TH10203 Sejarah Malaysia 1

1.0 PENGENALAN

Setelah Jepun menyerah kalah secara rasmi pada 22 Februari 1946 di

Kuala Lumpur, banyak kesan positif dan negatif1 dari aspek sosial, ekonomi, dan

politik yang berlaku terhadap penduduk Tanah Melayu. Kesan penting adalah

berlakunya pergaduhan antara kaum terutamanya antara orang Melayu dengan

orang Cina. Pendudukan Jepun telah menyebabkan munculnya Parti Komunis

Malaya (PKM) yang mendapat sokongan terutamanya dari orang Cina. PKM telah

menubuhkan Tentera Anti-Jepun Rakyat Malaya (MPAJA) yang juga dikenali

sebagai ‘Bintang Tiga’. MPAJA telah mendapat sokongan dari British dari aspek

bantuan senjata semasa pemerintahan Jepun. Akibatnya, selepas Jepun

menyerah kalah, MPAJA telah mengambil kesempatan melancarkan

pemberontakan bersenjata pada bulan Jun 1948 dengan tujuan untuk

menubuhkan sebuah Republik komunis di Tanah Melayu2. Lebih kurang dua

minggu di antara masa penyerahan Jepun dengan ketibaan Pentadbiran Tentera

British (BMA), hampir 70 peratus bandar, pekan dan kampung di Tanah melayu

telah dikuasai oleh MPAJA dengan menjalankan pemerintahan rejim komunis.

MPAJA juga telah mengambil kesempatan dengan menjalankan sabotaj dan

keganasan. Mereka melakukan pembunuhan terhadap pengurus ladang dan

lombong, menyerang balai polis dan pusat kawalan pasukan keselamatan,

membalas dendam dengan membunuh orang Melayu dan orang yang dianggap

sebagai tali barut Jepun. Dianggarkan, MPAJA telah membunuh lebih kurang

2,542 orang Cina, Melayu dan India dan lain-lain yang diangap sebagai tali barut

jepun.3 Keadaan yang semakin memuncak itu menyebabkan darurat

diisytiharkan pada petang 16 Jun 1948, oleh Pesuruhjaya Tinggi British di Tanah

Melayu, Sir Edward Gent. Kerajaan Tanah Melayu dan Singapura kemudiannya

mengharamkan PKM pada 23 Julai 1948 dan gerakan politik berhaluan kiri yang

lain.

British sedar kekalahannya di tangan Jepun dalam masa yang singkat

adalah disebabkan oleh kelemahan mereka dalam pentadbiran di Tanah melayu.

Akibatnya, pada Julai 1943, Malayan Planning Unit (MPU) telah ditubuhkan di

1 Shahlin Ali. 2005. Sebab-Sebab dan Kesan-Kesan pendudukan Jepun di Tanah Melayu. Meniti Catatan Sejarah Koleksi Artkel 2002-2003.Arkib Negara Malaysia. Kuala Lumpur. hlm 612 Ho Hui Ling. 2004. Darurat 1948-1960 Keadaan Sosial di Tanah Melayu. Universiti Malaya.Kuala Lumpur .Hlm 153 Ibid hlm 11

TH10203 Sejarah Malaysia 2

London untuk merangka perlembagaan baru yang sesuai dijalankan di Tanah

Melayu selepas perang tamat. Pada 31 Mei 1944, kabinet perang telah

meluluskan syor penyatuan politik Tanah Melayu yang dikemukakan oleh MPU.

Pada 10 Oktober 1945, Setiauaha Pejabat Tanah Jajahan British, George Hall,

telah mengumumkan parlimen mengenai penyatuan politik Tanah Melayu yang

dikenali sebagai Malayan Union (MU). Pada 11 Oktober 1945, Harold MacMichael

dihantar ke Tanah Melayu untuk mendapatkan tandatangan Sultan-sultan bagi

mempersetujui penubuhan MU. Beliau melaksanakan tugasnya dari 18 Oktober

hingga 21 Disember 1945. Parlimen British telah mengeluarkan “kertas putih”

yang mengandungi cadangan-cadangan Malayan Union.

Pada mulanya kerajaan British telah merancang untuk menggabungkan

negeri-negeri kesultanan Melayu, Negeri-Negeri Selat, Sarawak, Borneo Utara

dan Brunei ke dalam satu kesatuan. Tetapi pada akhirnya, Sarawak, Borneo

Utara dan Singapura dikeluarkan daripada rancangan mereka dan hanya

dijadikan sebagai tanah jajahan British menjelang Julai 19464. Menurut kajian

James Allen, sebab Malayan Union diperkenalkan adalah untuk mempersiapkan

negeri-negeri Melayu ke arah berkerajaan sendiri (bukan diberi kemerdekaan),

untuk menentukan bahawa Semenanjung Tanah Melayu dapat dipertahankan

daripada serangan luar dan British tidak begitu yakin terhadap bangsa Melayu.

Mungkin sebab pertahanan dan niat British untuk menyediakan Tanah Melayu ke

arah berkerajaan sendiri boleh diterima kerana ada bukti yang nyata tetapi

perasaan kekecewaan British terhadap bangsa Melayu tidak dapat diperoleh.

Tetapi dasar British untuk memperkenalkan Malayan Union tidak bermakna

British berniat untuk memberikan kemerdekaan kepada negeri-negeri Melayu.5

4 Barbara Watson Andaya and Leonard Andaya. 2001. A History Of Malaysia. Hlm 2655 Ariffin Omar. Dari Malayan Union ke 13 Mei.Malaysia Sejarah Kenegaraan dan Politik. hlm 323

TH10203 Sejarah Malaysia 3

2.0 Faktor penubuhan Malayan Union

Malayan Union yang ditubuhkan pada 1 April 1946 selepas tamatnya

Perang Dunia II merupakan sebuah gabungan di antara Negeri-Negeri Melayu

dengan Negeri-Negeri Selat, kecuali Singapura yang dikekalkan sebagai tanah

jajahan yang berasingan. Rancangan Malayan Union mengekalkan Singapura

sebagai suatu tanah jajahan yang berasingan disebabkan ketakutan bahawa

penentangan orang Melayu terhadap penyertaan Singapura akan menjejaskan

penerimaan rancangan tersebut. Terdapat kesangsian tradisional di kalangan

peniaga-peniaga Tanah Melayu bahawa sektor perniagaan Singapura akan

menjejaskan kepentingan mereka.

Selain itu, pihak British juga takut bahawa pemasukan dasar

kewarganegaraan yang liberal akan mengakibatkan ketakutan pemimpin-

pemimpin Melayu disebabkan bilangan orang Cina Singapura yang besar.

Bagaimanapun, kerajaan British juga hendak menjadikan Singapura sebagai

sebuah pangkalan tentera laut untuk operasi strateginya di Timur Jauh. Namun

begitu, tujuan utama British mengecualikan penyertaan singapura ke dalam

TH10203 Sejarah Malaysia 4

Malayan Union adalah disebabkan oleh kepentingan ekonominya di Singapura,

kedududkan strategik Singapura sebagai pelabuhan dan pelbagai lagi faktor yang

berteraskan kepada kegiatan ekonomi mendorong pihak British untuk

mengekalkan singapura sebagai kononnya Tanah jajahan London.6

Terdapat pelbagai faktor yang mendorong British untuk menubuhkan

Malayan Union. Antara sebab utama ialah pihak British ingin mewujudkan satu

pentadbiran pusat yang lebih berkesan. Jika di lihat sebelum ini terdapat tiga

corak pemerintahan yang berbeza di Tanah Melayu. Corak pemerintahan ini juga

adalah tidak seragam. James V. Allen dalam bukunya “The Malayan Union”

menegaskan bahawa sistem pentadbiran tersebut bukan sahaja janggal tetapi

mahal. Sistem pentadbiran sebelum perang perlu dihapuskan kerana ianya

mempunyai banyak kelemahan.

