parti politik & jenisnya

SKSJ 2093

ANALISIS PILIHAN RAYA

Semester 2 Sesi 2009-2010

TAJUK KERTAS TUGASAN:

KONSEP PARTI DAN JENIS-JENIS PARTI POLITIK

Disediakan untuk:

Profesor Madya Dr. Muhammad Agus bin Yusoff

Disediakan oleh:

No. Matriks GB00754 GB00740

Nama Mohd Noh bin Md. Yunus Azwan bin Tamin

No. HP 017-212 5390 013-280 5099

Pusat Kuliah : PBJJ UKM, Bangi

Tugasan: SKSJ 2093 Analisis Pilihanraya Mohd Noh bin Md Yunus GB00754

Azwan bin Tamin GB00740

1. PENGENALAN

Parti adalah mana-mana kumpulan, walaupun tidak tersusun rapi, yang berusaha untuk

memilih pemegang-pemegang jawatan kerajaan di bawah sesuatu label tertentu. Dari segi

asal-usul politik, kebanyakan parti politik bermula dengan penubuhan dewan-dewan

perwakilan setelah keruntuhan institusi istana dan gereja sepertimana yang berlaku di

England. Bermula dengan penubuhan dewan perwakilan, penubuhan parti telah

berkembang akibat ketidakmampuan dewan perwakilan menampung jumlah keahlian

yang semakin bertambah. Maka wujudlah perkumpulan parti-parti politik yang semakin

besar dan mampu menampung jumlah ahli yang lebih ramai. Di Malaysia, parti-parti

politik dapat dibahagikan kepada dua yang utama iaitu parti pencadang (Barisan

Nasional), yang menyokong penuh kerajaan dan juga parti pembangkang (Barisan

Alternatif iaitu PAS, DAP dan keADILan).

Parti politik yang wujud dalam pelbagai bentuk seperti di atas adalah satu unsur

warisan penjajahan Barat yang telah diterima oleh hampir semua negara. Selalunya

“parti” merupakan sebuah badan parlimen sementara yang tidak mempunyai organisasi

tempatan kerana dalam banyak keadaan ianya ditubuhkan atas keputusan kerajaan.

Sungguhpun dalam sesetengah keadaan, peranan parti itu hanya untuk memberitahu

pemimpin tanpa parti mengenai perasaan tidak puas hati yang mungkin terdapat di

kalangan rakyat tetapi terdapat juga kes yang menunjukkan bahawa parti tersebut

memainkan peranaan yang sama seperti parti politik yang terdapat di Eropah Barat dan

Amerika Syarikat. Walau bagaimanapun dengan beberapa pengecualian dapat

dinyatakan bahawa sesebuah negara baru itu menerima struktur rasmi kerajaan berparti

walaupun negara tersebut tidak menerima organisasi, proses dan matlamat Barat.

m/s: 2



Pada masa ini masih terdapat negara yang tidak memerlukan atau menunjukkan

keinginan untuk menerima kewujudan parti politik seperti Habsyah, Libya dan Arab

Saudi. Kebanyakan negara yang masih diperintah oleh pemerintah tradisional tidak

mempunyai parti pembangkang yang tersusun secara sah, di mana pemerintah tidak

menyanjung tinggi prinsip penyertaan rakyat dalam kerajaan. Sebahagian negara lain

pula pernah mempunyai bentuk pemerintahan berparti atau yang setaraf dengannya di

masa lalu, tetapi sebahagian besar daripada pemerintahan berparti tersebut diperolehi

sama ada melalui rampasan kuasa tentera seperti di Myanmar, Nigeria, Ghana dan Mali

ataupun kerana diperintah oleh seorang pemerintah yang cukup kuat seperti di Brunei dan

Singapura yang mana parti politik sebenarnya tidak memainkan peranan yang berkesan

dalam menentukan dasar kerajaan.

2. DEFINISI

Parti politik ialah suatu pertubuhan politik di mana ahlinya mempunyai ideologi serta

agendanya yang tersendiri. Matlamat utama ialah untuk membentuk kerajaan, supaya

ideologi mereka boleh dijadikan dasar kerajaan dan diamalkan oleh rakyat jelata. Oleh

itu ahli-ahli parti politik biasanya akan bertanding di dalam pilihan raya. Sebahagian

parti yang lemah atau tidak terpengaruh akan bergabung dengan parti kerajaan atau parti

yang lebih besar dan menjadi sebuah barisan parti politik.

