pengenalan_pengurusan_kewangan_(05.05.2014)
TRANSCRIPT
PENGENALAN pengurusan kewangan
Disampaikan Oleh:
RUSMAWATI BT SAMSURIJabatan Akauntan Negara Malaysia
Negeri Pulau Pinang
5 Mei 2014
2
1. DEFINISI PENGURUSAN KEWANGAN2. KEPENTINGAN PENGURUSAN KEWANGAN3. KONSEP PENGURUSAN KEWANGAN4. AKTIVITI-AKTIVITI UTAMA PENGURUSAN
KEWANGAN SEKTOR AWAM (PKSA) MALAYSIA5. PIHAK BERKUASA & SIAPA YANG
BERTANGGUNGJAWAB6. PROSES PENGURUSAN KEWANGAN 7. KOMPONEN UTAMA DALAM PENGURUSAN
KEWANGAN8. DASAR PERAKAUNAN KERAJAAN9. PRINSIP-PRINSIP UTAMA DALAM PKSA10. RUMUSAN
SKOP
1. DEFINISI PENGURUSAN KEWANGAN
DEFINISI PENGURUSAN KEWANGAN
Proses yang melibatkan jentera pentadbiran dan kaedah-kaedah dimana dana untuk membiayai perbelanjaan awam diperolehi, dibelanja dan diperakaunkan.
Termasuklah proses-proses yang melibatkan: perancangan, pembentukan dan pelaksanaan
dasar-dasar mengenai percukaian, belanjawan, perbelanjaan, perolehan, perakaunan dan lain-lain yang berkaitan dengannya.
Diurus dengan cekap dan berkesan.
5
Pengurusan Kewangan meliputi:Pengurusan BelanjawanPengurusan HasilPengurusan PerolehanPengurusan PerbelanjaanPengurusan PerakaunanPengurusan Aset
2. KEPENTINGAN PENGURUSAN KEWANGAN
KENAPA PENTINGNYAPENGURUSAN KEWANGAN?
Sumber-sumber (manusia, wang, bahan-bahan dan
methodologi) adalah terhad;Permintaan terhadap
sumber-sumber tersebut tidak terhad;
Terdapat alternatif dalam memperolehi dan menggunakan sumber-sumber
tersebut.
Pengurusan Kewangan Adalah Nadi Bagi Sesuatu Organisasi
Sumber-sumber ekonomi tidak dapat
digerakkan tanpa pengurusan kewangan
yang teratur.
3. KONSEP PENGURUSAN KEWANGAN
10
PENGURUSAN KEWANGAN MERUPAKANSATU PROSES DI MANA SESEBUAH ORGANISASI:
1. PERLU MENGIKUTI LANGKAH-LANGKAH TERTENTU UNTUK MEMPEROLEHI DAN MEMPERUNTUKKAN SUMBER-SUMBER BERDASARKAN KEPADA KEUTAMAAN-KEUTAMAAN TERTENTU;
KONSEPPENGURUSAN KEWANGAN
2. MENGGUNAKAN CARA-CARA DAN KAWALAN -KAWALAN TERTENTU BAGI MENCAPAI OBJEKTIF-OBJEKTIF BERKENAAN DENGAN CEKAP DAN BERKESAN.
4. AKTIVITI-AKTIVITI UTAMA DALAM PENGURUSAN KEWANGAN
AKTIVITI-AKTIVITI UTAMADALAM PKSA
1. Menetapkan skop dan kandungan polisi fiskal:-
~ Menentukan program-program dan
menyediakan peruntukan/sumber-sumber
yg perlu bagi melaksanakan program-program; dan
~ Mempertimbang & menyelesaikan isu-isu pengangguran, inflasi, pinjaman, percukaian dan perolehan hasil;2. Mewujudkan garis-garis panduan &
standard-standard umum
3. Menyediakan struktur & kawalan-kawalan organisasi
5. PIHAK BERKUASA & SIAPA YANG BERTANGGUNGJAWAB
PEGAWAI PENGAWAL
STRUKTUR DAN KUASA DALAM PENGURUSAN KEWANGAN SEKTOR AWAM (PKSA)
PIHAK BERKUASA PKSA
Kuasa Pemerintah Persekutuan adalah terletak pada Yang di Pertuan Agong dan kuasa itu boleh dijalankan oleh mana-mana Menteri yang diberikuasa oleh jemaah Menteri, tetapi Parlimen boleh dengan undang-undang memberi tugas-tugas pemerintah kepada orang-orang lain.
