BAB 6 : BENTUK MUKA BUMI

Kedudukan Malaysia1 Berhampiran GarisanKhatulistiwa.2 Keluasan : 329 733km persegi

3 Terdiri darpada :

a) 13 buah negeri

b) 3 wilayah persekutuan

4 Mempunyai kedudukan

geografi strategik :

a) kedudukan di tengah-tengah jalan laut antaratimur dan barat.

b) terletak di luar LingkaranApi Pasifik dan laluanAngin taufan.

Bentuk Muka Bumi MalaysiaTanah Tinggi1 Lebih 60% daripada mukabumi negara kita terdiri tanah tinggi.

2 Banjaran di SemenanjungMalaysia :

a)Banjaran Nakawan

b)Banjaran Kedah Singora

c)Banjaran Bintangd)Banjaran Keledang

e)Banjaran Titiwangsa/Besar

f ) Banajran Benom

g)Banjaran Tahan

h)Banjaran Pantai Timur

Banjaran Gunung di Malaysia

3 Banjaran di Sabah:

a)Banjaran Crocker

b)Banjaran Trus Madi

c)Banjaran Witti

d)Banjaran Maitland

e)Banjaran Brassey

4 Banjaran di Sarawak :

a)Banjaran Tama Abu

b)Pergunungan Iran

c)Pergunungan Hose

d)Banjaran Kapuas Hulu

e)Banjaran Kelinkang

5 Banjaran Titiwangsa:

a)tulang belakang Sem.M`sia

b)terpanjang (480km)

c)dikenali Banjaran Besar

d)kemuncak tertinggi - Gunung Korbu (2182m)

e)3 pusat peranginan :

- Tanah Tinggi Genting

- Tanah Tinggi Cameron

- Bukit Fraser

f)legeh dan kawasan tadahanbagi sungai.

6 Banjaran Crocker:

a) terbesar dan tertinggi diMalaysia.

b)Kemuncak tertinggi - Gunung Kinabalu (4101m)

c) terdapat Taman NegaraCrocker dan Taman NegaraKinabalu.

7 Banjaran Tama Abu

a) banjaran utama Sarawak

b) kemuncak tertinggi -Gunung Murud (2425m)

Sistem Gunung Lipat1 Banjaran gunung Malaysiaadalah sebahagian daripadasistem Banjaran Gunung Asia,

bermula dari Pusaran Pamir diutara India.

2 Banjaran di Malaysiamenganjur dari Dataran Tinggi Yunnan dan menganjurmerentasi

Thailand danmembentuk BanjaranTitiwangsa dan banjaran lain.

3 Banjaran gunung di Asiaterdiri daripada gunung lipat.

4 Pembentukan gunung lipatdisebabkan kuasa mampatan.

5 Gunung lipat terdiri daripada

a)gunung lipat tua

b)gunung lipat muda

Sistem Gunung Lipat

Tanah PamahTerdiri daripada :

A lembangan sungai

B delta

C dataran pantai

1 Lembangan sungai ialahkawasan yang disaliri olehsebatang sungai dancawangan-

cawangannya.

2 Dataran ialah kawasan rendahyang lebih luas, rata dankurang daripada 15 meter.

3 Umumnya, dataran adalahsempit kerana banjaran gunungmenganjur berhampiranpantai

4 Ditimbuni tanih alluvium yangsubursesuai untuk kegiatanpertanian seperti Dataran

Kelantan dan DeltaRajang.

5 Tanah pamah dan dataran :

a)Dataran Kedah-Perlis

b)Dataran Hilir Perak

c)Dataran Selangor

d)Dataran Johor

e)Dataran Pahang

f)Dataran Terengganu

g)Dataran Kelantan

h)Delta Rajang

i)Dataran Pantai Barat Sarawak

j)Delta Baram

k)Dataran Pantai Barat Sabah

l)Dataran Pantai Timur Laut Sabah

m)Delta Segama

n)Dataran Pantai Timur Sabah

Saliran di Malaysia1 Malaysia mempunyai banyak sungai kerana menerima hujan lebat sepanjang tahun.

2 Kebanyakan sungai di Sem. Malaysia berpunca dari Banjaran Titiwangsa, mengalir masuk

ke Lautdan pentas benua. Shina Selatan dan Selat Melaka.

3 Di Sabah dan Sarawak, sungai berpunca dari banjaran gunung di pedalaman dan mengalir

masuk ke Laut China Selatan dan Laut Sulu.