Hak untuk menubuhkan serta menjadi ahli parti politik adalah suatu hak asasi

manusia yang termaktub di bawah Artikel 21 “Universal Declaration of Human Rights”

(UDHR) - Hak untuk mengambil bahagian dalam kerajaan negaranya. Oleh itu, parti

kerajaan yang menyekat kebangkitan parti-parti politik boleh dianggap sebagai

mengamalkan totalitarianisme kerana mahu memonopolikan kerajaan dan menyekat

perkembangan parti pembangkang. Jika politik didefinisikan dengan berbagai

pengertian, maka parti politik juga ada definisi-definisinya. Kewujudan parti politik

m/s: 3

http://ms.wikipedia.org/wiki/Politik

http://ms.wikipedia.org/wiki/Kerajaan

http://ms.wikipedia.org/wiki/Rakyat

http://ms.wikipedia.org/wiki/Pilihan_raya

http://ms.wikipedia.org/wiki/Hak_asasi_manusia

http://ms.wikipedia.org/wiki/Hak_asasi_manusia

http://ms.wikipedia.org/wiki/Totalitarianisme



adalah perlu. Segala buah fikiran , masalah dan reaksi rakyat terhadap pemerintah akan

disalurkan melalui satu badan politik yang juga disebut sebagai parti politik untuk

mewakili mereka. Badan ini berperanan sebagai penghubung antara pihak pemerintah

dan golongan yang diperintah.

K.Ramananthan (1992:190) menyatakan bahawa secara umumnya, parti politik

boleh didefinisikan sebagai kumpulan dalam negeri yang ahli-ahlinya bergabung untuk

menguasai teraju pemerintahan dan memerintah sesebuah negara. Definisi parti politik

berdasarkan pada tujuh perkara. iaitu:

(1) Aktor atau watak dalam parti seperti pemimpin parti.

(2) Tindakan atau aktiviti dalam parti.

(3) Tujuan atau sebagai contoh parti untuk menguasai negara.

(4) Lapangan,

(5) Menyenaraikan fungsi-fungsi eksekutif.

(6) Meringkaskan struktur-strukturnya.

(7) Kegiatan yang dimainkan oleh parti.

Sigmund Neuman mendefinisikan parti politik sebagai ‘organisasi yang bersendi

dengan organisasi politik, masyarakat perantaraan, begitu juga dengan sesiapa yang ada

kaitan dengan kawalan kuasa, kerajaan dan sesiapa yang bertanding untuk mendapat

lebih sokongan daripada kumpulan lain atau kumpulan yang menyimpang pandangannya

daripada yang lain’. Dalam definisinya beliau menekankan organisasi di mana organisasi

ini direka untuk menguasai kerajaan dan bertanding dengan kumpulan lain untuk

mendapat sokongan. Carl Friedrich mengatakan bahawa parti politik ialah ‘satu

kumpulan manusia yang menjalankan satu ketetapan tentang keselamatan atau

menetapkan pemimpin kerajaan dengan ketetapan yang lain untuk ahli-ahli politik dalam

parti melalui kawalan, pandangan dan faedah yang memberikan kebaikan’. Joseph La

Palombara dan Myron Weiner menekankan satu organisasi yang mementingkan

m/s: 4



kestabilan dan penekanan meneruskan kestabilan pirnpinan. Roy Macridis pula

mengatakan parti politik sebagai alat untuk mendapatkan kuasa. Definisi Leon Epstein

hampir sama dengan definisi Giovani Sartori. Kedua-dua mereka menekankan kumpulan

politik yang ada pilihanraya. Definisi mereka terlalu simple dan tidak menyatakan

bahawa parti itu dapat bergabung atau tidak.

Sementara itu, Joseph Schumpeter yang dikenali sebagai antagonis dalam

kepentingan awam telah memberikan definisi mengenai parti politik yang dikatakan

memerlukan kecekalan untuk mendapatkan kuasa bagi mendapat faedah politik;

A party is a group whose members propose to act in concert in the competitive

struggle for power.... Party and machine politicians are simply the response to

the fact that the electoral mass is incapable of action other than in a

stampede, and they constitute an attempt to regulate political competition

exactly similar to the corresponding practice of a trade association.

