KAEDAH PENGAJARAN GURU MEMPENGARUHI

MOTIVASI PEMBELAJARAN PELAJAR

CHE MOHAMED PADALI BIN CHE MAT

NAZLE BINTI MOKHTAR

HABSAH BINTI MOHAMED

ASIFA BINTI ISHAK

ABSTRAK

Kertas konseptual ini membincangkan kajian literatur mengenai kaedah pengajaran guru

dan hubungannya dengan motivasi pembelajaran pelajar. Analisis ini memberi fokus

kepada kajian-kajian berkenaan keberkesanan kaedah pengajaran guru dan

kepentingannya dalam meningkatkan motivasi pembelajaran pelajar dalam satu-satu mata

pelajaran. Kepelbagaian kaedah pengajaran yang dipilih oleh guru menghasilkan

beberapa tahap motivasi yang berbeza kepada pelajar. Kesimpulan daripada dapatan

kajian menunjukkan guru yang menggunakan pelbagai kaedah pengajaran serta

mengambilkira aspek gaya pembelajaran pelajar dapat menggembirakan pelajar di dalam

kelas. Kaedah pengajaran yang berbeza menghasilkan pendekatan yang menyeronokkan

dan dapat merangsang minat pelajar untuk terus belajar. Ia juga dapat memberi semangat

dan tahap motivasi yang positif dalam kalangan pelajar. Implikasi daripada dapatan kajian

tersebut dapat digunakan untuk menyediakan garis panduan kepada guru di sekolah untuk

melaksanakan proses pengajaran dan pembelajaran dengan lebih efektif. Guru-guru di

sekolah juga perlu diberi latihan dan kemahiran tambahan bagi meningkatkan kualiti

pengajaran guru di dalam kelas.

ABSTRACT

This conceptual paper addresses literature review on the relationship between teachers’

teaching styles and students’ learning motivation. This analysis focuses on findings from

1

previous studies on the effectiveness of teachers’ teaching styles and their importance in

enhancing students’ learning motivation in each subject. Various teaching styles that are

chosen by teachers create different levels of students’ motivation in learning. Conclusion

from previous findings shows that teachers who implement various teaching styles by

taking into consideration students’ learning aspects create joy of learning in class.

Different teaching styles boost joyous approaches therefore develop students’ interests to

keep on study. These also inspire courageous and positive level of motivation among

students. Implication from the findings can be used to provide guidelines for teachers in

schools to incorporate teaching and learning processes more effectively. Teachers in

schools also need to be trained continuously and given added skills in order to increase

the qualities of teachers’ teaching styles in class.

PENGENALAN

Secara umumnya kaedah pengajaran bermaksud tindakan-tindakan yang guru lakukan

dalam mengendalikan proses pengajaran-pembelajaran. Dalam kaedah pengajaran

menurut ( Mok 1992 ) pendekatan ialah cara mendekati sesuatu mata pelajaran. Iaitu cara

bagaimana suatu mata pelajaran diajar berdasarkan objektifnya. Jadi ia merupakan satu

set teori yang sistematik. Kaedah pula ialah satu siri tindakan yang sistematik dengan

mencapai objektif pelajaran dalam jangka masa pendek. Kaedah pengajaran ialah cara

mendekati objektif pelajaran dengan langkah penyampaian yang tersusun. Menurut

( Sharifah Alwiah Alsagoff, 1986 ), kaedah pengajaran ialah peredaran ke arah satu

tujuan pengajaran yang telah dirancang dengan teratur. Dalam kaedah pengajaran

menurut ( Abu Saleh, 1988 ) mengatakan bahawa kaedah ialah satu aktiviti pengajaran

yang mengandungi langkah-langkah yang tersusun dan dalam setiap langkah itu pula

mempunyai kemahiran dan latihan yang terancang. Dalam kaedah pengajaran menurut

( Hassan Langgulung, 1981 ) pula mengatakan bahawa kaedah sebenarnya bermaksud

jalan untuk mencapai tujuan. Pemilihan sesuatu kaedah atau strategi haruslah berasaskan

kepada kriteria tertentu seperti gaya pembelajaran pelajar, tajuk pengajaran, jenis

2

pengetahuan atau kemahiran yang hendak disampaikan, tahap pencapaian pelajar,

persekitaran pembelajaran, nilai dan sikap yang ingin dipupuk.