Perkara 39, Perlembagaan Persekutuan:
Berhubung dengan Pengurusan kewangan awam, Yang di Pertuan Agong bertindak menurut nasihat Jemaah Menteri melalui Menteri Kewangan yang telah diberi kuasa eksekutif oleh Badan Perundangan.
[Seksyen 6(1), Akta Tatacara Kewangan 1957]
SIAPA BERTANGGUNGJAWAB BERKENAAN DENGAN PKSA?
Menteri Kewangan adalah bertanggungjawab
secara keseluruhan ke atas Pengurusan Kewangan Kerajaan Persekutuan
Seksyen 6(1), Akta Tatacara Kewangan 1957 (dipinda 1972) menyatakan :
“ Pengurusan Kumpulan Wang Disatukan dan kawalan dan Arahan bagi semua perkara berhubung dengan hal ehwal Kewangan Persekutuan … terletak hak pada Menteri ”
Samb.• Bagi melaksanakan tugas dan tanggungjawab tersebut,
Menteri Kewangan dibenarkan mengikut Seksyen 15(A)1, Akta Prosedur Kewangan 1957 untuk menurunkan kuasanya kepada Pegawai Pengawal yang juga menjadi Ketua Pegawai Perakaunan bagi agensi-agensi di bawah kawalannya untuk melaksanakan tugas pengurusan kewangan di agensi masing-masing.
• Pegawai Pengawal pula secara bertulis boleh melantik pegawai-pegawai di bawah jagaannya untuk melaksanakan tugas dan tanggungjawab tersebut.
• Walaubagaimanapun, Pegawai Pengawal tidak boleh melepaskan diri dari tanggunjawab tersebut.
PERANAN DAN TANGGUNG JAWABPEGAWAI PENGAWAL
1) Mengawal perbelanjaan yang dibenarkan di bawah maksud perbelanjaan yang dibenarkan, dan
2) Menjadi Ketua Pegawai Perakaunan mengenai(a) semua wang awam yang dipungut, diterima atau dibelanjakan, dan(b) semua stor awam yang telah diterima, dipegang atau
dilupuskan, oleh atau kerana jabatan atau perkhidmatan
yang maksud perbelanjaannya diperuntukkan. [Sek. 15A(1) ATK]. Bertanggungjawab kepada Jawatankuasa Kira-kira Wang
Awam (PAC)
Samb.3) Penyimpanan buku-buku tertentu dan penyerahan
akaun-akaun tertentu sebagaimana yang ditentukan ATK / arahan yang dikeluarkan oleh Perbendaharaan.
4) Menetapkan orang yang menguruskan wang awam atau barang-barang awam adalah seorang ‘pegawai perakaunan’ dan boleh terpakai bagi Ketua Jabatan
atau bagi pegawai bawahannya yang paling rendah (AP 9).
Samb.5) Menandatangani mengesahkan tentang betulnya dan kewajaran caj yang ditunjukkan di dalam bahagian penyata-penyata yang dikehendaki di bawah Seksyen 16 ATK tertakluk kepada penjelasan atau kelayakan tertentu sebagaimana yang difikirkannya perlu
[ Sek. 15A(3) ATK ]
Seksyen 16 ATK
Penyata di bawah Seksyen 16 ATK:(a) Penyata penuh dan tertentu Akaun Hasil Disatukan mengikut maksud
dan pecahan anggaran yang dibentangkan kepada Badan Perundangan termasuk pecahan bahagian yang tidak termasuk dalam anggaran yang dibentangkan
(b) Penyata penuh dan tertentu Akaun Pinjaman Disatukan yang menunjukkan penerimaan dan perbelanjaan wang pinjaman;
(c) Penyata penerimaan dan perbelanjaan wang Akaun Amanah Disatukan;
(d) Penyata akaun kumpulan wang yang diwujudkan oleh Perlembagaan Persekutuan oleh atau Perlembagaan Persekutuan atau oleh atau di bawah Seksyen 10 ATK dan tidak dimasuk akaun dalam Akaun Amanah Disatukan;
(e) Penyata aset dan liabiliti Persekutuan/Negeri setakat mana yang boleh.
6) Melaporkan secara bertulis kepada Suruhanjaya Perkhidmatan yang berkaitan dan pihak berkuasa
kewangan tiap-tiap kejadian kemungkinan surcaj di bawah Seksyen 18 ATK yang timbul atau berlaku di bawah kawalannya.
Samb.
Pegawai Perakaunan ialah seorang pegawai yang ditugaskan berkenaan wang atau barang-barang awam.
