+

MegaUJIIJ.mum mmmmmm mmm mum.mun m uunUUUUJIUUUlUluun.IJ'UIUlUUlUlIU.,.lUfUmUIUIIUlumUUliIlU.illl.,IUIIUIi,mUllllllllllllllllllllllllilllllllll'lUllllllllllIlIllI1

230.232

I1mega sains dan teknologi

KELUASAN TANAMAN KELAPA SAWIT (HA)01MALAYSIA (2015) .

r-1._544_.22_3_ SABAH (27.4%)

1.439.359SARAWAK «25.5%)

2.69.361

SEMENANJUNG MALAYSIA (47.1%)

ESTETPERSENDIRIAN(61%)

2.340.693

AGENSI NEGERI(6%)

PEKEBUN KECIL BEBAS(16%)

FELCRA(3%)115.116

RISDA(l%)38.372

'------ FELDA (13%)498.836

KELUASAN (HA) LADANG SAWIT MENGIKUT KATEGORI YANG SESUAI UNTUKINTEGRASI LEMBU DI MALAYSIA (2015)

Sistem integrasiternakan lembuOleh DAHLAN ISMAILdahlan@upm.edu.my

~- .....ERANCANGANpembangunanpertanian dalamnegara perlu diberikanpenekanan yang

serius. Ini termasuk pengurusansumber tanah yang sistematikdan eekap untuk meningkatkanpengeluaran pada peringkatladang. Begitu juga denganmengekalkan sumber hutanuntuk generasi akan datang.

Makanan, termasuk ternakan,sentiasa bawah kelolaan petaniked I dan penglibatan pertaniandalam subsektor ini sentiasasebagai pekerjaan sambilan.

Sektor korporat termasuksyarikat berkaitan kerajaan(GLC) tidak memberi penekananyang serius dalam pengeluaranmakanan terutama ternakanruminan secara skala besar-besaran.

Dasar Agromakanan Negara(2011- 2020) adalah pentingdan perlu diberi penekananyang serius terutama subsektorternakan ruminan. Tahap saradiri (SSL) bagi daging lembudan kerbau di negara ini padamasa kini hanya 28.6 peratus,manakala bakinya 71.4 peratuslagi merupakan daging importterutama dari India dan Australia.

Pengeluaran daging lembudan kerbau tempatan pada tahun2014 adalah sebanyak 53,000 tanmetrik dan negara memerlukansekurang-kurangnya 232,000tan metrik menjelang 2020 bagimeneapai tahap SSL 50 peratus.

Penglibatan sektorperladangan sawit adalah amatperlu dalam pembangunanindustri ternakan lembu dinegara ini kerana apabilakeluasan tanah dikhususkanuntuk tanaman eksport(kelapa sawit), maka semakinberkuranglah tanah yang sesuaiuntuk dikembangkan kepadapengeluaran tanaman makanan

termasuk makanan ternakan danternakan.

Pengeluaran tanamanmakanan dan ternakan sangatperlu ditingkatkan keranaperbelanjaan yang besar diperlukan untuk mengimportmakanan dan juga makananternakan.

Industri penternakan adalahsangat penting untuk sekuritimakanan negara keranaberfungsi sebagai pembekalsumber makanan proteinhaiwan yang lengkap terutamaternakan ruminan sepertilembu, kerbau, kambing danbebiri. Dalam masa yang sarna,ia dapat membekalkan sekuritimakanan halal negara denganmengeluarkan sendiri produk-produk sepertidaging, susudan bahan sampingan daripadaternakan yang halal.

Kawasan yang berpotensi dansumber untuk pembangunanternakan ruminan pada mas ahadapan akan dijayakan secaraintegrasi dengan kornoditi

tanamanperladangan, seperti sistemintegrasi lembu dengan sawitpenggunaan hasil sampinganpertanian sebagai makananternakan.

Disebabkan Malaysiamempunyai sektor perladangankelapa sawit yang terbesar danpenggunaan tanah pertanianyang luas maka adalah wajarsistem penternakan secaraintegrasi dijayakan.

Usaha tersebut bolehdilaksanakan menerusi StrategiLautan Biru Negara (NBOS) antaraKementerian Pertanian danIndustri Asas Tani, KementerianPerusahaan Perladangan dan .Komoditi, dan Kementerian

LuarBandardan..

Tiga sumber sedia adadaripada sektor perladangan

kelapa sawit yang bolehdigemblengkan untuk ternakanlembu seeara integrasi di negaraini.

