tajuk 8 garam - gurubesar.my · natrium karbonat, na 2 co 3 natrium sulfit, na 2 so 3 gas oksigen...

mohd faisol mansor/kimia tingkatan 4/tajuk 8

148

TAJUK 8 Garam

Garam ialah sebatian

ion yang dihasilkan

apabila ion hidrogen

daripada asid

digantikan dengan

ion logam atau ion

ammonium.

Garam mengandungi

dua bahagian, kation

dari bes dan anion dari

asid.

NaCl

NaOH

(Bes)

HCl

(Asid)

mohd faisol mansor/chemistry form 4/chapter 8

149

Jadual Garam

Lengkapkan jadual di bawah.

Ion

Logam

Garam Sulfat

(SO42-)

Garam Klorida

(Cl-)

Garam Nitrat

(NO3-)

Garam Karbonat

(CO32-)

K+ K2SO4 KCl KNO3 K2CO3

Na+

Ca2+

Mg2+

Al3+

Zn2+

Fe2+

Sn2+

Pb2+

Cu2+

Ag+

NH4+

Ba2+

Berdasarkan jadual di atas, tandakan garam yang tidak larut dalam

air.


150

GARAM LARUT & GARAM TIDAK LARUT

GARAM LARUT TIDAK LARUT

K+ , Na+ , NH4+ Semua larut tiada

Garam Nitrat

(NO3- )

Semua larut tiada

Garam Klorida

(Cl-) Semua larut, kecuali

Plumbum(II) klorida,

PbCl2

Argentum klorida,

AgCl

Merkuri klorida, HgCl

Garam Sulfat

(SO42-)

Semua larut, kecuali

Plumbum(II) sulfat

Kalsium sulfat

Barium sulfat

Garam

Karbonat

(CO32-)

Natrium karbonat,

Na2CO3

Kalium karbonat,

K2CO3

Ammonium karbonat,

(NH4)2CO3

Semua tidak larut,

kecuali

Garam Oksida

(O2-)

Natrium oksida, Na2O

Kalium oksida, K2O

Kalsium oksida, CaO (larut sedikit)

Semua tidak larut,

kecuali

Garam

Hidroksida

(OH-)

Natrium hidroksida, NaOH

Kalium hidroksida, KOH

Kalsium hidroksida,

Ca(OH)2

(larut sedikit)

Semua tidak larut,

kecuali


151

Penyediaan & Penulenan Garam Terlarut

Garam terlarut boleh disediakan melalui kaedah berikut:

1. Tindakbalas antara asid dan alkali – Penyediaan untuk

garam natrium, kalium dan ammonium sahaja.

Cth: HCl(aq) + NaOH(aq) NaCl(aq) + H2O(l)

Buret

Larutan HCl

Larutan NaOH

[Tuliskan langkah penyediaan garam pada gambarajah]

Larutan NaCl

Mangkuk Penyejat

Hablur NaCl

Hablur NaCl


152

Penyediaan & Penulenan Garam Terlarut

Garam terlarut yang lain boleh disediakan

melalui kaedah berikut:

1. Tindakbalas antara asid dan logam oksida

Cth: HNO3(aq) + MgO(s) Mg(NO3)2 (aq) + H2O(l)

2. Tindakbalas antara asid dan logam

Cth: H2SO4(aq) + Zn (s) ZnSO4(aq) + H2 (g)

3. Tindakbalas antara asid dan logam karbonat

Cth: HCl(aq) + CaCO3(s) CaCl2(aq) + CO2(g) + H2O(l)

heat heat

Larutan kuprum(II)

nitrat + lebihan CuO

Larutan kuprum(II) nitrat Mangkuk Penyejat

Larutan kuprum(II) nitrat

& hablur garam

Hablur Cu(NO3)2

[Tuliskan langkah penyediaan garam pada gambarajah]


153

Penghabluran

Ialah proses

menghablurkan garam

terlarut.

Penghabluran Semula

Proses yang dijalankan

untuk mendapatkan

garam yang tulen.

Ciri Fizikal Hablur

Mempunyai bentuk

geometri yang berbeza

seperti kuboid, kubus or

kepingan.

Permukaan rata, sisi lurus

dan bucu yang tajam.

Bentuk hablur suatu

bahan adalah sama

namun saiz mungkin

berbeza.

Sudut tetap antara dua

permukaaan yang

bersebelahan


154

Penyediaan Garam Tak Terlarut

Garam tak terlarut disediakan melalui kaedah

pemendakan.

Dua larutan akueus garam terlarut dicampurkan untuk

menghasilkan garam tak terlarut:

Tindakbalas ini dikenali sebagai penguraian ganda dua.