Corak pemerintahan yang di maksudkan ialah corak pemerintahan Negeri-

negeri Selat (Pulau Pinang dan Melaka) , Negeri-negeri Melayu Bersekutu (Perak,

Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan) dan Negeri-negeri Melayu tidak

Bersekutu (Kedah, Perlis, Kelantan, Terengganu). British ingin menyatukan

ketiga-tiga corak pemerintahan ini di bawah satu pemerintahan pusat. British

berpendapat bahawa dengan penyatuan negeri-negeri ini di bawah Malayan

Union, mereka akan dapat menghasilkan satu jentera pentadbiran yang lebih

selaras dan licin malah akan dapat menjimatkan perbelanjaan pentadbiran.

Di samping itu, penubuhan Malayan Union ini juga adalah bertujuan untuk

memudahkan pihak British menyusun strategi pertahanan. Hal ini kerana

sebelum Perang Dunia Kedua meletus, pihak British mendapati, amat sukar

bagi mereka untuk menyusun strategi pertahanan di Tanah Melayu kerana

bukan semua negeri ditadbir secara langsung oleh British. Oleh itu mereka

berpendapat bahawa sekiranya semua negeri digabungkan sebagai satu unit

politik, ia akan memudahkan mereka untuk menyusun strategi peperangan yang

lebih berkesan.

Seterusnya, Malayan Union yang di tubuhkan juga bertujuan untuk

mengimbangi perkembangan ekonomi. Sebelum perang meletus di Tanah

6 http//ms.Wikipedia.org/wiki/Malayan_union

TH10203 Sejarah Malaysia 5

Melayu, perkembangan ekonomi antara negeri-negeri di Tanah Melayu adalah

tidak seimbang. Ini dapat di buktikan kerana perkembangan ekonomi di Negeri-

negeri Selat dan Negeri-negeri Melayu Bersekutu adalah lebih maju dan pesat

jika di bandingkan dengan Negeri-negeri Melayu tidak Bersekutu. British

berpendapat bahawa jika semua negeri-negeri ini di gabungkan di bawah satu

unit politik, ia akan dapat mengimbangi perkembangan ekonomi di Tanah

Melayu. Ini secara tidak langsung akan dapat memajukan ekonomi Tanah Melayu

secara menyeluruh. Selain itu Malayan Union juga bertujuan untuk mengenang

jasa orang-orang Cina. James V. Allen juga mendakwa penubuhan Malayan Union

adalah bertujuan untuk mengenang jasa orang Cina yang telah bekerjasama

dengan British untuk menentang Jepun. Majoriti orang Cina telah menjadi

anggota Malayan People Anti-Japanese Army (MPAJA) dan telah bersama-sama

dengan pihak British dalam usaha untuk mengusir tentera Jepun dari Tanah

Melayu.

Sebab yang lain mengapa Malayan Union ditubuhkan adalah sebagai

persediaan Tanah Melayu ke arah berkerajaan sendiri. Pada hemat pihak British,

Malayan Union yang di tubuhkan adalah sebagai persediaan orang melayu ke

arah berkerajaan sendiri. Mereka mengatakan bahawa sebelum hasrat ini

tercapai, satu bentuk pentadbiran yang cekap perlu di adakan dan pentadbiran

yang di maksudkan adalah Malayan Union. Melalui Malayan Union, penduduk

Tanah Melayu akan dilatih untuk melakukan kerja-kerja pentadbiran dengan lebih

cekap. Tanah Melayu akan diberi latihan ke arah berkerajaan sendiri sesuai

dengan Piagam Atlantik 1945. Piagam tersebut menganjurkan masa depan

sesebuah negara ditentukan oleh rakyatnya sendiri. Kebanyakan buku-buku

Inggeris menyatakan salah satu daripada sebab utama untuk pembentukan

'Malayan Union' ialah hasrat kerajaan British untuk menyediakan Tanah Melayu

terhadap kemerdekaan.

Ia dilihat sebagai satu kewajaran kerana pihak British telah pun

menandatangani Piagam Atlantik pada 14 Ogos 1941 yang mengisytiharkan

bahawa semua negara-negara dunia berhak untuk menentukan dan memerintah

negara sendiri dalam erti kata lain 'Merdeka'. Maka, pihak Britain terikat untuk

memberikan kemerdekaan kepada Tanah Melayu. Bagaimanapun, banyak pihak

di Tanah Melayu ketika itu mempercayai bahawa rancangan itu hanya

menukarkan taraf negeri-negeri Melayu daripada sebuah negeri naungan

TH10203 Sejarah Malaysia 6

menjadi sebuah tanah jajahan British. Di mana, ia dilihat sebagai satu usaha

untuk memanjangkan lagi tempoh penjajahan British di Tanah Melayu dengan

cara berpura-pura berusaha untuk memberikan kemerdekaan kepada Tanah

Melayu, sedangkan kuasa pemerintah Tanah Melayu ketika itu, iaitu sultan-sultan

telah pun dilucutkan melalui pembentukan Malayan Union.7

Selain itu, perlembagaan Malayan Union yang dirangka dilihat merupakan

salah satu langkah pihak British untuk menghalang usaha orang melayu untuk

menuntut kemerdekaan. Selain menghalang usaha untuk orang melayu

menuntut kemerdekaan, perlembagaan Malayan Union secara tidak langsung

akan dapat membendung semangat kebangsaan orang-orang melayu. Sejak

pendudukan tentera Jepun di Tanah Melayu, orang-orang melayu telah berusaha

untuk mendapatkan kemerdekaan. Justeru itu, pihak British telah mengambil

langkah awal untuk mematahkan hasrat orang melayu ini dengan merangka

perlembagaan Malayan Union. Menerusi perlembagaan Malayan Union, Tanah

Melayu akan menjadi Tanah Jajahan Mahkota British.

Sebab lain yang menyebabkan Malayan Union ditubuhkan ialah untuk

membalas dendam terhadap orang Melayu kerana orang-orang Melayu telah

menyokong tentera Jepun. James V. Allen dalam bukunya “The Malayan Union”

menegaskan bahawa sejak kekalahan pihak British di tangan Jepun, majoriti

pegawai British adalah bersikap anti-Melayu kerana mereka kecewa dengan

tindakan dan orang Melayu yang telah bekerjasama dengan tentera Jepun.

Akibatnya, perlembagaan Malayan Union adalah amat merugikan orang-orang

Melayu itu sendiri, terutamanya yang berkaitan dengan hak keistimewaan dan

kekuasaan serta kewibawaan Sultan yang menjadi tonggak kepada negara.

Melalui perlembagaan Malayan Union sultan tidak mempunyai kekuasaan dalam

aspek pentadbiran. Sultan hanya mempunyai kuasa dalam hal-hal yang berkaitan

dengan Hal Ehwal agama Islam dan adat resam orang melayu di mana mereka

dilantik sebagai Pengerusi Majlis Penasihat Melayu di negeri masing-masing.

