pen gurus an tingkah laku dan disiplin

8/6/2019 Pen Gurus An Tingkah Laku Dan Disiplin

1/26

Pengurusan Tingkah Laku dan Disiplin

1.0 Pengenalan

Disiplin dan tingkah laku baik adalah dua aspek yang mustahak di sekolah. Kedua-duanya adalah

penting atas sebab-sebab pendidikan, sosial dan moral. Sekolah merupakan institusi sosial yang

diwujudkan oleh sesebuah masyarakat untuk menyampaikan pengetahuan, kemahiran, nilai,

ideologi dan norma masyarakat itu kepada pelajarnya. Keutuhan sesebuah masyarakat akan

bergantung kepada penerimaan nilai dan norma berkenaan oleh pemuda-pemudinya. Orang

ramai juga berharap sistem persekolahan akan menghasilkan warganegara yang

bertanggungjawab dan yang mempunyai kemahiran dan pengetahuan untuk menyumbangkan

kepada kemakmuran masyarakat.

Namun, organisasi pendidikan sering menghadapi masalah berkaitan dengan tingkah laku

dan disiplin pelajar. Di dalam sekolah dan di dalam setiap bilik darjah, masalah tingkah laku dan

disiplin memang berlaku, tidak kira apa jenis kepimpinan guru atau apa jenis kepimpinan yang

wujud termasuk disiplin arahan diri iaitu keadaan yang membuat murid-murid mematuhi

peraturan-peraturan yang sudah ditentukan tanpa dikenakan denda, atau diberi ganjaran. Ini

adalah kerana murid-murid terdiri daripada berbagai-bagai latar belakang mempunyai sahsiah,

intelek, jasmani, rohani dan sosioemosi yang berbeza-beza. Perkembangan masyarakat dengan

pelbagai pengaruh yang kurang sihat di alam sekitar, menyebabkan masalah-masalah disiplin

sekolah masa kini telah bertambah rumit dan kompleks. Masalah-masalah disiplin sekolah yang

timbul pada masa kini boleh dikategorikan kepada empat jenis, iaitu jenayah, kelakuan negatif,

membolos dan menipu. Punca guru tidak menunjukkan prestasi baik dalam aktiviti pengajaran

1


2/26

dan pembelajaran adalah kerana mereka gagal mengawal tingkah laku pelajar di dalam bilik

darjah.

Sesetengah pentadbir dan guru berpendapat bahawa pengurusan bilik darjah dan disiplin

adalah sinonim. Golongan ini sentiasa mentakrifkan pengurusan bilik darjah sebagai kebolehan

guru untuk mengekalkan kawalan bilik darjah yang baik semasa pengajaran dan pembelajaran

dan mengurangkan tingkah laku dispruptif/mengganggu. Manakala mereka yang cenderung

kepada pendekatan pemusatan murid pula dilihat pengurusan bilik darjah sebagai satu persediaan

murid-murid untuk kehidupan apabila mereka dewasa nanti.

Kian lama disiplin dan pengurusan bilik darjah menjadi tajuk perbincangan hangat dalam

kalangan para pendidik dan orang ramai. Yang biasa menjadi isu ialah betapa serius masalah-

masalah disiplin di sekolah pada hari ini. Apakah sekolah-sekolah masa kini jauh berbeza

berbanding dengan sekolah-sekolah 10 atau 20 tahun yang lalu? Apakah kesan tingkah laku

bermasalah ke atas pembelajaran murid-murid dan pengajaran guru dalam bilik darjah? Secara

umum, disiplin merangkumi usaha kita dalam membantu murid-murid berinteraksi dengan

rakan-rakan kelas, mengajar mereka berkelakuan selaras dengan norma dan piawaian sedia ada,

memberikan mereka peluang belajar daripada kesilapan, dan sedia menerima konsekuen akibat

keputusan yang mereka buat.

Berdasarkan keterangan di atas maka boleh dikatakan bahawa disiplin bertujuan untuk

membantu murid-murid menjadi individu yang bertanggungjawab dan berkeyakinan diri, boleh

berfikir untuk diri sendiri, prihatin terhadap orang lain dan menjalani hidup yang berguna serta

membawa kepada kepuasan diri.

2


3/26

2.0 Pengurusan Tingkah Laku

Kata kerja mengurus (management) berasal dari bahasa Itali maneggiare iaitu menangani.

Merujuk kepada Ensiklopedia Bebas Wikipedia, pengurusan terdiri daripada pengarahan dan

pengawalan sebuah kumpulan yang terdiri daripada satu atau lebih orang untuk tujuan

menyelaraskan dan mengharmonikan kumpulan tersebut untuk mencapai sesuatu matlamat. Ia

sering merangkumi sumber-sumber manusia, kewangan, teknologi serta juga sumber semulajadi.

Pengurusan juga boleh merujuk kepada seorang atau sekmpulan orang yang menjalankan fungsi

pengurusan. Menurut Wan Azmi Ramli, pengurusan adalah aktiviti perancangan dan pergerakan

atau panduan oleh sesuatu perusahaan atau organisasi bethubung dengan segala kaedah-kaedah,

peraturan-peraturannya, tanggungjawab dan tugas-tugas kakitangannya.

Pengurusan tingkah laku dapat didefinisikan sebagai suatu proses pengajaran dan

pembelajaran yang diaplikasikan dalam pembelajaran akademik mahupun sosial. Ini bermakana

tanpa perubahan tingkah laku, pembelajaran tidak berlaku. Dalam hal pembelajaran, perubahan

tingkah laku menjadi kayu ukur bagi menentukan sama ada organisma telah mempelajari sesuatu

yang baru atau tidak, sama ada positif atau negatif. Menurut Dr.Ragbir Kaur a/p Joginder Singh

(2005) pengurusan tingkah laku juga boleh didefinisikan sebagai satu rancangan untuk

memodifikasikan tingkah laku bermasalah ke satu matlamat yang telah ditetapkan dengan teknik

yang sesuai. Setiap guru mestilah mempunyai satu bentuk sistem pengurusan tingkah laku-kawal

bebas, pembelajaran yang sihat dan produktif. Guru juga mestilah mampu membimbing tingkah

laku positif dan menghentikan tingkah laku negatif serta bebas daripada gangguan. Pengurusan

tingkah laku boleh dilakukan oleh guru, ibu bapa atau pihak-pihak tertentu untuk membentuk

perlakuan luaran dan dalaman individu atau kumpulan supaya individu tersebut mempunyai

tingkah laku yang bermanfaat, produktif, dan diterima oleh masyarakat.

