unit 7 peranan kaunselor

7/27/2019 Unit 7 Peranan Kaunselor

1/17

Unit 7 Peranan Kaunselor Dalam Institusi Pendidikan ideal -

UPM

Unit 7

Peranan Kaunselor Dalam Institusi Pendidikan

7.1 Pengenalan

Kaunselor mengikut Akta Kaunselor 1998 merupakan mana-mana individu yang

mengamalkan kaunseling dan memperolehi bayaran atau fee atau apa-apa balasan

yang berkaitan dengannya. Bagi setting persekolahan di Malaysia, kaunselor

ditakrifkan sebagai seorang individu atau guru yang dilantik oleh pihak Jabatan

Pendidikan Negeri melalui Pengetua sekolah masing-masing yang bertugas sebagaiKaunselor Pelajar.

Dalam menjalankan peranan mereka sebagai seorang kaunselor, terdapat banyak tugas

yang perlu dilakukan oleh mereka bagi mencapai objektif organisasi sekolah dan

keperluan pelajar itu sendiri. Untuk kita bersama meninjau dan meneroka bidang

tugas dan peranan secara mendalam seorang kaunselor di sekolah di Malaysia (dalam

institusi pendidikan) maka adalah amat baik kita mengikuti sesi temubual dan tinjauan

yang telah dijalankan oleh salah seorang pelajar Bacelor Pendidikan (Bimbingan &

Kaunseling) kaedah pembelajaran Jarak Jauh Ideal UPM bersama salah seorang

kaunselor di salah sebuah sekolah menengah di Ipoh, Perak. Adalah diharapkan isi

temu bual ini akan dapat membawa kita kepada matlamat untuk memahami denganjelas akan peranan seorang kaunselor dalam setting pendidikan itu sendiri.

7.2 Temubual bersama Guru Kaunseling atau Kaunselor

Pelajar

Saya telah bertemuduga dengan seorang guru kaunseling sekolah menengah untuk

tugasan ini. Saya telah menyediakan satu borang temuduga untuk guru itu

mengisinya. (contoh borong ini dibahagian lampiran). Hasil yang diperolehi daripada

temuduga adalah seperti berikut.

80

Objektif

Selepas mempelajari unit ini anda akan dapat:

1. memahami peranan dan tugas kaunselor

2. memahami cara kaunselor mengurus klien secara klinikal

3. mengenalpasti masalah yang sering dihadapi pelajar


2/17


UPM

Kaunselor merupakan seorang Melayu yang sudah berumahtangga dan berusia 37

tahun serta beragama Islam. Kini beliau bertugas di salah sebuah sekolah menengah

Kebangsaan di Ipoh, Perak. Pelajarnya terdiri daripada pelajar perempuan sahaja.

Subjek yang diajarnya ialah mata pelajaran perdagangan dan mempunyai pengalaman

mengajar selama 10 tahun. Kelayakan akademiknya ialah Bacelor Pendidikan(Bimbingan dan Kaunseling) yang diperolehi dari Universiti Putra Malaysia.

Kelayakan ikhtisasnya ialah Sijil Perguruan Asas dari salah sebuah maktab perguruan

di Malaysia.

Setakat ini kaunselor hanya mengamalkan amalannya di setting sekolah menengah

sahaja dan mempunyai pengalaman hanya dua tahun sahaja dalam bidang kaunseling.

Kaunselor yang saya temui tidak mendaftarkan diri sebagai seorang ahli Persatuan

Kaunseling Malaysia ( PERKAMA ) dan belum lagi mendaftarkan dirinya sebagai

Kaunselor Berdaftar bersama Lembaga Kaunselor.

Tugasan yang biasa dilaksanakan olehnya sebagai seorang kaunselor sekolah ialahmenyediakan rancangan tahunan program dan aktiviti perkhidmatan Bimbingan dan

Kaunseling sekolah. Mengenalpasti keperluan perkhidmatan Bimbingan dan

Kaunseling sekolah melalui kajian keperluan, soal selidik, temu bual dan

perbincangan dengan pelajar, guru, pentadbir, kakitangan sekolah, ibubapa dan bekas

pelajar. Merancang, mengawalselia dan mengemaskini rekod, inventori pelajar dan

aktiviti kemahiran belajar untuk semua pelajar. Mengelola dan melaksanakan aktiviti

Bimbingan dan Kaunseling individu dan kelompok serta tunjukajar ( instructional )

yang merangsang perkembangan pelajar secara optimum dan secara profesional dan

beretika.

Merancang, melaksana, mengawalselia serta menilai program dan aktiviti pemberianmaklumat sesuai dengan penawaran pakej pensijilan terbuka dan keperluan IPT.

Menilai program dan aktiviti pendidikan pencegahan dadah, inhalan, rokok dan

alkohol. Menyediakan dan mendedahkan pelajar kepada pelung melanjutkan pelajaran

di institusi pengajian tinggi dalam dan luar negara. Melaksanakan program dan

aktiviti perkhidmatan konsultasi dan rujukan berhubung Bimbingan dan Kaunseling,

Kerjaya dan Pendidikan Pencegahan Dadah.

Merancang program dan aktiviti konferens dengan ibu bapa, guru, kakitangan bukan

guru dan agensi kerajaan dan bukan kerajaan yang terlibat dalam proses pendidikan

dan perkembangan pelajar. Dia juga menjadi urusetia kepada Jawatankuasa

Penyelaras Perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling. Dia menjadi penggerak utamadalam program latihan dalaman bagi menyebarkan kefahaman dan peningkatan

profesionalisma perkhidmatan Bimbingan dan Kaunseling disekolah.

Beliau telah memberikan khidmat kaunseling krisis kepada pelajar, guru kakitangan

dan ibu bapa yang memerlukannya dan menjadi personel perhubungan / seranta.

