nota ringkas kaedah kerja kes

7/21/2019 Nota Ringkas Kaedah Kerja Kes

http://slidepdf.com/reader/full/nota-ringkas-kaedah-kerja-kes 1/8

Sejarah telah menbuktikan bahawa fenomena permodenan pasti akan mewujudkan

permasalahan sosial. Ini adalah kerana respon atau tindakbalas individu itu sendiri

terhadap pesekitaran sosial dan mereka terpaksa menghadapi kehidupan yang serba

mencabar. Bagi menangani permasalahan ini, pihak-pihak yang berwajib terpaksa

menhulurkan batuan. Cara yang terbaik untuk memberikan pertolongan ialah dengan

melahirkan pakar-pakar terutamanya dalam bidang sosial.

niknya keja sosial yang dianggap sebagai satu kerjaya ialah ia menpunyai kaedah-

kaedah yang berbe!a bagi setiap penyelesaian masalah. "aedah-kaedah ini

menjadikan prosedur dan proses kerja sosial mempunyai peringkat yang tertentu

setiapkali menjalankan intenversi.

#emiliki kemahiran sahaja tidak mencukupi untuk menjamin kecekapan seorang

pekerja sosial tanpa gabungan bersama ilmu pengetahuan dan nilai kerja sosial. ntuk

menganalisis masalah-masalah ,individu dan situasi, merancang kaedah intervensi

yang dapat merawat atau mengubah individu dan juga untuk melaksanakan teknik-teknik yang bersesuaian, ia memerlukan kepada aeas kefahahaman yang tinggi dan

meluas tentang teori-teori praktik kerja sosial serta pengetahuan tentang tingkah laku

manusia dalam persekitaran sosial.

$eori-teori banyak menbantu pekerja sosial mempraktikkan kerja dengan lebih

berkesan. Ia menjadikan satu acuan kepada pekerja sosial untuk mengaplikasikan

pengetahuan% nilai dan kemahiran kerja sosial kedalam situasi yang sebenar

bergantung kepada permasalahan yang dihadapi. Secara ringkasnya, sistem teori

memberi tiga sumbangan penting kepada pembangunan kerja sosial iaitu%

i. #enyediakan asas untuk menyatupadukan profesion kerja sosial.

ii. #enyediakan satu rangkaian teori-teori untuk praktik kerja sosial.

iii. #embantu menyatukan tradisi-tradisi dan kaedah-kaedah yang berbe!a yang

menbentuk rangka-rangka kerja sosial,seperti kerja kes, kerja kelompok, kerja komuniti

dan juga menyatukan disiplin-disiplin akademik yang berbe!a yang menjadi asas

kepada kerja sosial seperti disiplin sosiologi,psikologi dan sebagainya.

$eori ekologi ialah ilmu yang mengkaji hubungan diantara hidupan masyarakat iaitu

masyarakat manusia persekitaran. ntuk meningkatkan interaksi diantara individu danpersekitarannya, ia boleh dilakukan dengan menggunakan teori ini. Ia lahir daripada

konsep biologi dimana terdapat dua keadaan yang akan mempengaruhi tingkah laku

manusia iaitu tekanan luaran dan juga tekanan dalaman. &asil daripada kedua-dua

tekanan ini akan menbentuk tingkah laku mausia. 'Skidmore,et.al,())*+



Skidmore dan rakan-rakan juga menjelaskan bahawa teori ekologi juga telah memberi

sumbangan yang besar kepada bidang kerja sosial khususnya kepada tiga peringkat

sistem mikro yang merujuk kepada individu dan juga mengabungkan unsure biologi,

psikologi dan sistem sosial yang menberi kesan kepada individu. "edua sistem me!!o

yang merujuk kepada kumpulan kecil dan memberi kesan kepada individu seperti

keluarga,kelompok dan sosial kelompok. "etiga sistem makro yang merujuk kepada

kumpulan dan sistem yang lebih besar dari keluarga.

