8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

1/57

PENGAKUAN

Kami akui karya ini adalah hasil kerja kami sendiri kecuali nukilan dan

ringkasan yang tiap satunya telah kami jelaskan sumbernya.

....................................................

(SALMA NT AWG. MAT )

660212-03-5066

...................................................

( NORMA BT YUSOF )

660321-03- 5005

I

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

2/57

Jadual Pelaksanaan Tugasan

10 Julai 2013 - Menerima soalan tugasan daripada pensyarah.

15 Julai 2013 - Pembahagian tugasan dalam kumpulan.

20 Julai 2013 - Mengumpul bahan.

12 Ogos 2013 - Pelaksanaan tugasan

17 Ogos 2013 - Memurnikan tugasan.

24 Ogos 2013 - Menghantar tugasan.

ii

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

3/57

PENGHARGAAN

Segala puji bagi Allah dan selawat serta salam ke atas junjungan besar Nabi

Muhammad ( s.a.w ), keluarga baginda, para sahabat, seterusnya muslimin danmuslimat sekalian alam.

Terlebih dahulu kami mengucapkan setinggi-tinggi penghargaan dan terima

kasih kepada pensyarah pembimbing Encik Abdullah bin Mohd. Yassin kerana telah

membimbing dan membantu menyelesaikan tugasan kerja kursus ini. Tidak lupa juga

kepada semua rakan sekuliah yang telah sama-sama bertungkus- lumus mencari

bahan dan maklumat serta sudi berkongsi idea semasa proses melaksanakan kerja

ini sehingga selesai. Kami juga mengambil kesempatan ini mengucapkan

berbanyak-banyak terima kasih kepada pihak kementerian pelajaran yang bermurah

hati menaja pengajian kami. Akhir sekali , terima kasih yang tidak terhingga kepadakeluarga yang memberi dorongan dan semangat untuk meneruskan pengajian ini,

Sekian , terima kasih.

Iii

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

4/57

KANDUNGAN

Pengakuan i

Jadual Pelaksanaan Tugasan ii

Penghargaan iii

Kandungan iv

TUGASAN 1

1.0 Frasa Bahasa Melayu dan Binaannya 1

1.1 Pengenalan 1

1.2 Definisi 1

1.3. Binaan Frasa 3

1.3.1 Binaan Frasa Nama 3

1.3.2 Binaan Frasa Kerja 5

1.3.3 Binaan Frasa Adjektif 7

1.3.4 Binaan Frasa Sendi Nama 10

1.4 Kesimpulan 12

2.0 TUGASAN 2 ( Individu )

2.1 Mencari Nafas Baharu 13

2.2 Mutiara Bonda 24

TUGASAN 3

3.0 Ayat Terbitan 30

3.1 Pengenalan 30

3.2 Proses Penerbitan Ayat 30

3.2.1 Proses Pengguguran 30

3.2.2 Proses Penyusunan Semula 35

3.2.3 Proses Peluasan 37

3.3 Rumusan 41

Refleksi

Bibliografi

Lampiran

iv

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

5/57

TUGASAN

SECARA BERPASANGAN, NYATAKAN DEFINISI FRASA

BAHASA MELAYU DAN BINAANNYA

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

6/57

1.0 FRASA BAHASA MELAYU DAN BINAANNYA

1.1 PENGENALAN FRASA BAHASA MELAYU

Pelbagai tafsiran dan konsep yang dirumuskan oleh pengkaji-pengkaji bahasa

tentang frasa bahasa Melayu. Namun begitu, ke semua konsep yang diutarakan

membawa maksud yang sama iaitu terdiri daripada satu perkataan, menjadi unsur

kepada ayat dan boleh diperluas. Hal ini dinyatakan oleh beberapa orang pakar

bahasa seperti Abdullah Hassan, Nik Safiah Karim, Asmah Haji Omar dan lain-lain.