Mengikut Akta Tatacara Kewangan 1957, “Pegawai Perakaunan” termasuklah tiap-tiap pegawai awam yang dipertanggungjawabkan dengan tugas-tugas berikut:-
o Pungutan, penerimaan, perakaunan wang
awam; atauo Perbelanjaan wang awam; atauo Penerimaan, jagaan, pelupusan barang-
barang atau stor-stor awam.
7) Tertakluk kepada mana-mana undang bertulis dan apa-apa arahan yang dikeluarkan oleh pihak berkuasa kewangan di bawah Seksyen 4 ATK :
Pegawai Pengawal boleh menetapkan had kuasa dan tugas yang diberi atau dikenakan ke atasnya boleh dijalankan atau dilaksanakan bagi pihaknya oleh mana-mana pegawai perakaunan di bawah kawalannya, dan memberi arahan-arahan tertentu sebagaimana yang perlu untuk menjamin perjalanan atau perlaksanaan sempurna kuasa dan tugas-tugasnya.
[ Sek. 15(2)ATK ]
Samb.
Pihak Berkuasa Kewangan
• Perbendaharaan jika berhubung dengan Kumpulan Wang
Disatukan Persekutuan atau Pegawai Utama yang mengetahui hal ehwal kewangan negeri jika berhubung dengan Kumpulan Wang Disatukan bagi sesebuah negeri.
6. PROSES PENGURUSAN KEWANGAN
PROSES PENGURUSAN KEWANGAN BERSEPADU
• Misi• Matlamat• Objektif• Keutamaan• Kumpulan
Sasar
• Pemilihan aktiviti-aktiviti terbaik
• Dasar ekonomi
• Dasar Pembangun-an Negara
• Bajet Tahunan
• Rancangan Lima Tahun
• Pakej Ransangan Ekonomi
• Belanja Mengurus
• Belanja Pembangunan
• Sistem Perakaunan
• Laporan berkala
• Auditan
ProgrammingPerancangan Belanjawan Pembiayaan Kawalan Penilaian
• Penilaian Program
• Kajian Impak
Proses Pengurusan
Proses Pengurusan
Proses Pengurusan
Proses Kewangan
Proses Kewangan
Proses Kewangan
7. KOMPONEN UTAMA DALAM PENGURUSAN KEWANGAN
BELANJAWAN NEGARA• Belanjawan merupakan satu pernyataan hasil dan
perbelanjaan bagi masa hadapan yang digunakan sebagai alat perancangan ekonomi bagi memenuhi keperluan negara/rakyat.
2 KOMPONEN BELANJAWAN NEGARA
•HASIL NEGARA•PERBELANJAAN NEGARA
HASIL NEGARA• HASIL KERAJAAN PERSEKUTUAN• HASIL KERAJAAN NEGERI• HASIL KERAJAAN TEMPATAN
HASIL KERAJAAN PERSEKUTUAN
• HASIL CUKAI – LANGSUNG / TIDAK LANGSUNG• Cukai Pendapatan, Cukai Import, Cukai Perkhidmatan
• HASIL BUKAN CUKAI• Saman, Levi, Bayaran Perkhidmatan Hospital,• Lesen
• TERIMAAN BUKAN HASIL• Gaji terlebih bayar
PERBELANJAAN
•PERBELANJAAN MENGURUS BAGI AKTIVITI-AKTIVITI SEHARIAN YANG BERULANG DAN BERTERUSAN•PERBELANJAAN TANGGUNGAN(T)•PERBELANJAAN PERBEKALAN (B)•PERBELANJAAN PEMBANGUNAN (P)
Samb.• Perbelanjaan Tanggungan
• Perbelanjaan berkaitan perkara 98 Perlembagaan Persekutuan yang dipertanggungkan terus kepada Kumpulan Wang Disatukan oleh Perlembagaan.
• Perbelanjaan Bekalan• Semua jenis perbelanjaan untuk membiayai kegiatan/aktiviti
jabatan dalam menyediakan perkhidmatan kepada rakyat.
• Perbelanjaan Pembangunan• Perbelanjaan berbentuk modal yang biasanya tidak berulang dan
ianya mendatangkan faedah dalam jangka panjang.• Ciri-ciri:
• - peruntukan besar• - aliran tunai berjangka panjang• -memerlukan penyeliaan dan penyelenggaraan
8. DASAR PERAKAUNAN KERAJAAN
KERAJAAN PERSEKUTUAN SEBAGAI ENTITI PERAKAUNAN
SEBAGAI ENTITI PERAKAUNAN, KERAJAAN PERSEKUTUAN TERMASUK SEMUA KEMENTERIAN, JABATAN DAN AGENSI KERAJAAN PERSEKUTUAN TETAPI TIDAK TERMASUK BADAN BERKANUN DAN SYARIKAT MILIK KERAJAAN.
