BAHASA KITA

Bahasa kitakita yang tak pernah pekabahasa kitakita menolak pekabahasa kitakita menyemai leka.

Di alam Melayu iniseharusnya kita menanam pekamemecah batu teledor mindapada peta bahasa kita kian kaburlantaran tiris kuasa.

Akan kita memetik bunga pekamenjulang buah bahasa.

Gunung berbicara dalam bahasa kitarimba berbicara dalam bahasa kitalaut berbicara dalam bahasa kitaudara berbicara dalam bahasa kitaangin berbicara dalam bahasa kitapantai berbicara dalam bahasa kitapulau berbicara dalam bahasa kitaudara berbicara dalam bahasa kitaawan berbicara dalam bahasa kitaikan berbicara dalam bahasa kitahaiwan berbicara dalam bahasa kitakuman berbicara dalam bahasa kitadan selagi yang adapasti berbicara dalam bahasa kitacuma kita bersandiwaradan masih berbaju leka.

Bahasa kita di tangan kitabitara bahasa kitabukan teledor bahasa kita.

Abg. Mohd. Daud

Bahasa dan SasteraIsnin, 7 Oktober 2013A4\

Oleh Noor Ainna Abd Hamid

PENGANJURAN Pertandin-gan Forum Remaja telahdimulakan sejak tahun 1989.Program ini diadakan sebagaimenyahut seruan kerajaanagar sebutan baku digunakansepenuhnya di sekolahselaras dengan pelaksanaanKurikulum Baharu SekolahMenengah yang diwujudkanpada tahun 1988. Demimemenuhi hasrat kerajaanuntuk mewujudkan penggu-naan bahasa Melayu yangseragam terutama daripadaaspek sebutan baku dalamkalangan pelajar, makaDewan Bahasa dan Pustaka(DBP) dan KementerianPendidikan Malaysia (KPM)dengan Kerjasama KesatuanGuru-guru Melayu MalaysiaBarat (KGMMB) dan Persatu-an Linguistik Malaysia (PLM)telah menganjurkan Pertand-ingan Forum Remaja.

Antara objektif pengan-juran pertandingan ini adalahuntuk mewujudkan dan

Pasukan SMK Lutong, Miri: Johan PertandinganForum Remaja Peringkat Kebangsaan 2013

berkebolehan berhujah danmengungkapkan buah fikirandalam bahasa Melayudengan baik dan berkesan;menggalakkan penglibatansemua pelajar dalam kegia-tan ko-akademik denganbimbingan guru dalammencari idea yang bernasdan fakta yang tepat tentangtajuk yang dibincangkan;meningkatkan imej dansinergi DBP dengan pihakKementerian PendidikanMalaysia, Jabatan PendidikanNegeri, Pejabat PendidikanDaerah, sekolah-sekolahyang terlibat dan para penaja.

Pada tahun 2013 ini,Pertandingan Forum RemajaPiala TYT Yang di-PertuaNegeri Sarawak peringkatseparuh akhir diadakan pada10 Jun 2013 di Balai Budaya,Dewan Bahasa dan PustakaCawangan Sarawak. Padaperingkat separuh akhir ini,12 pasukan mewakili 11bahagian di negeri Sarawak,iaitu termasuk dua pasukanmewakili bahagian Kuching

Yang di-Pertua NegeriSarawak disempurnakan olehTYT Yang di-Pertua NegeriSarawak, Tun Datuk PatinggiAbang Haji MuhammadSalahuddin dan turut diseri-kan dengan kehadiran YangAmat Berbahagia Toh PuanDatuk Patinggi Hajah Norkiahserta YB Datuk HajahFatimah Abdullah, MenteriKebajikan, Wanita danPembangunan Keluargaselaku menteri pengiring.Pasukan dari SMK LutongMiri dinobatkan sebagai johanPertandingan Forum Remaja2013. Manakala SMK SriAman dipilih sebagai naibjohan dan Kolej Datu PatinggiAbang Haji Abdillah sebagaipemenang tempat ketiga.

