pemonitoran ini juga

bergantung kepada aduan yang diterima daripada pengguna atau orang awam,

pengiklan, syarikat dan beberapa organisasi bukan kerajaan. Surat amaran

dikeluarkan kepada penyiar iklan dan pengedar produk yang berkaitan apabila iklan

yang tiada kelulusan LIU disiarkan dikesan. Tindakan mahkamah juga diambil untuk

penyiaran iklan bagi kes-kes tertentu yang didapati melanggar Akta Ubat (Iklan dan

Jualan) 1956.


iii. Dialog Kawalan Iklan Dengan Pihak Media, Pengiklan dan Agensi Berkaitan

Pada tahun 2008, sebanyak 14 dialog mengenai kawalan iklan dengan pihak media,

pengiklan serta agensi yang berkaitan telah diadakan. Dialog ini bertujuan

mendapatkan kerjasama mereka dalam memastikan iklan produk dan iklan

perkhidmatan yang diluluskan oleh LIU sahaja disiarkan kepada orang awam.

Pendekatan dialog ini juga adalah salah satu usaha bahagian ini dalam mengawal

iklan-iklan yang mengelirukan orang awam dan secara tidak langsung memberi

pendidikan kepada orang ramai.

JADUAL 14 : Jumlah Surat Amaran Yang dikeluarkan (2008)

Surat Amaran Ditujukan Kepada Jumlah Surat Amaran Dikeluarkan Penerbit Iklan 2 Pengiklan Produk/Perkhidmatan 67 Penerbit & Pengiklan 58 Jumlah 127


PELESENAN Pengeluaran semua jenis lesen adalah seperti di Jadual 15. Terdapat peningkatan

sebanyak 50 Lesen Racun Jenis A, 32 Premis Farmasi dan penurunan sebanyak

120 Lesen Racun Jenis B, 229 Permit NaOH berbanding tahun 2007. Selangor

mengeluarkan jumlah Lesen A yang tinggi diikuti dengan WPKL dan Pulau Pinang

(rujuk jadual 16). Sebanyak 900 Lesen A dikeluarkan di Selangor, 450 Lesen A di

WPKL dan 323 Lesen A dikeluarkan di Pulau Pinang pada 2008. Semua premis

diperiksa setiap tahun kecuali negeri Selangor yang membuat pemeriksaan

sekurang – kurangnya sekali dalam 2 tahun.


JADUAL 15: Jumlah Pengeluaran Lesen (2006 – 2008)

Lesen dan Permit 2006 2007 2008 Lesen Racun Jenis A 2,803 3,005 3055 Lesen Racun Jenis B 1,366 1,674 1554 Lesen Racun Jenis D 8 9 8 Lesen Racun Jenis E 8 16 18 Permit NaOH 1,783 2,166 1937 Jumlah Pengeluaran Lesen & Permit 5,968 6,870 6572 Bilangan Premis Farmasi 2,032 1,994 2026


JADUAL 16 : Pengeluaran Lesen dan Permit Mengikut Negeri (2008) Negeri Lesen Racun

Jenis A Lesen Racun

Jenis B Lesen Racun

Jenis D Lesen Racun

Jenis E Permit NaOH

Perlis 12 7 1 - 5 Kedah 142 89 5 - 51 P. Pinang 323 232 - - 197 Perak 228 91 - 4 171 Selangor 900 378 - 1 442 WP KL 450 77 - 1 30 N. Sembilan 82 45 - - 92 Melaka 74 63 - - 88 Johor 227 217 - 9 407 Pahang 83 66 2 - 152 Terengganu 18 21 - - 27 Kelantan 84 19 - - 16 Sabah 204 96 - - 100 Sarawak 221 129 - 3 155 WP Labuan 7 24 - - 4 JUMLAH 3,055 1,554 8 18 1,937



PENGAWALAN PREKURSOR DAN BAHAN KIMIA TERKAWAL

BPF adalah pihak berkuasa yang mengawal pengimportan dan pengeksportan

prekursor di bawah Artikel 12, United Nations Convention Against Illicit Traffic In

Narcotic Drugs And Psychotropic Substances 1988. Selain itu, kawalan juga

dilakukan terhadap bahan-bahan kimia lain yang banyak berlaku penyalahgunaan.

Semua prekursor dan bahan kimia terkawal ini telah disenaraikan di bawah Perintah

Kastam (Larangan Mengenai Eksport) dan Perintah Kastam (Larangan Mengenai

Import) untuk prekursor dalam Jadual I konvensyen ini. Disamping itu prekursor dan

bahan kimia terkawal ini juga telah disenaraikan dalam Senarai Racun kecuali

toluene, methylethyl ketone dan aseton di bawah Akta Racun 1952. Pengeluaran

Pre-Export Notification (PEN) adalah satu mekanisma yang digunakan untuk

menghalang pemesongan prekursor kepada pasaran haram yang bertujuan untuk

memberitahu Pihak Berkuasa negara pengimport mengenai pengeksportan

prekursor yang disenaraikan di bawah Konvensyen. Penggunaan sistem secara atas

talian (permit elektronik) dalam memproses permohonan permit dan PEN telah

dapat mempercepatkan proses kelulusan.

Bagi tahun 2008, sebanyak 271 kelulusan permit import dikeluarkan berbanding 275

pada tahun 2007 manakala sebanyak 561 kelulusan permit eksport dikeluarkan

berbanding 590 pada tahun 2007 (Rujuk Rajah 8). Bagi kelulusan eksport produk

yang mengandungi ephedrine/pseudoephedrine, sebanyak 107 kelulusan diberikan

pada tahun 2008 berbanding 99 pada tahun 2007. Sebanyak 687 PEN dikeluarkan

pada tahun 2008 berbanding 686 pada tahun 2007 manakala sebanyak 1925 PEN

yang diterima pada tahun 2008 berbanding 1872 pada tahun 2007.


RAJAH 8 : Kelulusan Yang Dikeluarkan Bagi Aktiviti Import dan Eksport (2007 -2008)


KAWALAN PEMESONGAN (DIVERSION)

i. Tindakan ke atas pemesongan ubat-ubat psikotropik dan terkawal :

Pendekatan “A-MORE”

Pada tahun 2008, pendekatan “A-MORE” telah dijalankan di mana pendekatan

diversion audit di gabungkan bersama kaedah pemantauan (monitoring) dan kajian

(research). Produk berdaftar yang mengandingi dadah berbahaya (Methadone),

bahan psikotropik (buprenorphine, benzodiazepine, dihidrokodeine dan zolpidem)

dan ubat terkawal (dekstromethorphan dan pseudoephedrine) telah ditingkatkan

pemantauannya dengan menjalankan program audit pemesongan. Dari 101 buah

klinik perubatan dan farmasi berlesen yang disiasat, sebanyak 35 atau 35% telah

diambil tindakan kerana melakukan pelbagai kesalahan dibawah Akta yang

dikuatkuasakan.

ii. Latihan “hands-on” mengatasi masalah pemesongan ubat-ubat preskripsi

Pada bulan Februari 2008, Kursus ‘Prescription Drug Diversion’ telah dianjurkan

untuk memberi pendedahan kepada kaedah-kaedah terkini bagi mengatasi masalah

pemesongan ubat preskripsi yang mengandungi bahan psikotropik dan ubat

terkawal .

275

590

99

686

1872

271

561

107

687

1925

0 500 1000 1500 2000 2500

Permit Import

Permit Eksport

Eksport Produk

PEN Dikeluar

Maklumbalas PEN

2008

2007


RAJAH 9: Audit Diversion Yang Dijalankan Mengikut Negeri (2008)


SIASATAN

Siasatan dijalankan ke atas semua kes yang didapati melanggar Akta-Akta yang

dikuatkuasakan oleh Bahagian Penguatkuasa Farmasi. Akta-akta yang tersebut

adalah Akta Racun 1952, Akta Jualan Dadah 1952, Akta Ubat (Iklan dan Jualan)

1956, Akta Pendaftaran Ahli Farmasi 1951 dan Akta Dadah Berbahaya 1952. Setiap

cawangan penguatkuasa farmasi negeri menjalankan siasatan ke atas kes-kes yang

melanggar akta-akta tersebut di negeri masing-masing. Pada tahun 2008 sebanyak

998 kes disiasat berbanding dengan 971 kes dalam tahun 2007. Sebanyak 787 kes

baru yang diterima pada tahun 2008 berbanding 638 kes pada 2007

TINDAKAN OPERASI SERBUAN Tindakan operasi dipertingkatkan pada tahun 2008 untuk mengatasi masalah

pengedaran, pengilangan dan pengimpotan produk dicemari racun terutamanya

bahan peransang seks bagi lelaki dan agen pelangsing bagi perempuan, produk

palsu dan juga penyalahgunaan bahan-bahan psikotropik dan penyelewengan

bahan-bahan ini oleh klinik perubatan dan Farmasi. Unit Tindakan Khas Operasi

Serbuan dibantu oleh unit-unit lain di Bahagian Perkhidmatan Farmasi dan dari

semua Cawangan Penguatkuasa Farmasi (CPF) Negeri serta agensi penguatkuasa

6

3

13

2

911

4

108

45

11 11

4

02468

101214

Perli

s

Keda

h

P. P

inan

g

Pera

k

Sela

ngor

WPK

L

N.

Sem

bila

n

Mel

aka

Joho

r

Paha

ng

Tren

ggan

u

Kela

ntan

Sara

wak

Saba

h

Bila

ngan

Aud

it

Negeri


dari Jabatan dan kementerian lain dalam melaksanakan misi yang tersebut. Operasi

serbuan sentiasa dijalankan dari masa ke masa di seluruh negara samaada oleh

pegawai-pegawai dari CPF negeri berkenaan sahaja atau pun oleh pegawai-

pegawai dari semua CPF dalam operasi besar-besaran.

Pemeriksaan serta serbuan dilakukan ke atas pengilang produk farmaseutikal

berlesen dan pengilang haram, pengimpot, pengedar, syarikat jualan langsung dan

sebagainya. Turut diperiksa dan diserbu ialah klinik perubatan dan premis Farmasi

yang diketahui membekalkan dan memesongkan stok bahan-bahan psikotropik

kepada penagih. Rampasan terbanyak adalah dari jenis produk peransang seks,

produk tradisional tidak berdaftar, produk racun tidak berdaftar dan produk

pelangsing, selain dari rampasan produk kosmetik dicemari racun. Pencapaian bagi

tahun 2008 berbanding dengan tahun sebelumnya adalah seperti yang ditunjukkan

dalam Jadual 17, 18 dan 19.

RAJAH 10: Jadual Nilai Rampasan, RM (2005-2008)


10

18

36

29

0

10

20

30

40

2005 2006 2007 2008

Nila

i Ram

pasa

n (R

M)

Tahun


JADUAL 17 : Nilai Rampasan (%) Mengikut Negeri (2008)

Negeri Nilai Rampasan (%) BPF Ibupejabat 0.02 Johor 2.24 Kedah 1.29 Kelantan 1.18 Melaka 1.70 N.Sembilan 0.45 Pahang 25.8 Perak 0.95 Perlis 1.08 Pulau Pinang 21.76 Sabah 2.26 Sarawak 2.01 Selangor 27.91 Terengganu 0.51 WP Kuala Lumpur 10.79 WP Labuan 0.02


JADUAL 18 : Rampasan (%) Mengikut Kategori Produk (2008)

Kategori Produk Peratusan Rampasan

Tradisional Tidak Berdaftar 46.9 Produk Racun Tidak Berdaftar 46.2 Peransang Seks 3.4 Kosmetik 2.0 Produk Psikotropik 0.8 Produk Pelansing 0.5 Lain-lain 0.2


PENDAKWAAN

Sepanjang Tahun 2008, sejumlah 479 kes telah selesai didakwa dengan jumlah

kutipan denda sebanyak RM1,296,290. Pecahan pendakwaan mengikut Akta yang

dikuatkuasakan dan negeri adalah seperti di dalam Jadual 20. Kutipan denda bagi

kesalahan di bawah Akta Jualan Dadah 1952 memberikan kutipan tertinggi iaitu

sejumlah RM836,690 (64.5%) diikuti kesalahan di bawah Akta Racun 1952 sejumlah


RM321,150 (24.8%). Ketinggian jumlah kutipan denda di bawah Akta Jualan Dadah

1952 adalah disebabkan hukuman denda yang tinggi di bawah Seksyen 12(1) iaitu

denda RM25,000 bagi individu dan di bawah Seksyen 12(2) iaitu denda RM50,000

bagi badan korporat. Jumlah kes yang selesai didakwa di bawah Akta ini adalah 215

kes bebanding dengan kes selesai didakwa di bawah Akta Racun 1952 iaitu 205

kes.

Kekurangan kutipan denda di bawah Akta Ubat (Iklan dan Jualan) 1956 adalah

disebabkan kurangnya kes yang dibawa ke Mahkamah untuk pendakwaan dan

hukuman yang rendah iaitu RM3,000. Kutipan denda mengikut negeri pula

menunjukkan Selangor mempunyai kutipan tinggi iaitu sejumlah RM299,690 (23.2%)

diikuti Sabah dengan jumlah RM251,650 (19.4%). Melaka juga menunjukkan kutipan

denda yang tinggi sepanjang tahun 2008 dengan jumlah RM123,300 (9.5%). Secara

keseluruhan menunjukkan peningkatan kutipan denda bagi tahun 2008 berbanding

tahun 2007. Dalam tahun 2007 jumlah kutipan denda adalah sebanyak

RM1,028,100.


