isu-isu terpilih malaysia melibatkan pertubuhan bangsa bersatu (pbb)

ISU-ISU TERPILIH MALAYSIA MELIBATKAN PERTUBUHAN BANGSA BERSATU (PBB), 1957-2003

Ahmad Farhan bin Abdullah @Zakaria*

Pendahuluan

Makalah ini akan membincangkan beberapa isu terpilih yang melibatkan Malaysia dengan PBB. Antara isu yang akan dibincangkan dalam makalah ini: Konfrontasi MalaysiaIndonesia; Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan; mengenai benua Antartika; Palestin: dan dasar Apartheid yang telah dilaksanakan oleh Afrika Selatan terhadap penindasan orang kulit hitam.

Konfrontasi Malaysia-Indonesia

Dr. Subandrio1 telah memberi jaminan bahawa Indonesia tidak berhasrat untuk menuntut sebarang wilayah British di Kepulauan Borneo. laminan ini diulang lagi oleh Dr. Subandrio ketika berucap di Majlis Perhimpunan PBB pada 20 November 1961. Ucapan Dr. Subandrio adalah berbunyi seperti berikut " .... Ketika diberitahu kita niatnya untuk bergabung dengan tiga Koloni Mahkota Inggeris iaitu Sarawak, Brunei dan Borneo Utara sebagai salah satu persekutuan, kita mengatakan kepada mereka bahawa kita tidak keberatan dan bahawa kita berharap mereka berjaya dengan perkembangan ini supaya setiap orang yang hidup akan berada dalam kedamaian dan kebebasan ... kita masih menyatakan Persekutuan Tanah Melayu bahawa kita tidak keberatan untuk perkembangan ini berlaku berdasarkan kemahuan untuk kebebasan masyarakat yang bersangkut-sangkut."2

*

2

Penulis ialah Ie pas an labatan Sejarah. Fakulti Sastera dan Sains Sosial. Universiti Malaya. Kuala Lumpur. Kini melanjutkan pengajiannya di peringkat Ijazah Sastera dalam bidang Sejarah Malaysia di labatan Sejarah. Universiti Malaya. Dr. Subandrio ialah tokoh politik yang sangat berpengaruh pada zaman Presiden Sukarno. Dr. Subandrio pernah menjawat jawatan sebagai Menteri Luar Negeri dari tahun 1957 sebingga tabun 1963. Selain itu. Dr. Subandrio pernah dimasukan dalam penjara selama 29 tahun akibat tuduhan terlibat dalam G303 (GESTAPU) Nik Anuar Nik Mahmud. Konfrontasi Malaysia indonesia. Selangor: Bangi Universiti Kebangsaan Malaysia, 2000, hIm. 69 dan FO 3711169901, Foreign Office Report: Recent Developments in Anglo-Indonesian Relation.

114

Hak Cipta Terpelihara © 2010 – Persatuan Sejarah Malaysia



Ahmad Farhan binAbdullah@Zakaria*

Pendahuluan

Makalah ini akan membincangkan beberapa isu terpilih yang melibatkan Malaysia dengan PBB. Antara isu yang akan dibincangkan dalam makalah ini: Konfrontasi MalaysiaIndonesia; Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan; mengenai benua Antartika; Palestin: dan dasar Apartheid yang telah dilaksanakan oleh Afrika Selatan terhadap penindasan orang kulit hitam.

Konfrontasi Malaysia-Indonesia

Dr. Subandrio1 telah memberi jaminan bahawa Indonesia tidak berhasrat untuk menuntut sebarang wilayah British di Kepulauan Borneo. Jaminan ini diulang lagi oleh Dr. Subandrio ketika berucap di Majlis Perhimpunan PBB pada 20 November 1961. Ucapan Dr. Subandrio adalah berbunyi seperti berikut " .... Ketika diberitahu leita niatnya untuk bergabung dengan tiga Koloni Mahkota Inggeris iaitu Sarawak, Brunei dan Borneo Utara sebagai salah satu persekutuan, kita mengatakan kepada mereka bahawa kita tidak keberatan dan bahawa kita berharap mereka berjaya dengan perkembangan ini supaya setiap orang yang hidup akan berada dalam kedamaian dan kebebasan ... kita masih menyatakan Persekutuan Tanah Melayu bahawa kita tidak keberatan untuk perkembangan ini berlaku berdasarkan kemahuan untuk kebebasan masyarakat yang bersangkut-sangkut."2

Penulis ialah lepasan Jabatan Sejarah, Fakulti Sastera dan Sains Sosial , Universiti Malaya, Kuala Lumpur. Kini melanjutkan pengajiannya di peringkat ljazah Sastera dalam bidang Sejarah Malaysia di Jabatan Sejarah, Universiti Malaya. Dr. Subandrio ialah tokoh politik yang sangat berpengaruh pada zaman Presiden Sukarno. Dr. Subandrio pernah menjawat jawatan sebagai Menteri Luar Negeri daTi tahun 1957 sehingga tahun 1963. Selain itu. Dr. Subandrio pernah dimasukan dalam penjara selama 29 tahun akibat tuduhan terlibat dalam G303 (GESTAPU)

2 Nik Anuar Nik Mahmud, Konfrontasi Malaysia Indonesia, Selangor: Bangi Universiti Kebangsaan Malaysia, 2000, him. 69 dan FO 3711169901 , Foreign Office Report: Recent Developments in Anglo-Indonesian Relation.

114

ISU-ISU TERPILlH MALAYSIA MELlBATKAN PERTUBUHAN BANGSA BERSATU (PBB), 1957-2003

Namun begitu, apabila Persekutuan Malaysia menjadi kenyataan pada tahun 1963, Sukamo3

, Presiden Indonesia ketika itu melancarkan konfrontasi terhadap Malaysia. Konfrontasi Malaysia-Indonesia merupakan kemuncak kepada ketegangan hubungan dua hal a Malaysia-Indonesia. Sebelum tahun 1963, pertelingkahan dan ketegangan hubungan Malaysia-Indonesia adalah disebabkan isu-isu tertentu seperti isu Irian Jaya, namun begitu, keadaaan tersebut tidak menyebabkan peperangan dan pemutusan hubungan diplomatik. Dengan ini, buat pertama kalinya dalam sejarah bahawa dua negara yang mempunyai hubungan persaudaraan dan semangat kejiranan telah berlaku pertelingkahan bersenjata.

Secara rasminya penolakan terhadap gagasan Malaysia oleh Indonesia ini dilihat dalam beberapa kenyataan oleh pemimpin-pemimpin negara tersebut terutamanya Presiden Sukamo. Pada 14 Februari 1963, Presiden Sukamo telah menyatakan bahawa "Malaysia adalah produk dari otak dan keupayaaan Neo-Kolonialisme, Malaysia adalah untuk melindungi keselamatan bijih timah bagi imperialis, Malaysia adalah untuk melindungi getah untuk imperialis, dan Malaysia adalah untuk melindungi minyak untuk kaum imperialis. Untuk alas an ini kami adalah bertekad untuk menentang, tanpa tempahan kami melawan Malaysia."4

Indonesia telah memberikan beberapa sebab kenapa mereka menentang pembentukan Malaysia. Antara sebab-sebabnya ialah Presiden Sukamo telah menyatakan bahawa Indonesia am at kecewa kerana negara itu tidak dilibatkan dalam konsultasi mengenai penubuhan Malaysia. Ini disebabkan pada ketika itu, Presiden Sukarno mempunyai idea sendiri mengenai orde dunia yang mana telah diancam oleh angkara neokolonialisme. Indonesia berpendapat bahawa Malaysia telah diciptakan oleh British untuk meneruskan kepentingan politik, ekonomi dan keselamatan kuasa Barat di rantau ini. Pada 20 J anuari 1963, Dr. Subandrio telah menyatakan dalam satu ucapan bahawa "Tidak dapat tidak terpaksa menggunakan dasar konfrontasi menentang Malaysia kerana pada mas a itu mereka sendiri adalah menjadi pembantu kuasa-kuasa neo-kolonialis dan neo-imperialis dengan mengikut suatu dasar yang bermusuhan terhadap Indonesia."5

Walau bagaimanapun, setiap pandangan yang telah disuarakan oleh Indonesia mengenai hubungan Malaysia dengan kuasa-kuasa Barat pada ketika itu agak sukar untuk menerima kenyataan bahawa Malaysia mempunyai dasar bermusuhan terhadap Indonesia.

Sukamo dilahirkan di Surabaya, Jawa Timur pada 6 Jun 190 I dan meninggal dunia di Jakarta pada 21 Jun 1970. Sukarno meninggal dunia pada umur 69 tahun. Sukarno adalah Presiden Indonesia pertama yang menjawat jawatan tersebut dari tahun 1945 sehingga 1966. Sukamo telah memainkan peranan penting untuk memerdekakan bangsa Indonesia daripada penjajahan Belanda. Sukamo adalah pen gas as Pancasila kerana beliau merupakan pencetus konsep dasar negara Indonesia. Sukamo merupakan Proklamator Kemerdekaan Indonesia bersama-sama Mohammad Hatta pada 17 Ogos 1945. Sukarno menandatangani Surat Perintah pada II Mac 1966 (Supersemar). Antara isi-isi Supersemar ialah menugaskan Leftenan Jeneral Suharto untuk menjaga keamanan negara dan instilusi kepresidenan. Lcftenan Jeneral Suharto menjadikan Supersemar sebagai dasar untuk membubarkan Partai Komunis Indonesia (PKI) dan mengganti anggOla-anggolanya yang berada di Parlimen. Setelah penolakan tanggungjawab Presiden Sukamo dalam Majlis Permusyawaralan Rakyat Sementara (MPRS) sidang umum ke empal pada tahun 1967, beliau diluculkan jawatannya sebagai Presiden pada Sidang ISlimewa MPRS pada lahun yang sarna dan mengangkat Suharto sebagai Presiden Republik Indonesia yang baru.

4 Ruhanas Harun, 'Kerjasama dan Konflik Dalam Hubungan Malaysia-Indonesia', Malaysia:, Foreign Relations: Issues and Challenfies, Kuala Lumpur: University Malaya Press, 2006, hIm. 57.

5 Syed Othman Syed Omar, Tentera Malaysia Dalam Era Konfrontasi, Bangi: Penerbit UKM, 1999, hIm. 29.

115




Namun begitu, apabila Persekutuan Malaysia menjadi kenyataan pada tahun 1963. Sukamo3

, Presiden Indonesia ketika itu melancarkan konfrontasi terhadap Malaysia. Konfrontasi Malaysia-Indonesia merupakan kemuncak kepada ketegangan hubungan dua hala Malaysia-Indonesia. Sebelum tahun 1963, pertelingkahan dan ketegangan hubungan Malaysia-Indonesia adalah disebabkan isu-isu tertentu seperti isu Irian Jaya, namun begitu, keadaaan tersebut tidak menyebabkan peperangan dan pemutusan hubungan diplomatik. Dengan ini, buat pertama kalinya dalam sejarah bahawa dua negara yang mempunyai hubungan persaudaraan dan semangat kejiranan telah berlaku pertelingkahan bersenjata.

Secara rasminya penolakan terhadap gagasan Malaysia oleh Indonesia ini dilihat dalam beberapa kenyataan oleh pemimpin-pemimpin negara tersebut terutamanya Presiden Sukamo. Pad a 14 Februari 1963, Presiden Sukamo telah menyatakan bahawa "Malaysia adalah produk dari otak dan keupayaaan Neo-Kolonialisme, Malaysia adalah untuk melindungi keselamatan bijih timah bagi imperialis, Malaysia adalah untuk melindungi getah untuk imperialis, dan Malaysia adalah untuk melindungi minyak untuk kaum imperialis. Untuk alasan ini kami adalah bertekad untuk menentang, tanpa tempahan kami melawan Malaysia."4

Indonesia telah memberikan beberapa sebab kenapa mereka menentang pembentukan Malaysia. Antara sebab-sebabnya ialah Presiden Sukamo telah menyatakan bahawa Indonesia am at kecewa kerana negara itu tidak dilibatkan daIam konsultasi mengenai penubuhan Malaysia. Ini disebabkan pada ketika itu, Presiden Sukamo mempunyai idea sendiri mengenai orde dunia yang mana telah diancam oleh angkara neokolonialisme. Indonesia berpendapat bahawa Malaysia telah diciptakan oleh British untuk meneruskan kepentingan politik, ekonomi dan keselamatan kuasa Barat di rantau ini. Pada 20 J anuari 1963, Dr. Subandrio telah menyatakan dalam satu ucapan bahawa "Tidak dapat tidak terpaksa menggunakan dasar konfrontasi menentang Malaysia kerana pada masa itu mereka sendiri adalah menjadi pembantu kuasa-kuasa neo-kolonialis dan neo-imperialis dengan mengikut suatu dasar yang bermusuhan terhadap Indonesia."5

Walau bagaimanapun, setiap pandangan yang telah disuarakan oleh Indonesia mengenai hubungan Malaysia dengan kuasa-kuasa Barat pada ketika itu agak sukar untuk menerima kenyataan bahawa Malaysia mempunyai dasar bermusuhan terhadap Indonesia.

3 Sukamo dilahirkan di Surabaya, Jawa Timur pada 6 Jun 190 I dan meninggal dunia di Jakarta pada 21 lun 1970. Sukarno meninggal dunia pada umur 69 tahun. Sukarno adalah Presiden Indonesia pertama yang menjawat jawatan tersebut dari tahun 1945 sehingga 1966. Sukamo telah memainkan peranan penting untuk memerdekakan bangsa Indonesia daripada penjajahan Belanda. Sukarno adalah pen gas as Pancasila kerana beliau merupakan pencetus konsep dasar negara Indonesia. Sukamo merupakan Proklamator Kemerdekaan Indonesia bersama-sama Mohammad Halta pada 17 Ogos 1945. Sukarno menandatangani Surat Perintah pada II Mac 1966 (Supersemar). Antara isi-isi Supersemar ialah menugaskan Leftenan Jeneral Suharto untuk menjaga keamanan negara dan institusi kepresidenan. Lcftenan Jeneral Suharto menjadikan Supersemar sebagai dasar untuk membubarkan Partai Komunis Indonesia (PKI) dan mengganti anggOla-anggotanya yang berada di Parlimen. Setelah penolakan tanggungjawab Presiden Sukamo dalam Majlis Pennusyawaratan Rakyat Semen tara (MPRS) sidang umum ke empat pad a lahun 1967, beliau dilucutkan jawatannya sebagai Presiden pada Sidang Istimewa MPRS pada lahun yang sama dan mengangkat Suharto sebagai Presiden Republik Indonesia yang baru.

4 Ruhanas Harun, 'Kerjasama dan Konflik Dalam Hubungan Malaysia-Indonesia' , Malaysia:, Foreign Relations: issues and Challenges, Kuala Lumpur: University Malaya Press, 2006. hIm. 57.

5 Syed Othman Syed Omar. Tentera Malaysia Dalam Era Konfrontasi. Bangi: Penerbit UKM, 1999, hIm. 29.

115

MALAYSIA DARI SEGI SEJARAH

Ini disebabkan Tunku Abdul Rahman 6 telah menunjukkan sikap terbuka dcngan mengadakan konsultasi dengan pemimpin-pemimpin Indonesia bagi menjelaskan secara terperinci mengenai pembentukan Malaysia. Dengan sikap Tunku Abdul Rahman tersebut, beliau telah menunjukkan bahawa tidak wujudnya satu dasar permusuhan terhadap Indonesia.

Dengan berlakunya konflik politik di antara Malaysia dan Indonesia telah menguatkan lagi kecurigaan di mana sebelum itu Indonesia mempercayai Malaysia telah membantu dalam pemberontakan dan gerakan pemisahan di beberapa wilayah Indonesia. Dari segi ideologi, Presiden Sukamo dilihat mempunyai perbezaan yang besar dengan Malaysia. Presiden Sukamo telah melihat Malaysia sebagai sebuah negara yang lemah dan bergantung kepada Barat kerana tidak mampu hidup secara bersendirian. Dalam tempoh 1960-an di mana anti-kolonialisme dan anti-imperialisme merupakan ideologi yang popular di kalangan negara Dunia Ketiga.7

Dari segi politik dalaman, Presiden Sukamo turut membayangkan kebimbangannya terhadap jumlah penduduk Cina yang besar bilangannya di Malaysia dan Singapura.K lni disebabkan Indonesia bimbang terhadap Cina Komunis akan mengambil kesempatan daripada keadaan tersebut untuk menguasai rantau ini. Jika diteliti secara mendalam, kebimbangan Indonesia mengenai Cina Komunis meluaskan pengaruhnya di kawasan Kepulauan Melayu agak ganjil kerana Indonesia pada ketika itu mempunyai hubungan rapat dengan Cina Komunis melalui Parti Komunis Indonesia (PKI).9 Malah lebih penting lagi, PKI dipercayai merupakan salah satu golongan politik Indonesia yang mendorong anti-Malaya oleh Presiden Sukarno.

Bagi Malaysia pula, berpendapat bahawa penentangan Presiden Sukamo terhadap gagasan Malaysia dan pelancaran konfrontasi adalah berpunca daripada keadaan dalaman Indonesia yang menghadapi banyak masalah politik, ekonomi dan sosial. Selain itu. konfrontasi merupakan salah satu cara mengalihkan pandangan dan tumpuan rakyat daripada masalah dalaman ini dan akan memberi perpaduan men yo kong kerajaan menghadapi musuh luar. Dengan demikian, keadaan tersebut merupakan satu strategi yang boleh digunakan oleh negara-negara untuk memobilisasikan rakyat dalam keadaan kepimpinan yang menghadapi kesulitan. Dengan demikian juga, tidak dapat dinafikan

6 Tunku Abdul Rahman ialah Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu pada tahun 1957 dan Perdana Menteri Malaysia pada tahun 1963. Tunku digelar sebagai Bapa Kemerdekaan dan Bapa Malaysia. Tunku dilahirkan pada 8 Februari 1903 dan meninggal dunia pada 6 Disember 1990. Lihat dalam Ramlah Adam, Biogra{i Politik Tunkll Abdul Rahman Putra, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. 2004. him. 1-467, Faridah Jaafar, Penlalla Mellteri dan Dasar Luar Malavsia 1957-2005, Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya, 2007, him. 24-27, The New York Times, Tunku Abdul Rahman, Dead; First Prime Minister of Malaysia, 7 December 1990 dan Stephen Chee, 'Malaysia's Changing Foreign Policy', Trends in Malaysia 11, Singapore: ISEAS, 1974. him. 37-41.

7 Presiden Sukamo telah menyatakan bahawa Tunku Abdul Rahman menggunakan dasar anti-kolonialsme dan anti-imperialisme dalam Mubin Sheppard, Tunku His Life and Times: The Authurized Biography of Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj, Petaling Jaya: Pelanduk Publications, 1995, him. 143.

8 Pada ketika itu, kaum Cina telah terpengaruh dengan ideologi Komunis. Lihat dalam Aloysius Chin. The Communist Party of Malaya; The Inside Story, Kuala Lumpur: Vinpress Sdn. Bhd .• 1995, him. 17-27.

9 J. A. C. Mackie, Konfrontasi the Indonesia-Malaysia Dispute 1963-1966, Kuala Lumpur: Charles Grenier, 1974, him. 136. Di sini menunjukan bahawa Presiden Sukarno bekerjasama dengan Komunis.

116




Ini disebabkan Tunku Abdul Rahman 6 telah menunjukkan sikap terbuka dcngan mengadakan konsultasi dengan pemimpin-pemimpin Indonesia bagi menjelaskan secara terperinci mengenai pembentukan Malaysia. Dengan sikap Tunku Abdul Rahman tersebut, beliau telah menunjukkan bahawa tidak wujudnya satu dasar permusuhan terhadap Indonesia.

Dengan berlakunya konflik politik di antara Malaysia dan Indonesia telah menguatkan lagi kecurigaan di mana sebelum itu Indonesia mempercayai Malaysia telah membantu dalam pemberontakan dan gerakan pemisahan di beberapa wilayah Indonesia. Dari segi ideologi, Presiden Sukamo dilihat mempunyai perbezaan yang besar dengan Malaysia. Presiden Sukamo telah melihat Malaysia sebagai sebuah negara yang lemah dan bergantung kepada Barat kerana tidak mampu hidup secara bersendirian. Dalam tempoh J960-an di mana anti-kolonialisme dan anti-imperialisme merupakan ideologi yang popular di kalangan negara Dunia Ketiga.7

Dari segi politik dalaman, Presiden Sukamo turut membayangkan kebimbangannya terhadap jumlah penduduk Cina yang besar bilangannya di Malaysia dan Singapura.H Ini disebabkan Indonesia bimbang terhadap Cina Komunis akan mengambil kesempatan daripada keadaan tersebut untuk menguasai rantau ini. Jika diteliti secara mendalam, kebimbangan Indonesia mengenai Cina Komunis meluaskan pengaruhnya di kawasan Kepulauan Melayu agak ganjil kerana Indonesia pada ketika itu mempunyai hubungan rapat dengan Cina Komunis melalui Parti Komunis Indonesia (PKI)Y Malah lebih penting lagi, PKI dipercayai merupakan salah satu golongan politik Indonesia yang mendorong anti-Malaya oleh Presiden Sukarno.

Bagi Malaysia pula, berpendapat bahawa penentangan Presiden Sukamo terhadap gagasan Malaysia dan pelancaran konfrontasi adalah berpunca daripada keadaan dalaman Indonesia yang menghadapi banyak masalah politik, ekonomi dan sosial. Selain itu, konfrontasi merupakan salah satu cara mengalihkan pandangan dan tumpuan rakyat daripada masalah dalaman ini dan akan memberi perpaduan menyokong kerajaan menghadapi musuh luar. Dengan demikian, keadaan tersebut merupakan satu strategi yang boleh digunakan oleh negara-negara untuk memobilisasikan rakyat dalam keadaan kepimpinan yang menghadapi kesulitan. Dengan demjkian juga, tidak dapat dinafikan

6 Tunku Abdul Rahman ialah Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu pada tahun 1957 dan Perdana Mentcri Malaysia pad a tahun 1963. Tunku digelar sebagai Bapa Kemerdekaan dan Bapa Malaysia. Tunku dilahirkan pad" 8 Februari 1903 dan meninggal dunia pada 6 Disember 1990. Lihat dalam Ramlah Adam, Biografi Po/ifik TlInku Abdul Rahman PUfra, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. 2004, him. 1-467, Faridah Jaafar, Pen/oil a Mellteri dan Dasar Luar Malaysia 1957-2005, Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya, 2007 , him. 24-27, The New York Times, Tunku Abdul Rahman, Dead; First Prime Minister of Malaysia, 7 December 1990 dan Stephen Chee, 'Malaysia's Changing Foreign Policy', Trends in Malaysia /I , Singapore: ISEAS, 1974, him. 37-41.

7 Presiden Sukamo telah menyatakan bahawa Tunku Abdul Rahman menggunakan dasar anti-kolonialsme dan anti-imperialisme dalam Mubin Sheppard, Tllnkll His Life lIIld Times: The Authorized Biography of Tw.ku Abdul Rahman Pulra al-Haj, Petaling Jaya: Pelanduk Publications, 1995, him. 143.

8 Pada ketika itu, kaum Cina telah terpengaruh dengan ideologi Komunis. Lihat dalam Aloysius Chin, The Communist Party of Malaya; The Inside Story, Kuala Lumpur: Vinpress Sdn. Bhd., 1995 , hIm. 17-27.

9 J. A. C. Mackie, KOllfrontasi fhe Indonesia-Malaysia Dispute 1963-1966, Kuala Lumpur: Charles Grenier, 1974, hIm, 136, Di sini menunjukan bahawa Presiden Sukarno bekerjasama dengan Komunis.

116

ISU-ISU TERPILIH MALAYSIA MELIBATKAN PERTUBUHAN BANGS A BERSATU (PBB). 1957-2003

bahawa Presiden Sukarno mempunyai cita-cita di mana untuk merealisasikan sebuah negara Indonesia yang lebih besar yang dikenali sebagai Indonesia Raya yang merangkumi wilayah-wilayah yang mana pada satu ketika dahulu pemah ditakluki dan dijajahi oleh empayar Srivijaya dan Majapahit. Ini disebabkan kebesaran dan keagungan Indonesia Kuno masih tidak dapat luntur dari ingatan dan memberi inspirasi kepada pemimpinpemimpinnya untuk mengembalikan kegemilangan itu dalam bentuk baru. Secara kesimpulannya, Indonesia telah membuat bantahan mengenai penubuhan Malaysia atas dua sebab iaitu kemegahan Indonesia itu sendiri dan sikap cemburu terhadap Malaysia. JO

Pada 17 September 1963, Malaysia telah mengambillangkah untuk memutuskan hubungan diplomatik berikutan daripada keengganan Indonesia mengiktirafkan Malaysia yang wujud pada 16 September 1963. Di sepanjang tempoh di mana ketiadaan hubungan diplomatik kedua-dua negara tersebut, kerajaan Malaysia meminta kerajaan Thailand untuk menjaga kepentingannya di Indonesia manakala Indonesia meminta kedutaan Mesir di Kuala Lumpur untuk menjaga kepentingan Indonesia di Malaysia. Ekoran daripada itu, rusuhan anti-Malaysia telah berlaku di bandar-bandar utama di Indonesia seperti Jakarta dan Medan. Demonstrasi anti-Indonesia juga diadakan di Kuala Lumpur sebagai balasan daripada perkara yang berlaku di Indonesia.

Kedua-dua kerajaan tersebut melakukan perang psikologi melalui sidang radio dan akhbar. Pidato-pidato Sukamo yang membara dan bersemangat disiarkan oleh Radio Republik Indonesia (RRI) untuk menyemarakkan semangat rakyat jelatanya berjuang untuk menentang Malaysia. Kritikan Presiden Sukamo terhadap Tunku Abdul Rahman ini dapat dilihat daripada ungkapan Tunku yang berbunyi "Tiap hari kalau kita mendengar Radio Jakarta. Kita akan mendengar fitnah-fitnah jahat terhadap Malaysia dan diri saya sendiri ... sungguh bodoh Sukamo dan kerajaannya. Bahkan radio Jakarta pemah membuat fitnah kononnya saya menculik isteri bintang filem P. Ramlee ... Sukarno tahu rakyat Malaysia kenaI benar akan tingkah lakunya sendiri dan dengan demikian dia pun cuba memburukburukkan saya untuk mendapat sokongan orang Malaysia."ll

Sebagai tindakan menentang Malaysia, kerajaan Indonesia bertindak mengambil alih kepentingan ekonomi British di negara itu seperti Shell, Dunlop, dan bank-bank milik British. Selain itu, pekerja di Lapangan Terbang Jakarta, Indonesia memulau penerbangan Malaysia dan British Overseas Airways Corporation (BOAC). Ekoran daripada kejadian tersebut, kesan ekonomi akibat konfrontasi ini telah merugikan kedua-dua pihak. Malaysia terpaksa berhadapan dengan prospek pengangguran yang lebih tinggi akibat kehilangan pemodal yang selama ini memberi peluang pekerjaan kepada rakyatnya. 12 Bagi Indonesia pula, keadaan menjadi lebih buruk dengan berlakunya kekurangan makanan hasil daripada sekatan import ke Indonesia dari Singapura. Selain itu, inflasi di Indonesia yang tinggi juga telah memburukkan lagi keadaan. Kehilangan kegiatan ekonomi bagi pelabuhan-

10 N. J. Ryan, The Making oj Modern Malaysia and Singapore: A History From Earliest Times to 1966, Kuala Lumpur, Singapore: Oxford University Press, 1970, him. 266.

II Rerita Harian, Tengku: Saya Pun Difitnah oleh Sukarno, 4 April 1964. 12 Ruhanas Harun, 'Kerjasama dan Kontlik dalam Hubungan Malaysia-Indonesia', Malaysia:S Foreign Relations:

Issues and Challenges, Kuala Lumpur: Universiti Malaya, 2006, him. 60.

117




bahawa Presiden Sukarno mempunyai cita-cita di mana untuk merealisasikan sebuah negara Indonesia yang lebih besar yang dikenali sebagai Indonesia Raya yang merangkumi wilayah-wilayah yang mana pada satu ketika dahulu pemah ditakluki dan dijajahi oleh empayar Srivijaya dan Majapahit Ini disebabkan kebesaran dan keagungan Indonesia Kuno masih tidak dapat luntur dari ingatan dan memberi inspirasi kepada pemimpinpemimpinnya untuk mengembalikan kegemilangan itu dalam bentuk baru, Secara kesimpulannya, Indonesia telah membuat bantahan mengenai penubuhan Malaysia atas dua sebab iaitu kemegahan Indonesia itu sendiri dan sikap cemburu terhadap Malaysia. 'o

Pad a 17 September 1963, Malaysia telah mengambillangkah untuk memutuskan hubungan diplomatik berikutan daripada keengganan Indonesia mengiktirafkan Malaysia yang wujud pada 16 September 1963. Di sepanjang tempoh di mana ketiadaan hubungan diplomatik kedua-dua negara tersebut, kerajaan Malaysia meminta kerajaan Thailand untuk menjaga kepentingannya di Indonesia manakala Indonesia meminta kedutaan Mesir di Kuala Lumpur untuk menjaga kepentingan Indonesia di Malaysia. Ekoran daripada itu, rusuhan anti-Malaysia telah berlaku di bandar-bandar utama di Indonesia seperti Jakarta dan Medan. Demonstrasi anti-Indonesia juga diadakan di Kuala Lumpur sebagai balasan daripada perkara yang berlaku di Indonesia.

Kedua-dua kerajaan tersebut melakukan perang psikologi melalui sidang radio dan akhbar. Pidato-pidato Sukarno yang membara dan bersemangat disiarkan oleh Radio Republik Indonesia (RRI) untuk menyemarakkan semangat rakyat jelatanya berjuang untuk menentang Malaysia. Kritikan Presiden Sukarno terhadap Tunku Abdul Rahman ini dapat dilihat daripada ungkapan Tunku yang berbunyi "Tiap hari kalau kita mendengar Radio Jakarta. Kita akan mendengar fitnah-fitnah jahat terhadap Malaysia dan diri saya sendiri ... sungguh bodoh Sukarno dan kerajaannya. Bahkan radio Jakarta pernah membuat fitnah kononnya saya menculik isteri bintang filem P. Ramlee ... Sukarno tahu rakyat Malaysia kenai benar akan tingkah lakunya sendiri dan dengan demikian dia pun cuba memburukburukkan saya untuk mendapat sokongan orang Malaysia.""

Sebagai tindakan menentang Malaysia, kerajaan Indonesia bertindak mengambil alih kepentingan ekonomi British di negara itu seperti Shell, Dunlop, dan bank-bank rnilik British. Selain itu, pekerja di Lapangan Terbang Jakarta, Indonesia memulau penerbangan Malaysia dan British Overseas Airways Corporation (BOAC). Ekoran daripada kejadian tersebut, kesan ekonomi akibat konfrontasi ini telah merugikan kedua-dua pihak. Malaysia terpaksa berhadapan dengan prospek pengangguran yang lebih tinggi akibat kehilangan pemodal yang selama ini memberi peluang pekerjaan kepada rakyatnya. 12 Bagi Indonesia pula, keadaan menjadi lebih buruk dengan berlakunya kekurangan makanan hasil daripada sekatan import ke Indonesia dari Singapura. Selain itu, inflasi di Indonesia yang tinggi juga telah memburukkan lagi keadaan. Kehilangan kegiatan ekonomi bagi pelabuhan-

10 N. J. Ryan. The Making <if Modem Malaysia and Singapore: A His/ory From Earliest Times /0 1966, Kuala Lumpur. Singapore: Oxford University Press, 1970, hIm. 266.

II Berita Harian, Tengku: Saya Pun Difitnah oleh Sukarno, 4 April 1964. 12 Ruhanas Harun, 'Kerjasama dan Kontlik dalam Hubungan Malaysia-Indonesia', Malaysia s Foreign Relations:

Issues and Challenges, Kuala Lumpur: Universiti Malaya, 2006, him. 60.

117


pelabuhan utama Malaysia seperti Pulau Pinang dan Singapurajuga turut terkena tempias akibat tindakan Indonesia yang tidak lagi menghantar bahan mentah untuk diproses di tempat-tempat terse but.

Selain daripada pertembungan politik, diplomatik dan ekonomi kedua-dua negara tersebut, konfrantasi juga membabitkan penglibatan ketenteraan kedua-dua belah pihak. Indonesia mengambil langkah mobilisasi ketenteraan terhadap rakyatnya dalam usaha menentang Malaysia. Pada bulan Mei 1964, Presiden Sukarno menubuhkan Dwi Komando Rakyat (DWIKORA) bertujuan untuk mempertingkatkan pertahanan negara dalam usaha menentang Malaysia. Seterusnya, Indonesia juga melaksanakan pengukuhan tentera dan mendapat bantu an daripada negara-negara seperti Soviet Union, China dan Perancis. Bagi Malaysia pula akan dibantu oleh British dan rakan-rakannya dalam Commonwealth iaitu Australia dan New Zealand. New Zealand turut akan melatih pegawai-pegawai tentera Malaysia untuk selama dua tahun yang akan menelan perbelanjaan kira-kira $2,600,000. Selain itu, New Zealand akan memberi bantuan alat kelengkapan tentera berharga lebih dari $2 juta. Pertempuran di sempadan Malaysia-Indonesia di Borneo serta pencerobohan oleh Indonesia di lohor, akibat daripada peristiwa ini, pad a tahun 1964, Holyoake telah menyatakan bahawa ini " ... adalah tugas kami sebagai anggota Commonwealth."13

Selain daripada penglibatan ketenteraan, Indonesia juga berusaha secara diplomatik untuk mengasingkan Malaysia di peringkat antarabangsa dengan melobi negara Afro-Asian yang nyata pada ketika itu berpihak kepada Indonesia. Keadaan ini tidak menghairankan kerana Indonesia di bawah Presiden Sukarno merupakan salah satu sebuah negara yang aktif dalam Pergerakan Negara-Negara Berkecuali (NAM). Selain itu, Presiden Sukamo adalah pemimpin yang disegani. Kedudukan Malaysia dalam kalangan negara dunia ketiga hanya berubah dengan usaha-usaha diplomatik yang dibuat oleh Tun Abdul Razak l4 apabila menggantikan Tunku Abdul Rahman sebagai Perdana Menteri Malaysia.