Motivasi ialah proses intervensi atau keadaan dalaman seseorang yang

mendorongnya untuk bertindak.Woolfolk ( 1995 ) dalam ( Azizi, Yusof dan Kamaliah

2007 ) menyatakan bahawa motivasi bukan hanya dorongan untuk bertindak tetapi juga

mengarah dan meneruskan sesuatu tingkah laku. Terdapat dua jenis motivasi iaitu

motivasi intrinsik dan motivasi ekstrinsik. Motivasi intrinsik merupakan kecenderungan

untuk mencapai atau mengatasi cabaran-cabaran kerana minat atau menggunakan

keupayaan yang ada. Seseorang yang bermotivasi intrinsik tidak memerlukan insentif

luaran, sama ada dalam bentuk ganjaran atau dendaan, untuk bekerja. Kerja berkenaan

sudah merupakan ganjaran kerana kepuasan yang dirasai. Motivasi ekstrinsik pula ialah

kecenderungan untuk melakukan sesuatu kerana inginkan ganjaran luaran seperti markah

dan gred, ataupun mengelak daripada dendaan. Ringkasnya, perbezaan asas antara kedua-

dua jenis motivasi ini ialah sebab-sebab sesuatu tingkah laku itu dilaksanakan, sama ada

berpunca dari dalam atau luar. Kertas konseptual ini memfokuskan mengenai kaedah

pengajaran guru mempengaruhi motivasi pembelajaran pelajar.

LATAR BELAKANG

Dalam merancang aktiviti pengajaran yang berkesan dan bermakna kepada para pelajar,

guru haruslah memikirkan terlebih dahulu tentang kaedah yang akan digunakan.

Pemilihan strategi secara bijaksana mampu menjamin kelicinan serta keberkesanan

penyampaian sesuatu subjek atau modul. Di antara kaedah yang boleh digunakan oleh

guru ialah :

Kaedah sumbang saran

Kaedah tunjuk cara ( demonstrasi )

Simulasi atau kaedah pengajaran kumpulan

Kaedah perbincangan atau kaedah penyelesaian masalah

Kaedah projek

3

Kaedah projek yang diasaskan oleh John Deney misalnya, menggalakkan pelajar

mempelajari sesuatu melalui pengalaman, pemerhatian dan percubaan. Pelajar merasa

seronok menjalankan ujikaji aktiviti lain yang dilakukan dalam situasi sebenar dan

bermakna. Biasanya kaedah ini memberi peluang kepada pelajar menggunakan

kemudahan alat deria mereka untuk membuat pengamatan dan penanggapan secara

berkesan. Penggunaan contoh-contoh adalah asas dalam pengajaran dan pembelajaran

kerana ia dapat melahirkan pemikiran yang jelas dan berkesan. Biasanya seorang guru

menerangkan idea-idea yang komplek kepada sekumpulan pelajar, guru itu dikehendaki

memberi contoh-contoh dan ilustrasi. Idea yang abstrak, konsep-konsep yang baru dan

susah, lebih mudah difahami apabila guru menggunakan contoh-contoh dengan ilustrasi

yang mudah dan konkrit. Misalnya, dalam bentuk lisan iaitu dengan mengemukakan

analogi, bercerita, mengemukakan metafora dan sebagainya. Contoh-contoh boleh juga

boleh ditunjukkan dalam bentuk visual, lakaran, ilustrasi dan lain-lain.

Model awal tentang amalan pengajaran guru yang berkesan telah dikemukakan

oleh Carroll. Menurut Carroll ( 1963 ) dalam ( Shahril 2002 ), pengajaran yang berkesan

dipengaruhi oleh lima faktor, iaitu sikap, kebolehan untuk memahami pengajaran,

ketekunan, peluang dan pengajaran yang berkualiti. Jika sikap pelajar terhadap pelajaran

adalah tinggi, ia mudah untuk memahami pengajaran maka pelajar akan tekun belajar dan

akhirnya mudah untuk memahami sesuatu konsep dan kemahiran. Jika pengajaran guru

itu baik maka pelajar akan belajar dengan mudah.

Walau bagaimanapun, model Carroll mempunyai kelemahan, faktor kualiti

pengajaran dan cukup peluang masa untuk pembelajaran dianggap di bawah kawalan

guru. Sikap, kebolehan untuk memahami pengajaran dan ketekunan untuk belajar pula

dianggap di bawah kawalan pelajar. Oleh itu, kedua-dua aspek di bawah kawalan guru

dan pelajar mesti seiring untuk menghasilkan keberkesanan dalam pengajaran. Slavin

( 1994 ) dalam ( Shahril, 2002 ) telah membina model pengajaran berkesan yang baru

yang memberi penekanan hanya kepada faktor pengajaran guru sahaja. Terdapat empat

faktor yang mempengaruhi pengajaran berkesan, iaitu kualiti pengajaran, kesesuaian aras

pengajaran, insentif dan masa.