JADUAL 19 : Pendakwaan (Selesai) Mengikut Akta dan Negeri (2008)

Bil. Negeri

Akta Racun 1952

Akta Racun 1952

(Bahan Psikotropi

k)

Akta Jualan Dadah 1952

Akta Ubat

(Iklan & Jualan)

1956

Jumlah Kes & %

Jumlah Kutipan Denda (RM)

Peratus Kutipan Denda

1. Perlis 2 1 2 - 5 (10) 17,200 1.3

2. Kedah 2 - 2 - 4 (1) 10,000 0.8

3. Pulau Pinang 7 4 18 3 32 (7) 98,300 7.6

4. Perak 12 2 29 - 43 (9) 99,300 7.7

5. Selangor 33 7 32 4 76 (16) 299,690 23.2

6. WP K. Lumpur 40 2 7 2 51 (11) 73,100 5.6

7. N. Sembilan 1 - 5 - 6 (1.5) 18,600 1.4

8. Melaka 2 1 20 - 23 (4.5) 123,300 9.5

9. Johor 17 5 9 2 33 (7) 80,450 6.2

10. Pahang 11 1 12 - 24 (4.5) 44,400 3.4

11. Terengganu 7 2 3 3 15 (3) 29,900 2.3

12. Kelantan 11 - 15 - 26 (5) 64,800 5.0

13. Sarawak 16 - 22 - 38 (8) 75,600 5.8

14. Sabah 44 8 36 8 96 (20) 251,650 19.4

15. WP Labuan - 1 3 1 5 (1) 7,000 0.6

16. BPF, KKM - - - 2 2 (0.5) 3,000 0.2

Total 205 34 215 25 479 1,296,290 Total Fine Collected

321,150 (24.8)

110,950 (8.6)

836,690 (64.5)


PERUNDANGAN FARMASI

Rang Undang-undang Farmasi yang baru telah dideraf telah didorong bagi tujuan

menggabungkan semua akta – akta berkaitan yang dikuatkuasakan. Rang undang –

undang ini disediakan dalam teks Bahasa Inggeris dan sedang diterjemahkan ke

Bahasa Malaysia.


Bahagian Penguatkuasa Farmasi mengkaji akta dan peruntukan yang

dikuatkuasakan untuk meningkatkan tindakan penguatkuasaan. Pada tahun 2008,

deraf – deraf berikut telah di hantar kepada Penasihat Undang – undang KKM. i. Pindaan Undang-Undang mengenai Notifikasi Kosmetik di bawah Peraturan-

Peraturan Kawalan Dadah dan Kosmetik 1984. ii. Perluasan Akta Pendaftaran Ahli Farmasi 1951 ke Sarawak dan Labuan dan iii. Pindaan Undang-Undang mengenai permit bagi doktor yang mengendalikan

rawatan Therapi Gantian Methadon di bawah Peraturan-Peraturan Racun

(Bahan Psikotropik) 1989.

Hanya pegawai yang diberikuasa boleh menguatkuasakan akta – akta dan

peraturan. Pada tahun 2008, sejumlah 4 warta kerajaan telah dikeluarkan, 22 jenis

racun telah dimasukkan ke dalam Senarai Racun (Jadual Pindaan), Akta Racun

1952 melalui keputusan mesyuarat oleh Lembaga Racun. 87 kad kuasa

penguatkuasa farmasi, 84 Surat Kuasa di bawah Akta Ubat (Iklan & Penjualan)

1956, 87 Surat Kuasa di bawah Akta Racun 1952, 84 Surat Kuasa Mendakwa di

bawah seksyen 377(b) Kanun Tatacara Jenayah dan 82 Kad kuasa untuk

memeriksa kad pengenalan telah dikeluarkan.

PENGURUSAN PENJAGAAN FARMASEUTIKAL

PEROLEHAN FARMASEUTIKAL BPF memainkan peranan memberi perkhidmatan sokongan teknikal terhadap

perkhidmatan perolehan dan pembekalan ubat-ubatan dan bukan ubat terutamanya

melalui syarikat konsesi. Aktiviti Perolehan Farmaseutikal termasuklah menyelaras

urusan tender ubat-ubatan dengan mengenalpasti keperluan ubat-ubatan sedia ada

dan ubat baru untuk memproses perolehan ubat-ubatan secara tender. BPF juga

bertindak sebagai penyelaras untuk penentuan spesifikasi teknikal dan penilaian

teknikal tawaran tender sebagai sebahagian dari prosedur perolehan secara tender.

Dalam tahun 2008, 5 mesyuarat spesifikasi teknikal bagi 146 ubat telah dijalankan.

Jawatankuasa Penilaian Teknikal Ubat telah mengadakan 7 mesyuarat untuk


menilai 90 ubat yang disertai oleh 282 petender. Nilai perolehan ubat-ubatan untuk

kegunaan di semua hospital dan klinik kesihatan di KKM pada tahun 2008 ialah

RM1,510 juta. Perbelanjaan ubat-ubatan di KKM pada tahun 2008 menunjukkan

peningkatan sebanyak 397% berbanding dengan perbelanjaan pada tahun 1998

sejumlah RM303.8 juta.

JADUAL 20: Perbelanjaan Ubat-ubatan KKM (1998-2008)

Tahun Jumlah Perbelanjaan (RM Juta)

% Peningkatan Berbanding Tahun Sebelumnya

1998 303.80 16.00% 1999 326.20 7.37% 2000 346.30 6.16% 2001 485.00 40.05% 2002 526.50 8.56% 2003 751.30 42.70% 2004 808.00 7.55% 2005 915.40 13.29% 2006 1233.00 34.70% 2007 1355.00 9.89% 2008* 1510.00 11.44%

Sumber: Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM * Termasuk peruntukan pembangunan

RAJAH 10: Perbelanjaan Ubat – Ubatan KKM (1998 – 2008)


16 7.37 6.16 40.05 8.56 42.7 7.55 13.29 34.7 9.89 11.44

303.8 326.2 346.3

485 526.5

751.3808

915.4

12331355

1510

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Peni

ngka

tan

Perb

elan

jaan

(%)

Peer

bela

njaa

n (R

M J

uta)

% Peningkatan Perbelanjaan Perbelanjaan (RM Juta)


JADUAL 21: Bilangan Mesyuarat Penentuan Spesifikasi dan Mesyuarat Penilaian Teknikal Dijalankan (2004 –2008)

Tahun Mesyuarat Penentuan Spesifikasi

Mesyuarat Penilaian Teknikal

Bil Mesyuarat Bil Produk Bil Mesyuarat

Bil Produk

Bil. Petender

2004 4 72 7 72 NA

2005 2 73 7 73 255

2006 3 129 4 125 358

2007 2 95 9 158 328

2008 5 146 7 90 282 Sumber: Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM

FORMULARI UBAT KKM Formulari Ubat KKM adalah dikaji secara berkala.

Tiga mesyuarat mengkaji semula Ubat KKM telah diadakan pada tahun 2008.

Sebanyak 159 proforma telah diterima dan didaftarkan yang meliputi 70 proforma B

(menambah indikasi, pertukaran preskriber, menambah formulasi ke dalam

Formulari Ubat KKM) dan 89 proforma D (menambah ubat baru). 59 ubat baru serta

formulasi dan kekuatan baru telah disenaraikan, dan sebanyak 36 ubat telah

dikeluarkankan dari formulari menjadikan sebanyak 1413 butiran yang tersenarai

dalam Formulari KKM pada akhir tahun 2008.

JADUAL 22: Statistik Formulari Ubat KKM (2004 – 2008)

Tahun Proforma

yang telah

diterima

Bil Mesyuarat

Panel kajisemula ubat KKM

Bil Pekeliling

Ubat-ubatan

Ubat Yang Diluluskan untuk disenaraikan dalam

Formulari

Ubat Yang Dikeluarkan

Dari Formulari

KKM Kekuatan/ Formulasi

baru Ubat baru

2004 192 3 3 20 36 17 2005 152 3 2 19 20 106 2006 197 3 4 8 11 4 2007 186 3 3 21 40 15 2008 159 3 2 29 30 36



RAJAH 11: Statistik Kemasukan Ubat Baru ke dalam FUKKM (2004 – 2005)

Sumber : Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM

Penyelenggaraan Formulari Ubat KKM

Sebanyak dua pekeliling kepada pindaan ubat-ubatan dalam Formulari telah

dikeluarkan oleh BPF pada tahun 2008. Formulari Ubat KKM dikemaskinikan secara

konsisten mengikut pekeliling yang dikeluarkan. Semua ubat yang berjaya

disenaraikan dan dimansuh telah dikemaskini ke dalam Formulari dan yang terkini

terdapat di www.pharmacy.gov.my/intranet. Formulari yang lebih ringkas dimuatnaik

ke laman web www.pharmacy.gov.my untuk orang awam. Formulari Ubat KKM edisi

ke 5 dalam bentuk buku telah siap untuk cetakan pada akhir tahun 2008.

Senarai Ubat Penting Kebangsaan (NEDL) Senarai Ubat Penting Kebangsaan adalah ubat yang memenuhi keperluan utama

dalam penjagaan kesihatan untuk penduduk. Senarai ubat penting Kebangsaan

telah dilancarkan pada tahun 2000 untuk kegunaan di semua sektor kesihatan.

Senarai ini mula dikemaskini pada tahun 2005 oleh Panel Kajisemula Ubat KKM,

dengan bantuan Jawatankuasa Ubat KKM. Jawatankuasa ini diminta untuk

mendapat maklumbalas dari sektor swasta mengenai senarai ubat yang sesuai

2004 2005 2006 2007 2008Kepekatan/Formulasi Baru 20 19 8 21 29Ubat Baru 36 20 11 40 30

05

1015202530354045

BIL

ANG

AN

TAHUN

http://www.pharmacy.gov.my/intranet�

http://www.pharmacy.gov.my/�


dalam disiplin rawatan masing-masing. Senarai akhir telah dipersetujui pada

September 2008, ia-itu versi 2, telah dimuat naik ke laman web Bahagian

Perkhidmatan Farmasi, KKM.

Permohonan Ubat Khas

Ubat yang memerlukan kelulusan khas dari Ketua Pengarah Kesihatan atau

Pengarah Kanan Perkhidmatan Farmasi, KKM terdiri dari:

i. Ubat di luar Formulari Ubat KKM samada yang berdaftar atau tidak

berdaftar dengan Pihak Berkuasa Kawalan Dadah

ii. Ubat dalam Formulari Ubat KKM tetapi indikasi ubat berkenaan tidak

terdapat dalam Formulari

iii. Ubat dalam Formulari tetapi tidak terdapat lagi di pasaran atau tidak lagi

berdaftar dengan Pihak Berkuasa Kawalan Dadah

Kebenaran menggunakan ubat-ubat ini adalah penyelesaian terakhir selepas semua

ubat di dalam Formulari Ubat KKM telah digunakan.

JADUAL 23: Permohonan Ubat – ubat Khas oleh Hospital/ Institusi Kementerian Kesihatan Malaysia

Status Diskripsi

Ubat Tidak berdaftar –dalam Formulari

Ubat tidak berdaftar

Jumlah keseluruhan Ubat Tidak Berdaftar

Ubat berdaftar di

luar Formulari

JUMLAH Permohonan dari Institusi KKM

Permohonan dari Syarikat

Farmaseutikal

Lulus

Anggaran Nilai (RM) 4,490,714.24 1,531,640 11,352,401.26 17,374,755.50 24,605,807.94 41,980,563.44

Bil Jenis Ubat 46 11 147 204 230 434

Bil Permohonan 463 12 687 1,162 1,197 2,359

Tolak

Anggaran Nilai (RM) 363,992.90 324,828 98,930.50 787,751.40 1,157,674.86 1,945,426.26

Bil Jenis Ubat 20 3 11 34 36 70

Bil Permohonan 37 4 12 53 123 176



Dalam tahun 2008, sebanyak 2,359 permohonan dari Institusi KKM telah diberi

kebenaran untuk memperolehi 434 jenis ubat khas dengan anggaran nilai

RM41,980,563.44. Ini merupakan peningkatan sebanyak 19% dalam bilangan

permohonan yang diluluskan berbanding dengan 1980 pada tahun 2007, manakala

anggaran nilai yang terlibat meningkat sebanyak 5.7%. Dari jumlah keseluruhan

permohonan yang diluluskan, 50.8% permohonan adalah untuk ubat berdaftar di luar

dari Formulari KKM. Ubat tidak berdaftar, termasuk yang terdapat dalam Formulari

merupakan 49.2% dari jumlah semua permohonan.

RAJAH 12: Kelulusan Ubat Khas yang diberi Mengikut Nilai dan Tahun ( 2004 – 2008)


2004 2005 2006 2007 2008Ubat berdaftar 7429006 11936387 18152974.52 21764912.16 24605807.94Ubat tidak berdaftar 5924699.22 11345203 7559435.5 12266123.96 11352401.26FUKKM 4836919.12 4198890.9 4490714.24Syarikat 4247410 1473250 1531640

0

5000000

10000000

15000000

20000000

25000000

30000000

Nila

i(RM

)


RAJAH 13: Bilangan Permohonan Ubat Khas yang Diluluskan Mengikut Tahun (2004 – 2008)


Kod Ubat-Ubatan Malaysia/ Malaysian Drug Code (MDC)

Kod Ubat-ubatan Malaysia/ Malaysian Drug Code (MDC) adalah kod yang

dibangunkan untuk setiap ubat hingga ke jenamanya untuk tujuan identifikasi. Ia

dibangunkan berdasar kepada struktur dan prinsip ‘Anatomical Therapeutic

Chemical (ATC) Classification oleh World Health Organization (WHO). MDC

merupakan kod yang standard untuk pesanan ubat-ubatan di fasiliti kesihatan. Ia

boleh digunakan untuk mewakili penggunaan ubat – ubatan dalam kajian

penggunaan ubat-ubatan. Edisi ke empat MDC untuk 6827 produk boleh diakses di

laman web Bahagian Perkhidmatan Farmasi: www.pharmacy.gov.my

PERKHIDMATAN FARMASI KLINIKAL Objektif Perkhidmatan Farmasi di hospital dan klinik kesihatan KKM ialah

memberikan penjagaan farmaseutikal yang komprehensif dan tertumpu kepada

pesakit. Oleh itu, aktiviti yang sedia ada seperti pembekalan dan pendispensan ubat

– ubatan telah diperluas dan diperkembangkan untuk merangkumi pemberian

perkhidmatan farmasi klinikal seperti Kaunseling Ubat-ubatan, Perkhidmatan

2004 2005 2006 2007 2008Ubat berdaftar 501 452 912 1040 1197Ubat Tidak Berdaftar 323 512 357 515 687FUKKM 331 411 463Syarikat 23 14 12

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

Bila

ngan



Farmasi Wad, Perkhidmatan Maklumat Ubat-ubatan, Perkhidmatan Pemonitoran

Ubat Farmakokinetik Klinikal (CPS), Perkhidmatan Sokongan Nutrisi, Perkhidmatan

Farmasi Onkologi dan Perkhidmatan Farmasi Nuklear.

i. Perkhidmatan Farmasi Steril (Perkhidmatan Sokongan Nutrisi, Perkhidmatan Farmasi Onkologi dan IV Admikstur)

a. Perkhidmatan Sokongan Nutrisi

Objektif utama Perkhidmatan ini adalah memberikan sokongan nutrisi

yang optimum kepada pesakit kritikal yang memerlukan bagi

meningkatkan kualiti hidup. Bagi tahun 2008, terdapat 27 hospital KKM

yang menyediakan Perkhidmatan Sokongan Nutrisi dengan bilangan kes

sebanyak 14,023 kes.