Dua larutan mengandungi ion yang menjadikan

mendakan(garam tak terlarut).

Cth: Penyediaan garam plumbum(II) iodida menggunakan

larutan plumbum(II) nitrat dan kalium iodida. [Tuliskan persamaan kimia yang seimbang]

Tindakbalas Penguraian Ganda Dua

[Tuliskan secara umum penghasilan garam tak terlarut]

Mendakan barium

sulfat

Larutan natrium

sulfat

Larutan natrium

klorida

Larutan barium

klorida

[ Tuliskan persamaan kimia yang seimbang ]

Penyediaan Garam

Barium sulfat


155

Persamaan Kimia & Persamaan Ion

Persamaan kimia dan persamaan ion boleh digunakan

untuk menulis semua tindakbalas bagi penyediaan garam.

Contoh: Penyediaan mendakan kalsium sulfat, CaSO4.

1. Persamaan Kimia:

Ca(NO3)2(aq) + Na2SO4 (aq) CaSO4(s) + 2NaNO3(aq)

2. Persamaan Ion:

Persamaan ion hanya menunjukkan ion yang terlibat dalam

tindakbalas sahaja.

1. Tukarkan perkataan berikut kepada persamaan kimia yang

seimbang.

a) Asid sulfurik + zink zink sulfat + gas hidrogen.

b) Argentum nitrat + kalium iodida argentums iodida +

kalium nitrat

c) Asid nitrik + kromium(III) hidroksida kromium(III) nitrat

+ air

Latihan


156

2. Lengkapkan persamaan yang berikut.

a) HCl (aq) + NiO (s)

b) HNO3 (aq) + Ca(OH)2 (aq)

c) H2SO4 (aq) + MgCO3 (s)

3. Tuliskan persamaan kimia & persamaan ion bagi setiap

tindakbalas yang berikut.

a) Asid sulfurik, H2SO4 dan larutan barium hidroksida, Ba(OH)2

b) Larutan ammonium klorida, NH4Cl dan larutan argentum nitrat,

AgNO3.

c) Larutan plumbum(II) nitrat, Pb(NO3)2 dan larutan kuprum(II)

sulfat, CuSO4.

d) Ferum(III) oksida, Fe2O3 dan asid hidroklorik, HCl.


157

Membina Persamaan Ion Melalui kaedah Perubahan Berterusan

Kaedah perubahan berterusan boleh digunakan untuk

membina persamaan ion bagi pembentukan garam tak

terlarut.

Isipadu tetap bagi bahan A bertindakbalas dengan bahan

B yang mempunyai isipadu berbeza untuk menentukan

nisbah mol bahan A bertindakbalas sepenuhnya dengan

bahan B.

Jika mol x bagi bahan A bertindakbalas dengan mol y

untuk bahan B, maka formula empirik bagi garam tak

terlarut ialah A x B y.

Contoh:

2Fe3+ (aq) + 3CO32- (aq) Fe2(CO3)3 (s)

1 2 3 4 5 6 7 8


158


159

1. 6.0 cm3 bagi 0.2 mol dm-3 larutan Xn+ bertindakbalas

sepenuhnya dengan 4.0 cm3 bagi 0.1 mol dm-3 larutan Ym-

untuk menghasilkan garam XmYn. Tulis persamaan ion dan

tentukan formula empirik bagi garam yang terhasil.

2. 18.0 cm3 bagi 0.1 mol dm-3 larutan Px+ bertindakbalas

sepenuhnya dengan 9.0 cm3 bagi 0.1 mol dm-3 larutan Qy-

untuk menghasilkan garam PyQx. Tuliskan persamaan ion dan

tentukan formula empirik bagi garam dalam tindakbalas ini.

Contoh


160

Masalah Kuantitatif Melibatkan Tindakbalas Stoikiometri

Semasa Penyediaan Garam

Disebabkan kuantiti bahan kimia melibatkan mol, kuantiti bahan

(isipadu, jisim dan bilangan zarah), ianya mesti ditukar kepada

bilangan mol terlebih dahulu sebelum membuat pengiraan

melibatkan kuantiti bahan dan hasil tindak balas.

1. Kirakan bilangan mol bagi aluminium sulfat yang dihasilkan

melalui tindakbalas antara 0.2 mol asid sulfurik dengan lebihan

aluminium oksida. [0.067 mol]

2. 2.0 g natrium hidroksida bertindakbalas dengan lebihan asid

sulfurik. Apakah jisim bagi natrium sulfat yang dihasilkan?

