BAHAGIAN TERAS : REKA BENTUK DAN TEKNOLOGI

BAB 1 : Reka bentuk dan Penghasilan Projek

BAB 2 : Elektronik

BAB 3 : Lukisan Teknik

BAB 1: REKABENTUK DAN PENGHASILAH PROJEK

1.1 FAKTOR REKABENTUK

1.1.1 Faktor Utama Reka Bentuk

a. Reka bentuk bermaksud suatu usaha membuat susunan bahan secara terancang untuk menghasilkan suatu produk baru.

b. Terdapat beberapa faktor dalam memilih reka bentuk iaitu

1. fungsi – berfungsi kepada pengguna

2. rupa bentuk - menarik perhatian

3. kesesuaian bahan – bahan murah dan senang didapati

4. kaedah pembinaan – cepat dan mudah dibina

5. tahan lasak dan tak mudah rosak

6. kos produk berpatutan

7. kemasan menarik dan bersesuaian

8. keselamatan – tak membahayakan pengguna

9. bernilai komersial

1.2 JENIS BAHAN DAN PENGIKAT

1.2.1 Saiz, Sifat dan Penggunaan Bahan

Terdapat beberapa jenis bahan seperti aluminium, keluli lembut,perspek dan pvc.

1. Aluminium :- Diperbuat daripada bauksit- Digunakan dalam pembuatan kenderaan, tin minuman.- Sifatnya lembut, ringan, mudah dipotong dan mudah

dibentuk.- Saiznya : 91.4 cmX182.8 cm dan 122 cmX244 cm.

2. Keluli Lembut- Diperbuat daripada campuran besi dan karbon.- Digunakan dalam pembuatan paku, dawai, tin dan pintu

pagar.- Mudah dibentuk dan dipotong- Saiznya : 609.6 cmX13 cm dan 609.6 cmX91.4 cm

3. Perspek

- Digunakan dalam pembuatan nombor plat kenderaan, peti surat dan cenderamata

- Sifatnya bersih dan mudah dipotong

- Saiz : 122 cmX244 cm dan 61 cmX 122 cm

4. PVC (polyvinyl chloride)

- Dalam bentuk paip nipis dan tebal.

- Saiz : 13 mm, 19 mm dan 25 mm

Kelebihan dan kelemahan bahan : BAHAN KELEBIHAN KELEMAHAN

Alumi

nium

•Ringan. Tak berkarat•Mudah dipotong dan dibentuk

•Sukar dipateri•Tak tahan asid

Keluli Lembut

•Lebih teguh dan boleh dipateri

Berat, mudah karat

Perspek Ringan, mudah dipotong dan dibentuk

Tak kalis haba,

Mudah pecah

PVC Ringan, tak berkarat, murah, mudah dipotong

Tak kalis haba, mudah pecah

1.2.2 JENIS-JENIS PENGIKATPengikat ialah bahan yang digunakan untuk

mencantumkan bahagian tertentu.1. Ribet- Buat cantuman kekal pada projek- Diperbuat daripada kuprum, keluli dan aluminium- Saiz: 2.4mm, 3.2mm, 4.0mm, 4.8mm- Panjang ribet ialah 3mm, 6mm atau 1cm

2. Glu Panas- Mencantum komponen kekal- Mudah digunakan kerana cepat mencair dan

cantuman yang kukuh.- Dicair menggunakan hot glue gun

3. Skru Benam Sendiri- Untuk mencantum kepingan nipis seperti logam, kepingan

perspek dan papan lapis- Saiz : antara 6mm hingga 63mm

1.3 ALATAN TANGAN DAN MESIN

1.3.1 Nama dan Fungsi Alatan Tangan

Pisau pemotong perspek

Digunakan untuk memotong perspek

Gandin getah Untuk mengetuk kepingan logam

Bagi mengelakkan calar dan kemek

Penebuk pusat

Mempunyai mata bersudut 60°

Fungsinya untuk membuat tanda pada logam sebelum digerudi

Rivetter Alat khas memasang ribet

Kerja meribet dilakukan pada kepingan logam, papan lapis, kanvas dan kulit

Hot glue gun

Untuk memanaskan glu panas

Memerlukan 3 – 5 minit untuk dipanaskan

Staple Gun

Untuk merekat fabrik seperti kain, kanvas,PVC dan kulit.