RAJAH 14: Jumlah Beg Sokongan Nutrisi Yang Disediakan Untuk Dewasa dan Kanak –kanak (2000 -2008)


b. Perkhidmatan Farmasi Onkologi

Perkhidmatan Farmasi Onkologi memainkan peranan yang penting di

dalam mendispen dan menjalankan rekonstitusi ubat sitotoksik. Bagi tahun

2008, terdapat 18 hospital mempunyai fasiliti untuk menjalankan

3619 4620 4644 5403 6816 765111700 14,464 17,13713453

18570 17956 19847 1770420380

2326027,453

32,741

0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008Bila

ngan

Beg

Sok

onga

n N

utris

i D

ised

iaka

n

Bil. Beg (Dewasa) Bil. Beg (Kanak - kanak)


rekonstitusi ubat sitotoksik dan 29 farmasi di seluruh negara mendispen

ubat sitotoksik.

RAJAH 15: Jumlah Rekonstitusi Ubat Sitotoksik (2004-2008)


Fasiliti yang dimaksudkan adalah seperti berikut :

• Kuala Lumpur • Pulau Pinang • Queen Elizabeth, Kota

Kinabalu • Melaka

• Raja Permaisuri Bainun, Ipoh

• Kulim

• Sultanah Nur Zahirah, K. Terengganu

• Seri Manjung

• Tg. Ampuan Rahimah, Klang

• Selayang

• Tengku Ampuan Afzan, Kuantan

• Likas, Kota Kinabalu

• Raja Perempuan Zainab II, Kota Bharu

• Sultan Ismail, JB

• Tuanku Jaafar, Seremban • Sultanah Fatimah, Muar • Putrajaya • Teluk Intan

c. Perkhidmatan IV Admikstur

Terdapat 17 buah hospital yang mempunyai fasiliti bilik bersih dapat

menyediakan sebanyak 87,276 persediaan bagi 27,284 kes pada tahun

2008. Perkhidmatan ini akan dipertingkatkan pada masa hadapan untuk

memenuhi keperluan Amalan Persediaan Baik.

45,057

64,947

85,532

108,962124,916

0

20,000

40,000

60,000

80,000

100,000

120,000

140,000

2004 2005 2006 2007 2008

Bila

ngan

Rek

onst

itusi

U

bat S

itoto

ksik

Tahun


Perkhidmatan Farmasi Ambulatori Kaunseling ubat-ubatan secara individu dan berkumpulan dijalankan oleh pegawai

farmasi agar pesakit mendapat kesan yang optima daripada pengambilan ubat-

ubatan. Sesi kaunseling berkumpulan untuk pesakit asma, diabetes mellitus,

hipertensi, renal, penjagaan ante-natal serta program rehabilitasi kardiak juga

dijalankan secara aktif. Sejumlah 376,584 pesakit telah diberi kaunseling ubat-

ubatan secara individu sepanjang tahun 2008 seperti yang tertera pada carta di

bawah:

RAJAH 16: Bilangan Pesakit yang Dikaunsel (2008)


Perkhidmatan Farmasi Ambulatori juga melibatkan pendispensan dan kaunseling

Methadondi Pusat Rawatan Gantian (RTG) dengan Methadon di bawah Program

RTG Methadone, KKM.

Medication Therapy Adherence Clinic (MTAC) Sasaran utama MTAC adalah kepada 4 jenis MTAC untuk penyakit kronik iaitu

Diabetes Mellitus, HIV/AIDS, Warfarin dan Asthma bagi 14 buah hospital utama

setiap negeri. Pencapaian bagi tahun 2008 adalah 38 MTAC (67.9%). Sejak tahun

2004 sehingga 2008 sebanyak 98 MTAC telah dibentuk iaitu tambahan sebanyak 71

MTAC pada tahun 2008 iaitu peningkatan sebanyak 417% berbanding tahun 2007

(17 MTAC). Ini menunjukkan kemajuan yang paling memberansangkan dalam

memberikan perkhidmatan farmasi yang berkualiti dan yang terbaik buat pesakit.

Pesakit Luar, (139,229)

Klinik Kesihatan, (49,407)

Pesakit Dalam, (76,640)

Discaj Wad, (111,308)


Jenis-jenis disiplin farmasi klinikal lain yang terlibat dalam perkhidmatan MTAC ini

selain 4 jenis yang disebut di atas adalah Renal Transplant, Liver Transplant,

Neurologi, Rheumatologi dan Hepatitis C.

RAJAH 17: Bilangan MTAC baru yang Ditubuhkan (2004-2008)


RAJAH 18: Bilangan MTAC Mengikut Negeri (2008)

Sumber: BahagianPerkhidmatan Farmasi, KKM

Rajah 19 menunjukkan negeri Selangor mencatatkan pembentukan MTAC yang

paling tinggi 24.4% daripada keseluruhan bilangan MTAC diseluruh negara. Ini

adalah kerana Hospital Tengku Ampuan Rahimah dan Hospital Selayang telah

menubuhkan 5 jenis MTAC. Negeri Perlis dan Wilayah Persekutuan Putrajaya

menunjukkan pembentukan hanya 2 bilangan MTAC dan 1 MTAC masing-masing.

Pada tahun 2008, borang kutipan data PF 6.2 telah dilaksanakan bagi

mengenalpasti bilangan kaunseling yang dilakukan oleh pegawai farmasi apabila

1 4 517

71

01020304050607080

2004 2005 2006 2007 2008

Bila

ngan

MTA

C

24

8

13

24

41

59

4 3

9

36

3

0

5

10

15

20

25

30

Perli

s

Keda

h

P. P

inan

g

Pera

k

Sela

ngor

HKL

WPK

L

N.

Sem

bila

n

Mel

aka

Joho

r

Paha

ng

Tere

ngga

nu

Kela

ntan

Sara

wak

Saba

h


menjalankan perkhidmatan MTAC kerana mereka akan lebih fokus dalam

memberikan perkhidmatan penjagaan kesihatan kepada pesakit selain mendispens

ubat. Secara keseluruhan, bilangan kaunseling pesakit secara individu dalam

perkhidmatan MTAC adalah 25% (46557) daripada jumlah kaunseling keseluruhan

bagi pesakit luar (188,636 bilangan kaunseling telah dijalankan). Jumlah di atas

adalah termasuk bilangan pesakit luar di hospital dan klinik kesihatan

RAJAH 19: Peratus Bilangan Kaunseling MTAC Berbanding Bukan MTAC (2008)


Aktiviti Pendispensan dan Kaunseling Methadon Dalam Program Terapi Gantian Dengan Methadon

Sehingga tahun 2008 sebanyak 69 buah farmasi iaitu 29 di hospital dan 40 di klinik

kesihatan dibawah KKM telah melaksanakan aktiviti pendispensan dan kaunseling

methadon dengan jayanya bagi Program Rawatan Terapi Gantian Methadon (rujuk

rajah 20).

Aktiviti pendispensan methadon juga dijalankan di 3 pusat khidmat AADK iaitu di

Pusat Khidmat AADK Wilayah Persekutuan, Pusat Khidmat AADK Tasek Gelugor

dan Pusat Khidmat AADK Johor Bahru serta Penjara Pengkelan Chepa, Kota Bharu.

Pendispensan dijalankan dengan bantuan Pegawai Farmasi, KKM dari hospital dan

klinik kesihatan yang berdekatan secara giliran mengikut waktu yang ditetapkan.

Cadangan perluasan perkhidmatan pendispensan methadone juga telah

dikembangkan di farmasi swasta yang berminat. 8 buah farmasi swasta di sekitar

Kuala Lumput telah dikenalpasti untuk menjalankan aktiviti pendispensan methadon

bagi pesakit dari Hospital Kuala Lumpur yang telah stabil untuk menyambung

MTAC46,557(25%)

Non-MTAC142,079(75%)


rawatan di farmasi swasta tersebut. Perkhidmatan tersebut akan dimulakan pada

tahun 2009.

RAJAH 20: Bilangan Kumulatif Pembukaan Pusat Rawatan Terapi Gantian Dengan Methadon di Institusi KKM (2005-2008)


Pendispensan Methadon dijalankan setiap hari termasuk pada hujung minggu dan

cuti umum dimana pegawai farmasi yang terlibat akan ditugaskan secara bergilir-gilir

mengikut jadual yang ditetapkan oleh jabatan masing-masing. Ini adalah termasuk

pendispensan di Pusat Khidmat AADK dan Penjara. Semua pesakit (100%) diberi

kaunseling ubat-ubatan sebelum memulakan rawatan secara individu dan

berkumpulan.

Seramai 7065 jumlah pesakit berdaftar dan seramai 5024 pesakit terlibat secara

aktif. 78.8 % (3959) mengambil Methadon secara ‘Direct Observe Therapy ‘ (DOT)

dan 21.2% (1065) menerima Methadon secara dos bawa balik (Rujuk rajah 21).

713

2329

25

22

40

05

1015202530354045

2005 2006 2007 2008

KK Hospital


RAJAH 21: Peratus Pesakit Menerima Methadon Secara ‘Direct Observe Therapy (DOT) dan Dos Bawa Balik (DBB), (2008)


Tugas Pegawai Farmasi di klinik methadon bukan sahaja untuk mendispen tetapi

melibatkan aktiviti klinikal yang lain. Rajah 22 menunjukkan penglibatan pegawai

farmasi dalam aktiviti klinikal farmasi.

RAJAH 22: Bilangan Kes Aktiviti Klinikal Oleh Pegawai Farmasi (2008)


Usaha-usaha Peningkatan Kualiti

Beberapa aktiviti telah dijalankan sepanjang tahun 2008 iaitu: i. Penyediaan Protokol MTAC

3 jenis Protokol iaitu Protokol MTAC-Diabetes, MTAC-Warfarin dan MTAC- HIV/AIDs

telah disiapkan dan dikemaskini dengan kerjasama ahli Jawatankuasa Kecil Farmasi

Klinikal Pengkhususan ( Farmasi Diabetes, Farmasi Kardiologi dan Farmasi

HIV/AIDS) untuk digunapakai di hospital-hospital yang melaksanakan perkhidmatan

tersebut.

ii. Penambahan Dokumentasi bagi MTAC dan Pendispensan Methadon.

iii. Borang PF 6.2, 6.3 dan PF 6.5 diperkenalkan untuk Unit klinikal dalam Perkhidmatan

MTAC dan Pendispensan Methadon bagi pengumpulan data statistik perkhidmatan

tersebut.

DOT, 78.80%DBB, 21.20%

11759

11370

2489

3083

5801

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000

Kaunseling Individu

Ubahsuai dos

Interaksi

Maklumat Ubat

Kesan Sampingan


iv. Pengubahsuaian Borang Farmasi Klinikal CP3, CP4 dan juga Borang SPUB untuk

kegunaan Farmasi Pendispensan Methadone.

v. Penyediaan Prosedur Standard bagi Pendispensan Methadon di penjara

untuk digunapakai di semua Pusat Rawatan Terapi Gantian dengan

Methadon di Penjara.

vi. Mewujudkan borang-borang Rekod Administrasi Methadondan Borang

Laporan Bulanan Pendispensan Methadon serta prosedur standard bagi

Pendispensan Methadon di farmasi swasta yang dipilih pada tahun 2009.

vii. Mengenalpasti pusat latihan baru bagi bagi latihan sangkutan MTAC Warfarin

dan Diabetes. Hospital Putrajaya dan Klinik Kesihatan Seberang Jaya telah

dikenalpasti sebagai pusat latihan MTAC Diabetes dan Hospital Serdang

sebagai tambahan pusat latihan bagi MTAC Warfarin.

Latihan

Latihan Luar Negara Bagi meningkatkan lagi perkhidmatan, BPF telah mengambil inisiatif untuk

menghantar pegawai farmasi untuk menjalani latihan di luar negara selama satu

bulan. Pegawai Farmasi terlatih tersebut akan dilantik menjadi fasilitator bagi

program latihan sangkutan MTAC bagi pegawai – pegawai yang lain.