4 Sungai- sungai di Semenanjung Malaysia :

SungaiMuda

Sungai Perak

Sungai Berna

Sungai Endau

Sungai Pahang

Sungai Terengganu

Sungai Kelantan

5 Sungai-sungai di Sarawak :

Sungai Rajang

Sungai Baram

Sungai Lupar

6 Sungai-sungai di Sabah :

Sungai Padas

Sungai Labuk

Sungai Kinabatangan

Sungai Segama

7 Sungai-sungai di Malaysia adalah deras alirannya di peringkat hulu, perlahan di peringkat

hilirnya,

8 Tasik semula jadi ialah Tasik Bera dan Tasik Chini.

9 Tasik buatan manusia ialahTasik Kenyir, Tasik Chenderoh, Tasik Perdana.

Pola SaliranPola sairan ialah cara cawangan sungai dan sungai utama dijalin antara satu dengan lain.

a)pola saliran reranting

- bentuk ranting pokok

- di kawasan batuan yangsama kekerasan

- contoh: Sungai Pahang

Sungai Kelantan

Pola Saliran Reranting

b)pola saliran jejala

- di kawasan yang mempunyai batuan keras dan batuan lembut berselang-seli - anak sungai menghakislapisan batuan lembut

- contoh : Sungai Perak

Pola Saliran Jejala

c)pola saliran selari

- terdapat di cerun curam

- contoh : SungaiKinabatangan

Pola Saliran Selari

d)pola saliran gegelang

- cawangan sungai mengalir menurun dari puncak gunung dan bercantum dengan sungai utama di tanah rendah.

Pola Saliran Gegelang

e)pola saliran jejari

- cawangan sungai mengalir turun menghala ke semua arah dari kemuncak sebuah bukit atau gunung

Pola Saliran Jejari

Bentuk Muka Bumi Sepanjang Aliran SungaiPeringkat Hulu1 Sungai mengalir deras

2 kuasa hakisan giat.

3 bentuk muka bumi ialahjeram, air terjun, gaung, lubuksungai

Peringkat Tengah

1 Sungai mengalir sederhanaderas

2 tindakan hakisan melebarlebih pesat.

3 bentuk muka bumi ialahsusuh bukit berpanca dan likusungai.

Peringkat Hilir

1 Proses pemendapan sungailebih aktif dan berkesan

2 bentuk muka bumi ialahliku sungai yang besar, tasikladam, dataran banjir,tetambak

dan delta.

Bentuk muka bumi di sepanjang aliran sungai

Peringkat Hulu (muda)Peringakat Tengah (Dewasa)Peringkat Hilir (Tua)

JeramAir TerjunLubang Periuk

Hakisan pada batuan keras secara berselang seliHakisan pada batuan lembutHakisan dasar sungai

Susuh Bukit BerpancaTebing tinggi sungaiLikuan Sungai

Hakisan berlaku di bahagiansungaiPemendapan dan hakisan berlakudi tebing yang bertentanganAktiviti pengangkutan danpemendapan berlaku

Likuan Sungai dan Tasik LadamTetambak dan Dataran BanjirDelta

Tetambak akibat perasaanpemendapanPemendapan menyebabkan dasarsungai menjadi cetekApabila sungai mengalir sampai dimuara sungai, bahan-bahan muatanakan termendap & membentuk delta

Pinggir LautPinggir laut Malaysia tidak lurus tetapi panjang, mempunyai bentuk muka bumi seperti teluk,

tebing tinggi, tanjung, pantai, pulau

1 Pantai berpasir penting sebagaikawasan pelancongan danperkelahan, kawasan

penanaman kelapa.

Contoh : Port Dickson

Pantai Cahaya Bulan

Batu Ferringhi

2 Pulau penting sebagai kawasanpelancongan, pelabuhanperikanan dan pelabuhan

antarabangsa.

Contoh : Pulau Langkawi

Pulau Tioman

Pulau Redang

Pulau Gaya

3 Tanjung penting sebagaikawasan rekreasi dan pelancongan.

Contoh : Tanjung Bidara

Tanjung Dawai

Tanjung Datu

4 Teluk penting sebagaipetempatan nelayan, tapakpelabuhan, kawasan perikanan,

kawasan perkelahan.

Contoh : Teluk Kemang

Teluk Ramunia

Teluk Kimanis

Teluk Darvel

Teluk Mahkota

5 Pentas benua ialah kawasanperikanan dan kawasanperlombongan petroleum dangas

asli. Meliputi kawasanpinggir laut di pantai timurSemenanjung Malaysia danSabah,

Sarawak sertaLaut China Selatan.

Bentuk Muka Bumi Pinggir Laut

Potensi dan halangan bentuk muka bumiTanah tinggiKepentingan terhadap kegiatan manusia Kawasan tadahan air dan legeh sungai

Kawasan pelancongan

Penjanaan kuasa hidroelektrik

Penanaman tanaman hawa sederhana

Kepentingan kepada pembangunan Negara Sumber air dan makanan

Sumber kuasa untuk kilang, pejabat dan rumah

Peluang pekerjaan

Menambahkan pendapatan Negara-melaluli aktiviti pertanian, pembalakan dan pelancongan.