1.3.2 NAMA DAN FUNGSI MESIN MUDAH ALIH

1. Mesin Gergaji Jig- Digunakan untuk kerja memotong bentuk lengkung,

bulat, dan persegi - Bahagian utama gergaji jig adalah :

a. Mata gergaji – memotong kayub. Motor – menggerakkan gergaji

2. Cordless Screw Driver- Fungsinya memasang/menanggalkan skru- Bahagian utama :

a. Bindu – memegang mata pemutar skrub. Pelaras putaran – mengubah arah putaran binduc. Mata pemutar skru – untuk memasang skru

3. Sander

- Untuk melelas dan menghasilkan permukaan yang licin, cantik dan rata.

- Ada dua jenis sander :

a. Finishing sander – untuk kerja ringan, hasilkan lelasan lebih halus dan licin

b. Belt and disc sander – untuk kerja kasar, melelas bahagian tepi dan hujung permukaan

- Bahagian utama sander :

a. Tapak – tempat bahan pelelas dipasang

b. Tuil pelaras – melaraskan gerakan tapak sander

1.3.3 MENGGUNAKAN DAN MENYENGGARA MESIN

Mesin mudah alih

Kerja-kerja senggaraan

Mesin gergaji jig

Bersihkan mata, tapak dan motor mesin gergaji

Ketatkan skru jika longgar

Cordless screw driver

Cas bateri selepas digunakan

Bersihkan dengan semburan udara mampat

Sander Bersihkan dengan semburan udara mampat

Tukar pelelas jika telah haus atau terkoyak

LANGKAH DALAM PROSES REKA BENTUK

LANGKAH 1 : Lukisan Projek

LANGKAH 2 : Pembinaan

LANGKAH 3 : Kemasan

Lakaran rekabentuk

Mendimensi lakaran Menilai/pilih lakaran

LANGKAH 4 : Membuat kemasan

1.4 PROSES REKABENTUK 1.4.1 LUKISAN PROJEK

Lukisan projek memberikan maklumat lengkap sesuatu projek. Melalui lukisan, rupa bentuk projek, dimensi, bahan, teknologi pembuatan dan peralatan yang akan digunakan dapat dikenal pasti.

1. Membuat Lakaran Rekabentuk

a. Lakaran 3D

- memberi gambaran sebenar projek

- daripada lakaran 3D, panjang, lebar dan tinggi projek dapat diketahui

- lakaran 3D boleh dibuat melalui lakaran oblik dan lakaran isometrik

b. Lakaran 2D- menghuraikan lakaran projek dengan lebih terperinci- menunjukkan bentuk sebenar objek dalam dua pandangan, atau tiga pandangan iaitu pandangan atas(pelan), pandangan hadapan dan pandangan sisi.- lakaran 2D dilukis dalam unjuran ortografik

2. Mendimensi Lakaran- Menunjukkan ukuran sebenar projek- Ukuran perlu dibuat dengan tepat dalam unit

milimeter (mm).3. Menilai dan Memilih Lakaran yang Paling Sesuai- lakaran terbaik dipilih sesudah penilaian dibuat.

1.4.2 PEMBINAAN

1. Mengukur- Ukur dengan peralatan seperti pita pengukur, pengukur keluli,

pensil dan sesiku L2. Menanda- Peralatan menanda adalah pisau penanda, pensil, penggarit

dan penebuk pusat.- Bagi mengelakkan kesilapan pemotongan bahan dan

rekabentuk.3. Memotong- Peralatan memotong ialah gergaji besi, gunting besi dan

pemotong perspek.4. Membentuk- Membentuk dilakukan sebelum bahagian projek dipasang- Aktiviti membentuk ialah melengkung, melipat dan

membengkok

5. Mencantum

- Proses memasang bahagian yang telah dipotong dan dibengkokkan

- Kerja-kerja mencantum ialah meribet, melekat dan menskru

1.4.3 KEMASANKemasan dilakukan supaya projek kelihatan cantik,

tahan lama, berkualiti dan selamat digunakan

ALAT KEMASAN1. Pengikis- Fungsinya mengikis permukaan bagi

membuang cat lama dan tanda mengelupas.2. Berus cat - Kegunaan untuk menyapu cat - Saiz ditentukan oleh kelebaran berusnya- Penggunaan saiz berus adalah berdasarkan

saiz ruang yang akan dicat

3. Berus Syelek

- Kegunaan untuk menyapu varnis, lekar, tona kayu dan syelek- Ada dua jenis iaitu berus jenis tangkai buluh dan jenis tangkai kayu