4

Kualiti pengajaran bermaksud keupayaan guru untuk menyampaikan pengajaran

atau konsep atau kemahiran yang mudah difahami dan diingat serta menyeronokkan

pelajar. Dalam kajian mengenai amalan pengajaran guru yang berkesan Shahril ( 2002 )

menyatakan guru perlu menyampaikan isi pengajaran secara tersusun dan sistematik.

Shahril juga menjelaskan guru perlu menggunakan bahasa dan penerangan yang jelas,

memberi contoh-contoh yang berkaitan , penekanan kepada isi-isi penting dan pelajaran

yang perlu dikaitkan dengan pengetahuan dan pengalaman sedia ada pelajar serta

memberi perhatian terhadap penggunaan alat bantu mengajar bagi menerangkan sesuatu

konsep. Selain itu, objektif pelajaran hendaklah jelas dan khusus, isi kandungan adalah

mencukupi dan akhir pada sesuatu pelajaran, guru perlu mengadakan penilaian atau

peperiksaan.

Aras pengajaran yang sesuai bermaksud pengajaran mestilah sesuai dengan

kebolehan dan keupayaan pelajar. Jika aras pengajaran guru tinggi, pelajar yang lemah

tidak dapat mengikutnya, akhirnya mereka akan ketinggalan dalam pelajaran. Apabila

aras pengajaran itu rendah, pelajar-pelajar yang cerdik tidak akan memberikan tumpuan

terhadap pengajaran guru. Ini akan merugikan pelajar yang cerdik, kerana guru terpaksa

menumpukan lebih banyak masa kepada pelajar yang lemah. Salah satu cara untuk

mengatasinya ialah guru perlu mengumpulkan pelajar yang cerdik ke dalam satu

kumpulan dan pelajar yang lemah dalam satu kumpulan yang lain berdasarkan kebolehan

dan penguasaan sesuatu kemahiran. Guru juga boleh mengadakan pengajaran secara

individu.

Namun menurut Hartley ( 1977 ) dan Horak ( 1981 ) dalam ( Shahril, 2002 )

pengajaran secara individu tidak dapat menunjukkan kesan yang positif terhadap

pencapaian pelajar. Satu cara pengajaran-pembelajaran yang berkesan ialah melalui

pembelajaran secara koperatif yang mengumpulkan pelajar yang lemah dengan pelajar

yang pandai, dan pelajar yang cerdik akan membimbing pelajar yang lemah dalam

kumpulannya. Dengan itu, guru akan dapat mengajar dan memberi tumpuan sepenuhnya

kepada pengajaran. Kajian oleh Beginning Teacher Evaluation Study dalam ( Shahril,

2002 ) menunjukkan masa yang diperuntukkan kepada sesuatu mata pelajaran tidak

memberi kesan kepada pencapaian pelajar apabila masa itu diukur pada peringkat kelas.

5

Kajian oleh Kavweit ( 1989 ) dalam ( Shahril, 2002 ) tentang ‘engaged time’ atau ‘time-

on-task’ menunjukkan terdapat hubungan yang signifikan di dalam pencapaian pelajar

dalam bidang akademik.

Insentif bermaksud keupayaan guru untuk memberi motivasi kepada pelajar untuk

terus belajar dan menyiapkan kerja-kerja yang diberi oleh guru. Terdapat dua cara untuk

guru memberikan motivasi kepada pelajar supaya terus belajar. Pertama, guru perlu

menyediakan pengajaran yang boleh menarik minat dan menyeronokkan pelajar dengan

mempelbagaikan kaedah pengajaran dan pelbagai alat Bantu Mengajar (ABM). Kedua,

guru boleh memberi insentif kepada pelajar dengan cara memberikan ganjaran atau pujian

kepada pelajar yang dapat menguasai sesuatu kemahiran atau memberi dendaan kepada

pelajar yang tidak dapat menguasai sesuatu kemahiran.

Masa pengajaran-pembelajaran bermaksud masa yang mencukupi untuk pelajar

mempelajari sesuatu konsep atau kemahiran. Pada kebiasaannya, pengajaran guru

dipengaruhi oleh dua faktor masa yang diperuntukkan oleh pihak sekolah kepada guru-

guru untuk mengajar sesuatu mata pelajaran, masa tugasan atau ‘engaged time’ yang

bermaksud masa yang guru gunakan untuk mengajar dan masa yang pelajar gunakan

untuk belajar bagi mendapatkan ilmu pengetahuan atau kemahiran.