Menjadi ahli jawatankuasa ex oficio dalam jawatankuasa kurikulum sekolah dan

ahli jawatankuasa dalam Majlis Perancang Sekolah, Disiplin Sekolah dan

Jawatankuasa Lembaga / Badan pengawas sekolah. Dia juga bertugas menjadi

81


3/17


UPM

penyelaras dalam program program pengembangan pelajar seperti kolokium,

motivasi, kem jaya diri dan kursus ketatanegaraan.

Tanggungjawabnya sebagai seorang kaunselor di sekolah itu ialah berperanan sebagai

fasilitator kepada klien dalam menangani isu dan masalah yang dihadapi dengan

menghormati mertabat diri, nilai dan keupayaannya. Dia bertanggungjawab untukmengutamakan kepentingan klien, sama ada klien individu atau klien kelompok.

Kaunselor hendakalah menghormati privasi klien dan merahsiakan segala maklumat

yang diperolehi semasa kaunseling melainkan maklumat yang akan membahayakan

klien atau orang orang di persekitarannya.

Semasa menjalankan sesi kaunseling, kaunselor hendaklah memelihara kesejahteraan

fizikal dan psikologi klien dan tidak memperalatkan klien untuk kepentingan diri

sendiri.Dia juga hendaklah membimbing klien ke arah pembentukkan sikap

bertanggungjawab terhadap tingkah lakunya. Kaunselor juga perlu menghormati

keputusan atau penentuan kendiri yang dibuat oleh klien. Dia juga mestilah

menjelaskan kepada klien mengenai keperluan, proses dan implikasi perkhidmatankaunseling. Dia hendaklah mencapai persetujuan dengan kliennya di peringkat awal

sesi kaunseling mengenai batasan unsur kerahsian.

Dalam menjalankan satu sesi kaunseling, pertemuan sesi kaunseling dengan klien

akan ditentukan oleh kaunselor dan klien melalui temu janji.Melalui temu janji

kaunselor dapat memberi khidmat dengan mudah dan teratur kepada klien. Borang

temujanji boleh didapati dari bilik kaunseling di sekolah itu.

Pihak sekolah juga telah menyediakan satu bilik khas untuk menjalankan sesi

kaunseling. Keadaan bilik kaunseling adalah selesa, kemas dan private klien juga

terjaga untuk menjalankan sesi kaunseling. Biasanya satu sesi kaunseling dengan

klien akan mengambil masa sekurang kurang 40 minit. Mengikut kaunselor itu,

pelajar yang biasa mnghadapi masalah di sekolahnya adalah pada tahap umur antara

15 17 tahun. Pada pendapatnya, pada tahap umur ini mereka akan masuk ke alam

remaja dan mula mengalami perkembangan diri serta tidak tahu sama sesuatu

perbuatan itu betul atau salah. Dalam kaunseling, dia biasa menggunakan Pendekatan

Adlerian kerana ia sesuai dengan remaja pada masa kini.

Kaunselor ini biasa menjalankan sesi kaunseling individu. Sesinya dijalankan adalah

mengikut peringkat peringkat yang terdapat dalam kaunseling. Dia juga menemui

klien yang tidak akan mendedahkan masalahnya walaupun telah mnejalankanbeberapa sesi dengannya. Dalam keadaan begini kaunselor biasanya akan

memberikan masa kepada klien untuk memahami diri, menwujudkan kepercayaan

terhadap kaunselor dan membina hubungan kefahaman dengan kaunselor. Selepas ada

satu ikat yang baik barulah klien akan meluangkan masalah kepada kaunselor. Ada

juga sesi yang hanya menjadi sesi perbincangan atau sesi bercakap dengan klien.

Contoh masalah yang sering dihadapi oleh kaunselor ini ialah rakan sebaya dan teman

lelaki.

82


4/17


UPM

Sesi kaunseling kelompok juga dijalankan oleh kaunselor. Ahli yang terdiri dalam sesi

kaunseling kelompok adalah kaunselor sendiri dan pelajar pelajar atau rakan yang

menghadapi masalah yang sama. Mereka akan membincangkan masalah dan

memahani antara satu sama lain. Isu yang biasa ialah masalah pembelajaran dan

kerjaya. Bilangan ahli dalam satu kelompok adalah tidak melebihi 10 orang.

Dalam menjalankan sesi kaunseling krisis, dia biasanya memberikan masa kepada

klien bercakap dan mendengarnya. Dia akan menerangkan dan mengawal klien dalam

sesuai keadaan. Dia tidak menanyakan soalan yang banyak seperti kaunseling yang

lain. Masalah ialah membunuh diri, tekanan fizikal dan emosi.

Kaunseling kerjaya diadakan oleh kaunselor ini untuk membantu pelajar dalam

meneroka bidang pendidikan lebih tinggi selepas Sijil Pendidikan Malaysia

(SPM).Kaunseling ini juga adalah memberi tunjuk ajar dan penerangan kepada

pelajar supaya memilih aliran yang perlu masuk selepas Peperiksaan Malaysia

Rendah (PMR). Pelajar di sekolah didedahkan kepada penerokakan ke alam

pendidikan dan pekerjaan dan perkembangan akademik dan pekerjaan. Biasanya sesiini diadakan secara kelompok dan menfokuskan kepada apa yang yang diperlukan

oleh pelajar.

Dia juga pernah merancangkan Program Perkembangan Kerjaya kepada pelajar di

sekolahnya. Jenis - jenis program yang terdapatnya ialah Hari kerjaya, Pemilihan

Aliran oleh pelajar PMR dan Taklimat kepada pelajar SPM tentang sijil terbuka serta

bimbingan dalam bilik darjah.

Sekolah kaunselor ini juga menyediakan satu pusat kerjaya yang diselaraskan oleh

kaunselor ini.Ramai pelajar sekolah yang datang untuk mendapat maklumat tentang

kerjaya. Ia berfungsi sebagai tempat perjumpaan dengan pelajar dalam kelompok

kecil berbincang isu perkembangan kerjaya, mendapat maklumat pendidikan terkini

dan menyediakan papan kenyataan pekerjan untuk dipamir di tempat yang strategik

atau laluan pelajar.