Pasukan dari SMK LutongMiri ini telah mewakili negeriSarawak ke PeringkatKebangsaan yang diadakanpada 18 dan 19 September2013 bertempat di DewanBahasa dan Pustaka, KualaLumpur. Pertandinganperingkat separuh akhir

peringkat akhir dengan limapasukan lain yang mewakilinegeri Sabah, Johor, Kelan-tan, Kedah, dan Terengganu.Majlis Penyampaian Hadiahtelah disempurnakan olehYB Dato’ Jailani bin Johari,

Memagar kelapa condong, buahnya

jatuh ke ladang orang.

Maksud:

Kita berusaha, orang lain mendapat

hasilnya.

Ayat contoh:

Petani itu bagai memagar kelapa

condong, buahnya jatuh ke ladang

orang kerana pemborong yang

mendapat keuntungan lumayan tanpa

perlu bersusah payah.

Sumber : Kamus Peribahasa Daya

Peribahasa Melayu

Majlis Penyampaian Hadiah disempurnakan oleh YB Dato’ Jailani bin Johari, Timbalan Menteri Komunikasi dan Multimedia Malaysiadan diiringi oleh YBhg. Datuk Dr. Haji Awang bin Sariyan, Ketua Pengarah Dewan Bahasa dan Pustaka.

Agama Sibu manakala tahun2010 dimenangi oleh pasu-kan dari SMK PesantrenAbdul Taib Mahmud. Setelah3 tahun berlalu, sejak meraihkemenangan pada tahun2010, negeri Sarawaksentiasa berharap agar padatahun ini, iaitu bersempenadengan sambutan 50 tahunSarawak Merdeka dalamMalaysia, pasukan dari BumiKenyalang akan berolehkemenangan.

Mohamad Nor Izwan binOthman selaku guru pengir-ing pasukan dari negeriSarawak sentiasa memberi-kan semangat kepada pelajarbeliau. Ahli pasukan diang-gotai oleh Muhammad Mirzabin Sharkawi selaku pengeru-si forum, Ainie Ajiera bintiRosman, Erwiani bintiNormal, Calvin Sim Siau Xingselaku ahli forum dan Sherry-lyn Wilsonce Lahung Jokmerupakan peserta sim-panan, memperlihatkankepetahan mereka berhujahdalam mengungkapkan buahfikiran yang bernas tentangtajuk forum mereka, IndustriPelancongan Malaysia: NadiEkonomi Negara. Ahli-ahliforum ternyata berketerampi-lan dan mampu berhujahmenggunakan bahasaMelayu dengan baik danberkesan, walaupun adadalam kalangan ahli pasukanmereka ini yang berbangsaCina. Malah kekuatanpasukan ini juga dapat dilihat

menerusi kebijaksanaanpengerusinya mengendalikanforum tersebut dengansuasana yang agak santaidan menarik.

Majlis Penutupan danPenyampaian Hadiah ForumRemaja Peringkat Kebang-saan 2013 ini diserikan lagidengan ucapan alu-aluanoleh YBhg. Datuk Dr. HajiAwang bin Sariyan, KetuaPengarah Dewan Bahasadan Pustaka. Penyampaianhadiah telah disempurnakanoleh YB Dato’ Jailani binJohari, Timbalan MenteriKomunikasi dan MultimediaMalaysia. Johan Pertandin-gan Forum Remaja PeringkatKebangsaan 2013 telahdimenangi oleh pasukan darinegeri Sarawak. Merekatelah menerima hadiahberupa wang tunai sebanyakRM500.00, piala pusingansumbangan Kesatuan Guru-guru Melayu Malaysia Barat(KGMMB), sijil penyertaandan penghargaan, plak danbuku terbitan DBP setiapseorang. Keputusan inisekali gus, melunaskanimpian pasukan SMK LutongMiri untuk menghadiahkankemenangan mereka inikepada Kerajaan NegeriSarawak, Dewan Bahasa danPustaka Cawangan Sarawakdan Sekolah SMK Lutong Miribersempena dengan Sambu-tan 50 Tahun SarawakMerdeka dalam Malaysia.Setelah 3 tahun berlalu,

akhirnya pasukan dari BumiKenyalang telah membawapiala pusingan PertandinganForum Remaja.