JADUAL 24: Jenis Latihan, Bilangan Pegawai Farmasi dan Pusat Latihan bagi MTAC (2005-2008)

Tahun Jenis Latihan Bilangan Peg. Farmasi

Pusat Latihan

2005 MTAC Diabetes 2 USA

2006

MTAC HIV/AIDS

2 1

Australia

USA

MTAC Warfarin

1

USA

2007 - - - 2008 Anticoagulant clinic 1 USA

Cardiology clinic 1 USA Sumber: Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM


Latihan Dalam Negara

Sejumlah 23 Pegawai Farmasi menjalani program latihan sangkutan selama 3

minggu seperti dalam jadual 25.

JADUAL 25: Bilangan Pegawai Farmasi yang Terlibat dengan Program Latihan 3 Minggu MTAC (2008)

Jenis MTAC Pusat Latihan Bilangan Pegawai Farmasi

Diabetes

Pulau Pinang Hospital 7 Pulau Pinang Hospital/ Seberang Jaya Health Clinic

4

Putrajaya Hospital 3 HIV/AIDS Pulau Pinang Hospital 6

Warfarin Seremban Hospital 2 Serdang Hospital 1

TOTAL 23 Sumber: Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM

Selain dari itu BPF juga telah menganjurkan 7 bengkel pendispensan methadon

dengan kerjasama Jabatan Kesihatan Negeri Johor, Kelantan, Melaka, Negeri

Sembilan, Pahang, Pulau Pinang dan Selangor. Sejumlah 442 orang pegawai

farmasi telah dilatih dengan pendispensan dan kaunseling methadon.

Perkhidmatan Farmasi Wad

Pegawai Farmasi Klinikal telah ditempatkan di wad perubatan dan juga unit rawatan

rapi hospital-hospital. Mereka melibatkan diri secara aktif di dalam rondaan wad

dengan pakar perubatan dan lain –lain anggota kesihatan ke arah mengoptimakan

terapi pesakit serta meningkatkan taraf kesihatan pesakit. Pegawai-pegawai

Farmasi Klinikal ini juga memberikan maklumat tentang ubat-ubatan serta

maklumbalas terhadap isu-isu berkaitan dengan penggunaan ubat-ubatan di

samping menjalankan pemonitoran terapi ubat. Jadual 26 menunjukkan

perkhidmatan kaunseling pesakit yang dijalankan di hospital.


JADUAL 26: Perkhidmatan Kaunseling Pesakit Dalam Untuk Pelbagai Disiplin di Hospital (2008)

Pesakit Dalam Individu Berkumpulan

Bedside Discaj Jumlah Sesi Jumlah Pesakit

Dewasa 69,320 99,753 416 3,325

Kanak - kanak 7,320 11,555 18 50


Perkhidmatan Maklumat Ubat-ubatan Perkhidmatan maklumat ubat dan pendidikan pengguna dijalankan oleh pegawai

farmasi yang bertugas di Pusat Maklumat Ubat hospital masing-masing.

Perkhidmatan ini bertujuan untuk menjawab pertanyaan berkenaan ubat-ubatan bagi

memperkukuhkan kualiti penjagaan pesakit. Pada tahun 2008, sebanyak 43,861

pertanyaan telah diterima oleh Pusat Maklumat Ubat dan 2,844 kes kesan advers

ubat telah dilaporkan kepada Malaysian Adverse Drug Reaction Advisory Committee

(MADRAC). Rajah 23 menunjukkan peratusan bilangan pertanyaan yang diterima

mengikut jenis pertanyaan sepanjang 2008. Bilangan pertanyaan diterima mengikut

negeri adalah seperti rajah 24. Sebanyak 33858 (84%) pertanyaan diterima dari

professional kesihatan manakala sebanyak 6579 (16%) pertanyaan diterima dari

orang awam (rujuk rajah 25). Maklumat Ubat-ubatan Yang Dikendalikan Dalam

Aktiviti Farmasi Wad & Pesakit Dalam di Hospital adalah seperti rajah 26.


RAJAH 23: Peratusan Bilangan Pertanyaan Diterima Mengikut Jenis (2008)


Keracunan/ Ketoksikan

1071(2%)

Indikasi8781(20%)

Dos/ Administrasi11908(27%)

Interaksi2144(5%)

Efikasi1342(3%)

Kontraindikasi1279(3%)

Lain -lain17336(40%)


RAJAH 24: Jumlah Pertanyaan Diterima Mengikut Negeri (2008)

Sumber: BahagianPerkhidmatan Farmasi, KKM

RAJAH 25: Peratus Kategori Penyoal


31487977

380308

1701258

3612764

30165524

40543001

22942022

14436141

0 2000 4000 6000 8000 10000

PahangPerak

MelakaW.P. Labuan

PerlisKelantan

HKLSelangorSarawakP.Pinang

TerengganuWPKL

N.SembilanSabahKedahJohor

6579, 16%

33858, 84%

Pesakit/Orang Awam

Profesional Kesihatan


RAJAH 26: Maklumat Ubat-ubatan Yang Dikendalikan Dalam Aktiviti Farmasi Wad & Pesakit Dalam di Hospital (2008)


Hospital berikut telah menjadi pusat latihan bagi bidang farmakoterapi pada tahun

2008 bagi melatih Pegawai Farmasi dalam bidang pengkhususan:

• Hospital Melaka – Farmakoterapi Umum dan Farmasi Respiratori

• Hospital Selayang – Penjagaan Kritikal Umum dan Farmasi Nefrologi

• Hospital Pulau Pinang – Penyakit Berjangkit (HIV/AIDS) dan Farmasi

Endokrin (Diabetes mellitus)

• Hospital Putrajaya – Farmasi Endokrin (Diabetes mellitus)

Perkhidmatan Farmakokinetik Klinikal Perkhidmatan Farmakokinetik Klinikal (CPS) adalah di antara komponen utama di

bawah Perkhidmatan Farmaseutikal di negara ini. Perkhidmatan ini dapat

memastikan penggunaan ubat yang efektif dan selamat terutamanya untuk ubat-

ubatan yang mempunyai julat terapeutik yang kecil. Dengan menjalankan

perkhidmatan ini, Pegawai Farmasi dapat terlibat secara langsung di dalam bidang

klinikal dan seterusnya dapat meningkatkan penjagaan farmaseutikal terhadap

pesakit.

2300

5644

16697

2701

1840

5946

2146

16025

8110

1775

2836

0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000

Poisoning

Indication

Dose

Therapeutic Efficacy

Interaction

Pharmacokinetics

TPN

Product General Information

Pharmaceutical Availability

Pharmaceutical CompatIbility

Pharmaceutical Identification


Pada tahun 2008, sejumlah 90,593 pesakit telah menerima terapi ubat secara

individu melalui perkhidmatan farmakokinetik klinikal (CPS) di seluruh negara.

Melalui CPS, Pegawai Farmasi memberikan khidmat konsultansi terhadap pendosan

individu bagi 14 jenis ubat-ubatan berikut:

• Gentamicin • Netilmicin • Amikacin • Vancomycin • Digoxin • Phenytoin • Carbamazepine • Valproic acid • Theophylline • Ciclosporin • Lithium • Methotrexate • Phenobarbitone • Tacrolimus

Kepentingan CPS sebagai salah satu alat yang penting di dalam rawatan dapat

dilihat dengan peningkatan jumlah kes CPS pada setiap tahun:

Rajah 27: Jumlah Kes CPS Yang Diterima (2000-2008)


Assay bagi ujian farmakokinetik klinikal dianalisa sama ada oleh Farmasi atau

makmal.

37,83650,920 50,484 52,660 54,725

61,594 64,04672,367

90,593

0

25,000

50,000

75,000

100,000

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Jum

lah

Kes


RAJAH 28: Bilangan Ujian Farmakokinetik Klinikal Yang Dianalisa (2008)


Unit Farmasi hos pital juga menyediakan perkhidmatan 24 jam bagi pemonitoran

toksikologi serta konsultansi bagi kes keracunan paracetamol (PCM).

RAJAH 29: Jumlah Kes Keracunan Paracetamol – Dewasa dan Kanak-kanak (2008)


Perkhidmatan Farmasi Nuklear

Perkhidmatan Farmasi Nuklear merupakan satu perkhidmatan yang bermatlamat

untuk meningkatkan dan mempromosi kualiti kesihatan masyarakat awam melalui

penggunaan ubat - ubatan radioaktif yang selamat dan berkesan untuk tujuan

rawatan dan diagnosis penyakit seperti kanser serta ujian fungsi organ-organ

tertentu seperti jantung, otak dan paru-paru.

Sejumlah dua belas orang Pegawai Farmasi Nuklear diperuntukkan untuk

memberikan perkhidmatan Farmasi Nuklear dengan dua orang berkelulusan Ijazah

Sarjana di dalam bidang Radiofarmaseutikal dari luar negara dan yang lain

mendapat latihan jangka pendek (sekurang-kurangnya tiga bulan) pengkhususan di

dalam bidang Farmasi Nuklear di dalam dan luar negara.

101,208

17,614

0 20000 40000 60000 80000 100000 120000

Assay dianalisa oleh Farmasi

Assay dianalisa oleh makmal

Kes Tidak Toksik, 3630

Kes Tidak Toksik, 203

Kes Toksik, 658

Kes Toksik, 22

0 1000 2000 3000 4000 5000

Dewasa

Kanak-kanak

Kes Keracunan Paracetamol


Mereka ditempatkan di hospital-hospital yang dikenalpasti untuk memberikan

perkhidmatan ini termasuklah:

Hospital Putrajaya – Enam Hospital Kuala Lumpur – Tiga Hospital Pulau Pinang – Dua Hospital Sultanah Aminah, Johor Bahru – Satu

Pencapaian bagi perkhidmatan farmasi klinikal adalah seperti pada jadual 27


JADUAL 27: Pencapaian Perkhidmatan Farmasi Klinikal

Jenis Perkhidmatan

2008 1.0 Perkhidmatan Kaunseling Ubat

i. Bilangan Pesakit Diberi Kaunseling Pesakit Dalam Pesakit Luar Discaj dari wad Pesakit Luar (Klinik Kesihatan)

ii. Jumlah bilangan pesakit diberi kaunseling

139,229 76,640

111,308 49,407

327,249

2.0 Perkhidmatan Maklumat Ubat

i. Bilangan Pertanyaan diterima ii. Bilangan Kesan Advers Ubat

dilaporkan

43,861 2,844

3.0 Perkhidmatan Farmakokinetik Klinikal

i. Bilangan Hospital ii. Bilangan Kes iii. Bilangan Ubat

95 90,593

14 4.0 Perkhidmatan Sokongan Nutrisi

i. Bilangan Hospital ii. Bilangan Kes iii. Bilangan Beg

19 14,203 49,878

5.0 Perkhidmatan Admiktur Intravena

i. Bilangan Hospital ii. Bilangan kes iii. Bilangan Persediaan

17 27,284 87,276

6.0 Perkhidmatan Farmasi Onkologi

i. Bilangan Hospital ii. Bilangan Kes iii. Bilangan Persediaan

18 45,440

124,916 7.0 Perkhidmatan Pendispensan Ubat

A. Hospital i. Bilangan Preskripsi Diterima ii. Bilangan Preskripsi Diintervensi B. Kesihatan iii. Bilangan Preskripsi Diterima iv. Bilangan Preskripsi Diintervensi iii. Jumlah Bilangan Preskripsi Diterima iv. Jumlah Bilangan Preskripsi

Diintervensi

21,067,412 140,259

20,498,843 207,372

41,566,255

347,631

Source: Pharmaceutical Services Division, MOH


Amalan Farmasi Kesihatan

Skop Perkhidmatan Farmasi Kesihatan merangkumi Perkhidmatan Farmasi Asas,

Perkhidmatan Farmasi diperluaskan (Extended) dan Perkhidmatan Farmasi

diperkembangkan (Expanded) . Perkhidmatan Farmasi asas termasuklah saringan

preskripsi dan pendispensan ubat - ubatan, kaunseling pesakit, perolehan, promosi

kesihatan, pendidikan kesihatan dan informasi ubat-ubatan. Perkhidmatan Farmasi

yang diperluaskan dan diperkembangkan termasuklah program Medication Therapy

Adherence Clinic (MTAC), Rawatan Terapi Gantian Methadon (RTG) dan Home

Medication Review (HMR).

Selain itu, 16 klinik kesihatan telah terlibat dalam Pelaksanaan Waktu Bekerja

Selepas Waktu Pejabat mengikut Surat Pekeliling Ketua Pengarah Kesihatan

Malaysia Bil 8/2007. Klinik kesihatan yang terlibat dengan perkhidmatan ini adalah

seperti berikut:

• KK Alor Setar, Kedah • KK Kuantan, Pahang

• KK Greentown, Perak • JPL Mahmoodiah, Johor Bahru

• KK Anika, Selangor • KK Bandar Maharani,Johor

• KK Selayang Baru, Selangor • KK Kuala Terengganu

• KK Seremban, Negeri Sembilan

• KKB Kota Bharu, Kelantan

• KK Peringgit, Melaka • KK Putrajaya

• KK Jalan Masjid, Sarawak • KK Kangar, Perlis

• KK Luyang, Sabah • KK Mentakab, Pahang

Sistem Pendispensan Ubat Bersepadu (SPUB) SPUB mula dilaksanakan pada 1 Jun 2003 setelah projek perintis selama 6 bulan

dijalankan mulai Disember 2001 sehingga Mei 2002. Tujuan SPUB adalah untuk

memberi kemudahan kepada pesakit terutamanya bagi kes – kes rujukan

mendapatkan bekalan ubat di fasiliti kesihatan yang terdekat dengan kediaman.

Terdapat peningkatan jumlah preskripsi SPUB sebanyak 3.1% pada tahun 2008


berbanding tahun 2007. Jadual 28 merujuk kepada transaksi SPUB sepanjang

tahun 2008.