Seterusnya, penubuhan perlembagaan Malayan Union adalah bertujuan

untuk melahirkan semangat cintakan Tanah Melayu terutamanya dalam

kalangan orang-orang Cina dan India di Tanah Melayu. Hal ini kerana taat setia

dalam kalangan orang-orang Cina dan India masih lagi kepada negara asal

7 http//ms.Wikipedia.org/wiki/Malayan_union

TH10203 Sejarah Malaysia 7

mereka. Pihak British berharap bahawa dengan pemberian kerakyatan yang

longgar menerusi prinsip Jus Soli, orang Cina dan India akan menumpukan taat

setia mereka kepada Tanah Melayu apabila mereka menjadi warganegara

Malayan Union kelak.8

3.0 Ciri-Ciri Malayan Union

Rancangan Malayan Union yang melibatkan Negeri-Negeri Selat, tetapi

tidak termasuk Singapura, akan terdiri daripada Majlis Perundangan dan Majlis

Mesyuarat Kerajaan yang diketuai oleh seorang Gabenor British. Sultan-sultan

Melayu masih akan mengekalkan kedudukan masing-masing tetapi dalam bidang

kuasa yang sangat terhad, iaitu berkaitan hal ehwal agama Islam dan adat

Istiadat orang Melayu sahaja. Sebaliknya, pihak British akan terus memerintah

melalui sebuah majlis penasihat yang diluluskan oleh gabenor Malayan Union.

Kerajaan Malayan Union akan mengambil alih semua aset negeri-negeri Melayu,

kecuali aset yang berkaitan dengan agama Islam dan harta peribadi sultan-

sultan. Di Pulau Pinang dan Melaka yang tidak mempunyai sultan, Pesuruhjaya

Residen akan menjadi ketua pentadbiran. Beliau diberi banyak kuasa dan hanya

bertanggungjawab kepada Gabenor. Ini sekaligus menunjukan kedaulatan British

di Tanah Melayu. Di mana pihak British bertindak mengawal semua perkara

mengenai Tanah Melayu. Dan mereka lebih berkuasa berbanding sebelum

pendudukan Jepun.

Skim Malayan Union juga mencadangkan undang-undang baru yang

memberikan kewarganegaraan kepada semua orang yang dilahirkan di Tanah

Melayu dan Singapura, serta pendatang yang tinggal di sana selama sekurang-

kurang 10 tahun daripada 15 tahun sebelum 15 Februari 1942. Semua

warganegara Malayan Union yang baru itu akan mempunyai hak-hak yang sama,

termasuk penerimaan masuk untuk perkhidmatan awam. Akhir sekali,

kewarganegaran Tanah Melayu diberikan kepada semua tanpa diskriminasi kaum

dan kepercayaan atau pun turut dikenali sebagai 'jus soli'.9

8 Malayan Union Aplikasi atas talian di http://www.tuitionplaza.com/bb/forum_posts.asp?TID=4755&PN=1

9 http//ms.Wikipedia.org/wiki/Malayan_union

TH10203 Sejarah Malaysia 8

4.0 Perlembagaan Malayan Union

Rancangan Malayan Union dibincangkan secara serius pada peringkat

kabinet oleh kerajaan Parti Buruh pada bulan Julai 1945. Rancangan kerajaan

oleh diumumkan pada Oktober 1945 dan isi kandungannya dikeluarkan dalam

warta kerajaan “Kertas Putih 6724” bertarikh 22 Januari 1946. Menurut

perlembagaan Malayan Union Negeri-Negeri Melayu, Pulau Pinang dan Melaka

akan disatukan di bawah satu pentadbiran. British berpendapat kesatuan perlu

kerana sebelum ini tiap-tiap dan sukar untuk menyeragamkannya. Walaupun

pemerintahan dipusatkan kerajaan negeri akan diberi kuasa menguruskan hal-

ehwal tempatan dengan persetujuan pusat. Ketua pentadbiran kerajaan kesatuan

ialah gabenor dengan dibantu oleh Majlis Eksekutif dan perundangan. Majlis

Eksekutif terdiri daripada lima orang ahli iaitu Ketua Setiausaha, Peguam Negara,

Setiausaha Kewangan dan dua orang lagi ahli yang akan ditentukan oleh

gabenor. Majlis ini juga dianggotainya oleh lima orang ahli tidak rasmi.

Majlis perundangan mengandungi dua puluh satu orang ahli tidak rasmi

dan ahli tidak lebih daripada dua puluh satu orang. Dengan ini ahli tidak rasmi

akan mempunyai majoriti dalam dewan. Ahli-ahli tidak rasmi akan dilantik

mewakili tiga kumpulan kaum wanita- 1) Melayu, 2) Cina, 3) Eropah, India,

Eurasian dan sebagainya. Setiap komponen akan diwakili oleh tujuh orang ahli.

Negeri-negeri pula mempunyai Majlis Penasihat yang diketuai oleh sultan.

Baginda akan melantik ahli-ahli Majlis tetapi mesti mendapat pengesahan

gabenor. Majlis ini akan menasihatkan sultan dalam semua perkara berhubung

dengan agama Islam dan adat istiadat Melayu. Bagaimanapun hal ini perlu

dirujuk kepada Pesuruhjaya Residen dan mendapat persetujuan residen.

Majlis Penasihat Pusat yang dipengerusikan oleh gabenor dan dianggotai

oleh sultan-sultan akan membincangkan lebih lanjut tentang hal-ehwal agama

Islam dan adat istiadat Melayu. Jelas gabenor mempunyai kuasa yang selama ini

menjadi hak istimewa raja-raja. Tanah Melayu mungkin akan diberi kemerdekaan

dan Malayan Union dianggap langkah pertama ke arah itu.10 Kemerdekaan tidak

akan diberi selagi kaum-kaum tidak bersatu. Bagi menjaga kepentingan imigran,

pemberian kerakyatan dilonggarkan kepada semua bangsa manakala hak

istimewa orang Melayu ditarik balik. Kewarganegaraan akan diberi atas nama

Malayan Union. Mereka yang layak mendapat kerakyatan.

10 Khong Kim Hoong, Merdeka, British Rule and the Struggle For Indepence in Malaya, 1984, hlm. 37.

TH10203 Sejarah Malaysia 9

1) Mereka yang dilahirkan di Tanah Melayu dan Singapura

2) Mereka yang menetap selama sepuluh tahun daripada lima belas tahun

yang lalu

3) Mereka yang menetap di Tanah Melayu atau Singapura selama lima tahun.

4) Rakyat British boleh mendapat kerakyatan Malayan Union tanpa hilang

kerakyatan British

5) Mereka yang mengangkat sumpah taat setia kepada Malayan Union.

5.0 Syarat-syarat Malayan Union

Perlembagaan Malayan Union menukar taraf negeri-negeri Melayu

daripada negeri-negeri yang bernaung menjadi tanah jajahan British. Sebagai

tanah jajahan, Britian akan berkuasa penuh di seluruh Tanah Melayu. Menerusi

Malayan Union, Britian telah menghapuskan kedaulatan sultan-sultan Melayu.

Britian telah mengambil alih kuasa sultan-sultan Melayu apabila Sir Harold

MacMichael, seorang wakil khas kerajaan British, telah Berjaya mendapatkan

tandatangan sultan-sultan untuk menyerahkan kedaulatan mereka kepada

Britian. MacMichael telah datang ke Tanah Melayu pada bulan Oktober 1945.

Sebenarnya cara beliau mendapatkan tandatangan sultan-sultan ini boleh

dipersoalkan kerana ada sultan yang diugut, misalnya Sultan Kedah. Selain itu,

ada pula perjanjian menyerahkan kuasa yang ditandatangani oleh sultan-sultan

ini yang tidak sah dari segi perlembagaan negeri. Perlembagaan negeri Johor

pada masa itu dari segi perlembagaan negeri. Perlembagaan negeri Johor pada

masa itu misalnya, tidak membenarkan sultan dengan cara bersendirian,

menyerahkan negeri Johor kepada mana-mana kuasa luar. Fasal 15 dalam

Undang-undang Tubuh Kerajaan Johor menyatakan:

“Raja itu tiada sekali-kali boleh menyerahkan atau berbuat sebarang perjanjian

atau ikhtiar hendak menyerahkan akan negeri atau sesuatu bahagian daripada

negeri dan kerajaan Johor itu kepada sebarang kerajaan atau kuasa bangsa

Eropah atau sebarang lain kerajaan atau bangsa….”

