Modul Ulangkaji 7 Geografi Alam sekitar FizikalTingkatan Enam

Isi KandunganBAB 4: SISTEM HIDROLOGI

1 a) Apakah yang dimaksudkan dengan konsep kitar hidrologi [5 markah]b) Dengan bantuan gambarajah , jelaskan proses-proses yang

terlibat dalam kitar hidrologi[10 markah]

c) Nyatakan proses mendatar dalam kitar Hidrologi [10 markah]

2 a) Lukis dan labelkan rajah kitaran hidrologi [5 markah]b) Jelaskan pengaruh manusia terhadap kitaran hidrologi di

kawasan tropika lembap[10 markah]

3 a) Jelaskan pembentukan hujan perolakan, hujan bukit(orografi) dan hujan perenggan

[10 markah]

b) Terangkan punca-punca krisis air [8 markah]c) Huraikan langkah-langkah menangani krisis air [10 markah]

4 a) Berikan definisi banjir kilat [5 markah]b) Jelaskan mengapa banjir kilat sering berlaku di kawasan bandar [10 markah]c) Jelaskan kesan-kesan banjir kilat kepada manusia dan alam

sekitar[8 markah]

d) Huraikan langkah-langkah yang boleh diambil untuk mengatasi masalah banjir di kawasan bandar

[8 markah]

5 a) Apakah yang dimaksudkan dengan imbangan air? [5 markah]b) Huraikan proses-proses yang terlibat dalam menentukan

imbangan air[10 markah]

c) Jelaskan kesan-kesan ketidakseimbangan air positif [10 markah]

6 a) Mengapakah sesetengah negeri di Malaysia mengalami lebihan bekalan air manakala sesetengah negeri mengalami kekurangan air

[9 markah]

b) Huraikan langkah-langkah yang boleh diambil untuk mengatasi masalah kekurangan air di Malaysia

[10 markah]

7 a) Takrifkan konsep kemarau [5 markah]b) Huraikan faktor-faktor berlakunya kemarau di sesuatu kawasan [10 markah]c) Jelaskan tiga kaedah mengatasi kekurangan air [10 markah]

8 a) Apakah yang dimaksudkan dengan lebihan air [5 markah]b) Huraikan faktor-faktor yang mempengaruhi variasi imbangan air. [10 markah]c) Huraikan lima kesan lebihan air terhadap aktiviti manusia [10 markah]

9 Berdasarkan kajian luar yang telah anda jalankan pada mana-mana bahagian sungaii Nyatakan bagaimana anda menentukan air sungai tersebut [6 markah]

59

tercemar dengan menggunakan penunjuk fizikal, penunjuk kimia dan penunjuk biologi

ii Nyatakan jenis bahan yang mencemari sir sungai tersebut [5 markah]iii Huraikan tiga punca pencemaran air sungai tersebut [6 markah]iv Jelaskan langkah yang boleh diambil oleh pihak tertentu untuk

memelihara kualiti air sungai tersebut[8 markah]

10 a) Apakah ya ng dimaksudkan dengan edaran air tanih? [5 markah]b) Huraikan faktor-faktor yang mempengaruhi imbangan air tanih [12 markah]c) Jelaskan kepentingan air tanih kepada alam sekitar fizikal dan

manusia[8 markah]

11 a) i)Nyatakan fasa air yang wujud di bumi [3 markah]ii)Apakah yang dimaksudkan dengan sejatan dan sejat peluhan [4 markah]Jadual 2 menunjukkan kerpasan dan sejatpeluhan di stesen Kota Bharu bagi tahun 1995

Bulan J F M A M J J O S O N DKerpasan (mm)

140 112 82 77 89 152 165 180 200 233 280 295

Sejat peluhan (mm)

120 136 138 140 146 140 128 114 103 92 70 61

b) i) Kira lebihan air dan kurangan air di stesen cuaca Kota Bharu bagi tahun 1995