KONSEP DASAR PERAKAUNAN KERAJAAN
• KONSEP KUMPULAN WANG PERSEKUTUAN YANG DISATUKAN – SEGALA HASIL DAN WANG YANG DIDAPATKAN ATAU DITERIMA, KECUALI ZAKAT, FITRAH BAITULMAL ATAU HASIL AGAMA ISLAM YANG SEUMPAMANYA DIBAYAR MASUK KEDALAM KUMPULAN WANG PERSEKUTUAN YANG DISATUKAN
(PERKARA 97 –PP)
KONSEP DASAR PERAKAUNAN KERAJAAN
• KONSEP BAHAWA TIADA WANG, KECUALI PERBELANJAAN TANGGUNGAN BOLEH DIKELUARKAN DARI KUMPULAN WANG PERSEKUTUAN YANG DISATUKAN MELAINKAN DIPERUNTUKAN ATAU DIBENARKAN DENGAN CARA LAIN OLEH PARLIMEN.
(PERKARA 104 – PP)
KUMPULAN WANG PERSEKUTUAN YANG DISATUKAN
• TIGA AKAUN BERASINGAN DISENGGARAKAN DI BAWAH KUMPULAN WANG PERSEKUTUAN YANG DISATUKAN IAITU:-
1. AKAUN HASIL YANG DISATUKAN – YANG KEDALAMNYA HASIL KERAJAAN DITERIMA DAN DARINYA PERBELANJAAN MENGURUS DILAKUKAN
KUMPULAN WANG PERSEKUTUAN YANG DISATUKAN
2. AKAUN AMANAH YANG DISATUKAN – YANG DIBAWAHNYA SEGALA TERIMAAN DAN BAYARAN KUMPULAN WANG AMANAH KERAJAAN DAN WANG YANG DITERIMA OLEH KERAJAAN UNTUK MAKSUD TERTENTU DIAKAUNKAN
3. AKAUN PINJAMAN DISATUKAN – DALAM MANA SEMUA PENERIMAAN PINJAMAN, PEMBAYARAN BALIKPINJAMAN DAN PINDAHAN KEKUMPULAN WANG LAIN DIAKAUNKAN.(SEK.7 , AKTA TATACARA KEWANGAN)
AKAUN HASIL DISATUKAN
HASIL
• KUTIPAN HASIL DIAKAUNKAN MENGIKUT ASAS TUNAI• HASIL YANG PATUT DITERIMA TETAPI BELUM
DITERIMA DALAM TAHUN KEWANGAN TIDAK DIMASUK AKAUNKAN• BAYARAN BALIK HASIL YANG DILAKUKAN DIKENAKAN
SEBAGAI PERBELANJAAN
PERBELANJAAN
• SEMUA KENAAN KEPADA PERUNTUKAN BELANJAWAN • BAYARAN PINDAHAN SEPERTI CARUMAN KEPADA
KUMPULAN WANG PEMBANGUNAN DAN KUMPULAN WANG PINJAMAN PERUMAHAN• WANG YANG DIUNTUKKAN KEPADA KERAJAAN NEGERI
, BADAN BERKANUN DAN SYARIKAT MILIK KERAJAAN MELALUI PEMBERIAN, PINJAMAN DAN PELABURAN
PERBELANJAAN
• TERIMAAN BALIK TERLEBIH BAYARAN DALAM TAHUN YANG SAMA DIKREDITKAN KEPADA BUTIR PEBELANJAAN DARI MANA BAYARAN ASALNYA DIBUAT, MANAKALA YANG BERKAITAN DENGAN PERBELANJAAN TAHUN-TAHUN LEPAS DIKREDITKAN KEPADA AKAUN HASIL
AKAUN HASIL DISATUKAN HASIL
AKAUN HASIL DISATUKAN
PERBELANJAAN BEKALAN
CARUMAN PERBELANJAAN TANGGUNGAN
PERUNTUKAN DIRAJA
PENCEN, PAMPASAN, GANJARAN,
PERBELANJAAN HUTANG
BAYARAN ATAS PERINTAH MAHKAMAH
EMOLUMEN PERKHIDMATAN &
BEKALAN PEMILIKAN HARTA
MODAL PEMBERIAN DAN
KENAAN TETAP
KUMPULAN WANG AMANAH KERAJAAN
KUMPULAN WANG PINJAMAN PERUMAHAN
KUMPULAN WANG PEMBANGUNAN
AKAUN AMANAH DISATUKAN
DEPOSIT
AMANAH TERIMAAN BALIK
PENDAHULUAN PINJAMAN
AKAUN AMANAH DISATUKAN
DEPOSIT
KUMPULAN WANG AMANAH AWAM
KUMPULAN WANG AMANAH KERAJAAN
KUMPULAN WANG PINJAMAN PERUMAHAN
KUMPULAN WANG PEMBANGUNAN
AKAUN HASIL
DISATUKAN
AKAUN PINJAMAN
DISATUKAN
AKAUN PINJAMAN DISATUKAN
AKAUN PINJAMAN DISATUKAN
PINJAMAN LUAR
NEGERI
BAYARAN BALIK PINJAMAN
KUMPULAN WANG PEMBANGUNAN