TH10203 Sejarah Malaysia 10

Mengikut Perlembagaan Malayan Union, semua negeri Melayu termasuk

Pulau Pinang dan Melaka disatukan di bawah satu pemerintahan pusat.

Singapura tidak dimasukkan. Malayan Union diperintah oleh seorang Gabenor

British yang berkuasa penuh. Sultan-sultan cuma jadi raja kehormat sahaja.

Majlis yang membincangkan hal agama Islam dalam Malayan Union dianggotai

oleh sultan-sultan tetapi Gabenor yang menjadi pengerusinya. Keadaan inii

adalah ganjil kerana seorang yang beragama Kristian menjadi pengerusi majlis

yang mengendalikan hal agama Islam. Perlembagaan Malayan Union cuba

memberi hak kerakyatan kepada golongan bukan Melayu menerusi prinsip Jus

Soli. Ini bermakna jika seseorang itu dilahirkan di Tanah Melayu selepas Malayan

Union ditubuhkan, maka ia berhak menerima hak kerakyatan dengan senang.

Perlembagaan Malayan Union juga memerlukan penubuhan sebuah Majlis

Penasihat Pusat. Ahli Majlis Penasihat Pusat ini dilantik oleh cadangan untuk

mendapatkan ahli Majlis menerusi pilihanraya, biarpun sebahagian kecil

daripadanya. Tiap-tiap negeri dalam Malayan Union mempunyai mempunyai

seorang Pesuruhjaya Residen yang menjadi ketua pentadbir di peringkat negeri.

Beliau mentadbir secara langsung dan tidak lagi menjadi penasihat kepada

sultan seperti sebelum Perang Dunia Kedua dahulu.11

6.0 SUMBANGAN MALAYAN UNION KE ATAS PERKEMBANGAN SEMANGAT

KEBANGSAAN RAKYAT

6.1 Penubuhan Kongres Melayu Se-Malaya

Oleh kerana tindakan British itu terlalu menghinakan bangsa dan tanahair

mereka, maka orang Melayu tidak dapat lagi menahan sabar dan membiarkan

diri tertindas dan kedaulatan bangsa ternoda. Mereka bangkit dan mengorak

langkah untuk menghapuskan penghinaan dan pencabulan yang dilakukan ke

atasnya. Sungguhpun orang Melayu menentang Malayan Union dengan hebat

tetapi usaha mereka tidak padu. Beberapa pandangan yang telah dikemukakan

dalam akhbar supaya orang Melayu bersatu menentang Malayan Union supaya

11 Zainal Abidin Abdul Wahid et.al.1996.. Malaysia Warisan dan Perkembangan .Dewan Bahasa dan Pustaka. Kuala Lumpur.hlm 276-278

TH10203 Sejarah Malaysia 11

lebih berkesan. Jadi, pada 1 Mac 1946, satu persidangan pertubuhan Melayu

telah diadakan di Kuala Lumpur untuk menyatupadukan tenaga orang Melayu.

Persidangan pertubuhan Melayu yang diadakan di Kelab Sultan Sulaiman,

Kampung Baru, dari 1 hingga 4 Mac 1946 ialah satu kempen hebat bangsa

Melayu menentang penjajahan. 12

Persidangan itu dihadiri oleh 41 buah pertubuhan Melayu termasuk juga

Persatuan Orang Melayu. Antara persatuan yang telah menghantar wakil ialah

Pergerakan Melayu Semenanjung Johor, Kesatuan Melayu Kedah, Persatuan

Melayu Kelantan, Kesatuan Melayu Melaka, Persatuan Melayu Negeri Sembilan,

Persatuan Melayu Pahang, Kesatuan Melayu Pulau Pinang, Perikatan Melayu

Perak, Persetiaan Muslim Teluk Anson, Pergerakan Kebangsaan Melayu Selangor,

Kesatuan Melayu Singapura, Persatuan Melayu Terengganu dan Parti Kebagsaan

Melayu Malaya. Wakil-wakil yang hadir telah bersetuju menggabungkan

pertubuhan Melayu ini. Dato’ Onn bin Jaafar telah dilantik menjadi pengerusinya.

Kongres berpendapat bahawa langkah kerajaan British hendak

memaksakan Malayan Union di Tanah Melayu adalah bertentangan dengan

prinsip demokrasi kerana orang Melayu tidak bersetuju menerimanya. Malah cara

kerajaan British mendapatkan tandatangan beberapa orang sultan juga

dipersoalkan kesahihannya. Kongres juga merasakan tindakan kerajaan British

hendak menubuhkan Malayan Union itu sebagai tidak adil. Orang Melayu

merasakan bahawa kerajaan British selepas Perang Dunia Kedua sepatutnya

datang meminta maaf kepada penduduk Tanah Melayu kerana ia telah tidak

bersungguh-sungguh mempertahankan Tanah Melayu apabila diserang oleh

Jepun. Sebaliknya, pihak British mencabul kedaulatan raja-raja Melayu dan

menodai hak politik orang Melayu. Oleh itu, kongres meminta kerajaan British

menarik balik rancangan Malayan Union dan mengekalkan Tanah Melayu kepada

keadaan sebelumnya.

Sungguhpun Kongres Melayu Se-Malaya telah menyatakan tentangannya

terhadap rancangan Malayan Union tetapi pihak British tidak begitu

mempedulikannya. Dalam satu perbincangan di Dewan Rakyat British pada 8

Mac 1946, kerajaan British telah menyatakan keazamannya hendak

melaksanakan Malayan Union pada 1 April 1946, tetapi, fasal yang berkenaan

dengan hak kerakyatan telah digantung buat sementara. Apabila orang Melayu

12 Ibid. Hlm. 279.

TH10203 Sejarah Malaysia 12

mendengar tujuan British hendak mengisytiharkan Malayan Union pada 1 April

1946, Kongres Melayu Se-Malaya telah mengambil keputusan untuk mengadakan

mesyuarat tergempar pada 29 dan 30 Mac 1946 di Kuala Lumpur. Kongres telah

mengambil keputusan:

Bersatu padu menentang Malayan Union

Memulaukan upacara berhubung dengan penubuhan Malayan Union

Memulaukan sebarang upacara berhubung dengan pelantikan Gabenor

Malayan Union.

Ahli Majlis Mesyuarat Negeri hendaklah memulaukan majlis tersebut dan

menarik diri dari sebarang perlantikan jawatan kuasa

Berkabung selama tujuh hari sebagai tanda bantahan terhadap Malayan

Union dengan melilitkan kain putih pada songkok

Walau bagaimanapun, Kerajaan Inggeris tidak menghiraukan bantahan

orang-orang Melayu. Malayan Union tetap diisytiharkan pada 1 April 1946 dan Sir

Edward Gent telah dilantik sebagai Gabenor pertama Gagasan Malayan Union.