Kaunselor ini juga menjalankan khimat rujukan disekolah dengan pertolongan

daripada guru dan personalia lain yang berada disekolah untuk mengenalipasti pelajar

yang bermasalah dan membantunya. Pihak pentadbir sekolah, guru dan kakitangan

lain di sekolah akan merujuk klien kepadanya. Satu borong rujukan perkhidmatan

kaunseling telah disediakan oleh kaunselor itu dan perlu diisi oleh pihak yang

merujuknya kepada kaunselor ini. Kaunselor juga akan mendapatkan maklumatpelajar itu sebelum ia dipanggil untuk mendapatkan khidmat kaunseling. Isu yang

biasa ialah pelajar yang kerap tidak hadiri kesekolah, masalah belajar dan seksual.

Sesi yang dijalankan dalam kes rujukan ialah kaunseling individu di mana kaunselor

akan membiarkan klien menerangkan masalah dengan mendalam, perasaan dan

kedudukan walaupun kaunselor mengenali masalahnya. Ini adalah supaya klien akan

mengenali dirinya dan keadaan yang sedang lalu.

Kaunselor juga menjadi konsultan atau pakar runding kepada guru sekolah, pentabdir

sekolah dan ibu bapa pelajar. Perundingan dengan pentadbir sekolah yang membantu

83


5/17


UPM

dalam membina alam persekolahan yang sihat untuk bukan sahaja pelajar tetapi juga

personalia lain seperti guru dan pakar lain yang terlibat dalam membentuk alam

sekolah. Di samping perundingan dengan ibu bapa dan kaunselor jugamungkin

meliputi masalah salahlaku anaknya yang bukanlah hanya hasli kegagalan sekolah

tetapi mempunyai kaitan besar dengan suasana rumah tangga. Oleh itu perundingan

dengan ibu bapa mengenai perkara ini juga adalah penting dan perludilaksanakan.Kaunselor berunding dengan guru untuk memberikan maklumat

tambahan tentang kaedah yang baik dan berkesan yang dapat memaksimakan

pembelajaran dalam bilik darjah dan mengatasi masalah pelajar yang tidak ke bilik

darjah.

Kaunselor ini juga menjalankam bimbingan dalam bilik darjah dengan pelajar . Tajuk

perbincangan yang biasa dibincangkan dengan pelajar ialah pendidikan dan kerjaya,

penbangunan diri, kaedah pengurusan dan bahaya menggunakan dadah serta kaedah

jangkitan HIV / AID.

Di sekolah kaunselor juga mempunyai Persatuan Pembimbing Rakan Sebaya ( PRS ).PRS juga membantu kaunselor dalam mengatasi masalah . Ahli ahli PRS akan

memberi latihan asas seperti kemahiran asas komunikasi, komunikasi interpersonal,

kemahiran asas psikologi manusia dan kemahiran khusus untuk melaksanakan projek

yang dirancang. Aktiviti yang dijalankan ialah lawatan sambil belajar oleh ahli PRS,

kemahiran kemahiran kaunseling dan permainan kaunseling yang memfokus kepada

kemahiran mendengar dan celik akal.

Dalam merancang satu program perkhimatan bimbingan dan kaunseling, kaunselor

akan member keutamaan kepada banyak perkara dan yang sangat dipentingkan ialah

visi, matlamat dan objektif program ini. Keutamaan juga diberikan kepada perkara

yang sangat diperlukan oleh pelajar di sekolah itu. Bentuk perancangan yang dibuat

oleh kaunselor ialah untuk jangka panjang. Antara program perkhimatan yang dibuat

di sekolah ialah pendidikan , kerjaya, perkembangan diri dan aliran yang dimasuki

selepas SPM.Program yang biasa direncanakan untuk sekolah ialah progam

minggunan seperti Hari Kerjaya.

Masalah yang biasa kaunselor berkerjasama dengan guru disiplin di sekolah ialah

masalah ponteng sekolah, masalah seksual dan merokok. Kaunselor akan memberi

jalan yang betul dan penyelesaian kepada masalah. Dia juga akan membuat satu

perjanjian dengan klien secara lisan dalam sesi kaunseling jika klien melanggar

perjanjian ini maka kaunselor akan menyerahkan kes ini kepada guru disiplin sekolahuntuk mengambil tindakan disiplin yang sepatutnya.

Melalui temubual bersama kaunselor sekolah ini, saya juga telah dapat mengenalpasti

masalah-masalah yang sering dihadapi oleh pelajar di sekolah ini. Masalah yang

sering dihadapi oleh pelajar di sekolah ini adalah seperti berikut :

1. Seksual 4. Ponteng Sekolah

2. Rakan Sebaya 5. Peperiksaan

3. Kerjaya

84


6/17


UPM

Perancangan Program Bimbingan dan Kaunseling untuk 14 Minggu

Program Bulanan Perkhimatan Bimbingan Dan Kaunseling Bagi Tahun 2002

Bulan Aktiviti Tujuan Personalia Sasaran Catatan

Mac 1.Ujian

Personaliti

( SDS )

2.Dengarlah

Sayang

3.Motivasi

Awal PMR dan

SPM

4.Ceramah

Pengingkatan

Kendiri

1.Membantu

pelajar

mengaitkan minat

kerjaya dengan

personalitinya

2. Agar guru

pelajar dan ibu

bapa dapatmeluahkan

perasaan masing

masing.

3.Memberi

motivasi awal

kepada pelajar

yang akan

menduduki

peeriksaan.