JADUAL 28: Transaksi SPUB (2005 – 2008)


2005 2006 2007 2008

Intra Negeri

Inter Negeri Jumlah Intra

Negeri Inter

Negeri Jumlah Intra Negeri

Inter Negeri Jumlah Intra

Negeri Inter

Negeri Jumlah

Jumlah Preskripsi 28,705 11,474 40,179 37,670 14,092 51,762 44,502 15,752 60,245 48,113 14,006 62,119

Bil. Item Kategori A

25,868 12,868 38,736 30,936 12,419 43,355 42,047 13,618 55,665 55,830 16,107 71,937

Bil. Item Kategori B & C

50,845 23,561 74,406 56,590 29,654 95,117 89,172 36,232 125,404 127,573 36,367 163,940

Jumlah Kos Ubat Kategori A (RM)

1,278,718 556,931 1,835,649 1,025,304.36 634,772.48 1,660,076.84 2,252,495 1,017,571 3,270,066 3,439,626.76 1,084,640 4,524,266

Jumlah Kos Ubat Kategori B & C (RM)

427,909 203,443 631,352 517,091.65 277,249.27 794,340.92 855,308 407,111 1,262,419 1,082,523.75 370,357 1,452,881

Jumlah Kos Ubat (RM)

1,706,627 760,374 2,467,001 1,569396.01 885,021.75 2,454,417.76 3,107,803 1,424,682 4,532,485 4,523,797.40 1,386,782 5,910,579


RAJAH 30: Bilangan Preskripsi SPUB (2005-2008)


Pemantauan aktiviti-aktiviti dan perancangan Farmasi Hospital dan Kesihatan Pada tahun 2008, sebanyak 5 mesyuarat diadakan yang meliputi semua negeri di

Semenanjung Malaysia dan juga Malaysia Timur. Fokus utama tahun ini adalah

Pemantapan Pengurusan Ubat-ubatan. Namun begitu, isu-isu amalan dan

perkembangan farmasi yang lain turut dibincangkan.

KESELAMATAN PENGUBATAN Sistem Laporan Keselamatan Pengubatan (MERS) melibatkan laporan secara

sukarela oleh kakitangan kesihatan demi meningkatkan keselamatan pesakit.

Sepanjang tahun 2008 sejumlah 1550 laporan kesilapan pengubatan telah diterima.

Bagi memastikan aspek keselamatan pengubatan di ambil berat BPF telah

menubuhkan Unit Keselamatan Pengubatan yang juga merupakan urusetia kepada

Jawatankuasa Pengubatan, Bahagian Perkhidmatan Farmasi, Jawatankuasa

Penasihat Teknikal Keselamatan Pengubatan dan Jawatankuasa Farmakovigilans

Keselamatan Vaksin. Terdapat juga penglibatan dalam lain – lain jawatankuasa

berkaitan dengan keselamatan pesakit seperti Jawatankuasa Penasihat Teknikal

Continuous Professional Development and Consumer Education serta memberi

maklum balas kepada Majlis Keselamatan Pesakit Malaysia.

40,179

51,76260,254

62119

010,00020,00030,00040,00050,00060,00070,000

2005 2006 2007 2008

Bilangan Preskripsi

Tahun


Berbagai kursus berkaitan keselamatan pesakit telah dijalankan sepanjang tahun

2008. Antaranya termasuklah Bengkel Prakonferens Keselamatan Pengubatan,

Bengkel Medication Safety Interprofessional Learning dan Bengkel Kesan Advers

Ubat dan Vaksin. Beberapa siri taklimat dan ceramah mengenai keselamatan

pengubatan juga diadakan turut diadakan di Hospital Ampang dan di 1st Mini

Scientific Meeting di Kluang.

Perancangan Masa Hadapan

Penggunaan Sistem Laporan Kesilapan Pengubatan secara atas talian akan

memudahkan dan mempercepatkan kakitangan kesihatan untuk membuat laporan

kesilapan pengubatan. Sistem tersebut juga membolehkan sebarang maklumat dan

garispanduan diperolehi dengan mudah bagi membantu fasiliti - fasiliti kesihatan

bagi menerapkan langkah – langkah penambabaikan dalam meningkatkan

keselamatan pesakit berkaitan penggunaan ubat – ubatan.

HARGA UBAT

i. Kajian Pemantaun Harga Ubat-ubatan.

Sepanjang tahun 2008 , 2 kutipan data kajian pemonitoran harga ubat-ubatan telah

dijalankan keatas beberapa premis seperti Jadual 29:

JADUAL 29: Bilangan Jenis Fasiliti yang Terlibat dalam Kajian Pemantauan Harga Ubat - Ubatan Malaysia Barat Malaysia Timur Hospital KKM 22 22 Farmasi Swasta 20 20 Hospital Swasta 5 2

Hospital Universiti 3 - Sumber: Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM

Kutipan dijalankan setiap 6 bulan iaitu bulan Jun dan bulan Disember. Jenis ubat-

ubat yang dijalankan kajian buat masa ini adalah seperti seperti dalam jadual di

bawah. Jenis-jenis ubat yang dipantau akan ditambah dari masa ke semasa.

Kumpulan ubat yang dipantau adalah seperti jadual 30.


JADUAL 30: Kumpulan ubat yang dipantau dan contoh

Kumpulan 1 34 jenis ubat preskripsi dan bukan preskripsi yang biasa digunakan untuk merawat penyakit

Contoh: Tab. Aciclovir 200mg, Tab. Ranitidine 150mg Tab. Simvastatin 20mg Tab. Captopril 25mg

Kumpulan 2 28 ubat paten dan baru sahaja didaftarkan di Malaysia.

Contoh: Cap. Anagrelide Hydrochloride 0.5mg, Tab. Levocetrizine 5mg Cap. Dutasteride 0.5mg Tab. Rabeprazole Sodium 20mg

Kumpulan 3 11 jenis ubat untuk indikasi yang tertentu seperti ubat-ubatan yang melibatkan transplan dan onkologi

Contoh: Inj Epirubicin 50mg Inj. Ifosfamide 1g Inj. Rituximab 500mg/50ml Inj. Fluorouracil 500mg/10ml.

Kumpulan 4 32 jenis ubat yang mencatatkan penggunaan tertinggi dalam National

Medicine Use Survey (NMUS)

Contoh: Tab Salbutamol 2mg Tab Frusemide 40mg Tab Atorvastatin 20mg Tab. Lisinopril 5mg.


Analisa data yang dijalankan telah dimuat dan dicetak dalam buletin My.Medprice

Edisi 1 dan Edisi 2 yang merangkumi analisa data bagi tahun 2006. Buletin-buletin

tersebut juga boleh dimuat turun di portal Farmasi www.pharmacy.gov.my. Analisa

data tahun 2007 dan tahun 2008 akan dimuatkan dalam My Medprice Edisi 3 dan

Edisi 4, yang dijangka diterbitkan pada pertengahan dan penghujung tahun 2009.

Terbitan My.MedPrice bagi tahun 2009 ini akan mencuba beberapa pendekatan

baru seperti menjalankan analisa data dari segi price trending dan juga price mark

up.



ii. Pangkalan Data Harga Ubat-ubatan

Pangkalan data harga ubat-ubatan akan dibangunkan pada masa yang akan

datang. Buat masa kini pengumpulan dan pengemaskinian data harga ubat terdiri

dari beberapa kategori seperti dibawah:

1) Senarai harga borong dari premis KKM (Public wholesale price)

2) Senarai harga borong dari premis swasta (Private wholesale price) dan juga

(Private wholesale OTC price)

3) Senarai harga runcit dari premis swasta (Private retail price), dan juga

(Private Recommended Retail Price)

Beberapa jenis senarai harga juga sedang diusahakan , seperti

1) Senarai harga Pengilang, (Ex Manufacturer price). Kerjasama dengan

syarikat-syarikat pengeluar ubat-ubatan sedang diusahakan.

2) Senarai harga runcit (GP Retail Price) dari pengamal perubatan, Bahagian ini

akan mengadakan kerjasama dengan Lembaga Hasil Dalam Negeri untuk

mendapatkan bil terperinci (itemized billing), dari lebih dari 400 buah klinik

swasta.

Melalui pangkalan data senarai harga di atas , beberapa senarai harga telah di

hasilkan untuk kegunaan di KKM , seperti

1) Senarai harga ubat untuk kegunaan Perintah Fi (Pesakit Bayar Penuh), Edisi

1 dan 2 telah disediakan

2) Senarai harga ubat untuk kegunaan Perintah Fi (Kesihatan)

3) Medicine Price List yang terdiri dari senarai harga ubat-ubat yang terdapat

dalam Formulari Ubat-Ubatan KKM (FUKKM), untuk diedar kepada fasiliti

KKM, khususnya untuk kegunaan pegawai pegawai farmasi di stor farmasi.

iii. Kajian perubahan harga ubat yang baru masuk senarai FUKKM pada tahun 2008

Kajian bagi tahun 2008 telah dikompil dan dianalisa, bersama-sama hasil

kajian bagi tahun 2007 dan 2006. Kompilasi kajian dan analisa selama 3

tahun tersebut telah dikompil dan telah diedarkan kepada semua hospital

KKM dan pegawai farmasi yang berkaitan.


Mana-mana ubat yang didapati harganya lebih dari harga yang dijanji semasa

memohon untuk disenarai dalam FUKKM, surat minta penerangan telah dihantar

kepada syarikat-syarikat yang berkenaan. Beberapa syarikat telah memberi

penjelasan kepada Perkhidmatan Farmasi, serta membuat langkah

penambahbaikan seperti memberi nota kredit atau pun pulangan dalam bentuk

ubat-ubatan.

Untuk mengukuhkan lagi langkah pemantauan ini, syarikat yang memohon

untuk menyenaraikan ubat-ubat mereka ke dalam FUKKM, diarahkan supaya

menghantar sebutharga harga jualan kepada fasiliti KKM sekiranya ubat-ubat

tersebut tersenarai dalam FUKKM. Harga jualan kepada fasiliti KKM mestilah

tidak melebihi harga dalam sebutharga sekurang-kurangnya untuk tempoh

satu tahun. Selepas tempoh tersebut peningkatan harga ubat-ubatan tersebut

masih lagi akan dipantau.

iv. Kajian Harga Ubat/Preskripsi (KHUPP)

Objektif kajian ini adalah untuk mendapatkan tren perubahan harga ubat

per preskripsi setiap tahun, berbanding peningkatan jumlah tahunan

pesakit atau pun preskripsi. Kajian ini dijalankan selama 1 minggu pada

setiap minggu kedua bulan Julai setiap tahun. Data –data bagi tahun 2008

telah dikutip dan satu bengkel telah diadakan bagi mengajar pegawai-

pegawai pengumpul data untuk memasukkan data menggunakan perisian

Computerize Dispensing System (CDS) .

v. Projek Kawalan Harga Ubat-ubatan

BPF telah meminta kerjasama Pertubuhan Kesihatan Sedunia (WHO)

untuk membantu Malaysia mengkaji kawalan harga ubat-ubatan yang

diperlukan dan mencadangkan mekanisma yang sesuai untuk

melaksanakannya.

Projek Kajian Penggunaan Ubat Kebangsaan


Projek Kajian Penggunaan Ubat Kebangsaan atau National Medicines Use Survey

(NMUS), dimulakan pada Tahun 2005 oleh Pusat Penyelidikan Klinikal (CRC),

Hospital Kuala Lumpur dengan kerjasama BPF. Mulai bulan September 2006,

pengurusan projek ini telah diambilalih oleh BPF, KKM manakala pihak CRC, HKL

mengendalikan aspek pelaksanaan kajian dan khidmat statistik. Projek ini akan

dijadikan satu aktiviti yang berterusan bagi mengkaji penggunaan ubat-ubatan di

pelbagai peringkat kesihatan awam dan swasta yang dijangka berubah mengikut

masa.

Berikut merupakan objektif projek ini dijalankan:

1) Untuk mengetahui jenis dan jumlah ubat-ubat yang dibekalkan di Malaysia.

Ianya penting untuk mengukur tahap penggunaan dan perbelanjaan ubat-

ubatan di negara ini.

2) Untuk mengetahui jenis dan jumlah ubat-ubatan yang dipreskrib dan/ atau

yang didispens di Malaysia. Ianya penting untuk mengetahui kuantiti

preskripsi dan amalan pendispensan di negara ini.

3) Untuk mengetahui jenis dan jumlah ubat-ubatan yang diguna oleh pengguna-

pengguna di Malaysia. Ianya penting untuk mengukur pola penggunaan ubat-

ubatan dan seterusnya menilai penggunaan ubat yang rasional oleh

pengguna di dalam negara ini.

4) Merangsang dan memudahkan kajian ke atas kegunaan ubat-ubatan.

Dalam memastikan projek ini dijalankan secara berterusan, sistem yang

digunakan untuk pengutipan data-data daripada fasiliti kesihatan awam/ swasta

adalah sama ada melalui beberapa tatacara berikut:

i. Muat turun daripada pangkalan data sedia ada seperti pangkalan data

perolehan ubat-ubatan “procurement databases”.

ii. Pengutipan data utama untuk kajian preskripsi/ dispensing.

iii. Electronic Data Capture (EDC) tool yang diperkenalkan untuk sumber-

sumber tertentu seperti pembelian tempatan daripada fasiliti KKM dan

pembelian ubatan oleh klinik-klinik swasta.


Pencapaian Projek Tinjauan Penggunaan Ubat pada tahun 2008 adalah seperti

pada jadual 31.

JADUAL 31: Pencapaian NMUS dalam tahun 2008

Bil. Aktiviti Output Pencapaian

1.

Pelaksanaan Projek “National Medicines Use Survey” dengan usahasama Pusat Penyelidikan Klinikal (CRC) HKL

Penerbitan “Malaysian

Statistics on Medicine (MSOM)”

• MSOM 2005 : Oktober 2007

• MSOM 2006 : Akan diterbitkan pada awal tahun 2009

2. Peruntukan Pengendalian Projek NMUS secara berterusan

Permohonan peruntukan

Peruntukan Tahun 2008: RM 294,800.00

3.