Dalam tempoh ini, usaha-usaha untuk men am atkan permusuhan ini tetap diusahakan dan dijalankan. Dengan ini, rundingan dua hala dan melalui pihak ketiga untuk mendamaikan Malaysia-Indonesia telah diadakan. Amerika Syarikat telah menghantar Robert Kennedy, Wakil Khas Presiden Amerika Syarikat sebagai langkah ke arah menamatkan permusuhan ini pada tahun 1964. 15 Seterusnya, pada 5 Februari 1964, rundingan ini diadakan di Bangkok. Rundingan tersebut adalah mengenai gencatan senjata. Selain itu, rundingan politik juga turut diadakan di Tokyo, namun begitu, kejayaannya kurang berhasil. Pada 16 April 1964, U Thant, Setiausaha Agung PBB pada ketika itu telah memberi jaminan kepada TunkuAbdul Rahman bahawa beliau akan memeriksa segala kemungkinan yang boleh dilakukan oleh PBB untuk menyelesaikan konflik antara Malaysia-Indonesia. 16

Mulai pada tahun 1965, beberapa perkembangan politik di Malaysia dan Indonesia telah

13 Berita Minggu, Akan Bersama-Sama Commonwealth Menolong Malaysia, Holyoake: Tugas Kami Perdana Menteri New Zealand beri jaminan, 12 April 1964.

14 Tun Abdul Razak ialah Perdana Menteri Malaysia yang kedua. Tun Abdul Razak digelar sebagai Bapa Pembangunan. Beliau dilahirkan pada II Mac 1922 dan meninggal dunia pada tahun 1976. Lihat dalam Faridah Jaafar, Perdana Menteri dan Dasar Luar Malaysia 1957·2005, Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya, 2007, hIm. 55-81.

15 The New York Times, Robert Kennedy Exhorts Sukamo to Curb Raiders; Urges Indonesian, in Tokyo. to Bar Malaysian War, Expresses Optimism Sukamo is Urged to Curb Raiders, 18 January 1964.

16 Berita Harian, Sengketa Dengan Indonesia: U Thant Beri Jaminan, 17 April 1964.

118




pelabuhan utama Malaysia seperti Pulau Pinang dan Singapurajuga turut terkena tempias akibat tindakan Indonesia yang tidak lagi menghantar bahan mentah untuk diproses di tempat-tempat tersebut.

Selain daripada pertembungan politik, diplomatik dan ekonomi kedua-dua negara tersebut, konfrantasi juga membabitkan penglibatan ketenteraan kedua-dua belah pihak. Indonesia mengambil langkah mobilisasi ketenteraan terhadap rakyatnya dalam usaha menentang Malaysia. Pada bulan Mei 1964, Presiden Sukarno menubuhkan Dwi Komando Rakyat (DWIKORA) bertujuan untuk mempertingkatkan pertahanan negara dalam usaha menentang Malaysia. Seterusnya, Indonesia juga melaksanakan pengukuhan tentera dan mendapat bantuan daripada negara-negara seperti Soviet Union, China dan Perancis. Bagi Malaysia pula akan dibantu oleh British dan rakan-rakannya dalam Commonwealth iaitu Australia dan New Zealand. New Zealand turut akan melatih pegawai-pegawai tentera Malaysia untuk selama dua tahun yang akan menelan perbelanjaan kira-kira $2,600,000. Selain itu, New Zealand akan memberi bantuan alat kelengkapan tentera berharga lebih dari $2 juta. Pertempuran di sempadan Malaysia- Indonesia di Borneo serta pencerobohan oleh Indonesia di lohor, akibat daripada peristiwa ini, pad a tahun 1964, Holyoake telah menyatakan bahawa ini " ... adalah tugas kami sebagai anggota Commonwea/th."13

Selain daripada penglibatan ketenteraan, Indonesia juga berusaha secara diplomatik untuk mengasingkan Malaysia di peringkat antarabangsa dengan me/obi negara Afro-Asian yang nyata pada ketika itu berpihak kepada Indonesia. Keadaan ini tidak menghairankan kerana Indonesia di bawah Presiden Sukarno merupakan salah satu sebuah negara yang aktif dalam Pergerakan Negara-Negara Berkecuali (NAM). Selain itu, Presiden Sukarno adalah pemimpin yang di segani. Kedudukan Malaysia dalam kalangan negara dunia ketiga hanya berubah dengan usaha-usaha diplomatik yang dibuat oleh Tun Abdul Razak l4 apabila menggantikan Tunku Abdul Rahman sebagai Perdana Menteri Malaysia.

Dalam tempoh ini, usaha-usaha untuk men am atkan permusuhan ini tetap diusahakan dan dijalankan. Dengan ini, rundingan dua hala dan melalui pihak ketiga untuk mendamaikan Malaysia-Indonesia telah diadakan. Amerika Syarikat telah menghantar Robert Kennedy, Wakil Khas Presiden Amerika Syarikat sebagai langkah ke arah menamatkan permusuhan ini pada tahun 1964. 15 Seterusnya, pada 5 Februari 1964, rundingan ini diadakan di Bangkok. Rundingan tersebut adalah mengenai gencatan senjata. Selain itu, rundingan politik juga turut diadakan di Tokyo, namun begitu, kejayaannya kurang berhasil. Pada 16 April 1964, U Thant, Setiausaha Agung PBB pada ketika itu telah memberi jaminan kepada TunkuAbdul Rahman bahawa beliau akan memeriksa segala kemungkinan yang boleh dilakukan oleh PBB untuk menyelesaikan konflik antara Malaysia- Indonesia. 16

Mulai pada tahun 1965, beberapa perkembangan politik di Malaysia dan Indonesia telah

13 Berita Minggu . Akan Bersama-Sama Commonwealth Menolong Malaysia. Holyoake: Tugas Kami Perdana Menteri New Zealand beri jaminan, 12 April 1964.

14 Tun Abdul Razak ialah Perdana Menteri Malaysia yang kedua. Tun Abdul Razak dige1ar sebagai Bapa Pembangunan. Beliau dilahirkan pada II Mac 1922 dan meninggal dunia pad a tahun 1976. Lihat dalam Faridah Jaafar. Perdana Menteri dan Dasar Luar Malaysia 1957-2005, Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya. 2007. hIm. 55-81.

IS The New York TImes , Robert Kennedy Exhorts Sukamo to Curb Raiders ; Urges Indonesian. in Tokyo. to Bar Malaysian War, Expresses Optimism Sukamo is Urged to Curb Raiders. 18 January 1964.

16 Berita Hariall , Sengketa Dengan Indonesia: U Thant Beri Jaminan, 17 April 1964.

118


melahirkan satu persekitaran yang lebih baik bagi kedua-dua negara untuk menamatkan konfrontasi terse but.

Selepas kegagalan Sidang Kemuncak di Tokyo, Indonesia memperluaskan lagi pencerobohan di Borneo,17 Di samping itu, menjelang bulan Ogos, Indonesia juga turut memperluaskan pencerobohannya ke Semenanjung Tanah Melayu, Gencatan senjata yang diawasi oleh Thailand mengalami kegagalan,18 Pada 17 Ogos 1964, Indonesia telah mendaratkan tenteranya di Pontian, lohor iaitu di pantai Kukup dan Benut. Indonesia telah menghantar dua buah pasukan di sana, Seterusnya, pendaratan kedua oleh Indonesia pula telah mendarat di Labis, lohor pada 2 September 1964. Dua buah pasukan pendaratan Indonesia di Pontian, lohor, yang terdiri daripada pasukan pertama ialah pasukan regular seramai 21 anggota marin dari Korp Komando Operasi (KKO), Angkatan Laut dan 55 orang paratroopers dari Angkatan Udara. 19 Manakala pasukan yang kedua pula ialah pasukan irregular yang terdiri daripada rakyat Malaysia atau Sukarelawan Malaysia yang telah mendapat latihan di Pasir Panjang, Pulau Karimon, Indonesia. Pasukan Marin berpangkalan di Pulau Rupa di pesisir pantai Sumatera manakala pasukan paratroopers pula dari Kepulauan Riau. Tanggungjawab anggota regular adalah untuk menubuhkan kern di hutan bagi melatih orang-orang Malaysia yang dijangka akan menjadi sukarelawan bagi menentang kerajaan Malaysia. Walaupun demikian, pendaratan anggota tentera regular Indonesia dan sukarelawan tersebut berjaya diberkas oleh pasukan keselamatan Malaysia.

Pada malam 9 September 1964, dua lagi kumpulan telah digugurkan oleh pesawat Hercules jenis C 130 dari angkatan udara Indonesia. Setiap kumpulan mengandungi 48 orang anggota yang terdiri daripada 75 anggota. Anggota-anggota tersebut merupakan anggota regular dari pasukan Indonesian Air Force Paratroopers yang berpusat di lawa dan selebihnya adalah merupakan daripada rakyat Malaysia yang dilatih di Pasir Panjang dan Pusat Latihan Payung Terjun di Margahayu. Namun begitu, kumpulan payung terjun dari sukarelawan ini juga dapat dipatahkan oleh pasukan keselamatan Malaysia dan penduduk-penduduk tempatan. Seorang pegawai kumpulan payung terjun iaitu Lt. Muda Soetikno berjaya diberkas. Selain itu, beberapa orang anggota tersebut telah ditembak mati termasuklah Sarjan Major Suparmin.

Tunku Abdul Rahman telah mengirim satu laporan yang panjang dan lengkap mengenai Konfrontasi Indonesia-Malaysia kepada U Thant, Setiausaha Agung PBB. Di dalam laporan tersebut, Tunku Abdul Rahman telah menyatakan bahawa laporan itu mencatatkan segal a kegiatan pencerobohan oleh tentera-tentera Indonesia di darat, udara dan laut terhadap wilayah-wilayah Malaysia sejak gencatan senjata dipersetujui pada

17 A J Stockwell (ed.), Malaysia, Series B, Volume 8, London: The Stationery Office, 2004, him. 550, [UN Mission and the Postponement of Malaysia Day]: Inward Telegram No 1503 from Sir G Tory to Mr Sandys, Reporting the Tunku's Attitude, PREM 11/4349 menyatakan bahawa Dr. Subandrio telah memujuk Tunku supaya menerima pemerhati-pemerhati untuk menenangkan Presiden Sukamo yang mana pada ketika itu tentera Indonesia telah begitu teguh untuk memusnahkan Malaysia.

18 Berita Harian, Wakil-Wakil Thai Diberitahu Sikap Indonesia Mahu Pengakuan Bagi Kawasan-Kawasan Yang Dikuasai Oleh Gurila-Gurilanya Dalam Malaysia, Syarat Sukarno, 6 April 1964.

19 Nik Anuar Nik Mahmud, Konfrontasi Malaysia Indonesia, Selangor: Bangi Universiti Kebangsaan Malaysia, 2000, him. 151.

119




melahirkan satu persekitaran yang lebih baik bagi kedua-dua negara untuk menamatkan konfrontasi tersebut.

Selepas kegagalan Sidang Kemuncak di Tokyo, Indonesia memperluaskan lagi pencerobohan di Borneo. 17 Oi samping itu, menjelang bulan Ogos, Indonesia juga turut memperluaskan pencerobohannya ke Semenanjung Tanah Melayu. Gencatan senjata yang diawasi oleh Thailand mengalami kegagalan.ls Pada 17 Ogos 1964, Indonesia telah mendaratkan tenteranya di Pontian, lohor iaitu di pantai Kukup dan Benut. Indonesia telah menghantar dua buah pasukan di sana. Seterusnya, pendaratan kedua oleh Indonesia pula telah mendarat di Labis, lohor pada 2 September 1964. Oua buah pasukan pendaratan Indonesia di Pontian, lohor, yang terdiri daripada pasukan pertama ialah pasukan regular seramai 21 anggota marin dari Korp Komando Operasi (KKO), Angkatan Laut dan 55 orang paratroopers dari Angkatan Udara. 19 Manakala pasukan yang kedua pula ialah pasukan irregular yang terdiri daripada rakyat Malaysia atau Sukarelawan Malaysia yang telah mendapat latihan di Pasir Panjang, Pulau Karimon, Indonesia. Pasukan Marin berpangkalan di Pulau Rupa di pesisir pantai Sumatera manakala pasukan paratroopers pula dari Kepulauan Riau. Tanggungjawab anggota regular adalah untuk menubuhkan kern di hutan bagi melatih orang-orang Malaysia yang dijangka akan menjadi sukarelawan bagi menentang kerajaan Malaysia. Walaupun demikian , pendaratan anggota tentera regular Indonesia dan sukarelawan tersebut berjaya diberkas oleh pasukan keselamatan Malaysia.

Pada malam 9 September 1964, dua lagi kumpulan telah digugurkan oleh pesawat Hercules jenis C 130 dari angkatan udara Indonesia. Setiap kumpulan mengandungi 48 orang anggota yang terdiri daripada 75 anggota. Anggota-anggota tersebut merupakan anggota regular dari pasukan Indonesian Air Force Paratroopers yang berpusat di lawa dan selebihnya adalah merupakan daripada rakyat Malaysia yang dilatih di Pasir Panjang dan Pusat Latihan Payung Terjun di Margahayu. Namun begitu, kumpulan payung terjun dari sukarelawan ini juga dapat dipatahkan oleh pasukan keselamatan Malaysia dan penduduk-penduduk tempatan. Seorang pegawai kumpulan payung terjun iaitu Lt. Muda Soetikno berjaya diberkas. Selain itu, beberapa orang anggota tersebut telah ditembak mati terrnasuklah Sarjan Major Suparmin.

Tunku Abdul Rahman telah mengirim satu laporan yang panjang dan lengkap mengenai Konfrontasi Indonesia-Malaysia kepada U Thant, Setiausaha Agung PBB. Oi dalam laporan tersebut, Tunku Abdul Rahman telah menyatakan bahawa laporan itu mencatatkan segala kegiatan pencerobohan oleh tentera-tentera Indonesia di darat, udara dan laut terhadap wilayah-wilayah Malaysia sejak gencatan senjata dipersetujui pada

17 A J Stockwell (ed.), Malaysia, Series B, Volume 8, London: The Stationery Office , 2004, hIm. 550, [UN Mission and the Postponement of Malaysia Day]: Inward Telegram No 1503 frolll Sir G Tory to Mr Sandys, Reporting the Tunku', Attitude, PREM 1114349 menyatakan bahawa Dr. Subandrio telah memujuk Tunku supaya menerima pemerhati-pemerhati untuk menenangkan Presiden Sukamo yang mana pada ketika itu tentera Indonesia telah begitu teguh untuk memusnahkan Malaysia.

18 Berila Harian , Wakil-Wakil Thai Diberitahu Sikap Indonesia Mahu Pengakuan Bagi Kawasan-Kawasan Yang Dikuasai Oleh Gurila-Gurilanya Dalam Malaysia, Syarat Sukarno, 6 April 1964.

19 Nik Anuar Nik Mahmud. KOIl!rontasi Malaysia Indonesia, Selangor: Bangi Universiti Kebangsaan Malaysia, 2000, hIm. 151.

119

MALAYSIA DARI SEGI SElARAH

bulan J anuari 1964. Dengan ini Tunku memberi kenyataan bahawa "Saya telah memerintah Tuan Ramani (wakil tetap PBB) supaya membawa ke tengah hal ini kepada U Thant....Kita menyerahkannya kepada pertimbangan Setiausaha Agung PBB itu .... Kita mahu membawa ke tengah aduan-aduan kita supaya mendapat simpati dan timbang rasa seluruh dunia."20

Walaupun pencerobohan Indonesia itu berjaya dipatahkan oleh pasukan keselamatan Malaysia, namun begitu, pihak berkuasa Malaysia tetap mengambil berat terhadap pencerobohan Indonesia terse but. Malaysia tidak dapat menolak kemungkinan Indonesia akan mempertingkatkan lagi pencerobohannya, lebih-lebih lagi apabila Soviet Union dan Republic Communist China (RCC) telah memberi komitmen untuk membantu Indonesia.

Malaysia dengan sokongan British cuba menghadapi ancaman tersebut dan telah mengambil keputusan untuk melaporkan pendaratan Indonesia kepada Majlis Keselamatan PBB. Pencerobohan Indonesia semakin bertambah, maka pada 3 September 1964, kerajaan Malaysia telah mengisytiharkan Darurat dalam negeri dan telah meminta Majlis Keselamatan PBB mengadakan persidangan denga segera untuk mengambil tindakan terhadap Indonesia.2I Seterusnya, pada 3 September 1964, Malaysia telah mengirim surat kepada Presiden Majlis Keselamatan PBB melalui Ramani, Wakil Malaysia di PBB. Malaysia telah menganggap pencerobohan Indonesia ini sebagai tindakan kasar terhadap keamanan kejiranan, ingkar terhadap peIjanjian keamanan serta mengancam keselamatan dan keamanan antarabangsa. 22

Ekoran daripada tindakan Indonesia itu, Tun Dr. Ismail bin Abdul Rahman,23 Menteri Keselamatan Dalam Negeri dan Menteri Keadilan dihantar oleh kerajaan Malaysia ke PBB sebagai wakil untuk menyertai prosiding Majlis Keselamatan PBB. Persidangan Majlis Keselamatan PBB telah berlangsung pada 9 hingga 17 September 1964.24 Perbahasan mengenai konfrontasi itu dimulakan oleh Borja, Wakil Tetap Filipina, beliau mencadangkan supaya Majlis Keselamatan PBB menyokong cadangan Macapagal mengenai penubuhan Jawatankuasa Perdamaian Afro-Asia seperti yang dikemukakan di Persidangan Tokyo. Ekoran daripada keadaan tersebut, Stevenson, Wakil Tetap Amerika menyokong cadangan Borja bahawa semua persengketaan di antara Malaysia dengan Indonesia hendaklah diselesaikan melalui rundingan.25

Beliau memandang serius pencerobohan Indonesia terhadap Malaysia dan meminta Majlis Keselamatan PBB mengambillangkah dengan segera untuk menghalang

20 Berita Harian, Wakil Malaysia di Bangsa-Bangsa Bersatu Di Beri Perenteh ka-tengah Soal Pencherobohan, Kementerian: Belum masa untok membuat Pengaduan Rasmi, Laporan Kepada U Thant, 9 April 1964.

21 Straits Times, 4 September 1964. 22 Nik Anuar Nik Mahmud, Konfrontasi Malaysia Indonesia, Selangor: Bangi Universiti Kebangsaan Malaysia,

2000, hIm. 152. 23 Tun Dr. Ismail bin Dato' Haji Abdul Rahman dilahirkan pada 4 November 1915 di lohor Bahru. Tun Dr. Ismail

merupakan bekas Timbalan Perdana Menteri ketika Tun Abdul Razak menjadi Perdana Menteri yang kedua. Tun Dr. Ismail telah meninggal dunia pada 2 Ogos 1973 dan dikebumikan di Makam Pahlawan, Masjid Negara. Lihat dalam Ooi Kee Beng, Bukan Kerana PanRkat: Tun Dr. Ismail dan Masanya, Selangor: Vinlin Press Sdn. Bhd., 2007, hIm. 3-275 dan The New York Times, Ismail Abdul Rahman, 3 August 1973.

24 Malay Mail, 4 September 1964. 25 Ibid.

120




bulan Januari 1964. Dengan ini Tunku memberi kenyataan bahawa "Saya telah memerintah Tuan Ramani (wakil tetap PBB) supaya membawa ke tengah hal ini kepada U Thant.. .. Kita menyerahkannya kepada pertimbangan Setiausaha Agung PBB itu .... Kita mahu membawa ke tengah aduan-aduan kita supaya mendapat simpati dan timbang rasa seluruh dunia."20

Walaupun pencerobohan Indonesia itu berjaya dipatahkan oleh pasukan keselamatan Malaysia, namun begitu, pihak berkuasa Malaysia tetap mengambil berat terhadap pencerobohan Indonesia tersebut. Malaysia tidak dapat menolak kemungkinan Indonesia akan mempertingkatkan lagi pencerobohannya, lebih-lebih lagi apabila Soviet Union dan Republic Communist China (RCC) telah memberi komitmen untuk membantu Indonesia.

Malaysia dengan sokongan British cuba menghadapi ancaman tersebut dan telah mengambil keputusan untuk melaporkan pendaratan Indonesia kepada Majlis Keselamatan PBB. Pencerobohan Indonesia semakin bertambah, maka pada 3 September 1964, kerajaan Malaysia telah mengisytiharkan Darurat dalam negeri dan telah meminta MajJis Keselamatan PBB mengadakan persidangan denga segera untuk mengambil tindakan terhadap Indonesia.21 Seterusnya, pad a 3 September 1964, Malaysia telah mengirim surat kepada Presiden MajIis Keselamatan PBB melalui Ramani, Wakil Malaysia di PBB. Malaysia telah menganggap pencerobohan Indonesia ini sebagai tindakan kasar terhadap keamanan kejiranan, ingkar terhadap perjanjian keamanan serta mengancam keselamatan dan keamanan antarabangsa.22

Ekoran daripada tindakan Indonesia itu, Tun Dr. Ismail bin Abdul Rahman,23 Menteri Keselamatan Dalam Negeri dan Menteri Keadilan dihantar oleh kerajaan Malaysia ke PBB sebagai wakil untuk menyertai prosiding Majlis Keselamatan PBB. Persidangan Majlis Keselamatan PBB telah berlangsung pada 9 hingga 17 September 1964.24 Perbahasan mengenai konfrontasi itu dimulakan oleh Borja, Wakil Tetap Filipina, beliau mencadangkan supaya Majlis Keselamatan PBB menyokong cadangan Macapagal mengenai penubuhan Jawatankuasa Perdamaian Afro-Asia seperti yang dikemukakan di Persidangan Tokyo. Ekoran daripada keadaan tersebut, Stevenson, Wakil Tetap Amerika menyokong cadangan Borja bahawa semua persengketaan di antara Malaysia dengan Indonesia hendaklah diselesaikan melalui rundingan.25

Beliau memandang serius pencerobohan Indonesia terhadap Malaysia dan meminta Majlis Keselamatan PBB mengambil langkah dengan segera untuk menghalang

20 Berita Harian . Wakil Malaysia di Bangsa-Bangsa Bersatu Di Beri Perenteh ka-tengah Soal Pencherobohan, Kementerian: Belum masa untok membuat Pengaduan Rasmi, Laporan Kepada U Thant, 9 April 1964.

21 Straits Times, 4 September 1964. 22 Nik Anuar Nik Mahmud, Ko,ifrolltasi Malaysia Indollesia, Selangor: Bangi Universiti Kebangsaan Malaysia ,

2000, hIm. 152. 23 Tun Dr. Ismail bin Dato' Haji Abdul Rahman dilahirkan pada 4 November 1915 di Johor Bahru. Tun Dr. Ismail

merupakan bekas Timbalan Perdana Menteri ketika Tun Abdul Razak menjadi Perdana Menteri yang kedua. Tun Dr. Ismail telah meninggal dunia pada 2 Ogos 1973 dan dikebumikan di Makam Pahlawan, Masjid Negara. Lihat dalam Ooi Kee Beng, Bukan Kerana Pangkat: Tun Dr. Ismail dan Masallya, Selangor: Vinlin Press Sdn. Bhd. , 2007, hIm. 3-275 dan The New York Times, Ismail Abdul Rahman, 3 August 1973.

24 Malay Mail, 4 September 1964. 25 Ibid.

120


konflik itu dari merebak. Syarat pertama yang mesti dilakukan oleh Majlis Keselamatan PBB ialah memastikan pencerobohan dihentikan dengan serta merta.

Sudjarwo, Wakil Indonesia menyokong cadangan Filipina untuk menubuhkan lawatankuasa Perdamaian Afro-Asia. Dengan itu, beliau berpendapat bahawa Majlis Keselamatan PBB tidak mungkin dapat menyekat konflik, sekiranya tidak mengkaji sebabsebab Indonesia melakukan pencerobohan itu. Selain itu, Morozov, Wakil Soviet Union pula menganggap pembentukan Malaysia sebagai melanggar Resolusi PBB 1514.

Tun Dr. Ismail telah mengemukakan hujahnya selepas mendengar ucapan daripada wakil Indonesia dan USSR. Selepas menjelaskan usaha-usaha Malaysia untuk mewujudkan hubungan mesra dengan jiran-jirannya terutamanya Indonesia, Tun Dr. Ismail telah menceritakan dengan terperinci mengenai proses yang membawa kepada pembentukan Malaysia dan memetik rumusan yang dibuat oleh U Thant seperti yang terkandung dalam Laporan Michelmore.26 Selain itu, Tun Dr. Ismail juga turut merujuk kepada peristiwa yang telah membawa kepada terputusnya hubungan antara Malaysia dengan Indonesia dan Filipina pada bulan September 1963. Selanjutnya Tun Dr. Ismail menarik perhatian Majlis Keselamatan PBB mengenai surat kerajaan Malaysia pada 11 Ogos kepada Presiden tentang pencerobohan Indonesia terhadap Borneo dan surat sebelumnya tentang pendaratan Indonesia di Pontian. Tun Dr. Ismail telah memberikan gambaran yang agak lengkap tentang pencerobohan di Labis dengan disertakan bersama-sama laporan soal siasat dan gambamya sekali. Selain itu, contoh senjata dan peralatan yang dirampas daripada tahanan Indonesia juga turut dipamerkan kepada anggota-anggota Majlis Keselamatan PBB yang ada pada ketikaitu.

Morozov membantah serta meminta alat-alat senjata itu dialihkan dengan segera kerana ia tidak mendapat kebenaran Majlis Keselamatan PBB dan bantahan itu telah diterima oleh Tun Dr. Ismail. Dalam ucapan seterusnya, Tun Dr. Ismail menekankan bahawa pencerobohan Indonesia di Labis, lohor sebagai salah satu usaha yang tersusun bertujuan untuk menghancurkan Malaysia dan memetik kenyataan yang mana Presiden Sukarno berikrar akan mengganyang Malaysia habis-habisan. Tun Dr. Ismail menganggap tindakan Indonesia tersebut sebagai melanggar Piagam PBB dan Pengisytiharaan Bandung.27 Seterusnya, Tun Dr. Ismail turut menegaskan bahawajika bukti-bukti yang dikemukakan itu diterima, maka Majlis Keselamatan PBB hendaklah menghukum Indonesia. Selain itu, Tun Dr. Ismail turut meminta kepada Majlis Keselamatan PBB bahawa meminta Indonesia supaya memberi jaminan pada mas a hadapan tidak lagi akan menceroboh Malaysia. Tun Dr. Ismail telah mengakhiri ucapannya dengan mengingatkan Majlis Keselamatan PBB supaya berusaha menamatkan konflik tersebut. 28 Ini disebabkan ia berkemungkinan akan merebak dan menjadi konflik yang lebih besar lagi.

Dalamjawapan untuk membidas Tun Dr. Ismail, Sudjarwo, Wakil Tetap Indonesia menganggap tuduhan Tun Dr. Ismail itu tidak berasas dan Sudjarwo telah menyalahkan

26 Nik Anuar Nik Mahmud, Konfrontasi Malaysia Indonesia, Selangor: Bangi Universiti Kebangsaan Malaysia, 2000, hIm. 153.

27 Lihat dalam J. A. C. Mackie, Konfrontasi the Indonesia-Malaysia Dispute 1963-1966, Kuala Lumpur: Charles Grenier Sdn. Bhd., 1974, hIm. 125 yang menyatakan bahawa Indonesia telah melanggari Pengisytiharaan Bandung 1955.

28 Ibid, him. 154.

121




konflik itu dari merebak. Syarat pertama yang mesti dilakukan oleh Majlis Keselamatan PBB ialah memastikan pencerobohan dihentikan dengan serta merta.

Sudjarwo, Wakil Indonesia menyokong cadangan Filipina untuk menubuhkan lawatankuasa Perdamaian Afro-Asia. Dengan itu, beliau berpendapat bahawa Majlis Keselamatan PBB tidak mungkin dapat menyekat konflik, sekiranya tidak mengkaji sebabsebab Indonesia melakukan pencerobohan itu. Selain itu, Morozov, Wakil Soviet Union pula menganggap pembentukan Malaysia sebagai melanggar Resolusi PBB 1514.

Tun Dr. Ismail telah mengemukakan hujahnya selepas mendengar ucapan daripada wakil Indonesia dan USSR. Selepas menjelaskan usaha-usaha Malaysia untuk mewujudkan hubungan mesra dengan jiran-jirannya terutamanya Indonesia, Tun Dr. Ismail telah menceritakan dengan terperinci mengenai proses yang membawa kepada pembentukan Malaysia dan memetik rumusan yang dibuat oleh U Thant seperti yang terkandung dalam Laporan Michelmore.26 Selain itu, Tun Dr. Ismail juga turut merujuk kepada peristiwa yang telah membawa kepada terputusnya hubungan antara Malaysia dengan Indonesia dan Filipina pada bulan September 1963. Selanjutnya Tun Dr. Ismail menarik perhatian MajJis Keselamatan PBB mengenai surat kerajaan Malaysia pada 11 Ogos kepada Presiden tentang pencerobohan Indonesia terhadap Borneo dan surat sebelumnya tentang pendaratan Indonesia di Pontian. Tun Dr. Ismail telah memberikan gambaran yang agak lengkap tentang pencerobohan di Labis dengan disertakan bersama-sama laporan soal siasat dan gambamya sekali. Selain itu, contoh senjata dan peralatan yang dirampas daripada tahanan Indonesia juga turut dipamerkan kepada anggota-anggota MajIis Keselamatan PBB yang ada pada ketika itu.

Morozov membantah serta meminta a1at-alat senjata itu dialihkan dengan segera kerana ia tidak mendapat kebenaran Majlis Keselamatan PBB dan bantahan itu telah diterima oleh Tun Dr. Ismail. Dalam ucapan seterusnya, Tun Dr. Ismail menekankan bahawa pencerobohan Indonesia di Labis, lohor sebagai salah satu usaha yang tersusun bertujuan untuk menghancurkan Malaysia dan memetik kenyataan yang mana Presiden Sukarno berikrar akan mengganyang Malaysia habis-habisan. Tun Dr. Ismail menganggap tindakan Indonesia tersebut sebagai melanggar Piagam PBB dan Pengisytiharaan BandungY Seterusnya, Tun Dr. Ismail turut menegaskan bahawajika bukti-bukti yang dikemukakan itu diterima, maka Majlis Keselamatan PBB hendaklah menghukum Indonesia. Selain itu, Tun Dr. Ismail turut meminta kepada Majlis Keselamatan PBB bahawa meminta Indonesia supaya memberi jaminan pada mas a hadapan tidak lagi akan menceroboh Malaysia. Tun Dr. Ismail telah mengakhiri ucapannya dengan mengingatkan Majlis Keselamatan PBB supaya berusaha menamatkan konflik tersebut.2

& Ini disebabkan ia berkemungkinan akan merebak dan menjadi konflik yang lebih besar lagi.

Dalam jawapan untuk membidas Tun Dr. Ismail, Sudjarwo, Wakil Tetap Indonesia menganggap tuduhan Tun Dr. Ismail itu tidak berasas dan Sudjarwo telah menyalahkan

26 Nik Anuar Nik Mahmud, Konfronrasi Malaysia Indonesia, Selangor: Bangi Universiti Kebangsaan Malaysia, 2000, hIm. 153 .

27 Lihat dalam J. A. C. Mackie, Konfrontasi the Indonesia-Malaysia Dispute 1963-1966, Kuala Lumpur: Charles Grenier Sdn. Bhd., 1974. hIm. 125 yang menyatakan bahawa Indonesia telah melanggari Pengisytiharaan Bandung 1955.

28 Ibid, hIm. 154.

121


British sebagaimana bertanggungjawab mencetuskan konfrontasi yang bertujuan untuk melemahkan Indonesia. Selain itu, Sudjarwo juga menyalahkan British kerana mengenepikan PeIjanjian Manila dan semangat Maphilindo. Sudjarwo turut menyenaraikan pencerobohan British terhadap wilayah udara, darat dan laut semenjak tahun 1962. Selain itu juga, Sud jarwo juga turut mengadu tentang tindakan British menyeludup senjata ke Kalimantan dan Sulawesi. Seterusnya, Sudjarwo meminta Majlis Keselamatan PBB menimbang aduan Malaysia itu dalam konteks perkara-perkara yang dilakukan oleh British dan Malaysia terhadap Indonesia semenjak negara itu mencapai kemerdekaan.

Sebagai reaksi kepada dasar konfrontasi British, sukarelawan dan gerila bersamasarna dengan pemuda dari Sabah dan Sarawak yang mendapat latihan di Indonesia telah memasuki wilayah Indonesia di Borneo. Sudjarwo berpendapat bahawa kegiatan tersebut hanya dapat diselesaikan secara politik. Pada pandangan Sudjarwo, kegiatan sukarelawan yang menentang penjajahan itu tidak dapat dianggap sebagai keganasan. Kemudiannya, Sudjarwo telah memberikan versi Indonesia ten tang perkara-perkara yang berlaku di Bangkok dan Tokyo untuk menunjukkan sikap baik Indonesia dalam usaha untuk mencari penyelesaian. Indonesia bersedia menerima cadangan Macapagal bagi menubuhkan lawatankuasa Perdamaian Afro-Asia tetapi Malaysia telah menetapkan pelbagai syarat yang sukar diterima oleh Indonesia untuk menamatkan konfrontasi tersebut.