3


4/26

Menurut Robert H Woody di dalam bukunya berjudul The School and the Behaviour

Problem Child menyatakan semua tingkah laku di sekolah dapat diperlihatkan dalam berbagai

bentuk dan ragam. Kanak-kanak tidak dapat menyesuaikan diri mereka dengan keadaan dan

suasana pembelajaran. Keadaan begini selalu menjejaskan pelajaran dan keupayaan mereka

untuk belajar dan berhubung dengan orang lain. Dalam konteks pendidikan, tingkah laku

bermasalah merujuk kepada sebarang tingkah laku pelajar yang boleh menjejaskan atau

keberkesanan pengajaran dan pengajaran khasnya di dalam bilik darjah.

2.1 Konsep Tingkah Laku

Terdapat dua konsep utama tingkah laku murid iaitu tingkah laku positif dan tingkah laku

negatif. Tingkah laku positif ialah seperti tingkah laku ingin tahu, cepat belajar, pintar

cerdas dan proaktif manakala tingkah laku negatif pula ialah tingkah laku yang

menghalang (bergantung), mengganggu dan anti sosial. Tingkah laku negatif juga

dikenali sebagai tingkah laku distruptif.

Menurut Feldhusen (Levin & Nolan, 2004), istilah tingkah laku disruptif

ditakrifkan sebagai gangguan terhadap pelaksanaan proses pengajaran yang lancar.

Berpegang kepada pengertian ini, maka apa jua tingkah laku yang mengganggu

pengajaran guru boleh dianggap sebagai masalah disiplin. Bagi Emmer dan rakan-rakan

(Levin & Nolan, 2004) tingkah laku murid boleh ditakrifkan sebagai disruptif apabila ia

mengganggu pengajaran guru serta pembelajaran beberapa orang murid untuk satu jangka

masa tertentu. Manakala Shrigley (Levin & Nolan, 2004) menegaskan bahawa apa jua

tingkah laku yang mengganggu pengajaran guru atau yang bersifat tidak selamat dari segi

psikologi mahupun fizikal boleh ditakrifkan sebagai tingkah laku disruptif. Justeru,

4


5/26

perbuatan seperti perbuatan berbual-bual sesama rakan-rakan kelas, berbuat bising,

berlari-lari dalam makmal sains, tidak mematuhi langkah-langkah keselamatan semasa

menggunakan radas sains, mengugut murid-murid yang lain, membuli, dan ejek-

mengejek dikatakan tingkah laku bermasalah bilik darjah.

2.2 Strategi Pengurusan Tingkah Laku

Terdapat beberapa strategi yang boleh dilakukan oleh guru untuk menguruskan tingkah

laku pelajar. Antaranya ialah pengukuhan interaksi antara guru dan pelajar di bilik darjah,

sistem merit demerit, dan pelan menguruskan tingkah laku pelajar.

2.2.1 Pengukuhan Interaksi antara Guru dan Pelajar di Bilik Darjah

Melalui strategi pengukuhan interaksi antara guru dan pelajar di bilik darjah, guru

memainkan peranan penting sebagai agen pembentukan budaya. Guru merupakan

agen sosial yang hampir kepada pelajar. Oleh yang demikian, sebagai agen

pembentukan budaya, guru hendaklah menerapkan budaya dan cara hidup yang

baik dan sihat kepada pelajar. Guru juga haruslah menginternalisasikan norma

dan nilai dalam diri setiap pelajar serta mengubah cara hidup pelajar yang tidak

baik. Selain itu, guru juga mestilah menggunakan kaedah penguatkuasaan dengan

mengetatkan kaedah peraturan dan hukuman serta meningkatkan komunikasi dan

interaksi dengan pelajar-pelajar.

Selain itu, guru juga dapat mengukuhkan interaksi dengan pelajar dengan

menggunakan teknik berfokus dan hentian. Teknik berfokus merupakan teknik di

mana guru meminta perhatian semua pelajar sebelum memulakan sesuatu

5


6/26

pengajaran. Teknik membuat hentian pula ialah guru berhenti selama lima hingga

10 saat supaya semua pelajar senyap. Teknik ini digunakan apabila pelajar

membuat bising yang menyebabkan pengajaran guru terganggu.

Di samping itu, untuk mengukuhkan interaksi antara guru dan pelajar,

guru perlu bersikap tegas dengan mempamerkan sikap seorang guru. Guru tidak

boleh lemah apabila berhadapan dengan pelajar yang bermasalah dan harus berani

menghadapi cabaran ini. Oleh yang demikian, guru dapat mengawal tingkah laku

pelajar melalui kaedah yang menimbulkan perasaan takut dalam kalangan pelajar.

Contohnya melalui kata-kata yang mempersendakan, sindiran, memperkecilkan

pelajar serta paksaan. Segelintir pelajar akan berasa malu apabila menerima

sindiran dan akan mengubah tingkah laku negatif yang dilakukan. Bagi pelajar

yang mempunyai harga diri yang tinggi pula, apabila guru selalu mengkritiknya,

akan wujud niat dalam diri pelajar tersebut untuk melawan arahan guru. Bagi

menghadapi pelajar seperti ini, guru handaklah memberi kata pujian dan ganjaran

untuk mengelakkan tingkah laku yang tidak dingini. Selepas mengkritik mereka,

guru harus berbincang dengan mereka sebab-sebab guru mengkritiknya untuk

menenangkan hati mereka yang dalam kemarahan.