Binaan frasa boleh dibahagikan kepada dua jenis iaitu frasa endosentrik dan

frasa eksosentrik. Frasa endosentrik ialah frasa yang mengandungi satu unsur inti

yang mewakili seluruh frasa berkenaan. Binaan frasa endosentrik tidak bolehdigugurkan kerana proses pengguguran frasa endosentrik akan menjadikan frasa

tersebut tidak lengkap. Antara binaan frasa endosentrik ialah frasa nama, frasa kerja

dan frasa adjektif.

Frasa eksosentrik pula ialah frasa sendi nama yang tidak mempunyai unsur

inti. Frasa jenis ini dikatakan frasa eksosentrik kerana pusatnya bergantung kepada

suatu unsur luaran. Frasa tersebut masih dianggap lengkap dan boleh difahami

walaupun frasa eksosentrik digugurkan. Frasa binaan eksosentrik ialah frasa sendi

nama.

1.2 DEFINISI FRASA BAHASA MELAYU

Menurut Abdullah Hassan et al. ( 2006 ) melalui bukunya Sintaksis, frasa ialah unit

yang terdiri daripada sekurang-kurangnya satu perkataan, dan berpotensi untuk

diperluas menjadi dua perkataan atau lebih.

1

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

7/57

Manakala Nik Safiah Karim et al. ( 2010 ) pula memdefinisikan frasa ialah unit

yang boleh terdiri daripada satu susunan yang mengandungi sekurang-kurangnya

dua perkataan, ataupun satu perkataan yang berpotensi untuk diperluas menjadi dua

perkataan atau lebih. Frasa dinyatakan berbeza daripada klausa kerana binaan frasa

boleh mengandungi hanya subjek atau hanya predikat. Di samping itu, frasa boleh

menjadi konstituen kepada klausa ataupun konstituen frasa itu sendiri.

Menurut pendapat Ahmad Khair Mohd Nor ( 2008 ) dalam bukunya Pengantar

Sintaksis Bahasa Melayu, frasa terdiri daripada bentuk-bentuk perkataan yang

disusun menjadi rangkai kata. Contohnya ;

Abang s edang bermain bola.

Daripada contoh ayat di atas, ia dapat dipisahkan kepada beberapa bentuk kata iaitu

abang, sedang, bermain dan bola.Perkataan-perkataan ini disusun menjadi dua

rangkai kata yang disebut frasa iaitu abang sebagai satu frasa yang menduduki

tempat subjek, dan sedang bermain bolasebagai frasa yang lain yang menduduki

tempat predikat dalam binaan ayat. Oleh itu, frasa dapat diberi maksud sebagai

kelompok kata yang mengandungi satu kesatuan erti ( Ahmad Khair Mohd Nor,

2008 ).

Asmah Haji Omar ( 2008 ) dalam bukunya Nahu Kemad Kini , menyatakan

bahawa frasa merupakan rangkaian dua kata atau lebih. Dalam aliran transformasi

generatif, frasa boleh terdiri daripada satu kata penuh. Selain itu, Asmah Haji Omar

( 2008 ) juga menyatakan bahawa nahu dalam aliran transformasi generatif , hanya

mengenal dua kategori utama iaitu frasa dan ayat. Oleh itu, yang merupakan unsur

ayat hanyalah frasa.

Arbak Othman ( 1989 ), dalam bukunya Nahu Bahasa Melayu pula

menyatakan bahawa ayat dalam bahasa terbentuk daripada urutan perkataan yang

dapat bertugas sebagai unsur binaan ayat yang lebih kecil yang dipanggil frasa.

2

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

8/57

1.3BINAAN FRASA

Frasa ialah satu binaan atau unsur ayat yang terdiri daripada sekurang-kurangnya

dua perkataan atau jika terdiri daripada satu perkataan, ia berpotensi untuk diperluas

menjadi dua perkataan atau lebih. Terdapat empat jenis frasa iaitu frasa nama ( FN ),

frasa kerja ( FK ), frasa adjektif ( FA ) dan frasa sendi nama ( FSN ). Frasa

dibahagikan berdasarkan jenis konstruksinya dan juga berdasarkan sistem yang

dimasukinya serta berdasarkan fungsinya dalam ayat.