[JAR: H,1 ; O,16 ; Na,23 ; S,32] [ 3.55 g]

Latihan


161

3. Apakah isipadu gas karbon dioksida yang terbebas pada STP,

apabila 2.1 g magnesium karbonat bertindakbalas dengan

lebihan asid nitrik.

[JAR: C,12;O,16;Mg,24; Isipadu molar = 22.4 dm3] [ 560 cm3]

4. Apakah jisim bagi magnesium yang diperlukan untuk

bertindakbalas dengan 20 cm3 bagi 2.0 mol dm3 asid hidroklorik

untuk menghasilkan 120 cm3 gas hidrogen pada suhu bilik?

[JAR: Mg,24 ; Isipadu molar = 24 dm3 ] [ 0.12 g]


162

ANALISIS KUALITATIF GARAM

PROSEDUR UMUM BAGI ANALISIS KUALITATIF

WARNA DAN KELARUTAN GARAM

HIJAU HIJAU PUDAR

Ferum(II) Sulfat, FeSO4

Ferum(II) Nitrat, Fe(NO3)2

Ferum(II) Klorida, FeCl2

PERANG KUNING/PERANG [bergantung kepada kepekatan]

Ferum(III) Sulfat, Fe2(SO4)3

Ferum(III) Nitrat, Fe(NO3)3

Ferum(III) Klorida, FeCl3

PERANG TIDAK LARUT

Ferum(III) Oksida, Fe2O3

HIJAU TIDAK LARUT

Kuprum(II) Karbonat, CuCO3

BIRU BIRU

Kuprum(II) Sulfat, CuSO4

Kuprum(II) Nitrat, Cu(NO3)2

Kuprum(II) Klorida, CuCl2

HITAM TIDAK LARUT

Kuprum(II) Oksida, CuO

Pemerhatian sifat fizikal

garam

Tindakan haba ke atas

garam

Ujian bagi kation dan

anion

Ujian pengesahan bagi

kation & anion


163

WARNA DAN KELARUTAN GARAM

PUTIH TIDAK BERWARNA

Kalium Oksida, K2O

Natrium Oksida, Na2O

Kalsium Oksida, CaO

PUTIH TIDAK LARUT

Magnesium Oksida, MgO

Aluminium Oksida, Al2O3

TIDAK LARUT

Zink Oksida, ZnO

PERANG [panas]

TIDAK LARUT

Plumbum(II) Oksida, PbO

PUTIH [sejuk]

KUNING [panas]

KUNING [sejuk]


164

UJIAN GAS

Asid HCl

Karbon dioksida Sulfur dioksida

AsidHCl

Natrium Karbonat, Na2CO3

Natrium sulfit, Na2SO3

Gas oksigen Gas hidrogen

Gas karbon dioksida Gas sulfur dioksida

Gas klorin Gas ammonia

Wasap putih tebal

Rod kaca dimasukkan ke

dalam asid HCl pekat

Gas ammonia, NH3 Gas klorin, Cl2

Kertas litmus merah

Kayu uji

Gas oksigen, O2 Gas hidrogen, H2


165

TINDAKAN HABA KE ATAS GARAM

Natrium karbonat & kalium karbonat merupakan garam yang

sangat stabil. Ianya tidak akan terurai apabila dipanaskan.

Garam Karbonat Logam oksida + Karbon dioksida

Garam Persamaan Kimia

1. Kalsium karbonat

2. Magnesium karbonat

3. Aluminium karbonat


1. Zink karbonat

Garam Karbonat

dipanaskan

Garam Karbonat [ putih ]

Baki [ putih ]

Baki [ kuning- panas ] [ putih - sejuk ]

dipanaskan

dipanaskan



166

Garam Karbonat Logam oksida + Karbon dioksida


1. Ferum(II) karbonat


1. Kuprum(II) karbonat


1. Plumbum(II) karbonat

Dipanaskan

Garam Karbonat [ perang ]

Baki [ perang ]

Dipanaskan

Garam Karbonat [ hijau ]

Baki [ hitam ]


baki [ perang - panas ] [ kuning - sejuk ]

Dipanaskan

dipanaskan


167

Garam karbonat Logam + karbon dioksida + Oksigen


1. Merkuri(II) karbonat


1. Argentum karbonat


1. Aurum(II) karbonat

Dipanaskan


Baki [ kelabu ]

Dipanaskan


Baki [ kelabu berkilat ]


Baki [ kuning keemasan ]