Dunn, R. dan Dunn, K. dalam bukunya yang berjudul Teaching Students Through

Their Individual Learning Styles dalam ( Naina, 2000 ) menyatakan kekaguman mereka

apabila mendapati adanya begitu banyak penulisan pada tahun 1970an yang menyokong

pendapat bahawa setiap murid belajar mengikut cara-caranya yang tersendiri, berbeza

dengan rakan sebayanya.

Berdasarkan data yang diperolehi hasil daripada kajian mereka mengenai cara-

cara bagaimana kanak-kanak dan orang dewasa belajar, Dunn dan Dunn mengkategori

gaya pembelajaran kepada 18 kategori berdasarkan unsur-unsur asas yang kemudiannya

diklasifikasikan kepada empat perkara sahaja berdasarkan rangsangan. Motivasi adalah

salah satu unsur dalam rangsangan emosional.

6

ISU, MASALAH DAN CABARAN

Abd Rahim bin Abd.Rashid, seorang tokoh pendidikan dalam ( Abdullah, 1998 )

merumuskan kaedah pengajaran guru dan pembelajaran pelajar dalam mata pelajaran

yang berkesan perlu mempunyai ciri-ciri seperti berikut iaitu guru perlu menyesuaikan

kaedah pengajaran dengan gaya pembelajaran pelajar dengan lebih menekankan soal

minat, intelektual, kreativiti, sikap, penghayatan dan apresiasi sesuatu mata pelajaran

dalam kehidupan pelajar. Proses pengajaran dan pembelajaran dalam sesuatu mata

pelajaran yang melibatkan guru dan pelajar perlu kepada cara pembelajaran dengan

menggunakan alat bantuan terkini seperti penggunaan komputer, software atau internet.

Guru perlu berkemahiran dalam membuat kajian tindakan atau pemerhatian

saintifik. Kajian saintifik perlu dibuat untuk menilai kekuatan dan kelemahan kaedah

yang digunakan. Pembelajaran akan berjalan dengan lancar, menarik dan berkesan

sekiranya guru bijak menggunakan gaya tingkahlaku dan intonasi suara, bercerita, memek

muka humor, akan menarik minat pelajar untuk mengikuti pengajaran guru secara efektif

( Mohamad Johdi, 2007).

Pelajar-pelajar perlu didedahkan atau diberi bimbingan melalui gaya pembelajaran

dengan cara pengumpulan data atau maklumat dan cara bahan itu disusun atau dianalisis.

Pelajar perlu mengaplikasikan isi pelajaran dalam situasi baru bagi menguatkan ingatan

dan mengekalkan isi pelajaran tersebut.

Kaedah pengajaran dan pembelajaran dalam sesuatu mata pelajaran perlu menarik

minat dan mencabar kebolehan pelajar. Kriteria ini amat penting menjadikan pengajaran

dan pembelajaran lebih bersifat inovatif dan kreatif untuk mengembangkan minda kritis

dan kreatif pelajar. Manakala kaedah dan metodologi pengajaran yang bersifat ‘spoon

feed’, induktif dan khutbah yang hanya mementingkan supaya murid menerima apa

sahaja yang disogok oleh guru tidak lagi sesuai dengan pembaharuan kurikulum dan

perubahan budaya belajar dan budaya mengajar pada era perkembangan informasi

makmumat yang berlaku dalam masyarakat moden.

7

Maimun dan Roslan ( 2005 ), menyatakan bahawa terdapat rungutan tentang guru

yang bersifat kurang kreatif, penggunaan bahan bantu mengajar yang membosankan dan

kaedah pengajaran yang kurang berkesan. Perkara-perkara tersebut mengakibatkan minat

pelajar terhadap sesuatu subjek berkurangan. Cara pengajaran tradisional tidak boleh

membantu pelajar dalam mempraktikkan gaya pembelajaran berkesan. Oleh itu, guru

perlu mahir memilih kaedah pengajaran yang dapat disesuaikan dengan gaya

pembelajaran muridnya seperti kaedah pengajaran inkuiri yang boleh memantapkan gaya

pembelajaran dan seterusnya meningkatkan motivasi murid untuk belajar. Gaya

pembelajaran berkesan di kalangan pelajar juga banyak bergantung kepada motivasi,

minat dan cara pengajaran yang diperkenalkan guru.