Tun Dr. Ismail telah menjawab bahawa hujah-hujah Indonesia itu adalah tidak relevan dan sarna sahaja. Dengan itu, Tun Dr. Ismail telah meminta Majlis Keselamatan PBB menumpukan perhatian kepada aduan yang dikemukakan oleh Malaysia. Sir Patrick Dean, Wakil British di Majlis Keselamatan PBB turut berucap di mana telah menolak ucapan Indonesia sambil meminta Majlis Keselamatan PBB mengutuk Indonesia kerana tindakan agresifnya terhadap Malaysia.29 Ini disebabkan tindakan Indonesia itu adalah bertentangan dengan Piagam PBB yang menghormati kemerdekaan dan kedaulatan sesebuah negara yang berada di dalam dunia. Selain itu, Sir Patrick Dean telah meminta Majlis Keselamatan PBB melindungi Malaysia daripada ancaman luar seperti yang diperuntukkan dalam Artikel 2 (4). Di samping itu, Sir Patrick Dean amat meyokong usaha ke arah perdamaian tetapi beliau menuntut supaya rundingan tersebut diadakan dalam suasana yang sejahtera. 10

Dalam perbahasan tersebut, perwakilan dari Norway telah mengemukakan satu resolusi yang dikenali sebagai 'Norwegian Resolution' di mana telah menyatakan bahawa perasaan kekecewaan terhadap beberapa peristiwa yang berlaku di rantau Asia Tenggara terutamanya tentang peristiwa pendaratan tentera Indonesia di Labis, lohor pada 2 Septemer 1964. Selain itu, resolusi tersebut juga merayu pihak yang terbabit supaya tidak lagi melakukan pencerobohan dan mengelak daripada melakukan kekerasan serta menghormati kedaulatan wilayah sesebuah negara yang ada di dalam dunia ini. Selain itu juga, resolusi tersebut turut merayu pihak yang berkonflik meneruskan rundingan yang berasaskan cadangan Macapagal.

29 Nik Anuar Nik Mahmud, Konfrontasi Malaysia Indonesia, SeIangor: Bangi Universiti Kebangsaan Malaysia, 2000, hIm. 154.

30 Ibid.

122



MALAYSIA DAR I SEGI SEJARAH

British sebagaimana bertanggungjawab mencetuskan konfrontasi yang bertujuan untuk melemahkan Indonesia. Selain itu, Sudjarwo juga menyalahkan British kerana mengenepikan PeIjanjian Manila dan semangat Maphilindo. Sudjarwo turut menyenaraikan pencerobohan British terhadap wilayah udara, darat dan laut semenjak tahun 1962. Selain itu juga, Sudjarwo juga turut mengadu tentang tindakan British menyeludup senjata ke Kalimantan dan Sulawesi. Seterusnya, Sudjarwo meminta Majlis Keselamatan PBB menimbang aduan Malaysia itu dalam konteks perkara-perkara yang dilakukan oleh British dan Malaysia terhadap Indonesia semenjak negara itu mencapai kemerdekaan.

Sebagai reaksi kepada dasar konfrontasi British, sukarelawan dan gerila bersamasarna dengan pemuda dari Sabah dan Sarawak yang mendapat latihan di Indonesia telah memasuki wilayah Indonesia di Borneo. Sudjarwo berpendapat bahawa kegiatan tersebut hanya dapat diselesaikan secara politik. Pada pandangan Sudjarwo, kegiatan sukarelawan yang menentang penjajahan itu tidak dapat dianggap sebagai keganasan. Kemudiannya, Sudjarwo telah memberikan versi Indonesia ten tang perkara-perkara yang berlaku di Bangkok dan Tokyo untuk menunjukkan sikap baik Indonesia dalam usaha untuk mencari penyelesaian. Indonesia bersedia menerima cadangan Macapagal bagi menubuhkan Jawatankuasa Perdamaian Afro-Asia tetapi Malaysia telah menetapkan pelbagai syarat yang sukar diterima oleh Indonesia untuk menamatkan konfrontasi tersebut.

Tun Dr. Ismail telah menjawab bahawa hujah-hujah Indonesia itu adalah tidak relevan dan sarna sahaja. Dengan itu, Tun Dr. Ismail telah meminta Majlis Keselamatan PBB menumpukan perhatian kepada aduan yang dikemukakan oleh Malaysia. Sir Patrick Dean, Wakil British di MajJis Keselamatan PBB turut berucap di mana telah menoJak ucapan Indonesia sambiJ meminta Majlis Keselamatan PBB mengutuk Indonesia kerana tindakan agresifnya terhadap Malaysia.29 Ini disebabkan tindakan Indonesia itu adalah bertentangan dengan Piagam PBB yang menghormati kemerdekaan dan kedaulatan sesebuah negara yang berada di dalam dunia. Selain itu, Sir Patrick Dean telah meminta MajJis KeseJamatan PBB melindungi Malaysia daripada ancaman luar seperti yang diperuntukkan dalam Artikel 2 (4). Di samping itu, Sir Patrick Dean amat meyokong usaha ke arah perdamaian tetapi beliau menuntut supaya rundingan tersebut diadakan daJam suasana yang sejahtera. 30

Dalam perbahasan tersebut, perwakilan dari Norway telah mengemukakan satu resolusi yang dikenali sebagai 'Norwegian Resolution' di mana telah menyatakan bahawa perasaan kekecewaan terhadap beberapa peristiwa yang berlaku di rantau Asia Tenggara terutamanya tentang peristiwa pendaratan tentera Indonesia di Labis, Johor pada 2 Septemer 1964. Selain itu, resolusi tersebut juga merayu pihak yang terbabit supaya tidak lagi melakukan pencerobohan dan mengelak daripada melakukan kekerasan serta menghormati kedaulatan wilayah sesebuah negara yang ada di dalam dunia ini. Selain itu juga, resolusi tersebut turut merayu pihak yang berkonflik meneruskan rundingan yang berasaskan cadangan Macapagal.

29 Nik Anuar Nik Mahmud, Konfrontasi Malaysia Indonesio, Selangor: Bangi Universiti Kebangsaan Malaysia, 2000, hIm. 154.

30 Ibid.

122

ISlJ-ISlJ TERPILIH MALAYSIA MELIBATKAN PERTUBlJHAN BANGSA BERSATU (PBB), 1957-2003

Pada 18 September 1964, satu perbincangan yang seterusnya di mana Seydoux, Wakil Perancis meminta Majlis Keselamatan PBB mengutuk pencerobohan Indonesia terhadap Malaysia, Di samping itu, Seydoux turut menyokong draf yang dikemukakan oleh wakil dari Norway, Selain itu, Usher, Wakil Ivory Coast turut menyokong draf resolusi terse but kerana mencadangkan rundingan perdamaian dengan bantuan negara-negara Afro-Asia, Walaupun demikian, terdapat berlakunya penolakan draf tersebut iaitu wakil dari USSR kerana ia tidak mengambil kira kenyataan bahawa Indonesia menentang kolonialisme, Dalam hal ini, USSR tidak menyokong drafresolusi tersebut31

Dalam pengundian yang telah dijalankan iaitu sembilan anggota MajIis Keselamatan PBB menyokong manakala USSR dan Czechoslovakia telah menentang resolusi tersebut Oleh kerana USSR telah menentang resolusi tersebut, maka segal a tindakan yang dilakukan oleh USSR tidak dapat dipakai dalam Majlis Keselamatan PBB, Sikap USSR itu ditegur oleh wakil dari Amerika sebagai memalukan PBB dan bertentangan dengan pendirian USSR sebelum ini iaitu ingin melihat Majlis Keselamatan PBB memainkan peranan penting dalam usaha untuk mewujudkan keamanan sejagat Selain itu, wakil British turut kesal terhadap tindakan USSR tersebut 32 Namun begitu, Morozov menyatakan tindakannya menggunakan kuasa veto terhadap resolusi itu adalah selaras dengan dasar luarUSSR,

Dengan itu, Tun Dr. Ismail dalam ucapannya menegaskan bahawa perasaan leganya kerana anggota MajIis Keselamatan PBB telah mengutuk pencerobohan Indonesia. Walaupun Resolusi Norway divetokan oleh USSR tetapi Tun Dr. Ismail tetap menegaskan bahawa kerajaan Malaysia akan berusaha untuk mencari pendamaian. Dalam MajIis Keselamatan PBB, Resolusi Norway telah diperdebatkan dan keadaan ini telah mencerminkan kejayaan moral yang besar kepada Malaysia. Resolusi tersebut disokong oleh negara-negara bukan komunis dan dua buah negara dari Afrika. lusteru itu, Malaysia telah berjaya meletakkan Indonesia sebagai sebuah negara pengancam.

Oleh kerana imej Malaysia yang baik telah menyebabkan segala usaha Indonesia untuk memburukan imej Malaysia di dalam kalangan negara Afro-Asia gaga!. Pada awal Oktober 1964, percubaan Presiden Sukamo untuk mempengaruhi Persidangan NegaraNegara Berkecuali di Kaherah dengan mengutuk penubuhan Malaysia yang didakwa sebagai Neo-Kolonialisme telah ditolak. Dengan penolakan tersebut, Indonesia semakin bertambah kecewa apabila Malaysia telah berjaya menempah kerusi dalam Majlis Keselamatan PBB yang mana akhirnya memaksa Indonesia keluar dari PBB yang merupakan badan dunia yang besar dan kuat33

Pad a 21 lanuari 1964, kerajaan Indonesia telah mengirimkan surat kepada SetiausahaAgung PBB, Indonesia dengan rasminya menyatakan bahawa akan keluar dari organisasi dunia iaitu PBB. Tindakan yang dilakukan oleh Indonesia itu bukan sahaja akibat daripada tidak mahu Malaysia mendapat tempat dalam Majlis Keselamatan PBB,

31 Nik Anuar Nik Mahmud, Konfrontasi Malaysia Indonesia, Selangor: Bangi Universiti Kebangsaan Malaysia, 2000, him. him. 155.

32 Ibid, him. 155-156. 33 Kunaseelan all Muniandy, Hubungan Malaysia-Indonsia 1957·1970, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka,

1996, him. 218.

123



ISlJ-ISlJ TERPILIH MALAYSIA MELIBATKAN PERTlJBUHAN BANGSA BERSATlJ (PBB), 1957-2003

Pada 18 September 1964, satu perbincangan yang seterusnya di mana Seydoux, Wakil Perancis meminta MajIis Keselamatan PBB mengutuk pencerobohan Indonesia terhadap Malaysia. Di samping itu, Seydoux turut menyokong draf yang dikemukakan oleh wakil dari Norway. Selain itu, Usher, Wakil Ivory Coast turut menyokong draf resolusi terse but kerana mencadangkan rundingan perdamaian dengan bantuan negara-negara Afro-Asia. Walaupun demikian, terdapat berlakunya penolakan draf tersebut iaitu wakil dari USSR kerana ia tidak mengambil kira kenyataan bahawa Indonesia menentang kolonialisme. Dalam hal ini, USSR tidak menyokong draf resolusi tersebut. 31

Dalam pengundian yang telah dijalankan iaitu sembi Ian anggota Majlis Keselamatan PBB menyokong manakala USSR dan Czechoslovakia telah menentang resolusi tersebut. Oleh kerana USSR telah menentang resolusi terse but, maka segala tindakan yang dilakukan oleh USSR tidak dapat dipakai dalam Majlis Keselamatan PBB. Sikap USSR itu ditegur oleh wakil dari Amerika sebagai memalukan PBB dan bertentangan dengan pendirian USSR sebelum ini iaitu ingin melihat Majlis Keselamatan PBB memainkan peranan penting dalam usaha untuk mewujudkan keamanan sejagat. Selain itu, wakil British turut kesal terhadap tindakan USSR tersebut. 32 Namun begitu, Morozov menyatakan tindakannya menggunakan kuasa veto terhadap resolusi itu adalah selaras dengan dasar luarUSSR.

Dengan itu, Tun Dr. Ismail dalam ucapannya menegaskan bahawa perasaan leganya kerana anggota MajIis Keselamatan PBB telah mengutuk pencerobohan Indonesia. Walaupun Resolusi Norway divetokan oleh USSR tetapi Tun Dr. Ismail tetap menegaskan bahawa kerajaan Malaysia akan berusaha untuk mencari pendamaian. Dalam Majlis Keselamatan PBB, Resolusi Norway telah diperdebatkan dan keadaan ini telah mencerminkan kejayaan moral yang besar kepada Malaysia. Resolusi tersebut disokong oleh negara-negara bukan komunis dan dua buah negara dari Afrika. lusteru itu, Malaysia telah berjaya meletakkan Indonesia sebagai sebuah negara pengancam.

Oleh kerana imej Malaysia yang baik telah menyebabkan segala usaha Indonesia untuk memburukan imej Malaysia di dalam kalangan negara Afro-Asia gaga!. Pada awal Oktober 1964, percubaan Presiden Sukarno untuk mempengaruhi Persidangan NegaraNegara Berkecuali di Kaherah dengan mengutuk penubuhan Malaysia yang didakwa sebagai Neo-Koionialisme telah ditolak. Dengan penolakan tersebut, Indonesia semakin bertambah kecewa apabila Malaysia telah berjaya menempah kerusi dalam Majlis Keselamatan PBB yang mana akhirnya memaksa Indonesia keluar dari PBB yang merupakan badan dunia yang besar dan kuat. 33

Pada 21 lanuari 1964, kerajaan Indonesia telah mengirimkan surat kepada Setiausaha Agung PBB, Indonesia dengan rasminya menyatakan bahawa akan keluar dari organisasi dunia iaitu PBB. Tindakan yang dilakukan oleh Indonesia itu bukan sahaja akibat daripada tidak mahu Malaysia mendapat tempat dalam Majlis Keselamatan PBB,

31 Nik Anuar Nik Mahmud, Konfrontasi Malaysia Indonesia, Selangor: Bangi Universiti Kebangsaan Malaysia, 2000. him. him. 155.

32 Ibid, him. 155-156. 33 Kunaseelan all Muniandy, Hubullgan Malaysia-Indonsia 1957·1970, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka,

1996, him. 218.

123


malah turut kecewa dengan kehilangan sokongan di PBB, khasnya dari negara Afro-Asia. Di samping itu, pengunduran Indonesia dari PBB dikaitkan dengan perkembangan pengaruh PKI yang meluas dalam kabinet Sukarno.

Pada bulan Ogos 1965, Singapura telah bertindak untuk berpisah daripada Persekutuan Malaysia. Dengan peristiwa ini, Indonesia menyambut dengan gembira dan menyatakan harapan bahawa tidak lama lagi Malaysia sebagai sebuah projek Neo-Kolonial akan hancur. Indonesia telah melihat pemisahan Singapura daripada Persekutuan Malaysia sebagai satu kejayaan kepada dasar konfrontasinya. Walau bagaimanapun, pemisahan Singapura ini tidak dapat dimanfaatkan sepenuhnya oleh Indonesia dalam membuat tekanan politik dan diplomatik terhadap Malaysia. Ini disebabkan kerajaan Singapura tidak akan membuat sesuatu yang merugikan kepentingan Malaysia walaupun kedua-dua negara tersebut telah berlaku perselisihan faham. Negara-negara sahabat Malaysia iaitu New Zealand dan Australia juga teguh berdiri di belakang Malaysia. New Zealand dan Australia telah menasihati Britain supaya tidak terburu-buru mengambil dasar yang boleh menguntungkan Presiden Sukarno mengenai konfrontasi.

Peristiwa penting yang mempengaruhi proses penamatan konfrontasi ialah percubaan rampasan kuasa oleh PKi pada 30 September 1965 iaitu GESTAPU34 di Indonesia yang berjaya dipatahkan oleh Mejar Jeneral SuhartO. 35 Pada 11 Mac 1966, Suharto berjaya memaksa Presiden Sukano menyerahkan kuasa pemerintahannya kepadanya. Bermula dari saat itu, kuasa Presiden Sukamo secara perlahan-lahan telah luput sehinggalah Suharto mengambil alih kuasa penuh pemerintahan negara. Dengan ini, Suharto menjadi Presiden Indonesia yang baru sehingga beliau terpaksa meletakjawatannya pada tahun 1968. Setelah Suharto menjadi Presiden Indonesia semula pada tahun yang sarna, orde baru Indonesia telah dilaksanakan yang mana merupakan satu episod baru dalam hubungan MalaysiaIndonesia. Pada 11 Ogos 1966, Majlis menandatangani perjanjian damai telah berlangsung

34 GESTAPU ialah peristiwa yang berIaku pada 30 September 1965 di mana en am pejabat tinggi tentera Indonesia dalam satu pemberontakan yang disebut sebagai kudeta yang dituduh kepada anggota Partai Komunis Indonesia. The New York Times, Jakarta Politics: OrIa Fights Orba; PKIIGESTAPU Gerpol Tactic Feared in Acronymic Land, 9 December 1966 dan The New York Times, Official History Describes U. S. Policy in Indonesia in the 60's, 28 July 2001.

35 Suharto dilahirkan di Kemusuk, Argomulyo, Yogyakarta pada 8 Jun 1921 dan meninggal dunia di Jakarta pada 27 Januari 2008. Pada saat kematian Suharto, beliau berumur 86 tahun. Suharto adalah Presiden Indonesia yang kedua dari tahun 1967 sehingga 1998. Beliau menggantikan Sukarno iaitu Presiden Indonesia yang pertama. Sebelum menjadi Presiden, Suharto adalah pemimpin tentera ketika zaman pendudukan Jepun dan Belanda. Suharto mendapat pangkat tertinggi iaitu Mayor Jenera!. Setelah Gerakan pada 30 September berIaku, Suharto menyatakan bahawa PKI adalah pihak yang bertanggungjawab dan memimpin operasi untuk menumpaskannya. Kemudian, Suharto telah mengambil alih kuasa Presiden dari Sukarno. Suharto menjadi Presiden secara rasmi pada tahun 1968. Ketika pentadbiran Suharto yang dikenali sebagai Orde Baru, beliau membangunkan negara Indonesia dan mencapai kemajuan ekonomi dan infrastruktur. Presiden Suharto juga melaksanakan dasar menterhadkan kebebasan warganegara Indonesia berketurunan Tionghoa, penduduk Timor Timur dan dianggap sebagai rejim paling korupsi sepanjang masa dengan jumlah sebanyak US$15 juta sehingga mencecah sebanyak US$35 juta. Pada 21 Mei 1998. jawatan Suharto sebagai Presiden telah berakhir. Suharto telah digantikan oleh B. J. Habibie. The New York Times, Suharto Dies at 86; Indonesian Dictator Brought Order and Bloodshed, 28 January 2008, The New York Times, Sukarno Hands Authority to Suharto but Keeps Title; Sukarno Gives Powers to Suharto but Keeps Title. 23 February 1967 dan The New York Times, How Army Gained Rule in Indonesia; Suharto Persuaded Sukarno as Troops Stood Poised, 14 March 1966.

124




malah turut kecewa dengan kehilangan sokongan di PBB, khasnya dari negara Afro-Asia. Di samping itu, pengunduran Indonesia dari PBB dikaitkan dengan perkembangan pengarnh PKI yang meluas dalam kabinet Sukarno.

Pada bulan Ogos 1965, Singapura telah bertindak untuk berpisah daripada Persekutuan Malaysia. Dengan peristiwa ini, Indonesia menyambut dengan gembira dan menyatakan harapan bahawa tidak lama lagi Malaysia sebagai sebuah projek Neo-Kolonial akan hancur. Indonesia telah melihat pemisahan Singapura daripada Persekutuan Malaysia sebagai satu kejayaan kepada dasar konfrontasinya. Walau bagaimanapun, pemisahan Singapura ini tidak dapat dimanfaatkan sepenuhnya oleh Indonesia dalam membuat tekanan politik dan diplomatik terhadap Malaysia. Ini disebabkan kerajaan Singapura tidak akan membuat sesuatu yang merugikan kepentingan Malaysia walaupun kedua-dua negara tersebut telah berlaku perselisihan faham. Negara-negara sahabat Malaysia iaitu New Zealand dan Australiajuga teguh berdiri di belakang Malaysia. New Zealand dan Australia telah menasihati Britain supaya tidak terburu-buru mengambil dasar yang boleh menguntungkan Presiden Sukarno mengenai konfrontasi.

Peristiwa penting yang mempengaruhi proses penamatan konfrontasi iaJah percubaan rampasan kuasa oleh PKl pada 30 September 1965 iaitu GESTAPlP4 di Indonesia yang berjaya dipatahkan oleh Mejar Jeneral SuhartO.35 Pada J 1 Mac 1966, Suharto berjaya memaksa Presiden Sukano menyerahkan kuasa pemerintahannya kepadanya. Bermula dari saat itu, kuasa Presiden Sukarno secara perlahan-Iahan telah luput sehinggalah Suharto mengambil alih kuasa penuh pemerintahan negara. Dengan ini, Suharto menjadi Presiden Indonesia yang barn sehingga beliau terpaksa meletakjawatannya pada tahun 1968. SeteJah Suharto menjadi Presiden Indonesia semula pada tahun yang sarna, orde baru Indonesia telah dilaksanakan yang mana merupakan satu episod baru dalam hubungan MalaysiaIndonesia. Pada 11 Ogos 1966, Majlis menandatangani perjanjian damai telah berlangsung

34 GESTAPU iaIah peristiwa yang berIaku pada 30 September 1965 di mana enam pejabat tinggi tentera Indonesia dalam satu pemberontakan yang disebut sebagai kudeta yang dituduh kepada anggota Partai Komunis Indonesia. The New York Times. Jakarta Politics: OrIa Fights Orba; PKIIGESTAPU Gerpol Tactic Feared in Acronymic Land, 9 December 1966 dan The New York Times, Official History Describes U. S. Policy in Indonesia in the 60's, 28 July 200 1.

35 Suharto dilahirkan di Kemusuk, Argomulyo, Yogyakarta pada 8 Jun 1921 dan meninggal dunia di Jakarta pada 27 Januari 2008. Pada saat kematian Suharto, beliau berumur 86 tahun. Suharto adalah Presiden Indonesia yang kedua dari tahun 1967 sehingga 1998. Beliau menggantikan Sukarno iaitu Presiden Indonesia yang pertama. Sebelum menjadi Presiden, Suharto adalah pemimpin tentera ketika zaman pendudukan Jepun dan Belanda. Suharto mendapat pangkat tertinggi iaitu Mayor Jenera!. Setelah Gerakan pada 30 September berIaku, Suharto menyatakan bahawa PKI adalah pihak yang bertanggungjawab dan memimpin operasi untuk menumpaskannya. Kemudian, Suharto telah mengambil alih kuasa Presiden dari Sukarno. Suharto menjadi Presiden secara rasmi pada tahun 1968. Ketika pentadbiran Suharto yang dikenali sebagai Orde Baru, beliau membangunkan negara Indonesia dan mencapai kemajuan ekonomi dan infrastruktur. Presiden Suharto juga melaksanakan dasar menterhadkan kebebasan warganegara Indonesia berketurunan Tionghoa, penduduk Timor Timur dan dianggap sebagai rejim paling korupsi sepanjang masa dengan jumlah sebanyak US$15 juta sehingga mencecah sebanyak US$35 juta. Pada 21 Mei 1998. jawatan Suharto sebagai Presiden telah berakhir. Suharto telah digantikan oleh B. J. Habibie. The New York Times , Suharto Dies at 86; Indonesian Dictator Brought Order and Bloodshed, 28 January 2008, The New York Times, Sukarno Hands Authority to Suharto but Keeps Title; Sukarno Gives Powers to Suharto but Keeps Title. 23 February 1967 dan The New York Times, How Army Gained Rule in Indonesia; Suharto Persuaded Sukarno as Troops Stood Poised, 14 March 1966.

124


di Jakarta tanpa kehadiran Sukarno yang sedang bercuti di Bali. Dengan itu, konfrontasi Indonesia terhadap Malaysia selama 33 bulan itu ditamatkan secara rasminya.36

Ekoran daripada perdamaian ini, kedua-dua negara telah membuka semula kedutaan masing-masing di Jakarta dan Kuala Lumpur di peringkat charge d' affaires sebagai permulaannya. Brigadier Jeneral Abdul Talib, Duta Besar Indonesia ke Kuala Lumpur telah tiba pada tahun 1968. Pada bulan Mac 1968. selepas tamatnya konfrontasi tersebut, Tunku Abdul Rahman telah melawat Indonesia buat pertama kalinya. Beberapa perjanjian telah ditandatangani an tara Malaysia dengan Indonesia dalam rangka memulihkan dan mengukuhkan hubungan mereka. Kuala Lumpur dan Jakarta bersetuju mengadakan keIjasama dalam bidang penerangan iaitu melalui radio dan filem, lintas batas iaitu sempadan, ekonomi, perdagangan, pendidikan, kebudayaan dan bahasa. Pada tahun 1967, perjanjianperjanjian mengenai perkara-perkara ini telah berlaku termasuklah persetujuan mengenai ejaan bersama Malaysia-Indonesia yang ditandatangani pada 27 Jun 1967 di Kuala Lumpur.

Malaysia dan Indonesia turut juga mengambil peluang untuk meluaskan hubungan mereka dalam rangka hubungan serantau dalam konteks kerjasama ASEAN.37 Pada 8 Ogos 1967, satu deklarasi telah dibentuk iaitu Deklarasi Bangkok yang telah memberi sumbangan besar kepada penubuhan organisasi serantau tersebut. Dengan adanya ASEAN, hubungan di antara Malaysia dan Indonesia akan dapat berkembang dan menjadi rapat dari segi politik, ekonomi dan fungsional.

Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan

Pulau Sipadan3~ dan Pulau Ligitan39 adalah dua buah pulau yang menjadi pertikaian di antara Malaysia dengan Indonesia. Wilayah Borneo Utara termasuk semua pulau di sekitar perairan Sulu dan Sulawesi merupakan sebahagian daripada tanah jajahan Sultan Sulu. Perkara yang berkaitan mengenai hak ini telah diakui oleh Sultan Brunei, Sultan Bulongan

36 Ruhanas Harun, 'Kerjasama dan Kontlik dalam Hubungan Malaysia-Indonesia', Malaysia '.I' Foreign Relations: Issues and Challenges, Kuala Lumpur: Universiti Malaya, 2006, hIm. 61.

37 ASEAN ditubuhkan pada 8 Ogos 1967 yang bertujuan untuk mengukuhkan kerjasama antara serantau. Dengan ini, Negara anggota ASEAN akan berjumpa secara rasmi pada setiap bulan November.

38 Pulau Sipadan terletak berhampiran pantai Sabah iaitu di Teluk Sibuku. Pulau Sipadan ini terletak di garis lintang 04 06' 3", Utara dan garis bujur 118 37' 56" Timur. Keluasan pulau ini dianggarkan 7.86 ekar sahaja. Pulau Sipadan terletak lebih kurang 7 batu di selatan Pulau Mabul dan 7 batu di timur laut Pulau Kapalai. Lihat dalam R. Haller-Trost, International Boundaries Studies Series, The Contested Maritime and Territorial Boundaries of Malaysia: An International Law Perspective, London, The Hague, Boston: Kluwer Law International, 1998, him. 227 dan International Court of Justice, Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), Memorial Submitted by The Governtment of The Republic of Indonesia, 2 November 1999, him. 7.

39 Pulau Ligitan terletak di garis Iintang 04 09' 48" Utara dan garis 11853' 04" Timut. Pulau Ligitan terletak di penghujung gugusan batu karang yang dikenali sebagai Gugusan Ligitan. Pulau Ligitan terletak dalam 12 batu di timur Pulau Kapalai dan dalam 15 batu di timur Pulau Sipadan. Lihat dalam R. Haller-Trost, International Boundaries Studies Series. The Contested Maritime and Territorial Boundaries of Malaysia: An International Law Perspective, London, The Hague, Boston: Kluwer Law International, 1998, hIm. 228 dan International Court of Justice, Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), Memorial Submitted by The Governtment of The Republic of Indonesia, 2 November 1999, him. 6-7.

125




di Jakarta tanpa kehadiran Sukarno yang sedang bercuti di Bali. Dengan itu, konfrontasi Indonesia terhadap Malaysia selama 33 bulan itu ditamatkan secara rasminya.36

Ekoran daripada perdamaian ini, kedua-dua negara telah membuka semula kedutaan masing-masing di Jakarta dan Kuala Lumpur di peringkat charge d' affaires sebagai permulaannya. Brigadier Jeneral Abdul Talib, Duta Besar Indonesia ke Kuala Lumpur telah tiba pada tahun 1968. Pada bulan Mac 1968, selepas tamatnya konfrontasi tersebut, Tunku Abdul Rahman telah melawat Indonesia buat pertama kalinya. Beberapa perjanjian telah ditandatangani an tara Malaysia dengan Indonesia dalam rangka memulihkan dan mengukuhkan hubungan mereka. Kuala Lumpur dan Jakarta bersetuju mengadakan keIjasama dalam bidang penerangan iaitu melalui radio dan filem, lintas batas iaitu sempadan, ekonomi, perdagangan, pendidikan, kebudayaan dan bahasa. Pada tahun 1967, perjanjianperjanjian mengenai perkara-perkara ini telah berlaku termasuklah persetujuan mengenai ejaan bersama Malaysia-Indonesia yang ditandatangani pada 27 Jun 1967 di Kuala Lumpur.

Malaysia dan Indonesia turut juga mengambil peluang untuk meluaskan hubungan mereka dalam rangka hubungan serantau dalam konteks kerjasama ASEAN.37 Pada 8 Ogos 1967, satu deklarasi telah dibentuk iaitu Deklarasi Bangkok yang telah memberi sumbangan besar kepada penubuhan organisasi serantau tersebut. Dengan adanya ASEAN, hubungan di antara Malaysia dan Indonesia akan dapat berkembang dan menjadi rapat dari segi politik, ekonomi dan fungsional.

Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan

Pulau Sipadan3~ dan Pulau Ligitan39 adalah dua buah pulau yang menjadi pertikaian di antara Malaysia dengan Indonesia. Wilayah Borneo Utara termasuk semua pulau di sekitar perairan Sulu dan Sulawesi merupakan sebahagian daripada tanah jajahan Sultan Sulu. Perkara yang berkaitan mengenai hak ini telah diakui oleh Sultan Brunei, Sultan Bulongan

36 Ruhanas Harun, 'Kerjasama dan Kontlik dalam Hubungan Malaysia-Indonesia', Malaysia '.I' Foreign Relations: Issues and Challenges, Kuala Lumpur: Universiti Malaya, 2006, hIm. 61.

37 ASEAN ditubuhkan pada 8 Ogos 1967 yang bertujuan untuk mengukuhkan kerjasama antara serantau. Dengan ini, Negara anggota ASEAN akan berjumpa secara rasmi pada setiap bulan November.

38 Pulau Sipadan terletak berhampiran pantai Sabah iaitu di Teluk Sibuku. Pulau Sipadan ini terletak di garis lintang 04 06' 3", Utara dan garis bujur 118 37' 56" Timur. Keluasan pulau ini dianggarkan 7.86 ekar sahaja. Pulau Sipadan terletak lebih kurang 7 batu di selatan Pulau Mabul dan 7 batu di timur laut Pulau Kapalai. Lihat dalam R. Haller-Trost, International Boundaries Studies Series, The Contested Maritime and Territorial Boundaries of Malaysia: An International Law Perspective, London, The Hague, Boston: Kluwer Law International, 1998, him. 227 dan International Court of Justice, Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), Memorial Submitted by The Governtment of The Republic of Indonesia, 2 November 1999, him. 7.

39 Pulau Ligitan terletak di garis Iintang 04 09' 48" Utara dan garis 11853' 04" Timut. Pulau Ligitan terletak di penghujung gugusan batu karang yang dikenali sebagai Gugusan Ligitan. Pulau Ligitan terletak dalam 12 batu di timur Pulau Kapalai dan dalam 15 batu di timur Pulau Sipadan. Lihat dalam R. Haller-Trost, International Boundaries Studies Series. The Contested Maritime and Territorial Boundaries of Malaysia: An International Law Perspective, London, The Hague, Boston: Kluwer Law International, 1998, hIm. 228 dan International Court of Justice, Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia/Malaysia), Memorial Submitted by The Governtment of The Republic of Indonesia, 2 November 1999, him. 6-7.

125


dan kerajaan Belanda. Pad a tahun 1846, dalam arahan Gabenor-leneral Netherland India telah menyatakan bahawa antara wilayah yang pihak Belanda tidak mempunyai pengaruh dan kuasa ialah di wilayah utara dan timur laut Borneo yang bermula dari Sungai Kimanis hingga ke Sungai Atas. Inijuga termasuk pulau-pulaunya sekali di sekitar kawasan tersebut. Dengan demikian, wilayah tersebut telah diakui sebagai tanah jajahan Kesultanan Sulu.

Pada 22 lanuari 1878, Sultan Jamal Al-Alam, Sultan Sulu telah menyerahkan tanah jajahannya di Borneo Utara termasuklah semua pulau dalam lingkungan tiga liga laut tersebut kepada Baron de Overback dan Alfred Dent.40 Walau bagaimanapun, penyerahan tersebut tidak termasuk Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan kerana kedua-dua pulau itu terletak di luar lingkungan tersebut. Oleh sebab pulau-pulau tersebut adalah amat penting kepada Kompeni Berpiagam British Borneo Utara, maka pada 22 April 1903, satu perjanjian baru yang dikenali sebagai perjanjian 'Confirmation of Cession of Certain Islands off North Borneo' telah dimeterai.41 Dengan ini, di bawah perjanjian tersebut, semua pulau yang terletak di luar lingkungan tiga liga laut diserahkan kepada Kompeni Berpiagam British Borneo termasuk Pulau Si Amil, Pulau Mabul, Pulau Kepalai, Pulau Dinawanjuga merupakan pulau-pulau yang lain yang berada bersebelahan atau sekitar atau di antara pulau-pulau yang disebutkan di atas. 42 Namun begitu, Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan dianggap termasuk dalam gugusan kepulauan itu tetapi tidak disebut dalam perjanjian ini kerana ia dianggap tidak begitu penting.