Pengukuhan interaksi guru dan pelajar di bilik darjah juga dapat dilakukan

dengan cara mengambil berat terhadap pelajar. Terdapat pelajar yang tidak

menumpukan perhatian dalam pengajaran. Oleh itu guru boleh berbincang dengan

pelajar berkenaan. Sekiranya didapati pelajar tersebut mempunyai masalah, guru

harus berusaha menolong menyelesaikan masalahnya. Namun sekiranya pelajar

tidak mempunyai sebarang masalah, guru juga boleh berbincang dengan pelajar

6


7/26

berkenaan untuk memberi gambaran bahawa guru mengambil berat terhadapnya.

Pelajar tersebut akan berasa malu kerana selalu leka semasa pengajaran guru dan

akan memperbetulkan tingkah lakunya. Guru juga perlu mengambil berat tentang

perkara lain iaitu selain daripada bidang akademik yang diajar. Secara tidak

langung, tindakan guru itu akan menyebabkan pelajar berasa guru mengambil

berat terhadap hal ehwal kelas mereka, dan akan menghormati guru serta memberi

kerjasama sepenuhnya terhadap pengajaran guru.

Bukan iu sahaja, malah untuk mengukuhkan interaksi antara guru dan

pelajar, guru boleh mewujudkan teknik menyoal. Teknik menyoal merupakan satu

keperluan dalam proses pengajaran dan dapat mengawal tingkah laku pelajar dan

disiplin dalam bilik darjah. Tujuan guru mengemukakan soalan adalah untuk

mengetahui sejauh manakah pemahaman pelajar terhadap proses pengajaran dan

pembelajaran. Melalui pertanyaan soalan, secara tidak langsung guru dapat

membuka minda pelajar, mendapat maklum balas daripada pelajar, dan

membendung tingkah laku negatif pelajar. Bagi pelajar yang tidak memberi

tumpuan semasa proses pengajaran dan pembelajaran, guru boleh bertanya

mengenai apa yang telah dipelajari. Penyoalan guru ini akan mengingatkan

pelajar berkenaan agar menumpukan perhatian terhadap pengajaran guru. Bagi

pelajar yang suka berbual-bual pula, guru boleh mengemukakan soalan kepada

pelajar berkenaan. Dalam hal ini, menyoal seolah-olah merupakan amaran

kepadanya supaya jangan berbual-bual.

7


8/26

2.2.2 Sistem Merit Demerit

Sistem merit demerit dilaksanakan untuk membendung tingkah laku negatif dan

masalah disiplin pelajar. Sistem ini bertujuan untuk merekod kesalahan (demerit)

dan sumbangan (merit) pelajar. Setiap guru berhak menolak atau menambah

markah pelajar mengikut wajaran yang sesuai. Pelajar boleh melakukan kerja-

kerja amal dan markah merit boleh diberikan oleh guru berkenaan. Satu salinan

markah terkini mengenai merit demerit akan dipamerkan di papan kenyataan pada

setiap awal bulan supaya pelajar-pelajar tahu akan markah terkini masing-masing.

Bagi pelajar-pelajar yang markahnya ditolak melebihi 10 markah oleh

guru, tindakan disiplin perlu dilakukan oleh guru disiplin. Sistem ini

sememangnya berkesan kepada pelajar-pelajar. Hal ini kerana pelajar yang

markahnya ditolak pada sesuatu tahap akan dikenakan tindakan disiplin. Markah

dipamerkan di papan notis pada setiap awal bulan supaya pelajar berasa malu.

Guru juga akan memberi amaran kepada pelajar yang dikenakan tindakan disiplin.

2.2.3 Pelan Menguruskan Tingkah Laku Pelajar

Selain itu, guru juga boleh menguruskan tingkah laku pelajar dengan cara

menentukan satu pelan untuk menguruskan tingkah laku pelajar. Pelan ini adalah

dokumen yang menerangkan tingkah laku yang perlu diubah, strategi, ataupun

tingkah laku yang dipilih, dan disertakan sistem merekod. Apabila guru

menentukan pelan menguruskan tingkah laku, ini dapat menolong guru

menyatakan jangkaan tingkah laku individu pelajar ataupun seluruh kelas. Strategi

ini membolehkan guru-guru bertindak secara konsisten. Bukan itu sahaja, malah

8


9/26

teknik ini juga berupaya membantu guru-guru lain memperoleh maklum balas

dengan segera.

3.0 Peraturan dan Disiplin Murid

Peraturan merujuk kepada segala yang telah ditentukan atau ditetapkan dan harus diturut dan

dipatuhi. Peraturan juga ialah ketentuan atau garis panduan yang dibuat oleh kerajaan berkaitan

dengan kuasa dan masyarakat. Dalam konteks pengurusan tingkah laku pelajar, peraturan

dilaksanakan adalah bertujuan untuk mengawal tingkah laku dan melicinkan perjalanan hidup

warga sekolah supaya proses pembentukan jati diri dan pendidikan berjalan lancar tanpa ada

sebarang gangguan. Oleh yang demikian, guru hendaklah menyenaraikan peraturan-peraturan

tertentu untuk menguruskan tingkah laku pelajar. Contohnya guru boleh menetapkan peraturan

dengan menghuraikan tingkah laku yang dikehendaki dan bukan perlakuan yang dilarang.

Penguatkuasaan peraturan harus dlakukan tanpa bersifat tolak ansur. Dendaan harus

dilaksanakan bagi pelajar yang telah melanggar peraturan-peraturan yang telah ditetapkan.

Sebaliknya bagi pelajar yang menunjukkan tingkah laku yang baik, pujian harus diberikan

kepada mereka dengan cara berharap agar mereka dapat mengekalkan tingkah laku yang baik

dan memberi teladan yang baik kepada pelajar yang lain.