KUMPULAN WANG PINJAMAN
PERUMAHAN
AKAUN HASIL DISATUKAN
PINJAMAN DALAM NEGERI
PENYATA KEWANGAN KERAJAAN PERSEKUTUAN
(PKKP)• PKKP IALAH LAPORAN KEWANGAN TAHUNAN
KERAJAAN BAGI SEMUA URUSNIAGA KEWANGAN KERAJAAN• DISEDIAKAN UNTUK DIBENTANGKAN DI PARLIMEN• TAHUN KEWANGAN BAGI TEMPOH 12 BULAN
BERAKHIR PADA 31 DISEMBER• DISEDIAKAN OLEH AKAUNTAN NEGARA• DIAUDIT OLEH KETUA AUDIT NEGARA
KUMPULAN WANG DISATUKAN
9. PRINSIP-PRINSIP UTAMA PENGURUSAN KEWANGAN
51
PRINSIP UTAMA PENGURUSAN KEWANGAN
2 PRINSIP UTAMA:
A) LEGALITI
B) AKAUNTABILITI
52
A) LEGALITI
BERMAKSUD PENGURUSAN KEWANGAN MESTILAH MEMATUHI SEMUA UNDANG-UNDANG DAN PERATURAN YANG DIGUBAL OLEHKERAJAAN.
BERKAITAN PENGURUSAN KEWANGAN AWAM ( PERSEKUTUAN )
UNDANG–UNDANG & PERATURAN
Perlembagaan Persekutuan; (Bab VII, Perkara 96 – 112) Akta Tatacara Kewangan 1957; Arahan Perbendaharaan; Pekeliling-Pekeliling dan Surat-Surat Pekeliling Perbendaharaan dan Perkhidmatan; dan Akta Audit 1957
ARAHAN PERBENDAHARAAN
Semua pegawai perlu memahirkan diri dengan Arahan Perbendaharaan. Kurang pengetahuan mengenai Arahan Perbendaharaan tidak akan diterima sebagai suatu alasan sekiranya Arahan Perbendaharaan tidak dipatuhi, ataupun jika berlakunya apa-apa kehilangan Wang Awam atau Aset Awam akibat ketidakpatuhan Arahan Perbendaharaan.
- Catatan 9, Catatan Pendahuluan
55
5 PERINGKAT LEGALITI PENGURUSAN KEWANGAN AWAM:
1. Terimaan Wang Awam
2. Simpanan Wang Awam (Custody)
3. Pengeluaran Wang Awam
4. Bayaran Wang Awam
5. Perakaunan Wang Awam
BAYARAN DI BAWAH AP 58a
Bil-bil tertunggak tahun-tahun lalu dan perlu dibayar dalam tahun semasa memerlukan kelulusan khas Akauntan Negara atau Perbendaharaan [ AP 58a ]
BAYARAN SUCI HATI
Jika kelulusan tidak dapat diberi oleh Perbendaharaan tetapi bil yang dikemukakan dengan sempurnanya dan dibekalkan dengan suci hati, maka bil tersebut akan dibayar dengan segera dan akan dipertanggungkan kepada Akaun Kumpulan Wang Pendahuluan Diri atas nama pegawai yang terlibat [ AP 59 ].
57
Tindakan mengutip balik wang atau nilai wang bagi harta Kerajaan yang hilang atau yang tidak dapat dikutip, yang dikenakan terhadap penjawat awam yang bertanggung jawab atas perkara itu kerana kecuaiannya, kelalaiannya, kealpaannya atau tindakannya yang kurang berhati-hati
DEFINISI SURCAJ
Seksyen 18, ATK 1957 - Surcaj boleh dikenakan kepada mana-mana orang yang sedang dan telah berkhidmat dengan Kerajaan jika:
a) Gagal memungut apa-apa wang yang terhutang kepada Kerajaan;
58
(b) Bertanggungjawab tentang apa-apa bayaran yang tidak sepatutnya atau tidak disahkan
(c) Bertanggungjawab tentang apa-apa kekurangan atau kebinasaan apa-apa wang awam, setem, sekuriti, stor atau harta-harta kerajaan yang lain.