Dalam pengajaran dan pembelajaran, satu persoalan penting yang wajar diberi

perhatian , adakah guru memahami gaya pembelajaran pelajar-pelajar mereka yang

berbeza? Guru disarankan melakukan perubahan dalam gaya pengajaran mereka di bilik

darjah supaya disesuaikan dengan gaya pembelajaran pelajar tetapi amalan para pendidik

masih lagi tidak berubah. Guru perlu mendorong inisiatif pelajar dan memberinya

peluang untuk menyumbang dalam pembelajaran diri. Guru sering meluahkan

kekecewaan atas sikap pasif pelajar menerima pengajaran mereka tanpa memikirkan

bahawa pelajar juga mungkin kecewa dengan gaya pengajaran guru. Raiff ( 1992 ) dalam

( Abdullah, 1998 ), menyatakan bahawa memahami gaya pembelajaran seseorang pelajar

dengan cara yang terbaik akan membantu guru mengurangkan kekecewaannya dan

kekecewaan pelajar tersebut.

Dalam konteks memahami sifat pelajar, gaya pembelajaran menjadi indikator

bagaimana seseorang pelajar belajar dan cara belajar yang digemarinya. Gaya

pembelajaran juga dianggap sebagai strategi pengajaran kerana pemahaman mengenai

gaya pembelajaran seseorang pelajar memberikan maklumat tentang kognisi konteks dan

kandungan pembelajaran.

Pelaksanaan Kurikulum Baru Sekolah Rendah (KBSR) dan Kurikulum Baru

Sekolah Menengah (KBSM) memberi penekanan kepada perubahan pendekatan

tradisional kepada pendekatan baru dalam proses pembelajaran di sekolah. Kurikulum

8

baru menekankan pembelajaran berpusatkan pelajar berbanding pembelajaran

berpusatkan guru.

Dalam pembelajaran individu, para guru perlu memahami gaya pembelajaran

pelajar dan menganggap perbezaan yang ada pada diri seseorang pelajar itu merupakan

keistimewaan dan mereka dapat menggunakan keistimewaan itu secara berkesan dalam

pembelajaran mereka. Satu perancangan yang teliti dan sistematis amat diperlukan

memandangkan gaya belajar individu merupakan aspek yang begitu penting dalam

pendidikan masa kini dan akan datang. Apabila kaedah, sumber dan program

disuaipadankan dengan gaya belajar pelajar, maka pencapaian akademik dan sikap pelajar

akan meningkat. Gaya belajar seseorang adalah berbeza antara satu dengan yang lain

tanpa mengambilkira umur, status sosioekonomi atau kecerdasan. Oleh itu, pengajaran

dan pembelajaran sewajarnya disesuaikan dengan gaya pembelajaran individu agar

motivasi pembelajaran meningkat.

Pengarah Bahagian Pendidikan Guru, Tuan Haji Ahmad Mohd Said dalam Berita

Harian bertarikh 3 September 1998 dalam ( Abdullah 1998 ) , menyatakan guru bukan

sahaja mesti memiliki ilmu pengetahuan terkini tetapi perlu memahami dan menyelami

kehendak pelajar termasuk dalam proses pengajaran dan pembelajaran pelajar.

Cabarannya, mampukah seorang guru memahami dan menyelami kehendak semua pelajar

yang ramai dalam sesebuah kelas.

Walaupun latihan perguruan telah melengkapkan para guru dengan pelbagai ilmu

pedagogi, namun apabila guru berdepan dengan situasi sebenar kelas mendidik 35 hingga

45 murid pada satu-satu waktu dan dalam situasi saiz bilik darjah yang kurang kondusif,

sesak dan sempit, para guru berkemungkinan besar kurang dapat memberi pertimbangan

terhadap perbezaan individu dan segala strategi yang disarankan semasa di maktab

perguruan dahulu. Kesannya, guru akan menampilkan kaedah pengajarannya yang

mungkin berbalik kepada penggunaan kaedah pengajaran terus secara kelas daripada

strategi pengajaran berpusatkan murid.

Tindakan sedemikian lebih merupakan jalan penyelesaian mudah dengan

menganggap tumpuan pengajaran harus menyeluruh yang meliputi keperluan kebanyakan

murid yang berada di bilik darjah itu. Ada banyak faktor yang menyebabkan keadaan ini

9

berlaku. Alasan utama yang barangkali sering diberikan ialah matlamat belajar di sekolah

adalah untuk berjaya dalam peperiksaaan.