Disiplin pula ialah suatu istilah yang merujuk kepada perkara-perkara yang wajar diikuti

dan bertujuan mendidik, melakukan sesuatu dengan sempurna. Menurut Kamus Dewan (2005),

disiplin dapat didefinisikan sebagai latihan pemikiran dan kelakuan supaya boleh mengawal diri

sendiri dan patuh pada tatatertib, peraturan yang ditetapkan untuk melatih seseorang supaya

berkelakuan baik, atau kepatuhan kepada peraturan yang telah ditetapkan. Menurut P.F. Olivia

(1956), disiplin ialah kawalan diri, kawalan dari luar, patuh kepada autoriti, dan cara

9


10/26

menetapkan. Menurut Mok Soon Sang (1995) pula, pada peringkat sekolah, disiplin adalah

peraturan-peraturan yang dikenakan ke atas pelajar dengan tujuan untuk mengawal tingkah laku

mereka melalui hukuman atau ganjaran. Foucault (1977) pula mendefinisikan disiplin sebagai

suatu bentuk pengawasan dan membiasakan amalan-amalan yang dikehendaki. Laporan

Jawatankuasa Kabinet 1979 pula mendefinisikan disiplin sebagai kesanggupan seseorang untuk

melakukan sesuatu dengan tertib, menghormati hak orang lain, mengamalkan tingkah laku yang

baik, dan tidak mengganggu kepentingan orang lain.

Disiplin terbahagi kepada dua bahagian yang utama iaitu disiplin asas dan disiplin

intrinsik. Disiplin asas adalah disiplin yang melibatkan individu dalam masyarakat yang lebih

besar sementara disiplin intrinsik atau kendiri pula ialah disiplin yang lahir dari dalam diri

individu tanpa sebarang unsur paksaan. Disiplin intrinsik ini merangkumi sifat empati iaitu

seseorang melalui apa yang dilalui oleh orang lain. Individu ini juga mempunyai kesedaran sivik,

moral, agama dan pergaulan yang tinggi dalam masyarakat. Objektif utama pelaksanaan disiplin

di sekolah adalah untuk melahirkan dan membentuk pelajar yang berdisiplin dan

bertanggungjawab serta peka terhadap peraturan dan undang-undang sekolah. Ia juga adalah

untuk melahirkan seorang ahli masyarakat bertatasusila, bersatu padu, demokratik adil, liberal

serta progresif. Selain itu, untuk melahirkan pelajar yang mengenal dan menilai diri sendiri serta

rasional dan bijaksana. Di samping itu, disiplin dilaksanakan untuk melahirkan pelajar yang

menyayangi dan menghormati diri sendiri serta alam sekitar, membentuk pelajar yang

bersemangat tinggi, berilmu, berketerampilan serta menjadikan sekolah sebagai pusat menuju ke

arah kecemerlangan hidup.

10


11/26

Disiplin yang dibentuk juga mewajibkan setiap kelas menyediakan sudut disiplin yang

dilengkapkan dengan peraturan-peraturan dan undang-undang yang dikeluarkan oleh badan

disiplin serta pekeliling-pekeliling dari kementerian pendidikan dan jabatan pelajaran berkaitan

dengan peraturan dan notis tertentu. Selain itu, borang perjanjian juga harus ditandatangani oleh

pelajar yang masih mengulangi pelanggaran disiplin. Borang ini merupakan bukti untuk

penguatkuasaan dan tindakan seterusnya serta mengelakkan sebarang tindakan yang diambil

dipertikaikan dan juga jaminan supaya pelajar tidak mengulangi kesalahan disiplin lagi. Ia

disaksikan oleh penjaga pelajar sendiri.

Sekolah perlulah melakukan penguatkuasaan disiplin secara tegas dan berterusan. Usaha

yang berterusan perlu dilakukan termasuk mengukuhkan, memperjelas dan menentukan

kebolehgunaan surat-surat peraturan dan pekeliling yang berkaitan sejajar dengan perubahan-

perubahan persekitaran dan masa. Sistem pengurusan disiplin di sekolah juga perlu berkesan dan

ini meliputi rekod individu pelajar, rekod pelanggaran disiplin serta hukuman dan ganjaran. Sifat

berdisiplin, akhlak yang mulia, berbudi pekerti serta patuh kepada ajaran agama semuanya perlu

disemai dari rumah lagi. Seterusnya ia dipupuk di sekolah dan disemarakkan oleh masyarakat.

Sekolah dan masyarakat perlu sama-sama mewujudkan suasana yang positif kepada

perkembangan jati diri para pelajar yang meningkat remaja dan dewasa.

Bagi memastikan disiplin sekolah selaras dengan keperluan bidang pendidikan, sesebuah

sekolah perlu membentuk jawatankuasa yang bertangungjawab terhadap perancangan

membentuk disiplin pelajar, mengambil tindakan ke atas pelajar yang melakukan kesalahan, dan

kursus motivasi bagi membentuk akhlak pelajar. Antara jawatankuasa yang perlu dibentuk

termasuklah Jawatankuasa Pelaksana dan Bertindak Sekolah, Jawatankuasa Hal Ehwal Murid,

Jawatankuasa Disiplin, dan juga Jawatankuasa Pengawas Sekolah. Di antara sistem disiplin lain

11


12/26

yang boleh diambil oleh sesebuah organisasi sekolah adalah penggunaan borang kawalan kelas

yang digunakan oleh setiap guru mata pelajaran, perkhemahan, dan ceramah motivasi serta

mengadakan kelas keagamaan sememangnya dapat membantu mengurangkan permasalahan

disiplin pelajar. Ia juga bertujuan mengawal masalah disiplin pelajar dan membentuk sahsiah

pelajar supaya masalah sosial seperti ponteng, vandalisme, merokok, dan buli atau gangsterisme

dapat dibendung.

3.1 Jenis-jenis Disiplin

Mengikut Lindgren (1976), disiplin bilik darjah boleh dibahagikan kepada empat jenis,

iaitu disiplin arahan guru, disiplin arahan kerja, disiplin arahan kumpulan, dan disiplin

arahan diri.