Sultan-sultan, ahli Majlis Mesyuarat Negeri dan ahli Majlis Mesyuarat Persekutuan

tidak menghadiri upacara tersebut. Orang-orang Melayu seolah-oleh berkabung

dengan melilitkan kain putih di songkok sebagai simbol kematian selama tujuh

hari. Tindakan Kongres Melayu SeMalaya ini agak mengagumkan. Tentangan

orang Melayu terhadap Malayan Union tambah berkesan. Britian tidak menjangka

kesedaran politik orang Melayu begitu hebat sehingga mereka boleh bersatu

padu secara menyeluruh, bukan sahaja di kalangan rakyat tetapi termasuk juga

sultan-sultan.13

Kesimpulannya, semangat pewira yang tercetus dalam Kongres

Kebangsaan Melayu Se- Malaya itu telah menjiwai perjuangan umat Melayu, dan

mereka bertambah-tambah sedar bahawa jika mereka berjuang terus

mengembalikan hak-hak kedaulatan bangsa, maka akan hilanglah pusaka

bangsa dan padah yang akan menimpa pada masa hadapan lebih buruk dari

sekarang. Penubuhan Kongres Melayu Semalaya telah menjadi pencetus kepada

kebangkitan semangat nasionalisme kepada rakyat pada masa itu. Hal ini adalah

disebabkan kerana melalui penubuhan ini, orang Melayu telah bersatu dan

menentang Malaya Union secara hebat walaupun tidak padu.

13 Zainal Abidin Abdul Wahid, Malaysia Warisan Dan Perkembangan, Edisi Kedua, Dewan Bahasa Dan Pustaka, Kuala Lumpur. Hlm. 195.

TH10203 Sejarah Malaysia 13

6.2 Lahirnya UMNO (United Malaya National Organisation)

UMNO atau Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu telah ditubuhkan

pada 11 Mei 1946 hasil daripada kesedaran politik orang Melayu menentang

pengenalan Malayan Union sejak Disember 1945. Melalui kebimbangan mereka

akan kehilangan negeri, bangsa dan kebudayaan mereka, penyatuan orang

Melayu menjadi begitu jelas dan bermakna sekali. Ia bolehlah dianggap sebagai

satu kemuncak nasionalisme Melayu itu sendiri.14 Ketika ditubuhkan, UMNO

menerima semua orang Melayu daripada pelbagai ideologi dan fahaman untuk

sama-sama berjuang di bawah satu slogan “Hidup Melayu”. Tetapi sebelum 11

Mei 1946, orang Melayu sudah mempunyai parti atau persatuan yang berselerak

di seluruh Tanah Melayu dan tidak bersatu akibat dasar pecah perintah pihak

British.

Pertubuhan Melayu Perak, Selangor, Johor, Kedah, Seberkas, API, Insaf,

Perkemam, KMM (yang diharamkan oleh pihak Inggeris sebelum Jepun

menduduki Tanah Melayu) dan berbagai-bagai lagi persatuan yang bersifat

kenegerian atau kesukuan seperti Persatuan Anak Jawa, Anak Kalimantan,

Sumatera dan sebagainya telah bertekad meleburkan identiti sempit mereka

masing-masing dan seterusnya menyamakan identiti di bawah satu parti politik

yang sama, iaitu duduk sama rendah dan berdiri sama tinggi di bawah payung

UMNO.15 UMNO merupakan sebuah parti yang merangkumi beberapa persatuan

dan pertubuhan dari negeri-negeri di Tanah Melayu yang telah bergabung untuk

menentang Malayan Union. Dato’ Onn Jaafar merupakan presiden UMNO yang

pertama.

Menurut Mohd. Isa Othman, UMNO tidak muncul sebagai sebuah

pertubuhan yang inginkan kemerdekaan. Ini adalah berdasarkan ucapan wakil-

wakil persatuan negeri-negeri Melayu di mana tidak seorang pun yang menuntut

kemerdekaan daripada pihak British. Mereka cuma melaungkan perasaan kesal

terhadap perubahan dasar British yang akan menggabungkan negeri-negeri

Melayu dan juga memberi taraf kerakyatan kepada beribu-ribu kaum pendatang

yang tidak ada sebarang kaitan dengan Tanah Melayu. Bagi mereka, pihak British

telah mengkhianati bangsa Melayu dengan memperkenalkan Malayan Union dan

mereka telah mencadangkan cara untuk memperbaiki semula antara orang-

14 Ramlah Adam, Kemelut Politik Semenanjung Tanah Melayu, Universiti Malaya, Kuala Lumpur, 1998, hlm. 1.15 Ahmad Atory Husain, Dimensi Politik Melayu 1980 – 1990 : Antara Kepentingan dan Wawasan Bangsa, Dewan Bahasa dan Pustaka, Kuala Lumpur, 1993, hlm. 1.

TH10203 Sejarah Malaysia 14

orang Melayu dengan pihak British ialah dengan mengembalikan semula

keadaan politik seperti sebelum tahun 1941. Namun cadangan ini tidak dapat

diterima oleh British. Wakil-wakil Melayu pada masa itu dengan terus terang

menjelaskan bahawa mereka tidak menginginkan kemerdekaan tetapi hanya

naungan daripada pihak British agar kedudukan bangsa Melayu tidak terancam.16

Dato’ Onn juga ada menyatakan alasan mengenai UMNO yang menolak

kemerdekaan penuh ke atas Tanah Malayu kerana bagi beliau, orang Melayu

belum cukup terlatih untuk mentadbir negara yang merdeka. Kata beliau:

“Saya ada mendengar beberapa pihak berkehendakkan kemerdekaan

penuh, atas tuntutan itu hendaklah kita tunjukkan kebolehan kita supaya barang

yang sudah kita pegang itu tidak terlepas daripada tangan kita… saya bertanya

seorang daripadanya bagaimana caranya merdeka. Saya yang akan jalankan

pemerintahan itu. Adakah cukup dengan seorang yang dipertua sahaja?

Bagaimana menterinya, sudahkah disusunkan? Adakah orang-orang Melayu itu

sudah cukup layak menjadi Menteri Besar dan menteri-menteri keamanan,

pelajaran, keselamatan dan sebagainya?... Bagaimana hendak menjalankan

kerajaan jika kita sendiri tiada orang?”17

Ketika UMNO di ambang permulaan perjuangannya, masyarakat Melayu

hidup dalam keadaan miskin, daif dan serba kekurangan. Ahli UMNO ketika itu

hanya berbekalkan semangat waja dan tidak mempunyai sebarang kepentingan

seperti jawatan, pangkat dan harta kekayaan. Apa yang mereka miliki hanyalah

cita-cita untuk menghalau penjajah dari Tanah Melayu. Pada peringkat awal juga,

mereka hanya menggunakan pendekatan yang sederhana dan tidak bercorak

radikal. Antara kejayaan UMNO selain menumbangkan Malayan Union ialah

mewujudkan Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu yang merdeka dan

berjaya memulihkan kedaulatan raja-raja Melayu. UMNO telah mendapat

kerjasama daripada raja-raja Melayu dalam pemulauan perlantikan Edward Gent

sebagai Gabenor Malayan Union pada 1 April 1946. UMNO juga mendapat

kerjasama orang-orang Melayu dengan melakukan perkabungan selama 7 hari

dan memakai songkok putih yang berlilit kain hitam sebagai tanda kematian hak 16 Mohd. Isa Othman, Sejarah Malaysia (1800 – 1963), Utusan Publication & Distributors Sdn. Bhd., Selangor, 2002, hlm. 328.17 Ramlah Adam, Kemelut Politik Semenanjung Tanah Melayu, Universiti Malaya, Kuala Lumpur, 1998, hlm. 18.

TH10203 Sejarah Malaysia 15

mereka.18 Akhirnya, UMNO berjaya membuatkan pihak berkuasa Malayan Union

untuk berunding. Oleh itu, mulai Mei 1946 pihak British mula berbincang dengan

raja-raja Melayu dan UMNO.