Halangan terhadap kegiatan manusia Cerun curam menyebabkan hakisan dan tanah runtuh

Menyukarkan petempatan, pertanian dan pembinaan jalan raya

Cara-cara mengatasi

Menanam pokok atau rumput

Membina teres

Membina tembok simen atau batu

Membina terowong

Tanah pamahKepentingan terhadap kegiatan manusia pertanian

petempatan

tapak perindustrian

tumpuan jaringan pengangkutan

perlombomngan

Kepentingan kepada pembangunan Negara Sumber makanan

Peluang pekerjaan

Sumber bahan eksport dan mineral

Menambahkan pendapatan negara

pengangkutan cekap

Halangan terhadap kegiatan manusia berpaya

bertanih gambut

Mudah banjir

Cara-cara mengatasi menebus guna untuk kegiatan pertanian dan petempatan

Bina perparitan

Pinggir lautKepentingan terhadap kegiatan manusia tapak pelabuhan

pusat perikanan

pusat pelancongan

tapak petempatan nelayan

Kepentingan kepada pembangunan Negara tapak pelabuhan semula jadi

peluang pekerjaan

kawasan peranginan dan pelancongan

Menambahkan pendapatan negara

Halangan terhadap kegiatan manusia tebing curam

hakisan ombak

Cara-cara mengatasi membina tembok

membina benteng

SaliranKepentingan terhadap kegiatan manusia Penjanaan kuasa hidroelektrik

Sumber pengairan

Kaedah pengangkutan

Kawasan perikanan

Pusat rekreasi

Kegunaan domestik

Kepentingan kepada pembangunan Negara sumber kuasa hidroelektrik

sumber makanan protein

peluang pekerjaan

bekalan air ke kilang, pejabat, rumah

sumber air ke kawasan pertanian

pengangkutan di kawasan pedalaman

Halangan terhadap kegiatan manusia Aliran deras di peringkat hulu dan berliku-liku di hilir sungai menyukarkan pengangkutan air

air sungai yang tercemar

aliran yang cetek

Cara-cara mengatasi membina empangan atau kolam air di peringkat hulu sungai

meluruskan aliran sungai di peringkat hilirnya

merawat sungai

Kepentingan pelbagai bentuk muka bumi di negara-negara lain.Tanah tinggi di Switzerland penting untuk industri pelancongan

pelancongan menyediakan peluang pekerjaan kepada 10% penduduk negara ini

musim sejuk aktiviti meluncur dan hoki atas salji

Cerun bukit di Pulau Jawa cerun gunung berapi yang subur (tanih lava bes ) ditanam padi secara berteres.

juga kerana faktor kekurangan tanah pamah

Sungai di Thailand (Menam Chao Phraya) nadi lalu lintas Thailand -dptdimudiki 400km dari muaranya pd musim hujan. hujan

dapat dimudiki 200km pada musim kemarau.

kegiatan pasar apung

klong (jaringan terusan) yang menghubungkan cawangan-cawangan Menam Chao Phraya di deltanya

Bangkok dikenali sebagai Venice Timur

sungai ini juga diempang utk kuasa hidroelektrik-empangan Chainat, Yan He

deltanya sgt subur utk padi,tembakau dan jut

Tasik di Kampuchea (Tonle Sap) perikanan air tawar

pusat pelancongan

menyediakan kemudahan pengairan

JENIS-JENIS BENTUK MUKA BUMI DAN POTENSI / KEPENTINGANBentuk Muka Bumi

Tanah TinggiCerun BukitSungaiTasik

Potensi / Kepentingan

-PelanconganPertanian hawasederhanaPerikananPengangkutanPertanian

Malaysia

-Cameron Highland-Kundasang-Sayur dan bunga(cameron highland)-getah dan kelapa sawit(cerun bukit)Sabah dan Sarawak(Mengangkutanpenumpang dan kayubalak)

-kurang penting-saiz kecil-tangkapan sedikit-aktiviti sambilan

Luar Malaysia

Switzerland(meluncur salji danmendaki gunung)Jawa IndonesiaMeluas / lava bes (padi)Thailand (Chao phraya)Tonle sap (Kampuchea)-penting-tasik besar-tangkapan banyak-aktiviti sambilan

Kegiatan manusia yang merubah alam sekitarPenebangan pokok pembalakan

pembinaan jalan raya

pertanian pinda

Pertanian Pertanian pindah

penggunaan racun serangga

racun rumpai

Pembinaan jalan raya perataan lereng bukit

penerokaan hutan

pelepasan asap drpd kenderaan

Kesan kegiatan manusia terhadap alam sekitar hakisan tanih

permukaan bumi menjadi gondol

banjir

pencemaran sungai dan udara

menganggu ekosistem

menjejaskan kesuburan tanih

kepupusan flora dan fauna

tanah runtuh

Langkah-langkah pemeliharaan dan pemuliharaan penghutanan semula

mewartakan taman negara dan hutan simpan

penanaman tutup bumi

peneresan cerun bukit

kaedah biologi