1.3.1 BINAAN FRASA NAMA

Definisi

Frasa yang terdiri daripada kata nama sebagai unsur intinya dan wujud secara

bersendirian sebagai satu patah perkataan ataupun diikuti oleh penerang sesudah

unsur inti tersebut.

1. Contoh frasa nama :

Emak memasak di dapur

Emak kesayangan kami memasak di dapur.

2. Dalam ayat ( 1 ) unsur inti subjek ayat itu ialah frasa emakyang terdiridaripada 1 patah perkataan sahaja.

3. Dalam ayat ( 2 ) unsur inti subjek itu ialah frasa emak kesayangan kamiyang

boleh diikuti oleh penerang.

4. Inti ialah yang menjadi fokus utama dalam frasa, manakala penerang pula

ialah penjelasan bagi menerangkan makna inti tersebut.

5. Dalam ayat ( 2 ) intinya ialah emak, manakala penerang ialah kesayangan

kami.

3

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

9/57

6. Contohcontoh lain adalah seperti :

FRASA NAMA

INTI PENERANG

Majlis Penyampaian hadiah

Pusat Penetasan penyu

Pasukan Bola sepak Kelantan

7. Terdapat juga unsur bukan nama yang boleh menjadi inti dan menduduki

subjek frasa nama, iaitu apabila unsur itu memainkan tugas dan berfungsi

sebagai kata nama. Contohnya :

- Tolong-menolong amat digalakkan

- Rajin belajar tangga kejayaan

8. Sesuatu ayat yang sempurna boleh terdiri daripada frasa nama sebagai

subjek dan predikat seperti berikut :

SUBJEK ( FRASA NAMA ) PREDIKAT ( FRASA NAMA )

Encik Hamad Ketua Balai Polis Binjai

Kucing berbulu lebat itu Binatang kesayangan adik

Khairul Fahmi Pemain bola sepak Kelantan

4

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

10/57

1.3.2 BINAAN FRASA KERJA

Definisi

Frasa kerja ialah frasa yang terdiri daripada kata kerja sebagai unsur intinya dan

berfungsi sebagai predikat dalam susunan ayat biasa.

Contoh frasa kerja :

AYAT

Subjek Predikat ( Frasa Kerja )

Peniaga itu Melayan pelanggan dengan mesra

Kakak Menangis teresak-esak

Gasing itu Berpusing ligat

Binaan frasa kerja boleh terdiri daripada kata kerja tak transitif atau kata kerja

transitif.

Kata Kerja Tak Transitif

1.Kata kerja tak transitif ialah kata kerja yang tidak memerlukan objek, iaitu ia tidakdiikuti oleh frasa nama sebagai penyambut untuk melengkapkannya.

Contohnya :

a. Adik tidur lena.

b.Pemuda itu suka bersenam.

c.Bapa membasuh kereta.

2. Ayat a, b dan cmenunjukkan kata kerja tidur, bersenam dan membasuh tidak

diikuti oleh oleh frasa nama sebagai objek, maka kata kerja ini tergolong dalam kata

kerja tak transitif .

5

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

11/57

3.Kata kerja ini boleh diikuti dengan unsur pelengkap atau penerang. Pelengkap atau

penerang ialah perkataan yang hadir selepas kata kerja tak transitif dan berfungsi

untuk melengkapkan kata kerja tersebut.

Contohnya :

a.Adik tidur lena di atas sofa.

b.Pemuda itu suka bersenam di taman permainan pada waktu petang.

c.Bapa membasuh kereta baharunya pada setiap hari minggu.

Dalam ayat di atas , kata kerja telah diberi unsur pelengkap dan penerang. Biarpun

begitu, ayat ini masih mengekalkan konsep kata kerja tak transitif ( tanpa objek ).