Laporan Penilaian ( KBSM ) yang dibuat oleh para pensyarah maktab-maktab

perguruan di Malaysia mendapati sebilangan besar guru tetap dan kekal mengamalkan

gaya pengajaran sehala “chalk and talk”. Kenyataan ini disokong oleh Jemaah Nazir yang

menjelaskan bahawa guru masih terikat dengan peranan lama mereka sebagai pengajar.

Menurut Mohd Majid Konteng ( 1997 ) dalam ( Abdullah 1998 ) guru-guru masih

membahaskan aktiviti pengajaran dan pembelajaran ke arah peperiksaan semata-mata.

Memberi fokus kepada peperiksaan semata-mata dan kurang menumpukan kepada

pengajaran yang disesuaikan dengan gaya pembelajaran pelajar akan menyebabkan mata

pelajaran itu kurang diminati dan pelajar hilang motivasi untuk belajar.

Pembelajaran merupakan satu proses interaksi yang melibatkan pelajar, pengajar

dan persekitaran. Interaksi individu dengan persekitaran adalah penting bagi mewujudkan

pengalaman yang pelbagai untuk terjadinya pembelajaran.

Secara keseluruhannya, Maznah dan Yoong Suan ( 1995 ) dalam ( Abdullah, 1998

) mengulas bahawa kajian tentang gaya pembelajaran amat bermakna bagi pelajar dalam

usaha memperbaiki cara belajar. Dalam kajian mereka dinyatakan berkenaan gaya-gaya

pembelajaran yang diperkenalkan oleh Watkins dan Hattie ( 1990 ) dalam ( Abdullah,

1998) iaitu dua kategori berbeza gaya pembelajaran, pendekatan mendalam dan

pendekatan permukaaan. Bagi yang menggunakan pendekatan mendalam, fokus diberikan

kepada isi kandungan dan kaitannya antara satu dengan lain dalam memantapkan

kefahaman. Manakala dalam pendekatan permukaan, penumpuan sekadar pada unsur-

unsur isi kandungan dengan teknik hafalan mekanikal yang tiada penekanan pada makna

spesifik. Menurut Biggs ( 1989 ) dalam ( Abdullah, 1998 ) pula, gaya pembelajaran ketiga

yang dikenalpasti ialah pendekatan pencapaian yang terdiri dari strategi-strategi yang

dipercayai dapat memanfaatkan diri pelajar sendiri dalam proses pembelajarannya ,

sebagai contoh peningkatan motivasi dalaman pembelajaran pelajar.

Rita Dunn dalam jurnal Educational Leadership yang bertajuk “Survey of

Research on Learning Styles” dalam ( Naina, 2000 ) telah membuktikan bahawa murid-

murid belajar dengan lebih berkesan serta berupaya pula mengekalkan apa yang dipelajari

10

dalam ingatan mereka dengan lebih lama lagi apabila murid-murid diajar berlandaskan

kekuatan pengamatan dan persekitaran pengajaran yang mengambil kira cara-cara atau

gaya murid-murid belajar.

Satu lagi perkara yang mencabar guru ialah teori kecerdasan pelbagai oleh

Howard Gardner yang berkaitan dengan verbal-linguistik, kinestatik, muzikal, logik-

matematik , visual-ruang, intrapersonal, interpersonal dan naturalistik . Guru-guru

diminta merancang pengajarannya dengan mengambilkira kecenderungan murid-murid

berdasarkan kecerdasan pelbagai.

Oleh itu amalan pengajaran-pembelajaran guru yang berkesan bermakna

pengajaran guru itu dianggap baik jika guru tersebut berupaya mempelbagaikan kaedah

pengajaran, menyediakan alat bantu mengajar (ABM), mendalami isi kandungan yang

hendak diajar. Selain itu,guru juga perlu mengetahui akan kebolehan pelajar menerima

pelajaran, memberi motivasi kepada pelajar supaya belajar bersungguh-sungguh, dapat

mengawal kelakuan pelajar, mengumpulkan pelajar mengikut kumpulan dan memberi

penilaian atau ujian yang kerap kepada pelajar. Dengan kata lain pengajaran-

pembelajaran yang berkesan merupakan kebolehan guru itu sendiri untuk mengajar

dengan baik dan berkesan dan dapat memotivasikan pelajar untuk terus belajar bagi

mencapai kecemerlangan dalam bidang akademik.