Makluman Melalui Laman Web : www.crc.gov.my/nmus (dengan usahasama Pusat Penyelidikan Klinikal (CRC) HKL

Laman Web

dan muat turun MSOM (format

pdf)

Pengemaskinian berterusan

4.

a) Mesyuarat NMUS Governance Board / Steering Committee b)Mesyuarat “NMUS - Expert Panel”

Bil. Mesyuarat : Setahun sekali

a) 1 kali b) 2 kali

5. Bengkel MSOM : Quality Use of Medicine (semasa Persidangan CREATE 2008)

Projek Kajian Quality Use of

Medicine

10 kajian berkaitan penggunaan ubat secara berkualiti telah dikenalpasti untuk dijalankan bermula Januari 2009


Hasil daripada NMUS, Malaysian Statistics On Medicines (MSOM) berjaya

diterbitkan untuk tahun 2004 dan 2005. Usaha penerbitan MSOM 2006 dijangka

selesai pada awal tahun 2009.

Melalui statistik corak penggunaan ubat-ubatan yang diperolehi, maka strategi lanjut

dapat dirangka untuk memastikan penggunaannya yang lebih berkualiti di samping

turut dijadikan asas kepada cadangan peruntukan sumber penjagaan pesakit yang

lebih menyeluruh kepada rakyat Malaysia kelak. Di samping itu, data-data ini juga

http://www.crc.gov.my/nmus�


boleh digunakan untuk membuat perbandingan dengan corak penggunaan ubat-

ubatan di negara-negara maju bagi meningkatkan pencapaian kesihatan yang lebih

tinggi kepada rakyat Malaysia. Usaha ini penting dalam melaksanakan pemantauan

bagi meningkatkan penggunaannya yang lebih berkualiti ke arah perawatan yang

lebih kos-efektif. Ini adalah selaras dengan memenuhi objektif salah satu komponen

utama Dasar Ubat Nasional yang telah diluluskan pelaksanaannya oleh Kerajaan

Malaysia.

Daripada Laporan MSOM 2006, berikut merupakan sepuluh (10) jenis ubat-ubatan

paling banyak digunakan berdasarkan Kumpulan Terapeutik (Jadual 32) dan Nama

Ubat (Jadual 33):

JADUAL 32 : Sepuluh Penggunaan Ubat Paling Banyak Tahun 2006 – Mengikut Kumpulan Terapeutik (Dalam DDD/1000 populasi/hari)

No. ATC Kumpulan Terapeutik Awam Swasta Jumlah

1. A10 Drugs Used in Diabetes 32.792 7.5037 40.2957

2. C07 Beta Blocking Agents 21.3322 4.4021 25.7343

3. C09 Agents Acting on the Renin-Angiotensin System 13.8264 5.7554 19.5818

4. C08 Calcium Channel Blockers 15.941 3.4246 19.3656

5. C10 Lipid Modifying Agents 8.639 8.5208 17.1599

6. R03 Drugs for Obstructive Airway Diseases 9.8198 6.6997 16.5194

7. C03 Diuretics 11.775 2.8894 14.6643

8. R06 Antihistamines for Systemic Use 5.1758 6.9945 12.1703

9. M01 Antiinflammatory and Antirheumatic Products 3.9519 6.0516 10.0035

10. B01 Antithrombotic Agents 5.8947 3.9402 9.835 Sumber : Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM


JADUAL 33: Sepuluh Penggunaan Ubat Paling Banyak Tahun 2006 (Dalam DDD/1000 populasi/hari)

No. ATC Ubat Awam Swasta Jumlah

1. A10B B01 Glibenclamide 14.0329 1.5023 15.5352

2. A10BA02 Metformin 11.1397 2.0109 13.1506

3. C07A B02 Metoprolol 11.7536 0.5828 12.3365

4. C07A B03 Atenolol 9.077 2.9516 12.0287

5. C08CA05 Nifedipine 10.9355 0.6772 11.6127

6. B01A C06 Acetylsalicylic acid 4.8358 2.5826 7.4184

7. C10AA01 Simvastatin 2.6378 3.9287 6.5665

8. C03AA04 Chlorothiazide 6.2441 0.0355 6.2796

9. A10BB09 Gliclazide 4.593 1.3678 5.9608

10. C08CA01 Amlodipine 3.2803 1.9924 5.2728 Sumber : Bahagian Perkhidmatan Farmasi, KKM

Laporan lengkap MSOM 2006 boleh diperolehi melalui Laman Web

http://www.crc.gov.my/nmus apabila telah diterbitkan kelak.

DASAR UBAT NASIONAL Dasar Ubat Nasional (DUNAS) merupakan satu rangka kerja strategi-strategi dan

komitmen kerajaan dan pihak-pihak yang berkaitan dengan ubat disektor awam dan

swasta kearah mencapai matlamat jangka sederhana dan jangka panjang kerajaan

untuk sektor farmaseutikal negara. Ianya merangkumi empat komponen utama iaitu

Kualiti, Keselamatan dan Efikasi Ubat-ubatan, Ketersediaan Ubat, Kemampuan

Mendapatkan Ubat dan Penggunaan Ubat Yang Berkualiti. Empat komponen

sokongan pula ialah Pembangunan Sumber Manusia, Penyelidikan dan

Pembangunan, Kerjasama teknikal dan Pengurusan Dasar Ubat Nasional.

Bagi tahun 2008, pemantauan petunjuk DUNAS telah dilaksanakan bagi 29 petunjuk

latarbelakang, 39 petunjuk struktur dan 18 petunjuk proses. Petunjuk latarbelakang

memberikan maklumat data demografi, ekonomi, kesihatan dan status farmaseutikal

http://www.crc.gov.my/nmus�


manakala petunjuk struktur memberikan maklumat kualitatif untuk menilai kapasiti

sistem farmaseutikal dalam mencapai objektif dasar ini.. Indikator proses

memberikan maklumat kuantitatif terhadap proses bagaimana dasar ini

dilaksanakan. Seterusnya, indikator hasil pula mengukur hasil yang telah dicapai

dan perubahan-perubahan yang disumbangkan atau diperolehi menerusi

perlaksanaan dasar ubat nasional.

Promosi Penggunaan Ubat Berkualiti untuk Perlindungan dan Pendidikan Pengguna Penggunaan Ubat Berkualiti – Konsumer

Projek Penggunaan Ubat Berkualiti - Konsumer merupakan satu projek tiga tahun

(2006 - 2008) yang dikendalikan secara bersama oleh KKM dan Persatuan

Pengguna Malaysia (FOMCA). Aktiviti-aktiviti projek pada tahun 2008 telah

dipergiatkan supaya impak projek dapat diperluaskan ke seluruh lapisan

masyarakat.

A. Kempen Kenali Ubat Anda

i) Training of Trainers (TOT)

Bengkel Training of Trainers (TOT) telah diadakan di setiap negeri seluruh

Malaysia sejak tahun 2007. Semasa bengkel, “Master Trainers” melatih dan

memimpin Pegawai-pegawai Farmasi di negeri masing-masing untuk

menjalankan aktiviti pendidikan kepada orang awam secara terancang.

Pegawai-pegawai Farmasi yang telah dilatih pula akan dijadikan “Trainers “

dalam negeri masing-masing dan bertanggungjawab mempromosikan

penggunaan ubat secara berkualiti. Jadual 34 menunjukkan bengkel training

of trainer yang teah dijalankan sepanjang 2008.


JADUAL 34: Bengkel Training of Trainers

Lokasi Bilangan Peserta Tarikh Diadakan

Zon Utara (Perlis, Kedah, Pulau Pinang and Perak)

50 50

April 2008 Oktober 2008

Zon Tengah (Selangor and Kuala Lumpur) 30 April 2008

Zon Selatan (N. Sembilan, Melaka and Johor) 29 Januari 2008

Zon Timur (Pahang, Terengganu and Kelantan) 40 52 73 95

Mac 2008 Mac 2008 Mei 2008

Julai 2008

Sarawak 15 April 2008

Sabah dan Labuan 29 24

Nov 2008 Dis 2008

Jumlah peserta yang terlibat 487


ii) Aktiviti-aktiviti QUM-C Yang Dijalankan Pada Peringkat Negeri

Bagi memastikan mesej kempen “Kenali Ubat Anda” dapat

disampaikan secara meluas kepada mesyarakat, pelbagai aktiviti-

aktiviti QUM-C yang disasarkan kepada orang awam telah dijalankan

pada peringkat negeri. Antara aktiviti-aktiviti yang telah dijalankan

termasuklah pelancaran kempen, seminar, pameran dan ceramah

radio.


JADUAL 35: Aktiviti-aktiviti QUM-C Negeri dan Zon pada tahun 2008

Lokasi

Aktiviti-aktiviti QUM-C

Pelancaran Seminar TOT Pameran Ceramah radio

Zon Timur (Pahang, Terengganu and Kelantan)

2 26 4 43 4

Zon Utara (Perlis, Kedah, Pulau Pinang and Perak)

0 89 2 77 4

Zon Tengah (Selangor and Kuala Lumpur)

1 16 1 41 2

Zon Selatan (N. Sembilan, Melaka and Johor)

6 (peringkat daerah)

86 1 54 3

Sarawak 0 39 1 16 2

Labuan 0 0 7 5 1

Sabah 0 34 2 31 1

Jumlah 9 290 18 267 17

Jumlah keseluruhan 601


iii) Kit Kempen

MEDITIPS® Untuk menjadikan Meditips® satu booklet yang menarik dan mudah difahami,

pada tahun 2008, Meditips® sedia ada telah diubahsuai kepada versi baru

yang mempunyai rekaan yang menarik, isi yang lebih padat dan senang

difahami. Meditips® versi baru ini adalah berwarna berbanding versi hitam

putih yang lama untuk menarik minat pembaca. Meditips versi baru ini dicetak

dalam Bahasa Malaysia sahaja.

iv) Aktiviti Promosi Penggunaan Ubat Secara Berkualiti Oleh Konsumer Jawatankuasa Kecil Promosi telah ditubuhkan dengan tujuan merangka

strategi untuk mempromosikan kempen. Ahli-ahli jawatankuasa terdiri

daripada sebilangan ahli Jawatankuasa Induk QUM-C, wakil Bahagian

Pendidikan Kesihatan, wakil MPS dan wakil Institusi Pengajian Tinggi.


Mesyuarat telah diadakan sebanyak 2 kali pada dari tahun 2008. Berikut

merupakan kaedah-kaedah promosi yang telah diusahakan:

• Pencetakan maklumat kempen pada beg plastik ubat

• Pengedaran risalah kempen kepada semua ahli farmasi

• Penyebaran Lagu Tema “Kenali Ubat Anda”

• Penambahan modul Farmasi dalam Program Doktor Muda

• Penerbitan CD interaktif

• Penerbitan video promosi untuk media elektronik

• Penulisan Artikel Kesihatan untuk media cetak

a) Program Doktor Muda

Konsep penggunaan ubat secara berkualiti merupakan salah satu

komponen penting dalam sistem penjagaan kesihatan. Oleh itu, dua skop

telah dicadangkan untuk ditambahkan ke dalam modul Program Doktor

Muda yang sedia ada untuk meningkatkan pengetahuan asas pelajar

terhadap ubat. Skop-skop yang dicadangkan adalah seperti berikut:

1. Fungsi dan peranan peranan perkhidmatan farmasi

2. Kenali Ubat Anda

Apakah itu ubat?

Cara Penggunaan inhaler

Amalan 5B

Cara penyimpanan ubat

b) Penerbitan video promosi untuk media elektronik Enam siri video promosi telah dihasilkan pada akhir tahun 2008. Setiap siri

mengambil masa kira-kira satu minit. Isu-isu yang difokuskan oleh 6 treler

video tersebut adalah:

• Hak anda sebagai pengguna ubat

• Mengenali ubat anda

• Label ubat

• Panduan penggunaan ubat (Konsep 5B)


• Cara penyimpanan ubat

• Tanyalah ahli farmasi

c)Artikel Kesihatan untuk media cetak

Media cetak dan elektronik turut dijadikan sebagai salah satu saluran

promosi kempen. Sebanyak 30 artikel telah diterima dari semua negeri dan

2 artikel telah diterbitkan di dalam majalah. Artikel-artikel yang lain akan

dinilai oleh Jawatankuasa Promosi dan akan diterbitkan di laman web,

majalah atau akhbar.

B. Tinjauan Kebangsaan Penggunaan Ubat oleh Konsumer Malaysia Jawatankuasa Induk QUM-C telah menjalankan satu projek untuk mengenalpasti

sejauh mana kesedaran dan pengetahuan konsumer tentang penggunaan ubat

secara berkualiti melalui tinjauan yang bertajuk “A National Survey on the Use of

Medications by Malaysian Consumers”. Tinjauan ini dibahagikan kepada dua fasa

iaitu sebelum dan selepas Kempen “Kenali Ubat Anda”. Tinjauan untuk fasa

sebelum kempen bertujuan untuk menilai kesedaran tahap awal tentang

penggunaan ubat berkualiti di kalangan konsumer. Manakala tinjauan fasa pasca-

kempen bertujuan untuk menilai keberkesanan Kempen “Kenali Ubat Anda” dalam

membangkitkan kesedaran konsumer terhadap penggunaan ubat berkualiti.

Tinjauan ini dilaksanakan dengan kerjasama Pusat Pengajian Sains Farmasi,

Universiti Sains Malaysia (USM), Pulau Pinang.