Pemenang tempat keduadimenangi oleh pasukannegeri Kelantan denganmembawa hadiah berupawang tunai RM400.00 setiapseorang, sijil penyertaan danpenghargaan, plak dan bukuterbitan DBP. Manakalapasukan dari negeri Johormemenangi tempat ketigadan membawa pulang hadiahberupa wang tunai RM300.00setiap seorang, sijil penyer-taan dan penghargaan, plakdan buku terbitan DBP. Tigapasukan tempat menerimahadiah sagu hati, iaitu pasu-kan dari negeri Terengganu,Kedah dan Sabah. Ketiga-tiga pasukan ini mendapathadiah wang tunai RM100setiap seorang, sijil penyer-taan dan penghargaan, plakdan buku terbitan DBP.

Kemenangan pasukan dariSMK Lutong Miri Sarawaksebagai johan, dikejutkanlagi, apabila MuhammadMirza bin Sharkawi dino-batkan sebagai PengerusiTerbaik Pertandingan ForumRemaja Peringkat Kebang-saan 2013 dengan menerimahadiah berupa wang tunaiRM200.00, sijil penyertaandan penghargaan, plak danbuku terbitan DBP. Semogakejayaan cemerlang ini akanberterusan pada masahadapan.

Pasukan SMK Lutong Miri, Sarawak: Johan Pertandingan Forum Remaja Peringkat Kebangsaan 2013.

Muhammad Mirza bin Shar-kawi dinobatkan sebagai Pe-ngerusi Terbaik PertandinganForum Remaja PeringkatKebangsaan 2013.

diadakan pada 18 September2013.Enam pasukan termas-uk pasukan SMK Lutong Miriberjaya terpilih ke peringkatakhir Pertandingan ForumRemaja Peringkat Kebang-saan 2013 yang diadakanpada 19 September 2013 diAuditorium, Dewan Bahasadan Pustaka. Pasukan SMKLutong Miri bersaing di

menggalakkan penggunaanbahasa Melayu baku dalamkalangan pelajar sekolah,yang akhirnya melahirkansatu model penggunaanbahasa baku yang baik danberkesan dari segi tatabaha-sa, sebutan dan gaya;melahirkan pelajar yangberkeyakinan tinggi danberketerampilan serta

telah bertanding. Limapasukan yang layak keperingkat separuh akhir,bersaing pula di peringkatakhir pada 11 Jun 2013 diBalai Budaya, Dewan Bahasadan Pustaka CawanganSarawak.

Majlis PenyampaianHadiah Pertandingan ForumRemaja 2013, Piala TYT

Timbalan Menteri Komunikasidan Multimedia Malaysia.

Berdasarkan sejarah johanpertandingan Forum RemajaPeringkat Kebangsaan sejaktahun 1989, pasukan dariBumi Kenyalang baharu duakali merangkul gelaran johanperingkat kebangsaan, iaitupada tahun 2004 digondololeh pasukan dari SMK

Oleh Hjh. Asmiah Hj. Ajamain

Kata majmuk ialahperkataan yang dibentukdengan merangkaikanbeberapa kata dasar; bentukyang terhasil membawamakna tertentu, dieja terpisahdan bertindak sebagai satuunit, contohnya ialah bandarraya. Kehadiran katamajmuk dalam bahasaMelayu dapat berlaku tanpadisedari dan secara teran-cang. Kata majmuk yangmuncul tanpa disedaribiasanya disebabkan olehtiada perkataan yang samauntuk menerangkan danmemperkatakan sesuatukonsep yang baharu. Seba-liknya, pembentukan katamajmuk secara terancangdilakukan oleh perancangbahasa untuk proses pem-binaan bahasa bagi menam-pung kekurangan istilah.

KONSEP KATAMAJMUK

Proses pemajmukan ialahproses yang merangkaikandua kata dasar atau lebih danbentuk yang terhasil mem-bawa makna tertentu. Katamajmuk merupakan dua ataulebih kata yang digabungkandan membawa maknabaharu yang berbezadaripada maksud asal kataitu. Misalnya, kata majmukrumah asap tidak menggam-barkan makna bagi binaanuntuk tempat tinggal, tetapimerujuk kepada bangunanatau tempat khas untuk

Mari Kenali Kata Majmukmengeringkan atau men-gawet sesuatu sepertigetah, ikan, tembakau dansebagainya denganmengasapinya.