[2 markah]

ii) Berdasarkan Jadual 2, lukis graf yang sesuai untuk menunjukka n lebihan air dan kurangan air di stesen cuaca Kota Bharu bagi tahun 1995

[8 markah]

c) Jelaskan bagaimana manusia boleh mengatasi masalah lebihan dan kurangan air

[8 markah]

60

SKEMA JAWAPAN BAB 4: SISTEM HIDROLOGI

1 a) Apakah yang dimaksudkan dengan konsep kitar hidrologiKitar hidrologi ialah proses perubahan bentuk air yang berterusan dalam pelbagai bentuk seperti wap, cecair dan pepejal melalui pelbagai ruang samada ruang hidrosfera, atmosfera, biosfera dan litosfera. Contohnya air tersejat ke dalam atmosfera dari lautan oleh sinaran matahari lalu membentuk wap air yang akan berkumpul membentuk awan. Wap-wap air di dalam awan ini akan dialirkan secara melintang oleh tiupan angin ke bahagian daratan. wap-wap air ini apabila mencapai peringkat tepu akan turun sebagai kerpasan(hujan, embun,salji dan sebagainya). Kerpasan ini akan dialirkan ke sungai melalui larian permukaan ke sistem sungai dan terus ke laut. Semua air larian akan sampai ke laut dan akan di sejat semula oleh oleh matahari Sebahagian kerpasan akan menyusup masuk ke bawah tanah sebagai air bawah tanah yang juga menuju ke laut. Proses ini akan berulang dan dikenali sebagai kitaran hidrologi

[5 markah]

b) Dengan bantuan gambarajah , jelaskan proses-proses yang terlibat dalam kitar hidrologi1. Lukis gambarajah (2m)2. Proses sejatan – iaitu proses pertukaran daripada bentuk

cecair(badan air) kepada bentuk wap ke atmosfera3. Proses sejat peluhan – iaitu proses kehilangan air melalui

proses perpeluhan daripada tumbuhan dan sejatan daripada lembapan tanih dan lain-lain.

4. Pemeluwapan /kerpasan – iaitu proses pertukaran wap air kepada bentuk air semula apabila berlaku kejatuhan suhu dalam jisim udara apabila ia naik semakin tinggi dalam atmosfera dan turun sebagai hujan,ibun,dan sebagainya

5. Proses pintasan dan cegatan silara- proses halangan air oleh tumbuhan(daun, ranting, dahan,batang) menyebabkan bukan 100% titisan hujan menimpa bumi

6. Penyerapan/air bawah tanah – susupan air secara menegak ke dalam lapisan tanih

7. Proses alir lintang atmosfera – iaitu proses pergerakan titisan air dari lautan ke daratan atau sebaliknya

8. larian air permukaan- iaitu proses pergerakan/aliran air di permukaan dan di dalam alur

9. Aliran air bawah tanah- iaitu proses pergerakan /aliran air di bawah tanah secara mendatar

[10 markah]

c) Nyatakan proses mendatar dalam kitar Hidrologi1. Proses mendatar dalam kitar Hidrologi ialah aliran air dari

daratan ke lautan melaluia. aliran air di permukaan bumi dan di dalam alur

[10 markah]

61

b. aliran air bawah tanahc. alirantara(antara permukaan / dalam alur) dengan air

bawah tanah

2 a) Lukis dan labelkan rajah kitaran hidrologi [5 markah]

b) Jelaskan pengaruh manusia terhadap kitaran hidrologi di kawasan tropika lembap

[10 markah]

3 a) Jelaskan pembentukan hujan perolakan, hujan bukit(orografi) dan hujan perenggan1. Hujan perolakan – terjadi apabila sejatan berlaku di

permukaan bumi atau lautan. Bahangan yang dikeluarkan oleh bumi akan memanaskan udara berhampiran permukaan bumi.Udara panas akana mengembang dan naik ke atas bersama wap-wap air didalamnya. Udara yang naik ini akan mengalami penyejukan adiabatik sehingga suhu mencapai takat embun(0 darjah celcius). Jisim udara di dalam awan ini akana mencapai takat tepu dan akhirnya turun sebagai hujan yang disertai kilat dan petir.