erman dan itterman '()),dalam Charles Bret,())*+ merupakan dua tokoh yang

banyak menyubang teori ekologi dalam prektik kerja sosial mengatakan bahawa

perspektif ekologi menyediakan satu penyesuaian dan pandangan yang bersifat evolusi

keatas tingkah laku manusia dalam proses pertukaran yang berterusan dengan elemen-

elemen persekitaran mereka. #anusia mengubah fi!ikal dan persekitaran sosial mereka

dan pada masa yang sama mereka juga diubah oleh persekitaran melalui prosesproses

yang berterusan iaitu penyesuaian dua hala.

$eori-teori psikologi merujuk kepada teori-teori yang berkaitan dengan personaliti,

pembangunan personaliti, struktur dan fungsi. /erubahan-perubahan yang wujud dalam

teori personaliti menyebabkan ahli-ahli teori mengambil berat tentang keadaan semula

jadi manusia dan tingkah laku individu. $eori ego psikologi misalnya banyak

menpegaruhi kerja kes dengan menbantu menyediakan asas untuk pembangunan

prinsip-prinsip operasi yang spesifik terutamanya dalam perawatan umum. $eori

modifikasi tingkah laku pula lebih merujuk kepada kaedah untuk menkaji tingkah laku

supaya dapat diubah. Simptom tingkah laku yang idpengaruhi adalah sama sebagai

tindak balas yang utama atau operan. #odel ini boleh dikatakan satu cabang teori

psikologi.

$eori elektik 'electic+merujuk kepada gabungan pelbagai teori yang tertentu untuk

diaplikasikan kedalam situasi yang sebenar. "ebiasaannya, pekerja sosial hari ini

menggunakan asas teori ini untuk menjalankan praktik kerja sosialnya sama ada

dengan individu , kelompok dan komuniti kerana ia lebih sesuai dan mencakupi

kesemua aspek.

0alam melaksanakan teori dan praktik kerja sosial, #orales dan Shefor '()11+membahagikan beberapa pendekatan yang boleh dan perlu dipraktikkan oleh

seseorang pekerja sosial. 2ntaranya ialah pendekatan kaedah tradisional '$raditional

practice method+ iaitu kaedah yang digunakan untuk menjadikan profesion kerja sosial

sebagai satu profesion yang unik. Ia meliputi kaedah kerja kes, kelompok, komuniti dan

organisasi, penyelidikan dan pentadbiran. Selain daripada itu juga mengadakan

intervensi keatas klien dan sistem klien lebih daripada satu tahap. Selain itu tedapat



pendekatan kaedah pelbagai '#ultimethod practice approach+iaitu kaedah yang

digunakan melalui komitmen dengan masyarakat dalam mengenal pasti kerja sebagai

satu profesion yang menpunyai satu pendekatan praktik yang bersepadu 'unifying

practice method+. /ekerja sosial melakukan intervensi yang pelbagai tahap dan corak

ke atas klien agar masalah sebenar klien dapat diselesaikan secara paling berkesan.

#isalnya ,jika pekerja sosial tidak dapat menyelesaikan masalah secara bersendirian

,rujukan perlu dibuat kepada organisasi atau pihak yang lebih sesuai untuk

menyelesaikan masalah tersebut dan mungkin akan melibatkan banyak pihak dan

kaedah.

Selain daripada itu ,pekerja sosial boleh menggunakan pendekatan kaedah

menyeluruh'eneralist prwctive approach+ iaitu satu kaedah yang muncul pada tahun

()3-an lagi. "aedah ini mengandungi dua kompenen dasar iaitu yang pertama,

pekerja sosial perlu mengambil kira situasi dan kedua situasi praktik akan menentukan

kaedah yang akan digunakan. /endekatan menyeluruh merupakan satu pendekatan

praktik kerja sosial yang bercirikan%

'a+ 4okus ke atas kedua-dua iaitu individu dan persekitaran.