(d) Sedang atau telah menjadi seorang pegawai perakaunan gagal atau telah gagal menyimpan akaun-akaun atau rekod-rekod yang sempurna
(e) Telah gagal membuat apa-apa bayaran atau bertanggungjawab atas kelewatan dalam pembayaran wang awam kepada pihak penerima.
59
Surcaj yang boleh dikenakan bagi kegagalan (a) hingga (c) adalah maksimum tidak lebih daripada jumlah kehilangan atau amaun yang kurang darinya tertakluk kepad amaun disyor oleh Perbendaharaan dan diputuskan oleh Lembaga Tatatertib.
Kegagalan (d) dan (e) tertakluk kepada amaun disyor oleh Perbendaharaan dan diputuskan oleh Lembaga Tatatertib.
MEMPUNYAI UNSUR-UNSUR TINDAKAN TATATERTIB
HENDAKLAH DIREKODKAN DALAM BUKU PERKHIDMATAN
60
B. KONSEP AKAUNTABILITI
Definisi Akauntabiliti
1. Kepertanggungjawaban- Kamus Istilah Pentadbiran Perniagaan Pengajian Tinggi, DBP
2. Bertanggungjawab kpd seseorang mengenai sesuatu - Kamus Dwi Bahasa, DBP
“memikul amanah untuk menjalankan aktiviti yang ditentukan secara bertanggungjawab ke atas
kejayaan atau kegagalannya”
Samb.Akauntabiliti Rasulullah s.a.w & Sahabat
• Secara umumnya akauntabiliti bermaksud memikul beban yang diamanahkan selari dengan kebolehan dan kebertanggungjawaban penuh terhadap kesan pelaksanaannya.
• Sabda Rasulullah, bermaksud: Setiap orang daripada kamu adalah penjaga dan setiap penjaga bertanggungjawab (akauntabiliti) terhadap apa yang dijaganya.
(Hadis riwayat Bukhari & Muslim)
62
BERMAKSUD:
1. Obligasi seseorang untuk memberi jawapan dan penjelasan mengenai tindakan dan prestasinya kepada pihak yang berhak untuk mendapatkan jawapan dan penjelasan tersebut mengenai sesuatu yang dipertanggungjawabkan keatasnya.(Y.Bhg. Tan Sri Ahmad Sarji, Bekas KSN)
2. Kewajipan untuk memberi jawapan dan penjelasan mengenai sesuatu tindakan dan prestasi kepada sesiapa yang berhak untuk mendapat jawapan dan penjelasan. Ianya adalah satu proses di mana Agensi adalah bertanggungjawab ke atas semua keputusan yang dibuat dan tindakan yang diambil. (Surat Arahan KSN – Usaha Mempertingkatkan Tadbir Urus Dalam Sektor Awam, bertarikh 9 Mac 2007)
KONSEP AKAUNTABILITI
• Pegawai perlu bertanggungjawab ke atas tanggungjawab yang diberikan dan bersedia menghadapi implikasi keputusannya.
• Mereka yang diberikan tanggungjawab perlu melaporkan balik kepada pihak yang mewakilkan kuasa itu mengenai pelaksanaan tugas dan tanggungjawab
• Tanggungjawab pegawai/kakitangan melaksanakan tugas mengikut undang-undang, peraturan, prosedur dan arahan yang berkuatkuasa dari masa ke semasa
Akauntabiliti Fiskal/Kewangan
Akauntabiliti Pengurusan
Akauntabiliti Program
Akauntabiliti dari segi integriti maklumat (disclosure) kewangan & perakaunan, penyelenggaraan rekod-rekod serta pematuhan kpd undang-undang & peraturan.
Kecekapan dan keberkesanan pihak pengurusan dalam menggunakan sumber-sumber awam seperti wang, tenaga manusia dan sumber-sumber lain bagi mencapai objektif yang telah ditetapkan.
Contoh:Ekonomi (value for money)Kecekapan (input/output
ratio)Keberkesanan (Impak)
Akauntabiliti dari segi hasil pencapaian sesuatu program , iaitu samada ianya mencapai objektif yang dirancangkan, dan opsyen yang terbaik telah dipilih untuk mencapai objektif berkenaan dgn mengambil kirajumlah kos dan output.