Penubuhan UMNO telah mendapat sokongan daripada bekas pegawai

British seperti R.O. Winsted dan Frank Swettenham. Selain dari itu, anggota parti

Konservatif Britain yang mengecam bahawa Malayan Union merupakan satu

tindakan yang akan memusnahkan orang Melayu. Mereka turut meminta agar

pihak British mengkaji bantahan orang-orang Melayu secara dekat. Penentangan

UMNO terhadap Malayan Union turut menarik perhatian raja-raja Melayu pada

akhirnya. Raja-raja Melayu mula sedar kesilapan mereka menyerahkan semua

kuasa pentadbiran dan kedaulatan dalam perjanjian MacMicheal.19

Di sini dapat kita lihat bahawa penubuhan UMNO adalah satu aspek

penting dalam membangkitkan semangat kebangsaan dalam kalangan rakyat

pada masa itu kerana melalui UMNO, semua orang Melayu walaupun berbeza

ideologi dan fahaman telah bersatu dan bangkit menentang Malayan Union yang

dilihat menghapuskan hak istimewa orang Melayu dan kedaulatan Raja-raja

Melayu. Melalui perpaduan orang Melayu dalam UMNO ini telah berjaya

membuatkan pihak British untuk berunding dengan Raja-raja Melayu dan UMNO

bagi membincangkan semula mengenai perlembagaan Malayan Union ini. UMNO

juga dilihat menjadi titik tolak dalam tertubuhnya Perlembagaan Persekutuan

Tanah Melayu 1948 yang menyediakan Tanah Melayu ke arah berkerajaan

sendiri.

6.3 Tertubuhnya Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1948

Penentangan orang Melayu bagi menggantikan Malayan Union di bawah

pimpinan Dato’ Onn Jaafar telah menghasilkan sebuah jawatankuasa kerja yang

terdiri daripada raja-raja Melayu, wakil kerajaan British dan UMNO. Di mana

jawatankuasa ini telah berjaya merangka sebuah perlembagaan baru bagi

mengantikan Malayan Union. Perlembagaan ini di kenali sebagai Perlembagaan

Persekutuan Tanah Melayu yang melibatkan 9 buah negeri dan Negeri-Negeri

18 Ramlah Adam, Kemelut Politik Semenanjung Tanah Melayu, Universiti Malaya, Kuala Lumpur, 1998, hlm. 8.19 Ibid, hlm. 11.

TH10203 Sejarah Malaysia 16

Selat, iaitu Melaka, Pulau Pinang dan Singapura. Tetapi Singapura kekal sebagai

tanah jajahan Inggeris yang berasingan.20

Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu telah memberikan beberapa

kesan di mana raja-raja Melayu telah diberikan semula hak-hak utama, kuasa

dan bidang kuasa ke atas negeri mereka masing-masing seperti sebelumnya. Ini

bermakna kedaulatan raja Melayu telah dikembalikan semula. Sultan telah

menjadi raja yang berdaulat di negeri masing-masing tetapi tetap di bawah

lindungan British. Sungguh pun British gagal menjadikan Semenanjung Tanah

Melayu sebagai sebuah tanah jajahan, namun ia berjaya menyatukan 9 buah

negeri Melayu dan 2 buah Negeri Selat di bawah satu pentadbiran. Oleh itu, di

Tanah Melayu sudah tidak wujud lagi Negeri-Negeri Melayu Bersekutu, Negeri-

Negeri Melayu Tidak Bersekutu dan Negeri-Negeri Selat.21 Buat pertama kalinya,

dalam Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu telah memulakan satu undang-

undang kerakyatan meliputi seluruh negara dan membolehkan penduduk bukan

bumiputera menjadi warganegara Tanah Melayu. Sungguhpun kelayakan yang

dikehendaki untuk menjadi warganegara adalah terhad, tetapi dasar kelayakan

mereka itu telah terbentuk.22

Langkah menubuhkan negeri persekutuan itu bolehlah dikatakan bahawa

ia lebih daripada langkah bertolak ansur dalam pertikaian politik Tanah Melayu.

Dengan peruntukan seperti itu, Persekutuan yang dibentuk dalam Perjanjian

Persekutuan 1948, telah membentuk satu konsep negara bangsa Tanah Melayu

yang tidak lagi bersifat tradisional Melayu sepenuhnya. Perlembagaan

Persekutuan 1948 telah membentuk satu bentuk kerakyatan baru yang selama

ini tidak terdapat dalam tradisi kerakyatan Negeri-Negeri Melayu iaitu

penerimaan orang dagang sebagai rakyat Tanah Melayu. Mengikut Fasal 25,

Kerakyatan Persekutuan, anak-anak yang belum cukup umur boleh menjadi

rakyat dengan syarat-syarat yang ditetapkan.

(a) Iaitu sama ada

(i) Ia telah dilahirkan dalam mana-mana negeri dalam persekutuan dan

telah tinggal dalam satu atau lebih negeri-negeri itu selama 8 tahun

daripada tempoh 12 tahun.

20 Mohd Idris Saleh, Che Su Mustaffa dan Fauziah Shaffie, Sejarah Pembangunan Bangsa dan Negara, Utusan Publication and Distributors Sdn. Bhd., Kuala Lumpur,1994, hlm. 8721 Ibid, hlm. 91.22 Ibid.hlm. 91.

TH10203 Sejarah Malaysia 17

(ii) Telah tinggal selama 15 tahun daripada 20 tahun daripada tarikh

permohonannya.

(b) Berkelakuan baik

(c) Mempunyai pengetahuan atau fasih dalam berbahasa Melayu atau Bahasa

Inggeris.

(d) Telah membuat pengakuan untuk tinggal menetap

(e) Jika permohonannya diluluskan, mesti angkat sumpah kerakyatan. 23

Dengan ini, Persekutuan yang dibentuk oleh Persekutuan 1948 telah

membentuk satu konsep negara bangsa Tanah Melayu yang moden dan tidak

lagi bersifat tradisional Melayu sepenuhnya. Dengan itu, bermulalah era

pembentukan satu negara bangsa Tanah Melayu yang moden yang

menggabungkan unsur tradisional dan baru bagi melahirkan satu negara Tanah

Melayu yang baru. Dengan meletakkan asas konsep kerakyatan kebangsaan dan

termeterainya konsep raja berperlembagaan, maka sistem birokrasi moden

dengan meletakkan Menteri Besar sebagai wakil eksekutif pentadbiran negeri-

negeri Melayu dengan mengetuai Majlis Mesyuarat dan Eksekutif Negeri, kuasa

autonomi yang tertentu bagi negeri dan Persekutuan, peranan dan fungsi Majlis

Raja-raja yang jelas dan bertulis, serta perlembagaan negeri bagi tiap-tiap

negeri, Persekutuan Tanah Melayu yang terbentuk pada tahun 1948 itu telah

menjadi asas negara moden Malaysia.24

Persekutuan Tanah Melayu telah membangkitkan semangat kebangsaan

dalam kalangan rakyat pada masa itu untuk memerdekakan tanah air daripada

penjajah yang selama ini hanya menindas dan mengeksploitasikan sumber

ekonomi untuk mengaut keuntungan bagi kepentingan mereka sahaja.

Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu juga telah membangkitkan kesedaran

dalam kalangan rakyat agar mereka yakin untuk memerintah negara sendiri

melalui pemilihan sistem pemerintahan dan pentadbiran yang bercorak

demokrasi.

6.4 Hubungan Kaum

23 Ramlah Adam, Kemelut Politik Semenanjung Tanah Melayu, Universiti Malaya, Kuala Lumpur, 1998, hlm. 217.24 Ibid, hlm. 218.