2. Hujan perenggan – berkait dengan pertembungan dua kumpulan udara yang berlainan. Apabila jisim udara panas dan udara lembap bertembung akan mewujudkan zon sempadan. Jisim udara panas akan naik perlahan-lahan ke atas garis perenggan dan mengalami penyejukan adiabatik sehingga mencapai takat embun dan akan turun sebagai hujan di kawasan sempadan/perenggan.

3. Hujan bukit/orografi - Berlaku apabila angin dari arah laut akan membawa udara lembap(wap-wap air) dan dipaksa naik mengikut cerun bukit yang mengadapnya. Awan ini akan mengalami penyejukan adiabatik dan turun hujan apabila capai takat embun. Hujan biasanya turun di cerun hadap angin.

[10 markah]

b) Terangkan punca-punca krisis air1. Fenomena semulajadi khususnya kejadian El-Nino yang

mewujudkan kemarau2. Pembalakan di kawasan tadahan dan di zon penampan3. Kadar perbandaran yang terlalu pesat4. Kapasiti pengeluaran air yang tidak sepadan dengan

permintaan5. Kelemahan pengurusan iar tempatan dan nasional

[8 markah]

c) Huraikan langkah-langkah menangani krisis air1. memajukan dan menggunakan sumber air bawah tanah2. Usaha pembenihan awan bagi menurunkan hujan3. membina laluan air/terowong merentasi antara kawasan

tadahan

[10 markah]

62

4. memperoses air dari sumber-sumber takungan seperti tasik dan lombong tinggal

5. memperbaiki dan memperkemaskan sistem pengurusan dan pengagihan air

4 a) Berikan definisi banjir kilatBanjir kilat ialah banjir yang berlaku akibat curahan hujan lebat menghasilkan aliran permukaan yang banyak dalam jangkamasa yang singkat. Aliran permukaan yang banyak tidak dapat menyusup ke dalam tanih dan disalirkan di permukaan mengakibatkan limpahan air di permukaan dalam masa yang singkat.

[5 markah]

b) Jelaskan mengapa banjir kilat sering berlaku di kawasan bandar1. litupan permukaan yang tidak telap air seperti bitumin dan

konkrit adalah tinggi/kadar infiltrasi air rendah2. Keamatan hujan yang tinggi dalam jangkamasa yang singkat3. Kadar air larian permukaan adalah tinggi di bandar4. sistem perparitan yang tidak sempurna/cekap akibat

pembuangan sampah sarap menyebabkan kapasiti saliran rendah

5. kapasiti sungai menampung isipadu air rendah akibat pengenapan

6. kurangnya litupan tumbuhan untuk menyerap air hujan7. Sikap penduduk- pembuangan sampah ke longkang/parit-

tersumbat/menyekat aliran air

[10 markah]

c) Jelaskan kesan-kesan banjir kilat kepada manusia dan alam sekitar1. Gangguan ekosistem – siratan makanan haiwan terjejas dan

berlaku gangguan , haiwan hilang makanan, air menyerap masuk ke tanah terlalu banyak struktur tanah longgar, hakisan tanah

2. kuantiti dan kualiti air merosot – banjir bawa sampah sarap, bangkai dan mendakan dari kawasan banjir ke kawasan rendah lalu cemarkan sumber air

3. menganggu kegiatan perlombongan- bahan galian akan mengalami luluhawa kimia spt proses pengoksidaan, larutan, perkarbonan, hidratan dan sebagainya- bahan mineral membazir

4. aktiviti pertanian terganggu- nutrien dibawa oleh banjir, tanah tidak subur-kos tinggi untuk menyuburkan semula tanah pertanian

5. perpindahan penduduk- kos tinggi spt di sekitar Kuala Lumpur

6. gangguan aktiviti perniagaan menjejaskan pendapatan

[8 markah]