Apabila perjanjian ini dimeterai, kerajaan Belanda telah mempertikaikan hak Sultan Sulu untuk menyerahkan pulau-pulau tersebut. Belanda membuktikan bahawa telah mengiktirafkan hak kedaulatan Sulu terhadap Gugusan Kepulauan tersebut. Perjanjian tersebut sebaliknya dicabar oleh kerajaan Amerika Syarikat yang telah berjaya menakluk Filipina pada tahun 1898. Dengan ini, kerajaan Amerika Syarikat menganggap pulau-pulau tersebut masih merupakan miliknya kerana Sultan Sulu tidak mempunyai kuasa untuk membuat sebarang perjanjian dengan mana-mana kerajaan asing setelah dinaungi oleh Amerika Syarikat. Walau bagaimanapun, ker<tiaan Amerika Syarikat membenarkan Kompeni Berpiagam British Borneo Utara mentadbir pulau-pulau tersebut secara pajakan di bawah perjanjian yang dimeterai pada 10 lulai 1907.

Ekoran daripada peristiwa tersebut, Pulau Ligitan dan Pulau Sipadan telah diletakkan di bawah tanggungjawab Residensi Lahad Datu.43 Dengan kuasa tersebut, Residensi Lahad Datu telah mengeluarkan lesen kepada pemungut telur bagi memungut telur penyu di Pulau Sipadan. Panglima Abu Sari dan Maharaja Muhamad merupakan pemegang Ie sen tersebut. Kerajaan Belanda tidak pernah membantah pemberian Ie sen kepada Panglima Abu Sari dan Maharaja Muhammad. Andainya pulau-pulau itu miliknya

40 Lihat dalam International Court of Justice, Reports of Judgments, Advisory Opinions and Orders, Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (IndonesiaIMalaysia), 17 December 2002.

41 Nik Anuar Nik Mahmud, Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan: lsu Sempadan dan Kedaulatan, Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia, 2003, hIm. 86.

42 Ibid. 43 Nik Anuar Nik Mahmud, Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan: lsu Sempadan dan Kedaulatan, Bangi: Penerbit

Universiti Kebangsaan Malaysia, 2003, hIm. 87.

126



MALAYSIA DAR I SEGI SEJARAH

dan kerajaan Belanda. Pad a tahun 1846, dalam arahan Gabenor-leneral Netherland India telah menyatakan bahawa antara wilayah yang pihak Belanda tidak mempunyai pengaruh dan kuasa ialah di wilayah utara dan timur laut Borneo yang bermula dari Sungai Kimanis hingga ke Sungai Atas. Inijuga termasuk pUlau-pulaunya sekali di sekitar kawasan tersebut. Dengan demikian, wilayah tersebut telah diakui sebagai tanah jajahan Kesultanan Sulu.

Pada 22 Januari 1878, Sultan Jamal AI-Alam, Sultan Sulu telah menyerahkan tanah jajahannya di Borneo Utara termasuklah semua pulau dalam lingkungan tiga liga laut tersebut kepada Baron de Overback dan Alfred Dent.40 Walau bagaimanapun, penyerahan tersebut tidak termasuk Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan kerana kedua-dua pulau itu terletak di luar lingkungan tersebut. Oleh sebab pulau-pulau tersebut adalah amat penting kepada Kompeni Berpiagam British Borneo Utara, maka pada 22 April 1903, satu perjanjian baru yang dikenali sebagai perjanjian 'Confirmation of Cession of Certain Islands off North Borneo' telah dimeterai.41 Dengan ini, di bawah perjanjian tersebut, semua pulau yang terletak di luar lingkungan tiga Jiga laut diserahkan kepada Kompeni Berpiagam British Borneo termasuk Pulau Si Amil, Pulau Mabul, Pulau Kepalai, Pulau Dinawan juga merupakan pulau-pulau yang lain yang berada bersebelahan atau sekitar atau di antara pulau-pulau yang disebutkan di atas. 42 Namun begitu, Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan dianggap termasuk dalam gugusan kepulauan itu tetapi tidak disebut dalam perjanjian ini kerana ia dianggap tidak begitu penting.

Apabila perjanjian ini dimeterai, kerajaan Belanda telah mempertikaikan hak Sultan Sulu untuk menyerahkan pulau-pulau tersebut. Belanda membuktikan bahawa telah mengiktirafkan hak kedaulatan Sulu terhadap Gugusan Kepulauan tersebut. Perjanjian tersebut sebaliknya dicabar oleh kerajaan Amerika Syarikat yang telah berjaya menakluk Filipina pada tahun 1898. Dengan ini, kerajaan Amerika Syarikat menganggap pulau-pulau tersebut masih merupakan miliknya kerana Sultan Sulu tidak mempunyai kuasa untuk membuat sebarang perjanjian dengan mana-mana kerajaan asing setelah dinaungi oleh Amerika Syarikat. Walau bagaimanapun, kerajaan Amerika Syarikat membenarkan Kompeni Berpiagam British Borneo Utara mentadbir pulau-pulau terse but secara pajakan di bawah perjanjian yang dimeterai pada to Julai 1907.

Ekoran daripada peristiwa tersebut, Pulau Ligitan dan Pulau Sipadan telah diletakkan di bawah tanggungjawab Residensi Lahad Datu.43 Dengan kuasa tersebut, Residensi Lahad Datu telah mengeluarkan lesen kepada pemungut telur bagi memungut telur penyu di Pulau Sipadan. Panglima Abu Sari dan Maharaja Muhamad merupakan pemegang Ie sen tersebut. Kerajaan Belanda tidak pernah membantah pemberian Ie sen kepada Pang lima Abu Sari dan Maharaja Muhammad. Andainya pulau-pulau itu miliknya

40 Lihat dalam International Court of Justice, Reports of Judgments, Advisory Opinions and Orders, Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (IndonesiaIMalaysiaJ, 17 December 2002.

41 Nik Anuar Nik Mahmud, Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan: Isu Sempadan dan Kedaulatan , Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia, 2003, him. 86.

42 Ibid. 43 Nik Anuar Nik Mahmud, Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan: Isu Sempadan dan Kedaulatan , Bangi: Penerbit

Universiti Kebangsaan Malaysia, 2003, him. 87.

126

ISU-ISU TERPILlH MALAYSIA MELlBATKAN PERTUBUHAN BANGS A BERSATU (PBB), 1957-2003

sudah pasti kerajaan Belanda akan mengemukakan bantahan seperti yang pernah dikemukakan terhadap Amerika Syarikat berhubung Pulau PalmaslPulau Miangas.44

Pada tahun 1925, Amerika Syarikat telah mengambil keputusan untuk menamatkan pajakan terhadap pulau-pulau tersebut. Dalam rundingan antara Amerika Syarikat dengan British di mana keputusan telah dibuat untuk menetapkan sempadan antara Filipina dengan Borneo Utara. Setelah mendapat keputusan dalam rundingan tersebut, satu garisan tetap telah dipersetujui untuk dijadikan sempadan. Dalam fasal III dalam Perjanjian Washington pada tahun 1930 menyebut bahawa "Semua pulau-pulau di sebelah utara dan timur dan semua pulau dan batu dalam garisan tersebut, adalah milik Kepulauan Filipina dan semua pulau-pulau di selatan dan barat dalam garis tersebut adalah milik Borneo Utara."45

Selepas keputusan telah dicapai melalui rundingan tersebut, pulau-pulau yang akan menjadi milik Borneo Utara adalah Pulau Buaning, Pulau Lankayan, Pulau Mantabun, Pulau Mataking, Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan. Ekoran daripada itu, perjanjian tersebut telah diisytiharkan dan diwartakan. Pada tahun 1933, Borneo Utara telah mengisytiharkan Pulau Sipadan sebagai kawasan periindungan burung di bawah Ordinan Tanah Borneo Utara 1930.

Seterusnya melalui bukti sejarah adalah jelas bahawa kerajaan Belanda tidak mempunyai sebarang kedaulatan terhadap Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan. lni disebabkan Belanda tidak pernah mempersoalkan kedaulatan British di Borneo Utara terhadap Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan. Kedua-dua buah pulau tersebut telah ditadbir oIeh Residensi Lahad Datu. Residensi Lahad Datu bertanggungjawab mengeluarkan lesen memungut telur penyu kepada penduduk di Pulau Dinawan. Dari sudut undang-undang antarabangsa, hak Borneo Utara terhadap Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan adalah sah dan tidak dapat dinafikan lagi kerana pulau-pulau tersebut telah ditadbir secara berterusan oleh kerajaan Borneo Utara tanpa dicabar oleh mana-mana pihak sejak beratus tahun yang lalu. Sepertimana yang ditegaskan oIeh Oppenheim yang menyatakan bahawa "Dalam undangundang antarabangsa dapat ditakrifkan sebagai pengambil ali han kedaulatan terhadap sesuatu wilayah melalui pratik secara terus menerus dan tidak terganggu kedaulatan selama tempoh yang diperlukan dibawah pengaruh perkembangan sejarah bahawa keadaan sekarang adalah bersesuaian di peringkat antarabangsa. "46

44 Pulau Palmas ialah sebuah pulau kecil yang terletak lebih kurang 50 batu daripada Tanjung San Augustin di Pulau Mindanao. Setelah Filipina dan Sulu ditakluk oleh Amerika Syarikat pad a tahun 1898, pihak berkuasa Amerika Syarikat telah mengisytiharkan bahawa pulau itu adalah miliknya. Namun begitu, tindakan tersebut dibantah oleh Belanda berdasarkan alasan bahawa pulau itu adalah miliknya kerana penduduk di pulau tersebut membayar hasil kepada ketua kampung di Pulau Sangi yang bertuankan kerajaan Belanda. Justem ini, kes tersebut telah dibawa ke pengadilan yang mana makhamah memutuskan bahawa pulau itu adalah milik kerajaan Belanda. Melalui daripada kes Pulau Palmas membuktikan bahawa kerajaan Belanda agak sensitif apabila kedaulatannya dicabar oleh pihak lain. Sekiranya, Pulau Sipadan miliknya sudah tentu pihak Belanda akan mengemukakan bantahan seperti yang telah dilakukan dalam kes Pulau Palmas. Lihat dalam Permanent Court of Arbitration, The Island of Palmas Case (or Miangas), United States of America versus The Netherlands, Award ot the Tribunal, The Hague, 4 April 1928.

45 Summaries of Judgments. Advisory Opinions and Orders of the International Court of Justice, Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan, (IndonesiaIMalaysia), (Permission to Intervene by the Philipines), Judgment of 23 October 200 1.

46 Nik Anuar Nik Mahmud. Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan: Isu Sempadan dan Kedaulatan, Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia, 2003, hIm. 88.

127



ISU-ISU TERPILlH MALAYSIA MELlBATKAN PERTUBUHAN BANGSA BERSATU (PBB), 1957-2003

sudah pasti kerajaan Belanda akan mengemukakan bantahan seperti yang pernah dikemukakan terhadap Amerika Syarikat berhubung Pulau PalmaslPulau Miangas.44

Pada tahun 1925, Amerika Syarikat telah mengambil keputusan untuk menamatkan pajakan terhadap pulau-pulau tersebut. Dalam rundingan an tara Amerika Syarikat dengan British di mana keputusan telah dibuat untuk menetapkan sempadan antara Filipina dengan Borneo Utara. Setelah mendapat keputusan dalam rundingan tersebut, satu garisan tetap telah dipersetujui untuk dijadikan sempadan. Dalam fasal III dalam Perjanjian Washington pada tahun 1930 menyebut bahawa "Semua pulau-pulau di sebelah utara dan timur dan semua pulau dan batu dalam garisan tersebut, adalah milik Kepulauan Filipina dan semua pulau-pulau di selatan dan barat dalam garis tersebut adalah milik Borneo Utara."45

Selepas keputusan telah dicapai melalui rundingan tersebut, pulau-pulau yang akan menjadi milik Borneo Utara adalah Pulau Buaning, Pulau Lankayan, Pulau Mantabun, Pulau Mataking, Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan. Ekoran daripada itu, perj anj ian tersebut telah diisytiharkan dan diwartakan. Pada tahun 1933, Borneo Utara telah mengisytiharkan Pulau Sipadan sebagai kawasan perlindungan burung di bawah Ordinan Tanah Borneo Utara 1930.

Seterusnya melalui bukti sejarah adalah jelas bahawa kerajaan Belanda tidak mempunyai sebarang kedaulatan terhadap Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan. Ini disebabkan Belanda tidak pernah mempersoalkan kedaulatan British di Borneo Utara terhadap Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan. Kedua-dua buah pulau tersebut telah ditadbir oleh Residensi Lahad Datu. Residensi Lahad Datu bertanggungjawab mengeluarkan lesen memungut telur penyu kepada penduduk di Pulau Dinawan. Dari sudut undang-undang antarabangsa, hak Borneo Utara terhadap Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan adalah sah dan tidak dapat dinafikan lagi kerana pulau-pulau tersebut telah ditadbir secara berterusan oleh kerajaan Borneo Utara tanpa dicabar oleh mana-mana pihak sejak beratus tahun yang lalu. Sepertimana yang ditegaskan oleh Oppenheim yang menyatakan bahawa "Dalam undangundang antarabangsa dapat ditakrifkan sebagai pengambil alihan kedaulatan terhadap sesuatu wilayah melalui pratik secara terus menerus dan tidak terganggu kedaulatan selama tempoh yang diperlukan dibawah pengaruh perkembangan sejarah bahawa keadaan sekarang adalah bersesuaian di peringkat antarabangsa. "46

44 Pulau Palmas ialah sebuah pulau kecil yang terletak lebih kurang 50 baw daripada Tanjung San Augustin di Pulau Mindanao. Setelah Filipina dan Sulu ditakluk oleh Amerika Syarikat pad a tahun 1898, pihak berkuasa Amcrika Syarikal tclah mcngisytiharkan bahawa pulau ilu adalah miliknya. Namun bcgilU, tindakan tcrscbut uibantah oleh Belanda berdasarkan alasan bahawa pulau itu aualah miliknya kerana penduduk di pulau tersebut membayar hasil kepada ketua kampung di Pulau Sangi yang bertuankan kerajaan Belanda. Justeru ini , kes tersebut telah dibawa ke pengadilan yang mana makhamah memutuskan bahawa pulau itu adalah milik kerajaan Belanda. Melalui daripada kes Pulau Palmas membuktikan bahawa kerajaan Belanda agak sensitif apabila kedaulatannya dicabar oleh pihak. lain. Sekiranya, Pulau Sipadan miliknya sudah tentu pihak Belanda akan mengemukakan bantahan seperti yang telah dilakukan dalam kes Pulau Palmas. Lihat dalam Permanent Court of Arbitration, The Island of Palmas Case (or Miangas), United States of America versus The Netherlands, Award ot the Tribunal , The Hague , 4 April 1928.

45 Summaries of Judgments, Advisory Opinions and Orders of the International Court of Justice, Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan, (lndonesia/Malaysia), (Permission to Intervene by the Philipines), Judgment of 23 October 200 I.

46 Nik Anuar Nik Mahmud. Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan: ISII Sempadan dan Kedaulatan , Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia, 2003, hIm. 88.

127

MALAYSIA DAR! SEGI SEJARAH

Setelah Borneo Utara menjadi koloni British selepas Perang Dunia II pada tahun 1954, British telah mengisytiharkan Wilayah Pelantar Laut Borneo Utara berasaskan garis pangkallurus (baseline) yang menghubungkan antara penghujung Pulau Sebatik dengan Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan. Pengisytiharan tersebut dibuat berasaskan kes Perikanan Norway-Britain yang diputuskan oleh Makhamah Keadilan Antarabangsa PBB pada tahun 1951. Ekoran daripada keadaan tersebut, pengisytiharan itu nampaknya diakui oleh negaranegara jiran termasuk Indonesia. Apabila Borneo Utara menyertai Malaysia pada tahun 1963, Malaysia telah mengisytiharkan Wilayah Pelantar Laut baru berdasarkan Konvensyen Undang-Undang Laut 1958. Dengan ini, Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan termasuk dalam Wilayah Pelantar Laut Malaysia.

Daripada penjelasan tersebut dapat disimpulkan bahawa Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan adalah milik Malaysia yang sah berasaskan perjanjian dan Konvensyen yang dimeterai oleh British dengan Belanda dan juga Amerika Syarikat semenjak tahun 1878 lagi. Dengan melalui bukti sejarah telah menunjukkan bahawa Belanda tidak pernah mempersoalkan mengenai status pulau-pulau tersebut. Sebaliknya, Amerika Syarikat sering mempersoalkan mengenai status pulau-pulau tersebut. Walaupun demikian, persoalan mengenai status pulau-pulau tersebut telah diselesaikan pada tahun 1930. Namun begitu, keputusan muktamad mengenai status pulau-pulau tersebut adalah tertakluk kepada Makhamah Keadilan Antarabangsa PBB.

Menurut Nik Anuar Nik Mahmud dalam bukunya, Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan: Isu Sempadan dan Kedaulatan, 2003, menyatakan bahawa Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan menjadi rebutan di antara Malaysia dan Indonesia "Pada 1954 kerajaan British telah mengisytiharkan wilayah pelantar laut dan wilayah perairan di Pantai Timur Bornea Utara sebagai Historic Waters. Setelah Borneo Utara menyertai Malaysia pada September 1963, kerajaan Malaysia telah mengkaji semula wilayah pelantar laut pada tahun 1954 menurut Konvensyen Geneva pada tahun 1958. Rundingan diadakan antara Malaysia dengan Indonesia pada tahun 1969.47 Kedua-dua pihak bersetuju untuk menetapkan sempadan di Selat Melaka dan Laut China Selatan tetapi bertelingkah berhubung kedudukan sempadan di Pantai Timur Sabah. Indonesia enggan mengiktiraf wilayah pelantar Malaysia malah mendakwa Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan, dua buah milik Malaysia, sebagai termasuk dalam wilayah perairannya. Pertelingkahan itu berakhir dengan persetujuan keduadua kerajaan untuk menyelesaikannya di Makhamah Keadilan Antarabangsa PBB di Hagues, Belanda 2002."48

Ekoran daripada keputusan Makhamah Antarabangsa PBB pada tahun 1951 mengenai kedudukan batas perairan perikanan di antara Britain dengan Norway, British telah mengambil keputusan untuk menetapkan wilayah perairan dan pelantar laut di tanah jajahannya di Sarawak dan Borneo mengikut kaedah tersebut. Ini disebabkan keputusan

47 International Court of Justice. Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan. Indonesia! Malaysia, Memorial of Malaysia. Volume I. 2 November 1999.

48 Summaries of Judgments, Advisory Opinions and Orders of the International Court of Justice, Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan, (lndonesialMalaysia),(Merits). Judgment of 17 December 2002.

128




Setelah Borneo Utara menjadi koloni British selepas Perang Dunia II pada tahun 1954, British telah mengisytiharkan Wilayah Pelantar Laut Borneo Utara berasaskan garis pangkallurus (baseline) yang menghubungkan antara penghujung Pulau Sebatik dengan Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan. Pengisytiharan tersebut dibuat berasaskan kes Perikanan Norway-Britain yang diputuskan oleh Makhamah Keadilan Antarabangsa PBB pada tahun 1951. Ekoran daripada keadaan tersebut, pengisytiharan itu nampaknya diakui oleh negaranegara jiran termasuk Indonesia. Apabila Borneo Utara menyertai Malaysia pada tahun 1963, Malaysia telah mengisytiharkan Wilayah Pelantar Laut baru berdasarkan Konvensyen Undang-Undang Laut 1958. Dengan ini, Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan termasuk dalam Wilayah Pelantar Laut Malaysia.

Daripada penjelasan tersebut dapat disimpulkan bahawa Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan adalah milik Malaysia yang sah berasaskan perjanjian dan Konvensyen yang dimeterai oleh British dengan Belanda dan juga Amerika Syarikat semenjak tahun 1878 lagi. Dengan melalui bukti sejarah telah menunjukkan bahawa Belanda tidak pernah mempersoalkan mengenai status pulau-pulau tersebut. Sebaliknya, Amerika Syarikat sering mempersoalkan mengenai status pulau-pulau tersebut. Walaupun demikian, persoalan mengenai status pulau-pulau tersebut telah diselesaikan pada tahun 1930. Namun begitu, keputusan muktamad mengenai status pulau-pulau tersebut adalah tertakluk kepada Makhamah Keadilan Antarabangsa PBB.

Menurut Nik Anuar Nik Mahmud dalam bukunya, Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan: Isu Sempadan dan Kedaulatan, 2003, menyatakan bahawa Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan menjadi rebutan di antara Malaysia dan Indonesia "Pada 1954 kerajaan British telah mengisytiharkan wilayah pelantar laut dan wilayah perairan di Pantai Timur Bornea Utara sebagai Historic Waters. Setelah Borneo Utara menyertai Malaysia pada September 1963, kerajaan Malaysia telah mengkaji semula wilayah pelantar laut pada tahun 1954 menurut Konvensyen Geneva pada tahun 1958. Rundingan diadakan antara Malaysia dengan Indonesia pada tahun 1969.47 Kedua-dua pihak bersetuju untuk menetapkan sempadan di Selat Melaka dan Laut China Selatan tetapi bertelingkah berhubung kedudukan sempadan di Pantai Timur Sabah. Indonesia enggan mengiktiraf wilayah pelantar Malaysia malah mendakwa Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan, dua buah milik Malaysia, sebagai termasuk dalam wilayah perairannya. Pertelingkahan itu berakhir dengan persetujuan keduadua kerajaan untuk menyelesaikannya di Makhamah Keadilan Antarabangsa PBB di Hagues, Belanda 2002."48

Ekoran daripada keputusan Makhamah Antarabangsa PBB pada tahun 1951 mengenai kedudukan batas perairan perikanan di antara Britain dengan Norway, British telah mengambil keputusan untuk menetapkan wilayah perairan dan pelantar laut di tanah jajahannya di Sarawak dan Borneo mengikut kaedah tersebut. Ini disebabkan keputusan

47 International Court of Justice. Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan, Indonesia! Malaysia. Memorial of Malaysia. Volume I, 2 November 1999.

48 Summaries of Judgments, Advisory Opinions and Orders of the International Court of Justice, Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan, (lndonesialMalaysia).(Merits), Judgment of 17 December 2002.

128


Makhamah Antarabangsa PBB berhubung kes 'Anglo-Norwegian Fisheries' adalah penting kerana ia menetapkan kaedah bam ten tang cara menentukan kawasan perairan sesebuah negara. Menurut kaedah baru ini, keluasan wilayah perairan tidak lagi dikira berasaskan tiga liga laut tetapi 12 liga laut diukur bukan dari 'paras garis air rendah tetapi tahapnya adalah mengikuti arah pantai. '49 Justeru itu, Sarawak dan Borneo Utara diminta memberikan pandangan tentang cadangan itu dan implikasinya terhadap wilayah perairan koloni tersebut.

Borneo Utara berpendapat bahawa kaedah penetapan wilayah perairan baru itu menguntungkan Borneo Utara. Kenyataan tersebut adalah sebagai bukti "Penerapan dalam prinsip-prinsip yang tertentu boleh mengakibatkan perubahan dalam kawasan perairan, yang pada pandangan tertentu boleh menjadi luas, dan perikanan dan minyak adalah merupakan perkara yang paling penting."so

Ekoran daripada itu, Borneo Utara telah mencadangkan supaya wilayah perairan di situ diisytiharkan sebagai Historic Waters bersesuaian dengan Prinsip IV keputusan Makhamah Antarabangsa PBB. Berikutan tujuan itu, garis as as lurus (baseline) telah digariskan yang bermula dari penghujung Pulau Sebatik hingga bertemu dengan garis bujur 118 darjah di garis lintang 4 darjah dan memanjang lurus hingga bertemu dengan garis bujur 119 darjah.

Pejabat Tanah Jajahan British di London telah menerima cadangan Borneo Utara tersebut. Pada 24 Jun 1954, British dengan rasminya melulus dan mengisytiharkan wilayah perairannya yang dikenali sebagai 'Borneo Utara: Order Perubahan Persempadanan, 1954'. Kenyataan ini sebagai bukti "Persempadanan terhadap Koloni di Borneo Utara diperluaskan untuk merangkumi daerah yang landas di bawah dasar laut dan lapisan tanah yang terletak di bawah laut yang berdekatan dengan perairan Borneo Utara.S1

Melalui pengisytiharan wilayah perairan bam itu juga bererti bahawa status Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan adalah milik Borneo Utara semakin kukuh yang mana negaranegarajiran seperti Indonesia dan Filipina tidak dapat mengemukakan sebarang bantahan terhadap pengisytiharan wilayah perairan baru Borneo Utara. Malah kedua-dua negara itu turut menetapkan wilayah perairan masing-masing apabila Konvensyen Undang-Undang Laut di Geneva pada tahun 1958 yang telah menerima pakai keputusan yang telah ditetapkan iaitu wilayah perairan sebagai 12 batu nautika berasaskan garis pangkallurus (baseline) dari hujung ke hujung yang menghubungkan titik-titik dari pulau-pulau terluar atau dikenali sebagai outer islands.

Pada 18 Februari 1960, Indonesia mengumumkan wawasan Nusantara berasaskan konsep gugusan kepulauan (Archipelagic Concept). Wawasan itu telah dirasmikan oleh Presiden Sukarno melalui The Government Regulation in Lieu of Act concerning the Indonesia Waters. Dalam Artikel I dalam regulasi tersebut menyatakan bahawa:

49 Ibid. 50 Ibid. 51 Nik Anuar Nik Mahmud. Pulau Sipidan dan Pulau Lifiitan: Isu Sempadan dan Kedaulatan, Bangi: Penerbit


129




Makhamah Antarabangsa PBB berhubung kes 'Anglo-Norwegian Fisheries' adalah penting kerana ia menetapkan kaedah bam ten tang cara menentukan kawasan perairan sesebuah negara. Menurut kaedah baru ini, keluasan wilayah perairan tidak lagi dikira berasaskan tiga liga laut tetapi 12 liga laut diukur bukan dari 'paras garis air rendah tetapi tahapnya adalah mengikuti arah pantai. '49 Justeru itu, Sarawak dan Borneo Utara diminta memberikan pandangan tentang cadangan itu dan implikasinya terhadap wilayah perairan koloni tersebut.

Borneo Utara berpendapat bahawa kaedah penetapan wilayah perairan baru itu menguntungkan Borneo Utara. Kenyataan tersebut adalah sebagai bukti "Penerapan dalam prinsip-prinsip yang tertentu boleh mengakibatkan perubahan dalam kawasan perairan, yang pada pandangan tertentu boleh menjadi luas, dan perikanan dan minyak adalah merupakan perkara yang paling penting."so

Ekoran daripada itu, Borneo Utara telah mencadangkan supaya wilayah perairan di situ diisytiharkan sebagai Historic Waters bersesuaian dengan Prinsip IV keputusan Makhamah Antarabangsa PBB. Berikutan tujuan itu, garis as as lurus (baseline) telah digariskan yang bermula dari penghujung Pulau Sebatik hingga bertemu dengan garis bujur 118 darjah di garis lintang 4 darjah dan memanjang lurus hingga bertemu dengan garis bujur 119 darjah.

Pejabat Tanah Jajahan British di London telah menerima cadangan Borneo Utara tersebut. Pada 24 Jun 1954, British dengan rasminya melulus dan mengisytiharkan wilayah perairannya yang dikenali sebagai 'Borneo Utara: Order Perubahan Persempadanan, 1954'. Kenyataan ini sebagai bukti "Persempadanan terhadap Koloni di Borneo Utara diperluaskan untuk merangkumi daerah yang landas di bawah dasar laut dan lapisan tanah yang terletak di bawah laut yang berdekatan dengan perairan Borneo Utara.S1

Melalui pengisytiharan wilayah perairan bam itu juga bererti bahawa status Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan adalah milik Borneo Utara semakin kukuh yang mana negaranegarajiran seperti Indonesia dan Filipina tidak dapat mengemukakan sebarang bantahan terhadap pengisytiharan wilayah perairan baru Borneo Utara. Malah kedua-dua negara itu turut menetapkan wilayah perairan masing-masing apabila Konvensyen Undang-Undang Laut di Geneva pada tahun 1958 yang telah menerima pakai keputusan yang telah ditetapkan iaitu wilayah perairan sebagai 12 batu nautika berasaskan garis pangkallurus (baseline) dari hujung ke hujung yang menghubungkan titik-titik dari pulau-pulau terluar atau dikenali sebagai outer islands.

Pada 18 Februari 1960, Indonesia mengumumkan wawasan Nusantara berasaskan konsep gugusan kepulauan (Archipelagic Concept). Wawasan itu telah dirasmikan oleh Presiden Sukarno melalui The Government Regulation in Lieu of Act concerning the Indonesia Waters. Dalam Artikel I dalam regulasi tersebut menyatakan bahawa:

49 Ibid. 50 Ibid. 51 Nik Anuar Nik Mahmud. Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan: Isu Sempadan dan Kedaulatan, Bangi: Penerbit


129


1) Perairan Indonesia iaitu Wilayah Perairan Indonesia terrnasuk Perairan Dalaman Indonesia.

2) Perairan Dalaman Indonesia iaitu kawasan maritim yang membentang lebih daripada 12 batu laut, garis luar yang diukur tegak lurus pada dasar atau titik pada garis dasar yang terdiri daripada garis-garis lurus menyambung titik-titik paling luar pada garis air rendah pulau atau bahagian pulau-pulau paling luar di wilayah Indonesia, dengan syaratsyarat bahawa jika ada selat yang lebar yang tidak melebihi 24 batu nautika adalah sempadan negara Indonesia; garis sempadan Perairan Pedalaman Indonesia adalah di sepanjang tengah selat.

3) Perairan Dalaman Indonesia iaitu semua perairan yang terletak di dalam garis sisi sebagaimana dimaksud dalam sub 2.

4) Satu batu nautika ialah 60 darjah di garis lintang.52

Walau bagaimanapun, kerajaan British tidak mengiktirafkan wilayah perairan Indonesia yang berasaskan konsep kegugusan kepulauan itu kerana ia dianggap bertentangan dengan Undang-Undang Antarabangsa. Ini terutamanya apabila wilayah perairan Indonesia itu bertindih dengan wilayah perairan Borneo Utara yang telah diwartakan pada tahun 1954. Pejabat Tanah Jajahan British telah menegaskan bahawa "Kerajaan Indonesia tidak dapat menerima tuntutan mengenai Wilayah Perairan Indonesia yang dipanjangkan sehingga 12 batu, atau mengenali sebagai sah mengikut Hukum Antarabangsa mahupun garis as as dari mana Wilayah Perairan Indonesia diukur berdasarkan dalam Perkara 1 (2) mengikut peraturan tersebut atau berdasarkan dalam Pasall (3), kawasan laut yang besar adalah sebagai Perairan Antarabangsa Indonesia."53

Borneo Utara telah diberi nama baru iaitu Sabah apabila menyertai Malaysia pada 16 September 1963. Walaupun begitu, wilayah perairannya di Pantai Timur masih sepertimana yang diisytiharkan pada tahun 1954. Seterusnya, berikutan penguatkuasaan Akta Pelantar Benua 1966 (Continental Shelf Act 1996) dan Akta Lombong Petroleum 1966 (Petroleum Mining Act 1966) di Malaysia Barat yang mana Malaysia turut mengambil ketetapan untuk menguatkuasakan juga kedua-dua akta terse but di Malaysia Timur. Berikutan hal ini dianggap penting kerana kerajaan bercadang untuk memberi konsesi kepada syarikat minyak asing bagi mencari min yak petroleum di wilayah pelantar laut.

Pada 9 Ogos 1969, Malaysia telah mengisytiharkan Ordinan No.7 Darurat 1969 yang telah menetapkan wilayah perairan Malaysia sebagai 12 nautika menurut Konvensyen Geneva tentang laut wilayah dan zon berdampingan 1958. Ordinan tersebut juga menetapkan bagaimana luas wilayah perairan Malaysia harus ditetapkan iaitu dengan menggunakan cara garis as as lurus menyambung tempat-tempat yang paling jauh dari pantai.

52 Myres Smith McDougal dan William T. Burke. The Public Order of the Oceans: A Contemporary International Law of the Sea, New Haven: New Haven Press, 1987, hIm. 1186-1187.

53 Nik Anuar Nik Mahmud, Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan: Isu Sempadan dan Kedaulatan, Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia, 2003, hIm. 82.

130



MALAYSIA DARJ SEGI SEJARAH

1) Perairan Indonesia iaitu Wilayah Perairan Indonesia terrnasuk Perairan Dalaman Indonesia.

2) Perairan Dalaman Indonesia iaitu kawasan maritim yang membentang lebih daripada 12 batu laut, garis luar yang diukur tegak lurus pada dasar atau titik pad a garis dasar yang terdiri daripada garis-garis lurus menyambung titik-titik paling luar pada garis air rendah pulau atau bahagian pulau-pulau paling luar di wilayah Indonesia, dengan syaratsyarat bahawa jika ada selat yang lebar yang tidak melebihi 24 batu nautika adalah sempadan negara Indonesia; garis sempadan Perairan Pedalaman Indonesia adalah di sepanjang tengah selat.

3) Perairan Dalaman Indonesia iaitu semua perairan yang terletak di dalam garis sisi sebagaimana dimaksud dalam sub 2.

4) Satu batu nautika ialah 60 darjah di garis lintangY

Walau bagaimanapun, kerajaan British tidak mengiktiratkan wilayah perairan Indonesia yang berasaskan konsep kegugusan kepulauan itu kerana ia dianggap bertentangan dengan Undang-Undang Antarabangsa. Ini terutamanya apabila wilayah perairan Indonesia itu bertindih dengan wilayah perairan Borneo Utara yang telah diwartakan pada tahun 1954. Pejabat Tanah Jajahan British telah menegaskan bahawa "Kerajaan Indonesia tidak dapat menerima tuntutan mengenai Wilayah Perairan Indonesia yang dipanjangkan sehingga 12 batu, atau mengenali sebagai sah mengikut Hukum Antarabangsa mahupun garis as as dari mana Wilayah Perairan Indonesia diukur berdasarkan dalam Perkara 1 (2) mengikut peraturan tersebut atau berdasarkan dalam Pasal 1 (3), kawasan laut yang besar adalah sebagai Perairan Antarabangsa Indonesia."53

Borneo Utara telah diberi nama baru iaitu Sabah apabila menyertai Malaysia pada 16 September 1963. Walaupun begitu, wilayah perairannya di Pantai Timur masih sepertimana yang diisytiharkan pada tahun 1954. Seterusnya, berikutan penguatkuasaan Akta Pelantar Benua 1966 (Continental Shelf Act 1996) dan Akta Lombong Petroleum 1966 (Petroleum Mining Act 1966) di Malaysia Barat yang mana Malaysia turut mengambil ketetapan untuk menguatkuasakan juga kedua-dua akta tersebut di Malaysia Timur. Berikutan hal ini dianggap penting kerana kerajaan bercadang untuk memberi konsesi kepada syarikat minyak asing bagi mencari minyak petroleum di wilayah pelantar laut.