'b+ /roses yang bermula dengan keunikan disituasi yang dibawa masuk oleh

klien,pemilihan teori yang bersesuaian untuk menerangkan situasi, mengaplikasi

strategi intervensi yang bersesuian dan komitmen yang ditunjukkan oleh kedua-kedua

pihak terutamanya oleh pekerja sosial.

/endekatan yang seterusnya yang boleh dimainkan oleh pekerja sosial ialah

pendekatan kepakaran 'specialist approach+. /endekatan ini adalah satu praktik yangbercirikan kepada aplikasi ilmu pengetahuan dan kemahiran yang terpilih ke atas satu

situasi praktik yang kecil skopnya. Ia juga berdasarkan kepada situasi praktik, populasi

yang menerima khidmat permasalahan sosial yang cuba diatasi dengan cara intervensi

semasa digunakan. /endekatan ini juga menggunakan kemahiran yang lebih

mendalam dan menjurus iaitu menggunakan satu kemahiran sahaja tetapi berkesan.

0alam kerja sosial terdapat empat proses yang digunakan untuk membantu

menyelesaikan sesuatu masalah yang dihadapi oleh individu dan keluarga. /roses-

proses tersebut ialah pengkajian, pengujian, intervensi dan penamatan.

'a+ pengkajian

/roses pertama yang digunakan oleh pekerja sosial seperti caregiver apabila bekerja

dengan individu ialah proses pengkajian atau study yang mana pekerja sosial ini akan

berjumpa secara bersemuka. 0i sini klien akan membentangkan atau mencurahkan

segala masalah yang dihadapi oleh mereka kepeda pekerja sosial. /ekerja sosial akan

mendengar segala pembentangan itu. /englibatan klien pada peringkat ini diperlukan



sepenuhnya kerana mereka merupakan individu yang menpunyai masalah. 5adi

mereka perlu terlibat dengan efektif. Selain itu,pekerja sosial perlu menjalinkan

hubungan yang erat dengan klien mereka. 0engan hubungan ini,pekerja sosial dan

klien dapat berkerjasama dalam menyelesaikan sesuatu masalah yang cuba diatasi.

Setelah pekerja sosial mengenali diri klien,pekerja sosial akan membawa klien mereka

kepada tahap-tahap yang seterusnya. /ada peringkat ini,klien akan membuat

keputusan sama ada mahu menerima atau tidak mahu menerima rawatan yang akan

diadakan.

/ada peringkat ini juga, pekerja sosial akan menfokuskan kepada keadaan masalah

dan persepsi klien serta aspek-aspek permasalahan lain yang timbul. /ekerja sosial

dan klien akan menberi pandangan secara tidak mendalam dalam penkajian ini.

Selepas itu, pekerja sosial akan mengumpul data-data dan maklumat-maklumat yang

mendalam tentang klien dan hasil daripada data-data tersebut akan digunakan untuk

peringkat proses yang seterusnya. 0ata ini berguna untuk penilaian yang menyeluruh

dan untuk keputusan rawatan kepada klien.

'b+ /enilaian

Selepas kata putus diberikan oleh klien dan mereka mahu menerima rawatan, maka

proses kedua akan diteruskan. /roses ini ialah penilaian. /enilaian bersifat secular atau

tidak henti-henti dan ia bersifat pusingan. /enilaian akan sering dilakukan keatas klen-

klien yang mendapatkan khidmat bantuan kerana pekerja sosial ingin tahu

perkembangan diri klien. /enilaian ini mengambil kira tentang perbe!aan klien serta

keperluan individu. Ia bermula dengan klien menyatakan masalah mereka kepada

pekerja sosial. 0ari sini pekerja sosial akan memahami masalah yang dikemukakanoleh klien dan seterusnya menumpukan kepada kekuatan, keupayaan, limitasi ,motivasi

serta peluang yang ada pada klien.