63

penduduk7. menjejaskan kegiatan pelancongan/rekreasi8. gangguan aktiviti harian seperti pergi dan pulang kerja,

sekolah dll

d) Huraikan langkah-langkah yang boleh diambil untuk mengatasi masalah banjir di kawasan bandar1. Mewujudkan sistem perparitan yang sempurna/cekap2. Penyelenggaraan sistem saliran- mendalam dan meluruskan

sungai3. Pengawalan pembangunan gunatanah bandar4. mewujudkan kawasan hijau di bandar dengan menanam

rumput dan pokok terutama di cerun5. memastikan rizab sungai tidak dibangunkan(lebih kurang

30meter)6. Pendidikan formal atan tidak formal7. kempen

[8 markah]

5 a) Apakah yang dimaksudkan dengan imbangan air?Imbangan air ialah jumlah kerpasan sama banyaknya dengan jumlah air yang mengalami sejat-peluhan dan perubahan air yang disimpan dalam tanah dan air larian permukaan

Rumus imbangan air P = ET + ST + r dimana

P = kerpasanET = sejat peluhanST = air yang diterima atau hilang daripada lapisan tanihr = air larian permukaan

[5 markah]

b) Huraikan proses-proses yang terlibat dalam menentukan imbangan air1. kerpasan (hujan, salji, hujan batu)2. Perpeluhan iaitu jumlah lembapan yang tersejat daripada

unsur biologikal(tumbuhan, manusia, haiwan)3. Sejatan iaitu air yang tersejat daripada permukaan( laut,

tasik, tanih)4. Larian air permukaan5. simpanan

[10 markah]

c) Jelaskan kesan-kesan ketidakseimbangan air positif1. memahami konsep ketidakseimbangan air positif – iaitu

jumlah kerpasan melebihi sejatan2. Air bertakung di kawasan lekukan meningkatkan simpanan

air bawah tanah3. banjir( tidak termasuk banjir kilat)4. Kelembapan bandingan sentiasa tinggi

[10 markah]

64

6 a) Mengapakah sesetengah negeri di Malaysia mengalami lebihan bekalan air manakala sesetengah negeri mengalami kekurangan air

1. Perbezaan kawasan tadahan: sesetengah negeri masih mempunyai kawasan tadahan yang luas kerana hutan masih banyak. Misalnya Pahang, Terengganu, Sabah dan Sarawak. Sedangkan di negeri Perlis memiliki kawasan tadahan yang kecil dan amat terhad kawasan hutannya2. Perbezaan sumber air seperti sungai, tasik semulajadi, dan kolam. Sesetengah negeri seperti Pahang memiliki sungai yang besar iaitu Sungai pahang dan tasik yang luas seperti Tasik Bera dan Tasik Chini. Oleh itu kawasan ini boleh menakung air yang banyak. Walaupun pada musim kemarau yang panjang dan tasik berkenaan tidak kering.3. Kadar pencemaran air berbeza-beza. Sesetengah negeri mengalami kadar pencemaran air dan tasik yang sangat tinggi. Misalnya sungai-sungai di Selangor seperti Sungai Gombak, Sungai Kelang dan Sungai Sepang. Kesannya penawaran air bersih di negeri-negeri yang sungainya masih tidak tercemar dengan serius.4. Kadar permintaan dari pengguna air yang berbeza. Negeri yang mempunyai kadar permintaan yang tinggi ialah Selangor. Permintaan yang tinggi tersebut datangnya dari pertambahan penduduk yang pesat dan kemajuan sektor perindustrian. Apabila permintaan melebihi penawaran maka wujudlah kekurangan bekalan air di negeri Selangor.5. Perbezaan pengurusan sumber air antara negeri. Kecekapan pengurusan amat penting bagi mengelak pembaziran, ketidak cukupan bekalan, bekalan air yang tidak bersih dll. Pengurusan air dilaksanakan oleh JBA, PUAS, SYABAS, KELANTAN WATER dll.