Pad a 9 Ogos 1969, Malaysia telah mengisytiharkan Ordinan NO.7 Darurat 1969 yang telah menetapkan wilayah perairan Malaysia sebagai 12 nautika menurut Konvensyen Geneva tentang laut wilayah dan zon berdampingan 1958. Ordinan tersebut juga menetapkan bagaimana luas wilayah perairan Malaysia harus ditetapkan iaitu dengan menggunakan cara garis as as lurus menyambung tempat-tempat yang paling jauh dari pantai.

52 Myres Smith McDougal dan William T. Burke, The Public Order of the Oceans: A Contemporary {ntl'rnational Law of the Sea, New Haven: New Haven Press, 1987, hIm. 1186-1187.

53 Nik Anuar Nik Mahmud, Pulau Sipidan dan Pulau Ligitall: {su Sempadall dall Kedaulatan, Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia, 2003, hIm. 82.

130


Oleh sebab Malaysia merupakan negara yang bersempadan dengan Indonesia, maka dengan itu, rundingan perlu diadakan untuk menetapkan Wilayah Pelantar Laut antara kedua-dua pihak khususnya di Selat Melaka, Laut China Selatan dan Laut Sulawesi. Rundingan itu diharapkan akan dapat menyelesaikan masalah pertindihan wilayah pelantar laut di antara kedua-dua pihak tersebut Ini disebabkan perkara ini perlu diselesaikan dengan segera kerana Malaysia dan Indonesia berharap untuk memberikan konsesi kepada syarikat min yak di wilayah yang bertindih.

Pad a 9 hingga 22 September 1969, Malaysia dan Indonesia telah mengadakan rundingan di Kuala Lumpur.54 Deglegasi Malaysia diketuai oleh Dato Mohamed Salleh bin Abbas dari Pejabat Peguam Negara manakala perwakilan Indonesia diketuai oleh Profesor Dr. Mochtar Kusumaatmandja dari Kementerian Perlombongan. Kedua-dua pihak telah bersetuju untuk menetapkan Wilayah Pelantar Laut berdasarkan prinsip equitable dan reasonable. Setelah beberapa hari mengadakan perundingan, kedua-dua pihak telah mencapai kesepakatan dan persetujuan untuk menyelesaikan kes pertindihan terhadap beberapa buah pulau di Selat Melaka dan Laut China Selatan. Walau bagaimanapun, kedua-dua pihak tersebut tidak mencapai kata sepakat berhubung kedudukan Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan di Laut Sulawesi. Ini disebabkan Indonesia telah mendakwa bahawa kedua-dua pulau itu adalah miliknya. Justeru itu, Malaysia tidak dapat menerima dakwaan Indonesia kerana pulau-pulau tersebut adalah milik Malaysia berdasarkan sejarah dan undang-undang. Namun begitu, perbezaan pendapat itu tidak menjejaskan rundingan. Berikutan hal itu, pada 22 September 1969, kedua-dua perwakilan menandatangani persetujuan untuk menetapkan wilayah pelantar di kawasan yang terbabit kecuali di Pantai Timur Sabah. Dengan demikian, pada tahun 1969, Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan menjadi rebutan antara Malaysia dan Indonesia.55

Seterusnya, tindakan Malaysia mengeluarkan peta bam pada 21 Disember 1979 yang menunjukkan bahawa Wilayah Pelantar Laut dan perairan negara termasuk di Laut Sulawesi telah mendapat bantahan daripada pihak Indonesia. Ini disebabkan Indonesia telah membantah tindakan Malaysia yang telah mengisytiharkan Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan sebagai miliknya. Dengan ini, segala usaha yang dilakukan oleh Malaysia untuk menyakinkan Indoenesia bahawa Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan adalah miliknya telah menemui jalan buntu. Dengan demikian, pada 31 Mei 1997, perjanjian an tara Malaysia dengan Indonesia mengenai Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan ditemeterai.56 Dalam surat perjanjian tersebut telah menyatakan bahawa dalam Artikel 5 iaitu kedua-dua negara tersebut telah bersetuju bahawa dibawa ke muka Makhamah Keadilan Antarabangsa sebagai langkah terakhir.57 Berdasarkan semangat ASEAN pada tahun 1998, Malaysia dan Indonesia telah bersetuju untuk membawa ke Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan ke Makhamah Keadilan

54 Ruhanas Harun, 'Kerjasama dan Konflik dalam Hubungan Malaysia-Indonesia', Malaysia's Foreign Relations: Issues and Challenges. Kuala Lumpur: Universiti Malaya, 2006, hIm. 69. Dalam buku ini menyatakan bahawa Malaysia dan Indonesia telah berebut Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan sejak tahun 1969 lagi

55 Utusan Malaysia, 8 Jun 2000. 56 Lihat dalam International Court of Justice, Special Agreement, For Submission to the International Court of

Justice of the Dispute Between Indonesia and Malaysia Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan, 2 November 1998.

57 Ibid.

131



ISU-ISU TERPILIH MALAYSIA MELIBATKAN PERTUBUHAN BANGSA BERSATU (PBB). 1957-2003

Oleh sebab Malaysia merupakan negara yang bersempadan dengan Indonesia, maka dengan itu, rundingan perlu diadakan untuk menetapkan Wilayah Pelantar Laut antara kedua-dua pihak khususnya di Selat Melaka, Laut China Selatan dan Laut Sulawesi. Rundingan itu diharapkan akan dapat menyelesaikan masalah pertindihan wilayah pelantar laut di an tara kedua-dua pihak terse but. Ini disebabkan perkara ini perlu diselesaikan dengan segera kerana Malaysia dan Indonesia berharap untuk memberikan konsesi kepada syarikat minyak di wilayah yang bertindih.

Pad a 9 hingga 22 September 1969, Malaysia dan Indonesia telah mengadakan rundingan di Kuala Lumpur. 54 Deglegasi Malaysia diketuai oleh Dato Mohamed Salleh bin Abbas dari Pejabat Peguam Negara manakala perwakilan Indonesia diketuai oleh Profesor Dr. Mochtar Kusumaatmandja dari Kementerian Perlombongan. Kedua-dua pihak telah bersetuju untuk menetapkan Wilayah Pelantar Laut berdasarkan prinsip equitable dan reasonable. Setelah beberapa hari mengadakan perundingan, kedua-dua pihak telah mencapai kesepakatan dan persetujuan untuk menyelesaikan kes pertindihan terhadap beberapa buah pulau di Selat Melaka dan Laut China Selatan. Walau bagaimanapun, kedua-dua pihak tersebut tidak mencapai kata sepakat berhubung kedudukan Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan di Laut Sulawesi. Ini disebabkan Indonesia telah mendakwa bahawa kedua-dua pulau itu adalah miliknya. Justeru itu, Malaysia tidak dapat menerima dakwaan Indonesia kerana pulau-pulau tersebut adalah milik Malaysia berdasarkan sejarah dan undang-undang. Namun begitu, perbezaan pendapat itu tidak menjejaskan rundingan. Berikutan hal itu , pada 22 September 1969, kedua-dua perwakilan menandatangani persetujuan untuk menetapkan wilayah pelantar di kawasan yang terbabit kecuali di Pantai Timur Sabah. Dengan demikian, pada tahun 1969, Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan menjadi rebutan an tara Malaysia dan Indonesia.55

Seterusnya. tindakan Malaysia mengeluarkan peta baru pada 21 Disember 1979 yang menunjukkan bahawa Wilayah Pelantar Laut dan perairan negara termasuk di Laut Sulawesi telah mendapat bantahan daripada pihak Indonesia. Ini disebabkan Indonesia telah membantah tindakan Malaysia yang telah mengisytiharkan Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan sebagai miliknya. Dengan ini. segal a usaha yang dilakukan oleh Malaysia untuk menyakinkan Indoenesia bahawa Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan adalah miliknya telah menemui jalan buntu. Dengan demikian. pada 31 Mei 1997, perjanjian an tara Malaysia dengan Indonesia mengenai Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan ditemeterai.56 Dalam surat perjanjian tersebut telah menyatakan bahawa dalam Artikel 5 iaitu kedua-dua negara tersebut telah bersetuju bahawa dibawa ke muka Makhamah Keadilan Antarabangsa sebagai langkah terakhir.57 Berdasarkan semangat ASEAN pada tahun 1998, Malaysia dan Indonesia telah bersetuju untuk membawa ke Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan ke Makhamah Keadilan

54 Ruhanas Harun , 'Kerjasama dan Konflik dalam Hubungan Malaysia-Indonesia', Malaysia s Foreign Relations: IsslIes and Challenges, Kuala Lumpur: Universiti Malaya, 2006, hIm. 69. Dalam buku ini menyatakan bahawa Malaysia dan Indonesia telah berebut Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan sejak tahun 1969 lagi

55 Utllsan Malaysia , S Jun 2000. 56 Lihat dalam International Court of Justice, Special Agreement, For Submission to the International Court of

Justice of the Dispute Between Indonesia and Malaysia Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan, 2 November 1998.

57 Ibid.

131


Antarabangsa di The Hague. Dalam surat yang dikemukakan kepada Makhamah Keadilan Antarabangsa adalah berbunyi seperti berikut "Berdasarkan perjanjian, kesepakatan dan bukti lain yang diberikan oleh pihak-pihak, adakah kedaulatan terhadap Pulau Ligitan dan Pulau Sipadan adalah milik Republik Indonesia atau Malaya."58

Pada 3 hingga 12 lun 2002, Makhamah Keadilan Antarabangsa telah diadakan. Makhamah tersebut akan mengadili perebutan Pulau Sipadan dan Pulau Ligitin yang akan diperbicarakan di antara Malaysia dan Indonesia.59 Dengan ini, pada tahun 2003, melalui Makhamah Keadilan Antarabangsa, Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan telah diputuskan menjadi sebahagian wilayah Malaysia. Dengan demikian, Malaysia telah mengelola pulau ini dengan sebaik-baiknya sehingga pulau ini menjadi sebuah pulau yang terkenal dengan keindahan alamnya serta merupakan lokasi terbaik untuk melakukan kegiatan menyelam. Selain itu, di pulau ini juga menjadi tempat perhatian untuk penyu-penyu bertelur.60 Dengan keputusan yang dibuat oleh Makhamah Keadilan Antarabangsa, pihak-pihak yang berkenaan di Indonesia akan melakukan penyesuaian terhadap sempadan maritim negara itu di Pulau Sipadan dan Ligitan yang telah menjadi milik Malaysia. Dalam satu kenyataan menyatakan bahawa "usaha-usaha penyesuaian sempadan itu akan dilakukan tidak lama lagi supaya ia (persempadanan) tidak menimbulkan masalah kepada Malaysia dan Indonesia. "61

Antartika

Walaupun benua Antartika sudah wujud sekian lama di persada bumi, pada tahun 1820, benua Antartika baru ditemui dan diterokai. Manusia yang menemukan benua Antartika buat pertama kali tidak jelas diketahui kerana terdapat tiga orang dari tiga negara yang berbeza yang menyatakan merekalah yang menemukan benua Antartika terlebih dahulu. Mereka yang menemukan benua Antartika adalah Fabian von Bellingshausen dari Rusia, Edward Bransfield dari Britain dan Nathaniel Palmer dari Amerika Syarikat. Pad a tahun 1911, Roald Amundsen dari Norway merupakan orang pertama yang menjejaki kaki ke kutub selatan. Seterusnya, tidak lama kemudiannya, Robert Falcon Scott dari British pula menjejak kakinya ke kutub selatan. Antartika merupakan benua yang tidak berpenghuni dan tidak dimiliki oleh sesiapa. Keadaan ini barangkali telah mendorong bahawa kawasan berais sepanjang tahun itu tidak akan menimbulkan pertelingkahan antarabangsa.

Namun begitu, tanggapan itu sebenamya adalah tidak tepat. Dalam Perhimpunan Agung PBB di New York pada awal Disember 1985, soal Antartika telah menimbulkan

58 Nik Anuar Nik Mahmud, Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan: Isu Sempadan dan Kedaulatan, Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia, 2003, hIm. 85 dan lihat dalam International Court of Justice, Advisory Opinions and Orders, Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan, Indonesia!MaIaysia, Order of 10 November 1998.

59 Lihat dalam International Court of Justice, The Hague Year 2002, Public Sitting Held From 3-12 June 2002. at the Peace Palace in the Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (Indonesia! Malaysia).

60 Borneo Travel News, Vol I, Issues I, Kota KinabaIu: Wisma Accomine, September/October 95. 61 Utusan Malaysia, 24 Disember 2002.

132




Antarabangsa di The Hague. Dalam surat yang dikemukakan kepada Makhamah Keadilan Antarabangsa adalah berbunyi seperti berikut "Berdasarkan perjanjian, kesepakatan dan bukti lain yang diberikan oleh pihak-pihak, adakah kedaulatan terhadap Pulau Ligitan dan Pulau Sipadan adalah milik Republik Indonesia atau Malaya."58

Pada 3 hingga 12 lun 2002, Makhamah Keadilan Antarabangsa telah diadakan. Makhamah tersebut akan mengadili perebutan Pulau Sipadan dan Pulau Ligitin yang akan diperbicarakan di antara Malaysia dan Indonesia.59 Dengan ini, pada tahun 2003, melalui Makhamah Keadilan Antarabangsa, Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan telah diputuskan menjadi sebahagian wilayah Malaysia. Dengan demikian, Malaysia telah mengelola pulau ini dengan sebaik-baiknya sehingga pulau ini menjadi sebuah pulau yang terkenal dengan keindahan alamnya serta merupakan lokasi terbaik untuk melakukan kegiatan menyelam. Selain itu, di pulau inijuga menjadi tempat perhatian untuk penyu-penyu bertelur.60 Dengan keputusan yang dibuat oleh Makhamah Keadilan Antarabangsa, pihak-pihak yang berkenaan di Indonesia akan melakukan penyesuaian terhadap sempadan maritim negara itu di Pulau Sipadan dan Ligitan yang telah menjadi milik Malaysia. Dalam satu kenyataan menyatakan bahawa "usaha-usaha penyesuaian sempadan itu akan dilakukan tidak lama lagi supaya ia (persempadanan) tidak menimbulkan masalah kepada Malaysia dan Indonesia. "61

Antartika

Walaupun benua Antartika sudah wujud sekian lama di persada bumi, pada tahun 1820, benua Antartika baru ditemui dan diterokai. Manusia yang menemukan benua Antartika buat pertama kali tidak jelas diketahui kerana terdapat tiga orang dari tiga negara yang berbeza yang menyatakan merekalah yang menemukan benua Antartika terlebih dahulu. Mereka yang menemukan benua Antartika adalah Fabian von Bellingshausen dari Rusia, Edward Bransfield dari Britain dan Nathaniel Palmer dari Amerika Syarikat. Pad a tahun 1911, Roald Amundsen dari Norway merupakan orang pertama yang menjejaki kaki ke kutub selatan. Seterusnya, tidak lama kemudiannya, Robert Falcon Scott dari British pula menjejak kakinya ke kutub selatan. Antartika merupakan benua yang tidak berpenghuni dan tidak dimiliki oleh sesiapa. Keadaan ini barangkali telah mendorong bahawa kawasan berais sepanjang tahun itu tidak akan menimbulkan pertelingkahan antarabangsa.

Namun begitu, tanggapan itu sebenamya adalah tidak tepat. Dalam Perhimpunan Agung PBB di New York pada awal Disember 1985, soal Antartika telah menimbulkan

58 Nik Anuar Nik Mahmud. Pulau Sipidan dan Pulau Ligitan: Isu Sempadan dan Kedaulatan, Bangi: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia, 2003, hIm. 85 dan lihat dalam International Court of Justice, Advisory Opinions and Orders, Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan, Indonesia/Malaysia, Order of 10 November 1998.

59 Lihat dalam International Court of Justice, The Hague Year 2002, Public Sitting Held From 3-12 June 2002. at the Peace Palace in the Case Concerning Sovereignty Over Pulau Ligitan and Pulau Sipadan (lndonesia/ Malaysia).

60 Borneo Travel News, Vol I, Issues I. Kota Kinabalu: Wisma Accomine, September/October 95. 61 Ulusan Malaysia, 24 Disember 2002.

132


ketegangan di kalangan beberapa kumpulan negara di dunia, Dengan ini, sekumpulan negara telah melantik mereka mentadbirkan benua Antartika melalui satu perjanjian yang ditandatangani pada tahun 1959 untuk mendapatkan sumber mineral di benuaAntartika,62 Selain itu, sekumpulan negara yang besar jumlahnya mahukan Antartika dijadikan sebagai warisan semua manusia di muka bumi ini.

Malaysia mempelopori usaha untuk menamatkan monopoli dalam mentadbir benua Antartika oleh segelintir negara yang mempunyai pengaruh besar dalam hal-ehwal dunia, Isu mengenai Antartika telah dikemukakan dalam Perhimpunan Agung PBB sesi yang ke-37 pada tahun 1982 oleh Tun Dr. Mahathir Mohamad, Perdana Menteri Malaysia pada ketika itu telah menyatakan bahawa benua Antartika telah dijaga oleh kumpulan yang mempunyai beberapa ahli negara,63 Dengan ini merupakan ucapan Dr. Mahathir kepada PBB yang berbunyi "Seperti perut laut dan laut, Antartika sebagai bumi yang tidak dihuni adalah milik masyarakat antrabangsa, Negara-negara yang dewasa ini mentadbirkannya hendaklah melepaskannya untuk diserahkan sarna ada kepada PBB bagi ditadbirkan atau penghuni-penghuni sekarang bertindak sebagai pemegang amanah kepada semua bangsa di dunia, "64

Semenjak tahun 1983, Tun Dr, Mahathir Mohamad telah menimbulkan gagasan di PBB untuk menjadikan Antartika milik semua negara, Kejayaan Tun Dr. Mahathir menjadikan isu Antartika sebagai isu yang dibahaskan di Perhimpunan Agung PBB terletak pada diplomasi efektif selain isu tersebut memenuhi kehendak sebahagian besar negara,65 Seterusnya, pada tahun 1984, Tun Dr, Mahathir telah berucap lagi mengenai Antartika yang berbunyi "Kami tidak menyangkal kebaikan yang didapati dari sistem treati antartika sekarang. Bagaimanapun apa yang kami mahu bina ialah satu as as yang lebih luas dan asas yang lebih teguh bagi kerjasama antarabangsa di Antartika yang boleh diterima oleh dan demi kepentingan masyarakat antarabangsa keseluruhannya, dan yang dengan ini menjamin kestabilan jangka panjang dan kekesanan sistem ini. Dalam hal Antartika khususnya, sebuah daratan yang seluas kira-kira 1110 permukaan daratan dunia, terletak di bahagian strategik dunia, dengan sistem ekologi yang lemah dan kaya dengan sumber laut dan mungkin pula sumber-sumber gal ian, sebahagian dari dunia yang tidak berpenghuni dan di mana, tidak syak lagi, tidak terdapat pengiktirafan kepada tuntutan kedaulatan, kecuali antara tujuh pihak yang menuntut, kami percaya sekurang-kurang terdapat satu kes yang kuat bagi Antartika menjadi satu warisan bersama umat manusia,"66

Semenjak itu, setiap persoalan mengenai Antartika telah dibincangkan oleh badan dunia di pelbagai peringkat. Dalam tahun 1985, Malaysia telah membentangkan satu usul yang bertujuan memansuhkan Perjanjian Mentadbir Antartika 1959, Dengan ini, usul tersebut mendapat sokongan daripada 80 buah negara anggota PBB. Pada tahun 1986,

62 Lihat dalam UN: 42nd General Assembly, 172038: Am-Assembly-Antarctica, NNNN YHKI06. 63 Lihat dalam Debate on the Question of Antarctica at the 42nd Session of the United Nations General Assembly,

30 November 1987. 64 Chamil Warya, Dasar Luar Era Mahathir, Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd, 1989, him. 101. 65 'Setiausaha Agung PBB: Dr. Mahathir', Dewan Masyarakat, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, Jilid

28, Bi1.6, Jun 1990. him. 13. 66 Ibid, him. 102.

133




ketegangan di kalangan beberapa kumpulan negara di dunia. Dengan ini, sekumpulan negara telah melantik mereka mentadbirkan benua Antartika melalui satu perjanjian yang ditandatangani pada tahun 1959 untuk mendapatkan sumber mineral di benua Antartika. 62

Selain itu, sekumpulan negara yang besar jumlahnya mahukan Antartika dijadikan sebagai warisan semua manusia di muka bumi ini.

Malaysia mempelopori usaha untuk menamatkan monopoli dalam mentadbir benua Antartika oleh segelintir negara yang mempunyai pengaruh besar dalam hal-ehwal dunia. Isu mengenai Antartika telah dikemukakan dalam Perhimpunan Agung PBB sesi yang ke-37 pada tahun 1982 oleh Tun Dr. Mahathir Mohamad, Perdana Menteri Malaysia pada ketika itu telah menyatakan bahawa benua Antartika telah dijaga oleh kumpulan yang mempunyai beberapa ahli negara.63 Dengan ini merupakan ucapan Dr. Mahathir kepada PBB yang berbunyi "Seperti perut laut dan laut, Antartika sebagai bumi yang tidak dihuni adalah milik masyarakat antrabangsa. Negara-negara yang dewasa ini mentadbirkannya hendaklah melepaskannya untuk diserahkan sarna ada kepada PBB bagi ditadbirkan atau penghuni-penghuni sekarang bertindak sebagai pemegang amanah kepada semua bangsa di dunia."64

Semenjak tahun 1983, Tun Dr. Mahathir Mohamad telah menimbulkan gagasan di PBB untuk menjadikan Antartika milik semua negara. Kejayaan Tun Dr. Mahathir menjadikan isu Antartika sebagai isu yang dibahaskan di Perhimpunan Agung PBB terletak pad a diplomasi efektif selain isu tersebut memenuhi kehendak sebahagian besar negara.65

Seterusnya, pad a tahun 1984, Tun Dr. Mahathir telah berucap lagi mengenai Antartika yang berbunyi "Kami tidak menyangkal kebaikan yang didapati dari sistem treati antartika sekarang. Bagaimanapun apa yang kami mahu bina ialah satu asas yang lebih luas dan asas yang lebih teguh bagi kerjasama antarabangsa di Antartika yang boleh diterima oleh dan demi kepentingan masyarakat antarabangsa keseluruhannya, dan yang dengan ini menjamin kestabilan jangka panjang dan kekesanan sistem ini . Dalam hal Antartika khususnya, sebuah daratan yang seluas kira-kira 1110 permukaan daratan dunia, terletak di bahagian strategik dunia, dengan sistem ekologi yang lemah dan kaya dengan sumber laut dan mungkin pula sumber-sumber gaIian, sebahagian dari dunia yang tidak berpenghuni dan di mana, tidak syak lagi, tidak terdapat pengiktirafan kepada tuntutan kedaulatan, kecuali an tara tujuh pihak yang menuntut, kami percaya sekurang-kurang terdapat satu kes yang kuat bagi Antartika menjadi satu warisan bersama umat manusia."66

Semenjak itu, setiap persoalan mengenai Antartika telah dibincangkan oleh badan dunia di pelbagai peringkat. Dalam tahun 1985, Malaysia telah membentangkan satu usul yang bertujuan memansuhkan Perjanjian Mentadbir Antartika 1959. Dengan ini, usul tersebut mendapat sokongan daripada 80 buah negara anggota PBB. Pada tahun 1986,

62 Lihat dalam UN: 42nd General Assembly, 172038: Am-Assembly-Antarctica, NNNN YHKI06. 63 Lihat dalam Debate on the Question of Antarctica at the 42nd Session of the United Nations General Assembly,

30 November 1987. 64 Chamil Warya, Dasar Luar Era Mallathir, Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd, 1989, him. 101. 65 'Setiausaha Agung PBB: Dr. Mahathir ' . Dewan Masyarakat, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, Jilid

28, Bi1.6, Jun 1990. hIm. 13. 66 Ibid. hIm. 102.

133


Tun Dr. Mahathir sekali lagi mendesak supaya cadangannya itu dipertimbangkan oleh PBB dalam ucapannya di Perhimpunan Agung PBB. Namun begitu, sokongan tersebut hanya merupakan kejayaan awal sahaja. Ini disebabkan usaha untuk menjadikan Antartika sebagai sebuah warisan sejagat sebenamya adalah terlalu sukar. Sebilangan besar negara yang menandatangani Perjanjian 1959 itu adalah terdiri daripada kuasa-kuasa besar dunia. 67

Dengan ini, negara-negara tersebut tentu tidak mudah melepaskan satu kawasan yang bertahun-tahun dianggap hak mutlak mereka. Walaupun demikian, dari aspek geografi kedudukan mereka jauh dari Antartika.

Pada asalnya, jumlah negara-negara yang menandatangani Perjanjian Antartika tersebut cuma terdapat 12 buah negara sahaja iaitu Australia, Argentina, Belgium, Chile, Perancis, Jepun, New Zealand, Norway, Afrika Selatan, Britain, Rusia dan Amerika Syarikat.68

Semenjak itu, jumlah negara yang diterima menyertai perjanjian tersebut telah meningkat kepada 32 buah negara. Namun begitu, daripada jumlah tersebut, hanya 18 buah negara yang mempunyai hak untuk menentukan pentadbiran benua Antartika tersebut. Negeranegara tersebut adalah terdiri daripada 12 buah negara asal serta 6 buah negara baru iaitu Jerman Barat, India, Poland, Uruguay, Brazil dan China.69 Selain ini, anggota-anggota lain hanya sekadar menjadi ahli bersekutu sahaja.

Ekoran daripada keadaan itu, jelas menunjukkan bahawa negara-negara yang mempunyai kuasa besar akan menentukan pentadbiran benua Antartika yang terdiri daripada Amerika Syarikat, Soviet Union, Perancis, Britain dan China atau negara yang terletak berhampiran dengan benua tersebut seperti Australia, Argentina dan Chile. Menurut perjanjian asal mentadbir Antartika, negara-negara anggota bersetuju untuk:

1) Menggunakan benua tersebut untuk tujuan keamanan. 2) Tidak menjadi benua tersebut sebagai zon ketenteraan. 3) Bekerjasama dalam bidang penyelidikan saintifik. 4) Menjaga persekitaran dan ekologi benua Antartika dicerobohi oleh mana-mana

pihak.70

Setakat ini, semua negara yang terlibat mematuhi perjanjian yang telah dibuat. Kebanyakan mereka cuma menempatkan pasukan penyelidikan di tempat yang ditetapkan. Ini disebabkan perbelanjaan menempatkan pasukan penyelidikan di sana adalah mahal serta memerlukan teknologi yang canggih dan bermutu. Dengan ini, negara-negara besar sepertiAmerika Syarikat dan Rusia sahaja yang mampu mengusahakannya. Namun begitu, negara kecil seperti Malaysia tetap mendesak supaya Antartika dijadikan milik bersama manusia sejagat.

67 New Straits Times. Antarctica Issue: We Gain Support. 4 December 1987. 68 The New York Times. 12 Countries Vow to Bar Warfare from Antarctica; Meeting in Capital Indicates Wide Area

of Agreement. Soviet Union in Accord. 16 October 1959. 69 The New York Times. Science Watch; China Join Antarctic, 25 June 1985. 70 Mokhtar Muhammad, Perhubungan Antarabangsa: Isu dan Konj1ik. Kuala Lumpur: Anzagain Sdn. Bhd., 2005,

him. 105.

134



MALAYSIADARI SEGI SEJARAH

Tun Dr. Mahathir sekali lagi mendesak supaya cadangannya itu dipertimbangkan oleh PBB dalam ucapannya di Perhimpunan Agung PBB. Namun begitu, sokongan tersebut hanya merupakan kejayaan awal sahaja. Ini disebabkan usaha untuk menjadikan Antartika sebagai sebuah warisan sejagat sebenarnya adalah terlalu sukar. Sebilangan besar negara yang menandatangani Perjanjian 1959 itu adalah terdiri daripada kuasa-kuasa besar dunia. 67

Dengan ini, negara-negara tersebut tentu tidak mudah melepaskan satu kawasan yang bertahun-tahun dianggap hak mutlak mereka. Walaupun demikian, dari aspek geografi kedudukan mereka jauh dari Antartika.

Pada asalnya, jumlah negara-negara yang menandatangani Perjanjian Antartika tersebut cuma terdapat 12 buah negara sahaja iaitu Australia, Argentina, Belgium, Chile, Perancis, Jepun, New Zealand, Norway, Afrika Selatan, Britain, Rusia dan Amerika Syarikat.68

Semenjak itu, jumlah negara yang diterima menyertai perjanjian tersebut telah meningkat kepada 32 buah negara. Namun begitu, daripada jumlah tersebut, hanya 18 buah negara yang mempunyai hak untuk menentukan pentadbiran benua Antartika tersebut. Negeranegara tersebut adalah terdiri daripada 12 buah negara asal serta 6 buah negara baru iaitu Jerman Barat, India, Poland, Uruguay, Brazil dan China.69 Selain ini, anggota-anggota lain hanya sekadar menjadi ahli bersekutu sahaja.

Ekoran daripada keadaan itu, jelas menunjukkan bahawa negara-negara yang mempunyai kuasa besar akan menentukan pentadbiran benua Antartika yang terdiri daripada Amerika Syarikat, Soviet Union, Perancis, Britain dan China atau negara yang terletak berhampiran dengan benua tersebut seperti Australia, Argentina dan Chile. Menurut perjanjian asal mentadbir Antartika, negara-negara anggota bersetuju untuk:

I) Menggunakan benua tersebut untuk tujuan keamanan. 2) Tidak menjadi benua tersebut sebagai zon ketenteraan. 3) Bekerjasama dalam bidang penyelidikan saintifik. 4) Menjaga persekitaran dan ekologi benua Antartika dicerobohi oleh mana-mana

pihak.70

Setakat ini, semua negara yang terlibat mematuhi perjanjian yang telah dibuat. Kebanyakan mereka cuma menempatkan pasukan penyelidikan di tempat yang ditetapkan. Ini disebabkan perbelanjaan menempatkan pasukan penyelidikan di sana adalah mahal serta memerlukan teknologi yang canggih dan bermutu. Dengan ini, negara-negara besar seperti Amerika Syarikat dan Rusia sahaja yang mampu mengusahakannya. Namun begitu, negara kecil seperti Malaysia tetap mendesak supaya Antartika dijadikan milik bersama manusia sejagat.

67 New Straits Times. Antarctica Issue: We Gain Support. 4 December 1987 . 68 The New York Times. 12 Countries Vow to Bar Warfare from Antarctica; Meeting in Capital Indicates Wide Area

of Agreement. Soviet Union in Accord. 16 October 1959. 69 The New York Times. Science Watch; China Join Antarctic. 25 June 1985. 70 Mokhtar Muhammad, Perhllbungan Antarabangsa: Isu dan Konj1ik . Kuala Lumpur: Anzagain Sdn. Bhd., 2005,

him. 105.

134

ISU-ISU TERPILIH MALAYSIA MELIBATKAN PERTUBUHAN BANGSA BERSATU <PBB), 1957-2003

Benua Antartika di mana keluasannya dianggarkan satu persepuluh daripada kawasan muka bumi adalah mengandungi sumber-sumber mineral yang mana pada satu hari nanti mungkin diperlukan oleh manusia sejagat. Apabila kekayaan itu telah diterokai, jika kedudukan sekarang tidak diubah, maka hanya 32 buah negara tersebut sahaja yang menandatangani perjanjian tersebut yang akan mendapat faedah nanti.

Ekoran daripada perkara tersebut, Malaysia dengan sokongan banyak negara lain telah mempelopori supaya peIjanjian 1959 tersebut dimansuhkan dan meletakkan benua tersebut di bawah pentadbiran sebuah agensi yang diawasi dan dikawal oleh PBB. Pada umumnya, sumber kekayaan di Antartika boleh dibahagikan kepada dua iaitu yang pertama ialah sumber-sumber hidupan seperti ikan Krill yang mana ikan Krill adalah menyerupai udang. Ikan Krill ini mengandungi zat protein yang tinggi. Dengan ini, satu laporan daripada Jerman Barat telah dibuat yang telah menganggarkan bahawa sebanyak 50 juta tan Krill boleh diusahakan secara terus-menerus untuk beberapa tahun. Dengan tangkapan sebanyak itu, bayangkan jumlah protein yang boleh diperoleh dengan mudah untuk keperluan seharian manusia.

Sumber kedua pula ialah benua Antartika juga kaya dengan sumber bukan hidupan. Sumber bukan hidupan adalah seperti sumber hidrokarbon iaitu min yak dan gas asli, logam uranium dan besi serta air tawar daripada ketulan ais. Penasihat Sains kepada Perdana Menteri pemah meramalkan bahawa Antartika merupakan sumber air tawar dunia yang terbesar di dunia. Sekiranya teknologi untuk mengangkut air dari benua tersebut berjaya dicipta, maka dengan itu, sebahagian daripada masalah kekurangan air tawar di dunia terutamanya di Asia Barat boleh diatasi.