Contoh:*Perjanjian program
*Anggaran vs sebenar*Varians/petunjuk prestasi
*Penilaian program
JENIS-JENIS AKAUNTABILITI
PRINSIP-PRINSIP AKAUNTABILITI
1. Prinsip Akauntabiliti Awam - iaitu obligasi untuk memberi jawapan kepada awam
terhadap pelaksanaan setiap tanggungjawab yang diamanahkan kepadanya yang melibatkan kepentingan awam.
2. Prinsip Peka/Berhati-hati - pihak berkuasa, dalam membuat pertimbangan dan
keputusan terhadap apa jua cadangan di bawah tanggungjawabnya seharusnya berpegang kepada prinsip peka/berhati-hati contohnya dalam perlindungan alam sekitar dan keselamatan.
- Mengutamakan kepuasan kehendak awam dan bukannya untuk memenuhi kemahuan pihak tertentu sahaja.
Samb.
Samb.
4. Prinsip Tugas Memaklumkan Sendiri (Self-Informing)- pihak berkuasa yang mana tanggungjawabnya membuat keputusan yang memberi kesan kepada kepentingan awam perlu memaklumkan sendiri kepada rakyat melalui perjumpaaan dan sebagainya.
3. Prinsip Mengenalpasti Punca Arahan- untuk memastikan akauntabiliti berkesan, mereka yang bertanggungjawab hendaklah mengenalpasti punca arahan (pihak yang menentukan cadangan dan tindakan sesuatu perkara) boleh memberi jawapan atas apa yang kerajaan, perbadanan atau mana-mana organisasi cuba lakukakan, gagal atau berjaya dalam melaksanakannya. .
samb.5. Prinsip Menjawab Langkah Berhati-hati Telah
Diambil- Pihak berkuasa perlu menjawab kepada awam ke atas tanggungjawab yang berada dalam kawalan mereka, tentang sejauh mana langkah berhati-hati telah diambil dalam membuat keputusan.
6. Prinsip Mendedahkan Tujuan- Pihak berkuasa yang berkecenderungan membuat tindakan yang memberi kesan kepada kepentingan awam perlu menyatakan kepada awam hasil yang hendak dicapai, untuk siapa dan mengapa hasil tersebut diingini dan wajar dilaksanakan.
Samb.7. Prinsip Mendedahkan Prestasi
- pihak berkuasa perlu mendedahkan pencapaian atau ketidakcapaian mereka dalam menunaikan tanggungjawab dari segi pencapaian objektif, piawaian prestasi dan prestasi sebenar.
8. Prinsip Dijawab Oleh Mereka Bertanggungjawab- bukannya oleh orang lain seperti kakitangan bawahan atau pihak luar.
9.Prinsip Pengesahan Jawapan- disahkan oleh para profesional dan organisasi awam yang pakar dalam bidang berkaitan.
71
AKAUNTABILITI BERHUBUNG DENGAN KAWALAN KE ATAS PERBELANJAANTiga peringkat utama kawalan:* Kawalan Parlimen @ Parlimen@ Jawatankuasa Kira-Kira Wang Negara@ Ketua Audit Negara
* Perbendaharaan* Pegawai Pengawal (Kementerian/Jabatan)
CARTA ORGANISASI ENTITI PERAKAUNAN KERAJAAN
AG.HQ
25 JANM NEGERI / CAW. 11 SAD.
KEMENTERIAN & JABATAN
PUSAT TANGGUNGJAWAB
(PTJ)
KEMENTERIAN & JABATAN
PUSAT TANGGUNGJAWAB
(PTJ)
(NON SAD)
P T J
(SAD)
PEJABAT PERAKAUNAN
RINGKASAN FUNGSI JANM
• AKAUNTAN NEGARA ADALAH AKAUNTAN UTAMA DALAM KERAJAAN PERSEKUTUAN• MEMPROSES TERIMAAN DAN PERBELANJAAN
TERMASUK GAJI KERAJAAN PERSEKUTUAN• MENGAKAUNKAN TERIMAAN & PERBELANJAAN
KERAJAAN• MENYEDIAKAN PENYATA KEWANGAN UNTUK
DIBENTANGKAN DI PARLIMEN
75
KEPENTINGAN AKAUNTABILITI DALAM PERKHIDMATAN AWAM- merupakan suatu nilai yang sangat penting dalam perkhidmatan awam terutamanya dalam pengurusan kewangan di sektor awam.- kekurangan tahap akauntabilti boleh menyebabkan berlakunya penyelewengan, penyalahgunaan kuasa dan rasuah. Robert Klitgaart, pakar jenayah rasuah mengatakan bahawa akauntabiliti boleh dikaitkan secara langsung dgn perbuatan rasuah.