Selain itu, matlamat akan ditetapkan dan ia perlulah selari dengan keperluan yang

dikehendaki oleh klien dan kemudahan pekhidmatan yang ada. Sebelum meneruskan

kerja ini, pekerja sosial perlu mendapatkan persetujuan daripada klien. 5ika persetujuan

diperoleh maka pekerja sosial akan meneruskan proses yang seterusnya.

'c+ Intervensi

/roses yang ketiga pula ialah intervensi. Intervensi bermula dengan contact yang

pertama. Ia berdasarkan kepada keperluan-keperluan klien dan kemudahan

perkhidmatan yang ada. 0i sini pekerja sosial boleh menggunakan pelbagai bentuk

pendekatan yang ada untuk menbantu individu menyelesaikan masalah mereka.

/endekatan tersebut seperti pendekatan behaviorisme,pendekatan humanistic,

pendekatan psikodi-namik dan pendekatan kogniktif.



Selain itu,untuk menjalankan proses ini pekerja sosial perlu tahu tentang prinsip-prinsip

intervensi. /rinsip-prinsip intervensi ialah hak klien dalam menentukan arah

tindakannya, penerimaan diri klien itu sendiri, merujuk kepada kekuatan klien,

menbantu klien membantu diri mereka sendiri dan berkongsi maklumat serta

pengetahuan dengan klien.

0isamping itu, kemahiran-kemahiran intervensi juga mengambil kira tentang kemahiran

menemu duga, merekod, menulis surat dan merujuk kepada lain-lain agensi dan

perkhidmatan. 0engan adanya kemahiran-kemahiran seperti ini ia dapat menbantu

pekerja sosial bekerja dengan individu lebi baik lagi.

'd+ /enamatan

/roses yang keempat pula ialah penamatan iaitu menamatkan atau mengehadkan

proses yang telah dimulakan. /enamatan proses diatas ialah kerana ada kepercayaan

pekerja sosial kepada klien. /enamatan ini mengelakan pergantungan klien ke ataspekerja sosial dan dalam kontek ini, perhubungan klien dengam pekerja sosial sudah

sampai ke penhujungnya. 0i sini jumlah faedah yang diperolehi akan digambarkan oleh

pekerja sosial kepada klien. $umpuan penting pada tahap ini ialah pengesahan

daripada pihak klien untuk berfugsi dengan baik. Selepas itu, kerja kes ini akan

ditamatkan kerana klien telah bersedia untuk berfungsi dengan baik dalam masyarakat

Bagi matlamat kerja sosiall,menurut /icus and #inahan ()*6,menyatakan bahawa kerj

social adalah bertujuan untuk meningkatkan keupayaan penylesaian masalah

seseorang ,menhubungkan seseorang dengan system yang menbekalkan mereka

sumber perkhidmatan dan peluang-peluang, seterusnya adalah untuk mengalakkan

supaya sistem-sistem ini beroperasi secara berkesan dan berperikemanusiaan

disamping bertujuan untuk menyumbangkan kepada perkembangan dan kemajuan

polisi-polisi social. Bisma ())7 pula menyatakan tiga misi atau matlamat kerja social

yang perlu dicapai iaitu yang pertamanya adalah untuk menperbaiki fungsi-fungsi sosial

, kedua untuk mendorong individuhidup dalam masyarakat mereka dan yang

terakhirnya adalah untuk menolong masyarakat menbekalkan sumber-sumber kepada

warganya. Bagi meningkatkan keupayaan yang lemah, menbekal sumber-sumber

individu,sosial dan mencegah kegagalan fungsi-fungsi social pula adalah matlamatyang dinyatakan oleh Boehm pada tahun ()1),matlamat yang telah dinyatatakan oleh