Bengkel Kemasukan Data bagi tinjauan ini telah diadakan di Pulau Pinang pada 6-8

Mei 2008 yang melibatkan 42 orang Pegawai Farmasi dan Penolong Pegawai

Farmasi dari semua negeri dan wilayah persekutuan. Manakala Bengkel Analisis

Data telah diadakan di Pulau Pinang pada 20-22 Oktober 2008 dan disertai oleh

seramai 65 orang Pegawai Farmasi. Tujuan bengkel ini diadakan adalah untuk

mempelajari cara untuk menganalisis data bagi negeri masing-masing. Tinjauan

pasca intervensi akan dijalankan pada bulan Disember 2009 bagi menilai

keberkesanan kempen.


PERLINDUNGAN PENGGUNA

Aktiviti yang berterusan dijalankan dalam memberikan pendidikan dan

memperkasakan pengguna dengan maklumat serta pengetahuan kepada

masyarakat umum di bandar dan luar bandar dalam penggunaan ubat & kosmetik

secara bijak. Media Elektronik dan Media Cetak digunakan untuk menyebarkan

maklumat bagi tujuan meningkatkan pengetahuan dan kesedaran kumpulan

sasaran. Orang ramai dan ahli farmasi swasta telah diberikan kesedaran mengenai

penggunaan hologram dan alat pentafsir kod (decoder) bagi menentukan ketulenan

ubat yang diperolehi. Sebanyak 1700 premis farmasi swasta telah dibekalkan alat

pentafsir kod (decoder) hologram meditag bagi kegunaan orang ramai.

Pada tahun 2008 unit perlindungan pengguna telah berjaya menyampaikan

maklumat kepada masyarakat umum melalui 308 ceramah, 239 pameran dan

35 dialog (rujuk Rajah 32). Jumlah aktiviti perlindungan pengguna (ceramah,

pameran dan dialog) menunjukkan peningkatan yang tinggi untuk tahun 2008 iaitu

582 berbanding dengan 266 dalam tahun 2007 dan 149 dalam tahun 2006 (rujuk

Rajah 33).

JADUAL 36: Pencapaian Penyebaran Maklumat Ceramah, Pameran Dan Dialog (2008)

Perkara Jan-Disember 2008 Sebaran Kalendar 2008 32,000 x set Sebaran Poster 80,000 x keping Sebaran Poskad 20,000 x keping Ceramah 308 Dialog 35 Pameran 239 Penampilan di TV 1(TV9) Radio 1(RTM) Sebaran melalui akhbar 3



RAJAH 31 : Bilangan Ceramah, Pameran Pendidikan dan Dialog (2006 – 2008)


RAJAH 32 : Jumlah Aktiviti Perlindungan Pengguna (Ceramah, Pameran dan Dialog), (2005 -2008)


2006 2007 2008Ceramah 63 100 239Pameran 80 155 308Dialog 6 11 35

050

100150200250300350

Aktiv

iti

Tahun

182, (15%)

149 (13%)

266, (23%)

582 (49%)

2005 2006 2007 2008


KUALITI DAN STANDARD

Usaha-usaha Peningkatan Kualiti (Piagam Pelanggan, KMK, Inovasi, Naziran Sistem Star Rating dan KPI)

Dalam usaha meningkatkan kualiti dan standard, satu kaji selidik tentang

Pengurusan Pelanggan telah dilengkapkan dan satu kajian baru telah dimulakan

pada akhir 2008 selepas pengeluaran Pekeliling Kemajuan Perkhidmatan Awam

yang baru bagi Pengurusan Pelanggan. Kumpulan Meningkat Mutu Kerja (KMK) bagi

BPF telah diwujudkan dan bergerak aktif. Seorang pegawai BPF telah dilantik sebagai panel

hakim di dalam Pertandingan Inovasi KKM Peringkat Kebangsaan. BPF telah bekerjasama

dengan program – program lain dalam KKM untuk turut serta di dalam Naziran Sistem Star

Rating oleh MAMPU ke atas Ketua Pengarah Kesihatan. Lima (5) tiers KPI bagi Program

Perkhidmatan Farmasi telah dikenalpasti dan sedang dipantau.

Semakan petunjuk-petunjuk Program Quality Assurance (QAP) Kesemua enam belas petunjuk QAP bagi Aktiviti Penjagaan Farmaseutikal yang

diwujudkan dalam tahun 2004 telah mula disemak dalam tahun 2008 bagi

memastikan ‘reliability’ dan ‘practicality’ masing-masing. Keputusan semakan

tersebut akan dibentangkan kepada JK Pemandu Program QA Kebangsaan untuk

kelulusan sebelum diterima pakai.

Projek penambahbaikan kualiti perkhidmatan kepada pesakit melalui Kajian Intervensi Petunjuk QAP-3

(Proportion of prescriptions wrongly filled and detected before dispensing to the total

number of prescriptions counterchecked at outpatient pharmacy)

Objektif utama kajian ialah untuk meningkatkan keselamatan pesakit melalui

penambahbaikan proses-proses pra-pendispensan. RM15,000 telah diperuntukkan

oleh Institut Penyelidikan Sistem Kesihatan (IPSK) untuk membiayai aktiviti kajian

seperti pembelian keperluan peralatan bagi melaksanakan Sistem 5S di tiga hospital

yang dipilih iaitu Hospital Seberang Jaya, Hospital Tuanku Ampuan Najihah, dan

Hospital Raja Perempuan Zainab II. Kajian telah bermula pada bulan November

2008 dan dijadualkan akan berakhir pada Julai 2009.


Memberi Khidmat Nasihat berkaitan standard fasiliti penyediaan produk farmaseutikal dan radiofarmaseutikal, steril dan bukan steril

BPF melalui unit Kualiti dan Standard telah terlibat dalam memberi tiga puluh empat

sesi khidmat nasihat berkaitan standard fasiliti-fasiliti penyediaan produk-produk

farmaseutikal dan radiofarmaseutikal, steril dan bukan steril melalui penilaian

spesifikasi dan mesyuarat-mesyuarat teknikal dengan pihak kontraktor, Bahagian

Kejuruteraan KKM serta Bahagian Perancangan & Pembangunan KKM dan

Jabatan Kerja Raya. Tambahan dari itu, JK Teknikal Pembangunan Fasiliti

Penyediaan Radiofarmaseutikal Hospital telah menghantar Deraf Garispanduan

Keperluan untuk Pembangunan Fasiliti Penyediaan Radiofarmaseutikal. Deraf ini

akan disemak pada awal tahun 2009 sebelum digunapakai. Deraf ini akan

berperanan sebagai standard yang akan digunakan oleh KKM di dalam pembinaan

dan pengubahsuaian fasiliti-fasiliti penyediaan produk radiopharmaseutikal sedia

ada. Kelulusan mengadakan kerjasama berkenaan telah diperolehi dari Ketua Pengarah

Kesihatan kepada BPF untuk berkerjasama dengan Agensi Nuklear Malaysia untuk

membentuk satu kumpulan pemeriksa radiofarmaseutikal. Kumpulan pemeriksa ini akan

memeriksa 17 fasiliti penyediaan radiofarmaseutikal di hospital kerajaan dan swasta di

Malaysia bagi pematuhan terhadap Amalan Penyediaan Radiofarmaseutikal Baik (GRP).

Projek ini adalah di bawah seliaan International Atomic Energy Agency (IAEA) dan bertujuan

untuk meningkatkan tahap pematuhan terhadap GMP dan GRP oleh pihak hospital-hospital

yang terlibat.

Pemeriksaan fasiliti pengeluaran produk steril Cytotoxic Drug Reconstitution

(CDR) dan Parenteral Nutritions (PN)

Dalam tahun 2008, satu pemeriksaan pra-kualifikasi, enam pemeriksaan rutin, satu

pemeriksaan penyiasatan dan satu pemeriksaan preliminari telah dijalankan ke atas

fasiliti-fasiliti CDR dan PN bagi memastikan fasiliti-fasiliti berkenaan mematuhi

standard PIC/S Good Preparation Practices (GPP).


Pertandingan Anugerah Stor Farmasi Terbaik 2008 Garispanduan Penyertaan Pertandingan Anugerah Stor Farmasi Terbaik 2008 bagi

peserta-peserta dan Garispanduan Penilaian (Sesi Persembahan) bagi ahli-ahli

panel penilai telah disediakan. Pertandingan dibahagikan kepada 3 kategori dan

sebanyak 38 pemohonan penyertaan telah diterima dari seluruh negara. Aktiviti

seterusnya akan dijalankan pada 2009 bagi menentukan peserta peringkat akhir dan

pemenang akan diumumkan dalam Konvensyen Kualiti Farmasi 2009.

Pengendalian Aduan Pelanggan Prosedur Pengendalian Aduan Pelanggan telah disemak dan pengkelasan semula

aduan-aduan pelanggan telah dilakukan dengan mengasingkan aduan awam dari

aduan produk. Tindakan ini telah berjaya menurunkan bilangan aduan berkaitan

perkhidmatan farmasi dari purata 150 aduan setahun kepada hanya 11 aduan dalam

tahun 2008. Kesemua 11 aduan tersebut telah diselesaikan.

Latihan berkaitan Kualiti dan Standards Latihan – latihan telah dijalankan dalam meningkatkan kepastian kualiti. Ceramah

Pengenalan kepada Petunjuk Prestasi Utama (KPI) oleh pihak MAMPU telah

diadakan dan diikuti dengan Workshop on KPI oleh syarikat Neville Clarke bertujuan

memberi pendedahan anggota BPF kepada KPI. Ceramah berkaitan Good Storage

Practice telah diberikan kepada pegawai-pegawai farmasi yang menjaga stor

farmasi semasa sesi mesyuarat zon berkaitan pengurusan ubatan-ubatan. Dua

orang pegawai farmasi telah menjalani latihan berkaitan pembangunan fasiliti steril

bagi aktiviti Cytotoxic Drug Reconstitution dan Parenteral Nutritions di Melbourne,

Australia. Seorang pegawai farmasi telah dihantar untuk menjalani latihan sangkutan

dalam bidang pemeriksaan fasiliti radiofarmaseutikal di Danish Medicine Agency,

Denmark.


PENYELIDIKAN DAN PEMBANGUNAN FARMASI Objektif aktiviti penyelidikan dan pembangunan farmasi di peringkat Ibupejabat

Perkhidmatan Farmasi adalah untuk menyediakan landasan untuk pegawai-pegawai

farmasi sama ada daripada hospital, institusi atau klinik untuk menjalankan

penyelidikan dan kajian yang berkaitan. Terdapat 4 buah projek mega penyelidikan

multicenter yang sedang di jalankan untuk tahun 2008 ini yang membabitkan

hospital, klinik, BPFK dan juga aktiviti penguatkuasa. Projek ini mendapat kerjasama

daripada pensyarah-pensyarah daripada Pusat Pengajian Sains Farmasi, Universiti

Sains Malaysia.

Persidangan Penyelidikan dan Pembangunan Farmasi Kebangsaan Ke 5

Persidangan Penyelidikan dan Pembangunan Farmasi Kebangsaan merupakan

aktiviti utama yang diadakan setiap 2 tahun sekali. Persidangan kali ini merupakan

persidangan kali ke 5 dan telahpun diadakan di Auditorium Hospital Putrajaya pada

28 hingga 30 Julai 2008. Persidangan ini telah dirasmikan oleh Y.Bhg. Tan Sri Dato’

Seri Dr. Hj. Mohd. Ismail Merican dengan dihadiri oleh kira-kira 200 Pegawai

Farmasi daripada KKM, Kementerian Pelajaran Tinggi, Kementerian Pertahanan dan

beberapa agensi awam dan swasta yang lain. Objektif utama persidangan kali ini

adalah bertujuan untuk memberi ruang kepada Pegawai Farmasi untuk

membentangkan hasil kajian yang telah dijalankan oleh mereka. Terdapat 2 jenis

pembentangan kajian iaitu secara lisan, yang melibatkan 3 kategori iaitu Farmasi

Klinikal, Amalan Farmasi dan Lain-lain, dan secara poster dimana telah disertai oleh

81 pegawai farmasi daripada seluruh negara.

Selain daripada memfokuskan kepada pembentangan kajian, persidangan ini juga

diselitkan dengan 5 sesi plenari yang merangkumi tajuk berkaitan biostatistik,

regulatori, perubatan tradisional, keselamatan pengubatan dan Good Governance in

Medicine yang telah disampaikan oleh penceramah-penceramah dari dalam dan luar

negara. Sebelum persidangan ini berlangsung, 2 bengkel pra-persidangan telah

diadakan serentak pada 26 hingga 27 Julai 2008 di Bilik Seminar Hospital Putrajaya

yang telah disertai oleh 104 pegawai farmasi Kementerian Kesihatan seluruh

negara.


Bengkel Pra-Persidangan Penyelidikan dan Pembangunan Farmasi Kebangsaan

Peserta-peserta bengkel bergambar kenangan dengan penceramah

Persidangan Penyelidikan dan Pembangunan Farmasi Kebangsaan ke 5

Backdrop persidangan Suasana di dalam dewan auditorium


Majlis perasmian persidangan Pembentangan Poster Kajian

Peserta mengunjungi ruang pameran Penerangan diberikan di ruang

pameran

Drug Utilization Study

Bengkel Drug Utilization Study telah diadakan pada 12 hingga 14 Mac 2008

bertempat di Georgetown, Pulau Pinang. 2 pegawai daripada setiap hospital utama

setiap negeri telah dijemput untuk menghadiri bengkel ini. Tujuan bengkel ini

diadakan adalah untuk memberi pendedahan awal dan persediaan kepada para

peserta bengkel mengenai projek National Drug Utilization Survey yang diketuai oleh

Dr. Mohammed Mansor bin Manan selaku Principal Investigator bagi projek

kebangsaan tersebut. Bengkel susulan juga telah diadakan pada 10 hingga 12

Disember 2008 di Johor Bahru, Johor yang melibatkan peserta-peserta yang sama.