(Schumpeter 1976:283)

Semua definisi ini berteraskan konsep demokrasi yang sering diutarakan dalam

sistem politik Dunia Barat. Bagi al-Imam al-Mawdudi (1968:33), demokrasi Barat

berasaskan pandangan majoriti tetapi dalam penggubalan undang-undang, hanya

segelintir kecil daripada mereka yang terlibat. Mereka mewakilkan kedaulatan mereka

kepada orang lain. Wakil-wakil inilah yang berkuasa memaksa rakyat dengan

memisahkan nilai-nilai akhlak daripada corak kehidupan yang lain. Melalui pemisahan

ini, wakil-wakil yang terpilih mudah menyelewengkan kuasa dan menipu rakyat. Namun

kenyataan ini bukanlah bererti al-Mawdudi menolak system demokrasi secara total. Bagi

beliau, sistem pemerintah Islam gabungan serta jalinan antara teokrasi dan demokrasi.

Dalam kitabnya, “Political Theory of Islam”, beliau menegaskan bahawa prinsip sistem

negara Islam ialah teokrasi (ketuhanan). Ini kerana teokrasi dapat menerima dan

m/s: 5



mengiktiraf “The Divine Commandments are the civil laws” dan Allah mempunyai kuasa

mutlak ke atas negara dan kerajaan.

3. JENIS-JENIS PARTI POLITIK

K.Ramananthan (1992:192) menyatakan jenis parti politik dapat dibahagikan kepada dua,

iaitu Parti Elitist dan Parti Mass. Elitist adalah parti yang mempunyai ahli yang terhad.

Parti disusun oleh ahli profesional yang bergiat semasa pilihanraya. Selepas pilihanraya

parti ini dikendalikan oleh ‘skeleton staff’ - kakitangan dari golongan yang kecil.

Penyertaan rakyat selepas pilihanraya dikurangkan. Parti elit adalah parti politik yang

terdiri daripada ahli elit masyarakat, khususnya ahli parlimen, yang bersetuju untuk

bekerjasama secara politik dalam semangat prinsip-prinsip dan tujuan tertentu. Edmund

Burke pada tahun 1770 merupakan sarjana awal yang memperkenalkan konsep Elit Parti.

Sementara itu, Maurice Deverger (1972) telah menyatakan ciri-ciri Elit Parti tersebut.

Bentuk pihak elite sebagai taksonomi ahli elite khususnya dalam situasi di mana

seorang individu sebagai ahli politik yang dapat menggerakkan parti tersebut tanpa

mengharapkan sokongan penduduk yang besar. Elite dalaman parti boleh terbentuk di

parlimen dan kuasa politik yang berasal dari para individu anggotanya. Elite parti lebih

praktikal tidak ada struktur tambahan-parlimen dan yang umumnya lebih fleksibel

daripada pihak massa. Parti Elit dikatakan boleh bergerak dengan sendiri dan pihak

oposisi yang lebih kuat membayangkan bahawa struktur mereka sering longgar dan

bahawa dasar perjuangan mereka boleh dipertikaikan secara dalaman kerana sering

berlaku perselisihan antara ahli. Duverger menyatakan, dalam parti elit "ahli Parlimen

memainkan peranan utama".

m/s: 6



Pihak Elite berbeza dengan Parti Massa yang sebahagian besar terdiri daripada

"massa" daripada orang awam. Pihak massa dilihat lebih demokratik, seperti

desentralisasi parti liberal, atau lebih besar tetapi berpusat dan dikawal seperti Nazi atau

parti komunis; ini kadang-kadang dikelaskan secara berasingan. Elite parti, walaupun

asal mereka di elit, tidak perlu menjadi elitis dan mungkin mewakili ideologi apa pun.

Sebagai contoh, ada elit parti yang menyokong ideologi pelbagai dan saling bertentangan

sebagai liberalisme klasik, nasionalisme dan Premier / Elitisme. Sebuah contoh

terkemuka sistem politik yang didasarkan pada parti elit adalah Caps Hats dan pihak-

pihak di Sweden selama Age of Liberty (1719-1772).