Boehm ini sebenarnya telah diterima oleh Council 8n Social 9ork :ducation. 2ntara

peranan yang harus dimainkan oleh pekerja social pula ialah pertamanya adalah

bertanggungjawab untuk menberi perkhidmatan secara langsung iaitu pekerja social ini

seharusnya wajib untuk bersemuka dengan klien yang terlibat untuk menberi

perkhidmatan yang sepatutnya dan bersesuaian dengan masalah yang dialami oleh



klien mereka seperti perkhidmatan kaunseling ataupun perkhidmatan kerja

berkelompok. /eranan seterusnya adalah berkaitan dengan system perhubungan iaitu

pekerja social perlu berperanan sebagai orang tengah didalam penyelesaian sesuatu

masalah contohnya menjadi broker, penimbang tara dan pendamai. $ugas yang

seterusnya ialah mencari sumber-sumber maklumat yang boleh menbantu kliennya

antaranya ialah caregiver. Caregiver ialah pekerja social yang menbantu mendapatkan

maklumat atau sumber yang dapat menbantu kliennya atau individu yang ingin berjaya.

Selain itu caregiver juga menberi bantuan khidmat nasihat kepada klien yang

memerlukan

Sebagai seorang pekerja social yang berperanan sebagai crang caregiver, ia

seharusnya berorientasikan dengan kliennya untuk mengenal pasti punca

permasalahan yang dihadapioleh kliennya itu. 0alam kes ini caregiver seharusnya tahu

jenis masalah,keadaan sekeliling,punca-punca yang menyebabkan berlakunya masalahyang terpaksa ditanggung oleh kliennya itu. Caregiver juga perlu mengetahui jenis

permasalahan social yang tidak boleh diubah dengan secara fi!ikal seperti yang hadapi

oleh klienya yang merupakan 8". Bagi caregiver yang mendapat ;menerima

klienyayang merupakan 8",ia perlu menberi jalan penyelesain kepada klienya,

contohnya menberi atau mendapatkan bantuan daripada 5abatan-5abatan "ebajikan

contohnya 5abatan "ebajian #asyarakat, pejabat !akat dan sebagainya. Selain itu ia

perlu memberi motivasi atau kata semangat kepada kliennya supaya mereka merasa

diri mereka berguna kepada agama,nusa,dan bangsa. Caregiver ini juga boleh

menyediakan kelas atau kursus-kursus kemahiran kepada kliennya ini supaya mereka

boleh hidup berdikari.

Sebagai seorang pekerja social yang berperanan untuk menbantu kliennya dalam

menyelesaikan masalah,ia seharusnya dapat menerima keunikkan atau kepelbagaian

manusia. Seorang pekerja social juga tidak boleh memilih klien hanya dari kaum atau

jantina tertentu sahaja. Sebagai pekerja social yang berperanan sebagai caregiver,

menbantu klien dalam mendapatkan maklumat,petolongan,sumber-sumber adalah satu

tanggungjawab asas yang perlu dilaksanakan oleh pekerja social ini. /ekerja social ini

juga perlu mengetahui sumber-sumber yang boleh diperolehi untuk menbantu kliennya

yang menhadapi masalah. Sebagai seorang pekerja social ,ia seharusnya tidak terlalu

mengongkong atau memaksa klienya. /ekerja social seharusnya menggunakan cara-

cara yang lembut untuk memujuk kliennya menceritakan masalah yang dihadapinya.



Bagi mencapai misi pekerja social yang terdiri daripada penjagaan 'caring+, perawatan

'curing+, perubahan 'changing+, caregiver seharusnya menjaga kliennya supaya

mereka merasa selesa dan berupaya untuk menghadapi permasalahan yang

dihadapinya. 0alam proses ini cargiver tidak boleh terlalu menekan kliennya ti kliennya

itu bertindak diluar jangkaan seperti menbunuh diri. 0alam proses penjagaan,caregiver

seharusnya boleh mengenal pasti masalah dihadapi oleh kliennya. 0alam misi

perwatan caregiver juga perlu mencari sumber-sumber yang boleh menbantu kliennya

itu. Sepanjang proses ini juga, caregiver perlu memotivasikan kliennya atau menberi

kaunseling. 0alam proses ini kerjasama dari kliennya amat diperlukan bagi menbantu