4. Kertas Las- Digunakan untuk melicinkan permukaan bahan- Dibezakan mengikut kekasaran dan kehalusannya- Kertas las dan grednya:

Gred Kasar/Halus

00 Paling halus

0 Halus

1 Sederhana

2 Kasar

3 Paling kasar

5. Tepung Penyumbat- Digunakan untuk menutup liang-liang atau celahan pada kayu- Dibancuh dengan air. Tujuannya supaya projek kelihatan kemas

BAHAN KEMASAN – Mencantikkan projek/tahan lama

A. Cat Licau (cat kilat)- Menghasilkan permukaan licin, berkilat dan kalis air- Sesuai untuk kemasan luaran- Bahan pelarutnya ialah turpentin

B. Cat Sembur- Menggunakan penyembur, cepat kering

C. Syelek- Ada dua jenis iaitu bentuk kepingan dan cecair- Tidak tahan haba dan tidak kalis air- Bahan pelarutnya adalah spirit metil

D. Varnis- Kalis air dan haba- Hasilkan kemasan yang berkilat

E. Tona Kayu- Kalis air dan haba- Hasilkan kemasan yang cantik dan berkilat

F. Semburan Lekar Jernih- Kalis air dan kalis haba, ianya cepat kering

G. Pelekat- Pelbagai warna, bentuk dan corak- Kebanyakan pelekat mempunyai glu

1.4.4 MEMBUAT KEMASAN1. Apabila membuat kemasan pada projek pastikan

perkara berikut dipatuhi :

a. Permukaan yang nak disapu mestilah bersih, bebas dari habuk, minyak atau karat

b. Gosok dengan kertas las jika permukaan kotor, berkarat atau kasar

c. Goncangkan tin atau bekas cat atau varnis sebelum digunakan

d. jika guna cat semburan, sila sembur pada jarak 30cm dari projek

e. Pastikan kemasan kering sebelum dicat berikutnya

f. Sapu cat sehala sahaja mengikut urat kayu

1.5 REKABENTUK PROJEK1.5.1 PERNYATAAN MASALAH ATAU KEPERLUAN

A. Mengenalpasti Masalah Atau Keperluan- Supaya jalan penyelesaian dapat dicari

B. Mengumpulkan Maklumat Atau Data- Maklumat yang perlu dicari ialah rupa bentuk projek, bahan

digunakan, saiz projek dan teknologi yang digunakan- Cara mengumpul maklumat ialah :

1. memerhatikan projek sedia ada

2. lawatan

3. perbincangan, meneliti bahan bacaan

4. internet

C. Menentukan Kriteria Reka Bentuk- Boleh berfungsi, mudah dibina- Selamat digunakan, kukuh dan stabil serta bernilai komersil

D. Menyenaraikan Alternatif Penyelesaian Dalam Bentuk Lakaran

- Melakarkan beberapa jenis dan bentuk lakaran

1.5.2 Perancangan, Pembinaan dan Pengubahsuaian

A. Menentukan dan Merancang Pembinaan Projek

B. Menyediakan Jadual Kerja

C. Menyenaraikan Alatan Tangan, Bahan dan Mesin yang Diperlukan

D. Membina Projek Berdasarkan Lukisan Kerja yang Dipilih

E. Menguji dan Menilai Projek

F. Mengubahsuaikan Projek

1.5.3 PendokumentasianA. Mengumpulkan dan Merekodkan Maklumat Projek- Maklumat yang disimpan ialah:

a. pernyataan masalah

b. lakaran projek

c. lakaran projek yang dipilih

d. senarai bahan, alatan dan mesin yang digunakan

e. jadual kerja

f. data pengujian dan penilaian

g. maklumat pengubahsuaian

h. kos projek

B. Mengira Kos Pengeluaran Projek

Cara mengira kos pengeluaran :