Pertama, dengan meragutrumpai seeara integrasi diladang kelapa sawit. Kedua,menggunakan pelepah kelapasawit (PKS) sebagai makananternak berserabut dan ketiga,menggunakan hampas isirungsawit (PKC) sebagai makanankonsentrat.

Integrasi lembu di ladangkelapa sawit juga bergantungkepada Kadar muatan lembu diladang. Kadar muatan lembuyang boleh meragut di ladang"sawit bergantung kepadaketersediaan rumpai yang sesuaidan umur sawit. Umur sawityang sesuai untuk diintegrasikanseeara meragut ~~·~.~u u.u .. ~.~

UTUSAN MALAYSIA .I<HAMIS 15 DISEMBER 2016

iaitu 68 peratus daripada kawasantanaman sawit. Anggaran kapasitimuatan ekologikal (ecologicalcarrying capacity) bolehditentukan berasaskan kajianyang telah dilakukan di UPM.

Daripada 5.64 juta hektar (ha)kawasan penanaman sawit pad atahun lalu didapati seluas 3.84 jutaha sesuai untuk diintegrasikandenganternakanlembu.

Anggaran bilangan lembu yangboleh diternak berasaskan ladangyang sesuai adalah 767,440 ekor.

Bilangan tersebut hampirsarna dengan jumlah bilanganlembu di negara ini iaitu 760,997ekor lembu pada tahun 2014.Kapasiti muatan optimumberdasarkan kawasan dankategori ladang menunjukkanestet persendirian merupakansektor yang terbesar daripadakeseluruhan.ladang yangdijangka boleh membawakapasiti muatan Optimumsebanyak bu., I '

\ I; ,

j)PJAh¢~..~m~lllm"UlllmllllllJmll!alllllll~nmm~mllllllllmllllllllmllllmm~mmnnm~mmlllmmUUmUmnUmnllllllmnnUUlIiIIUIIIIIIIIIUlIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII.,mlJllllIlIlllllllIlIlllIl1111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111

Ladang sawit sokong industri

S·EKTOR lain seperti pekebun

.kecil, agensi negeri, Felda,Felcra, dan Pihak Berkuasa

Kemajuan Pekebun KeeilPerusahaan Getah (RISDA) hanyaboleh menampung sebanyak300,000 ekor lembu sahaja.Pada mas a ini penglibatansektor lain seperti pekebunkeeil, Felda, RISDA dan Felcradalam pengeluaran lembu seearaintegrasi ini amat menggalakkan.la merupakan bank bergerak bagimereka yang mengusahakanpenternakan lembu di ladangsawit.

Penglibatan yang seriusdaripada sektor estetpersendirian terutama daripadasyarikat berkaitan kerajaan(GLC) amat diperlukanuntuk menyumbang sebagaipengeluaran lembu negara.

Penglibatan ini juga adalahtanggungjawab sosial korporatkepada penternak bagi

penternakan yang telah ditanamdengan kelapa sawit.

Dalam masa yang sarna,pengeluaran lembu seearaintegrasi boleh dijadikan pelankontingensi industri sawitsemasa kejatuhan harga komoditiminyak sawit di pasaran duniakelak. Dalam mas a yang sarna,permintaan lembu pedaging amattinggi terutama pada musimperayaan Hari Raya Aidiladhauntuk tujuan korban, hargaseekor lembu yang eukup syaratlebih daripada RM4,000 seekor.

Dalam Buku ProgramTransformasi Ekonomi (ETP)yang disediakan oleh UnitPengurusan Pre stasi danPelaksanaan (Pemandu),Jabatan Perdana Menteri adamenunjukkan penekanan ke atasperkara bersangkutan dalampeluang perniagaan iaitu Projekpermulaan (EPP 5): Menternaklembu dalam estet sawit.

Syarikat-syarikat mentema~.lernbu akan kontrak dengaih ,~

--.n..orv.. ... l( •

perladangan sawit besar,terutama GLC untuk menyewatanah mereka untuk menternaklembu. Fokus kepada ragutanbergilir-gilir berstruktur untukmemastikan keuntungandan kelestarian. LembagaMinyak Sawit Malaysia (MPOB)menyasarkan untuk menambahbilangan lembu dalam estetkelapa sawit sebanyak 300,000pada zozo.