[9 markah]

b) Huraikan langkah-langkah yang boleh diambil untuk mengatasi masalah kekurangan air di Malaysia

1. memajukan sumber air bawah tanah. Penggunaan air bawah tanah amat mudah dan murah. Kawasan yang sudah dikenalpasti hanya perlu digerudi dan dipam keluar airnya untuk disalirkan ke loji pembersihan(perawatan) sebelum diagihkan kepada penduduk melalui sistem perpaipan JBA yang sudah sedia ada. Proses penggerudian akan menggunakan campuran bertonik dan air yang digerakkkan oleh enjin. Campuran bertonit ini berfungsi mengangkut keluar tanah yang telah dikorek di samping menstabilkan dinding telaga yang dibina dan seterusnya air dipam keluar oleh mesin pengepam.2. Melaksanakan usaha mengekalkan kawasan tadahan air semulajadi. Meliputi usaha memelihara kawasan hutan simpan daripada sebarang aktiviti pembangunan yang boleh

[10 markah]

65

merosakkan kawasan tadahan air. Selain itu, usaha mengawal pencemaran sungai yang membekalkan air bersih kepada penduduk. Usaha-usaha ini dibuat dengan mengabungjalinkan tiga strategi berikut iaitu langkah perundangan yang ketat dan tegas, amalan pengurusan strategik dan kempen kesedaran serta pendidikan alam sekitar yang berterusan.3. Langkah membina laluan air atau terowong air untuk memindahkan air di antara lembangan bagi mengimbangi lebihan dan kekurangan antara lembangan.Contohnya air Sungai Benus di Bentong Pahang dialirkan ke Empangan Klang Gates melalui kawasan Janda Baik.4. Langkah memproses air dari sumber-sumber tasik atau kolam tinggalan perlombongan bijih timah yang berselerakan di Kuala Lumpur. Dengan menggunakan teknologi dar Perancis alat ULTRA-SOURCE akan digunakan untuk memproses air dari tasik yang dipam, dirawat dan disairkan kepada penduduk5. Sistem pengurusan dan pengagihan air mesti diperkemaskan. Program penggantian paip-paip lama harus dijalankan agar tidak berlaku pembaziran air akibat kebocoran paip. Kawal selia dan pemantauan daripada pihak PUAS terutamanya SYABAS harus diperkemaskan. Pihak pengguna pula harus lebih bertanggungjawab menghargai dan tidak membazir air.

7 a) Takrifkan konsep kemarauKemarau boleh didefinisikan sebagai keadaan keringkontang dan kurang air apabila jumlah sejat peluhan yang melebihi jumlah kerpasan yang turun untuk satu tempoh yang lama atau panjang. Kemarau juga mewujudkan keadaan imbangan air negatif iaitu kekurangan air yang dialami oleh sesebuah kawasan dalam tempoh tertentu

[5 markah]

b) Huraikan faktor-faktor berlakunya kemarau di sesuatu kawasanFaktor semulajadi1. Fenomena luar biasa seperti El Nino yang dikaitkan dengan kenaikan suhu Lautan Pasifik yang berupaya mengubah, melemah dan menghentikan tiupan angin timuran yang selama ini membawa hujan lebat. Hujan telah turun di lautan dan bukannya di kawasan yang sepatutnya iaitu di daratan. Akibatnya kemarau yang berpanjangan melanda di Malaysia pada tahun 1997. Suhu yang panas menyebabkan udara menjadi lebih kering, lembapan tanih dan akuifer kekurangan air serta proses transpiransi tumbuhan berkurangan sekaligus mengurangkan peratus kelembapan udara dan kebarangkalian turunnya hujan amat tipis. Seterusnya menyebabkan simpanan air di kawasan tadahan berkurangan.2. Perubahan unsur-unsur iklim seperti suhu, hujan dan angin. Di Malaysia fenomena kemarau berlaku kerana perubahan suhu mengikut musim. Pada musim angin Monsun Timur laut kawasan pantai barat mengalami kekurangan hujan akibat halangan Banjaran Titiwangsa sebaliknya pada musim tiupan Monsur Barat Daya kawasan pantai timur akan mengalami

[10 markah]

66

kekurangan hujan.

