pembubaran perkahwinan dalam islameprints.utm.my/id/eprint/40114/2/kamarulazmijasmi...selepas...

20
PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAM Muhammad Iqbal Hakimi Armaz Arriffin Muhammad Syabil Fadzil Kamarul Azmi Jasmi Faculty of Islamic Civilization, Universiti Teknologi Malaysia Suggested Citation: Armaz Arriffin, M. I. H., Fadzil, M. S., & Jasmi, K. A.(2012). Pembubaran Perkahwinan dalam Islam in Prosiding Seminar Tamadun 2012 at Marbawy Hall, Faculty of Islamic Civilization, Universiti Teknologi Malaysia on 21 April 2012, pp. 109-127. ISBN 978- 967-0194-19-6. Abstrak Pembubaran dalam perkahwinan merupakan penceraian atau perpisahan diantara seorang lelaki (suami) dan pasangannya wanita (isteri) merupakan sesuatu yang semula jadi dan hal sebegini tidak dapat dielakkan dalam kehidupan dalam dunia ini. Pembubran dalam perkahwinan ini boleh dijalankan sekiranya ia gagal memenuhi objektif sesebuah perkahwinan. Selalunya lafaz penceraian sesebuah keluarga dilakukan oleh si suami dan ramai yang tidak tahu bahawa wanita juga mempunyai hak untuk membubarkan sesuatu ikatan perkahwinan. Perlakuan pembubaran dalam perkahwinan ini dibenarkan dalam sesebuah keluarga tetapi ia amat tidak digalakan disisi agama islam. Terma penceraian merupakan lafaz talaq yang dilakukan oleh seorang suami. Sekiranya lafaz talaq satu dan dua, suami dan isteri masih boleh berkahwin semula tanpa syarat tertentu. Sekiranya lafaz talaq ketiga, maka suami dan isteri boleh berkahwin semula tetapi perlulah memenuhi syarat tertentu yang perlu dilakukan oleh mereka. Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan perlu mematuhi beberapa syarat dalam masa edah tersebut. Dalam agama Islam juga memberikan wanita hak untuk membubarkan sesebuah perkahwinan bagi mempertahankan hak-hak mereka dan ia mempunyai beberapa cara untuk mereka membubarkan sesebuah perkahwinan mereka. Pembubaran sesebuah perkahwinan haruslah dielakkan kerena ia amat dibenci oleh Allah S.W.T.

Upload: others

Post on 13-Jan-2020

18 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAM

Muhammad Iqbal Hakimi Armaz Arriffin Muhammad Syabil Fadzil

Kamarul Azmi Jasmi

Faculty of Islamic Civilization, Universiti Teknologi Malaysia

Suggested Citation:

Armaz Arriffin, M. I. H., Fadzil, M. S., & Jasmi, K. A.(2012). Pembubaran Perkahwinan dalam Islam in Prosiding Seminar Tamadun 2012 at Marbawy Hall, Faculty of Islamic Civilization, Universiti Teknologi Malaysia on 21 April 2012, pp. 109-127. ISBN 978-967-0194-19-6.

Abstrak Pembubaran dalam perkahwinan merupakan penceraian atau perpisahan diantara seorang lelaki (suami) dan pasangannya wanita (isteri) merupakan sesuatu yang semula jadi dan hal sebegini tidak dapat dielakkan dalam kehidupan dalam dunia ini. Pembubran dalam perkahwinan ini boleh dijalankan sekiranya ia gagal memenuhi objektif sesebuah perkahwinan. Selalunya lafaz penceraian sesebuah keluarga dilakukan oleh si suami dan ramai yang tidak tahu bahawa wanita juga mempunyai hak untuk membubarkan sesuatu ikatan perkahwinan. Perlakuan pembubaran dalam perkahwinan ini dibenarkan dalam sesebuah keluarga tetapi ia amat tidak digalakan disisi agama islam. Terma penceraian merupakan lafaz talaq yang dilakukan oleh seorang suami. Sekiranya lafaz talaq satu dan dua, suami dan isteri masih boleh berkahwin semula tanpa syarat tertentu. Sekiranya lafaz talaq ketiga, maka suami dan isteri boleh berkahwin semula tetapi perlulah memenuhi syarat tertentu yang perlu dilakukan oleh mereka. Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan perlu mematuhi beberapa syarat dalam masa edah tersebut. Dalam agama Islam juga memberikan wanita hak untuk membubarkan sesebuah perkahwinan bagi mempertahankan hak-hak mereka dan ia mempunyai beberapa cara untuk mereka membubarkan sesebuah perkahwinan mereka. Pembubaran sesebuah perkahwinan haruslah dielakkan kerena ia amat dibenci oleh Allah S.W.T.

Page 2: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

��������� ���� � ��� � ���� ���� ����� � ������ � �� � ������� � ���� �� � ���� ����� ������ ���� ��� � �� ��� �� ��� ������������ � ����� ���� ������ � ���� ��� ������������ ��� � ����� �� ��� � ������� ��� � ����� ����!������ ��� � ���� ���� ������������� � �� ������ �� �� �� � ��������� ���"����� ����� ���� �!�#� ���� �� " $����� � ������ ����� �� ���� ��� ����������� ��� ��� ��� ������ ��� ���� � � �� ��� � �� ����� ��� ����������� �� ����� ����� � ����� ���� �!���� �� ������ � ��� � ���� ���� ���������� �� ��� � ����� ����� �� ��� ���� � ����� ����� � � ��������� � ���� !�%� ����� � ����� � ��� " $�� � &�� ������ ��� ��������� ����� �!�#��� �� �� " $�� � &�� ���� ���� '��� ��� �������� ������������ �������� �� �� ��� � ��������!�#��� �� �� " $�� � &����� '� � ��� ��� ���������������� �������� ��� �������� ��������� � ���������� ����������� ��� �������� !�#�� ����� ���� " $����� � ��������� ��'������������� ���� � ���� �� ����� ��� � �� ������� �������� � ��� � ��� � � � ���� �������!�( � � � �)�� � �� ����� ��� ��� �� ����������� �� ������ ����� ���� ��� ������ � �� ��� �*� ���� �� ��� ����� ����� � �� � ��������� ���� �� ������ ����� ���� ���� !����� � ������ ����� ���� ��� ���� ����� �� ����� �� � �������������+�� ��#!,!%!��

-./�0����1�-.���2341�1��5�6�/�4�6�/��/789::9;�4<=9>�29?@:@��A:9B��AA@CC@D�/789::9;��E9=@>�F9;B@>��9:9A7>��B:@�G9H:@��

Page 3: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

������������� �� � ��������������������������� �!"!#$%�"&!'()#!#*$+,!-!./$!,! $% #$0)&�#!-)$1��!2!)$%�"3�"!)!#$!#,!"!$%!1!#2!#$1 !�)$0!#$)1,�")$��" %!&!#$1!, $4�#5��#!$1�� -!6!0)$0!#$,)0!&$0!%!,$0)�-!&&!#$0!-!�$1�2�-)#,)"$)#1,), 1)$&�&�- !"2!!#$0!-!�$�!17!"!&!,$�!# 1)!8$+9!-!./$0!")$1�2)$17!"!/$% -!$��"�!&#!$��-�%!1&!#$)&!,!#$%�"&!'()#!#$0�#2!#$��#22 #!&!#$-!4!:$,!-!.$!,! $1� �%!�!$0�#2!#7!8$;-�'$), *$&),!$��#0!%!,)$�!'!(!$0!-!�$1�,)!%$!2!�!$0!-!�$�!17!"!&!,$���% #7!)$3!"!$0!#$&!�0!'$7!#2$�����#!"&!#$%! ,!#$!,! % #$)&!,!#$%�"&!'()#!#$0)� �!"&!#$6)&!$1�1�� !'$)#1,), 1)$&�&�- !"2!!#$2!2!-$��#�� )$&!,!$1�%!&!,$&�"!#!$��# " ,$'!0)1$7!#2$0)")(!7!,&!#$5-�'$<�# $=�!"$>!')7!--!' /!#'$7!#2$��"�!&1 0?$@>!1 -- --!'$18!8(8$��#3�"!)&!#$)1,�")#7!$A!41!'$&�� 0)!#$B!2)#0!$��" 6 /#7!$1�� -!8C$D>)(!7!,$E�0$F! 0*$!-GH!1!/<$0!#$<�# $I!6!'J8$K�-!)#$0!")%!0!$), *$E--!'$K8L898$%�"#!'$��"4)"�!#$@M�"!)$D,!-!.J$), $0 !$&!-)*$1�-�%!1$), $%�2!#2-!'$)1,�")$&!� $D" 6 /$0!#$&�&!--!'J$0�#2!#$3!"!$7!#2$�!)&$!,! $-�%!1&!#-!'$0�#2!#$3!"!$7!#2$�!)&8$C$DK "!'$!-GB!.!"!'*$N?$NNOJ8$;-�'$7!#2$0��)&)!#*$%�#!�!,!#$%�"&!'()#!#$&!0!#2G&!0!#2$,)0!&$0!%!,$0)�-!&&!#$0!#$,)!0!$1)1,��$7!#2$�5-�'$��#2!�!)&!#$'!&)&!,$)#)$6)&!$)!$��# � )$&�2!2!-!#$0!#$��#�� )$6!-!#$� #, $1�,�-!'$%�-�!2!)$ 1!'!$0)-!& &!#8$P 1,�" $), *$&),!$1�'!" 1#7!$��#2'!-!#2$)&!,!#$%�"&!'()#!#$0!")%!0!$0)� �!"&!#$&�"!#!$)!$!�!,$0)��#3)$5-�'$E--!'$K8L898$$Q��R��ST���U����VWX���RS���Y�Y��W�YWV�S�VW����S���WZ��[�<1-!�$�����#!"&!#$%�"3�"!)!#$,�"'!0!%$%!1!#2!#$7!#2$��"&!'()#$,�,!%)$%!0!$-)#2&!"!#$7!#2$,�",�#, $7!#2$0),�,!%&!#$5-�'$17!"!&8$<1-!�$��#7)4!,&!#$%�"&!'()#!#$��" %!&!#$&5�),��#$1�%!#6!#2$'!7!,$,�"'!0!%$1�1 !, $%!1!#2!#8$L!-! �!2!)�!#!% #*$1�1�&!-!$,�"0!%!,$6 2!$'!-!#2!#$7!#2$���� !,&!#$%�"&!'()#!#$0!-!�$" �!'$,!#22!$��#6!0)$,�"2 2!,$!,! % #$��#6!0)$& 3!"G&!3)"8$;-�'$), *$%�"3�"!)!#$�5-�'$0)-!& &!#$5-�'$&�0 !G0 !$��-!'$%)'!&$�!2)$��#2'!" #2)$%�"&!'()#!#$7!#2$,)0!&$��#6!#2&! $&�1�"4!'!�!#$!#,!"!$&�0 !$��-!'$%)'!&$!#,!"!$1 !�)$0!#$)1,�")8$L!-! �!2!)�!#!% #$%�"3�"!)!#$'!#7!$�5-�'$0)-!&1!#!&!#$

Page 4: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

���������������� �������������� ������������������������� �������������������!�����"����#��� ! ���$���� �#!�%#!������������!�&��#������������#� �&���&!��'��������"��������"�����!�!��&���&!��'������!��!(�)������!*����+�������#�����������!� �����!���'� ������������!�&��#������������#� �����������!�!����#� ������,���&��(�-���!������&����!�*����+��������#������&���#�������#�����#� �#����� ���#���&�.���&(���%/!����'!����#��&������� �������0��!&���&��!�����#�����#�������&��� ! ������+�������#���&���� ��0�����12!��&&�#� ���3#�&!*�45678�9:;(���%/!����'!����#��&��"��!��#���&�<!������%3�=����1>>8�>9;8��� ?@???A ???B???C???D ???E???F ???G???H ???I???J ???K???LM ?N?OP??Q?R ?S ?T?U?V ?W?X ?Y�2� �!#8�Z��[ ������������\ ]���\]���\_��\��� ������� ���a����a����a�� ��b�������c����d_�����[�a���a�[�������\��� �����[�a�����e[ ���������������f���a��_� ����� � ��[�[�a������ � ���\��� �����������gZ����� �a�_��\[ ��[��[�a�������b�������c����d_���������\\���_� �����[���\�������[��_��\h�����_�[�g�1<!������%3�=����>>8�>9;��� 3"���������!��'�������� ��#!����������������&�����������+������(�<��������!*�#���&��"��%�"�����%/!����"���������'!����#��&��"��!��'���������0��&������� ���!&���.���&��������#� ��������%�����#���&�&����!�����+�������0���!�!������������!�&��#������������#� �����������,���&���#���&� ��+������ ��0�����&��� �(���ijiiik iiil iiimiiin iiio iiipiiiq iiir iiisitiiiuiv iiiw iiixiiiyiiiz iii{iii| iii} iii~i�i�iii� iii�i�iii� iii�iii� iii� iii��i� i�i�i�i� i�i�

Page 5: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

������������� �� � ��������������������� � ��� ����� �� ��!���� �"#�� $� % %! ��$ ����& ����'����'� ��'����'� ����� �( % �' $� �"� �( �� �% �$ ����� $�#�����$ )���� ���� � �� ���� �� �$ �����$ *$�� � $ ������ $���� �!�%! %�$��! � �� �� �� ' ��$ ��!���$ �$�' � � "$�+� %�) ' !�% *����$ ��% $�$ �'���!� # �$�(� ��� # ,- �!��� �% �$ ������ �����$ )��#������#���$ ���#�*���� �+ � ��! �$,.����� �(�$ $ ��)��� � �*!��+�$�' � ����$ )����! !$ �#���$ ��% $�� "( �� �% �$ ��#��!����!������+�� �$ �� *"$�� � !�%��( ��$ ��!��+�$ ����� #�"��� ��/%% ����� $���( ��$ �' � ' ��$ ��!��+��#�$�! �$ � ��! � $)��#�$$ ��*, 01�2�3��4567���8�9�:;<��� =>2?>2�7�@�A�B�����4�3��7C>B�3�D4>3�E���44�44�3��F�FGF��>2�@��E���44�44�3�H>2@�3�I>2��I����JK�27H�����>L���I>@���M�@B�L>@B7��C�3D��L��M�2��N�H>2��2��M�@B�H�47@B��7I>@?7�D4>3�O44�3�1FPFQF����4�3�H>2?>2�7�@F�8�O47�M�@B�A�B��L>@�@C���>H����E���44�44�3��F�FGF�H>2@�3�A�B��I>2��C�N�JR�3G7@74�3���@�C7����L>@?>2�7��@�7�C>2757�C>27���L���>2�@��H>2?>2�7�@����4�3�C7�����7����7�D4>3�O44�3�1FPFQF��� 1>I�B�7�?D@CD3N��45S�2�@�L>@B�@��@B7�I�@M���I�I�M�@B�L>@B�@��@B7�3�4�>3G�4�L>@B>@�7�H>2?>2�7�@��>H>2C7�H>2��2��M�@B�C>2��@��@B���4�L�1�2�3��45Q�4�TF�1>4�7@�7C�N�����A�B���M�C5�M�C��45S�2�@�L�3�H�@�U��7�53��7��M�@B�L>@M>@C�3�C>@C�@B�3�4�>3G�4�H>2?>2�7�@F�V�4�L�A�B��L>@B�L�4��@�H27@�7H�I�3�G��H���@B�@�M�@B�I>2��3G7@����4�3�C7�����7H������@C����>��4�A7���H���@B�@����L7���@�7�C>27�C7����I>2CD4>2�@�7��@C�2����C����@�M�@B�L>@M>I�I��@�L>2>���C>2C>��@N�C7�����>W�3�L�@�L�3�H�@�L>2�����@�C7����I>2H����3�C7��@C�2��H���@B�@����L7���@�7�C>27�M�@B�L>@>L�7�A�4�@�I�@C����4�L�2�L�3�C�@BB��M�@B��7I7@��0X�G���UF�OFN�:;;Y��Z:<F��[\] _ abac _ b\ debf]gh]g ijb�>2�A���H����H�@��@B�@�V�4�LN�C>2��H�C�I�@M���H�@?��M�@B�L>@M>I�I��@�I>24���@M��H>2?>2�7�@�C>23���H�H���@B�@����L7���@�7�C>27F�O@C�2��H�@?�5H�@?��M�@B�L>@M>I�I��@�I>24���@M��H>2?>2�7�@�C>23���H�H���@B�@����L7���@�7�C>27����4�3�H���@B�@�L>@��H�C7�I�3�G��L>2>���

Page 6: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

���������������� �������������� ������������������������������� !�"�#����"$� � ��������%� ���& ��� �'��#& !������#�������������(�"��� �#� ��#������&#& ��� ���"����&�%� �����& )&�� �*��"�#��� �� +�,��"���&-�#��� �� ������'&��"��&���"��� ���'���)��� �& �&��'��!�����������"�#��'�����&��"��& �&��'��������������� ��&���������#������������&��"�� �����������./� ��"�0� �1*�#"-�23456�2789+��� ,��"���&-��* (������ ������� �� ���� �'�����&����������&���������'&��%� ��#���� %����� ��� ��'&��� �������������������� �����#��� �� ��&������ ��������%� ���& ��� ���� ��� "� ��� ��������&��� �%� ����� +�0&����&���&-�#�����&� ���������� �'&�� ���"�)������'���� �#��� �� ��&������ ����������"�)�-�����"����&����� ��)&����& ��� ��&�&������������ ��& ��� ���� ��� ��� ��&���*���� ��:� ���#��� �� ��&������ �������������'&��)��������������#& %���!�"�%����������&#& �� ��:� ��-���&�������������&#& ��� ��� ���#���%� ����������+�,��"�%� ��������� -����&����� ���������"�"� %������'���� �#��� �� ��&������ ����������"�)�-�����"�����&�& ���������*��"�#�"���%� ����� +�,��"���&-���'�����)��� ����&�������#�������&���� ��� ������� ��� �� �-�;������� ���#�� �#��!����� ���'������� ���"�& �&���� %�������� �#������������'&��������"�#��'�����&��"�������&�� �*��"����&�:�&��'���"�#�"��+��� <���� �����#������&-�#��� �� �)&����& ��� ���� ������&��#�*����#��!����� �)��������"����&�����#����#��� �� ��������� �������'��#&���"�������"���#�&��"���������& �&�����&���� ���� �� � �����&����������& �&���� !������� ���� �����&������� ��� !�"�#����"$� � �������+�=��!����� ������"���'� ���� ��� ���'� ���� �)�����&���������#&!&�-�*��"�%� ��������� �����������#& %�������� �& �&�������&�� �#��!����� ����"���#��&��� %�+�<�'���� %�-��&����)&������#& �%������� �& �&�������&�� �#��!����� ����"���#������� %��)���������� %�����������#&�����"���� �!�"�%����������&#& ��� �&�+�1��������&����� �-��&����)&���'*��"�'��!�����'������������� %��)�����&������ ��#����'�"�$��������������#���������� � ��& ��� ��:� ���������+�<���� �����#������&-�#��!����� �)&���'*��"�'�����&���'�":��'�"���������&�:�&��#��� �� ��&������ �����������&�����"���*�� ������#����#��� �� ��&�������&#& ���������� �������#� %�����%� �����������&��%� ��'*��"��� ��&����� �"&'& �� �#����"$� � �%� �����)��� -�!* �*" %������"���*�� ������#����#��� �� ��&�������&#& ���������� �������#� %�����'��'�"�%����#�����

Page 7: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

������������� �� � ���������������������������� !�"�#$�%���&�'�(�%�$��'����)*+�%,-����&�'��#��'+-���+���#)�)#�-��*./)/��)*0)*�-���&-+��/��#-�1-#�/�++���1�2�#��)�&�*��1�2�#��)#�.%�#�/��3��'����&��'�1���'�'�2�����+�#)��#���'�-/�)*-�3��/)�)*�-���4+�%�$��-��1�����4+�%�5�%-*�1�2�#�$)���+�+),��'���$�'-�#)��#���'�+)%-1�����-/�)*-�3��#�%��������+6���+�3��$�'-�#)*)+���3��'�#)#���3�-�0�%�3��#����1�2�#��)*+�%,-����#)*)+��78�%�##�1�+�$��1�#�(�9:;<=�>?@!���2�#�/-���/-�3��'�1)#-+-��(��)*0)*�-���$.2)%�$)*2�+��&-+���/�%��1-2�+�+���1����-�1���-2-%���2�-��1����)*0)*�-���#)*���+���&�2���3��'��)*�+%-*!��� A)*+������B��2�CD�3��'�#)*���+����)*+������3��'�$)*$�%�/���*�$�3��'�$)*#�+/�1�2.�''�*(�#)�-�''�2+�����������3��'�2)$-%�&)2�/�2�'-�$)*#�+/�1�#)��#��+����)*+�%,-������������#)2)��/+���-+����!�B"�2�CD�1�*-�/)'-�/3�*�D���2��$)#�+/�1�#)2)��/+���-+�������)*+�%,-����1)�'���#)�''���+��2�4�5���2�C������/)�#��#��3�!�B"�2�CD�#��'+-���+���1-2�4�5+���.2)%��-%�+�2)2�+-�&-+��/)�)2�%�+)1��61����-%�+�'�'�2�#)�)#�-�+����/)��+���1���#)�)#�-�&�2���$�����7E)��)�%�F����.*�%(�9:;G=�9<H@!��IJKLKMNOPMNQRPJPSNSPTPLN��2�#��)#$�$�*����)*+�%,-������������1-+)��2-�/)$�'�-��)*0)*�-�������+�#)�&�1-+����*./)/��)*0)*�-���/�%�1���$)*+)/����)*1�����*�+���1���/3�*�����2�C����������)*0)*�-��!�U�+��6*�+���-�2�%�/��#-�#)/�-2�%�#)�&�1-�/��#-�+)��1��-/�)*-�#)2�2�-��)*+�%,-����3��'�/�%!����#-�&�'��%)�1�+2�%�$)*�1��1�2�#�+)�1����3��'�/)1�*�1����-1�+�'-2�(�#�$�+������/)$�2-+�3�!����#-�&�'��%)�1�+2�%�$�2-'%�1���/��#-�#)2�4�5+���0)*�-�/)0�*��*)2���������1����/�*6��/�*���+/����1�*-��1��#���6#�����-%�+!��/�)*-�&�'��#)/�-2�%�#)*���+���-/�)*-�3��'�/�%�/)$)2�#�-/�)*-�1-0)*�-+���1���&-+��/��#-�#)���2�C+���-/�)*-�1�2�#�-11�%���2�C�/����#�+����2�C��+���$)*��#$�%!��-'%�%���������2�4�5�&�'��#)*���+���*�+�����2�C�3��'��)*$�%�'-�+)��1��1��(�-�-���2�4�5�B/�*-%D(�-�-���2�4�5��)*��'���������&)2�/�1���2�4�5�B+-��3�%D�3��'�&�'��$)*#�+/�1�2�4�5�+-�/���3��'�1-2�4�5+���#)2�2�-�2�4�5�+-�/�����������/-�1-*��(�1����+%-*�3��BC�/�1D�3��'�$)*#�+/�1��-��(�-�-���$)$�/�1�*-��1��/)$�*��'�+)+)2-*����#�%�������+/����1���#)#���3�-��-���3��'�&)2�/�1���$�-+�7�$���26V�52��55��-(�9:<>=�9?;@!��

Page 8: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

���������������� �������������� ��������������������� ��������!���"#���$%&'()'('*&'+)(,-,-*'-.)/'-)(,-,.'+)0,12,1'3'-)/'-)'('*&'+)(,-4'-56-.)/'-)(,-4787-.)0,(9,-*68'-)3-%*3*6%3)8,8,&6'1.''-:);&,+)4'-.)/,(383'-<)0'%'-.'-)%6'(3)/'-)3%*,13)0,1&6&'+)(,&'868'-)4'-.)*,19'38)6-*68)(,-.,8'&8'-)3-%*3*6%3)8,8,&6'1.''-)'.'1)*3/'8).74'+)/'-)('(06)(,-'-.'-3)0,&9'.'3)13-*'-.'-)4'-.)9,1&'86)9'.3)(,-.686+8'-)0,1+696-.'-)%,%'(')%6'(3)/'-)3%*,13)'.'1)+'1(7-3)/'&'()+696-.'-)0,18'+=3-'-)(,1,8':)) >'&'6)9'.'3('-'06-<)538')('%'&'+)('+606-)8,*,.'-.'-)4'-.)(6-26&)'*'606-)*3(96&)/3)'-*'1')%6'(3)/'-)3%*,13<)0'%'-.'-)%6'(3)3%*,13)*3/'8)%,+'16%-4')(,-.+,1,*)('%'&'+)(,1,8')8,')1'+)0,12,1'3'-:)?6%*,16)3*6<)(,1,8')+'16%&'+)269')%,/'4')60'4')/'-)9,16%'+')%,2'1')%,136%)6-*68)(,-4,&'('*8'-)0,18'+=3-'-)(,1,8')'.'1)0,18'+=3-'-)(,1,8')8,8'&:)@,9'.'3)27-*7+<)(,1,8')+'16%&'+)269')(,('+'(3)'-*'1')%'*6)/'-)4'-.)&'3-)/'-)269')6-*68)(,('+'(3)06-2'A06-2')0,19,B''-)(,1,8')4'-.)(,-4,9'98'-)8,*3/'8%,C'+'('-)'-*'1')8,/6')9,&'+)03+'8)%,2'1')9'38)/'-)/'('3:)>'&'6)9'.'3('-'06-)538')3-3)(,(968*38'-)*3/'8)D,15'4')'*'606-)('%3+)(,-,(63)5'&'-)96-*6)(,1,8')/3.'&'88'-)6-*68)(,&'-*38)='83&)6-*68)(,='83&3)03+'8)%6'(3)/'-)03+'8)3%*,13)6-*68)269')(,-4,&,%'38'-)0,1('%'&'+'-)4'-.)9,1&'86)/'-)269')6-*68)(,-.,(9'&38'-)8,*,-*,1'('-)'-*'1')03+'%)%6'(3)/'-)3%*,13)'.'1)8,*,.'-.'-)*3/'8)9,1&'16*'-)%,+3-..')9,1&'86-4')0,12,1'3'-)0'%'-.'-)%6'(3)/'-)3%*,13)E?'='/)F:)G:<)HIIJK)LMN:)'&AO61'-)'/')(,-4,96*)/'&'()@61'+)'&AP3%%'Q)EMK)RSNT)U VWVX VY VZV[ V\ V] V V_ VV a VbVc Vd Ve VfgVVhVi Vj VkVlVmn'8%6/K)o��p ����� ����q��r��r�s����� ��t��������������u���� �t�� v������t ���wx���qt��q��wu��t�������� �������y � t�vy��x���q��� �����q����� �����x���q��� �����q�r����r���z{ �����|���wx���qt��q��w t�u���q�� ����v���t�p��������������� ��y���s�}�~����������p�� ������u���� �t�� t�v���r��t�� z�����qq���}�~�������t ������q�t��� y��q ~��t��������r��q�t�����|�}�z E@61'+)��|� ����MKRSN)

Page 9: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

������������� �� � ������������� ������������������ ���� �!"#�� ��$���#������������ ��$!$����$�����%$!#"���" &#"���" '�($!$��� �!"#�� ��$���#�������)"��#��$!$���#$*�!��%$! �)�& �)������#��#���'�+�!��,�����-"��� $������ �%$!"#� ��"�)"���$��$�$#������.$!#$���$)���������$)$���������)�!���$�"�&�"��%$�� �.� ���#"���������#)$!��#$*�!��)$!�)"!�)��.��.$��$)� "�������."%��#�)�'�($!$���-"��� $������ ��$�� ����!����!�#�����"��������$�%��)"��$��"��"�������)���.$!�� ,����������#$�������"�)"!����!���.�)��$�%����#$.$!)��%��#�'�����"�%��������."�/�-����#��� �#�)"���!�.����.�#������$������%$�$!-�#���������.$!��!��)$!#$%")� $������ ����"�)�"�#�����0�$ �.� ��������� '�1��#�����$�"�-"����%� �,����&2"!����$����-$��#��$����"���� ���,���)��������.$!��!��������$������'�3���������)$��#�����$!����.� ���#"���������#)$!���������.�������"�)"���$����#�)�.$!��!�������)�!��.�#������#"���������#)$!�������%$!���������%����.$!*$!�����#$*�!������'��� 4$��#��.!0#$#�������-�������/��$�"�"�����#)$!������� �#�����$������$�"�"����#"�������������%$!������$")�����������$�%$!��.$�"�����$.����.� ����#)$!��"�)"���$�%$�)��������$#�������!�.$!��!��)$!#$%")���.�)���#$�$#�������������$��������������������)$�)$!���)��.���$��%�)����.$!#$���$)������ "."��.!050��#����)�!���$�"��%$�� �.� ��'�3�������#"�� �#$�$#)�����*�!����������������#��#����������%$!"!"#����$�����.$!��!��������$��%�)����.$!*$!����'�6�$ �������$������/���������� �%$!)"-"���"�)"���$����"����.� ���������$�� /����)"�.� ����#)$!����!�.������)����#�0�$ �.� ����$������)�"."��#"���'�4$%�����*0�)0 /�.� ����$������)�"�."��#"����)�����#$,$����&,$���������$�*$!�������#)$!�����!�#�7�)�%$!.$!��$���"#�������.�)���.!��)�����������#�)"�#��������$������������$�%$!��.$�"�����$.����.�#������#"�����#)$!�����!�%$!7���!������$����!����%� �����)�"."�����%�)������%�����%$!���"�-�����$���"�����$.")"#���#$*�!��)$!�$#�&�$#��)��.���$����!������#��������������)����89�,���3'�:'/�;<<=>�??@'���ABCDEFGHAGIFJBCKBCELEHFM#"&�#"��$��$����.$!*$!�����-"�������)$!)"��#���������&2"!��'���&2"!����$���)��������������)����%� �,��.$!*$!�����%0�$ �����7�N�����"������/�����#$0!����,���)���)"� �!"#���.$!)� ������"�)"��.$�� 0!��)����)�"�

Page 10: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

���������������� �������������� ������������������������ ����!����"�����#�$���!�"� ��%��!��������!�� �!"�&����'����%�(��������%�����%���&�)����"��������������*�+���,��&�������'������%�� ���"�!"�� �%������*��!������������!�!���������!��(� ��"���%'"���%�* �������������-&�)�.&&�)�/0�1���$#�.#+�23345�667#�.&&�)�!������ ������&�!��*���*�8� 9: 999;9<999= 999> 999?999@ 999A9B999C 999D999E9F999G 999H 999I999J 999K999L999M 999N 999O999P 999Q9R999S 9T999U 999V999W 999X 999Y999Z999[ 999\999]9999_999999a 999b c 9de99f9g 9h9i 9j9k 9l9mno��%��5�p���qr��s�t���� ��u������ v����r�w����� xy������ v��t������ �q��u����w����s��sv����q �v�� �r� v�w���s��z���r��s��{�v�v�r��v������{����q���z��� ���r�w���s��z���r��s�� ���v ������������s ������s��� ���� �����v���� �{�r��s������ ���{��������q �v�� | �v�� r��s� z��� �� v�w�z��� u ������r�q���� �v�� v��vv ����{�v����s����v����|�v��������}����x~��� v�����������v �����������|����r�v ����{�v����s����v����|�v��������}��������v ��������������t��|���s��� ��r����qv����v���wr��s� ��� ��t��� �v�� ��v��������� � �r�q������s��� {��s��� ������� �����r���� v�wx�/����)��&'������)��5��37��� ��&���"� ��!������+�&��������,����������� ��!������������,�������*�� �������"-&�)���������"�&���/������"-&�)���"�%���&����������(�����!"�&�7#������������,������������%�� ���*�� �"��,����������&�����,�����*�� ����� ����������(�����!"�&��,����*�+�"���%��%������������&��"����)1������ ���&�&����&����&�"�)���)�&������-��� �����!��,��������*�#�����&�)�����1�����������������"��������������"����)1���%�!�&��������"���%�%��!��*��(����1����������"��)�%����������"����)1���%�!�&����� ���"���%�&�&����*��/0�1���$#�.#+�23347#�.*����&'������*�� �!������ ����!�� �����*�8�

Page 11: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

������������� �� � ������������ �� �������� ���������������������������� ��� �!���" ���#���$ ���% �&���' ���( ���)���*���+���, ���-���.�/���0 ���1���2 ���3 �4�5 �6789:;<=>?���� @A��B�� �C ��� C D�EF�G�H�C ��B�� �C �I�D AJ ��C D�K ��C�G�� E� C I����I� ��G�G�� C@ D DD ��J ���K ����� @�G�F��@���� � J��C @L������ ��� ��K ��D ��M�G�D @�G�C D �� ��B�� �C �A�D�@�� ��J @ ���G�� �@ J���� @�K EF� C ����C J���� A�� ��D � � �J�C ���G����K EG�� CD @J��N��� ��G�CC��J D�A� �C @L������D EFH�C ����C C� G���NK ��C C �� I G����� CC � G�� �N G�� �@�C��ODD @� ��G�D @ G�� �N G�� �@�C��ODD @F��G�� ��C ��K C�I � C ��K ��A� @�E�����G @��� ���� @ ���K MPQ<R9S? DNT U � @V>VWXY?Z? [\\9S?]<9?_aR9a:9a?b9c9;db9c9;?eRfR9g9a?=9\9_?9h9cah9?<ac<:?_af9S?;;iR9a?\\9:g?=9Rge9=9?_R:9?_a <a9:9a?:<9;9?eRfR9g9a?cRS9=9e?g;cRgah9?c9ae9?__e<ah9g?9\;9a?h9a?b9g:j??Zklmnolklpqlrlposmtlulvlwpx9y9z?eRfR9g9a?eR\<?=g\9:<:9a?:cg:9?g;cRg?bR9=9?=9\9_?:9=99a?;<fg?=9Rg?S9=9;?PcS<RY{?]g:9?cg=9:?eRfR9g9a?gc<?=g9a 9e?;b99g?cg=9:?;9Sj?|cg:9?g;cRg?=9\9_?:9=99a?bRS9=9;?_9:9?;<9_g?=geg;9S:9a?;f9R9?ygzg:9\?=9Rge9=9?g;cRgah9?=9a?gag?9:9a?_a]9=g?e<af9?;<9_g?\bgS?fa=R<a?<ac<:?_aR<;:9a?eRi;;?e_g;9S9aj?Q_ac9R9?gc<?]g:9?g;cRg?bR9=9?=9\9_?:9=99a?bb9;?=9Rg?S9=9;?_9:9?;<9_g?9:9a?\bgS?R9e9c?=a9a?g;cRg?=9Rg?;g?ygzg:9\?=9a?S9\?gag?9:9a?_ah9b9b:9a?;<9_g?<ac<:?__eRcg_b9a:9a?b9\g:?:e<c<;9a?_a a9g?eReg;9S9a?9ac9R9?_R:9j?}99g_9a9e<a{?;:gR9ah9?eafR9g9a?bR\9:<{?g;cRg?eR\<?__9c<Sg?c_eiSdc_eiS?h9a?=gcce:9a?Pg==9Yj?~_eiS?g==9?h9a?=gcc9e:9a?g9\9S{?;\9_9?cg9?b<\9a?=9\9_?c_eiS?_9;9?gag?S<b<a9a?;:;?PbR;c<b<SY?9ac9R9?:=<9d=<9?e9;9a9a?;<9_g?g;cRg?cg=9:?

Page 12: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

���������������� �������������� ��������������������������������� ��!����"�#����"�"��$����%&$����%�"�'�(�#�'� )*#�������'$�'� �'�+,�-���.��/�0�12234�536��.�(�������'����%������(� ��7�'4�� 89 888: 888; 888< 888= 888> 888?888@ 888AB8 8C 888D888E8F888G 888H888I 888J888K 888L8M 888N 888O 888P888Q8R888S888T 888U8V888W888X 888Y 888Z [ 8\ 8]88_ 8 8a 8b8c 8d8e8f 8g�h��"$�4�i��� j�� klm�� �����no��p��������q��rn��������s��� �� �q�� n �q�� o���rt���s��� ����������m��������������m�q�������� ����u�t���� q��p������� ��� q�o���p����q��rt���q����q�v������m���l����tw�������xy��p�����������p��������������� �����n������� �����u�o��� �pp������� ����u�rt���z��p�����m���o� �������r����������o��� � q�rt�s��� oz �r������������m�����q���z u��p�u�q�x{�� q�����q����n�q��������l����o���z��p�������������pp���u�r|������ �m�u��p�����pp���q��������l������������pp���u� �������}�� ��m���� � �u�xo��q�� �������n���� q�t�����r��p��q �����p�q��� �~���z�� l����������p���n��t������� q�t�����q�m�����ou��p�� �rx�+�$��#��(&'�(������416��� �� )*#��������%���"'����7��%�#� �(�)$(����(��!$'����"�#��%%���"'���� �(�#����������� ���������'��)�7��%���'$�'$'�*(�#�/((�#� � )$�7���"�����7���/�'����"����&"�����7�����(�#4�)��'� �0����(�#�$�'$�� � �����"�'��)�)�"��%���"$� ���"'���� �"��7��%�)��!��%�$�'$�� ��� ���%�"� $(��"���)� �����������$���$�'$�� ��7�(�"������)�����������'���� ����������$�0�$�'$�� � �"'�����"� ��������#� ��"'��������"����������#�"$� ��+�"'����'�����#� �(60���������������!��%�������*(�#� ���� �����������*(�#� ���)�'������ ��(��#$�$�%�����'����"$� �������"'�������

Page 13: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

������������� �� � ��������������������������� !�"��� ��#�!�#������$%&%'()*+%,-%,(.(/*0%/1(2.*3()4*5%26(726(*+(3(/8(/*+%,'6*0%/8(56./9(*2(/*0%/8):,0(&.*)(57)(5*0(3./870(3./8;*<%'(5.*=>%5(3*36(0.?*+%,'6*>%,3.5(+*>%,&.0>(/8,(3(*2(/*>(.5*5%+(2(*@(/.&(*=>%5(3*.3&%,.?*3%+%,&.*9(/8*2./(3.)(&.*2('(0*('7A6,(/B** CD CCCE CCCF CCCGCCCH CCCI CCCJ CCCKCCCLCMCCCN CCCO CCCP CCCQ CCCRCSCCCTCCCUCCCVCCCW CCCX Y CZ C[C\]CC C_ CCa CbCcCdef(5362B*g����� �h i j�k ����l mn �i��on j��p��i�n�� n�q h� l j�k�nk nl ��i�� ������l m��r�lo���� �s � q ��j �lh p �k�i �l �����l ���� �s � q ��j �lt� � � l �k n�� �� ��� l��q �� ��k�� �p � l ��m��� � l ������r�ll � p ���k�i �l ��q ot� �n��� lk nl ��mq �����r ��� l��o���q��i��� l �i��� l�� ��p�l�� � ukk n��� p v� p wx��� �n�l��vn�l��q ��p����j�p��j���i����� p �� �i��� r � �l�i v� ���� i q ��j���� �l�i � ukk n� �n �� ln�� pt� ����� i q ��j��p yz l�i � ukk nm���� �������r l �����n �{q � �������� kl �k � �� �{q oh���s q ukk n l ����� � l �j v���q r k �l�k� �m� ����� k i��l � q �����q�� nl ��q ow*=$6,()* kvp k y|}B~?*�* �2(*+%,>%�((/*+%/2(+(&*(/&(,(*+(,(7+(,(*6'(0(*0%/8%/(.*+%/9%/88(,((/*&%,)(2(+*@(/.&(*3%&%'()*>%,-%,(.;*�%>%,(+(*6'(0(*0%/9(,(/5(/*>()(@(*3%3%:,(/8*1(/2(*=@(/.&(*9(/8*2.-%,(.5(/?*>%,)(5*6/&65*0%/2(+(&*+%0>%'(/1((/*3(,(*).26+4*2(/*%'(6/*5%@(/8(/;*f(/(5('(*3%>()8.(/*+(,(*6'(0(*'(./*0%/%8(35(/*>()(@(*+%0>(/9(,(/*/(�5()*1(/2(*)(/9(*3%@(5&6*2('(0*&%0+:)*.22(4*9(/8*0(/(*&.2(5*'%>.)*2(,.*+(2(*&.8(*5('.*5.&(,(/*)(.2*=�(@(2*�;*�;4*����B*��?;*�('*./.*168(*(2(*2.1%'(35(/*2('(0*(9(&*('7A6,(/B***

Page 14: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

���������������� �������������� ������ ��������� ���� ��� !"#$%&�� �'�� ( �'�� )��*� +��� ������������,�'-�'.��,����� ����*���' /���*��+���)��*,�'�'0����*� ��'�'��**��*��)��*��1 ��'��2���*(2���*)��*'�3��456"7�8%�9:;�<�7�8%=$%=>?@%% %% AB�C%DED%FGEH�#D%I�E#"�E%"F"F%#�E%D�%CD#� %FGEGC�I �E%JGJG7�I�%GF�"E%B�EK%IG79"%#DJG7D �EL%#�E%�B�C%DED%H"K�%CD#� %FGEB�C� �E%�I�:�I�%FGEKGE�D%CGFIM8%F�!�%B�EK%#D%IG7"EC" �E%"EC" %FFJG7D%E�N �8% GI�#�%JG �!%D!CG7DO%P�9�F%�9:Q"7�E%H"K�%FGEB�C� �E%J�8�R�% GIGECDEK�E%H�E#�S5JG �!%D!CG7D@%IG79"%#D9DE#"EKD%#�E%#DIG7C�8�E �EO%F� �%�#�%JGJG7�I�%IGE#�I�C%J�8�R�%IGFJ�B�7�E%E�N �8%DC"%IG79"%#D%9�EH"C �E%FG9GJD8D%CDK�%J"9�EO%TGFJ�B�7�E%DC"%JG7CG7"!�E%!G8DEKK�%H�E#�%DC"%!"#�8%JG7 �RDE%9�DE%�C�"%H�E#�%DC"%JG7�#�%#�9�F% G#"#" �E%B�EK%CD#� %9�KD%FGFG79" �E%J�EC"�E% GR�EK�E%#�7D%I�#�%JG �!%!"�FDEB�L%DED%�#�9�8%!G9�7�!%#GEK�E%!D �I% G�#D9�E%!MUD�9%B�EK%#DC"EC"C%#�9�F%�9:Q"7�EO%%%VWXYWXZ[Z\]Z_Z ]a\ Z\bca\ Z\b][d_Z ]eE#�EK:"E#�EK%f!9�F%�#�%FGEB�C� �E%J�8�R�% MEC7� %IG7 �8RDE�E%JM9G8%#DJ"J�7 �E%#�9�F%CDK�%U�7�$%IG7C�F�L% GF�C�DE%!�9�8%!GM7�EK%I�!�EK�EO%gG#"�L%IG7J"�C�E%�C�"%CDE#� �E%!"�FD%�C�"%D!CG7D%�C�"% G#"�:#"�EB�O%gGCDK�L%D�9�8%FG9�9"D%I7M!G!% G8� DF�E%�C�"% GI"C"!�E%F�8 �F�8O%h�N�i%IG7UG7�D�E%�C�"%IGFJ"J�7�E%D �C�E%IG7 �8RDE�E%#DJG7D% GI�#�%!"�FD%#�E%9�N�iEB�%�#�9�8%C�9�<%5IG7UG7�D�E@O%T7M!G%IG7UG7�D�E%DED%JM9G8%#D%9� " �E%!GU�7�%!G8�9�%M9G8%!"�FD%C�EI�%FGEKG9"�7 �E%!GJ�7�EK%!GJ�JO%T� �7%"E#�EK:"E#�EK%#D 9DND �9!D �E%IG7UG7�D�E%�C�"%C�9�<%DED% GI�#�%CDK�%HGED!%"C�F�L%D�DC"%jklkm�klnopqkrs�jklkm�klnpkqkrs�5AJ#"7%t�8DFL%?uvw$%xxy@$%�z{|{}]{|cZ~�{�]TG7UG7�D�E%DED%FG7"I� �E%IG7UG7�D�E%B�EK%I�9DEK%#D9"9"! �EO%P�9�F%IG7UG7�D�E%�C�"%C�9�<%DED%!"�FD%FG9�N�i �E%!�C"%IG7UG7�D�E%C"EKK�9%