mereka menyelesaikan masalah yang dihadapinya diber. Cargiver perlu mengutamakan

kepentingan dan menolong mereka menyakinkan pihak pembuat polisi supaya menberi

tindakbalas yang sepatut diberikan. Sepanjang misi ini caregiver perlu mengubah

pandangan dan sikap individu ,keluarga dan masyarakat terhadapklien yang

bermasalah ini contohnya seorang penagih ingin bebas dari najis dadah dan kembali ke

pangkuan masyarakat. #isi lebih dikenali sebagai perubahan 'changing+selain daripadaitu caregiver ini perlu tahu tentang akspek <aspek keselamatan,ungdang-undang, sikap

dan prosedurbagi merawat kliennya

Sebagai seorang pekerja sosial yang berperanan sebai caregiver juga, memilih

kelemahan yang wujud dikalangan kliennya merupakansatu tanggungjawab asas yang

perlu dimainkan oleh pekerja sosial ini. 0alam proses ini kaedah yang boleh digunakan

oleh pekerja caregiver ialah curative'perawatan+ iaitu cuba menghilangkan atau

mengurangkan permasalahan yang dihadapi oleh klienny

#enurut Bohm ()=),fungsi pekerja social dibahagikan kepada beberapa bahagian

antaranya memulihkan kelemahan yang wujud dikalangan kliennya. Sebagai seorang

cargiver yang berperanan menberi perkhidmatan sokongan kepada klienya yang tidak

mendapat sepenuhnya menyelesaikan masalah dan mencapai keperluan mereka,

caregiver perlu menberi curative'perawatan+ kepada kliennya yang dapat

mengurangkan atau menghilagkan punca-punca yang menyebabkan ketidakfungsian

atau berlakunya masalah dikalangan kliennya. Sebagai contoh apabila seorang

caregiver yang berhadapan dengan anak yatim yang mengalami masalah penempatan,

ia seharusnya berusaha mencari penempatan atau rumah-rumah kebajikan yang dapat

menbantu anak yatim tersebut. Caregiver juga perlu menberi

>ehabilative'pemulihan+kepada kliennya iaitu dengan menyusun atau menbina semula

corak interaksi individu dalam persekitaran mereka. Caregiver juga harus memberi

nasihat dan kata semangat kepada kliennya ini. 0isini peranan caregiver tidak terbatas

hanya kepada caregiver sahaja tetapi ia merangkumi tugas-tugas pekerja social yang

lain seperti menberi kaunseling kepada kliennya,cuba mencari tempat perlindungan

kepada kliennya,dan mencari sumber-sumber bantuan yang boleh menbantu kliennya.



4ungsi pekerja social yang kedua ialah melengkapkan sumber individu dan social iaitu

dengan menggunakan sepenuhnya sumber sosial yang sedia ada bagi menbantu

kliennya. Sebagai pekerja social yang berperanan sebagai caregiver ia seharusnya

tahu sumber-sumber yang perlu diperolehi bagi menbantu kliennya yang menhadapi

masalah. Caregiver juga perlu mewujudkan intervensi social yang lebih efektif kepada

kliennya bagi menrapatkan hubungan antara klien dengan pekerja sosial. 0alam

melengkapkan sumber individu caregiver juga boleh menberi input berbentuk

pendidikan kepada kliennya.

Bagi memastikan keberkesanan pekerja sosial dal an tugas am menjalank,intervensi

kerja sosial perlulah dimiliki oleh setiap pekerja sosial ini. 2ntara intervensi kerja sosial

yang terlibat semasa caregiver menbantu menyelesaikan masalah kliennya ialah

dengan cara perundingan. 0alam intervensi ini caregiver dan kliennya haruslah

bekerjasama untuk pelan perubahan. Sebagai seorang pekerja sosial ia seharusnyapandai berinteraksi dan berunding dengan kliennya bagi mencapai persetujuan

penyelesaian masalah yang dihadapi oleh kliennya. Selain itu

nota ringkas kaedah kerja kes

Documents