Kos Pengeluaran : Kos Bahan + Kos Upah + Kos Overhead

Contoh Pengiraan :

a. Kos bahan : RM8.25

b. Kos upah : RM14.95

c. Kos Overhead : RM0.70

Maka kos pengeluaran : Kos bahan+kos upah+kos overhead

C. Membuat Persembahan Projek- Kandungan persembahan ialah :

a. nama projek

b. lakaran rupa bentuk projek

c. fungsi projek

d. bahan, alatan dan mesin

e. anggaran kos projek

f. tempoh masa pembinaan projek

g. teknologi yang digunakan

BAB 2 : ELEKTRONIK

2.1 NAMA, SIMBOL DAN FUNGSI KOMPONEN ELEKTRONIK

2.1.1 Diod Pemancar Cahaya (L.E.D)

A. CIRI-CIRINYA :- Dibuat dari bahan semikonduktor- Tidak mempunyai filamen dan membenarkan arus mengalir

satu arah sahaja- Mempunyai kaki anod dan katod

Diod pemancar cahaya

Kaki katod Kaki anod

• Kaki yang pendek

• cas negatif

•Berhampiran permukaan rata dan bersambung dengan bahagian bentuk bendera

•Kaki yang panjang

•Cas positif

•Berhampiran permukaan tidak rata

B. FUNGSI DIOD PEMANCAR CAHAYA- Berfungsi menukar arus elektrik kepada cahaya- Cahaya terhasil digunakan sebagai penunjuk isyarat dalam

alat seperti radio, televisyen dan komputer

C. KEBAIKANNYA- Isyarat cahayanya terang dan jelas - Menggunakan arus elektrik yang rendah- Tahan lama

2.1.2 PerintangA. CIRI-CIRI- Ada 2 jenis iaitu perintang tetap dan perintang

boleh laras- Tidak mempunyai kekutuban(tiada positif atau

negatif)B. FUNGSI- Mengawal dan mengehadkan aliran arus

elektrik di dalam litar dan untuk mendapatkan susutan voltan dalam litar

- Biasanya digunakan dalam pembinaan kebanyakan alat elektronik seperti litar radio, televisyen dan komputer

C. JENIS PERINTANG1. Perintang Tetap

- nilai rintangannya adalah tetap/tak boleh diubah.- ada 2 jenis perintang tetap ; iaitu perintang karbon dan perintang lilitan dawai- perintang karbon dibuat daripada serbuk karbon disalut penebat di luarnya- perintang lilitan dawai dibuat daripada lilitan dawai halus

2. Perintang Boleh Laras- nilai rintangannya boleh berubah- ada dua jenis iaitu reostat dan meter upaya- reostat dibuat dari lilitan dawai- meter upaya dibuat dari serbuk karbon- contoh alat yang menggunakannya ; mengawal suara dan cahaya dalam tv, radio dan komputer

Simbol perintang tetap: atau

D. UNIT ASAS NILAI RINTANGAN- Nilai rintangan disukat dalam unit ohm. Simbol bagi

ohm adalah Ώ

- Perintang yang mempunyai nilai rintangan rendah akan membenarkan arus elektrik yang tinggi mengalir dalam litar. Begitulah sebaliknya.

Unit asas 1 ohm Ώ

1 kilo ohm (kΏ) 1000 ohm

1 mega ohm (mΏ) 1000 k ohm atau 1,000,000 ohm

E. MEMBACA NILAI PERINTANG TETAP

- Nilai rintangan perintang dapat diketahui dengan melihat jalur berwarna pada badan perintang.

- Jalur ini mewakili nilai tertentu untuk mengira nilai rintangan dalam perintang.

- Perintang tetap juga mempunyai nilai had terima.