Latihan anjuran kerjasama daripada Institusi lain

Kerjasama dalam penyelidikan dan latihan telah dijalankan oleh Bahagian

Perkhidmatan Farmasi dengan kerjasama Pusat Penyelidikan Klinikal (Clinical

Research Center, CRC) dan Biro Pengawalan Farmaseutikal Kebangsaan (BPFK).

Antara latihan yang dianjurkan bersama ialah :

i. Bengkel Evidence-Based Medicine (kerjasama dengan BPFK)

ii. Bengkel Good Clinical Practice (3 siri) (kerjasama dengan CRC negeri

Johor, Pulau Pinang dan Sabah)

iii. Bengkel Analisa Data Bagi Projek: A National Survey On The Use Of

Medications By Malaysian Consumer (dengan kerjasama Unit Dasar

Ubat Nasional, DUNAS)


HALA TUJU

Penguatkuasaan Farmasi

Bahagian Penguatkuasa Farmasi telah membuat perancangan untuk menghadapi

pelbagai cabaran pada masa hadapan. Pada tahun 2008 makmal forensik telah

mula beroperasi. Analisa sampel penguatkuasaan akan dijalankan di makmal ini

kecuali untuk sampel –sampel tertentu dihantar ke jabatan lain seperti Jabatan Kimia

atau Biro Pengawalan Farmaseutikal Kebangsaan (BPFK). Makmal ini yang

bertempat di ibupejabat akan diperkembangkan ke lain bahagian seperti di utara,

selatan, timur, Sabah dan Sarawak. Perkembangan ini akan memudahkan dan

mempercepatkan analisa sampel dari Cawangan Penguatkuasa Farmasi Negeri.

Perancangan telah dibuat supaya satu peruntukan dikhaskan bagi pembayaran

kepada pemberi maklumat (informers) untuk menggalakkan orang awam memberi

maklumat berkaitan sebarang pelanggaran di bawah akta yang dikuatkuasakan dan

perkhidmatan 24 jam sehari di pintu masuk- pintu masuk seperti di Johor, Pulau

Pinang, Selangor, Kelantan, Kedah dan Perlis. Keperluan ini adalah penting bagi

memastikan ubat-ubatan dan bahan kimia terkawal yang diimport mematuhi

peruntukan undang-undang.

Pengiklanan dan penjualan ubat melalui internet didapati semakin meningkat. Unit

Siasatan memerlukan pegawai-pegawai yang dilatih khas menjalankan siasatan

sehingga kes dapat didakwa di Mahkamah. Kumpulan pertama sejumlah 22 pegawai

yang telah tamat pengajian Sarjana Undang-undang Penguatkuasaan di akhir tahun

2008 boleh memainkan peranan penting di dalam aktiviti penguatkuasaan farmasi

khasnya dalam pendakwaan kes-kes di Mahkamah. Program ini akan diteruskan

bagi meningkatkan bilangan pegawai yang lebih mahir dalam aspek perundangan.

Sebanyak RM500,000 telah diperuntukkan pada tahun 2008 khusus bagi aktiviti

pendidikan pengguna. Ini adalah bagi meningkatkan kesedaran di kalangan

masyarakat agar memperolehi ubat-ubatan dan berdaftar dan tulen dari sumber

yang sah. Usaha pendidikan pengguna ini akan diteruskan dan peruntukan


tambahan akan diminta setiap tahun agar penyebaran dan penyampaian maklumat

melalui media seperti televisyen dan radio dapat diperkenalkan secara berterusan.

Unit-unit lain di dalam Bahagian Penguatkuasa akan diperkembangkan dengan

penambahan pegawai dan fungsi unit. Unit-unit berkaitan adalah seperti Unit

Perundangan, unit Kawalan Pemesongan dan Unit Siasatan.

Regulatori Farmasi (BPFK) Untuk memperbaiki perkhidmatan-perkhidmatan yang disediakan oleh BPFK,

beberapa strategi telah dikenalpasti termasuklah pembangunan sumber manusia,

mengekalkan staf dan kepakaran, menekankan budaya IT dalam organisasi,

penekanan yang lebih terhadap program latihan, pelan pembangunan menyeluruh

untuk Pengurusan Sistem Kualiti dan pengukuhan kerjasama dengan lain-lain

agensi regulatori. Untuk memperbaiki mutu perkhidmatan yang disediakan kepada

orang awam, BPFK akan memastikan staf memperolehi pengetahuan yang

mencukupi dan kepakaran dalam bidang kerja masing-masing. Selain dari itu, usaha

sedang dijalankan untuk mewujudkan lebih banyak jawatan-jawatan pegawai kanan

supaya pegawai yang dinaikkan pangkat dapat diserapkan ke jawatan terlibat untuk

mengekalkam staf yang mahir dalam bidang berkaitan.

Usaha-usaha juga diambil bagi menekankan budaya IT dalam organisasi dengan

menaiktarafkan pendedahan staf kepada IT dan memperbaiki sistem pendaftaran

secara online yang terkini dengan peningkatan sistem QUEST 2 kepada QUEST 3.

Penekanan yang lebih akan diberikan kepada program-program latihan bagi staf

untuk memastikan keperluan-keperluan latihan mereka dipenuhi. Dalam usaha ke

arah ini, BPFK merancang menggunakan khidmat jururunding untuk latihan

tempatan dan meningkatkan latihan luar negara untuk staf.

Disamping berjaya mengekalkan pensijilan MS ISO 9001:2000, BPFK akan

seterusnya berusaha ke arah memperolehi pensijilan ISO 17025 bagi Pusat

Kawalan Kualiti. Selain itu, usaha-usaha juga diambil untuk meningkatkan sistem

pengurusan sistem kualiti atau Quality Management System (QMS) BPFK dan untuk


memperkasakan pematuhan kepada Pharmaceutical Inspection Cooperation

Scheme (PIC/s). Dalam tahun-tahun yang akan datang, BPFK akan terus berusaha

ke arah mengeratkan jalinan kerjasama dengan agensi regulatori yang lain melalui

perkongsian maklumat yang berkaitan dengan pendaftaran ubat baru dan produk-

produk bioteknologi, perkongsian laporan Amalan Perkilangan Baik dan maklumat

yang berkaitan aktiviti-aktiviti surveilans.

Amalan dan Perkembangan Farmasi Penstrukturan semula Bahagian Amalan dan Perkembangan Farmasi dan

pewujudan lebih banyak jawatan di bahagian ini adalah bertujuan bagi

memperkukuh dan pada masa yang sama memperbaiki kualiti perkhidmatan agar

sejajar dengan praktis semasa. Ini adalah bagi memastikan lebih banyak pesakit

dapat memperolehi kemudahan dari perkhidmatan penjagaan kesihatan.

Pelbagai aktiviti telah dirancang dalam usaha bagi memperbaiki kualiti perkhidmatan

penjagaan farmaseutikal bagi memastikan pemberian perkhidmatan yang

komprehensif serta berorientasikan pesakit. Pengembangan dan penambahbaikan

dalam aktiviti farmasi klinikal dapat meningkatkan peranan pegawai farmasi dalam

pasukan penjagaan kesihatan dalam pelbagai disiplin yang bertanggungjawab

memberikan perkhidmatan kepada pesakit. Aktiviti klinikal farmasi akan diperluas ke

klinik kesihatan dan mewujudkan peluang dalam penambahan elemen yang lebih

fokus seperti pemindahan ginjal, neurologi, rheumatologi, hepatitis C, penyakit ginjal

kronik serta termasuklah kegagalan jantung.

Standard praktis farmasi dalam persediaan aseptik juga akan lebih dipertingkatkan

dalam memastikan pemberian perkhidmatan yang berkualiti. Perkembangan dalam

perkhidmatan farmasi nuklear akan dapat memberikan impak kepada kemudahan,

perkhidmatan dan persediaan perubatan nuklear. Antara disiplin baru yang boleh

dipertimbangkan adalah seperti farmasi psikiatrik di mana pegawai farmasi dapat

menyumbangkan peranan yang penting dalam disiplin tersebut.


Untuk mempertingkatkan lagi aktiviti pemonitoran harga ubat – ubatan, satu kaji

selidik ke atas struktur harga telah dirancang untuk dijalankan pada pertengahan

2009 dan dijangka akan siap pada akhir 2009. BPF dengan kerjasama WHO akan

melaksanakan Projek Kawalan Harga Ubat dan fokus kajian adalah mengkaji

kesesuaian mekanisme kawalan harga ubat di Malaysia.

Pengkhususan dalam bidang farmasi yang lebih mendalam dan latihan di dalam

dan luar negara dikenalpasti dengan fokus untuk mewujudkan praktis farmasi

khusus bagi meningkatkan kualiti perkhidmatan farmasi. Kesemua pendekatan ini

merupakan hasil dari pelan strategik jangka panjang bagi mencapai kecemerlangan

yang berterusan dalam perkhidmatan farmasi.

Pembangunan Sumber Manusia Dalam tahun 2008, BPF telah berkembang luas dan permintaan terhadap sumber

manusia terus meningkat dengan pesatnya. Selain daripada permintaan terhadap

pegawai farmasi untuk program farmasi sendiri, ahli farmasi juga diperlukan oleh lain

– laian bahagian dan jabatan. Bahagian ini juga telah berusaha untuk menambahkan

lagi jawatan naik pangkat dan mewujudkan lebih banyak penjawatan di peringkat

negeri, institusi dan klinik kesihatan.

Dalam bidang latihan, lebih banyak peluang untuk latihan pasca siswazah telah

diperoleh. Program pasca siswazah diperkembang dengan melibatkan lebih banyak

latihan dalam bidang yang diperlukam. Sehubungan ini, peruntukan disediakan

untuk latihan di dalam dan luar negara dalam disiplin yang lebih khusus.

Pelan strategik sumber manusia dan pembinaan kapasiti adalah sangat penting bagi

memastikan peralihan kuasa pada setiap peringkat berjalan dengan lancar dan

pegawai yang telah menerima latihan serta berkepakaran berkhidmat di bahagian di

mana kepakaran mereka diperlukan.


Aktiviti Promosi Penggunaan ubat – ubat memerlukan kawalan serta pengurusan yang baik

memandangkan ia merupakan aspek yang penting bagi masyarakat. Selain dari ubat

– ubatan yang selamat berkualiti dan berkesan , adalah penting bagi pemberi

penjagaan kesihatan dan pengguna menggunakan ubat secara rasional bagi

memastikan agar ubat – ubatan tersebut terus berkualiti, selamat serta kos-efektif

bagi meningkat kualiti hidup.

Bahagian ini juga telah dengan lebih intensif menjalankan aktiviti promosi

penggunaan ubat secara berkesan dikalangan pengguna. Bahagian ini juga telah

menggunapakai pendekatan yang menyeluruh dalam kempen pendidikan bagi

meningkatkan lagi kesedaran pengguna terhadap penggunaan ubat yang berkualiti

serta hak mereka sebagai pengguna terhadap maklumat yang tepat dan terkini

tentang ubat – ubatan yang diambil. Dalam pendekatan ini, kesedaran dan

pengetahuan berkenaan semua aspek dalam pengambilan, pemilihan dan

pelupusan ubat – ubatan disampaikan. Peruntukan yang ada telah dibelanjakan

untuk kempen dengan cara konvensional seperti ceramah, seminar dan pameran

telah dijalankan. Oleh yang demikian adalah menjadi cabaran kepada Bahagian

Perkhidmatan Farmasi untuk menyampaikan mesej kempen kepada pengguna

secara meluas melainkan dengan media elektronik dan media cetak seperti

televisyen, radio dan suratkhabar digunakan sebagai medium penyebaran. Usaha

telah dijalankan bagi memperoleh peruntukan yang lebih besar bagi melaksanakan

langkah tersebut dalam tahun 2010.

Pelbagai aktiviti promosi lain perlu dijalankan dengan lebih tersusun dan antara

perkara yang berpotensi dimasukkan ke dalam promosi termasuklah kesan advers

ubat dan pelaporan kesilapan pengubatan oleh golongan profesional kesihatan dan

pengguna. Struktur pentadbiran yang bersesuaian serta sokongan menyeluruh yang

meliputi semua jenis aktiviti promosi perlu dilaksanakan supaya semua aktiviti

promosi dapat dijalankan secara lebih efektif.


Sistem Maklumat Farmasi

Bagi memperbaiki rangkaian kerja dan membantu dalam penyebaran serta

perkongsian data dan maklumat, BPF telah berupaya mendapatkan peruntukan bagi

membangunkan sistem maklumat farmasi. Sistem maklumat ini termasuklah sistem

bagi kedua – dua Sistem Pengurusan Farmasi (SPF) dan Sistem Pengurusan

Penguatkuasa Farmasi (SPPF). Pembangunan sistem ini dimulakan pada suku

kedua tahun 2008 dan dijangka siap pada Julai 2009. Walaupun sistem tersebut

masih lagi dalam peringkat ujian, tanpa ragu - ragu dengan sistem tersebut BPF

akan dapat berhubung dengan bahagian perkhidmatan farmasi di peringkat negeri

dan fasiliti farmasi di seluruh negara.

KESIMPULAN Pertambahan bilangan pegawai farmasi di sektor awam dengan pelaksanaan

khidmat wajib telah dapat memperkukuh Program Farmasi. Berikutan dari polisi ini,

perkhidmatan baru dapat diperkenalkan dan pada yang sama standard serta kualiti

perkhidmatan sedia ada dapat diperbaiki. Gabungan usaha ini adalah perlu dalam

memastikan Perkhidmatan Farmasi oleh KKM dapat mengekalkan fokusnya iaitu

dalam memastikan produk farmaseutikal yang berada di pasaran adalah selamat,

berkualiti dan berkesan serta digunakan secara rasional , mudah diperolehi dan

mampu dimiliki oleh rakyat Malaysia.

uo~s~a~asa)~ajasle)~lna)ewje4d ~sewje~uelewp~4~jad … · hospital selayang dalam bidang...

Documents