4.Meningkatkan

Konsep kendiri

pelajar

Guru

Bimbingan

dan

Kaunseling

Unit

Bimbingan

danKaunseling

Unit

Bimbingan

dan

Kaunseling

Unit

Bimbingandan

Kaunseling

Pelajar

Tingkatan

4 & 5

Semua

pelajar

Pelajar

Tingkatan

3 & 5

Semua

pelajar

Ceramah

Keratan

Borang

Ceramah

Ceramah

April 1.Latihan PRS

Bermula

2. Taklimat

tentang

persijilan

terbuka

3.Ceramah

Kerjaya

1.Menanamkan

sikap membantu

dikalangan ahli

PRS

2.Membezakan

SPM sijil terbuka

dengan SPM

dahulu

3.mendedahkan

pelajar kepada

Unit

Bimbingan

dan

Kaunseling

Unit

Bimbingan

dan

Kaunseling

Unit

Bimbingan

Semua

pelajar

Pelajar

Tingkatan

5

Pelajar

Tingkatan

Bengkel

Taklimat

Latihan

dalam

85


7/17


UPM

4. Minggu Anti

Dadah

Peringkat

Sekolah

peluang

melanjutkan

pelajaran yang

diminati serta

sesuai

dengankemampuan yang

ada

4.Mendedahkan

pelajar tentang

bahaya dadah

kepada kesihatan

fizikal dan mental.

5.Mendedahkan

kepada pelajar

bahawa

penggunaan dadah

satu perbuatan

yang dilarang oleh

agama.

dan

Kaunseling

Unit

Bimbingan

dan

Kaunseling

5

Semua

pelajar

Kumpulan

Kelompok

Bimbingan

Mei 1.Minggu

Kerjaya

2.Ceramah

Keremajaan

3.Bengkal

Pengurusan Diri

/ Masa

4.Bengkal

1. Mendedahkan

pelajar kepada

peluangmelanjutkan

pelajaran dan

kerjaya.

2.Memberi

pendedahan cara

menangani isu

remaja masa kini

3.Melatih pelajar

agar dapat

mengurus masa

dan diri dengan

sebaik mungkin

4.Mendedahkan

Unit

Bimbingan

danKaunseling

JK HEM /

Unit

Bimbingan

dan

Kaunseling

JK HEM /

Unit

Bimbingan

dan

Kaunseling

Unit

Pelajar

yang

berminat

Pelajar

Tingkatan

5

Pelajar

Tingkatan

4

Pelajar

Kaunseling

Kelompok

Ceramah

oleh LPPKN

Ceramah

Inventori

86


8/17


UPM

Kemahiran

Belajar

pelajar tentang

cara cara belajar

yang berkesan

Bimbingan

dan

Kaunseling

Kelas

Harapan

dan

Pelajar

yang

berminat

minat

Jun1.Taklimat

Penjagaan Diri

2.Lawatan

Kerjaya

1.Mendedahkan

pelajar kepada cara

cara menjaga diri

2.Membuka

pemikiran pelajar

dan memberi

semangat

JK HEM /

Guru

Disiplin

Sekolah /

Unit

Bimbingandan

Kaunseling

Unit

Bimbingan

dan

Kaunseling

Semua

Pelajar

sesi Pagi

Pelajar

yang

berminat

(Fokus

Tingkatan

5)

Taklimat

dari guru

Kelompok

Kerjaya

87


9/17


UPM

7.3 Tugas Kaunselor Dalam Membantu Pelajar Dalam

Setting Pendidikan (Peranan Klinikal)

Dengan mengemuduga kaunselor sekolah ini, saya telah mengenalpasti masalah -

masalah yang sering dihadapi oleh pelajar di sekolah ini. Masalah yang seringdihadapi oleh pelajar di sekolah ini adalah seperti berikut :

1. Seksual 4. Ponteng Sekolah

2. Rakan Sebaya 5. Peperiksaan

3. Kerjaya

7.3.1 Masalah Pertama: Seksual

Masalah yang paling utama di sekolah itu ialah masalah seksual di mana pelajar

perempuan mempunyai hubungan dengan teman lelaki di luar kawasan sekolah yang

menyebabkan banyak masalah lain yang timbul daripadanya. Masalah ini telahdikenali pasti oleh kaunselor sekolah ini apabila dia mengadakan sesi kaunseling

individu dengan pelajar yang terlibat.

Ini telah menyebabkan pelajaran pelajar itu merosat dan sering pontong sekolah.

Tingkah laku pelajar telah mula berubah di mana kurang perhatian dalam bilik darjah

dan tidak menyiapkan kerja rumah dan tugasan yang diberikan serta selalunya gagal

dalam peperiksaan.

Semasa sesi kaunseling dijalankan telah mendapat tahu bahawa pelajar ini akan

keluar dengan teman lelakinya pada waktu ibu bapa tidak ada di rumah . Apabila ibu

bapa hantar dia ke sekolah, dia tidak masuk ke sekolah tetapi mengikut temanlelakinya.Dia juga telah mengadakan hubungan seksual dengan teman lelakinya.

Rakan sebaya merupakan penyebab utama dalam masalah sebegini. Sekolah

merupakan terkumpulnya pelbagai budaya dan ragam . Ini memudahkan pengaruh

sosial dipengaruhi penghuni sekolah. Pelajar terikut dengan ragam rakannya tanpa

berfikir kesannya kerana ia akan membawa keseronakkan kepada dan tidak

mempunyai daya fikiran yang mendalam kepada pelajar. Mengikut mereka dengan

adanya hubungan baru ini, mereka akan hormati oleh kawannya dan sudah sempurna

untuk membina hubungan ini.

Ibubapa juga yang tidak memberikan perhatian kepada anak anaknya dan

membiarkan dengan kehidupannya. Tanggungjawab telah diberikan kepada pihak

sekolah untuk bertindak sebagai ibubapa. Anak anak ini juga kurang mendapat

kasih sayang daripada ibu bapa tetapi ia didapati daripada hubungan barunya. Maka

mereka lebih mementingkan hubungan itu dan bertindak tanpa berfikir. Ibu bapa yang

tidak memberi pelajaran keremajaan kepada anak anaknya apabila mereka sudah

sampai pada satu tahap umur untuk mengetahui.

Sistem pendidikan yang tidak memberi pendedahkan awal kepada remaja tentang

masalah seksual dan kesan yang akan dihadapi daripadanya. Remaja ini belum cukup

88


10/17


UPM

matang untuk menguruskan hal seperti maka dengan adanya pendidikan awal mereka

dapat mengetahui cara cara menguruskan dirinya sebagai remaja.