PENULISANKATA MAJMUK

Ada dua bentuk ejaan katamajmuk, iaitu ditulis secaraterpisah dan bercantum.Pada dasarnya semua katamajmuk ditulis secaraterpisah. Ada tiga jenis katamajmuk yang ditulis terpisah:

• Kata majmuk yang terdiridaripada rangkai kata bebas.

Contohnya: guru besar,tengah hari, terima kasih,kapal terbang, menteribesar, setiausaha politik.

• Kata Majmuk yangmerupakan istilah khusus.

Contohnya: garis pusat,atur cara, lut sinar, matapelajaran, kertas kerja, pitasuara, reka bentuk.

• Kata majmuk yangmembawa maksud simpulanbahasa.

Contohnya: tumbukrusuk, gulung tikar, anakemas, kaki bangku, ringantulang, makan angin.

Namun begitu, terdapatjuga kata majmuk yang ditulissecara bercantum keranapenggunaannya sudahdianggap mantap sebagaisatu perkataan. Katamajmuk yang ditulis secarabercantum ialah: antara-bangsa, beritahu, bumi-putera, jawatankuasa,kerjasama, olahraga,matahari, kakitangan,

setiausaha, sukarela,tanggungjawab, tandatan-gan, warganegara, pesu-ruhjaya dan suruhanjaya.Selain itu, kata majmuk yangditulis terpisah akan berubahmenjadi kata majmuk yangditulis secara serangkaiapabila menerima apitan.Misalnya, pengenalpastian,disatupadukan, menanda-tangani, melipatgandakan,dan dikuatkuasakan. Bagikata majmuk yang menerimaawalan atau akhiran, pe-nulisannya dilakukan secaraterpisah. Contohnya,berterima kasih, dayaserapan dan mengambilberat.

CARA MENGENALKATA MAJMUK

Kata majmuk tidak dapatmenerima sebarang penyisi-pan di antara perkataan yangmembentuk kata majmuk,contohnya:

• Tandatangan tidakdapat disisipkan kata yanguntuk membentuk tandayang tangan.

• Urus setia tidak dapatdisisipkan kata yang untukmembentuk urus yang setia.

• Kakitangan tidak dapatdisisipkan dan bagi memben-tuk kaki dan tangan.

• Tanah air tidak dapatdisisipkan dan bagi memben-tuk tanah dan air.

Selain itu, kata majmukmempunyai makna yangtertentu, yang berbezadaripada kata-kata asal yangmembentuk kata majmuk

tersebut. Misalnya:• Sapu tangan merupakan

kata majmuk keranamerujuk kepada kain segiempat dan berlainandaripada makna biasa sapudan tangan.

• Bumiputera ialah satukata tunggal yang mem-bawa makna tertentu yangterdiri daripada dua katadasar bumi dan putera.

Kebanyakan kata majmuktidak memenuhi hukumDiterangkan (D) – Menerang-kan (M). Contohnya:

Perdana menteri(M) (D)

bumiputera abu rokok(M) (D) (M) (D)

Kata-kata yang membinakata majmuk terdiri daripadakata inti + kata inti. Denganitu, hubungan antara kata-

kata yang membentuk kataitu erat sekali sehinggaantara satu kata dengan katayang lain itu tidak dapatdipisahkan. Umpamanya,guru besar merupakanjawatan pentadbir di sekolahrendah. Jika dipisahkan,makna guru dan besar akanmenjadi sama sekali laindaripada makna guru besar.

Di samping itu, unsur bagikata majmuk tidak mempun-yai hubungan makna darisegi satu kata menerangkankata yang lain. Misalnya, bagikata majmuk kakitangan,tidak ada hubungan maknabahawa tangan menerang-kan kaki atau kaki men-erangkan tangan.

Demikianlah sedikitpenjelasan tentang katamajmuk. Marilah kita cintaibahasa kebangsaan kita.Bahasa Jiwa Bangsa.