Sementara itu, Massa Parti adalah sebuah parti yang dianggotai oleh rakyat jelata.

Parti ini, terutamanya di negeri komunis dan sosialis, bergerak aktif sepanjang tahun,

menjalankan kegiatan seperti sukan, contohnya ialah parti keADILan di Malaysia.

Biasanya menetapkan kader parti yang relatif adalah sejumlah kecil pengikut parti. Parti

berasaskan massa, di sudut lain, menyatukan ratusan ribu pengikut, kadang-kadang

jutaan. Tetapi jumlah ahli bukan satu-satunya kriteria daripada sebuah parti berasaskan

massa. Faktor penting ialah bahawa seperti usaha pihak pemimpin untuk sentiasa berada

bersama rakyat dan mengabdikan diri pada seruan kepada massa. Beliau cuba untuk

menetapkan tidak hanya orang-orang yang berpengaruh atau terkenal atau orang-orang

yang mewakili kumpulan-kumpulan berkepentingan khusus melainkan setiap warga

negara yang bersedia untuk bergabung dengan parti.

4. KEBAIKAN DAN KEBURUKAN PARTI POLITIK

Setiap parti politik mempunyai kebaikan dan keburukannya. Kebaikan parti politik ialah:

(1) Mendisiplinkan masyarakat. – dengan adanya parti politik, ahli di dalam

sesebuah parti politik itu akan lebih berdisiplin kerana terikat dengan

m/s: 7



perlembagaan parti dan perlu mengikut prosedur tertentu untuk membuat

sesuatu tindakan.

(2) Dapat menjadi parti yang lebih baik - contohnya parti yang pada

permulaan ditubuhkan tidak bagus, tetapi dengan sokongan rakyat ia akan

menjadi lebih bagus pada masa akan datang.

(3) Melahirkan bakal pemimpin negara. – parti politik bukan semata-mata

untuk memperjuangkan ideologinya, malah turut melahirkan bakal

pemimpin di mana mereka yang berkaliber dan berkarisma akan di

dedahkan dengan dunia politik sebenar apabila diperlukan untuk memberi

ucapan dan membuat sesuatu keputusan yang besar untuk kebaikan

partinya.

(4) Dapat mewujudkan sebuah kerajaan dan mentadbir negara dengan lebih

berkesan. – kewujudan parti politik adalah untuk menubuhkan sebuah

kerajaan pemerintah. Sekiranya ada parti yang menang di dalam

pilihanraya umum maka, parti tersebut layak menjadi parti pemerintah

bagi penggal tersebut. Segala ideologi, manifesto dan dasar parti tersebut

akan menjadi dasar kerajaan dan ahli kepada parti tersebut sudah pasti

akan mendapat manfaatnya begitu rakyat jelata. Pentadbiran parti politik

juga akan berubah menjadi pentadbiran kerajaan di mana segala dasar

mereka akan bertukar menjadi dasar negara.

(5) Membantu memperjuangkan kehendak ahli dan masyarakat. – ini

bermaksud sebuah parti politik yang mempunyai ideologi dan dasar yang

baik sudah tentu mampu menarik ramai masyarakat untuk menyertainya

dan akan memperjuangkan kehendak ahli di dalamnya. Jika sebuah parti

itu tidak mempunyai ideologi dan dasar yang baik, pasti tidak akan

mendapat sokongan rakyat.

(6) Mampu mempengaruhi rakyat – sesebuah parti yang sudah begitu lama

ditubuhkan akan mudah dikenali rakyat berbanding yang baru ditubuhkan,

di dalam hal untuk mempromosikan lambang parti, sebuah parti yang

m/s: 8



sudah begitu teguh dan lama kewujudannya tidak mempunyai masalah,

namun berbeza dengan sebuah parti yang baru. Mereka harus

mempromosi dengan hebat agar rakyat yakin dan percaya dengan parti

tersebut.

Di samping kebaikan parti terdapat juga keburukan parti. Keburukannya ialah:

(i). Membuat masyarakat berpecah-belah. – jika dilihat, kemunculan parti

politik yang baru bukan sahaja menunjukkan wujudnya amalan demokrasi

malah akan menjurus kepada mobokrasi. Sekiranya sesuatu keputusan

pilihanraya yang telah diumumkan mendapati parti A menang dan

menewaskan parti B, sudah tentu ahli bagi parti B akan merasa marah dan

akan berlakulah kekecohan dan dan ini boleh menyebabkan masyarakat

berpecah-belah hanya kerana berbeza pandangan politiknya.