3.1.1 Disiplin Arahan Guru

Sesebuah kelas yang mempunyai disiplin yang baik akan menjamin segala aktiviti

pengajaran dan pembelajaran dapat dilaksanakan dengan lancar dan sempurna.

Oleh itu, guru bertanggungjawab untuk menentukan peraturan-peraturan bilik

darjah dan memastikannya sentiasa dipatuhi oleh murid-murid dalam bilik darjah.

Tugas guru seperti menentukan peraturan-peraturan, mengawal murid-murid

supaya mematuhinya dalam bilik darjah, dan menghukum murid yang melanggar

disiplin merupakan jenis disiplin arahan guru.

Disiplin arahan guru ini mempunyai ciri autokratik, iaitu guru mempunyai

kuasa yang mutlak ke atas kawalan, arahan, pengurusan, dan hukuman

berlandaskan peraturan-peraturan yang ditetapkan. Murid-murid hanya mematuhi

12


13/26

segalanya untuk menjamin kewujudan disiplin yang baik di dalam bilik darjah.

Oleh kerana guru mempunyai kuasa mendenda murid yang melanggar peraturan,

jenis disiplin ini juga mempunyai ciri menghukum.

Kedua-dua disiplin arahan guru, iaitu ciri autokratik dan cirri menghukum

telah menjadi amalan guru dalam pengurusan disiplin bilik darjah. Dengan

perkataan lain, di bawah disiplin arahan guru, murid-murid diwajibkan mematuhi

segala peraturan yang ditetapkan. Sekiranya terdapat murid yang melanggar

disiplin, dia akan dihukum mengikut peraturan atau cara yang difikirkan sesuai.

3.1.2 Disiplin Arahan Kerja

Disiplin arahan kerja diwujudkan apabila sesuatu tugasan yang diberikan oleh

guru perlu diselesaikan oleh murid dalam tempoh masa yang ditetapkan. Disiplin

jenis ini dibentuk berlandaskan kesedaran keperluan dan tanggungjawab serta

kebaikannya untuk murid-murid mematuhi arahan dan menyempurnakan tugasan

mengikut jadual.

Disiplin arahan kerja ini mempunyai cirri motivasi yang positif, kerana

disiplin jenis ini dapat menggalakkan murid menyelesaikan tugasan untuk

kebaikan dan kepentingan sendiri. Sememangnya, tidak semua murid mempunyai

disiplin arahan kerja dan mematuhi arahan guru supaya menyempurnakan tugasan

mereka mengikut jadual. Mematuhi disiplin jenis ini bergantung kepada

kematangan murid serta jenis tugasan yang diberikan. Pada amnya, disiplin

arahan kerja dapat diwujudkan apabila tugasan yang diberikan adalah menarik,

13


14/26

bermakna, boleh disempurnakan mengikut tempoh masa yang ditetapkan, sesuai

dengan umur dan keupayaan murid itu.

3.1.3 Disiplin Arahan Kumpulan

Disiplin arahan kumpulan diwujudkan di antara ahli-ahli dalam dinamika

kumpulan yang sedia ada, atau dalam pembentukan berbagai-bagai kumpulan

dengan tujuan menjalankan sesuatu aktiviti pembelajaran.

Sebagaimana yang telah diketahui, dinamika kumpulan dibentuk

berdasarkan kepada norma, nilai dan kepercayaan ahli-ahli yang serupa. Oleh itu,

tingkah laku murid dapat dikawal semasa interaksi berlaku di antara rakan sebaya.

Proses penyesuaian mengikut norma satu-satu kumpulan akan berlaku,

menghasilkan kawalan disiplin di antara ahli-ahlinya. Murid yang tidak mematuhi

norma dinamika kumpulan itu akan disingkirkan. Proses penyesuaian dan

penyingkiran yang berlaku di antara ahli-ahli dalam dinamika kumpulannya

menghasilkan disiplin arahan kumpulan. Guru yang cekap dalam pengurusan bilik

darjah, biasanya boleh menggunakan dinamika kumpulan itu untuk mengawal

sesetengah murid yang sering melanggar disiplin bilik darjah. Bimbingan yang

sesuai harus diberikan kepada ketua-ketua kumpulan mereka supaya norma dan

kepercayaan yang diamalkan adalah sesuai, sihat dan setimpal dengan disiplin

bilik darjah.

Disiplin arahan kumpulan juga boleh diwujudkan dalam aktiviti

kumpulan, misalnya semasa sekumpulan murid menjalankan aktiviti pengayaan

atau melaksanakan sesuatu kerja projek. Di dalam aktiviti-aktiviti tersebut, tugas

14


15/26

kawalan disiplin murid biasanya diserahkan kepada ketua kumpulan mereka. Di

bawah kawalan ketua kumpulan, murid-murid dapat melaksanakan aktiviti

kumpulan secara sistematik, teratur serta lancar. Keadaan seperti ini boleh

disamakan dengan kewujudan disiplin arahan kumpulan di kalangan murid-murid

dalam kumpulan mereka.

3.1.4 Disiplin Arahan Diri

Sharifah Alwiah Alsagoff dalam bukunya Ilmu Pendidikan Pedagogi (1984)

mentakrifkan disiplin arahan diri sebagai keadaaan yang membuat murid-murid

mematuhi peraturan-peraturan yang sudah ditentukan tanpa dikenakan denda, atau

diberi ganjaran. Takrif disiplin arahan diri ini membawa implikasi bahawa murid-

murid mematuhi peraturan-peraturan sekolah secara sukarela, tanpa dipaksa atau

diarah oleh guru. Disiplin arahan diri diwujudkan atas kesedaran bahawa

mematuhi peraturan-peraturan yang ditetapkan oleh pihak sekolah adalah semata-

mata untuk kebaikan murid-murid sendiri.