TH10203 Sejarah Malaysia 18

Sebelum Perang Dunia Kedua, hubungan antara kaum terpisah oleh faktor

ekonomi, tempat tinggal dan sistem pendidikan. Kehidupan, pekerjaan dan

sistem persekolahan yang berbeza tidak memungkinkan kaum Melayu, Cina dan

India dapat berintegrasi antara antara satu sama lain. Rata-rata mereka hidup

berkelompok dalam kumpulan mereka. Semasa pendudukan Jepun, pentadbiran

Jepun telah menggariskan pembahagian yang jelas iaitu layanan yang agak baik

kepada orang-orang Melayu dan orang India. Tetapi, orang Cina dilayan dengan

buruk kerana orang Cina telah memberikan sokongan dan bantuan kepada China

dalam perang menentang pencerobohan Jepun ke atas China pada tahun 1937.

Pihak Jepun mengamalkan dasar perkauman untuk memenangi sokongan

daripada sebahagian penduduk tempatan. Mereka telah memainkan peranan

dalam membangkitkan perasaan perkauman antara orang Melayu dan Cina.25

Hubungan antara kaum di Tanah Melayu dirumitkan lagi dengan

pengenalan rancangan Malayan Union pada 1 April 1946. Rancangan itu diterima

dan disambut baik oleh kebanyakan orang Cina dan India kerana menjanjikan

persamaan taraf dengan orang Melayu. Sebaliknya, rancangan itu mendapat

bantahan hebat daripada orang Melayu. Antara sebabnya ialah hak

kewarganegaraan yang longgar kepada kaum bukan Melayu dan dilihat boleh

menjejaskan kedudukan serta hak istimewa mereka.26 Syor mengenai

kewarganegaraan adalah longgar dan menyatakan bahawa sesiapa yang

dilahirkan di Tanah Melayu dan Singapura boleh memperolehi hak kerakyatan

Malayan Union.

Peruntukan hak kewarganegaraan Malayan Union telah memperhebatkan

lagi perasaan perkauman yang sedang meluap-luap ekoran pendudukan Jepun

dan kebangkitan MPAJA. Pada pandangan orang Melayu, syarat kewarganegaraan

Malayan Union akan menjejaskan hak dan kepentingan politik mereka sebagai

penduduk asal Tanah Melayu. Mereka bimbang akan menjadi masyarakat

minoriti dan melihatnya sebagai satu penjajahan ke atas Tanah Melayu. Tetapi

sebaliknya pula berlaku apabila rata-rata orang bukan Melayu terutamanya orang

Cina menyambut baik rancangan Malayan Union kerana mereka diakui sebagai

warganegara dengan kedudukan yang sama rata dengan orang Melayu.

25 Ho Hui Ling, Darurat 1948 – 1960 : Keadaan Sosial di Tanah Melayu, Universiti Malaya, Kuala Lumpur, 2004, hlm. 128.26Ho Hui Ling, Darurat 1948 – 1960 : Keadaan Sosial di Tanah Melayu, Universiti Malaya, Kuala Lumpur, 2004, hlm. 130.

TH10203 Sejarah Malaysia 19

Orang Melayu menentang Malayan Union dan menimbulkan perasaan tidak

senang terhadap orang bukan Melayu. Usul baru ini juga jelas menunjukkan

suatu percubaan politik British untuk menguasai Tanah Melayu. Ia mengandungi

langkah ke arah pemerintahan secara langsung oleh British dan peruntukan hak

kewarganegaraan ini dilihat sebagai usaha memperbaiki kedudukan politik orang

bukan Melayu.27

Malayan Union telah menjejaskan hubungan kaum di antara Melayu, Cina

dan India pada mulanya. Tetapi harus dingat juga bahawa Malayan Union

diwujudkan adalah untuk membolehkan orang Cina dan India yang ramai

bilangannya memasuki kehidupan politik Tanah Melayu supaya tumbuh perasaan

dan semangat ”Malaya”28 di hati penduduk bukan Melayu, dan akan jadilah

mereka itu rakyat Tanah Malaya yang mempunyai taat setia yang tidak berbelah

bagi terhadap Malaya. Seterusnya hubungan antara kaum telah menjadi baik

setelah Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu didrafkan. Oleh itu, kesan

penubuhan Malayan Union dilihat menjadi pencetus semangat kebangsaan

dalam kalangan rakyat pada masa itu tanpa mengira bangsa dan agama serta

bersama-sama berjuang untuk mencapai kemerdekaan.

6.5 Kedudukan Raja-raja Melayu

Malayan Union telah mengakibatkan kekuasaan dan kedaulatan raja-raja

Melayu dihapuskan oleh British. Raja-raja Melayu tidak lagi mempunyai peranan

sebagai ketua kerajaan negeri masing-masing dan pengaruh mereka hanya

dihadkan dalam hal ehwal agama Islam dan adat istiadat orang-orang Melayu.

Akhbar Majlis telah mentafsirkan kedudukan raja-raja sebagai mufti dalam negeri

mereka dan dalam urusan hal ehwal agama Islam pun kuasa mereka terletak di

bawah kawalan Gabenor Malayan Union.29 Kerajaan British mempunyai kuasa

penuh untuk melaksanakan apa jua dasar di Tanah Melayu dan ini telah

mengakibatkan kedaulatan negeri-negeri Melayu yang terletak di tangan raja-

raja Melayu berpindah ke tangan pihak British.

Tindakan pihak British dalam usaha untuk melaksanakan rancangan

Malayan Union telah dipersoalkan oleh orang-orang Melayu kerana cara yang

digunakan untuk memperoleh tandatangan raja-raja Melayu dalam persetujuan

27 Ibid, hlm. 131.28 Anwar Abdullah, Biografi Dato’ Onn, Hidup melayu, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi, 2005, hlm. 16329 Mohd. Isa Othman, Sejarah Malaysia (1800 – 1963), Utusan Publication & Distributors Sdn. Bhd., Selangor, 2002, hlm. 325.

TH10203 Sejarah Malaysia 20

rancangan tersebut telah membuktikan bahawa pihak British tidak jujur. Sultan

atau raja-raja diugut dan tidak diberi peluang untuk berunding dengan rakyat

untuk membuat keputusan yang begitu penting dan mempunyai kesan yang

serius terhadap masa depan orang Melayu. Oleh sebab itulah orang-orang

Melayu bangun dan membantah tindakan raja-raja mereka yang menyerahkan

negeri-negeri Melayu kepada pihak British.

Akibatnya, raja-raja Melayu dianggap mengkhianati rakyat mereka sendiri

dan orang-orang Melayu tidak lagi percaya dan berharap kepada kerajaan British.

Bagi mereka, rancangan Malayan Union akan mengubah rupa bentuk negeri-

negeri Melayu serta ciri-ciri kemelayuan akan hilang sama sekali dan akan

digantikan dengan ciri-ciri yang disebut sebagai “Malayan”. Raja-raja Melayu dan

pihak British telah menghadapi tekanan yang serius daripada orang Melayu.

Mohd. Isa Othman mengatakan bahawa buat pertama kalinya dalam sejarah

orang Melayu, raja-raja hampir dipulaukan oleh rakyat mereka sendiri.30

Berdasarkan daripada rencana-rencana yang diterbitkan dalam akhbar

Melayu seperti Majlis, Warta Negara dan Utusan Melayu, raja-raja dikritik kerana

telah menggadai hak rakyat mereka kepada pihak British untuk kepentingan

kedudukan masing-masing. Berdasarkan kepada rencana-rencana tulisan Ayub

Abdullah yang diterbitkan dalam akhbar Majlis pada 4, 5 dan 6 Januari 1946,

membuktikan bahawa orang Melayu tidak lagi dikongkong oleh sikap feudal dan

taat setia tanpa soal.