Dengan pelan ini, negaradapat menyumbang kepadaPendapatan Negara Kasar (GNI)iaitu RM150 juta. Selain ituia juga menyumbang kepadapewujudan pekerjaan (10,100kerja), pembiayaan (RM343 juta)dengan RM143 juta pembiayaanawam.

Penyelidikan penggunaanpelepah kelapa sawit (PKS)sebagaimakananternakanmenunjukkan PKS segar bolehdigunakan sebagai makananjenis fiber untuk ternakanterutama ruminan.

PKS dihasilkan seinasapenuaian tan dan buah sawit,sebanyak satu atau dua pelepah

dipotong semasa setiap kali:t!'1!!t=UILldldU tan dan sawit dan juga

"l~l,rull';l\.d:)dH pelepah dijalankanperlu diproses

Ull,dUJIl\.dU makanan jenisternakan.

Petnb\mtllian (pelletizing)1-'t:.U)<,lld:>Udl pelet dan silaj

pemprosesan yang sesuaipenggunaan yang meluas.

PKSperludi ladang kelapa

sesuai, selalunyabersebelahan kilangsupaya dapat

berkongsi kemudahan asas,dan penggangkutan.

,'Poi-ata pengeluaran PKS daripada~9pokbk kelapa sawit yang matang

ialah 10.4 tan metrik (bahankering) sehektar setahun.

Berasaskan keluasan kawasantanaman sawit matang di negaraini, sebanyak 40 juta tan metrikPKS dapat dihasilkan setahun.Jika digunakan sebanyak 50peratus sebagai makanantambahan dalam bentuk peletkepada lembu meragut seearaintegrasi atau dalam fidlot, iaboleh menampung sebanyak 5.2juta ekor lembu.

Penggunaan ham pas 'isirung sawit (PKC) sebagaimakanan konsentrat ternakantelah menunjukkan kejayaanpenyelidikan di negara ini, Olehkerana kualiti PKC yang tinggisebagai makanan ruminan,ia boleh dijadikan makanankonsentrat untuk lembu,terutama dalam fidlot ataumakanan tambahan kepadalembu yang meragut bebas.

Pengeluaran PKC adalahsekitar 0.324 tan metrik sehektarsetahun. Anggaran pengeluaranPKC di negara ini adalah 1.2 jutatan metrik setahun.

Jika digunakan sebanyak50 peratus sebagai makananlembu dalam fidlot atau sebagaimakanan tambahan bagi

lembu yang meragut bebas,adalah dijangkakan akan dapatmenampung sebanyak 170,309ekorlembu.

Sistem fidlot boleh diusahakandengan menggunakan PKC danpelepah sawit (PKS) sebagaimakanan eampuran lengkap(TMR). Penggunaan PKC perludimaksimumkan di negara ini.Sokongan daripada kerajaandiperlukan untuk mengurangkaneksport kuota PKC ke Eropahdan negara lain. Keberkesananpenggunaan hasil sampingdaripada sawit terutama PKS danPKC akan dapat meningkatkanindustri makanan ternak baharuuntuk sistem pengeluaran fidlotberskala besar.

Berdasarkan analisis iniboleh dinyatakan bahawaMalaysia boleh menampunglebih daripada enam juta ekorlembu pedaging dan tenusupada masa hadapan. la bolehmeneapai tahap sara diri (SSL)50 peratus pengeluaran dagingpada tahun 2020 menerusisistem penternakan integrasidengan perladangan sawit.Potensi penternakan lembuyang besar ini boleh dijayakandengan menggemblengkan

sumber-sumber kawasan ladangsawit untuk ragutan bergilirberstruktur, penggunaan PKSdan PKC sebagai makanantambahan.

Justeru, pergantungankeperluan bahan makanandari luar negara akan dapatdikurangkan dan pertukaranmata wang asing juga dapatdikurangkan. Mengoptimumkanpenggunaan sumber negara yangsemakin berkurangan denganmengintegrasikan ternakanterutama ruminan denganperladangan sawit akan dapatmenyelesaikan sebahagiandaripada masalah penggunaantanah untuk ragutan danpengeluaran makanan ternakanlembu.

Penggabungan sumbertersebut dan denganmenggunakan teknologiyang sesuai ia akan dapatmeningkatkan keeekapanindustri ternakan dan pertaniandi negara ini,

II Penulis ialah Profesor diJabatan Sains Haiwan FakultiPertanian Universiti PutraMalaysia dan boleh dihubungimenerusi dahlan@upm.edu.my.

... '-.... .. \.