Disipin arahan diri biasanya boleh diwujudkan secara tidak sedar apabila

murid-murid telah mencapai tahap kematangan, iaitu boleh berfikir secara

rasional. Bagaimanapun, nilai disiplin jenis ini boleh dipupuk melalui latihan dan

bimbingan guru seperti menerangkan kepentingan dan kebaikan mematuhi

peraturan-peraturan sekolah kepada murid-murid , menyerapkan nilai-nilai murni

seperti keadilan, hormat-menghormati hak orang lain, timbang rasa, toleransi dan

kerjasama dalam aktiviti pengajaran dan pembelajaran serta aktiviti ko-

kurikulum.

15


16/26

Di antara keempat-empat jenis disiplin yang disenaraikan, disiplin arahan diri merupakan jenis

arahan displin yang paling berkesan dalam pengurusan disiplin bilik darjah. Apabila murid-

murid mulai sedar betapa pentingnya mematuhi peraturan-peraturan sekolah, masalah disiplin di

sekolah akan dapat dikurangkan ke peringkat yang minimum.

3.2 Strategi Menangani Masalah Disiplin di Sekolah

Strategi menangani masalah disiplin di sekolah boleh digolongkan kepada dua

pendekatan, iaitu disiplin dikenakan dari luar (externally imposed), dan disiplin dipupuk

dan dihayati dalam diri seseorang (internally induced). Di antara strategi-strategi untuk

mewujudkan suasana psikologi yang menggalakkan penyuburan nilai-nilai disiplin yang

kondusif adalah dibincangkan dalam empat bidang utama seperti berikut :

3.2.1 Mengukuhkan struktur, sistem organisasi dan pentadbiran sekolah

Pihak pentadbiran perlulah mewujudkan sistem pentadbiran sekolah dan

pengurusannya secara teratur dan sistematik. Selain itu, pihak pentadbir juga

hendaklah mengamalkan prinsip demokrasi dan tindakan bersama untuk

melaksanakan segala aktiviti pendidikan. Bukan itu sahaja, malah pihak yang

terlibat juga perlu membentuk peraturan-peraturan sekolah berdasarkan prinsip

keadilan dan merancangkan sistem kawalan disiplin yang rapi. Peraturan-

peraturan ini merangkumi kegiatan ko-kurikulum, penggunaan kemudahan-

kemudahan sekolah, keceriaan sekolah, sistem peraturan bilik darjah, dan sistem

pengawas.

16


17/26

3.2.2 Mewujudkan iklim persekolahan yang harmoni

Pihak pentadbir hendaklah memupuk semangat kekitaan, mesra, dan perpaduan

dalam kalangan anggota-anggota sekolah, dan membentuk masyarakat penyayang

di dalam sekolah. Guru juga mestilah memupuk sikap dan sifat bertanggungjawab

terhadap diri dan sekolah serta mewujudkan kebersihan dan keindahan

persekitaran sekolah.

3.2.3 Menggunakan unsur-unsur perlambangan untuk penyuburan nilai-

nilai murni

Pihak sekolah perlu mewujudkan pakaian seragam dan identiti khas seperti cogan

kata, lambang sekolah, lagu sekolah, dan bendera sekolah. Guru juga mestilah

mewajibkan semua murid menyanyi lagu sekolah, lagu negeri, dan lagu

kebangsaan semasa perhimpunan sekolah. Di samping itu, pihak pentadbir

sekolah juga perlulah menganjurkan aktiviti-aktiviti yang dapat menonjolkan

identiti sekolah seperti menerbitkan majalah sekolah.

3.2.4 Mengurus aktiviti pengajaran dan pembelajaran dalam bilik darjah

untuk membantu perkembangan intelek, sosial, jasmani, dan emosi

pelajar

Guru hendaklah melaksanakan rancangan pelajaran secara sistematik dan menarik

serta bermakna. Guru juga perlu mempelbagaikan aktiviti pengajaran dan

pembelajaran dengan menggunakan alat bantu mengajar yang sesuai serta teknik

variasi rangsangan untuk mengekalkan minat murid belajar. Penggunaan strategi

17


18/26

pemusatan murid dan bahan-bahan dalam aktiviti pengajaran dan pembelajaran

sememangnya amat sesuai untuk dilaksanakan.

Selain itu, guru hendaklah menghormati murid-murid dan melayan mereka

dengan baik untuk mengeratkan dan merapatkan perhubungan guru dengan murid,

demi mengelakkan murid-murid daripada menimbulkan masalah disiplin dalam

bilik darjah. Guru juga hendaklah menghargai dan memuji murid-murid yang

berkelakuan baik ataupun yang menunjukkan prestasi dan pencapaian yang

memuaskan dalam aktiviti pembelajaran mereka. Di samping itu, guru mestilah

bersifat adil dan tegas terhadap hukuman yang dikenakan dan ganjaran yang

diberikan serta mengajar murid-murod mengikut kebolehan mereka, sama ada

pengajaran keseluruhan kelas, kumpulan atau individu.

Guru juga mestilah memberikan aktiviti pemulihan untuk murid-murid

yang masih belum menguasai kemahiran atau memperoleh kefahaman pelajaran

yang diajarkan. Aktiviti pengayaan juga boleh diberikan kepada murid-murid

yang telah menguasai kemahiran serta memperoleh kefahaman tentang

pelajarannya semasa guru membimbing murid-murid lain dengan aktiviti

pemulihan. Selain itu, guru juga mestilah mengamalkan gaya kepimpinan

demokratik dan melayan soalan serta cadangan murid dengan sikap terbuka.

Bukan itu sahaja, malah guru juga hendaklah mengingat setiap nama murid di

dalam kelas agar mereka sedar bahawa guru ada memberi perhatian dan benar-

benar mengenali mereka.

18


19/26

Guru juga perlu menunjukkan keyakinan diri agar murid-murid sedar

bahawa guru memang mempunyai kebolehan mengajar serta mengawal mereka.

Guru mestilah bertutur dengan suara lantang, jelas, dan mudah difahami oleh

murid-murid serta berdiri semasa mengajar di suatu tempat yang sesuai supaya

guru dapat memerhati gerak-geri setiap murid dalam bilik darjah. Penggunaan

teknik penyoalan juga boleh digunakan oleh guru supaya murid-murid

menumpukan perhatian terhadap aktiviti pengajaran guru. Melibatkan murid-

murid dalam aktiviti pembelajaran secara aktif serta sesuai dengan kebolehan dan

minat mereka masing-masing boleh dilaksanakan oleh guru.