Kata kerja Transitif

Kata kerja transitif ialah kata kerja yang memerlukan objek, iaitu kata kerja ini perlu

diikuti oleh frasa nama sebagai penyambut untuk melengkapkan kata kerja tersebut.

Contohnya :

FRASA KERJA

Kata Kerja Transitif Penyambut

Membersihkan Kolam ikan

Menyiram Pokok bunga

Membaca Majalah

Contoh ayat :

a. Pekerja itu membersihkan kolam ikansebelummemasukkan anak-anak ikan

tersebut.

b. Puan Maria menyiram pokok bunga setiap hari.

c. Kakak membaca majalah di ruang tamu.

6

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

12/57

Selain mempunyai binaan kata kerja sebagai inti dan diikuti oleh frasa nama sebagai

objek, frasa kerja transitif juga boleh mempunyai keterangan yang terdiri daripada

frasa nama, frasa adjektif dan frasa sendi nama.

Contoh :

a. Mereka meraikan tetamu malam tadi.

b. Ibu membeli buah-buahan segar.

c. Bapa menghantar adik ke pusat tuisyenpetang tadi.

Frasa kerja yang diikuti oleh frasa nama sebagai objek boleh terdiri daripada 1 atau 2

objek.

Contohnya :

a. Kakak menyiapkankertas kerjanya.

b. Nenek mengupas bawang.

c. Puan Aminah menghidangitetamunya kuih bingka.

1.3.3 BINAAN FRASA ADJEKTIF

Definisi

Frasa adjektif ialah frasa yang terdiri daripada kata adjektif atau kata sifat sebagai

unsur intinya dan bertugas sebagai predikat dalam susunan ayat biasa.

Contohnya :

AYATSubjek ( Frasa Nama ) Predikat ( Frasa Adjektif )

Murid itu Bijak sungguh

Keretanya Cantik sekali

Meja kayu itu Sangat kukuh

7

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

13/57

Dalam susunan songsang pula, predikat frasa adjektif boleh berada di hadapan

seperti contoh :

a. Bijak sungguhmurid itu.

b. Cantik sekalikeretanya.

c. Sangat kukuhmeja kayu itu.

1.Frasa adjektif juga boleh menjadi unsur keterangan dan unsur penerang. Jika frasa

adjektif bertugas sebagai unsur keterangan, kedudukannya dalam predikat ayat

adalah selepas kata kerja. Sebagai contohnya :

a. Kuda itu berlari pantas.

b. Kanak-kanak itu bercakap sungguh petah.

2.Jika frasa adjektif bertugas sebagai unsur penerang pula, kedudukannya adalah

selepas kata nama. Sebagai contohnya :

a. Dia muridpaling cerdik.

b. Jamilah anak manja.

3.Binaan frasa adjektif bukan sahaja mengandungi kata adjektif sebagai unsur inti,

tetapi boleh juga disertai oleh kata bantu dan kata penguat, sama ada di hadapan

atau di belakangnya. Sebagai contohnya :

FRASA ADJEKTIF

Kata Bantu Penguat(Hadapan) Kata Adjektif Penguat(Belakang)

Belum Tajam

Sudah Ranum Sangat

Terlau Baik

Amat Cantik Sekali

Laju Betul

8

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

14/57

Contoh ayat :

a. Pisau itu belum tajam.

b. Buah mangga itu sudah ranumsangat.

c. Hatinya terlalu baik.

d. Tudungnya amat cantik sekali.

e. Bas itu lajubetul.

4. Kata bantu boleh hadir sebelum atau sesudah kata penguat.

5. Kata penguat yang terdapat dalam frasa adjektif terdiri daripada 3 jenis, iaitu :

a). Kata Penguat Hadapan

Penguat hadapan ialah perkataan yang terletak di hadapan kata adjektif,

contohnya:

Kulitnya agak cerah.

Cuaca hari ini terlalupanas.