RUMUSAN DAN CADANGAN

Secara keseluruhannya, kaedah pengajaran yang pelbagai melalui penggabungjalinan

beberapa kaedah dapat menarik minat pelajar terhadap mata pelajaran yang diajar oleh

guru. Terdapat beberapa kaedah pengajaran yang popular dan memberi kesan yang baik

kepada pelajar seperti bercerita, lakonan dan demonstrasi. Kaedah pengajaran yang

kurang memberangsangkan akan menyebabkan pelajar bosan dan kurang melibatkan diri

dalam aktiviti pengajaran dan pembelajaran.

Satu pendekatan sistematik perlu dilakukan oleh guru dalam proses perkembangan

ilmu pengetahuan melalui perkaedahan yang sesuai bagi mewujudkan pembelajaran yang

berkesan dalam bilik darjah. Guru perlu bijak merekacipta pengalaman pembelajaran

11

yang mencabar, tugasan dan teknik penilaian yang mempunyai pelbagai tahap kesukaran

serta memberi latihan secara tetap dan berterusan. Guru juga perlu mahir memadankan

kaedah mengajar dengan objektif dan gaya pembelajaran pelajar bagi menghasilkan satu

sesi pengajaran yang baik.

Guru disarankan agar meningkatkan kemahiran dalam proses pembelajaran pelajar

dengan memfokus kepada aspek-aspek humanistik dalam pengajaran seperti hubungan

dan cara berinteraksi dengan pelajar, agar mereka sentiasa bermotivasi dan melahirkan

perasaan seronok dalam diri pelajar untuk belajar.

Kaedah pengajaran dan pembelajaran yang pelbagai oleh guru dapat

meningkatkan motivasi dan minat pelajar untuk belajar. Guru perlu prihatin terhadap

pelbagai kecerdasan dalam kalangan pelajar masing-masing. Kaedah dan aktiviti yang

berbeza perlu dirancang untuk murid-murid yang berbeza kecerdasan. Contoh kecerdasan

ini perhubungan antara individu, perhubungan dengan diri sendiri, perhubungan antara

insan dan pemahaman tentang alam sekitar.

Guru perlu sentiasa mengubahsuai strategi mengikut jangkaan keberkesanan

penggunaan sesuatu kaedah. Mereka mestilah mempunyai kemahiran mengajar yang

tinggi, berpengetahuan luas dalam subjek yang diajar, mempelbagaikan kaedah mengajar

serta mahir dalam teknologi untuk menghasilkan proses pengajaran dan pembelajaran

yang berkesan.

Amalan pengajaran guru yang berkesan bermakna guru tersebut merancang

pengajaran terlebih dahulu sebelum mengajar ( Shahril, 2002 ). Ini bererti guru akan

menyediakan dan menyiapkan buku rekod, berupaya mempelbagaikan kaedah

pengajaran, menyediakan alat bantu mengajar (ABM), membuat rujukan bagi mendalami

isi kandungan yang hendak diajar supaya pengajaran guru itu menyeronokkan, dan dapat

menarik minat pelajar untuk terus belajar. Selain itu, guru juga perlu mengetahui akan

kebolehan pelajar menerima pelajaran atau aras pelajaran, memberi motivasi kepada

pelajar supaya belajar bersungguh-sungguh, dapat mengawal kelakuan pelajar dan dapat

memberi penilaian atau ujian yang kerap kepada pelajar.

12

Kaedah pengajaran guru menjadi milik personal guru ( Naina, 2000 ). Setiap guru

ada cara mengajar yang tersendiri. Namun begitu, kaedah pengajaran guru harus ada

hubungkait yang rapat dengan gaya pembelajaran pelajar.

Dapatan kajian ini menunjukkan cara pengajaran guru mestilah sesuai dan

berpadanan antara kaedah pengajaran dan stail belajar pelajar. Dengan itu, proses

pengajaran dan pembelajaran dapat berjalan dengan lancar dan berkesan bagi

meningkatkan mutu dan kualiti pendidikan dalam menghadapi cabaran zaman sains dan

teknologi. Pelajar juga dapat memahami kecenderungan, kekuatan dan kelemahan sendiri

dalam gaya pembelajaran yang diamalkan oleh mereka.