Faktor tindakan manusia1. Aktiviti penyahutanan: 2. Kadar pembandaran yang pesat

c) Jelaskan tiga kaedah mengatasi kekurangan airKaedah perundangan

1. Menguatkuasakan Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974 – iaitu mengenakan denda dan hukuman kepada individu atau syarikat yang meneroka kawasan hutan secara berlebihan, merosakan kawasan cerun sehingga menyebabkan masalah kurangan air.

Kaedah bukan perundangan

2. Pembenihan awan- merujuk kepada aktiviti mengatifkan awan dengan semburan larutan garam untuk menggalakkan/ meningkatkan kelembapan bandingan bagi menghasilkan kerpasan.

3. Penghutanan semula - menanam tumbuhan – tumbuhan berperanan dalam menggalakkan proses kerpasan dan menyumbang wap-wap air melalui proses transpirasi. Akar tumbuhan mengawal larian air permukaan dan menggalakkan proses serapan air ke dalam tanah.

4. Penyahgaraman air laut - satu kaedah mengasingkan garam daripada air laut. Air yang dihasilkan dapat mengurangkan masalah kekurangan sumber air tawar.

5. Meneroka sumber air bawah tanah – air yang terdapat di lapisan akuifer diteroka dengan menggunakan kaedah telaga tiub.

6. Membina empangan – empangan dibina bertujuan untuk menyimpan air semasa berlakunya hujan yang lebat dan digunakan semula apabila berlakunya kurangan sumber air.

[6 markah]

8 a) Apakah yang dimaksudkan dengan lebihan airJawapanLebihan air merujuk kepada jumlah air yang diterima oleh pemukaan bumi daripada atmosfera dalam bentuk kerpasan melebihi jumlah air yang hilang drp permukaan bumi dan atmosfera melalui sejatan, sejatpeluhan , larian permukaan

[5 markah]

b) Huraikan faktor-faktor yang mempengaruhi variasi imbangan air.JawapanImbangan air di sesuatu kawasan berbeza-beza dari segi ruang dan masa kerana1. Perbezaan latitud

- Wap air berlebihan di latitud khatulistiwa ( 0º - 10º U/S ) iaitu di zon pertemuan angin timuran utara dan angina timuran selatan yang membawa wap air yang banyak ke kawasan ini.

- Di kawasan latitud 10º - 40º U/S pula kadar sejatan lebih tinggi daripada kerpasan disebabkan kawasan tersebut merupakan kawasan daratan merupakan kawasan penurunan angin yang tidak membawa banyak hujan.

- Di latutud 40º - 90º U/S berlaku lebihan air kerana di kawasan tersebut

[10 markah]

67

kerpasan melebihi sejatan. Di kawasan ini juga terdapat zon pertemuan angin yang membawa kepada wujudnya zon tekanan rendah yang membawa banyak hujan.

2. Aspek - Cerun yang menghadap angin ( angin lazim ) umumnya akan mendapat lebih banyak hujan berbanding cerun lindungan angin. Angin lazim yang bergerak merentasi badan- badan air seperti laut dan tasik akan membawa lembapan yang banyak ke kawasan cerun tersebut. Wap- wap air tersebut kemudiannya akan terpeluwap dan menurunkan hujan yang lebat di cerun yang mengadap angin tersebut.

3.Tumbuh-tumbuhan - Kawasan yang padat dengan tumbuhan biasanya mendapat lebih banyak hujan. Proses transpirasi tumbuhan akan membekalkan wap-wap air kepada proses pemeluwapan dan seterusnya pembentukan hujan.Akar tumbuhan akan menbantu mengurangkan larian air permukaan dan mengalakkan resapan air ke dalam tanah.