Cara-cara masalah ini diselesaikan

Selepas mengenalpasti masalah klien dan puncanya. Langkah pertama berundingdengan ibu bapa tentang masalah ini dan mengatakan bahawa klien telah mnegadakan

hubungan dengan teman lelakinya. Klien membawa jumpa dengan doktor untuk

mendapatkan memeriksaan kesihatan. Ia di bawa dengan keizian ibubapa klien dan

sangat penting ialah kebenaran klien itu sendiri . Keputusan kesihatan mestilah

berbincang dengan ibu bapa mereka dan kaunselor akan mengikuti sesi kaunseling

yang berikut.

Kaunselor akan memberitahu pihak sekolah tentang masalah ini tanpa mendedahkan

indentiti pelajar ini. Ini membolehkan guru disiplin sekolah menguatkuasakan

peraturan sekolah supaya pelajar tidak dapat keluar dari kawasan sekolah tanpa

kebenaran pengetua sekolah dan setiap pelajar akan di awasi oleh guru sekolah dikawasan sekolah dan diluar kawasan sekolah. Dengan adanya undang undang ketat,

masalah seksual dikalangan pelajar dapat di kawal daripada dipengaruhi pelajar lain

di sekolah.

Tahap berikut dalam sesi kaunseling adalah memberikan satu gambaran kepada klien

sama ada perbuatan itu betul atau tidak . Ini adalah untuk menilai pandangan klien

terhadap masalah yang dihadapi. Ia juga membolehkan klien berfikir dengan sendiri

tentang hal ini.Kaunselor juga boleh mewujudkan kesedaran, hala tujuan dan

matlamat kehidupan dan pendidikan. Memberikan kesedaran bahawa dia mempunyai

keupayaan positaf untuk bergerak sebagai remaja yang biasa tanpa mengfikirkan

masalah lama ini. Klien juga diberikan kesedaran supaya sentiasa sedar daripada

perbuatan dahulu.

Kaunselor juga menggalakkan klien membina semula kehidupan baru dan

menerimanya sebagai pelajar biasa. Kaunselor memastikan klien tidak mengubah

tingkah laku dan fikiran di mana kaunselor akan membuat perjanjian dengan klien

supaya tidak berubah. Kaunselor mestilah membawa klien kepada satu pendekatan

bahawa dia mementingkan pendidikan dan keluarganya tanpa mengirakan perkara

seperti ini.Dengan adanya seperti ini klien tidak dapat mengfikirkan masalh lain

dalam kehidupannya.

Kaunselor juga mestilah berunding dengan ibu bapa mereka agar mereka dapat

memberikanperhatian yang lebih kepada anaknya dan tidak menyerahkan

tanggungjawab kepada pihak sekolah. Mereka mestilah memberi kasih sayang yang

lebih kepada anak kerana melalui kasih sayang sesorang itu tidak akan

mengpengaruhi masalah sosial. Mereka juga mestilah selalu mengawasi tingkah laku

anaknya supaya boleh mengetahui masalah anaknya lebih awal.

Pihak sekolah juga mestilah merancang satu program kepada pelajarnya dalam

menguruskan hal seksual. Dengan kematangan seksual dan fizikal, remaja perlu

89


11/17


UPM

menggadungkan identiti dengan sikap yang diperlukan untuk menjadi perempuan .

Imej diri mereka perlu di sesuaikan dengan rasa kewanitaan mereka. Selain itu

mereka perlu tanam nilai- nilai murni berhubung kelakukan seksual mereka. Di

samping cara cara ini kaunselor akan dapat mengatasi masalah di sekolahnya.

7.3.2 Masalah Kedua: Rakan Sebaya

Isu yang berikut yang dapat dicari dalam sekolah kaunselor ini ialah masalah rakan

sebaya. Ia adalah masalah yang disering hadapi oleh pelajar sekolah. Satu sesi

kaunseling kelompok telah dijalankan oleh kaunselor sekolah dengan klien yang

terdiri daripada pelajar tingkatan dan rakannya. Daripada masalah ini timbul dua lagi

masalah utama iaitu pelajar yang tidak boleh bekerjasama dengan rakannya dan

pelajar yang tidak dapat menerima pandangan dan pendapatn rakan lain. Disebabkan

dua perkara utama ini wujud masalah antara rakan sekolah.

Pada pendapat saya masalah ini berpunca daripada rakan yang tidak mempercayai

rakan mereka sendiri iaitu dari segi kemampuan dan kebolehan rakannya. Maka dia

akan bertindak sendiri dan wujud satu hubungan persahabatan tidah faham memahami

antara mereka.

Ada juga yang mementingkan diri sendiri yang tidak mahu mengongsi maklumat dan

pengetahuaannya. Keadaan ini berlaku disebabkan mereka memperolehi daripada

hasli usahanya sendiri dan ingin mendapat markah tinggi serta perhatian daripada

guru. Sebab lain ialah mereka yang telah dibesarkan dalam keluarga yang tidak ada

bekerjasama maka mereka tidak boleh bekerjasama dengan rakannya. Daripada ini

timbulnya masalah tidak bekerjasama dengan rakannya.

Masalah pelajar tidak boleh menerima pandangan dan pendapat rakan lain adalah

berpunca tidak ada perasaan menghormati pandanagn rakan walaupun ianya salah.

Rakan yang bersaing antara satu sama lain yang mengatakan bahawa pendapat

mereka adalah betul walaupun salah tanpa menilai pendapat mereka. Maka di sini

tidak ada kefahaman yang medalam dalam hubungan mereka.

Mereka juga mempunyai perasaan ego dalan hati yang fikirkan mereka sahaja betul

dan lain adalah salah. Semua individu mempunyai personaliti dan keindividuan yang

tersendiri dan tidak semua individu mempunyai empati atau mempunyai kefahaman

untuk memahami. Ad.a juga pelajar yang takfirkan pandangan dan pendapat rakannya

dan berlaku bertentangan pendapat.