- Had terima adalah kadar nilai rintangan yang boleh berubah pada sesuatu perintang

- Kod Warna Perintang :

KOD WARNA PERINTANG

Warna Jalur Warna Nombor

Hitam 0

Perang (coklat) 1

Merah 2

Jingga (oren) 3

Kuning 4

Hijau 5

Biru 6

Ungu 7

Kelabu 8

putih 9

- Kadar had terima :

KOD WARNA PERINTANGWarna Jalur Keempat Peratus Had Terima

Emas 5 %

Perak 10 %

Tiada jalur 20 %

Kaedah menentukan nilai Rintangan perintang

tetap

2.1.3 SUIS- Diperbuat daripada bahan penebat seperti plastik atau

bakelit.A. Fungsi – menyambung atau memutuskan aliran elektrik di

dalam litar.- Apabila suis ditutup (on), litar akan bersambung dan arus

elektrik mengalir.- Apabila suis dibuka (off), litar akan terputus dan elektrik tidak

mengalir.B. JENIS SUIS

i. Suis togel- Apabila suis ditolak, maka arus elektrik akan mengalir dalam

litar dan begitulah sebaliknya.ii. Suis tekan buka

- Apabila suis ditekan, arus elektrik tidak dapat mengalir dan begitulah sebaliknya

- Biasanya digunakan pada litar mentol dalam kenderaan dan mentol peti sejuk.

iii. Suis tekan tutup

- Arus elektrik dapat

mengalir apabila punat suis ditekan dan apabila dilepaskan, arus terputus.

- Biasanya digunakan dalam litar elektrik

2.1.4 Kapasitor

A. Ciri- ciri- Juga dikenali sebagai pemuat- Diperbuat daripada dua jenis plat iaitu plat pengalir

dan plat penebat.- Bahan penebat untuk simpan cas elektrik

dinamakan dielektrik. Contoh bahan penebat ialah mika, kertas, seramik dan udara.

B. Fungsi - Berfungsi untuk menyimpan dan membuang cas

elektrik.- Keupayaan untuk meyimpan dan buang cas ini

disebut sebagai kapasitan

C. Jenis-Jenis Kapasitora. Kapasitor Berkutub- Ada 2 kaki yang berlainan kutub- Kaki yang panjang adalah kaki positif- Kaki yang pendek adalah kaki negatif- Badan kapasitor yang bersaiz besar boleh simpan

lebih banyak cas elektrik- Contoh kapasitor berkutub :

i. Kapasitor elektrolitikii. Kapasitor tantalum

b. Kapasitor Tanpa Kutub- Ada 2 kaki sama panjang dan tak berkutub- Contoh kapasitor tanpa kutub :

i. Kapasitor seramikii. Kapasitor mika

UNIT ASAS NILAI KAPASITAN

1. Nilai kapasitan adalah keupayaan sesuatu kapasitor menyimpan cas elektrik

2. Nilai kapasitan sesuatu kapasitor disukat dalam unit Farad dengan simbol F.

3. Contoh unit kapasitan adalah mikro Farad (uF).

4. Semakin tinggi nilai kapasitan sesuatu kapasitan, semakin banyak cas yang boleh disimpan

5. Kapasitor yang bernilai tinggi, ambil masa yang lebih lama untuk simpan dan buang cas.

Unit Asas = 1 mikro Farad (uF)

1 000 000uF = 1 Farad

1 000 000 000 nano Farad (nF) = 1 Farad6. Kapasitor yang nilai kapasitannya rendah hanya boleh simpan

cas elektrik yang sedikit.

2.15 TransistorA. Ciri- ciri

1. Dibuat daripada bahan semikonduktor(separa pengalir) seperti silikon atau germanium.

2. Transistor mempunyai 3 kaki yang berlainan iaitu kaki C, B dan E.

3. Fungsi kaki transistor seperti jadual berikut :

Kaki Maksud Fungsi

C Pemungut Menerima arus elektrik dari punca positif bateri

B Tapak Mengawal arus elektrik dari kaki C ke kaki E

E Pemancar Mengeluarkan arus untuk kembali ke punca negatif

B. Fungsi1. Berfungsi untuk meninggikan arus, voltan, kuasa dan menjadi

suis kawalan

C. Jenis Transistor

1. Transistor NPN- Transistor ini ada kod pengenalan yang ditanda pada

bahagian badannya seperti CS9013, CS 9018, BC107, BC108, BC109

- Arah anak panah pada kaki simbol transistor NPN mengarah ke luar

- Dibina daripada susunan bahan berikut :

NEGATIF POSITIF NEGATIF

N P N

- Simbol transistor NPN seperti berikut :

C

B

ENPN

2. Transistor PNP- Ada kod pengenalan pada badannya seperti

CS9012 TIP 30 dan 2 SA 671- Arah anak panah transistor PNP mengarah ke dalam- Transistor ini dibina daripada susunan bahan seperti

berikut :