Keretanyapalingbesar.

b) Kata Penguat Belakang

Penguat belakang ialah perkataan yang letaknya di belakang kata adjektif,

contohnya :

Pemandangan di kaki bukit itu indah nian.

Suara penyanyi itu merdu sekali.

Kanak-kanak itu nakal benar.

c) Kata Penguat Bebas

Kata penguat bebas ialah perkataan yang kedudukannya boleh berada di

hadapan atau di belakang kata adjektif. Contohnya :

Pokok kelapa itu sangattinggi.

Pokok kelapa itu tinggi sangat.

9

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

15/57

Perigi itu amatdalam.

Perigi itu dalam amat.

6. Frasa adjektif bukan hanya terdiri daripada kata dasar seperti cantik, baik, jauh

dan tinggi.seperti contoh terdahulu namun boleh juga terdiri daripada perkataan

berimbuhan seperti tercantik, tertinggi dan kebiru-biruan seperti dalam ayat di bawah:

* Rumah Pak Hamid tercantik di kampung itu.

* Adib mendapat markah tertinggi dalam ujian itu.

* Air laut kelihatan kebiru-biruan.

1.3.4 BINAAN FRASA SENDI NAMA

Definisi

Frasa sendi nama ialah frasa yang terdiri daripada 1 kata sendi nama yang diikuti

oleh 1 frasa nama sebagai pelengkap kepada kata sendi nama ini.

Kata sendi nama ialah perkataan yang letaknya di hadapan frasa nama. Contohnya:

dari, daripada, ke, kepada, pada, untuk, oleh dan sebagainya.

Dalam susunan ayat biasa , frasa sendi nama menduduki bahagian predikat ayat.

Contohnya :

Subjek ( Frasa Nama ) Predikat ( Frasa Sendi Nama )

Kerusi itu Daripada kayu jati

Keretanya Di pusat servis

Novel itu Tentang kasih sayang

10

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

16/57

Secara umumnya, frasa sendi nama mempunyai 3 pola binaan seperti berikut :

1. Kata Sendi Nama + Frasa Nama

Binaan ini terdiri daripada 1 kata sendi nama dan diikuti oleh satu kata nama

sebagai pelengkap.

Contohnya :

FRASA SENDI NAMA

Kata Sendi Nama Frasa Sendi Nama

Sejak Semalam

Daripada Kayu jati

Untuk Murid cemerlang

Dengan Kesabarannya

Pada Dinding rumah

2. Kata Sendi Nama + ( Kata Nama Arah ) + Frasa Nama

Binaan ini terdiri daripada satu kata sendi nama diikuti oleh frasa nama yang

didahului oleh kata arah sebagai unsur pilihan.

Contohnya :

FRASA SENDI NAMA

Kata Sendi Nama Frasa Nama

Kata Arah Kata Nama

Di Hadapan Sekolah

Ke Belakang Kedai

3. Kata Sendi Nama + ( Kata Arah ) + Frasa Nama + ( Kata Keterangan )

Satu lagi frasa sendi nama terbentuk apabila frasa nama yang menjadi

pelengkap kepada kata sendi nama itu diikuti oleh unsur keterangan yang

hadir secara pilihan.

Contoh :

11

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

17/57

FRASA SENDI NAMA

KATA SENDI

NAMA

FRASA NAMA Keterangan

Kata Arah Frasa Nama

Ke Utara Tanah air Setiap tahunKe Utara Tanah air -

Dari Belakang Rumah Dengan datuk

Dari Belakang Rumah -

1.4 KESIMPULAN

Frasa bahasa Melayu secara rumusnya boleh ditakrifkan sebagai unit yang terdiri

daripada satu perkataan dan boleh diperluas menjadi dua perkataan atau lebih.

Frasa merupakan unsur kepada ayat dan binaan frasa boleh mengandungi hanya

subjek atau predikat.