PENUTUP

Guru memainkan peranan yang sangat penting dalam memastikan objektif pengajarannya

di dalam kelas dapat dicapai. Penggunaan kaedah pengajaran yang berkesan merupakan

suatu cara supaya pelajar dapat memahami pengajaran guru. Guru perlu menggunakan

kaedah pengajaran yang pelbagai kerana setiap pelajarnya mempunyai minat dan

kebolehan yang berbeza. Perbezaan minat dan kebolehan pelajar tersebut perlu

digerakkan dengan menimbulkan motivasi dalam diri pelajar tersebut terhadap

pelajarannya. Motivasi dapat menjadi tenaga penggerak kepada pelajar di samping dapat

menjadi pencetus minat pelajar untuk belajar. Kepelbagaian kaedah pengajaran akan

dapat merangsang motivasi untuk bersaing dengan pelajar lain.

13

RUJUKAN

Abdullah Mohd Noor.1998. Pengajaran dan Pembelajaran: Isu, Strategi dan Pendekatan

dalam Pendidikan. Kertas kerja dibentangkan di Maktab Perguruan Perempuan

Melayu, Melaka. 26 September.

Abu Saleh & Muhibuddin Ahmad. 1988. Asasiyat fi turuq al-tadris al-‘ammah.

Kaedah Pengajaran.

http://pendislami.tripod.com/kaedah-pengajaran.htm ( 8 Oktober 2010 ).

Anuar, A., Siti Haishah, A.R. & Nur Atiqah, A. 2009. Tahap Keupayaan Pengajaran

Guru Sejarah dan Hubungannya dengan Pencapaian Murid di Sekolah Berprestasi

Rendah. Jurnal Pendidikan Malaysia 34(1) : 53 - 66

Azizi Yahaya dan Syazwani binti Abdul Razak. 2008. Hubungan Antara Gaya

Pembelajaran dan Kaedah Pengajaran dengan Pencapaian Mata Pelajaran

Pengajian Kejuruteraan Awam di Sekolah Awam di Sekolah Menengah Teknik **

Azizi Yahaya, Yusof Boon & Kamaliah Noordin.2007. Hubungan antara Konsep

Kendiri, Motivasi dan Gaya Keibubapaan dengan Pencapaian Pelajar.

Jurnal Pendidikan ** : 1-17.

Hassan Langgulung. 1981. Beberapa Tinjauan dalam Pendidikan Islam.

Kaedah Pengajaran.

http://pendislami.tripod.com/kaedah-pengajaran.htm ( 8 Oktober 2010 ).

Maimun, A.L. & Roslan, A. 2005. Kaedah Pengajaran Pengetahuan Agama Islam di

Brunei Darussalam, Jurnal Pendidikan 30: 141 – 150.

Mok Song Sang. 1992. Pedagogi 2: Strategi Pengajaran Pembelajaran Mikro.

Kaedah Pengajaran.

http://pendislami.tripod.com/kaedah-pengajaran.htm ( 8 Oktober 2010 ).

Mohamad Johdi Salleh.2007. Guru Efektif dan Peranan Guru dalam Mencapai Objektif

Persekolahan Sekolah Rendah: Perspektif Guru Besar. **

Mohd Aderi, C.N. & Rohani A.T. 2009. Persepsi Pelajar Terhadap Amalan Pengajaran

Tilawah Al-Quran. Jurnal Pendidikan Malaysia 34(1) : 93 -109.

14

Naina Mohd b. Md.Noor. 2000. Stail Pengajaran Guru dan Gaya Pembelajaran Murid.

Jurnal Pendidikan TigaENF 2(3) :**

Nor Aishah Buang & Yap Poh Moi. 2002. Kesediaan Guru-Guru Perdagangan di

Wilayah Persekutuan dari Aspek Pengetahuan Kaedah Pengajaran dan Sikap

Terhadap Pengajaran Subjek Pengajian Keusahawanan. Jurnal Teknologi 37(E): 1-

16.

Norlia Abd.Aziz, T.Subahan M.Meerah, Lilia Halim & Kamisah Osman. 2006.

Hubungan Antara Motivasi, Gaya Pembelajaran dengan Pencapaian Matematik

Tambahan Pelajar Tingkatan 4. Jurnal Pendidikan 31: 123-141.

Shahril @ Charil bin Marzuki.2002. Amalan Pengajaran Guru yang Berkesan:

Kajian di Beberapa Sekolah di Malaysia. **

Sharifah Alwiah Alsagoff. 1986. Ilmu Pendidikan : Pedagogi. Kaedah Pengajaran.

http://pendislami.tripod.com/kaedah-pengajaran.htm ( 8 Oktober 2010 ).

Teori Pembelajaran dan Pengajaran.Wikipedia Bahasa Melayu, Ensiklopedia Bebas.

http://ms.wikipedia.org/wiki/Teori-pembelajaran-dan-pengajaran ( 9 Oktober 2010 ).

15