Walau bagaimanapun, untuk mendapatkan segala bahan tersebut merupakan satu masalah yang besar. Ini disebabkan 98 peratus kawasan benuaAntartika diliputi oleh ais dan ada kalanya sehingga lapan kilometer dalamnya. Selain itu, keadaan di benua Antartika terlalu sejuk. Walaupun ketika musim panas yang berlaku selama enam bulan setahun, ais di benua Antartika tidak pemah cair. Dalam musim sejuk pula keadaannya lebih dahsyat lagi, sepanjang tempoh itu keadaan gelap gel ita seperti malam. Selain itu, angin juga bertiup kencang dan ada kalanya menurut satu laporan bahawa angin yang bertiup kencang itu adalah dalam kelajuan mencapai sehingga 320 km sejam. Antara keistimewaan benua Antartika ini ialah Pelantar Ais Ross yang merupakan salah satu kepingan ais terapung yang terluas di benua Antartika iaitu seluas 560,000 km dan mempunyai ketebalan sehingga 600 m.71

Sehingga teknologi yang sesuai dicipta untuk keadaan itu, maka selagi itulah kekayaan Antartika tersimpan di dalam perut bumi dan tidak diterokai oleh negara-negara di dunia.72 Walaupun begitu, memandangkan bahawa keperluan tenaga manusia semakin meningkat dan sumber yang sedia ada mungkin kehabisan, maka dengan itu, negaranegara maju tidak akan berdiam diri lagi untuk mendapatkan sumber kekayaan yang berada di Antartika. Dalam hal ini, teknologi yang sesuai mungkin cuma menunggu masa sahaja untuk ditemui.

71 Mohamad Md Tan, 'Ketiadaan Bioturbasi Sedimen di Bawah Pelantar Ais Ross Antartika', Ilmu Alam, Bi!. 18, Selangor: Jurnal Jabatan Geografi, Universiti Kebangsaan Malaysia, Mei 1989.

72 The New York Times, Development Seen for the Minerals of All Antarctica, 8 June 1988 dan The New York Times, Antarctica; The Next Pole, 1 February 2009.

135



ISU-ISU TERPILIH MALAYSIA MELIBATKAN PERTUBUHAN BANGSA BERSATU <PBB), 1957-2003

Benua Antartika di mana keluasannya dianggarkan satu persepuluh daripada kawasan muka bumi adalah mengandungi sumber-sumber mineral yang mana pada satu hari nanti mungkin diperlukan oleh manusia sejagat. Apabila kekayaan itu telah diterokai, jika kedudukan sekarang tidak diubah, maka hanya 32 buah negara tersebut sahaja yang menandatangani perjanjian tersebut yang akan mendapat faedah nanti.

Ekoran daripada perkara tersebut, Malaysia dengan sokongan banyak negara lain telah mempelopori supaya peIjanjian 1959 tersebut dimansuhkan dan meletakkan benua tersebut di bawah pentadbiran sebuah agensi yang diawasi dan dikawal oleh PBB. Pada umumnya, sumber kekayaan di Antartika boleh dibahagikan kepada dua iaitu yang pertama ialah sumber-sumber hidupan seperti ikan Krill yang mana ikan Krill adalah menyerupai udang. Ikan Krill ini mengandungi zat protein yang tinggi. Dengan ini, satu laporan daripada Jerman Barat telah dibuat yang telah menganggarkan bahawa sebanyak 50 juta tan Krill boleh diusahakan secara terus-menerus untuk beberapa tahun. Dengan tangkapan sebanyak itu, bayangkan jumlah protein yang boleh diperoleh dengan mudah untuk keperluan seharian manusia.

Sumber kedua pula ialah benua Antartika juga kaya dengan sumber bukan hidupan. Sumber bukan hidupan adalah seperti sumber hidrokarbon iaitu min yak dan gas asli, logam uranium dan besi serta air tawar daripada ketulan ais. Penasihat Sains kepada Perdana Menteri pemah meramalkan bahawa Antartika merupakan sumber air tawar dunia yang terbesar di dunia. Sekiranya teknologi untuk mengangkut air dari benua tersebut berjaya dicipta, maka dengan itu, sebahagian daripada masalah kekurangan air tawar di dunia terutamanya di Asia Barat boleh diatasi.

Walau bagaimanapun, untuk mendapatkan segala bahan tersebut merupakan satu masalah yang besar. Ini disebabkan 98 peratus kawasan benuaAntartika diliputi oleh ais dan ada kalanya sehingga lapan kilometer dalamnya. Selain itu, keadaan di benua Antartika terlalu sejuk. Walaupun ketika musim panas yang berlaku selama enam bulan setahun, ais di benua Antartika tidak pemah cair. Dalam musim sejuk pula keadaannya lebih dahsyat lagi, sepanjang tempoh itu keadaan gelap gel ita seperti malam. Selain itu, angin juga bertiup kencang dan ada kalanya menurut satu laporan bahawa angin yang bertiup kencang itu adalah dalam kelajuan mencapai sehingga 320 km sejam. Antara keistimewaan benua Antartika ini ialah Pelantar Ais Ross yang merupakan salah satu kepingan ais terapung yang terluas di benua Antartika iaitu seluas 560,000 km dan mempunyai ketebalan sehingga 600 m.71

Sehingga teknologi yang sesuai dicipta untuk keadaan itu, maka selagi itulah kekayaan Antartika tersimpan di dalam perut bumi dan tidak diterokai oleh negara-negara di dunia.72 Walaupun begitu, memandangkan bahawa keperluan tenaga manusia semakin meningkat dan sumber yang sedia ada mungkin kehabisan, maka dengan itu, negaranegara maju tidak akan berdiam diri lagi untuk mendapatkan sumber kekayaan yang berada di Antartika. Dalam hal ini, teknologi yang sesuai mungkin cuma menunggu masa sahaja untuk ditemui.

71 Mohamad Md Tan, 'Ketiadaan Bioturbasi Sedimen di Bawah Pelantar Ais Ross Antartika', Ilmu Alam, Bi!. 18, Selangor: Jurnal Jabatan Geografi, Universiti Kebangsaan Malaysia, Mei 1989.

72 The New York Times, Development Seen for the Minerals of All Antarctica, 8 June 1988 dan The New York Times, Antarctica; The Next Pole, 1 February 2009.

135


Palestin

Pada tahun 1948, negara Palestin telah lenyap sebagai satu unit politik dalam politik antarabangsa. Di bumi Palestin, telah terbentuknya sebuah negara Israel yang telah mendapat pengiktirafan antarabangsa kecuali di pihak negara-negara Arab dan negaranegara Islam di dunia. Walaupun begitu, negara Israel tetap diwujudkan.73 Semenjak itu juga, bermulalah perjuangan di pihak Palestin untuk mendapatkan hak mereka semula di bumi Palestin. Semenjak mula lagi, bangsa Arab Palestin telah mengambil sikap tidak bertolak ansur dengan Israel. Sekiranya Palestin telah berkompromi, negara Palestin sebenarnya boleh diwujudkan pada tahun 1948 sepertimana yang telah ditetapkan oleh ketetapan 181 PBB pada tahun 1947.74

Ketetapan itu bertujuan untuk mewujudkan dua buah negara berasingan bagi Palestin dan Yahudi di bumi Palestin yang berada di bawah jajahan British pada ketika itu. Di bawah ketetapan ini juga, kota suci yang menjadi rebutan tiga agama dunia iaitu Baitulmuqaddis akan dijadikan sebuah kota antarabangsa yang akan ditadbir oleh PBB.

Segala usaha London adalah sebagai memenuhi janji yang telah dibuat oleh British yang dilafazkan oleh Lord Balfour, Menteri Luar British kepada seorang Yahudi temama yang bemama Rostchild.75 Surat perjanjian itu dikenali sebagai Deklarasi Balfour pada tahun 1917 yang mana Britain akan membantu membangunkan penempatan Yahudi di Palestin.76

Sejak PeIjanjian London 1917 itu dilaksanakan, penghijrahan orang-orang Yahudi ke Palestin menjadi semakin bertambah sehingga bilangan Yahudi di Palestin hampirhampir mengimbangi penduduk tempatan. Ekoran daripada keadaan tersebut, penduduk Palestin menjadi bimbang mengenai penghijrahan Yahudi tersebut. Ini disebabkan penduduk Palestin sudah mengetahui bahawa Yahudi pasti mempunyai strategi yang tersembunyi sekiranya Yahudi beIjaya menduduki bumi Palestin. Seterusnya, mandat British untuk Palestin telah disahkan oleh Liga Bangsa-Bangsa pada 24 lun 1924.77 Dengan ini, Palestin telah diberi mandat di bawah LBB di mana dalam Artike124 menyatakan bahawa "Adalah perkara wajib membuat laporan tahunan ke Dewan Liga Bangsa-Bangsa Bersatu untuk memberikan kepuasan Dewan mengenai dasar yang diambil sepanjang tahun untuk melaksanakan ketentuan mengikut mandat. Salinan semua undang-undang dan peraturan

73 Lihat daIam Excerpts of Statement by Malaysian Ambassador M. M. Sathiah on the Question of Palestine, in United Nation, 25 November 1987.

74 New Straits Times, PLO Wants to Trade Peace For Own State, 15 Ogos 1988. 75 Kerajaan British berjanji untuk membantu pergerakan Yahudi menegakkan sebuah negara untuk mereka di bumi

Palestin yang mana semenjak tahun 1900 menjadi tempat penghijrahan orang-orang Yahudi di Eropah. Dengan ini, Palestin telah dipilih kerana sejarahnya di mana merupakan tanah air bagi Yahudi sebelum mereka dilaknat oleh Allah S. W. T. dan dihalau dari kawasan itu. Dengan demikian, kebanyakannya mereka berhijrah ke Eropah. Namun begitu, apabila orang-orang Yahudi tinggal di negara-negara Eropah selalu ditindas, timbul pemikiran di kalangan pemimpin mereka untuk mewujudkan sebuah negara sendiri di tempat yang mempunyai hubungan sejarah dengan mereka iaitu di bumi Palestin.

76 New Straits Times, Young State In A Land of Strife, 9 Ogos 1988. 77 Aliudin Mahjudin, 'Latar Belakang Sejarah Pergolakan Palestina', Masalah-Masalah International Masa Kini

(5). Jakarta: Lembaga Research Kebudayaan Nasional. 1975. him. 22.

136




Palestin

Pada tahun 1948, negara Palestin telah len yap sebagai satu unit politik dalam politik antarabangsa. Di bumi Palestin, telah terbentuknya sebuah negara Israel yang telah mendapat pengiktirafan antarabangsa kecuali di pihak negara-negara Arab dan negaranegara Islam di dunia. Walaupun begitu, negara Israel tetap diwujudkan.73 Semenjak itu juga, bermulalah perjuangan di pihak Palestin untuk mendapatkan hak mereka semula di burni Palestin. Semenjak mula lagi, bangsa Arab Palestin telah mengambil sikap tidak bertolak ansur dengan Israel. Sekiranya Palestin telah berkompromi, negara Palestin sebenarnya boleh diwujudkan pada tahun 1948 sepertimana yang telah ditetapkan oleh ketetapan 181 PBB pada tahun 1947.74

Ketetapan itu bertujuan untuk mewujudkan dua buah negara berasingan bagi Palestin dan Yahudi di bumi Palestin yang berada di bawah jajahan British pada ketika itu. Di bawah ketetapan ini juga, kota suci yang menjadi rebutan tiga agama dunia iaitu Baitulmuqaddis akan dijadikan sebuah kota antarabangsa yang akan ditadbir oleh PBB.

Segala usaha London adalah sebagai memenuhi janji yang telah dibuat oleh British yang dilafazkan oleh Lord Balfour, Menteri Luar British kepada seorang Yahudi temama yang bemama Rostchild.75 Surat perjanjian itu dikenali sebagai Deklarasi Balfour pada tahun 1917 yang mana Britain akan membantu membangunkan penempatan Yahudi di Palestin.76

Sejak PeIjanjian London 1917 itu dilaksanakan, penghijrahan orang-orang Yahudi ke Palestin menjadi semakin bertambah sehingga bilangan Yahudi di Palestin hampirhampir mengimbangi penduduk tempatan. Ekoran daripada keadaan tersebut, penduduk Palestin menjadi bimbang mengenai penghijrahan Yahudi tersebut. Ini disebabkan penduduk Palestin sudah mengetahui bahawa Yahudi pasti mempunyai strategi yang tersembunyi sekiranya Yahudi beIjaya menduduki burni Palestin. Seterusnya, mandat British untuk Palestin telah disahkan oleh Liga Bangsa-Bangsa pada 24 Jun 1924.77 Dengan ini, Palestin telah diberi mandat di bawah LBB di mana dalam Artikel 24 menyatakan bahawa "Adalah perkara wajib membuat laporan tahunan ke Dewan Liga Bangsa-Bangsa Bersatu untuk memberikan kepuasan Dewan mengenai dasar yang diambil sepanjang tahun untuk melaksanakan ketentuan mengikut mandat. Salinan semua undang-undang dan peraturan

73 Lihat dalam Excerpts of Statement by Malaysian Ambassador M. M. Sathiah on the Question of Palestine, in United Nation, 25 November 1987.

74 New Straits Times , PLO Wants to Trade Peace For Own State, 15 Ogos 1988. 75 Kerajaan British berjanji untuk membantu pergerakan Yahudi menegakkan sebuah negara untuk mereka di bumi

Palestin yang mana semenjak tahun 1900 menjadi tempat penghijrahan orang-orang Yahudi di Eropah. Dengan ini, Palestin telah dipilih kerana sejarahnya di mana merupakan tanah air bagi Yahudi sebelum mereka dilaknat oleh Allah S. W. T. dan dihalau dari kawasan itu. Dengan demikian, kebanyakannya mereka berhijrah ke Eropah. Namun begitu, apabila orang-orang Yahudi tinggal di negara-negara Eropah selalu ditindas. timbul pemikiran di kalangan pemimpin mereka untuk mewujudkan sebuah negara sendiri di tempat yang mempunyai hubungan sejarah dengan mereka iaitu di bumi Palestin.

76 New Straits Times. Young State In A Land of Strife, 9 Ogos 1988. 77 Aliudin Mahjudin, 'Latar Belakang Sejarah Pergolakan Palestina', Masalah-Masalah Internatiollal Masa Kini

(5). Jakarta: Lembaga Research Kebudayaan Nasional. 1975. hIm. 22.

136

ISU-ISU TERPILIH MALAYSIA MELIBATKAN PERTUBUHAN BANGS A BERSATU (PBB), 1957-2003

akan diistiharkan atau dikeluarkan dalam tahun terse but harus dikomunikasikan dengan laporan."78

Ekoran daripada keadaan itu, Barat telah mengusahakan penubuhan sebuah negara Israel sebelah menyebelah dengan negara Palestin melalui ketetapan 181 BangsaBangsa Bersatu.79 Walaupun begitu, bangsa Arab Palestin tidak pemah bersetuju akan rancangan tersebut. Ini disebabkan mereka mahu menegakkan hanya sebuah negara di bumi Palestin yang mana negara Palestin terdiri dengan orang-orang Yahudi sebagai penduduk. Apabila negara Israel menjadi kenyataan pada tahun 1948, bangsa Arab telah melancarkan serangan terhadap Israel. 80 Dengan ini, selama dua tahun perang pembebasan national dilangsungkan, namun begitu, Israel tidak dapat ditundukkan dan dikalahkan kerana Israel mendapat sokongan dan bantuan dari Barat. Sebaliknya, Arab telah mengalami kekalahan yang agak mengecewakan. Justeru itu, kawasan-kawasan yang diperuntukkan sebagai tanah air Palestin telah dtawan oleh Israel dan telah dijadikan sebagai sebahagian dari wilayahnya. Ekoran daripada peristiwa tersebut, kawasan-kawasan tersebut adalah Baitulmuqaddis Barat, Jordan pula menduduki Baitulmuqaddis Timur manakala Mesir menguasai Sinai.

Walau bagaimanapun, penguasaan Arab Jordan dan Mesir tidak dapat bertahan lama. Ini disebabkan dalam perang-perang yang menyusul selepas itu, Baitulmuqaddis81

telah ditawan sepenuhnya oleh Israel. Selain itu, Tebing Barat yang mana bagi Israel dikenali sebagai Judae dan Samaria juga telah ditawan sepenuhnya oleh Israel. Pada tahun 1980, kota suci bagi tiga agama utama iaitu Islam, Kristian dan Yahudi telah diisytiharkan sebagai ibu kota negara Palestin yang menggantikan Tel Aviv. Semenjak dari awal, mahupun setelah Palestin bertukar menjadi Israel, bangsa Palestin dengan mendapat sokongan oleh saudara-saudara Arab yang lain telah mengisytiharkan perang pembebasan nasional.

Di antara tahun 1948 hingga tahun 1963, tidak ada sebuah pertubuhan nasional yang mewakili seluruh bangsa Palestin bagi memenuhi matlamat ini. Apa yang ada pada ketika itu ialah beberapa kumpulan yang secara berasingan melakukan serangan terhadap Palestin. Dengan ini, sebuah pertubuhan nasional hanya muncul pada tahun 1964 dengan pembentukan Pertubuhan Pembebasan Palestin yang menggabungkan lapan buah pertubuhan perjuangan Palestin. Melalui pertubuhan ini yang lebih dikenali sebagai PL082

78 Lihat dalam League of Nations, Mandate for Palestine, Together with a Note by the Secretary-General Relating to Its Application to the Territory Known as Trans-Jordan, Under the Provisions of Article 25, Presented to Parliament by Command of His Majesty, December 1922, London: Published By His Majesty's Stationery Office, him. 8.

79 New Sunday Times, Bush Raises Hopes For Peace Talks, 27 November 1988. 80 Bangsa-bangsa Arab membantu Palestin untuk menentang kaum Yahudi yang kejam serta mencabul hak asasi

masyarakat Palestin. Kaum Yahudi telah dibantu oleh kuasa-kuasa besar dunia seperti Amerika Syarikat dan Britain.

81 Baitulmuqaddis merupakan satu tempat yang suci dan mempunyai pelbagai sejarah kerana di sini terbukti tiga agama wahyu iaitu Islam, Kristian dan Yahudi wujud. Dengan ini, di sini merupakan tempat yang paling suci bagi agama Yahudi dan Kristian manakala yang ketiga suci bagi agama Islam.

82 PLO merupakan gabungan parti-parti Palestin yang diiktiraf oleh Liga Arab sebagai wakil Palestin. Apabila PLO ditubuhkan pada tahun 1964, PLO berhasrat untuk menghapuskan negara Israel melalui tindakan bersenjata. Namun begitu, PLO menyelesaikan konflik ini melalui dua negara iaitu penubuhan negara yang bersempadan dengan Israel, dengan syarat-syarat seperti hak penduduk Palestin untuk kembali dan penetapan Baitulmuqqadis Timur sebagai ibu kota Palestin.

137



ISU-ISU TERPILIH MALAYSIA MELIBATKAN PERTUBUHAN BANGSA BERSATU (PBB). 1957-2003

akan diistiharkan atau dikeluarkan dalam tahun tersebut hams dikomunikasikan dengan laporan."n

Ekoran daripada keadaan itu, Barat telah mengusahakan penubuhan sebuah negara Israel sebelah menyebelah dengan negara Palestin melalui ketetapan 181 BangsaBangsa Bersatu.79 Walaupun begitu, bangsa Arab Palestin tidak pemah bersetuju akan rancangan terse but. Ini disebabkan mereka mahu menegakkan hanya sebuah negara di bumi Palestin yang mana negara Palestin terdiri dengan orang-orang Yahudi sebagai penduduk. Apabila negara Israel menjadi kenyataan pada tahun 1948, bangsa Arab telah melancarkan serangan terhadap Israel. 80 Dengan ini, selama dua tahun perang pembebasan national dilangsungkan, namun begitu, Israel tidak dapat ditundukkan dan dikalahkan kerana Israel mendapat sokongan dan bantuan dari Barat. Sebaliknya, Arab telah mengalami kekalahan yang agak mengecewakan. Justeru itu, kawasan-kawasan yang diperuntukkan sebagai tanah air Palestin telah dtawan oleh Israel dan telah dijadikan sebagai sebahagian dari wilayahnya. Ekoran daripada peristiwa tersebut, kawasan-kawasan tersebut adalah Baitulmuqaddis Barat, Jordan pula menduduki Baitulmuqaddis Timur manakala Mesir menguasai Sinai.

Walau bagaimanapun, penguasaan Arab Jordan dan Mesir tidak dapat bertahan lama. Ini disebabkan dalam perang-perang yang menyusul selepas itu, Baitulmuqaddis81

telah ditawan sepenuhnya oleh Israel. Selain itu, Tebing Barat yang mana bagi Israel dikenali sebagai Judae dan Samaria juga telah ditawan sepenuhnya oleh Israel. Pada tahun 1980, kota suci bagi tiga agama utama iaitu Islam, Kristian dan Yahudi telah diisytiharkan sebagai ibu kota negara Palestin yang menggantikan Tel Aviv. Semenjak dari awal, mahupun setelah Palestin bertukar menjadi Israel, bangsa Palestin dengan mendapat sokongan oleh saudara-saudara Arab yang lain telah mengisytiharkan perang pembebasan nasional.

Di antara tahun 1948 hingga tahun 1963, tidak ada sebuah pertubuhan nasional yang mewakili seluruh bangsa Palestin bagi memenuhi matlamat ini. Apa yang ada pada ketika itu ialah beberapa kumpulan yang secara berasingan melakukan serangan terhadap Palestin. Dengan ini, sebuah pertubuhan nasional hanya muncul pada tahun 1964 dengan pembentukan Pertubuhan Pembebasan Palestin yang menggabungkan lapan buah pertubuhan perjuangan Palestin. Melalui pertubuhan ini yang lebih dikenali sebagai PL082

78 Lihat dalam League of Nations. Mandate for Palestine. Together with a Note by the Secretary-General Relating to Its Application to the Territory Known as Trans-Jordan. Under the Provisions of Article 25. Presented to Parliament by Command of His Majesty, December 1922. London: Published By His Majesty's Stationery Office. him. 8.

79 New Sunday Times, Bush Raises Hopes For Peace Talks. 27 November 1988. 80 Bangsa-bangsa Arab membantu Palestin untuk menentang kaum Yahudi yang kejam serta mencabul hak asasi

masyarakat Palestin. Kaum Yahudi telah dibantu oleh kuasa-kuasa besar dunia seperti Amerika Syarikat dan Britain.

81 Baitulmuqaddis merupakan satu tempat yang suci dan mempunyai pelbagai sejarah kerana di sini terbukti tiga agama wahyu iairu Islam. Krisrian dan Yahudi wujud. Dengan ini , di sini merupakan tempat yang paling suci bagi agama Yahudi dan Kristian manakala yang ketiga suci bagi agama Islam.

82 PLO merupakan gabungan parti-parti Palestin yang diiktiraf oleh Liga Arab sebagai wakil Palestin. Apabila PLO ditubuhkan pada rahun 1964. PLO berhasrat untuk menghapuskan negara Israel melalui tindakan bersenjara. Namun begiru. PLO menyelesaikan konflik ini melalui dua negara iairu penubuhan negara yang bersempadan dengan Israel , dengan syarat-syarar seperti hak penduduk Palesrin untuk kembali dan penerapan Bairulmuqqadis Timur sebagai ibu kota Palestin.

137


(Palestin Liberation Organization) perjuangan pembebasan nasional dilancarkan secara kolektif dan lebih sistematik. PLO serta merta mendapat pengiktirafan sebagai wakil sah dan tunggal Palestin pada mUlanya di kalangan negara-negara Arab,83 kemudiannya di kalangan negara-negara Islam, di kalangan dunia ketiga dan akhimya negara-negara eropah. Pada tahun 1974, Perhimpunan Agung PBB secara rasmi mengundi untuk mengiktiraf PLO yang diberi taraf pemerhati di badan dunia itU.84

Pada mulanya perjuangan PLO diasaskan kepada perjuangan bercorak kekerasan dan keganasan. Dengan ini, PLO tidak berhasrat menyelesaikan cita-cita menegakkan sebuah negara Palestin melalui diplomasi. Matlamatnya ialah untuk menghancurkan Israel dan terhadap kehancuran itu akan ditegakkan pula sebuah negara Palestinl Perjuangan PLO bertujuan menegakkan hanya sebuah negara di bumi Palestin di mana Palestin tidak akan berkompromi dengan Israel walaupun seinci.

Ekoran daripada keadaan tersebut, PLO tidak dapat menerima usaha yang dibuat oleh PBB untuk menyelesaikan masalah tersebut. PLO telah menolak ketetapan 181 PBB tahun 1947 yang bertanggungjawab mewujudkan sebuah negara Palestin. Selain itu, PLO juga menolak ketetapan 242 PBB selepas perang tujuh hari pada tahun 1967 yang mana memberi peluang kepada Israel untuk memperluaskan lagi kawasan yang ditaklukinya yang meliputi Sinai di Mesir dan Puncak Golan di Syria. 85 Dalam ketetapan itu, an tara lain mendesak Israel supaya balik ke sempadan asal di kawasan-kawasan sebelum perang 196786 dan meminta negara-negara yang berjiran dengan Israel supaya mengakui hak setiap negara di rantau itu untuk hidup dalam keadaan aman damai di kawasan-kawasan yang diiktiraf dan selamat, bebas dari kekerasan atau ancaman kekerasan. PLO dan negaranegara Arab yang lain menolak ketetapan itu kerana ia adalah satu pengiktirafan secara tidak langsung bagi mewujudkan negara Israel. Namun begitu, beberapa tahun selepas itu, Mesir menerima ketetapan 242 PBB itu sebagai balasan bagi pemulangan semula Semenanjung Sinai kepada Mesir. Seterusnya, PLO juga menolak ketetapan 338 PBB yang mengiktirafhak Israel untuk hidup aman damai denganjiran-jirannya. Berikutan penolakan ini bermakna PLO masih meneruskan perang pembebasan nasional dengan Israel di mana matlamat mutlaknya ialah kemenangan menewaskan Israel. Dengan ini, Mohammed Abbas atau lebih dikenali Abu Abbas merupakan tokoh Palestin telah menyatakan bahawa "Kami akan melakukan serangan bersenjata di IsraeL. The Achille Lauro adalah milik masa lalu. Kami telah meminta pendapat awam untuk memaafkan kami terhadap para korban."87

Walau bagaimanapun, selepas puas berjuang dan setelah tidak terdapat tanda bahawa pendekatan bukan diplomasi akan mencapai kejayaan, maka dengan itu, pada 15 November 1988, PLO telah melakukan perubahan yang dramatik dalam perjuangannya. Parlimen PLO yang mana dalam buangan di Persidangan pada tarikh itu di Algiers, Algeria telah membuat peisytiharan mewujudkan sebuah negara Palestin yang merdeka di bumi Palestin yang diduduki Israel. Perisytiharan itu secara terus terang tidak mengiktiraf Israel

83 The Star, PLO Appears More Apart from Arab World, 30 April 1987. 84 NNNN YHKI54., UN: 42nd General Assembly. 180030: Pm-Assembly-PLO. 85 NNNN YHK529., UN: 42nd General Assembly, 120236: Pm-Assembly-PLO. 86 The Star, Setback For Efforts to Resolve Arab-Israeli Conflict, 21 April 1987. 87 The Star, We'll Only Attack Israel from Now: Abu Abbas, 25 April 1987.

138



MALAYSIA DAR] SEGI SEJARAH

(Palestin Liberation Organization) perjuangan pembebasan nasional dilancarkan secara kolektif dan lebih sistematik. PLO serta merta mendapat pengiktirafan sebagai wakil sah dan tunggal Palestin pada mUlanya di kalangan negara-negara Arab,83 kemudiannya di kalangan negara-negara Islam, di kalangan dunia ketiga dan akhimya negara-negara eropah. Pada tahun 1974, Perhimpunan Agung PBB secara rasmi mengundi untuk mengiktiraf PLO yang diberi taraf pemerhati di badan dunia itU.84

Pada mulanya perjuangan PLO diasaskan kepada perjuangan bercorak kekerasan dan keganasan. Dengan ini, PLO tidak berhasrat menyelesaikan cita-cita menegakkan sebuah negara Palestin melalui diplomasi. Matlamatnya ialah untuk menghancurkan Israel dan terhadap kehancuran itu akan ditegakkan pula sebuah negara Palestinl Perjuangan PLO bertujuan menegakkan hanya sebuah negara di bumi Palestin di mana Palestin tidak akan berkompromi dengan Israel walaupun seinci.

Ekoran daripada keadaan tersebut, PLO tidak dapat menerima usaha yang dibuat oleh PBB untuk menyelesaikan masalah tersebut. PLO telah menolak ketetapan 181 PBB tahun 1947 yang bertanggungjawab mewujudkan sebuah negara Palestin. Selain itu, PLO juga menolak ketetapan 242 PBB selepas perang tujuh hari pada tahun 1967 yang mana memberi peluang kepada Israel untuk memperluaskan lagi kawasan yang ditaklukinya yang meliputi Sinai di Mesir dan Puncak Golan di Syria.8S Dalam ketetapan itu, an tara lain mendesak Israel supaya balik ke sempadan asal di kawasan-kawasan sebelum perang 196786 dan meminta negara-negara yang berj iran dengan Israel supaya mengakui hak setiap negara di rantau itu untuk hidup dalam keadaan aman damai di kawasan-kawasan yang diiktiraf dan selamat, bebas dari kekerasan atau ancaman kekerasan. PLO dan negaranegara Arab yang lain menolak ketetapan itu kerana ia adalah satu pengiktirafan secara tidak langsung bagi mewujudkan negara Israel. Namun begitu, beberapa tahun selepas itu, Mesir menerima ketetapan 242 PBB itu sebagai balasan bagi pemulangan semula Semenanjung Sinai kepada Mesir. Seterusnya, PLO juga menolak ketetapan 338 PBB yang mengiktirafhak Israel untuk hidup aman damai denganjiran-jirannya. Berikutan penolakan ini bermakna PLO masih meneruskan perang pembebasan nasional dengan Israel di mana matlamat mutlaknya ialah kemenangan menewaskan Israel. Dengan ini, Mohammed Abbas atau lebih dikenali Abu Abbas merupakan tokoh Palestin telah menyatakan bahawa "Kami akan melakukan serangan bersenjata di IsraeL. The Achille Lauro adalah milik masa lalu. Kami telah meminta pendapat awam untuk memaafkan kami terhadap para korban."87

Walau bagaimanapun, selepas puas berjuang dan setelah tidak terdapat tanda bahawa pendekatan bukan diplomasi akan mencapai kejayaan, maka dengan itu, pada 15 November 1988, PLO telah melakukan perubahan yang dramatik dalam perjuangannya. Parlimen PLO yang mana dalam buangan di Persidangan pada tarikh itu di Algiers, Algeria telah membuat peisytiharan mewujudkan sebuah negara Palestin yang merdeka di bumi Palestin yang diduduki Israel. Perisytiharan itu secara terus terang tidak mengiktiraf Israel

83 The Star, PLO Appears More Apart from Arab World, 30 April 1987. 84 NNNN YHKI54., UN: 42nd General Assembly. 180030: Pm-Assembly-PLO. 85 NNNN YHK529., UN: 42nd General Assembly, 120236: Pm-Assembly-PLO. 86 The Star, Setback For Efforts to Resolve Arab-Israeli Conflict, 21 April 1987. 87 The Star, We'll Only Attack Israel from Now: Abu Abbas, 25 April 1987.

138


tetapi ia secara langsung menerima ketetapan 242 dan 338 yang mana telah ditentang habis-habisan sebelum ini. Pengumuman yang dibuat ini dilihat bahawa Israel sudah bersedia mengaku dan satu perubahan total perjuangan Palestin. Penerimaan ketetapan 242 dan 338 itu ditafsirkan oleh majalah The Economist iaitu PLO lebih kurang menyatakan matlamatnya sekarang bukan lagi untuk menghancurkan Israel tetapi untuk mewujudkan sebuah negara Palestin yang merdeka akan tinggal secara aman damai sebelah menyebelah dengan Israel. Walau bagaimanapun, di kawasan mana negara Palestin itu hendak ditegakkan tidak pula dikenal pasti tetapi ramai menganggap bahawa kawasan-kawasan yang dimaksudkan itu adalah di Tebing Barat dan Gaza.88

PLO juga telah berikrar mengenepikan perjuangannya yang bercorak keganasan dan kekerasan. Oleh yang demikian, PLO bersedia untuk berunding. Dalam kata lain, PLO sudah bersedia untuk menyelesaikan masalahnya secara diplomasi. lelas bahawa perisytiharan Algiers itu adalah konsesi besar di pihak PLO dari segi perjuangannya. Ini bermakna PLO sudah berganjak dari perjuangan asalnya yang mana pada tahun 1964 dan sejak tahun 1948 ialah untuk menghancurkan Israel bagi menegakkan sebuah negara Palestin. Dalam hal ini, PLO tidak bersedia berkompromi tetapi dengan menerima ketetapan 242 dan 338 bermakna perjuangan PLO kini cukup sekadar mewujudkan Palestin yang merdeka sebelah menyebelah dengan Israel.89

lika ini merupakan matlamat PLO, sebenarnya ia boleh dicapai pada tahun 1948 kerana ketika itu rancangan PBB untuk mewujudkan sebuah negara Palestin yang merdeka dan bebas selain daripada negara Israel. Namun begitu, projek ini telah ditolak dan ditentang habis-habisan ketika itu. Selepas 40 tahun, setelah begitu banyak nyawa Palestin terkorban, harta benda musnah dan bangsa Palestin terpaksa hidup sebagai pelarian di beberapa buah negara Arab, akhirnya, PLO telah bersetuju dengan rancangan yang dikemukakan pada tahun 1948. Dari segi perjuangan, PLO sebenarnya sudah mengalami kekalahan yang agak besar. PLO telah memikirkan bahawa daripada beIjuang terus menerus tanpa mendapat sebuah negara adalah lebih baik beralah daripada tidak mendapat apaapa keuntungan. Tokoh utama PLO pada ketika itu ialah Yasser Arafat90 yang telah menandatangani Perjanjian damai Palestin-Isreal pada 13 September 1993.91 Dengan demikian, perjanjian tersebut telah menjatuhkan maruah umat Islam keseluruhanya.