Kesimpulannya, frasa mempunyai binaan yang berbeza antara satu sama lain danmempunyai fungsi yang berbeza. Setiap binaan frasa digunakan dalam ayat dan

frasa berdasarkan kesesuaian dan jenis ayat.

12

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

18/57

TUGASAN 2

SECARA INDIVIDU, PILIH SATU PETIKAN CERPEN KOMSAS PMR

( TINGKATAN 13 ) DAN AMBIL LIMA AYAT DARIPADANYA

SECARA BERURUTAN, ANALISISKAN FRASA-FRASA YANG

MEMBINANYA.

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

19/57

NAMA : NORMA BT YUSOF

2.1 CERPEN KOMSAS TINGKATAN 3

Tajuk : Mencari Nafas Baharu

Penulis : Ayusari MJ

Petikan Cerpen Mencari Nafas Baharu

Di dalam bilik darjah yang tidak begitu luas, Ana diamanahkan untuk membimbing

murid-murid tingkatan 3 sebanyak 25 orang. Sebagai guru tingkatan dan guru mata

pelajaran, Ana berkesempatan untuk mengenali Milah secara dekat. Milah anak sulung

daripada enam orang adik beradik. Dia murid yang rajin dan aktif dalam sukan. Ibunya

berkedai runcit secara kecil-kecilan, manakala ayahnya menangkap ikan sebagai mata

pencarian.

Analisis Frasa

1. Di dalam bilik darjah yang tidak begitu luas, Ana diamanahkan untuk membimbing

murid-murid tingkatan 3 sebanyak 25 orang.

2. Sebagai guru tingkatan dan guru mata pelajaran, Ana berkesempatan untuk

mengenali Milah secara dekat.

3. Milah anak sulung daripada enam orang adik beradik.

4. Dia murid yang rajin dan aktif dalam sukan.

5. Ibunya berkedai runcit secara kecil-kecilan, manakala ayahnya menangkap ikan

sebagai mata pencarian.

13

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

20/57

ANALISA FRASA YANG TERDAPAT DALAM AYAT

1. Di dalam bilik darjah yang tidak begitu luas, Ana diamanahkan untuk membimbing

murid-murid tingkatan 3 sebanyak 25 orang.

i. Binaan ayat : Ayat Majmuk Gabungan

Ayat 1 : Di dalam bilik darjah yang tidak begitu luas (Ayat tunggal)

Ayat 2 : Ana diamanahkan. (Ayat tunggal)

Ayat 3 : membimbing murid-murid tingkatan 3 sebanyak 25 orang. (Ayat tunggal)

ii. Ayat 1 : Di dalam bilik darjah yang tidak begitu luas

Subjek Ayat Predikat AyatFrasa Subjek Frasa Predikat

Rumus Pola

Ayat

Di dalam bilik

darjahyang tidak

begitu luasFrasa Nama Frasa Adjektif FN + FA

Subjek Predikat

Frasa Nama Frasa Adjektif

Kata Sendi Kata Sendi Kata Nama Kata Bantu Penerang Kata Sifat

Di Dalam bilik darjah Yang tidak begitu luas

14

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

21/57

iii. Ayat 2 :. Ana diamanahkan.

Subjek Ayat Predikat Ayat Frasa

Subjek

Frasa

Predikat

Rumus Pola

Ayat

Ana diamanahkan Frasa Nama Frasa Kerja FN + FK

Subjek Predikat

Frasa Nama Frasa Kerja

Ana Diamanahkan

iv. Ayat 3 : membimbing murid-murid tingkatan 3 sebanyak 25 orang.

Predikat Ayat Subjek Ayat Frasa

PredikatFrasa Subjek

Rumus Pola

Ayat

membimbing murid-murid tingkatan 3

sebanyak 25 orang.Frasa Kerja Frasa Nama FK + FN

Predikat Subjek

Frasa Kerja Frasa Nama

Kata Nama Penerang Keterangan

membimbing murid-murid tingkatan 3 sebanyak 25 orang.