Cara-cara masalah ini diselesaikan

Mendedahkan klien kepada konsep diri di mana pelajar mestilah memahami dan

mengenai diri sendiri dahulu. Dia juga mestilah mengenali kekuatan dan kelemahan

dirinya supaya tidah timbul masalah dalam diri dan dapat menyesuaikan dirinya

dalam apa apa keadaaan. Sesuatu hubungan baik hanya dapat dijalin dengan adanya

memahami diri dahulu.Kalau sudah memahami diri maka boleh memahami orang lain

90


12/17


UPM

dengan mudah. Mengetahui kelemahan dan kekuatan rakannya supaya bertindak

mengikut kemampuannya dan tidak akan merendahkan rakannya

Memberi kesedaran kepada klien tentang hubungan persahabatan itu penting dan tidak

hidup tanpa bergantung kepada orang lain. Oleh itu, dalam hubungan persahabatan

mesti ada aspek penting iaitu kepercayaan antara satu sama lain. Dengan adanyakepercayaan boleh mewujudkan suasana kerjasama dengan rakannya dan tidak dapat

menyoalkan kemampuan lain dan percayai setiap insan mempunyai kebolehan dan

kemampuan yang tersendiri. Klien mesti menyedari hal ini dari sesi kaunseling yang

dijalankan oleh kaunselor.

Pendedahkan perlu diberikan oleh kaunselor supaya menghormati rakan dan

mendengar pandangannya walaupun salah supaya tidak merasakan rendahkan diri.

Memberi kesedaran kepada klien tidak perlu ada persaingan dalam hubungan

persahabatan kerana ia tidak membawa keuntungan.

Perlulah membawa satu gambaran kepada klien bahawa setiap individu mempunyaipersonaliti yang berbeza dan tidak sama dengan orang lain. Tidak semua mepunyai

aspek empati di mana kebolehan merasai dengan betul apa yang dirasai oleh orang

lain. Melalui gambaran itu, klien boleh memahami dan bertindak mengikut

personaliti.

Rakan yang bermasalah tentang latarbelakang tidak diasingkan, perlulah diterima

dengan ikhlas dan memberikan masa untuk untuk berubah dan berkerjasama

denganrakan lain. Memberi kesedaran kepada rakan bahawa dia mepunyai keupayaan

positif dan mempunyai kekuatan supaya dia boleh bertindak mengikutnya.

Klien juga perlu menyelesaikan sesuatu masalah dengan rakan melalui berbincang

dengan rakannya dan tidak melihatkan pihak ketiga dalam masalah. Penyelesaian

masalah ini akan menyedadkan mereka lebih memahami antara satu sama lain.

Akhirnya perlu kaunselor perlu menekankan kepada klien untuk membina hubungan

stabil dan produktif kerana rakan sebaya menjadi kemuncuk yang penting sewaktu

awal dan pertengahan remaja. Melalui rakan sebaya atau kelompok kawan

mengambarkan sebaik mana mereka dapat menyesuaikan diri dalam masyarakat

sosial dan psikologi.

7.3.3 Masalah Ketiga: Kerjaya

Masalah kerjaya merupakan isu yang dihadapi oleh pelajar di sekolah ini. Kaunseling

Kerjaya telah kepada klien untuk mengenalpasti masalah dan punca masalah secara

dalam. Klien tidak dapat menentukan kerjaya yang sesuai untuk dirinya dan masa

depan. Ini menyebabkan dia keliru dalam membuat keputusan muktamad dalam

kehidupannya.

Punca masalah ini timbul kepada klien mempunyai minat dalam banyak bidang

kerjaya sehinggatidak dapat menentukan kerjaya yang sesuai kepadanya selepas

91


13/17


UPM

tamatnya pendidikan. Ini menyebabkan dia tidak tahu apa hendak buat dan bagaimana

hendak memilih satu kerjaya yang sangat sesuai dan diminati.

Selain itu, desakan ibu bapa yang bercita cita berlainan dan klien tidak menyukai

kerjaya itu. Dia mempunyai cita cita yang tersendiri tetapi dia tidak boleh

menentukan samaada cita cita itu menjadi kerjaya pada masa depan.

Cara cara masalah ini diselesaikan

Kaunselor perlu mendedahkan klien kepada kesedaran diri. Dia perlu menyedari diri

sendiri kehendak kehendaknya dalam hidupnya. Dia mestilah mengenai kekuatan,

kegemaran dan kebencian peribadinya. Ini membolehkan pembinana pengetahuan diri

dan mempunyai identiti keperibadian yang positif yang akan membantunya mebuat

keputusan kerjaya seumur hidupnya. Membantu klien memahami konsep kendiri dan

profil diri supaya memilih kerjaya yang sesuai dengan profilnya.

Penerangan secara mendalam perlu diberikan kepada klien tentang dunia pekerjaan

supaya dia boleh mnemahaminya sebelum memasuki. Klien juga diberitahu oleh

kaunselor tentang kemahiran asas yang diperlukan untuk memasuki ke alam

pekerjaan. Antaranya kemahiarannya ialah Penguasaan Bahasa Melayu dan Bahasa

Inggeris, Kebolehan membaca dengan baik, Kebolehan menulis dengan terang dan

jelas, Kemahiran berkomunikasi secara lisan, Kebolehan menimbang dan

menyelesaika masalah, Kemahiran perorangan ( Interpersonal Skill ) yang baik,

Memahami matematik asas, Pengetahuan sains dan teknologi asas, Pengetahuan

dalam pengajian sosial dan ekonomi dan Etika kerja dan sikap positif . Pendedahkan

ini akan memudahkan klien mengenali kemahiran yang perlu dalam alam pekerjaan.

Klien boleh menyediakan dirinya dengan kemahiran mengikut alam pekerjaan yangdiingin.