Sebelum tahun 1969, isu Palestin tidak begitu menjadi perhatian utama Malaysia sehinggalah Persidangan Negara-negara Islam diadakan di Kuala Lumpur. Sokongan terhadap isu Palestin ini semakin kukuh apabila Malaysia mencari identiti progresif di arena antarabangsa. Dalam ucapan pertama Tun Dr. Mahathir di PBB pada tahun 1982 ketika beliau menjawat jawatan sebagai Perdana Menteri Malaysia yang keempat, beliau

88 New Straits Times, PLO Warned Not to Recognise Israel, 31 Ogos 1988. 89 New Straits Times, Arafat Hints PLO Ready to Deal with Israel, 15 September 1988. 90 Nama sebenar Yasser Arafat ialah Mohammed Abdel Rahman Raouf Arafat al-Qudwa al-Husseini. Beliau merupakan

pemimpin Palestin yang mana ingin membebaskan Palestin dari kekecaman Yahudi. Beliau merupakan pengerusi PLO (Palestine Liberation Organization) dan Presiden PNA (Palestinian National Authority). Selain itu, beliau merupakan pemimpin Sekular Parti Fatah. Beliau telah memperjuangkan hak Palestin dan tidak mahukan Israel menjadi sebahagian dari Palestin. The New York Times, Arafat's Plight Raises Issues of PLO at U. N., 8 November 1983 dan The New York Times, Arafat to Go to Tunis For Meeting of Fatah, 30 December 1983.

91 Amir Husin Mohd. Nor, 'Palestin: Api Masih Membara', Dewan Masyarakat, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, November 1993, hIm. 34.

139




tetapi ia secara langsung menerima ketetapan 242 dan 338 yang mana telah ditentang habis-habisan sebelum ini. Pengumuman yang dibuat ini dilihat bahawa Israel sudah bersedia mengaku dan satu perubahan total perjuangan Palestin. Penerimaan ketetapan 242 dan 338 itu ditafsirkan oleh majalah The Economist iaitu PLO lebih kurang menyatakan matlamatnya sekarang bukan lagi untuk menghancurkan Israel tetapi untuk mewujudkan sebuah negara Palestin yang merdeka akan tinggal secara aman damai sebelah menyebelah dengan Israel. Walau bagaimanapun, di kawasan mana negara Palestin itu hendak ditegakkan tidak pula dikenal pasti tetapi ramai menganggap bahawa kawasan-kawasan yang dimaksudkan itu adalah di Tebing Barat dan Gaza.88

PLO juga telah berikrar mengenepikan perjuangannya yang bercorak keganasan dan kekerasan. Oleh yang demikian, PLO bersedia untuk berunding. Dalam kata lain, PLO sudah bersedia untuk menyelesaikan masalahnya secara diplomasi. Jelas bahawa perisytiharan Algiers itu adalah konsesi besar di pihak PLO dari segi perjuangannya. Ini bermakna PLO sudah berganjak dari perjuangan asalnya yang mana pada tahun 1964 dan sejak tahun 1948 ialah untuk menghancurkan Israel bagi menegakkan sebuah negara Palestin. Dalam hal ini, PLO tidak bersedia berkomprorni tetapi dengan menerima ketetapan 242 dan 338 berrnakna perjuangan PLO kini cukup sekadar mewujudkan Palestin yang merdeka sebelah menyebelah dengan Israel.89

Jika ini merupakan matlamat PLO, sebenarnya ia boleh dicapai pada tahun 1948 kerana ketika itu rancangan PBB untuk mewujudkan sebuah negara Palestin yang merdeka dan bebas selain daripada negara Israel. Namun begitu, projek ini telah ditolak dan ditentang habis-habisan ketika itu. Selepas 40 tahun, setelah begitu banyak nyawa Palestin terkorban, harta benda musnah dan bangsa Palestin terpaksa hidup sebagai pelarian di beberapa buah negara Arab, akhirnya, PLO telah bersetuju dengan rancangan yang dikemukakan pada tahun 1948. Dari segi perjuangan, PLO sebenarnya sudah mengalarni kekalahan yang agak besar. PLO telah mernikirkan bahawa daripada bezjuang terus menerus tanpa mendapat sebuah negara adalah lebih baik beralah daripada tidak mendapat apaapa keuntungan. Tokoh utama PLO pada ketika itu ialah Vasser Arafat90 yang telah menandatangani Perjanjian damai Palestin-Isreal pada 13 September 1993.91 Dengan demikian, perjanjian tersebut telah menjatuhkan maruah umat Islam keseluruhanya.

Sebelum tahun 1969, isu Palestin tidak begitu menjadi perhatian utama Malaysia sehinggalah Persidangan Negara-negara Islam diadakan di Kuala Lumpur. Sokongan terhadap isu Palestin ini semakin kukuh apabila Malaysia mencari identiti progresif di arena antarabangsa. Dalam ucapan pertama Tun Dr. Mahathir di PBB pada tahun 1982 ketika beliau menjawat jawatan sebagai Perdana Menteri Malaysia yang keempat, beliau

88 New Straits TImes, PLO Warned Not to Recognise Israel, 31 Ogos 1988. 89 New Straits Times, Arafat Hints PLO Ready to Deal with Israel, 15 September 1988. 90 Nama sebenar Yasser Arafat ialah Mohammed Abdel Rahman Raouf Arafat al-Qudwa al-Husseini. Beliau merupakan

pemimpin Palestin yang mana ingin membebaskan Palestin dari kekecaman Yahudi. Beliau merupakan pengerusi PLO (Palestine Liberation Organization) dan Presiden PNA (Palestinian National Authority). Selain itu, beliau merupakan pemimpin Sekular Parti Fatah. Beliau telah memperjuangkan hak Palestin dan tidak mahukan Israel menjadi sebahagian dari Palestin. The New York Times, Arafat ' s Plight Raises Issues of PLO at U. N., 8 November 1983 dan The New York Times, Arafat to Go to Tunis For Meeting of Fatah, 30 December 1983.

91 Amir Husin Mohd. Nor, 'Palestin: Api Masih Membara', Dewan Masyarakar, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, November 1993, hIm. 34.

139


secara langsung menuduh Israel sebagai biang keladi yang menganiya Palestin dengan mendapat restu daripada kuasa-kuasa besar Barat, terutamanya Amerika Syarikat. Bagi Tun Dr. Mahathir bahawa kekejaman itu dapat disamakan dengan Nazi Hitler terhadap Yahudi. Seterusnya, penekanan tentang isu Palestin ini disebut lagi dalam ucapan tahun 1984, 1986 dan 1988. Tun Dr Mahathir telah menyalahkan PBB itu sendiri kerana gagal menyelesaikan masalah tersebut.92 Selain itu, Tun Dr. Mahathir dapat merasakan bahawa penyelesaian masalah ini boleh dicapai sekiranya kuasa-kuasa besar tetap pendirian dan saksama terhadap Israel dan Palestin.93 Ini merupakan kenyataan Dr. Mahathir terhadap isu Palestin yang berbunyi "Ini adalah satu isu yang gagal diselesaikan oleh PBB, walaupun agendanya wujud sejak terasasnya PBB .... Tanpa dasar saksama oleh kuasa-kuasa besar, PBB tidak boleh bertindak."94

Dalam PBB, isu Palestin telah mendapat sokongan daripada negara-negara Islam, NAM dan negara Blok Timur termasuk Rusia. Di Malaysia, pergerakan pembebasan Palestin mendapat pelbagai bantuan yang diperlukan. Sebagai satu penghormatan PBB, satu persidangan telah dilakukan mengenai isu Palestin di peringkat Asia yang berlangsung di Kuala Lumpur pada tahun 1983 sebelum Persidangan Utama dibuat di Geneva. Pandanganpandangan ketika Persidangan Kuala Lumpur ini diambil kira dalam Program Bertindak Geneva kemudiannya. Sebelum itu wawasan-wawasan tersebut, giat dirancang oleh Malaysia kepada ahli-ahli Majlis Keselamatan PBB iaitu Amerika Syarikat, Britain dan Perancis. Rusia dan China telah pun bersetuju semasa sidang di Kuala Lumpur. Namun begitu, usaha Malaysia menemui kebuntuan apabila pihak terbabit dalam masalah Palestin enggan bertindak tegas. Perdana Menteri Malaysia iaitu Datuk Seri Dr Mahathir Mohamad telah menghadiri sesi ke-18 dalam Majlis Kebangsaan Palestin yang berlangsung pada 20 April 1987.95 Seterusnya, konflik ini masih berlanjutan sehingga hari ini.

Dasar Anti-Aparteid

Dasar Aparteid96 telah dijalankan di Afrika Selatan sejak tahun 1948.97 Malaysia telah menonjolkan sifat keprihatinan dalam isu-isu antarabangsa semenjak kemerdekaan. Pada bulan Mei 1960, ketika persidangan Perdana Menteri Komanwel di London, Tunku Abdul Rahman, Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu ketika itu telah menentang dasar Aparteid yang diamalkan oleh Afrika Selatan. Peristiwa pembunuhan beramai-ramai di

92 New Straits Times, Text of the Prime Minister's Speech at the 41st Session of the United Nations General Assembly, Let's Stand by the Founding Principles, Dr. M calls for Restoration of Life and Meaning Into the United Nations, 1 Oktober 1986.

93 Lihat dalam Message from YAB Prime Minister. Dato's Seri Dr. Mahathir Mohamad on the International Day of Solidarity with the Palestinian People, 29 November 1968 Commemorated on I December 1986 at the United Nations Headquarters, New York.

94 'Setiausaha Agung PBB: Dr. Mahathir Mohamad', Dewan Masyarakat. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, Jilid 28, Bil. 6, Jun 1990, hIm. 13.

95 News Straits Times, Mahathir To Attend PLO Meeting In Algiers, 10 April 1987. 96 Aparteid didefinisikan sebagai 'separation' atau 'setting apart'. Aparteid menjadi pergunaan umum di politik

Afrika Selatan yang memberi makna 'separate development of each race in the geographical area assigned to it'. Lihat dalam Marianne Cornevin. Apartheid: Power and Historical Falsification, UNESCO, 1980, hIm. 25.

97 John H. Wellington, South West Africa and Its Human Issues, Oxford: the Clarendon Press, 1967, hIm. 346.

140




secara langsung menuduh Israel sebagai biang keladi yang menganiya Palestin dengan mendapat restu daripada kuasa-kuasa besar Barat, terutamanya Amerika Syarikat. Bagi Tun Dr. Mahathir bahawa kekejaman itu dapat disamakan dengan Nazi Hitler terhadap Yahudi. Seterusnya, penekanan tentang isu Palestin ini disebut lagi dalam ucapan tahun 1984, 1986 dan 1988. Tun Dr Mahathir telah menyalahkan PBB itu sendiri kerana gagal menyelesaikan rna salah tersebut.92 Selain itu, Tun Dr. Mahathir dapat merasakan bahawa penyelesaian masalah ini boleh dicapai sekiranya kuasa-kuasa besar tetap pendirian dan saksama terhadap Israel dan Palestin.93 Ini merupakan kenyataan Dr. Mahathir terhadap isu Palestin yang berbunyi "Ini adalah satu isu yang gagal diselesaikan oleh PBB, walaupun agendanya wujud sejak terasasnya PBB .... Tanpa dasar saksama oleh kuasa-kuasa besar, PBB tidak boleh bertindak."94

Dalam PBB, isu Palestin telah mendapat sokongan daripada negara-negara Islam, NAM dan negara Blok Timur termasuk Rusia. Di Malaysia, pergerakan pembebasan Palestin mendapat pelbagai bantuan yang diperlukan. Sebagai satu penghormatan PBB, satu persidangan telah dilakukan mengenai isu Palestin di peringkat Asia yang berlangsung di Kuala Lumpur pada tahun 1983 sebelum Persidangan Utama dibuat di Geneva. Pandanganpandangan ketika Persidangan Kuala Lumpur ini diambil kira dalam Program Bertindak Geneva kemudiannya. Sebelum itu wawasan-wawasan tersebut, giat dirancang oleh Malaysia kepada ahli-ahli Majlis Keselamatan PBB iaitu Amerika Syarikat, Britain dan Perancis. Rusia dan China telah pun bersetuju serna sa sidang di Kuala Lumpur. Namun begitu, usaha Malaysia menemui kebuntuan apabila pihak terbabit dalam masalah Palestin enggan bertindak tegas. Perdana Menteri Malaysia iaitu Datuk Seri Dr Mahathir Mohamad telah menghadiri sesi ke-18 dalam Majlis Kebangsaan Palestin yang berlangsung pada 20 April 1987 .95 Seterusnya, konflik ini masih berlanjutan sehingga hari ini.

Dasar Anti-Aparteid

Dasar Aparteid96 telah dijalankan di Afrika Selatan sejak tahun 1948.97 Malaysia telah menonjolkan sifat keprihatinan dalam isu-isu antarabangsa semenjak kemerdekaan. Pada bulan Mei 1960, ketika persidangan Perdana Menteri Komanwel di London, Tunku Abdul Rahman, Perdana Menteri Persekutuan Tanah Melayu ketika itu telah menentang dasar Aparteid yang diamalkan oleh Afrika Selatan. Peristiwa pembunuhan beramai-ramai di

92 New Straits Times, Text of the Prime Minister's Speech at the 41 st Session of the United Nations General Assembly, Let's Stand by the Founding Principles, Dr. M calls for Restoration of Life and Meaning Into the United Nations, I Oktober 1986.

93 Lihat dalam Message from YAB Prime Minister, Dato's Seri Dr. Mahathir Mohamad on the International Day of Solidarity with the Palestinian People, 29 November 1968 Commemorated on I December 1986 at the United Nations Headquarters, New York.

94 'Setiausaha Agung PBB: Dr. Mahathir Mohamad', Dewan Masyarakat, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, Jilid 28, Bil. 6, Jun 1990, him. 13.

95 News Straits Times, Mahathir To Attend PLO Meeting In Algiers, 10 April 1987. 96 Aparteid didefinisikan sebagai 'separation' atau 'setting apart'. Aparteid menjadi pergunaan umum di politik

Afrika Selatan yang memberi makna 'separate development of each race in the geographical area assigned to it'. Lihat dalam Marianne Cornevin, Apartheid: Power and Historical Falsification, UNESCO, 1980, hIm. 25.

97 John H. Wellington, South West Africa and Its Human Issues, Oxford: the Clarendon Press, 1967, him. 346.

140


Sharpesville, Afrika Selatan pada bulan Mac 1960 telah menyebabkan seramai 71 orang kulit hitam terbunuh dan 182 orang kulit hitam yang lain mengalami kecederaan. Peristiwa tersebut berlaku kerana tunjuk perasaan secara damai yang telah diadakan oleh penduduk berkulit hitam tetapi malangnya polis Afrika Selatan telah membalas tunjuk perasaan tersebut dengan tembakan dan keganasan. Oleh yang demikian, Tunku Abdul Rahman telah mengutuk akan tindakan Afrika Selatan tersebut. Menurut kenyataan Tunku Abdul Rahman yang berbunyi "Betapa kita dapat duduk bersama-sama di meja ini dengan sebuah negara yang mengamalkan dasar yang tidak berperikemanusiaan dan begitu kejam?,,98

Walaupun begitu, Eric Louw, Menteri Luar Afrika Selatan ketika itu cuba mempertahankan kedudukan negaranya serta cuba memujuk Tunku Abdul Rahman supaya tidak meneruskan tentangannya terhadap dasar Aparteid. Namun begitu, Tunku masih tetap berdegil dengan pendirian beliau. Dengan pendirian Tunku Abdul Rahman yang teguh, beliau telah menentang dasar Apartheid kerana berpendapat bahawa dasar tersebut bertentangan dengan prinsip Komanwel serta hak asasi manusia. Menurut kenyataan Tunku Abdul Rahman yang berbunyi seperti berikut "Mereka yang memerintah Afrika Selatan dan mengendalikan nasib negara itu tidak sesuai dengan idea-idea kami iaitu Komanwel dan cita-cita hak asasi manusia dan keadilan dan saya mulai berfikir apakah negara seperti Afrika Selatan mempunyai hak untuk berada dalam keluarga bangsa-bangsa di dunia. Sebagai ahli Komanwel, jika orang-orang yang mengendalikan nasib Afrika Selatan tidak akan mendengar protes kami di jalan kemanusiaan dan keadilan, lalu sekali lagi kita harus bertanya diri kita apakah hak sebenamya untuk Afrika Selatan menjadi ahli Komanwel ini."99

Pada tahun 1961, Tunku Abdul Rahman telah bertindak sekali lagi membantah dasar Aparteid ketika Persidangan Perdana Menteri Komanwel. Bantahan Tunku Abdul Rahman telah mendapat liputan media antarabangsa. Ekoran daripada keadaan itu, Tunku Abdul Rahman telah mendapat sokongan dan pujian daripada beberapa pemimpin Afrika yang lain. Pada tahun 1961, Afrika Selatan telah menjadi sebuah republik dan ingin meneruskan keahliannya dalam Komanwe1. 1OO Namun begitu, Afrika Selatan telah diberi kata dua untuk mengubah dasamya ataupun menarik diri daripada Komanwel menjelang 31 Mei 1961. Akhimya, Afrika Selatan telah menarik diri daripada Komanwel pada 31 Mei 1961 akibat kritikan-kritikan yang dicetuskan oleh Malaya. Kritikan-kritikan yang dicetuskan oleh Malaya berlaku kerana menandakan bantahan Afrika Selatan terhadap tindakan Komanwel. Tunku Abdul Rahman masih tetap degil dengan pendiriannya dan menurut beliau "Tidak ada yang menyesal. Dalam pandangan yang lain, Komanwel sekarang bererti sesuatu dan telah menjadi sesuatu yang baru. Negara-negara Komanwel kini boleh bercakap dengan berani tentang semua masalah damai yang meliputi mata pelajaran, so sial dan keagamaan."101

98 Roy Anthony Rogers, 'Malaysia, Komanwel dan Pengurusan Isu-Isu Antarabangsa', Malaysia's Foreign Relations: Issues and Challenges, Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya, 2006, hIm. 96-97.

99 J. Saravananmuthu, The Dilemma of Independence: Two Decades of Malaysia's Foreign Policy, 1957-1977, Penang: Universiti Sains Malaysia, 1983, hIm. 41.

100 Fif?hting Aparteid: A Cartoon History, UNESCO, 1988, hIm. 34. 101 Ibid, hIm. 97.

141




Sharpesville, Afrika Selatan pada bulan Mac 1960 telah menyebabkan seramai 71 orang kulit hitam terbunuh dan 182 orang kulit hitam yang lain mengalami kecederaan. Peristiwa tersebut berlaku kerana tunjuk perasaan secara damai yang telah diadakan oleh penduduk berkulit hitam tetapi malangnya polis Afrika Selatan telah membalas tunjuk perasaan tersebut dengan tembakan dan keganasan. Oleh yang demikian, Tunku Abdul Rahman telah mengutuk akan tindakan Afrika Selatan tersebut. Menurut kenyataan Tunku Abdul Rahman yang berbunyi "Betapa kita dapat duduk bersama-sama di meja ini dengan sebuah negara yang mengamalkan dasar yang tidak berperikemanusiaan dan begitu kejam?"98

Walaupun begitu, Eric Louw, Menteri Luar Afrika Selatan ketika itu cuba mempertahankan kedudukan negaranya serta cuba memujuk Tunku Abdul Rahman supaya tidak meneruskan tentangannya terhadap dasar Aparteid. Namun begitu, Tunku masih tetap berdegil dengan pendirian beliau. Dengan pendirian Tunku Abdul Rahman yang teguh, beliau telah menentang dasar Apartheid kerana berpendapat bahawa dasar tersebut bertentangan dengan prinsip Komanwel serta hak asasi manusia. Menurut kenyataan Tunku Abdul Rahman yang berbunyi seperti berikut "Mereka yang memerintah Afrika Selatan dan mengendalikan nasib negara itu tidak sesuai dengan idea-idea kami iaitu Komanwel dan cita-cita hak asasi manusia dan keadilan dan saya mulai berfikir apakah negara seperti Afrika Selatan mempunyai hak untuk berada dalam keluarga bangsa-bangsa di dunia. Sebagai ahli Komanwel, jika orang-orang yang mengendalikan nasib Afrika Selatan tidak akan mendengar protes kami di jalan kemanusiaan dan keadilan, lalu sekali lagi kita harus bertanya diri kita apakah hak sebenamya untuk Afrika Selatan menjadi ahli Komanwel ini."9'!

Pada tahun 1961, Tunku Abdul Rahman telah bertindak sekali lagi membantah dasar Aparteid ketika Persidangan Perdana Menteri Komanwel. Bantahan Tunku Abdul Rahman telah mendapat liputan media antarabangsa. Ekoran daripada keadaan itu, Tunku Abdul Rahman telah mendapat sokongan dan pujian daripada beberapa pemimpin Afrika yang lain. Pada tahun 1961, Afrika Selatan telah menjadi sebuah republik dan ingin meneruskan keahliannya dalam Komanwel. 1oo Namun begitu, Afrika Selatan telah diberi kata dua untuk mengubah dasamya ataupun menarik diri daripada Komanwel menjelang 31 Mei 1961 . Akhimya, Afrika Selatan telah menarik diri daripada Komanwel pada 31 Mei 1961 akibat kritikan-kritikan yang dicetuskan oleh Malaya. Kritikan-kritikan yang dicetuskan oleh Malaya berlaku kerana menandakan bantahan Afrika Selatan terhadap tindakan Komanwel. Tunku Abdul Rahman masih tetap degil dengan pendiriannya dan menurut beliau "Tidak ada yang menyesal. Dalam pandangan yang lain, Komanwel sekarang bererti sesuatu dan telah menjadi sesuatu yang baru. Negara-negara Komanwel kini boleh bercakap dengan berani tentang semua masalah damai yang meliputi mata pelajaran, so sial dan keagamaan."JOI

98 Roy Anthony Rogers, 'Malaysia, Komanwel dan Pengurusan Isu-Isu Antarabangsa', Malaysia's Foreign Relations: Issues and Challenges, Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya, 2006. him. 96-97.

99 J. Saravananmuthu, The Dilemma of Independence: Two Decades of Malaysia's Foreign Policy, 1957-1977, Penang: Universiti Sains Malaysia, 1983, him. 41.

100 Fighting Aparteid: A Cartoon History, UNESCO, 1988, him. 34. 101 Ibid, him. 97.

141


Malaya telah menghentikan perdagangan dengan Afrika Selatan kerana menunjukkan komitmen Malaya terhadap usaha Komanwel. Malaysia masih meneruskan perjuangannya untuk menentang dasar Aparteid di Komanwel walaupun Tunku Abdul Rahman telah pun bersara sebagai Perdana Menteri Malaysia. Pada lanuari 1970, ketika Persidangan Kemuncak Ketua-Ketua Kerajaan Komanwel berlangsung di Singapura, Tun Abdul Razak yang menjadi pengganti Tunku Abdul Rahman sebagai Perdana Menteri Malaysia yang baru telah mengutuk Afrika Selatan kerana masih mengamalkan dasar Aparteid. Tun Abdul Razak berpendapat negara-negara Barat seharusnya menghentikan sokongan mereka terhadap Afrika Selatan. Selain itu, Tun Abdul Razak berpendapat bahawa penarikan diri oleh Afrika Selatan daripada Komanwel tidak mencukupi. Menurut kenyataan beliau yang berbunyi "Kita mestilah bersetuju bahawa Aparteid ialah doktrin yang terkutuk dan dipandang paling jijik. Oleh itu ia mestilah ditentang habis-habisan seberapa yang terdaya." 102

Tun Abdul Razak juga mengutuk sikap hipokrasi sesetengah negara Barat terutama Britain kerana masih menjual senjata kepada Afrika Selatan sedangkan senjata tersebut digunakan oleh Rejim Afrika Selatan untuk mempertahankan kelangsungan politik serta menyeksa dan membunuh penduduk berkulit hitam. Dengan ini, Afrika Selatan mendapat kemudahan-kemudahan untuk melakukan pembunuhan dan penyeksaan terhadap orang yang berkulit hitam.

Walaupun begitu, Afrika Selatan telah dikecam dengan hebat oleh masyarakat antarabangsa terutamanya Malaysia. Namun begitu, Afrika Selatan tetap tidak mengubah dasarnya. Pada 16 lun 1976, sekali lagi berlakunya peristiwa pembunuhan beramai-ramai di Afrika Selatan. Kejadian kali ini berlaku di pekan Soweto di mana polis rejim Afrika Selatan telah melepaskan tembakan terhadap pelajar-pelajar berkulit hitam kerana mengadakan demontrasi damai membantah penggunaan bahasa African. Ekoran daripada peristiwa berdarah Soweto, seramai 1,000 orang dianggarkan telah dibunuh sepanjang tahun 1976. Temyata setiap yang telah diperkatakan oleh Tun Abdul Razak bahawa senjata yang telah dijual oleh negara-negara Barat kepada Afrika Selatan telah digunakan untuk membunuh dan menindas penduduk berkulit hitam. Seterusnya, Tun Hussein Onn, Perdana Menteri Malaysia ketika itu telah mengutuk pembunuhan beramai-ramai di Soweto. Selain itu, Tun Hussein Onn l03 telah meneruskan perjuangan menentang dasar Aparteid sepertimana Tunku Abdul Rahman dan Tun Abdul Razak.

Pendirian Malaysia terhadap dasar Aparteid di Komanwel telah menjadi lebih tegas ketika Perdana Menteri Malaysia yang keempat iaitu Tun Dr. Mahathir Mohamad 104.

Keadaan ini temyata apabila Tun Dr. Mahathir telah mencadangkan agar sekatan ekonomi

102 Mokhtar A Kadir. Keamanan Sejagat. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1991, hIm. lSI. 103 Tun Hussein Onn ialah Perdana Menteri Malaysia ketiga. Beliau digelar sebagai Bapa Perpaduan. Beliau

dilahirkan pada 12 Februari 1922 dan meninggal dunia pada 29 Mei 1990. 104 Tun Dr. Mahathir Mohamad ialah Perdana Menteri Malaysia keempat. Tun Dr. Mahathir Mohamad dilahirkan di

Alor Setar, Kedah pada 20 Disember 1925 dan merupakan seorang Perdana Menteri Malaysia yang paling lama memegangjawatan. Lihat dalam John Gullick dan Bruce Gale, Malaysia: It's Political and Economic Development. Selangor: Pelanduk Publications (M) Sdn. Bhd .• 1986, hIm. 255-259, Chamil Warya, UMNO Era Mahathir. Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd., 1988. hIm. 8-31, dan Faridah Jaafar, Perdana Menter; dan Dasar Luar Malaysia, 1957-2005, Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya, 2007, hIm. 123-159.

142




Malaya telah menghentikan perdagangan dengan Afrika Selatan kerana menunjukkan komitmen Malaya terhadap usaha Komanwel. Malaysia masih meneruskan perjuangannya untuk menentang dasar Aparteid di Komanwel walaupun Tunku Abdul Rahman telah pun bersara sebagai Perdana Menteri Malaysia. Pada Januari 1970, ketika Persidangan Kemuncak Ketua-Ketua Kerajaan Komanwel beriangsung di Singapura, Tun Abdul Razak yang menjadi pengganti Tunku Abdul Rahman sebagai Perdana Menteri Malaysia yang baru telah mengutuk Afrika Selatan kerana masih mengamalkan dasar Aparteid. Tun Abdul Razak berpendapat negara-negara Barat seharusnya menghentikan sokongan mereka terhadap Afrika Selatan. Selain itu, Tun Abdul Razak berpendapat bahawa penarikan diri oleh Afrika Selatan daripada Komanwel tidak mencukupi. Menurut kenyataan beliau yang berbunyi "Kita mestilah bersetuju bahawa Aparteid ialah doktrin yang terkutuk dan dipandang paling jijik. Oleh itu ia mestilah ditentang habis-habisan seberapa yang terdaya." 102

Tun Abdul Razak juga mengutuk sikap hipokrasi sesetengah negara Barat terutama Britain kerana masih menjual senjata kepada Afrika Selatan sedangkan senjata tersebut digunakan oleh Rejim Afrika Selatan untuk mempertahankan kelangsungan politik serta menyeksa dan membunuh penduduk berkulit hitam. Dengan ini, Afrika Selatan mendapat kemudahan-kemudahan untuk melakukan pembunuhan dan penyeksaan terhadap orang yang berkulit hitam.

Walaupun begitu, Afrika Selatan telah dikecam dengan hebat oleh masyarakat antarabangsa terutamanya Malaysia. Namun begitu, Afrika Selatan tetap tidak mengubah dasarnya. Pada 16 Jun 1976, sekali lagi berlakunya peristiwa pembunuhan beramai-ramai di Afrika Selatan. Kejadian kali ini berlaku di pekan Soweto di mana polis rejim Afrika Selatan telah melepaskan tembakan terhadap pelajar-pelajar berkulit hitam kerana mengadakan demontrasi damai membantah penggunaan bahasa African. Ekoran daripada peristiwa berdarah Soweto, seramai 1,000 orang dianggarkan telah dibunuh sepanjang tahun 1976. Temyata setiap yang telah diperkatakan oleh Tun Abdul Razak bahawa senjata yang telah dijual oleh negara-negara Barat kepada Afrika Selatan telah digunakan untuk membunuh dan menindas penduduk berkulit hitam. Seterusnya, Tun Hussein Onn, Perdana Menteri Malaysia ketika itu telah mengutuk pembunuhan beramai-ramai di Soweto. Selain itu, Tun Hussein Onn 103 telah meneruskan perjuangan menentang dasar Aparteid sepertimana Tunku Abdul Rahman dan Tun Abdul Razak.

Pendirian Malaysia terhadap dasar Aparteid di Komanwel telah menjadi lebih tegas ketika Perdana Menteri Malaysia yang keempat iaitu Tun Dr. Mahathir Mohamad 104.

Keadaan ini temyata apabila Tun Dr. Mahathir telah mencadangkan agar sekatan ekonomi

102 Mokhtar A Kadir, Keamanall Sejagat, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. 1991 , him. 181. 103 Tun Hussein Onn ialah Perdana Menteri Malaysia ketiga. Behau digelar sebagai Bapa Perpaduan. Behau

dilahirkan pada 12 Februari 1922 dan meninggal dunia pada 29 Mei 1990. 104 Tun Dr. Mahathir Mohamad ialah Perdana Menteri Malaysia keempat. Tun Dr. Mahathir Mohamad dilahirkan di

Alor Setar, Kedah pada 20 Disember 1925 dan merupakan seorang Perdana Menteri Malaysia yang paling lama memegang jawatan. Lihat dalam John Gullick dan Bruce Gale, Malaysia: It j. Political alld Economic Development, Selangor: Pelanduk Publications (M) Sdn. Bhd., 1986, him. 255-259, Chamil Warya, UMNO Era Mahar"ir, Petaling Jaya: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd., 1988, hIm. 8-31, dan Faridah Jaafar, Perda/la Menteri dan Dasar Lltar Malaysia, 1957-2005, Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya, 2007, him. 123-159.

142


yang lebih tegas harus dikenakan terhadap Afrika Selatan ketika Persidangan Kemuncak Ketua-Ketua Kerajaan Komanwel di Nassau, Bahamas pada tahun 1985,105 Persidangan kali ini merupakan persidangan Ketua-ketua Komanwel yang pertama beliau hadir walaupun beliau telah menjadi Perdana Menteri semenjak tahun J 98 J, Tun Dr. Mahathir enggan menghadiri Persidangan Ketua-Ketua Komanwel yang terdahulu misalnya di Melbourne pada tahun 1981 dan di New Delhi pada tahun 1983. Keadaan ini disebabkan Tun Dr. Mahathir berpendapat bahawa Komanwel sudah pun kehilangan arah tujunya dan hanya merupakan satu badan yang lebih banyak berbicara daripada bertindak. Selain itu, hubungan antara Kuala Lumpur dengan London telah merosot akibat dasar 'Buy British Last' atau Beli Barangan British sebagai Pilihan Terakhir. Ketegangan hubungan diplomatik an tara Malaysia dengan Britain turnt menjejaskan hubungan Malaysia dengan Komanwel. Menurnt kenyataan Tun Dr. Mahathir yang berbunyi "Secara faktanya ialah orang kulit hitam sedang menderita. Penyembuhan selalu menyakitkan. Sebagai doktor saya sememangnya tahu. Tetapi untuk mengabadikan dan menyembuhkan penderitaan merupakan alternatif rendah. Jika hukuman boleh membantu menghancurkan sebuah dasar hina seperti aparteid, maka hukuman itu harus diterapkan oleh sesiapa yang paling terluka; oleh negara-negara yang mempunyai kekuatan ekonomi yang besar. Kegagalan untuk melakukannya akan bererti hipokrit pad a bahagian terhadap negara-negara tersebut. Dan itu akan menular Komanwel."106

Tun Dr. Mahathir berpendapat bahawajika Komanwel benar-benar ikhlas, maka ia hams bertindak dengan lebih tegas supaya Afrika Selatan akan mengubahkan dasar Aparteid. Cadangan Tun Dr. Mahathir terse but telah mendapat pelbagai reaksi yang kebanyakan pemimpin daripada negara ahli Komanwel terrnasukjugaAustralia dan Kanada telah menyokong cadangan terse but. Namun begitu, Margaret Thatcher, Perdana Menteri Britain ketika itu telah membantah terhadap cadangan tersebut kerana bagi pandangan beliau bahawa jika sekatan ekonomi yang lebih ketat dikenakan terhadap Afrika Selatan boleh menyebabkan penduduk berkulit hitam akan hidup lebih terseksa. Selain itu, Margaret Thatcher masih belum terbuka hatinya mengenai kekejaman aparteid yang telah berlaku yang sudah mengorbankan lebih 1.5 juta rakyat di Afrika Selatan pada tahun 1989. 107

Walaupun Persidangan Kemuncak Ketua-ketua Kerajaan Komanwel di Nassau, Bahamas telah mengisytiharkan 'Afrika Selatan terns menolak dasar Aparteid, penjajahan haram oleh Namibia, dan pencerobohan terhadap negarajirannya merupakan satu cabaran yang serius terhadap nilai-nilai dan prinsip-prinsip Komanwel, cabaran terhadap negara Komanwel tidak boleh diabaikan"08, namun begitu, persidangan tersebut tidak berjaya mencapai kata sepakat untuk mengenakan sistem ekonomi yang lebih menyelurnh kepada Afrika Selatan. Walau bagaimanapun, Afrika Selatan telah diberi kata dua supaya membuat

105 Dr. Mahathir telah mengemukakan cadangan tersebut kerana mahu memboikot akan dasar apartheid yg telah dilakukan oleh Afrika Selatan. Keadaan ini dapat menjatuhkan polisi tersebut supaya rakyat kulit hitam tidak akan di cabul hak asasi mereka lagi.