15

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

22/57

v. Rumusan

Berdasarkan ayt diatas, dapat dirumuskan bahawa ayat di atas tergolong dalam ayat

majmuk gabungan. Ayat majmuk gabungan ialah ayat yang dibina oleh dua atau lebih klausa

bebas dengan menggunakan kata hubung seperti dan, atau, tetapi, serta, lalu dan

sebagainya. Ayat juga digabungkan dengan menggunakan koma dan kata hubung. Di dalam

ayat tersebut juga terdapat prediket dihadapan subjek.

2. Sebagai guru tingkatan dan guru mata pelajaran, Ana berkesempatan untuk

mengenali Milah secara dekat.

i. Binaan ayat : Ayat Majmuk Campuran ( Ayat Gabungan + Ayat Komplemen)

Ayat Gabungan 1 : Sebagai guru tingkatan.

Ayat Gabungan 2 : Sebagai guru mata pelajaran

Ayat Komplemen : Ana berkesempatan untuk mengenali Milah secara dekat.

ii. Ayat Gabungan 1 : Sebagai guru tingkatan.

Subjek Ayat Predikat Ayat Frasa

Subjek

Frasa

Predikat

Rumus Pola

Ayat

Sebagai guru tingkatan. Frasa Nama Frasa Nama FN + FN

16

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

23/57

Subjek Predikat

Frasa Nama Frasa Nama

Kata Bantu Kata Nama

Sebagai Guru Tingkatan

iii. Ayat Gabungan 2 : Sebagai guru mata pelajaran

Subjek Ayat Predikat Ayat Frasa

Subjek

Frasa

Predikat

Rumus Pola

Ayat

Sebagai guru Mata pelajaran Frasa Nama Frasa Nama FN + FN

Subjek Predikat

Frasa Nama Frasa Nama

Kata Bantu Kata Nama Kata nama Kata nama

Sebagai Guru Mata Pelajaran

iv. Ayat Komplemen : Ana berkesempatan untuk mengenali Milah secara dekat.

Subjek Ayat Predikat Ayat Frasa

Subjek

Frasa

Predikat

Rumus Pola

Ayat

Ana berkesempatan untuk

mengenali Milah secara

dekat.

Frasa Nama Frasa Kerja FN + FK

17

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

24/57

Subjek Predikat

Frasa Nama Frasa Kerja

Kata Kerja Kata sendi Penerang Pelengkap Keterangan

Ana berkesempatan untuk mengenali Milah secara dekat.

v. Rumusan

Ayat majmuk campuran ialah ayat yang mengandungi lebih daripada satu jenis ayat.

Ayat ini mungkin terdiri daripada ayat tunggal dan ayat majmuk gabungan atau ayat majmuk

pancangan. Biasanya, ayat jenis ini panjang. Panjang pendek bukanlah kriteria ayat majmuk

campuran tetapi bilangan subjek dan predikatnya atau bilangan klausanya. Manakala ayat

majmuk komplemen ialah ayat utama yang dipancangkan dengan ayat kecil yang seterusnya

menjadi komplemen kepada ayat utama.

3. Milah anak sulung daripada enam orang adik beradik.

i. Binaan ayat : Ayat Tunggal

Ayat 1 : Milah anak sulung daripada enam orang adik beradik.

ii. Ayat 1 : Milah anak sulung daripada enam orang adik beradik.

Subjek Ayat Predikat Ayat Frasa Subjek Frasa Predikat Rumus Pola

Ayat

Milah anak

sulung

daripada enam

orang adik

beradik.