4.0 Pengurusan Devian dan Salah Laku

Salah laku atau devian merupakan satu bentuk tingkah laku yang menyimpang daripada norma-

norma sosial masyarakat. Devian bermaksud melanggar peraturan. Pelajar yang melanggar

peraturan sekolah dikenali sebagai pelajar salah laku atau pelajar devian.

4.1 Teori Punca Salah Laku

Terdapat beberapa teori punca berlakunya masalah salah laku dalam kalangan pelajar. Di

antara teori-teori tersebut ialah teori fungsionalisme, teori konflik, teori subbudaya dan

deprivasi status, teori interaksionisme, teori label dan teori anomie. Merujuk kepada teori

fungsionalisme, devian bertindak sebagai disfungsi pada struktur sosial. Dalam teori

konflik pula, devian merupakan tindakan golongan tertindas terhadap pihak minoriti yang

menindas. Bagi teori subbudaya dan deprivasi status pula berpendapat bahawa, devian

berpunca daripada budaya kumpulan yang berbeza dengan budaya masyarakat besar.

19


20/26

Deprivasi (pencabutan,kehilangan) adalah berpunca daripada kekurangan ekonomi dan

kelemahan emosi. Remaja terutamanya daripada latar belakang kelas sosial rendah yang

tidak berjaya dalam akademik mengalami kekecewaan dan tekanan status lalu bertindak

melakukan devian.

Bagi teori interaksionisme, devian dilihat sebagai sesuatu yang subjektif dan

merupakan suatu proses sosial. Pelajar sengaja memilih tingkah laku tertentu mengikut

kemahuan mereka yang sesuai dengan cara mereka menginterpretasikan sesuatu. Kajian

Tattum (1986) mendapati bahawa pelajar sengaja melakukan devian sebagai teknik

neutralisasi dalam interaksi mereka. Menurut Merton (1938) terdapat empat jenis devian

iaitu inovasi (suatu cara memenuhi matlamat dengan cara yang salah), ritual (tindakan

mengulang perbuatan), undur (seseorang yang tidak lagi berminat dengan matlamatnya

lalu melakukan alternatif lain sebagai tindakan) dan menentang (menolak matlamat

persekolahan dan menggantikannya dengan matlamat lain). Manakala dalam teori label

pula, guru yang memberikan label tertentu kepada pelajar dan dalam teori anomie, devian

berpunca daripada kekecewaan seseorang mencapai hasrat.

4.2 Strategi Pengurusan Devian dan Salah Laku

Terdapat beberapa strategi pengurusan devian dan salah laku yang boleh dilakukan oleh

guru. Strategi-strategi tersebut ialah bimbingan dan kaunseling, hukuman dan dendaan,

mendapatkan sokongan dan bantuan pengurusan sekolah, mendapatkan bantuan dan

kerjasama daripada ibu bapa, mendapatkan kerjasama daripada masyarakat dan

organisasi luar, dan merujuk pekeliling sekolah.

20


21/26

4.2.1 Bimbingan dan kaunseling

Bagi menguruskan devian dan salah laku, guru seharusnya mendapatkan bantuan

dari Unit Bimbingan dan Kaunseling Sekolah. Khidmat kaunseling membimbing

pelajar mencari sumber dirinya yang menyumbang kepada isu yang dihadapi.

Kaunselor akan cuba akan memahami dengan mendengar dan memberikan

layanan serta interaksi yang baik manakala pelajar memperihalkan masalah yang

dihadapi. Kaunseling dapat menggerakkan pelajar memahami diri dari segi

kelemahan yang mengakibatkan masalah dalam hidup. Bimbingan pula

melibatkan usaha memberi arahan secara teratur serta mangandungi maklumat

agar sesuatu matlamat tercapai.

4.2.2 Hukuman dan dendaan

Walau bagaimanapun, seseorang guru tidak sewenang-wenangnya dapat

melakukan tindakan hukuman atau dendaan terhadap seseorang pelajar. Tindakan

yang dilakukan guru adalah di atas garis panduan yang telah ditetapkan. Hal ini

demikian kerana telah termaktub hukuman dan dendaan kepada guru jika

melakukan tindakan diluar bidang kuasa guru.

Di antara kanun keseksaan yang mengikat guru ialah Seksyen 320(cedera

parah), Seksyen 323(seksaan kerana sengaja menyebabkan cedera), seksyen

324(dengan sengaja menyebabkan cedera dengan jalan menggunakan senjata atau

lain-lain benda yang merbahaya), dan seksyen 325(seksaan kerana dengan sengaja

menyebabkan cedera parah). Oleh yang demikian, guru harus peka, berinovatif

dan bertenang ketika menjatuhkan hukuman dan dendaan kepada pelajar. Guru

21


22/26

tidak seharusnya dikawal oleh emosi dan perasaan marah yang melampau.

Hukuman yang berkesan ialah hukuman yang memberi peluang kepada pelajar

untuk mengubah sikap serta memahami sebab mereka didenda.

4.2.3 Sokongan dan bantuan pengurusan sekolah

Sekolah terdiri daripada beberapa dimensi interaksi, iaitu pihak pengurusan, guru,

dan pelajar. Penguatkuasaan undang-undang dan peraturan di sekolah seharusnya

tidak membebankan pelajar. Suasana sekolah yang berstruktur dan sistematik

harus dibina untuk mengatasi konflik di antara pelajar dengan guru.

4.2.4 Bantuan dan kerjasama ibu bapa

Sebelum guru melakukan apa-apa tindakan atau hukuman, guru sepatutnya

memahami latar belakang sosial dan budaya murid. Guru perlulah mendapatkan

bantuan dan kerjasama daripada ibu bapa untuk membolehkan mereka lebih

memahami sikap pelajar dan pergaulan rakan sebaya. Oleh yang demikian, guru

boleh berbincang dengan ibu bapa dan mencari jalan penyelesaian. Kerjasama

daripada ibu bapa amat penting dalam membantu guru menguruskan tingkah laku

pelajar.