106 Kolek"i Ucapan Mahathir, Jilid 4 (Antarabangsa), Kuala Lumpur: labatan Perkhidmatan Penerangan Malaysia, 1992, hIm. 339.

107 Berita Harian. 1.5 Juta Korban Aparteid, 20 Oktober 1989. 108 Commonwealth Secretariat, Racism in Southern Africa: the Commonwealth Stand: An Account of the

Commonwealth:, Contribution to the Battle Against Racism in Southern Africa, The Commonwealth Secretariat, 1989, him. 39.

143




yang lebih tegas harus dikenakan terhadap Afrika Selatan ketika Persidangan Kemuncak Ketua-Ketua Kerajaan Komanwel di Nassau, Bahamas pada tahun 1985. 105 Persidangan kali ini merupakan persidangan Ketua-ketua Komanwel yang pertama beliau hadir walaupun beliau telah menjadi Perdana Menteri semenjak tahun ) 981. Tun Dr. Mahathir enggan menghadiri Persidangan Ketua-Ketua Komanwel yang terdahulu misalnya di Melbourne pada tahun 1981 dan di New Delhi pada tahun [983. Keadaan ini disebabkan Tun Dr. Mahathir berpendapat bahawa Komanwel sudah pun kehilangan arah tujunya dan hanya merupakan satu badan yang lebih banyak berbicara daripada bertindak. Selain itu, hubungan an tara Kuala Lumpur dengan London telah merosot akibat dasar 'Buy British Last' atau Beli Barangan British sebagai Pilihan Terakhir. Ketegangan hubungan diplomatik an tara Malaysia dengan Britain turut menjejaskan hubungan Malaysia dengan Komanwel. Menurut kenyataan Tun Dr. Mahathir yang berbunyi "Secara faktanya ialah orang kulit hitam sedang menderita. Penyembuhan selalu menyakitkan. Sebagai doktor saya sememangnya tahu . Tetapi untuk mengabadikan dan menyembuhkan penderitaan merupakan alternatif rendah. Jika hukuman boleh membantu menghancurkan sebuab dasar hina seperti aparteid, maka hukuman itu harus diterapkan oleh sesiapa yang paling terluka; oleh negara-negara yang mempunyai kekuatan ekonomi yang besar. Kegagalan untuk melakukannya akan bererti hipokrit pad a bahagian terhadap negara-negara tersebut. Dan itu akan menular Komanwel."106

Tun Dr. Mahathir berpendapat bahawajika Komanwel benar-benar ikhlas, maka ia harus bertindak dengan lebih tegas supaya Afrika Selatan akan mengubahkan dasar Aparteid. Cadangan Tun Dr. Mahathir tersebut teJah mendapat pelbagai reaksi yang kebanyakan pemimpin daripada negara ahli Komanwel termasukjuga Australia dan Kanada teJah menyokong cadangan tersebut. Namun begitu, Margaret Thatcher, Perdana Menteri Britain ketika itu telab membantah terhadap cadangan tersebut kerana bagi pandangan beliau bahawa jika sekatan ekonomi yang lebih ketat dikenakan terhadap Afrika Selatan boleh menyebabkan penduduk berkulit hitam akan hidup lebih terseksa. Selain itu, Margaret Thatcher masih belurn terbuka hatinya mengenai kekejaman aparteid yang telah berlaku yang sudah mengorbankan lebih 1.5 juta rakyat di Afrika Selatan pada tahun 1989.107

Walaupun Persidangan Kemuncak Ketua-ketua Kerajaan Komanwel di Nassau, Bahamas teJah mengisytiharkan 'Afrika Selatan terus menolak dasar Aparteid, penjajahan haram oleh Namibia, dan pencerobohan terhadap negarajirannya merupakan satu cabaran yang serius terhadap nilai-nilai dan prinsip-prinsip Komanwel, cabaran terhadap negara Komanwel tidak boleh diabaikan'i08, namun begitu, persidangan tersebut tidak berjaya mencapai kata sepakat untuk mengenakan sistem ekonomi yang lebih menyeluruh kepada Afrika Selatan. Walau bagaimanapun, Afrika Selatan telah diberi kata dua supaya membuat

105 Dr. Mahathir telah mengemukakan cadangan tersebut kerana mahu memboikot akan dasar apartheid yg telah dilakukan oleh Afrika Selatan. Keadaan ini dapat menjatuhkan polisi tersebut supaya rakyat kuHt hitam tidak akan di cabul hak asasi mereka lagi.

106 Kolelesi Ucapall Mahathir, Jilid 4 (Antarabangsa), Kuala Lumpur: labatan Perkhidmatan Penerangan Malaysia, 1992, hIm. 339.

107 Berita Harian, 1.5 luta Karban Aparteid, 20 Oktober \989. 108 Commonwealth Secretariat, Racism in Southern Africa: the Commonwealth Stand: An Account of the

Commonwealth:, Contributioll /0 the Battle Against Racism in Southern Africa, The Commonwealth Secretariat, 1989, hIm. 39.

143


perubahan dalamjangka mas a enam bulan. Dengan ini, Tun Dr. Mahathir telah mengkaji semula objektif dan kepentingan Malaysia untuk menganggotai Komanwel. Justeru itu, pada tahun 1986, Kementerian Luar Malaysia serta Institut Kajian Strategik dan Hubungan telah mengkaji semula rasional keanggotaan Malaysia dalam Komanwel. Setelah mengkaji keadaan tersebut, Malaysia dengan lantang mengkritik dan mempersoal akan kewibawaan Komanwel. Di samping itu, Malaysia enggan menyertai Sukan Komanwel yang telah diadakan di Edinburgh sebagai protes terhadap Britain yang tidak mahu mengenakan sekatan ekonomi yang lebih tegas pada Afrika Selatan. 109

Hasil dari laporan Kementerian Luar, keanggotaan Malaysia dalam Komanwel masih relevan dan penting. Ini disebabkan Malaysia masih merupakan sebuah negara membangun dan Komanwel berfungsi untuk menggalakkan kerjasama di kalangan ahli. Selain itu, laporan Kementerian Luar telah memberi contoh Pakistan yang telah menarik diri daripada Komanwel pada tahun 1972. Dalam contoh itu, Pakistan telah menjauhkan diri daripada masyarakat antarabangsa serta membawa lebih kesukaran untuk mencapai kepentingan negaranya. Oleh yang demikian, Malaysia telah mengambil pendirian untuk meneruskan keahlian dalam Komanwel.

Pada tahun 1987, Tun Dr. Mahathir telah menghadiri Persidangan Kemuncak Ketua-ketua Kerajaan Komanwel yang telah diadakan di Vancouver, Kanada. Tun Dr. Mahathir masih mengutuk Afrika Selatan kerana mengamalkan dasar Aparteid. 110 Ketika Persidangan Kemuncak Ketua-ketua Kerajaan Komanwel di Vancouver, Tun Dr. Mahathir telah menawarkan untuk menjadi tuan rumah kepada Persidangan Kemuncak Ketua-ketua Komanwel yang akan diadakan pada tahun 1989. Tawaran Tun Dr. Mahathir ini dilakukan untuk menunjukkan komitmen Malaysia pada Komanwel dan bukan sekadar berdebat serta mengkritik tetapi bertindak untuk mencapai kejayaan. Oleh yang demikian, pada tahun 1989, Malaysia telah diberi penghormatan untuk menganjurkan Persidangan Kemuncak Ketua-ketua Kerajaan Komanwel di Kuala Lumpur. Walau bagaimanapun, ini tidak bererti Malaysia telah mengubah pendirian mengenai dasar Aparteid. Malahan Tun Dr. Mahathir telah menggunakan persidangan terse but untuk memperhebat kritikannya terhadap dasar Aparteid. Dalam persidangan ini telah dihadiri oleh semua ketua-ketua kerajaan termasuk Pakistan yang telah menyertai semula Komanwel.

PeIjuangan Malaysia sejak tahun 1961 mula mendatangkan hasil apabila menjelang pertengahan 1980-an, Rejim Afrika Selatan telah mula sedar dan mengambil tindakan positif dengan membebaskan beberapa tahanan politik berkulit hitam. Sekatan ekonomi yang dikenakan oleh masyarakat antarabangsa telah mula berkesan untuk membawa perubahan kepada Rejim Afrika Selatan. Perjuangan Malaysia untuk mengenakan sekatan ekonomi yang lebih tegas kepada Afrika Selatan adalah benar dan berkesan.

109 Ini disebabkan Margaret Thatcher menyatakan bahawa sekatan ekonomi terhadap Afrika SeIatan akan menyebabkan penduduk di Afrika Selatan men gal ami kesusahan untuk meneruskan hidup seharian mereka. Namun begitu. Tun Dr. Mahathir tetap dengan pendiriannya bahawa sekatan ekonomi terhadap Afrika SeIatan perlu dilakukan untuk menghentikan dasar Aparteid. The New York Times, Britain Assailed in Commonwealth. 18 October 1987 dan The New York Times, Mandela CaBs British Talks 'Productive', 5 July 1990.

110 Ini disebabkan Afrika Selatan masih belum menghentikan dasar Aparteid yang telah meIanggar hak asasi manusia walaupun teIah didesak oleh Negara-negara Antarabangsa. Dr. Mahathir menentang dasar Aparteid dengan bersungguhsungguh supaya dasar tersebut dihentikan dengan segera.

144




perubahan dalam jangka mas a enam bulan. Dengan ini, Tun Dr. Mahathir telah mengkaji semula objektif dan kepentingan Malaysia untuk menganggotai Komanwel. Justeru itu, pada tahun 1986, Kementerian Luar Malaysia serta Institut Kajian Strategik dan Hubungan telah mengkaji semula rasional keanggotaan Malaysia dalam Komanwel. Setelah mengkaji keadaan tersebut, Malaysia dengan lantang mengkritik dan mempersoal akan kewibawaan Komanwel. Di samping itu, Malaysia enggan menyertai Sukan Komanwel yang telah diadakan di Edinburgh sebagai protes terhadap Britain yang tidak mahu mengenakan sekatan ekonomi yang lebih tegas pada Afrika Selatan. ,o9

Hasil dari laporan Kementerian Luar, keanggotaan Malaysia dalam Komanwel masih relevan dan penting. Ini disebabkan Malaysia masih merupakan sebuah negara membangun dan Komanwel berfungsi untuk menggalakkan kerjasama di kalangan ahli. Selain itu, laporan Kementerian Luar telah memberi contoh Pakistan yang telah menarik diri daripada Komanwel pada tahun 1972. Dalam contoh itu, Pakistan telah menjauhkan diri daripada masyarakat antarabangsa serta membawa lebih kesukaran untuk mencapai kepentingan negaranya. Oleh yang demikian, Malaysia telah mengambil pendirian untuk meneruskan keahlian dalam Komanwel.

Pad a tahun 1987, Tun Dr. Mahathir telah menghadiri Persidangan Kemuncak Ketua-ketua Kerajaan Komanwel yang telah diadakan di Vancouver, Kanada. Tun Dr. Mahathir masih mengutuk Afrika Selatan kerana mengamalkan dasar Aparteid. 110 Ketika Persidangan Kemuncak Ketua-ketua Kerajaan Komanwel di Vancouver, Tun Dr. Mahathir telah menawarkan untuk menjadi tuan rumah kepada Persidangan Kemuncak Ketua-ketua Komanwel yang akan diadakan pada tahun 1989. Tawaran Tun Dr. Mahathir ini dilakukan untuk menunjukkan komitmen Malaysia pada Komanwel dan bukan sekadar berdebat serta mengkritik tetapi bertindak untuk mencapai kejayaan. Oleh yang demikian, pada tahun 1989, Malaysia telah diberi penghormatan untuk menganjurkan Persidangan Kemuncak Ketua-ketua Kerajaan Komanwel di Kuala Lumpur. Walau bagaimanapun, ini tidak bererti Malaysia telah mengubah pendirian mengenai dasar Aparteid. Malahan Tun Dr. Mahathir telah menggunakan persidangan tersebut untuk memperhebat kritikannya terhadap dasar Aparteid. Dalam persidangan ini telah dihadiri oleh semua ketua-ketua kerajaan termasuk Pakistan yang telah menyertai semula Komanwel.

PeIjuangan Malaysia sejak tahun 1961 mula mendatangkan hasil apabila menjelang pertengahan 1980-an, Rejim Afrika Selatan telah mula sedar dan mengambil tindakan positif dengan membebaskan beberapa tahanan politik berkulit hitam. Sekatan ekonomi yang dikenakan oleh masyarakat antarabangsa telah mula berkesan untuk membawa perubahan kepada Rejim Afrika Selatan. Perjuangan Malaysia untuk mengenakan sekatan ekonomi yang lebih tegas kepada Afrika Selatan adalah benar dan berkesan.

109 Ini disebabkan Margaret Thatcher menyatakan bahawa sekatan ekonomi terhadap Afrika Selatan akan menyebabkan penduduk di Afrika Selatan mengalami kesusahan untuk meneruskan hidup seharian mereka. Namun begitu, Tun Dr. Mahathir tetap dengan pendiriannya bahawa sekatan ekonomi terhadap Afrika SeIatan perlu dilakukan untuk menghentikan dasar Aparteid. The New York Times, Britain Assailed in Commonwealth, 18 October 1987 dan The New York Times, Mandela Calls British Talks 'Productive', 5 July 1990.

110 Ini disebabkan Afrika Selatan masih belum menghentikan dasar Aparteid yang telah melanggar hak asasi manusia waIaupun teIah didesak oIeh Negara-negara Antarabangsa. Dr. Mahathir menentang dasar Aparteid dengan bersungguhsungguh supaya dasar tersebut dihentikan dengan segera.

144


Ketika Persidangan Kemuncak Ketua-ketua Kerajaan Komanwel di Kuala Lumpur, Tun Dr. Mahathir telah memperingatkan Ketua-ketua Kerajaan Komanwel bahawa perjuangan antiAparteid masih belum selesai walaupun RejimAfrika Selatan telah membebaskan beberapa tahanan politik berkulit hitam. Antara tahanan-tahanan politik berkulit hitam ialah Nelson Mandela. III 1 usteru itu, Tun Dr. Mahathir telah menyatakan bahawa dasar Aparteid masih diamalkan di Afrika Selatan. Dengan ini, Tun Dr. Mahathir tetap menegaskan bahawa dasar diskriminasasi masih dikuatkuasakan yang mana di antaranya ialah perbezaan tempat tinggal berasaskan ras masih diamalkan, parti-parti politik yang memperjuangkan nasib penduduk kulit hitam seperti African National Congress (ANC) masih diharamkan dan pemimpinnya, Nelson Mandelal12 yang sedang meringkuk di dalam penjara. Menurut Tun Dr. Mahathir "Kita mesti bersetuju bahawa dasar Aparteid mestilah dihapuskan. Isyarat yang betuk mestilah dihantar kepada rejim perkauman ras diAfrika Selatan."113

Ketua-ketua Kerajaan Komanwel ketika Persidangan Kemuncak di Kuala Lumpur telah bersetuju untuk mengeluarkan kenyataan yang dikenali sebagai 'Afrika Selatan dan Masa Depan'. Dalam kenyataan ini, dasar Aparteid telah dikutuk dengan hebatnya kerana ia bertentangan dengan prinsip-prinsip Komanwel. Dengan ini, Malaysia telah mencadangkan agar sekatan ekonomi dikenakan pada aliran pelaburan Afrika. I 14 Malaysia telah dilantik untuk menjadi salah satu ahli dalamjawatankuasa Menteri Luar Komanwel pada tahun 1989. Salahs satu tug as lawatankuasa tersebut adalah untuk memantau perkembangan politik Afrika Selatan dari semasa ke semasa.

Laporan Suruhanjaya Sekatan Ekonomi Komanwel turut mencadangkan agar sekatan ekonomi terhadap Afrika Selatan harus diperluaskan lagi bagi meliputi aspek kewangan, perdagangan dan pelaburan. Sekali lagi, isu sekatan jualan senjata kepada Afrika Selatan telah dibincangkan di mana para Ketua Kerajaan Komanwel telah bersetuju untuk mengusulkan perkara ini kepada PBB. Walaupun demikian, Margerat Thatcher, Perdana Menteri Britain telah membantah cadangan tersebut.

Sekatan ekonomi dan kritikan terhadap RejimAfrika Selatan oleh Komanwel telah mula dirasai oleh rejim itu. Presiden Fw de Klerk yang merupakan pemimpin bam Afrika Selatan telah sedar bahawa Afrika Selatan tidak mampu untuk mempertahankan dasar Aparteid. lusteru itu, sebaik sahaja be Ii au mengambil alih jawatankuasa sebagai Presiden daripada Botha pada Februari 1990, beliau telah mengumumkan bahawa segala undangundang yang bersifat diskriminisasi dimansuhkan serta parti-parti politik penduduk berkulit hitam dibenarkan. Maka dengan itu, African National Congress (ANe) dan Pan African

III The New York Times, South's Africa New Era; Mandela to go Free Today; De Klerk Proclaims Ending of 'Chapter' After 27 Years, II February 1990.

112 Nelson Mandela telah dilahirkan di Umtata, Transkei dan merupakan anak sulung kepada Penghulu Tembu. Nelsom Mandela merupakan seorang yang terpelajar di mana dia belajar di Fort Hare University College. Seterusnya, dia mengambil jurusan undang-undang di Johannesburg. Akhirnya, Nelson Mandela telah menubuhkan parti umum untuk menentang orang kulit putih yang menganiayai orang kulit hitam melalui dasar apartied. Seterusnya, dia telah dipenjara selama lima tahun akibat penentangan yang dilakukan olehnya. Lihat dalam N. E. Davis, A Short History of Southern Africa, Longman, 1972, him. 84-86.

113 Mokhtar A Kadir, Keamanan Sejagat, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1991, him. 197. 114 International Labour Conference 65th Session 1979, Fifteenth Special Report of the Director-General on the

Application of the Declaration Concerning the Policy of Apartheid of the Republic of South Africa, Geneva: International Labour Office, 1979, him. 36.

145




Ketika Persidangan Kemuncak Ketua-ketua Kerajaan Komanwel di Kuala Lumpur, Tun Dr. Mahathir telah memperingatkan Ketua-ketua Kerajaan Komanwel bahawa peIjuangan antiAparteid masih belum selesai walaupun Rejim Afrika Selatan telah membebaskan beberapa tahanan politik berkulit hitam. Antara tahanan-tahanan politik berkulit hitam ialah Nelson Mandela. 111 J usteru itu, Tun Dr. Mahathir telah menyatakan bahawa dasar Aparteid masih diamalkan di Afrika Selatan. Dengan ini, Tun Dr. Mahathir tetap menegaskan bahawa dasar diskriminasasi masih dikuatkuasakan yang mana di antaranya ialah perbezaan tempat tinggal berasaskan ras masih diamalkan, parti-parti politik yang mempeIjuangkan nasib penduduk kulit hitam seperti African National Congress (ANC) masih diharamkan dan pemimpinnya, Nelson Mandelall2 yang sedang meringkuk di dalam penjara. Menurut Tun Dr. Mahathir "Kita mesti bersetuju bahawa dasar Aparteid mestilah dihapuskan. Isyarat yang betuk mestilah dihantar kepada rejim perkauman ras di Afrika Selatan."113

Ketua-ketua Kerajaan Komanwel ketika Persidangan Kemuncak di Kuala Lumpur telah bersetuju untuk mengeluarkan kenyataan yang dikenali sebagai 'Afrika Selatan dan Masa Depan' . Dalam kenyataan ini, dasar Aparteid telah dikutuk dengan hebatnya kerana ia bertentangan dengan prinsip-prinsip Komanwel. Dengan ini, Malaysia telah mencadangkan agar sekatan ekonomi dikenakan pada ahran pelaburan Afrika. 114 Malaysia telah dilantik untuk menjadi salah satu ahli dalam jawatankuasa Menteri Luar Komanwel pada tahun 1989. Salahs satu tugas Jawatankuasa tersebut adalah untuk memantau perkembangan politik Afrika Selatan dari semasa ke semasa.

Laporan Suruhanjaya Sekatan Ekonomi Komanwel turut mencadangkan agar sekatan ekonomi terhadap Afrika Selatan harus diperluaskan lagi bagi meliputi aspek kewangan, perdagangan dan pelaburan. Sekali lagi, isu sekatan jualan senjata kepada Afrika Selatan telah dibincangkan di mana para Ketua Kerajaan Komanwel telah bersetuju untuk mengusulkan perkara ini kepada PBB. Walaupun demikian, Margerat Thatcher, Perdana Menteri Britain telah membantah cadangan tersebut.

Sekatan ekonomi dan kritikan terhadap RejimAfrika Selatan oleh Komanwel telah mula dirasai oleh rejim itu. Presiden Fw de Klerk yang merupakan pemimpin baru Afrika Selatan telah sedar bahawa Afrika Selatan tidak mampu untuk mempertahankan dasar Aparteid. Justeru itu, sebaik sahaja be Ii au mengambil alihjawatankuasa sebagai Presiden daripada Botha pada Februari 1990, beliau telah mengumumkan bahawa segaJa undangundang yang bersifat diskrirninisasi dimansuhkan serta parti-parti politik penduduk berkulit hitam dibenarkan. Maka dengan itu, African National Congress (ANC) dan Pan African

I I I The New York TImes, South's Africa New Era; Mandela to go Free Today; De Klerk Proclaims Ending of 'Chapter' After 27 Years, 11 February 1990.

112 Nelson Mandela telah dilahirkan di Umtata, Transkei dan merupakan anak sulung kepada Penghulu Tembu. Nelsom Mandela merupakan seorang yang terpelajar di mana dia belajar di Fort Hare University College. Seterusnya, dia mengambil jurusan undang-undang di Johannesburg. Akhirnya, Nelson Mandela telah menubuhkan parti umum untuk menentang orang kulit putih yang menganiayai orang kulit hitam melalui dasar apartied. Seterusnya, dia telah dipenjara selama lima tahun akibat penentangan yang dilakukan olehnya. Lihat dalam N. E. Davis, A Short History of Southern Africa, Longman, 1972, him. 84-86.

113 Mokhtar A Kadir, Keamanall Sejagat, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, 1991, him. 197. 114 International Labour Conference 65th Session 1979, Fifteenth Special Report of the Director-General on the

Application of the Declaration Concerning the Policy of Apartheid of the Republic of South Africa, Geneva: International Labour Office, 1979, him. 36.

145


Council (PAN) telah dibenarkan untuk berfungsi semula. Setelah parti-parti tersebut boleh dijalankan di Afrika Selatan, Malaysia telah menjalankan perdagangan dan ekonomi dengan ANC. 115 Pada 27 Februari 1990, Nelson Mandala, pemimpin ANC yang telah dipenjarakan di Penjara Victor Verster selama 27 tahun telah dibebaskan. 1I6

Mulai tahun 1990 hingga tahun 1991 segala jentera kerajaan yang bersifat diskriminisasi telah dimansuhkan. Dengan ini, rundingan telah diadakan antara AN C dengan Rejim Afrika Selatan bagi membincangkan perlembagaan baru untuk kerajaan baru Afrika Selatan yang berbilang bangsa serta pilihanraya. Seterusnya, pada tahun 1993, perlembagaan Afrika Selatan yang baru telah dimasyhurkan dan pilihanraya yang bebas telah diadakan buat pertama kali. Ekoran daripada keadaan itu, ANC telah beIjaya memenangi kebanyakan kerusi yang dipertandingkan serta membentuk kerajaan baru. Pada 27 April 1994, kerajaaan baru Afrika Selatan yang bebas dan berbilang bangsa telah dibentuk dan terus kekal sebagai sebuah negara yang bebas dan berbilang bangsa sehingga kini. Dasar Aparteid di Afrika Selatan telah dimansuhkan akibat penentangan penduduk tempatan serta desakan masyarakat antarabangsa yang prihatin dan simpati seperti Malaysia. Malaysia telah berjaya mengantarabangsakan isu anti Aparteid melalui Komanwel dan menolong membantu Afrika Selatan. 117 Seterusnya, isu ini dibawa ke PBB melalui Tun Dr. Mahathir Mohamad untuk mendapat perhatian daripada badan dunia.

Kesimpulan

Isu-isu ini merupakan isu-isu Malaysia yang menggunakan PBB sebagai pengantara untuk mendapat perhatian atau pertolongan dalam menyelesaikan isu-isu tersebut. Malaysia telah berjaya melawan Konfrontasi yang dicetuskan oleh Indonesia dan telah berbaikbaik semula serta telah menjalankan hubungan dua hala seperti sebelumnya. Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan sudah menjadi hak milik sah Malaysia atas pengadilan yang dilakukan oleh Makhamah Keadilan Antarabangsa PBB. Dengan ini, kedua-dua pulau tersebut telah dijaga dengan sebaik-baiknya oleh Malaysia dan dijadikan sebagai pusat pelancongan. Isu Antartika yang dikemukakan oleh Tun Dr. Mahathir Mohamad telah menarik negara lain menentang kuasa besar untuk menjadikan benua Antartika itu milik untuk semua. Dengan ini, semua negara dapat memiliki keindahan dan keistimewaan yang dimiliki dalam benua Antartika tersebut. N amun begitu, kuasa-kuasa besar tetap tidak melepaskan benua Antartika tersebut dan masing-masing berlumba untuk mendapatkannya.

Seterusnya, isu mengenai Palestin, Malaysia sepenuhnya menyokong Palestin terhadap pencabulan hak asasi dan kekejaman yang dilakukan oleh Israel. Ekoran daripada kekejaman yang dilakukan oleh Israel telah menyebabkan berlakunya pelarian Palestin ke

115 Lihat dalam Statement by Datuk Abdullah bin Haji Ahmad Badawi, Minister of Foreign Affairs in Kuala Lumpur on 24 September, Foreign Affairs Malaysia·Formation of the Transitional Executive Council And the Lifting of Trade And Economic Sanctions Against South Africa, Vol. 26, No.3, September 1993, him. 20.

116 'Kebangkitan Semula Mandela', Dewan Masyarakat, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pus taka, Mac 1990, hlm.5.

117 'Aparteid: Tekanan Ke Atas Afrika Selatan Diteruskan', Negarawan, Malaysia: Institut Kajian Strategik dan Antarabangsa Malaysia, (?), him. 16-19.

146




Council (PAN) telah dibenarkan untuk berfungsi semula. Setelah parti-parti tersebut boleh dijalankan di Afrika Selatan, Malaysia telah menjalankan perdagangan dan ekonomi dengan ANC. 1l5 Pada 27 Februari 1990, Nelson Mandala, pemimpin ANC yang telah dipenjarakan di Penjara Victor Verster selama 27 tahun telah dibebaskan. 116

Mulai tahun 1990 hingga tahun 1991 segala jentera kerajaan yang bersifat diskriminisasi telah dimansuhkan. Dengan ini, rundingan telah diadakan antara ANC dengan Rejim Afrika Selatan bagi membincangkan perlembagaan baru untuk kerajaan baru Afrika Selatan yang berbilang bangsa serta pilihanraya. Seterusnya, pada tahun 1993, perlembagaan Afrika Selatan yang baru telah dimasyhurkan dan pilihanraya yang bebas telah diadakan buat pertama kali. Ekoran daripada keadaan itu, ANC telah beIjaya memenangi kebanyakan kerusi yang dipertandingkan serta membentuk kerajaan baru. Pada 27 April 1994, kerajaaan baru Afrika Selatan yang bebas dan berbilang bangsa telah dibentuk dan terus kekal sebagai sebuah negara yang bebas dan berbilang bangsa sehingga kini. Dasar Aparteid di Afrika Selatan telah dimansuhkan akibat penentangan penduduk tempatan serta desakan masyarakat antarabangsa yang prihatin dan simpati seperti Malaysia. Malaysia telah berjaya mengantarabangsakan isu anti Aparteid melalui Komanwel dan menolong membantu Afrika Selatan. l17 Seterusnya, isu ini dibawa ke PBB melalui Tun Dr. Mahathir Mohamad untuk mendapat perhatian daripada badan dunia.

Kesimpulan

Isu-isu ini merupakan isu-isu Malaysia yang menggunakan PBB sebagai pengantara untuk mendapat perhatian atau pertolongan dalam menyelesaikan isu-isu tersebut. Malaysia telah berjaya melawan Konfrontasi yang dicetuskan oleh Indonesia dan telah berbaikbaik semula serta telah menjalankan hubungan dua hala seperti sebelumnya. Pulau Sipadan dan Pulau Ligitan sudah menjadi hak milik sah Malaysia atas pengadilan yang dilakukan oleh Makhamah Keadilan Antarabangsa PBB. Dengan ini, kedua-dua pulau tersebut telah dijaga dengan sebaik-baiknya oleh Malaysia dan dijadikan sebagai pusat pelancongan. Isu Antartika yang dikemukakan oleh Tun Dr. Mahathir Mohamad telah menarik negara lain menentang kuasa besar untuk menjadikan benua Antartika itu milik untuk semua. Dengan ini, semua negara dapat memiliki keindahan dan keistimewaan yang dimiliki dalam benua Antartika tersebut. Namun begitu, kuasa-kuasa besar tetap tidak melepaskan benua Antartika tersebut dan masing-masing berlumba untuk mendapatkannya.

Seterusnya, isu mengenai Palestin, Malaysia sepenuhnya menyokong Palestin terhadap pencabulan hak asasi dan kekejaman yang dilakukan oleh Israel. Ekoran daripada kekejaman yang dilakukan oleh Israel telah menyebabkan berlakunya pelarian Palestin ke

115 Lihat dalam Statement by Datuk Abdullah bin Haji Ahmad Badawi. Minister of Foreign Affairs in Kuala Lumpur on 24 September. Foreign Affairs Malaysia-Formation of the Transitional Executive Council And the Lifting of Trade And Economic Sanctions Against South Africa, Vol. 26, No.3, September 1993. hIm. 20.

116 ' Kebangkitan Semula Mandela', Dewan Masyarakat, Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka, Mac 1990, hlm.5.

117 'Aparteid: Tekanan Ke Atas Afrika Selatan Diteruskan', Negarawan, Malaysia: Institut Kajian Strategik dan Antarabangsa Malaysia, (?) , him. 16-19.

146


negara-negara yang berdekatan seperti Lebanon dan Jordan melalui United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East (UNRWA).llS Masalah Palestin dan Israel ini masih berkekalan sehingga sekarang. Akhir sekali, isu Aparteid telah ditentang habis-habisan oleh Malaysia kerana benci akan penindasan terhadap masyarakat kulit hitam di Afrika Selatan. Dengan ini, dasar ini telah dapat dikawal walaupun masih berlaku lagi di zaman sekarang.

PBB merupakan badan utama untuk membantu masalah-masalah yang berlaku di pelusuk dunia. Namun begitu, PBB juga tidak menjalankan urusan-urusan mereka dengan berkaliber sekiranya PBB dikawal oleh kuasa-kuasa veto iaitu Amerika Syarikat, Britain, China, Perancis dan Rusia. PBB hanya dijadikan alat kepada lima buah negara yang berkuasa veto tersebut. Lagi-lagi perkara itu adalah berkaitan dengan agama Islam, PBB seakanakan tidak dapat membantu negara Islam seperti mana Israel melakukan pencerobohan dan kekejaman terhadap Palestin. Walaupun begitu, PBB tetap penting sebagai organisasi di dalam dunia.

118 UNRWA merupakan agensi yang ditubuhkan oleh PBB melalui Resolusi 302 (IV) pad a tahun 1949. UNRWA telah ditubuhkan akibat daripada peperangan di antara Palestin dan Israel. Sebanyak empat juta pelarian telah melarikan diri ke Lebanon, Jordan dan Syria. Lihat dalam The New York Times, UN Relief and Works Agency: A tour of the Palestinian Refugee Camps, 19 May 2004.

147




negara-negara yang berdekatan seperti Lebanon dan Jordan melalui United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East (UNRWA).lls Masalah Palestin dan Israel ini masih berkekalan sehingga sekarang. Akhir sekali, isu Aparteid telah ditentang habis-habisan oleh Malaysia kerana benci akan penindasan terhadap masyarakat kulit hitam di Afrika Selatan. Dengan ini, dasar ini telah dapat dikawal walaupun masih berlaku lagi di zaman sekarang.

PBB merupakan badan utama untuk membantu masalah-masalah yang berlaku di pelusuk dunia. Namun begitu, PBB juga tidak menjalankan urusan-urusan mereka dengan berkaliber sekiranya PBB dikawal oleh kuasa-kuasa veto iaitu Amerika Syarikat, Britain, China, Perancis dan Rusia. PBB hanya dijadikan alat kepada lima buah negara yang berkuasa veto tersebut. Lagi-lagi perkara itu adalah berkaitan dengan agama Islam, PBB seakanakan tidak dapat membantu negara Islam seperti mana Israel melakukan pencerobohan dan kekejaman terhadap Palestin. Walaupun begitu, PBB tetap penting sebagai organisasi di dalam dunia.

118 UNRWA merupakan agensi yang ditubuhkan oleh PBB melalui Resolusi 302 (IV) pad a tahun 1949. UNRWA telah ditubuhkan akibat daripada peperangan di antara Palestin dan Israel. Sebanyak empat jUla pelarian telah melarikan diri ke Lebanon, Jordan dan Syria. Lihat dalam The New York Times, UN Relief and Works Agency: A tour of the Palestinian Refugee Camps. 19 May 2004.

147

isu-isu terpilih malaysia melibatkan pertubuhan bangsa bersatu (pbb)

Documents