POSITIF NEGATIF POSITIFP N P

- Simbol transistor PNP seperti berikut : - Simbol transistor PNP seperti berikut :

C

B

EPNP

2.1.6 BUZER

A. Ciri- ciri- Digunakan untuk mengeluarkan isyarat bunyi penggera- Di pasang pada jam elektronik dan kereta serta motosikal

B. Fungsi- Berfungsi menukarkan gelombang elektrik kepada

gelombang bunyi.- Ada 2 jenis buzer iaitu seperti berikut :

BUZER PIEZO BUZER ELEKTROMAGNET

• menghasilkan nada bunyi yang nyaring•Berkutub positif dan negatif• memerlukan voltan antara 1.5 V – 12 V untuk berfungsi

• hasilkan nada bunyi yang rendah• tiada kutub• memerlukan voltan antara 6 V – 12 V untuk berfungsi

- Simbol buzer piezo adalah seperti berikut :

2.1.7 KOMPONEN AKTIF DAN KOMPONEN PASIF

- Komponen elektronik boleh dikategorikan kepada 2 kumpulan utama iaitu :

a. Komponen aktif

b. Komponen pasif- Contoh komponen aktif adalah :

a. Diod pemancar cahaya

b. Transistor

c. Buzer- Contoh komponen pasif adalah :

a. Perintang

b. kapasitor

KOMPONEN AKTIF KOMPONEN PASIF

• komponen ini boleh bertindakbalas apabila menerima arus elektrik. Bertindakbalas mengawal dan memproses isyarat elektrik•Digunakan untuk hasilkan produk utama litar seperti cahaya dan bunyi •Diperbuat daripada bahan semikonduktor seperti silikon dan germanium

• Komponen ini tak boleh menghasilkan tindakbalas apabila menerima arus elektrik•Menjadi pembantu untuk membolehkan komponen aktif berfungsi• diperbuat daripada bahan pengalir dan penebat seperti karbon dan mika

2.2 MEMBACA DAN MENTERJEMAHKAN LUKISAN SKEMATIK

- Litar elektronik dibina berdasarkan kepada lukisan yang dinamakan lukisan skematik.

- Lukisan skematik adalah lukisan yang mengandungi maklumat cara komponen elektronik disambung di dalam litar.

- Komponen elektronik ini diwakili oleh pelbagai simbol tertentu yang perlu difahami oleh pelajar.

- Lukisan bergambar adalah lukisan yang menggunakan gambar rupa bentuk komponen elektronik.

2.3 PENGHASILAN PROJEK

2.3.1 Alatan Tangan

1. Playar Muncung Tirus

- Digunakan untuk membentuk kaki komponen, memotong wayar dan memegang benda kecil serta melakukan kerja di ruang yang sempit.

2. Pemotong Sisi

- Digunakan untuk memotong wayar dan kaki komponen setelah dipateri

3. Penjalur Wayar

- Digunakan untuk menanggalkan penebat wayar dan memotong wayar

- Ada dua jenis penjalur wayar iaitu :

a. penjalur wayar mudah

b. penjalur wayar berspring

4. Alat Pemateri Elektrik

- Digunakan untuk mencairkan bahan pateri ketika kerja pematerian.

- Dikelaskan mengikut kadar kuasa yang biasanya berkadar kuasa antara 15 hingga 30 watt

- Bahagian dan fungsi alat pemateri seperti berikut :

a. Kabel – bekalkan tenaga elektrik ke elemen pemanas

b. Pemegang – memegang alat pemateri

c. Elemen pemanas – memanaskan bit

d. Bit – mencairkan bahan pateri semasa kerja memateri

5. Penyedut Bahan Pateri

- Digunakan untuk menyedut bahan pemateri ketika kerja pembaikan litar

6. Set Pemutar Skru

- Digunakan untuk memasang atau menanggalkan skru beralur yang bersaiz.

PENYENGGARAAN ALATAN TANGAN- Penyenggaraan amat penting bagi

memastikan alatan tangan sentiasa bersih dan kemas.