Menurut Ayub Abdullah, raja-raja Melayu diingatkan bahawa mereka tidak

boleh bertindak untuk satu pihak bagi membuat sesuatu keputusan yang akan

melibatkan rakyat dan negeri tanpa mendapat persetujuan daripada rakyat

terlebih dahulu. Sultan mesti akur kepada kehendak rakyat kerana bukan raja

sahaja yang berdaulat, tetapi daulat rakyat jauh lebih tinggi daripada daulat

raja.31 Peristiwa daripada Malayan Union telah menunjukkan dengan jelas bahawa

orang-orang Melayu telah menghadapi perubahan dari segi ideologi politik di

mana raja-raja tidak lagi dianggap sebagai kuasa monopoli dalam kegiatan politik

bangsa Melayu.

Raja-raja Melayu telah menyedari bahawa mereka telah kehilangan kuasa

mutlak dan pihak British juga sedar yang raja-raja tidak dapat memujuk rakyat 30 Mohd. Isa Othman, Sejarah Malaysia (1800 – 1963), Utusan Publication & Distributors Sdn. Bhd., Selangor, 2002, hlm. 372.31 Ibid, hlm. 328.

TH10203 Sejarah Malaysia 21

mereka untuk menerima sebarang dasar yang diperkenalkan oleh British jika

ianya tidak mendapat persetujuan daripada rakyat. Misalnya sultan Johor, Sultan

Ibrahim telah dipulau oleh rakyatnya setelah didapati baginda menandatangani

persetujuan rancangan Malayan Union tanpa berbincang dengan pegawai-

pegawai kerajaannya. Walaupun imej Sultan Ibrahim dapat dipulihkan tetapi

kedudukannya sebagai seorang raja yang berkuasa penuh telah hilang sama

sekali.32 Baginda hampir digulingkan kerana telah melanggar Fasal 15, Undang-

undang Tubuh Johor 1895 yang menyatakan bahawa Sultan Johor yang

menyerahkan sebarang kawasan Johor kepada kuasa luar patut digulingkan.33

Sumbangan Malayan Union terhadap perkembangan semangat

kebangsaan di kalangan rakyat dari aspek kedudukan Raja-raja Melayu ialah

membangkitkan semangat berjuang untuk mempertahankan hak istimewa dan

kedaulatan Raja-raja Melayu. Hal ini dikuatkan lagi bagi mempertahankan

‘ketuanan Melayu’ kerana rancangan Malayan Union dilihat akan mengubah rupa

bentuk negeri-negeri Melayu serta ciri-ciri kemelayuan akan hilang sama sekali

dan akan digantikan dengan ciri-ciri yang disebut sebagai “Malayan”.

7.0 NILAI-NILAI MURNI

1) Bersatu kita teguh, bercerai kita roboh.

Nilai pertama yang boleh diterapkan melalui tajuk ini ialah bersatu kita teguh,

bercerai kita roboh. Pepatah ini bermaksud bahawa perpaduan sangat penting

dalam sesebuah masyarakat agar menjadi lebih bersatu padu bagi menjayakan

sesebuah rancangan. Nilai ini jelas dapat dilihat dalam penubuhan Kongres

Melayu SeMalaya dan penubuhan UMNO. Orang Melayu telah bersatu bagi

menentang rancangan Malayan Union dan akhirnya telah menghasilkan kejayaan

yang besar.

2) Kerjasama

Nilai kedua yang dapat kita ambil ialah nilai kerjasama. Kerjasama sangat

penting dalam sesebuah masyarakat kerana melalui kerjasama barulah

perpaduan dapat dicapai dan segala rancangan dapat dilaksanakan. Nilai ini

penting diterapkan kepada pelajar kerana setiap hari pelajar terlibat dengan

aktiviti yang memerlukan kerjasama. Sebagai contoh, pelajar melakukan

32 Isa Othman, Op. Cit, hlm. 328.33 Ramlah Adam, Kemelut Politik Semenanjung Tanah Melayu, Universiti Malaya, Kuala Lumpur, 1998, hlm. 5.

TH10203 Sejarah Malaysia 22

perbincangan kumpulan ataupun sebarang aktiviti. Oleh itu, kerjasama sangat

penting dalam sesebuah organisasi tidak kiralah sama ada organisasi sekolah,

masyarakat mahu pun negara.

3) Menghormati

Nilai ketiga yang dapat kita lihat melalui sumbangan Malayan Union ke atas

perkembangan semangat kebangsaan di kalangan rakyat ialah perasaan

menghormati. Penentangan terhadap Malayan Union bertitik tolak akibat

ketidakpuasan hati di kalangan masyarakat melayu kerana Malayan Union telah

menidakkan hak istimewa orang Melayu dan kedaulatan Raja-raja Melayu. Iktibar

yang boleh diambil akibat peristiwa ini ialah walaupun kita terdiri daripada

bangsa lain, kita harus mengakui dan menghormati ketuanan Melayu selaras

dengan peruntukkan yang telah termaktub dalam perlembagaan.

4) Saling bertolak ansur

Nilai keempat yang kita boleh belajar melalui tajuk ini ialah saling bertolak ansur

bagi menikmati faedah dan kebaikan bersama. Nilai ini sangat penting bagi

mewujudkan semangat perpaduan dan suasana harmoni di kalangan masyarakat

yang terdiri daripada pelbagai bangsa, agama dan budaya. Hal ini seiring dengan

gesaan kerajaan ke arah mewujudkan perpaduan kaum melalui kempen

1Malaysia.

8.0 KESIMPULAN

Malayan Union adalah satu titik tolak atau pencetus yang membawa

kepada tercetusnya semangat kebangsaan di kalangan rakyat di Tanah Melayu

dan seterusnya membawa kepada penubuhan Persekutuan Tanah Melayu untuk

mencapai kemerdekaan. Terdapat banyak faktor yang membawa kepada

penubuhan Malayan Union ini oleh British. Walau pun pihak British cuba

berselindung yang kononnya demi kepentingan penduduk Tanah Melayu, namun

terlihat bagaimana British menubuhkan Malayan Union ini adalah semata-mata

demi kepentingan ekonomi mereka di Tanah Melayu. Cara-cara penubuhan yang

TH10203 Sejarah Malaysia 23

tidak di persetujui oleh semua peringkat sosial masyarakat Melayu telah

membawa kepada banyak penentangan yang akhirnya berjaya mengagalkan

perlembagaan Malayan Union ini daripada di laksanakan sepenuhnya. Bagi

mengagalkan perlaksanaan Malayan Union ini, pemimpin-pemimpin Tanah

Melayu serta rakyat telah melakukan banyak bentuk penentangan yang rata-rata

penentangan ini berlaku untuk memastikan Malayan Union tidak di laksanakan.

Antara sumbangan Malayan Union ke atas perkembangan semangat kebangsaan

di kalangan rakyat pada masa itu ialah penubuhan Kongres Melayu Se-Malaya,

lahirnya UMNO (United Malaya National Organisation) dan tertubuhnya

Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1948. Sumbangan lain Malayan Union

ialah hubungan kaum serta kedudukan Raja-raja Melayu. Daripada peristiwa

Malayan Union ini, dapat di lihat kesan peristiwa Malayan Union yang telah

banyak mengubah corak dan mempengaruhi politik, budaya dan sosial Malaysia

khususnya Tanah Melayu.