4. Musim - Semasa musim panas proses sejatan dan sejatpeluhan akan berlaku dengan pesat. Sejatan dan sejat peluhan akan membekalkan wap-wap air ke atmosfera dan seterus menggalakan pemeluwapan dan pembentukan kerpasan. 5. Siang dan malam - Pada waktu siang di kawasan khatulistiwa , kadar sejatan dan sejat peluhan tinggi akan menyebabkan berlakunya hujan yang lebat pada waktu petang. Kadar sejatan dan sejat peluhan kurang berlaku pada waktu malam ( ketiadaan sinaran matahari ).

c) Huraikan lima kesan lebihan air terhadap aktiviti manusiaJawapan1. Pertanian - banjir akan menyebabkan kemusnahan tanaman – kawasan

pertanian contohnya padi sawah akan musnah akibat ditenggelami air.2. Perikanan/akuakultur – banjir akan menyebabkan kawasan ternakan ikan

seperti kolam akan ditenggelami air.3. Pengangkutan / perhubungan – jalan raya, lapangan terbang dan landasan

kereta api akan ditenggelami air- menganggu aktiviti harian penduduk – habungan antara satu kawasan dengan kawasan yang lain akan terjejas.

4. Perlombongan – kawasan lombong akan ditenggelami air- kerja-kerja perlombongan akan terjejas.

5. Perindustrian – kawasan industri dan mesin akan ditenggelami air – perindustrian terjejas.

[10 markah]

9 Berdasarkan kajian luar yang telah anda jalankan pada mana-mana bahagian sungaii Nyatakan bagaimana anda menentukan air sungai tersebut

tercemar dengan menggunakan penunjuk fizikal, penunjuk kimia dan penunjuk biologiJawapan1. Penunjuk fizikal: air keruh, berwarna, berkelodak, banyak ampaian, berbau dan berminyak

[6 markah]

68

2. Penunjuk kimia : BOD dan COD, logam berat, pH nitrat , ammonia3. Penunjuk biologi : kurang kehidupan akuatik, kehidupan itu dalam keadaan tidak sihat, banyak alga hijau, hidupan mati

ii Nyatakan jenis bahan yang mencemari sir sungai tersebutJawapan1. sedimen (aktiviti pembalakan, penambakan)2. bahan organik (kumbahan bandar dan sisa pertanian)3. Bahan kimia organik (penggunaan pestisid dan berbisid dalam aktiviti pertanian), nutrien (penghasilan fosforus dan nitrogen daripada aktiviti pertanian) logam berat (penggunaan raksa)4. sistem pepejal (domestik dan pembandaran)5. asid (asid sulfurik dalam industri)6. haba terma (industri , janakuasa)

[5 markah]

iii Huraikan tiga punca pencemaran air sungai tersebutJawapan1. aktiviti pembalakan2. aktiviti penambakan3. aktiviti pembukaan tanah pertanian4. aktiviti pembukaan tanah petempatan5. penggunaan pestisid6. perindustrian7. pembandaran dan domestik8. perlombongan9. tanah runtuh10. pembinaan11. hujan12. penternakan

[6 markah]

iv Jelaskan langkah yang boleh diambil oleh pihak tertentu untuk memelihara kualiti air sungai tersebutJawapan1. pemantauan kualiti air (Lembaga sungai, JBA, JAS,PBT)2. membentuk piawai (JAS)3. penguatkuasaan(JAS dan PBT)4. perancangan gunatanah (JPS dan PBT)5. pengawalan penggunaan bahan bakar seperti bahan fosil, kenderaan dan perindustrian6. pertanian- pengawalan penggunaan racun serangga7. kempen kesedaran8. pendidikan

[8 markah]

10 a) Apakah ya ng dimaksudkan dengan edaran air tanih?JawapanEdaran air tanih merujuk kepada pergerakan air bawah tanah yang menggunakan tanah sebagai mediumnya seperti aliran sub permukaan, resapan air secara menegak kedalam tanah(infiltrasi) dan pergerakan air secara mendatar dalam sistem akuifer.