1. 5 aktiviti penyenggaraan alatan tangan ialah : a. Aktiviti membuang karat – gunakan kertas lasb. Aktiviti meminyak – disapu minyak, elakkan karatc. Aktiviti membaiki – baikpulih kerosakand. Aktiviti membersih – supaya tahan lamae. Aktiviti menyimpan – mudah diambil jika perlu

2.3.2 MEMATERI- Memateri adalah proses sambung dan cantum

secara kekal menggunakan bahan pateri.

- Memateri digunakan untuk menyambung wayar dan mencantum kaki komponen.

A. Kelengkapan Pematerian

1. Pemegang Alat Pemateri

- Digunakan untuk memegang alat pemateri yang panas

2. Pemegang Bod Litar

- Digunakan untuk memegang bod litar yang mengandungi komponen elektronik

Bahan Pematerian1. Bahan Pateri- Bahan pateri adalah sejenis aloi yang dibuat daripada campuran logam

timah dan plumbum- Bahan pateri yang mencair akan mencantumkan kaki komponen pada

bod litar- Saiz bahan pateri adalah antara 0.8 mm dan 1.0 mm.- Bahan pateri mengandungi kandungan timah dan plumbum yang

berbeza seperti berikut :

Komponen bahan pateri serta cirinya :

JENIS BAHAN PATERI

TIMAH PLUMBUM CIRI

1 Gred 60/40 60% 40% Lembut

2 Gred 50/50 50% 50% Sederhana

3 Gred 40/60 40% 60% Keras

2. Fluks (bahan lakur)- Fluks adalah sejenis bahan kimia yang diisi ke dalam bahan

pateri.- Fluks akan mencair bersama bahan pateri apabila

dipanaskan.- Fungsi flaks :

a. mencegah terjadinya oksida pada permukaan logam bod litar yang dipateri

b. Membersihkan permukaan logam bod litar

c. Memudahkan pateri yang cair mengalir

3. Kertas Las- Kegunaannya :

a. membersihkan hujung bit yang dikotori karat

b. Membersihkan permukaan bod litar dan kaki komponen

- Kertas las yang sesuai digunakan adalah jenis halus

4. Span

- Kegunaannya untuk membersihkan hujung bit

- Span perlu dilembapkan sebelum diletakkan bersama pemegang alat pemateri

CARA MENGGUNAKAN ALAT PEMATERI ELEKTRIK YANG BETUL

1. Periksa kabel alat pemateri sebelum digunakan

2. Pegang alat pemateri dengan kedudukan kabel berada di sebelah luar tangan

CARA MEMBERSIHKAN ALAT PEMATERI YANG BETUL

1. Gosokkan bit alat pemateri dengan kertas las halus untuk membersihkannya

2. Panaskan bit alat pemateri dan salutkan hujungnya dengan kertas timah cair

3. Ratakan timah cair dihujung bit dengan menggosokkannya dengan span lembap

CARA MENYIMPAN ALAT PEMATERI YANG BETUL

1. Letakkan di tempatnya semula2. Jangan lilitkan kabel pada bit yang masih

panas

CARA MEMATERI DENGAN TEPAT, KUKUH, KEMAS DAN SELAMAT.

1. Pastikan alat pemateri telah cukup panas sebelum memateri.

2. Panaskan kaki komponen beberapa saat. Pegang alat pemateri dalam keadaan condong 30° dengan permukaan bod litar

3. Rapatkan bahan pateri pada bit dan kaki komponen yang sedang panas.

4. Alihkan bahan pateri dan biar alat pemateri pada kaki komponen untuk memastikan pateri masuk dalam lubang bod litar

2.3.3 MEMBUAT PROJEK ELEKTRONIK

LANGKAH 1: Membentuk kaki komponen

LANGKAH 2 : Memasang komponen berpandukan lukisan skematik atau lukisan bergambar

LANGKAH 3 : menyemak semula kedudukan komponen berpandukan litar skematik atau lukisan bergambar

LANGKAH 4 : memateri kaki komponen atau tamatan komponen

LANGKAH 5 : memotong kaki komponen yang berlebihan dengan kemas

LANGKAH 6 : menguji projek dan membuat pembaikan

LANGKAH 7 : membersihkan serta menyimpan alatan dan bahan

KENAPA PROJEK YANG SIAP GAGALBERFUNGSI ?