Pencapaian klien dalam pendidikan juga penting kerana ia akan menentukan

kelayakan yang perlukan dalam pekerjaan. Ia juga akan membantu klien untuk

memilih kerjaya yang sesuai dengan kelulusan akdemik. Selain itu, majikan juga akan

menitikberatkan keputusan akdemik dan diikut yang lain.Oleh itu klien perlu

mencapai keputusan akdemik yang cemerlang.

Klien yang mempunyai minat dalam banyak bidang kerjaya dan tidak dapat

menentukan kerjaya sesuai. Ujian minat kerjaya boleh digunakan oleh kaunselor

untuk membantu klien mengetahui bidang kerjaya minat utama individu. Alatpengukuran Self Directed Search ( SDS ) digunakan untuk mengukur minat klien.

Minat itu sangat penting kepada seseorang yang hendak bekerja kerana dengan minat

dia akan berusaha bersungguh sungguh untuk mencapainya.Dengan keputusan

yang diperolehi daripada ujian yang dijalankan ke atas klien maka bidang minat

utama klien boleh diketahui. Ia akan memudahkan klien menunjukkna minat dalam

bidang itu.

92


14/17


UPM

Ujian personaliti boleh dijalankan ke atas klien oleh kaunselor untuk mengenali ciri

ciri personaliti klien dan ia juga adalah untuk mengetahui samaada ciri cirinya

dimiliki bersesuaian dengan bidang kerjaya minat utama klien. Ini adalah untuk

mewujudkan keselarasan individu di mana kelarasan antara jenis personaliti dengan

jenis persekitran di mana individu tersebut bekerja. Stabiliti klien juga tidak akan ke

arah pertukuran kerjaya dan merasakan stabilan jika masalah wujud.

Kaunselor juga perlu membekalkan maklumat kerjaya yang sesuai dan tepat untuk

klien. Ia boleh dibahagiakan kepada 2 bahagian iaitu maklumat mengenai kerjaya dan

maklumat dalam pekerjaan. Dengan ini klien boleh mengenali kerjaya secara

dalam.Klien juga perlu mengetahui samaada kerjaya yang dipilih itu mempunyai

peluang pekerjaan yang baik dan bersesuaian dengan kelayakan akdemiknya.

Klien perlu disedarkan bahawa diaperlu dimiliki kerjaya mengikut minatnya sendiri ,

kelayakan dan personaliti dan bukan dipilih oleh orang lain. Ini akan mewujudkan

tidak puas hati dengan pekerjaan , tidak minat untuk bekerja dan mewujudkan banyak

masalah yang menjelaskan majikan dan imej sendiri.

Sekolah perlulah menyediakan satu pusat kerjaya di sekolah untuk memudahkan

pelajar mengetahui dan mengenali dunia pekerjaan sebelum menceburi. Maklumat

yang diperolehi memudahkan pelajar mengenali minat yang dimiliki dan boleh

membuat persediaan yang awal dari segi personaliti dan kelayakan akdemiknya.

7.3.4 Masalah Keempat: Ponteng Sekolah

Salah satu masalah yang dihadapi oleh sekolah ialah ponteng sekolah. Mereka tidak

ke hadiri ke sekolah dengan sengaja tanpa sebarang alasan. Pelajar perempuan inibiasanya berkelompok di luar kawasan sekolah dan keluar teman lelakinya atau

kawan kawannya tanpa diketahui oleh sesiapa. Dengan berkelompok mereka

melakukan banyak aktiviti sepanjang tempoh ponteng dengan bersama.

Faktor kepada gejala ponteng sekolah ialah pengaruh rakan sebaya. Pelajar biasanya

dipengaruhi oleh rakan rakan yang lain untuk ponteng sekolah di mna rakannya

merupakan kaki ponteng. Ini telah menyerahkan lagi peluangnya untuk mengikut

rakannya. Kegiatan yang dilakukan ketika ponteng telah mempengaruhi rakan yang

mendengarnya dan menggalakkan rakan lain untuk mengikut.

Ibu bapa juga memainkan peranan dalam ini. Kesibukan bekerja dan mengejarkemewahan membuatkan ibubapa tidak memberi perhatian dan kasih sayang yang

sewajarnya kepada anaknya. Daripada kemewahan yang dibolehi menyebabkan

merekan tidak bersungguh sungguh dalam menuntut ilmu disekolah. Mereka

beranggapan kemewahan ibubapa sudah cukupi untuk mereka. Ibu bapa yang

langsung tidak menyedari anak anak mereka tidak menyedari tidak ke sekolah dan

melakukan kegiatan ponteng ini. Ibu bapa pula hanya mengambil sikap lepas tangan

dan menyerah anaknya kepada pihak sekolah untuk memberi nasihat dan kaunseling.

93


15/17


UPM

Kurang minat pada pelajaran oleh pelajar walaupun Kementerian Pendidikan telah

memasuki matapelajaran yang baru dalam sukatan pelajaran.Ia telah telah gagal

menarik perhatian pelajar untuk mepelajarinya.Tindakan ponteng banyak membawa

keburukan kepadanya di mana menyebabkan mereka ketinggalan dalam topik topik

utama dalam menghadapi peperiksaan awam. Seterusnya mereka menjamun masa

depan yang lebih baik hanya kerana mencari keseronokan sementara.

Kewujudan pusat hiburan harian elektronik dan berkomputer telah m,enyebabkan

pelajar mengambil kesempatan untuk menghabiskan masa ponteng sekolah. Pihak

pengusaha pusat permaianan juga mengambil peluang mengaut keuntangan daripada

pelajar seperti ini.


Bagi menarik minat para pelajar ponteng sekolah, beberapa program yang lebih

menarik dan berkesinambungan serta mempunyai matlamat yang lebih jelas masa

hadapan perlu dibentuk. Program sperti Pra Rakan Muda yang diusahkan oleh

Kementerian Belia dan Sukan menarik pelajar yang bermasalah.

Kaunselor sekolah perlu menggunakan pendekatan yang lebih praktikal untuk

mengatasi masalah pelajar. Berbincang dengan pelajar bukan pelajar yang bermasalah

tetapi secara umum dan membertahu keburukan yang akan dihadapi daripada masalah

ini.