22


23/26

4.2.5 Kerjasama daripada masyarakat dan organisasi luar

Bagi mengawal dan menguruskan tingkah laku pelajar, guru juga hendaklah

menjalinkan hubungan dengan masyarakat dan organisasi luar. Terdapat beberapa

organisasi yang terlibat dalam menangani masalah tingkah laku pelajar seperti

Polis Diraja Malaysia (PDRM), Kementerian Kesihatan, Agensi Dadah

Kebangsaan , Persatuan Bekas-bekas Penagih Malaysia, dan Jabatan Penjara.

Guru memerlukan kerjasama daripada pihak polis dimana ceramah yang

disampaikan oleh pihak polis perlu diadakan untuk mengurangkan kes disiplin di

sekolah. Guru juga hendaklah melaporkan kepada polis dengan kadar segera

tentang kes disiplin yang kronik. Organisasi sekolah seharusnya dijadikan sebagai

anak angkat kepada balai polis yang berdekatan. Ceramah oleh pihak polis

perlu diadakan minimum dua kali setahun dan memberi penekanan terhadap

masalah sosial pelajar.

Kerjasama di antara sekolah dengan Agensi Dadah Kebangsaan pula dapat

mewujudkan Program Minggu Anti Dadah di sekolah di mana pelaksanaan

program ini memfokuskan tentang tabiat dan bahaya merokok. Program ini secara

tidak langsung dapat meningkatkan kualiti hidup pelajar untuk menjamin

kesejahteraan hidup. Ceramah perlu disampaikan oleh doktor atau pegawai

kesihatan dengan memberi fokus tentang bahaya merokok terhadap minda dan

kesihatan, kandungan bahan kimia yang terdapat di dalam rokok, dan panduan

mengelakkan diri daripada terjebak dengan gejala merokok. Justeru itu, Klinik

Berhenti Merokok dilancarkan bagi membantu pelajar yang telah terjebak

dengan penagihan rokok untuk kembali tidak merokok. Agensi Anti Dadah

23


24/26


25/26

5.0 Kesimpulan

Pelajar dan remaja adalah kumpulan masyarakat yang bakal mencorakkan masa depan negara.

Jiwa pelajar yang rapuh mudah ditembusi anasir dan perilaku negatif yang akan merosakkan

akhlak remaja. Keruntuhan akhlak dalam kalangan remaja adalah salah satu daripada ancaman

yang akan merugikan negara dalam jangka masa yang panjang. Guru harus berkeupayaan untuk

mengawal tingkah laku dan salah laku pelajar. Masalah sosial dalam kalangan pelajar harus

dibendung dan diambil serius oleh guru agar ianya tidak menjadi lebih serius seterusnya akan

merugikan negara. Sejajar dengan perubahan paradigma bidang pendidikan dan cabaran yang

semakin padat, keadaan memerlukan kita merenung kembali kepada falsafah pendidikan ke arah

melahirkan insan yang seimbang dan harmoni, berpengetahuan, berketerampilan, berakhlak

mulia, bertanggungjwab dan berkeupayaan mencapai kesejahteraan diri serta memberikan

sumbangan kepada keharmonian dan kemakmuran keluarga, masyarakat dan negara.

Sewajarnya cabaran ini disambut dengan baik walaupun terpaksa menghadapi

kesukaran. Usaha ke arah menjadikan Malaysia sebagai sebuah negara maju pada tahun 2020

amat memerlukan tenaga dan kepakaran di pelbagai peringkat pengetahuan dan kemahiran

dengan penuh disiplin serta etika yang tingg bagi membentuk keperibadian pelajar yang utuh.

Remaja merupakan aset negara yang amat penting dan merupakan generasi pengganti pemimpin

pada masa akan datang. Oleh itu, perubahan tingkah laku remaja ke arah positif adalah amat

baik. Sebelum mengubah tingkah laku pelajar remaja ke arah kebaikan, terlebih dahulu kita

sebagai guru perlulah mengetahui sikap pelajar tersebut dan dari situ kita akan mula memahami

kenapa seseorang pelajar itu berkelakuan buruk dan seterusnya langkah modefikasi haruslah

dijalankan.

25


26/26

Proses modifikasi yang dilakukan melalui kaedah peneguhan merupakan satu proses

yang amat penting dalam usaha mengubah tingkah laku remaja. Kaedah peneguhan terbahagi

kepada dua iaitu peneguhan positif dan peneguhan negatif. Peneguhan positif menyediakan

pencetus yang terancang dan sesuai serta memungkinkan pengulangan atau peningkatan tingkah

laku yang dikehendaki. Manakala peneguhan negatif pula ialah pencetus yang diberikan kepada

remaja tetapi tidak sesuai . Hal ini mungkin ganjaran dan harapan tidak menyenangkan remaja.

Oleh guru haruslah bijak dalam menentukan modifikasi tingkah laku agar pengurusan tingkah

laku dalam kalangan relajar dapat dijalankan dengan efektif serta dapat mengurangkan tingkah

laku negatif pelajar.

Selain itu para guru boleh mengaplikasikan kaedah modifikasi, peneguhan dan teori

behaviorisme dalam bilik darjah. Hal ini dapat membantu guru dalam mengawal susunan dan

keadaan dalam kelas agar pengajaran dan pembelajaran dapat berjalan dengan lancar. Kebaikan

dari mengubah tingkah laku ini melalui pelbagai aspek iaitu individu, masyarakat, dan

sebagainya. Oleh sebab proses pengubahan tingkah laku remaja memerlukan perhatian yang

serius dari semua pihak agar masalah salah laku dan disiplin pelajar dapat di atasi dengan

berkesan.

26

pen gurus an tingkah laku dan disiplin

Documents