(ii). Keperluan rakyat diketepikan – hal ini jelas dilihat di mana-maman

Negara. Sekiranya parti yang memenangi pilihanraya umum mentadbir

ngara, selalunya keutamaan akan diberikan kepada kepentingan ahli parti

tersebut, dah lebih dasyat lagi ada juga menindas ahli sendiri demi

menjaga sebahagian golongan di dalam parti tersebut. Keperluan rakyat

jelata tidak akan diendahkan atau mungkin akan hanya melunaskan

kehendak dan permintaan rakyat apabila menjelang pilihanraya umum

akan datang untuk mendapat sokongan.

(iii). Wujud budaya menfitnah. – kewujudan beberapa parti politik di dalam

negara bukan sahaja mewarnai kemeriahan politik negara, malah akan

melihatkan kita wujud budaya fitnah menfitnah di antara parti-parti

politik. Parti politik ini akan cuba membuat kenyataan provokasi yang

mana boleh menimbulkan kemarahan ahli di dalam parti politik yang lain.

Maka parti politik yang difitnah akan membalas pula dengan perkara yang

sama. Maka berlakulah budaya fitnah menfitnah.

m/s: 9



(iv). Wujud ketidakstabilan jika terdapat banyak parti dalam sesuatu negara.-

apabila wujud budaya fitnah menfitnah, berlaku lah ketidakstabilan politik

Negara dan ini mampu menggugat ekonomi negara kerana pelabur asing

enggan melabur di dalam negara. Berita palsu yang disampaikan oleh

sesebuah parti akan menyebabkan keadaan ekonomi negara terjejas.

(v). Sukar mendapat sokongan padu rakyat. – Jika sebuah parti yang

bertanding di dalam pilihanraya umum tidak begitu dikenali rakyat, maka

rakyat tidak akan mengundi parti tersebut.

5. KESIMPULAN/PENUTUP

Daripada apa yang telah dibincangkan di atas, parti politik dapatlah disimpulkan

sebagai satu organisasi untuk mencapai dan memegang kuasa menerusi pilihanraya.

Perkataan parti digunakan untuk semua kumpulan organisasi yang mencari kuasa politik

sama ada dengan pengundian secara demokrasi atau revolusi. Kewujudan parti politik

menunjukkan amalan demokrasi itu masih diterima di dalam sesebuah negara. Namun

begitu jika ianya tidak dikawal maka boleh berlakunya mobokrasi. Secara umumnya

terdapat dua jenis parti politik iaitu Parti politik Elitis dan Parti politik Massa. Namun

begitu, jika dibandingkan dengan Malaysia yang mempunyai berbilang kaum, Jenis parti

politik ini boleh dikembangkan lagi kepada parti politik berdasarkan agama, bangsa dan

berbilang bangsa. Parti politik yang berdasarkan agama boleh dirujuk kepada parti politik

seperti Parti Islam Semalaysia (PAS) dan UMNO, MCA dan MIC. Manakala parti politik

yang berdasarkan bangsa/kaum boleh merujuk kepada parti politik di Sabah dan Sarawak.

Parti politik yang berdasarkan berbilang kaum adalah seperti DAP, PPP, GERAKAN,.

m/s: 10



BIBLIOGRAFI

K.Ramananthan, C.B. 1992. Konsep Asas Politik. Cetak ulang. Kula Lumpur. Penerbit: Dewan Bahasa dan Pustaka. Joseph Lapalombara and Jeffery Anderson.1992. Political Parties. Dlm. John Paynter, M. E. Hawkesworth, Maurice Kogan (pnyt.) Encyclopedia of government and politics, hlm. 393-394. Penerbit: Publisher Routledge. Al-Mawdudi.1968. Nazhoriyah al-Islam al-Siyasiyah, Dimasyq. Penerbit: Dar-al-Fikr. Maurice Deverger. 1972. Party Politics and Pressure Groups: A Comparative Introduction, Robert Wagoner (trans.). Penerbit: Nelson, London.

m/s: 11

parti politik & jenisnya

Documents