Dipanaskan

dipanaskan


168

Garam nitrat Logam oksida + Oksigen + Nitrogen dioksida


1. Kalsium nitrat

2. Magnesium nitrat

3. Aluminium nitrat


1. Zink nitrat

Dipanaskan

Garam Nitrat

Dipanaskan

Garam Nitrat [ putih ]

Baki [ putih ]

Dipanaskan


Baki [ kuning - panas ] [ putih - sejuk ]


169

Garam Nitrat Logam + Nitrogen dioksida + Oksigen


1. Ferum(III) nitrat


1. Kuprum(II) nitrat


1. Plumbum(II) nitrat

Dipanaskan

Garam Nitrat [ perang ]

Baki [ perang ]

Dipanaskan

Garam Nitrat [ biru ]

Baki [ hitam ]


Baki [ perang - panas ] [ kuning - sejuk ]

Dipanaskan

Dipanaskan


170

Garam Nitrat Logam + Nitrogen dioksida + Oksigen


1. Merkuri(II) nitrat


1. Argentum nitrat

Garam Nitrat Logam Nitrit + Gas Oksigen


1. Kalium nitrat

2. Natrium nitrat

Dipanaskan

Dipanaskan

Dipanaskan


Baki [ kelabu ]

Dipanaskan


Baki [ kelabu berkilat ]

Dipanaskan


Baki [ putih ]


171

UJIAN BAGI ANION

Garam perlu

dilarutkan ke dalam

air untuk

menghasilkan larutan

garam akueus.

Larutan garam akueus yang tidak diketahui

[ Nyatakan prosedur ] [ Nyatakan prosedur ] [ Nyatakan prosedur ] [ Nyatakan prosedur ]

KESIMPULAN KESIMPULAN KESIMPULAN KESIMPULAN [ nyatakan anion ] [ nyatakan anion ] [ nyatakan anion ] [ nyatakan anion ]

Persamaan Ion Persamaan Ion

Persamaan Ion

Persamaan Ion

PEMERHATIAN [ label gambarajah ]




Karbon dioksida


172

UJIAN BAGI KATION

Tiada Mendakan Mendakan Putih Mendakan Berwarna

Hijau

Coklat

Biru

Masukkan NaOH titik demi titik

Masukkan NaOH titik demi titik sehingga

berlebih

Larut dalam lebihan NaOH Tidak larut dalam lebihan NaOH

* Semua mendakan berwarna tidak larut

dalam lebihan NaOH

Garam perlu dilarutkan

ke dalam air (garam

terlarut) atau dalam

asid cair dan

tapis(garam tak

terlarut) untuk


garam akueus.



173

UJIAN BAGI KATION

Salt needed to be

dissolved into water

(soluble salts) or in

dilute acid then

filtered (insoluble

salts) first to produce

aqueous salt solution.

Tiada Mendakan Mendakan Putih Mendakan Berwarna

Hijau

Coklat

Biru

Masukkan NH3 titik demi titik

Masukkan NH3 titik demi titik sehingga

berlebih

Larut dalam lebihan NH3 Tidak larut dalam lebihan NH3

Larut dalam lebihan NH3

Larutan biru gelap

*Ion Fe2+ & Fe3+ tidak larut dalam lebihan NH3

Garam perlu dilarutkan

ke dalam air (garam

terlarut) atau dalam

asid cair dan

tapis(garam tak

terlarut) untuk


garam akueus.



174

UJIAN PENGESAHAN BAGI KATION

Kation Prosedur Pemerhatian

Fe 2+

Fe 3+

Pb 2+

NH4 +

1. Sila tentukan larutan akueus melalui prosedur dan pemerhatian berikut.

Prosedur Pemerhatian Jawapan

a. Larutan kalium tiosianat,

KSCN ditambahkan.

Larutan merah darah

terbentuk.

b. Larutan kalium iodida, KI,

ditambahkan.

Mendakan kuning

terbentuk.

c. Larutan ammonia, NH3,

ditambah sehingga

berlebihan.

Mendakan biru larut dan

menjadi larutan biru gelap.

d. Sedikit asid hidroklorik

ditambahkan.

Pembuakan berlaku dan

mengeruhkan air kapur.

e. Asid sulfurik, larutan ferum(II)

sulfat dan asid sulfurik pekat

ditambahkan

Cincin perang terbentuk.

f. Larutan ammonia, NH3,

ditambahkan sehingga

berlebihan.

Mendakan putih larut.

Latihan

ZnCl2 NaNO3 PbCl2 CuSO4 FeCl3 K2CO3

tajuk 8 garam - gurubesar.my · natrium karbonat, na 2 co 3 natrium sulfit, na 2 so 3 gas oksigen...

Documents