Berunding dengan ibu bapa pelajar supaya mereka akan memberi lebih perhatian

kepada anaknya Anaknya juga akan mendapat kata kata perangsang dari ibu bapa

bagi membakar semula semangat mereka untuk terus belajar dan terus berusaha.Inimenyebabkan mereka melupakan kegiatan ponteng sekolah apabila mereka tahu

bahawa ibu bapa mereka ada bersama mereka yang memperhatikan dan memberikan

sokongan .

7.3.5 Masalah Kelima: Peperiksaan

Masalah klien telah dikenalpasti iaitu menghadapi peperiksaan . Klien akan

menduduki peperiksaan awam iaitu Sijil Pelajaran Malaysia ( SPM ) dalam masa 6

bulan akan datang . klien sangat gelisah,takut dan bimbang menghadapi peperiksaan

ini.Dia belum sedia menghadapi peperiksaan ini. Klien sudahpun membuat

kesimpulan bahawa dia akan gagal dalam peperiksaan ini.

Puncanya ialah klien tidak boleh membaca dan memahami pelajaran dengan betul dan

mudah. Ini menyebabkan dia risau dalam pemahamannya dalam pelajaran

walaupundia membaca beberapa kali dia tidak dapat memahaminya dengan betul.

Dalam membuat sesuatu karangnya dia tidak dapat menulis mengikut tajuk dan selalu

terkeluar tajuk dan gagal dalam peperikssan sekolah.

Klien juga tidak tahu teknik menjawab soalan - soalan peperiksaan dengan jaeapan

berkesan. Dalam peperiksaan sekolah dia mendapat markah rendah kerana ini. Dia

94


16/17


UPM

juaga tidak dapat membahagikan masa untuk setiap mata pelajaran dengan baik. Ini

menyebabkn dia ketinggalan salah satu subjek kerana masanya. Dia juga tidak dapat

membuat nota ringkas denga mudah.


Selepas penerokaan kepada masalah dan mengenai punca masalahnya. Cara yang

digunakan ialah menerangkan klien tentang fikiran kerana dia tidak terlambat dan

masa untuk membaiki. Klien gelisah, takut dan risau akan melaemahkan semangat

sebagai pelajr. Bersemangatkan klien supaya dia dapat menguatkan perasaan dan

lahirnya perasaan postif. Keputusan tidak boleh dibuat sebelum menduduki

peperiksaan dan mestilah mempunyai satu matlamat baik sebelum menduduki

peperiksaan supaya mendapat keputusan cemerlang.

Klien mestilah digalakan membuat banyak nota ringkas dengan sendiri. Klien

mestilah membaca beberapa sehingga dia memahami dan kemudian dia membuat nota

ringkas dengan cara sendiri. Ini akan memudahkan pemahamannya setiap kali dia

membaca nota ringkasnya. Nota ringkas mestilah dibuat mengikut caranya kerana dia

akan membacanya.Nota ringkas ialah fakta yang difahami daripada bacaannya dan

membuat nota ringkas daripada fahamannya sertaia mestilah betul.

Klien mestilah mengetahui teknik menjawab soalan peperiksaan dengan betul kerana

ia sangat penting. Dia boleh mengetahui daripada guru sekolah , buku buku soalan

peperiksaan lepas dan mendapat bantuan daripada kawan sekolah cemerlang dalam

peperiksaan. Kaunselor perlulah mendedahkan kepda klien bahawa kaedah yang

paling baik perlu diamalkan. Seperti menggunakan soalan peperiksaan adalah baik

kerana mempunyai teknik jawab yang diperlukan oleh pelajar dan cara menjawabdengan berkesan serta markah yang akan diperolehi.

Kaunselor juga menyedarkan klien untuk membaca soalan peperiksaan beberapa kali

dan memahaminya kehendak soalan dan barulah menjawab solan dengan

menggunakan jawapan yang betul dan berkesan.

Kaunselor juga perlu memberikan cara cara klien boleh membahagikan masa untuk

setiap subjek dan memdisiplinkan diri untuk mematuhinya setiap kali. Klien

membahagikan masa dengan membuat jadual sendiri di rumah. Klien mestilah

mengulangkaji semua mata pelajaran dan bukan memilih matapelajaran yang diminati

sahaja.

Klien juga boleh mengulangkaji dengan kawan secara berkumpul kerana ia akan

menambahkan mamahami dengan menanyakan dan diikut dengan penerangan.

Kaunselor boleh berunding dengan guru guru untuk membantu pelajar yang

bermasalah dalam pelajaran untuk membuat ulangkaji dengan pelajar. Ini akan

menambahkan ilmu pengetahuan dengan perbincangan.

95


17/17


UPM

Kaunselor boleh bekerjasama dengan pihak sekolah mengadakan program motivasi

kepada pelajar- pelajar sebelum menghadapi peperiksaan.ia akan menambahkan

semangat kepada pelajar.

Kesimpulannya, mengenalpasti masalah di sekolah dan menggunakan cara cara ini

untuk menyelesaikan masalah akan mengatasi masalah darpada menjadi masalahbesar. Kaunselor boleh mengunakan jalan penyelesaian ini untuk membantu pelajar

kepada jalan betul dan menyedarikannya daripada masalah yang dihadapi.

7.4 Aktiviti

1. Berdasarkan temubual bersama kaunselor dalam unit ini, berikan

pandangan anda mengenai peranan kaunselor.

2. Pada pandangan anda, bagaimanakah anda akan menyelesaikan masalah-

masalah utama para pelajar yang disebutkan dalam unit ini.

3. Selain daripada permasalahan utama pelajar yang disebut dalam unit ini,

pada pandangan anda apakah permasalahan-permasalahan lain yang sering

dihadapi oleh pelajar. Bincangkan cara anda mengatasi permasalahan-

permasalahan tersebut.

96

unit 7 peranan kaunselor

Documents