KEPENTINGAN AKAUNTABILITI
Falsafah Perbendaharaan dalam sistem pengurusan kewangan Kerajaan “Let Managers Manage” penurunan kuasa melakukan perbelanjaan, agihan dan
pindah peruntukan
Sekatan dihapuskan atau dilonggarkan dengan harapan pengurusan kewangan dapat dilaksanakan dengan lebih cekap dan berkesan lagi tanpa perlu merujuk kepada pihak atasan ataupun Perbendaharaan.
Samb.
Tuntutan Akauntabiliti – prasyarat dalam penurunan kuasa.
Tanpa akauntabiliti, perwakilan dan penurunan kuasa hanya sekadar penyerahan kuasa sahaja tanpa menggariskan apa yang sepatutnya dihasilkan melalui penggunaan kuasa terutamanya untuk tujuan menggunakan, mengagihkan dan memindah peruntukan yang diberikan.
Samb.
Setiap anggota perkhidmatan awam bertanggungjawab menentukan bahawa wang awam dibelanjakan mengikut apa yang telah dirancang dan dianggarkan mengikut, sistem, undang-undang, prosedur dan peraturan yang ditetapkan.
Akauntabiliti merupakan jaminan bahawa wang awam diuruskan dengan cekap dan berkesan.
Samb.Proses dan mekanisme akauntabiliti akan menentukan
sama ada seseorang anggota perkhidmatan awam telah:
Membelanjakan peruntukan yang diberikan kepada agensi, program, aktiviti atau projeknya mengikut perancangan dan anggaran, sistem, prosedur dan peraturan semasa.
Mengutip hasil dengan cekap dan cepat.
Mendapatkan pulangan terbaik bagi setiap ringgit yang dibelanjakan, dan
Menyelenggarakan aset dan stor di bawah kawalannya dengan baik.
Samb.Mengelakkan daripada berlaku beberapa kesan negatif dalam
sesebuah jabatan, antaranya:
Kekurangan/kemerosotan amaun kutipan hasil;
Pembaziran penggunaan sumber kewangan, tenaga kerja dan masa;
Kelewatan menyiapkan sesuatu projek
Aset dan stor tidak diselenggarakan dengan baik;
Melumpuhkan pengurusan perkhidmatan awam; dan
Membuka peluang dan ruang untuk rasuah, salahguna kuasa dan penyelewengan.
Samb.Akauntabiliti sangat penting kepada perkhidmatan
awam kerana ia boleh menjadi benteng kepada penjawat awam daripada terjerumus kepada gejala-gejala yang tidak diingini seperti penyelewengan, penyalahgunaan kuasa dan rasuah.
Akauntabiliti juga penting sebagai menunaikan obligasi penjawat awam terhadap sumber-sumber awam yang diamanahkan kepadanya..
AKAUNTABILITI KEWANGAN• Akaun yang diselenggarakan boleh dipercayai dan semua
urusniaga dilakukan dengan teratur serta mematuhi undang-undang dan peraturan kewangan:-
Jumlah perbelanjaan tidak melebihi peruntukan Hasil dikutip mengikut kadar yang betul Rekod kewangan dan lain-lain rekod diselenggara dengan betul dan
kemaskini Penyata Kewangan dan Laporan Kewangan dikemukakan dengan
lengkap Peraturan dan tatacara kerja dipatuhi semasa menguruskan perolehan
SYOR MENINGKATKAN AKAUNTABILITI
1. Meningkatkan dan memperkemaskan disiplin pengurusan kewangan.
2. Mempertingkatkan pengukuran prestasi.3. Memperkukuhkan pengendalian pengaduan awam.4. Mempertingkatkan pengendalian tatatertib dan
disiplin.5. Mempertingkatkan aktiviti pemantauan dan
penilaian.
10. RUMUSAN
86
Sistem pengurusan kewangan kerajaan adalah luas dan menyeluruh. Semua urusan terimaan, simpanan, pengeluaran, perbelanjaan, pembayaran dan perakaunan wang awam dan barang-barang awam hendaklah dilakukan dengan berlandaskan kepada undang-undang dan peraturan yang berkuatkuasa di samping mengamalkan prinsip akauntabiliti dan berintegriti.
Pengurusan kewangan bermula daripada perancangan dan berakhir dengan pengauditan yang membawa kepada penemuan dan pengenalpastian keperluan perubahan dasar-dasar dan pelaksanaan mengikut kepentingan dan kehendak semasa.
87
Sekian, terima kasih.