[5 markah]

69

b) Huraikan faktor-faktor yang mempengaruhi imbangan air tanihJawapanFaktor tumbuh-tumbuhan1. lapisan kanopi tumbuhan (daun, dahan dan ranting ) menjadi pintasan titisan air hujan yang jatuh ke permukaan bumi. Akibat pintasan ini air hujan akan jatuh secara perlahan(menitis) ke permukaan bumi. Jatuhan air hujan secara menitis akan menyebabkan air hujan tersebut cenderung untuk meresap ke dalam tanah. Tumbuhan yang mempunyai akar banir yang biasanya timbul di atas permukaan tanah berupaya menghalang larian air permukaan. Air ini akan tersekat oleh akar ini akan meresap ke dalam tanih menjadi air tanih

faktor jenis tanah - Tanah yang berstruktur longgar seperti batu pasir memudahkan resapan air secara menegak ke dalam tanah. Tanah yang berstruktur padat seperti tanah liat menghalang resapan air ke dalam tanah sebaliknya menggalakkan berlakunya larian air permukaan.

faktor hujan - Hujan yang lebat dan dalam tempoh yang lama, contohnya semasa musim tengkujuh akan membekal jumlah air tanih yang banyak. - Hujan yang kurang terutamanya pada musim kemarau akan menyebabkan simpanan air tanah berkurangan.

- Walau bagaimanapun hujan yang lebat dalam tempoh yang singkat tidak banyak menyumbang kepada air tanih disebabkan air hujan tersebut tidak sempat untuk meresap ke dalam tanih sebaliknya membentuk larian air permukaan.

faktor kewujudan sumber- sumber air permukaanSumber-sumber air permukaan seperti sungai, tasik,kolam dan lain-lain menjadi pembekal utama kepada system akuifer air dalam tanah.

Faktor aktiviti manusia

faktor penyahhutan/ pembalakan- Lapisan kanopi tumbuhan ( daun, dahan dan ranting ) menjadi pintasan titisan air hujan yang jatuh ke permukaan bumi. Aktiviti penyahhutanan akan mengurangkan pintasan ini, kesannya air hujan akan jatuh secara terus ke permukaan bumi. - Jatuhan air hujan secara terus dalam kuantiti yang banyak akan menyebabkan air hujan tersebut cenderung untuk mengalir di atas permukaan dalam bentuk aliran air permukaan dan seterusnya mengurangkan resapan air ke dalam tanah. Kesannya air tanih berkurangan. - Tumbuhan yang mempunyai akar banir yang biasanya timbul di atas permukaan tanah. Akar tumbuhan berupaya untuk

[12 markah]

70

menghalang larian air permukaan. Aktiviti penyahhutanan menyebabkan larian air permukaan bertambah dan keadaan ini mengurangkan resapan air ke dalam tanih yang menyumbang kepada simpanan air tanih.

Penurapan / penyimenan permukaan Aktiviti penurapan atau penyimenan permukaan khususnya di kawasan bandar akan menghalang resapan air ke dalam tanah.Penggunaan tar atau simen akan menutup liang-liang pori tanah. Air hujan tidak berupaya untuk meresap ke dalam tanah. Air hujan ini akan mengalir di atas permukaan dalam bentuk larian air permukaan dan mengurangkan resapan ke dalam tanah.

c) Jelaskan kepentingan air tanih kepada alam sekitar fizikal dan manusiaJawapanKepentingan kepada alam sekitar fizikal

1. sumber air kepada badan-badan air terutama semasa kemarau

2. sumber kepada lembapan udara – proses sejatanKepentingan kepada alam sekitar manusia

1. sumber bekalan air domestik semasa kemarau 2. sumber air untuk pertanian dan penternakan

[8 markah]

71