1. Komponen dipasang tanpa mengikut litar skematik dengan betul

2. Pemasangan kekutuban komponen yang salah

3. Kerja pematerian yang tak sempurna

4. Berlaku litar pintas

5. Komponen yang digunakan telah rosak

BAB 3 : LUKISAN TEKNIK3.1 PERALATAN DAN BAHAN LUKISAN TEKNIK

3.1.1 Mengenalpasti Penggunaan Alatan Lukisan Teknik

A. Pensil- Semua garisan dilukis dengan pensil- Pilih pensil yang sesuai grednya untuk buat garisan berlainan- Terdapat pelbagai gred kertas iaitu :

Pensil Gred Keras(mata keras) – 3H/2H

Kegunaan : membuat garisan ringan, misalnya garisan binaan, garisan panduan dan penghurufan.(garisan halus dan hitam)

Pensil Gred Sederhana(mata sederhana lembut) – H / HB

Kegunaan : membuat lakaran, penghurufan, tanda anak panah, garisan objek dan garisan tengah(garisan sederhana hitam)

Pensil Gred Lembut(mata lembut)

Kegunaan : untuk garisan tebal dan hitam

B. Pembaris- Digunakan untuk mengukur dan menandai jarak- Bahagian tepi terdapat ukuran metrik(sentimeter dan

milimeter)

C. Pemadam- Digunakan untuk menghilangkan tanda goresan pensil di atas

kertas.

D. Papan Lukisan- Dibuat daripada kayu lembut- Kegunaannya sebagai pengalas dan pemegang kertas

lukisan ketika melukis- Saiz papan ini adalah 60 cm X 80 cm.- Ada juga papan yang berlapik bahan bermagnet

E. Sesiku T- Digunakan bersama-sama dengan papan

lukisan untuk membuat garisan mengufuk dan garisan mendatar

- Dibuat daripada bahan plastik lutsinar- Mempunyai bahagian kepala dan bilah yang

bersudut 90°F. Sesiku Set- Digunakan untuk melukis garisan menegak

atau garisan condong yang berlainan sudutnya.

- Contohnya garisan bersudut 90°, 60° dan 30° boleh dilukis menggunakan sesiku set

G. Jangka Lukis- Digunakan untuk membina garisan bulatan atau garisan lengkok- Diperbuat dari keluli dan plastik- Biasanya pensil dipasang pada jangka lukis supaya kerja melukis dapat

dilakukan

H. Jangka Tolok- Digunakan untuk memindahkan ukuran jarak dari pembaris kepada

garisan yang dilukis- Mempuyai sepasang kaki yang berjarum tajam

I. Kertas Lukisan - Terdapat pelbagai saiz kertas lukisan- Biasanya saiz A3 (297 X 420 mm) digunakan di bengkel

J. Kertas Grid- Juga digunakan untuk membuat lukisan- Bersaiz 5mm x 10mm , mempunyai petak segi empat sama- Sesuai untuk melukis garisan lintang, garisan tegak dan garisan

condong 45° dalam lukisan objek

K. Kertas Isogrid

- Mempunyai petak bersudut 30° iaitu 5mm x 10mm

- Sesuai digunakan untuk membuat garisan tegak bersudut 30° dan lukisan isometrik

Kertas isogrid

3.2 JENIS GARISANJENIS GARISAN

BENTUK GARISAN

FUNGSI GRED PENSIL

1. Garisan binaan

Halus dan nipis

Garisan asas 2H

2. Garisan objek

Hitam dan tebal

Menunjukkan bentuk objek

HB

3. Garisan tersembunyi

Halus dan nipis

Menunjukkan bahagian terlindung

H

4. Garisan penengah

Halus dan nipis Menunjukkan pusat atau tengah bulatan

H

5. Garisan sempadan

Hitam dan tebal

Membuat garisan di luar lukisan

HB

3.2.1 melukis pelbagai jenis garisan

1. Garisan mendatar dilukis dengan sesiku T

2. Garisan menegak guna sesiku T dan sesiku set

3. Garisan condong lukis dengan sesiku set 30, 60 dan 45 darjah

4. Garisan binaan, objek dan tersembunyi dibuat supaya objek lukisan mudah difahami

3.3 UNJURAN ORTOGRAFIK

1. Unjuran