Page 15: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

������������� �� � �������������������������������������� ������!� "��!�#����"��$���!%�& � ��$����'�!��(��$ ������$�( ��$�����"����"�)����( ��������$��������*�+������ ������!� "��,������� "! ����$-�! )��.����� ()/$�����%�& � ��(���$�"������! )��.����� ()/$������!��(���/� $�((���������) "# "���������( �0�(�����! (����$��������( " ���! ������!��(���!� "�'�� ��)��! ��"��0����) "! ��.���/� $��!� "�'�����!��(���������/� $�( (��!���!� "��������( � "�(��0��� (����'�1����)���!��(��( �0 !����( �# "�������!� "��0�%�2���(�� !������!� "��( ()��0������!��������( � "�!����) "# "�����( " ��������������( �0�(������ (�����$��������( " ���! ������!��(���!� "�%�3��������(�� ()/$�����'�!���$�! /"����)�!������( �������������'�(����)�!������0��(�!�$�� "$��������/� $�( 1�"�!��$�"���)�!����)�!�����0�%�& ��"��0��� ()/$������!���$�� "���������!��(��������( �������� (������!� "��0�'�(����) �# "�����������/� $�����"����������������( �.����) "# "�����0����(������,��0��-%�& � )�!������!� "��� ��!���"�)�����������) "��$1������������� ��"������������ "��1�����"��!�(������� ������ ��!�!��(��0�������� ������ ����������,3�1���4%�5%'�67789�8:-%���;<=<>?<=@A<B<C??D���E���F$�!��'�) �# "�������������E�����( "�)�����! !������ �����) "# "�����0������"����������!����) "# "�����0�%�&��(��( ��*�+����) "# "�����0��� )�����!� "��0��! ���0�������������� "��"��F��"�������(�� ()/$�����������'�! ���)�! �������*�+�! ���)�������! )��.����� ()/$���$"%�&��(���/� $�( (���������) "# "��������������E�0��! � )�!�) "# "�����0����) "��(�������� ���'�� ��)��! � )�!�) "# "������ �����) "# "���������( �.����(������,��0��-%�G "� +��������"��) "# "�����) "��(������� ����������) "# "������ ����������$�! 1�����) "# "������ ������!� "���������/� $�� "��$1���! (����� ������ ��!�!��(��0��! $�������!� "��� "��$1���� �����/"���������� "� ��$���$��������� "# "���� �����!��(����"��0������! � )�!�������"���$��!� "����� ��"����������� "��$1���! (����� ������ ��!�!��(��0��! (���%�4������������$�������� "��.����!�)�0����)���( �� �������) "# "������ "��"�F��"����"��)�$���!��(��,5���"�H�$�('�67I89�JJK-%���

Page 16: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

���������������� �������������� ���������������������� !"!#$!"%&'()!*$+',-.!/'012$345645!'!,$','$!/!7$/!"!#$','$3!"',8$9,:!;$('87,!;!,$(!,$3!"',8$<4(';'/$('345<4/7=7'$(!5'$<48'$!8!>!$?<"!>@$A!5'$<48'$7,(!,8%7,(!,82$/!"!#$','$!;!,$945;4<!,$<49!'!;$<!*!=!$"!0!B$345645!'!,$'/7$945"!;7@$ !"!#$','$9-"4*$('76!3$3!(!$9'"!%9'"!$>!<!$<!*!=!$/'(!;$*!,:!$(!"!>$/4>3-*$<76'$(!5'$*!(!<@$C4"43!<$/!"!#$','$94;!<$"4"!;'$/'(!;$('94,!5;!,$7,/7;$945;!*D',$<4>7"!$(4,8!,$94;!<$'</45',:!$>4"!',;!,$<4"43!<$94;!<$'</45',:!$945;!*D',$(4,8!,$-5!,8$"!',$(!,$945645!'$(4,8!,$-5!,8$/45<497/$+?9,7$/!:>:!*$(!,$C!:4($E!(2$FGGG1@$!"%H75!,$/'(!;$>4,:!/!;!,$!3!%!3!$>4,84,!'$/!"!#$9'()!*$','@$I!9'$!>!/$>4>!5!*'$-5!,8$:!,8$:!,8$>4,887,!;!,$/!"!#$9'()!*$','2$'!'/7$(4,8!,$>4"!0!B;!,$/!"!#$/'8!$3!(!$<!/7$>!<!$(!,$94"'!7$945;!/!2$J&!8!'>!,!$;!>7$>4>345>!',;!,$;'/!9$K""!*$<4>!<!$<!:!$>!<'*$*'(73$('$(7,'!$','L)$+M7*!>>!($;!9$K(!>72$NOPQR$SQ1@$C4/4"!*$'/7$94"'!7$>4,8!5!*;!,$"4"!;'$'/7$7,/7;$>4,8!>9'"$;4>9!"'$'</45',:!@$T!"!7$9!8!'>!,!37,2$345645!'!,$!/!7$/!"!#$9'()!*$','$!(!$"!*$<!*'*$(!,$!(!$/45;!,(7,8$('$9!D!*$34>45',/!*!,$;*!"'0!*$;4(7!$+U>!5$!"%V*!//!91@$ !"!#$','$;4;!"$<!*$(!5'$<'<'$7,(!,8%7,(!,8$(!,$'!$945;4<!,$(';!"!,8!,$<7,,'2$/4/!3'$<:'!*$/'(!;$>4,8';/'5!0$/!"!#$','$<49!8!'$=4,'<$345645!'!,@$K>!"!,$','$<!,8!/$>454,(!*%54,(!*;!,$>!57!*$;!7>$D!,'/!$?<"!>$(!,$'!$9-"4*$>4,:!9!9;!,$;!7>$"4"!;'$7,/7;$>4,';>!/'$*!D!$,!0<7$>454;!$<4*',88!$/'(!;$/459!/!<$(!,$/'(!;$>4,7,!';!,$/!,887,8=!D!9$>454;!$/45*!(!3$;4"7!58!$>454;!@$?9,7$ !'>':!*$+!*"'$7,(!,8%7,(!,8$:!,8$94<!51$>4,:!/!;!,$9!*!D!$"!0!B$345645!'!,$"!0!B$/'8!$;!"'$3!(!$<!/7$>!<!$!(!"!*$/'(!;$<!*$(!,$/'(!;$>4>37,:!'$;4<!,$/45*!(!3$345;!*D',!,$945;!,7,@$M!/"!>!/$94"'!7$!(!"!*$7,/7;$>4"',(7,8'$;!7>$D!,'/!2$;45!,!$>4,:!,8;!$9!*!D!$;!7>$','$('/',(!<$<4D!;/7$34>45',/!*!,$U>!5$!"%;*!//!9$:!,8$>484<!*;!,$345645!'!,$!/!7$/!"!#$9'()!*$','$+W4!,$X-">2$4/@2$!"@2$NOOYR$NGS1@$Z45645!'!,$(!"!>$345;!*D',!,$-"4*$'</45'$/459!*!8'$;43!(!$(7!$94,/7;R$Z45/!>!2$ !"!#$!"%/!D0'(2$!/!7$('D!;'";!,$345645!'!,@$C4D;!/7$345;!*D',!,$<7!>'$945<4/7=7$7,/7;$>4D!;'";!,$;43!(!$'</45'$;7!<!$7,/7;$>4"!0!B;!,$/!"!#2$','$<4;!"'$87<$>4>9-"4*;!,$'</45'$7,/7;$>4>979!5;!,$345;!*D',!,$>454;!@$X!"$','$345"7$

Page 17: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

������������� �� � ��������������������������������� ���!�"� #�$��$�$%�����#� �����&��������������� �����'�(�����������%��"���#��#��$��)�$%�!��#� �����&���������#���$%�!�*�+� #�))#"�'�����&���������,-������!�"� ��#� ��.����'��)��#���������)���� ����(�������������������)#������/!�"�� ����� ������'�� #�$��$�!��))��� '����0 '�������!�$������",����*�1��#�(�1"#!�(� � ����)�"�#!�$��$��)���!����� �%�)�����%# ���23�$�!�3*�4"$���5� ��(�67789�:;<*�=��&�����������%��!��#����%�!��� �����$�$#!��������&������(�������� #�$�����!#�%�� ��#.#�#��#��$�$%�%� ����� �����'�� �%�)���%�!� ���� �����$�$%�'��� �$#!�� �%�")�������#� ����#"�'��$� ���",������#�$�"���24%�#!�>�"$��(���*(��!*(�6777<*�?����"#!��#��#��,����������#��������"/�$���� �$� ���,�!�����@ !�$�!�)�(�������#$�,������ ����)���%��������#��#��$�!�� ������"#!�������������� �����#�������#)#���*�A�)����#$�,������$���������������!#�$�$�#�'��� �%�%0 �%�%��������#�#��#��$�$������"#!�(� �%�)���&/��/"B� ������'��� �����������%���#� �"�������)��� #�$��$�����(�$�������&#�#��#��#��$������$�!��#��������� �"������%�,�"��"#!�*�C��������&/��/"�'��)�%��!��#������D�$���>� #!#!!�"� *�*,*(�����#(�� �����C"�%���%���E�� ������)��������5�%������%������(�FG��>� #!#!!�"H�+�'��������$��'�!�"����C"�%���#��#��$��&�&������ ��������#��)�$��'�(�������� �'��$��.���� �/���)�@ !�$����������� #���#��#�������!��#�������)���&����'��)�������@ !�$�2.���� �'�����������)������<I*�J���� �%���>� #!#!!�"��������'�(�F��$#������$�$%������� �$#!����$������#���%#����$#(�����$��&��������'�� ���!�I*�=����$� ��������"#!�-�.����)���!��#���*�J�!�"�$� �"���$���,����������#�������������� ������������,#.#�����"#!�����*�K���,�!�#�#��$��������"#(��������$������������%������#��#��$�!��#����'�����������.#������� #�$��'�*�C�����������&�������'��)����!#�������#.#������#�0�#����"��(�������������))�!����&�������J#%���L�"*�=��&�����������$��#���������.��.������������� #�$������� �����#��#��%���� �"������������������",�����$������������ �%����)�����#������������$%�'�����/!�"�$���0$������"��*�1����"�'��)������"���#��#�����&���������!�"�$�!�!#����/ � ���"���$��(�����������%�"�)����������#���� (�����#�!��������-� ��"*�M�������!�"����&����������)��� #$��"��������%��!��#����%�!�� #�$��$��#��#"�� �����%��D����

Page 18: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

���������������� �������������� �������������������� ��!� ������!"�#��$���"%�����&���!"�&"�#�'�%�!�� ���&�'���"&��(&����� ���%��!���%�"'��&��������!"�#")��'����%�����"����%���*��#�!"!�"��'�����"!����'���%"%������"'�� +������,"'-"'����������&�)� �!����!�&�&���%"�������%��#�����&���&��"��'�����������"'�� +���%"!�)��&����'��%����%�!��)�����.�%�� �������"!����)����"'�� +����������"')���������)���%�"'��!"�#"!��������&�����"' �&���%��!��*�����%�&�%�'��"'����/�!������-��0��"#�#�)���������!"!"�� ���"+�$������"'�� +����0��"�#����*���0�#�)��&�������(����%"����)���*��#�!��#����!"+�$�'�����"!����'���%"%������"'�� +����������,� ���!� ��!� ������!"�*��%����&��������&"�#����")���0�&��� ���!������!")�)������&�����"'%"����%"��'��*���&���������"��)�&���+���������������&��"��%����&�'���&����������"'�� +�����!"'"���12�+�&�3��4�0�5667/�789����:;<;=>?@A�)��������&��#(��&��#��"'-"'������&���"'��)�%�&�)�!��)(B�'���&"�#����"'��$����������!")�&��#�����!� �+��1���!�+�����90�&���!"!�C)" ����%"%"C'��#�������!"!�"��%����&�'��!"'"���&�'���&����������"'�� +�����$�������!"�$�&���"')�0�&���%"��'��*��!"'"�����&���%"�"�&�����)�#���,�&��!�%������0��"'&������"�"'����$�'��#�*��#��"%�'�����'���'��%��(�'��%���4))� �&����!�)���%"�"��'��4���'��-C��C �*��#�&�����&�)� �����)� 0��"���*�����+������%���'�������!")��%����� ���!"'"���&�)�!��"'-"'����������!"�-"'�������"'����!"'"���&��"�������"������%C-��)�&���!"���)�*��#�)��'����%���4���'��)��#�� �������!"!"-� ���� �)��#��������&�)� 0�!"'"����"')��!"����!�%�D����"�"'������*��#�%��#������##�0�&����&��%"�� #����&�'��!"'"���!"!���*���%�D��������E)" �%"�������0� �)�*��#�!")���������"'-"'���������!"�$�&�� ���"�%)�%�D���#��)")���0�&��� ����������*���&�%�)� �#�������C)" ����!�)")�����E)" ����0�&�)�!��"���*������"%��"'-"'�����*��#��"')���0�&���&�%�)� �#�������%" ��##��!"�*"���0�!"�#�+�)0�&���!"!�)��������!�+����������%"�&�'���3�)������"')��&���������"'��������&��%"!����� ��0�+�)������&�����%"!������"'�"!���#��"%���&��%"!����"#�'�0��"������"!�� '����%"#"'����#���'C%"%��"'-"'�����%"-�'���!�!��!���&��"')�����C)" �%"!���C'��#0�&����� ��(�� ����"'�"�����"')��!"�#�!��)�

Page 19: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

������������� �� � ������������������������ ! !�"��#�� $ ��������#�����"��!�����%��&�����%'��(���� �!�)�)� �� �����*��������� �)��+�� �#��������+�+���,��-./0/12345)# +�6��%����+78����9�:'��%%�#�8��#�;�)�!9�;6,�5�%�#�<)��8��( ##��9�5)#+�=�=�5##>�!�,�?@@@,�A�� ��B�B ���CD�E ��F������G���,�6�"�#�9�H��#'%�'(�8� #��5��)��,��5)# ��6���%,�IJKL,�M�B �� � �N����O�����F�PQ���!���R�<�# !�Q )+�*���'�!,��5) ��+7S�=+�<==���,�IJTK,�U�D�G����FG���G�B�VDD�E ��FW X ��N����O�����F�PY��'��9�Q���!���R�5!�����Q��!!,��5+7Z �����+7H���%,�?@@T,��� ��E�G����� ��� �����PM[\� C��� E]�� �\�� B E]UB_ abbcbde\�� B E]f��� Vagc�he\�� B E]f��� Vagcbie9��� B E]j k � Ba�c��he\�+7j k � Ba�c�b�e\�� B E]� E kadic�e9��� B E]� E kadic�e\�� B E] k � Ba�c�g�e9�����R�ll>>>,�! ���,�%"lmmnmK9�oJlml?@I?p,��q�#�!�6�>�"���5) �;� #9��+7r�!�s<�#���<)� �:�$��,�����R�ll����������<!+�%,�)+'&!�'�,�*'%l�?@@LlI@l)�)7J7��%) )����7������>����,���%+�oJlI?l?@I?p�<)� �t�"%"��9�8�"�#�u�#,�?@@@,�v GX ��CM��E��A�����C���G���G���P5+7:�������('������!+���'�9�Q )+�!���&�w�;�!���) ��'�9�x&"��75+7:��!' ��,��y�%�+�y,�5�%�#�r�!��,�?@@J,�t���G G���CA����z����D�E ��FW X ��M�����D�E ��FW����E G���\�B���{��G����CGB�|�}���� ��zO� G��A��~,�x#��'�9�q,�q,�Q�'(,�x &�����'����9�:����q'"+�9�:������Y� ,�r�����+��#!R�H'���+�$������++�r����*'��'����!������%�����!����++9�q'����Q )+�!���&9�<;��Q )+�!���!9�:����� !�r�$�'((�Q )+�!���!���#��8Q,��y�>�#�q,�5,�IJJL,��B�|��BG�CA������D�E �P���%��&��%R���!���++��'++�&�,��y����q'+%9�y'����'>���9�Y��+����#�>�,�IJJ�,�A������|�E�����,�Y'�#'�R�Q�������Q )+�!���!,��H�������y���;'���,�IJL?,�D�E ��FW X�����G��O�� �[f��GBUC��F s,�

Page 20: PEMBUBARAN PERKAHWINAN DALAM ISLAMeprints.utm.my/id/eprint/40114/2/KamarulAzmiJasmi...Selepas sesuatu lafaz perceraian itu berlaku, isteri perlu melalui masa edah dan setiap pasangan

���������������� �������������� ������������������ ������!!"��#$%� ���&�'�(�� $"�)*+,"�-������� ./01 0�023��� �4����5 60�.�78������9�:�;<���<���=����9�>���$?9<��!"��