Frasa Nama Frasa Sendi FN + FS

18

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

25/57

Subjek Predikat

Frasa nama Frasa Sendi

Kata sendi Pelengkap Kata bantu

Penerang

Milah anak

sulung

Daripada enam orang adik beradik

iii. Rumusan

Dalam ayat diatas terdapat Frasa Sendi. Frasa sendi terdiri daripada satu kata sendi

nama dan diikuti Frasa Nama . Fungsi utama frasa sendi adalah sebagai sebagai

keterangan. Frasa ini boleh hadir sebagai unsur keterangan kepada frasa kerja, frasa

adjektif dan frasa nama. Frasa sendi nama sebagai unsur keterangan frasa nama ialah

mendukung makna keterangan tempat, pembuat, sumber, masa, asal, dan tujuan.

Sebagaimana contoh diatas Milah anak sulung daripada enam orang adik

beradik.(Keterangan Frasa Nama)

4. Dia murid yang rajin dan aktif dalam sukan.

i. Binaan ayat : Ayat Majmuk

Ayat 1 : Dia murid yang rajin dalam sukan.

Ayat 2 : Dia murid yang aktif dalam sukan.

ii. Ayat 1 : Dia murid yang rajin dalam sukan

19

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

26/57

Subjek AyatPredikat Ayat Frasa Subjek Frasa Predikat

Rumus Pola

Ayat

Dia muridyang rajin dalam

sukanFrasa Nama Frasa Adjektif FN + FA

Subjek Predikat

Frasa nama Frasa Adjektif

Kata Bantu Pelengkap Kata Sendi Pelengkap

Dia murid I Yang Rajin Dalam sukan

iii. Ayat 2 : Dia murid yang aktif dalam sukan.

Subjek Ayat Predikat Ayat

Frasa Subjek Frasa Predikat

Rumus Pola

Ayat

Dia murid yang aktif dalam

sukanFrasa Nama Frasa Adjektif FN + FA

Subjek Predikat

Frasa nama Frasa Adjektif

Kata Bantu Pelengkap Kata Sendi Pelengkap

Dia murid Yang Aktif Dalam sukan

20

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

27/57

iv. Rumusan

Ayat majmuk ialah ayat yang dibina dengan mencantumkan dua ayat tunggal atau lebih,

dan percantuman ayat-ayat itu disusun mengikut cara tertentu sehingga menjadikannya ayat

baharu. Sebagai contoh seperti ayat diatas Dia murid yang rajin dan aktif dalam sukan.

Ayat ini digabungkan daripada dua ayat tunggal yang menggunakan kata hubung iaitu dan.

Apabila digabungkan dua ayat tunggal dengan menggunakan kata hubung :dan maka ia

akan menjadi ayat majmuk yang lengkap.

5. Ibunya berkedai runcit secara kecil-kecilan, manakala ayahnya menangkap ikan

sebagai mata pencarian.

i. Binaan ayat : Ayat Majmuk Campuran

Klausa 1 : Ibunya berkedai runcit secara kecil-kecilan

Klausa 2 : Ayahnya menangkap ikan

Klausa 3 : Mata pencarian

ii. Klausa 1 : Ibunya berkedai runcit secara kecil-kecilan

Subjek AyatPredikat Ayat Frasa Subjek Frasa Predikat

Rumus Pola

Ayat

Ibunyaberkedai runcit

secara kecil-

kecilan

Frasa Nama Frasa kerja FN + FK

21

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

28/57

Subjek Predikat

Frasa nama Frasa kerja

Kata kerja Pelengkap Kata bantu Penerang

Ibunya Berkedai Runcit secara kecil-kecilan

i. Klausa 2 : Ayahnya menangkap ikan

Subjek Ayat Predikat Ayat Frasa Subjek Frasa Predikat Rumus Pola

Ayat

Ayahnya menangkap ikan Frasa Nama Frasa Kerja FN + FK

Subjek Prediket

Frasa Nama Frasa Kerja

Kata Kerja Pelengkap

Ayahnya Menangkap Ikan

ii. Klausa 3 : Mata pencarian : Kata Nama Majmuk)

Kata nama Kata kerja

Mata Pencarian

22

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

29/57

iii. Rumusan

Ayat majmuk campuran ialah ayat yang lebih daripada satu jenis ayat, iaitu campuran

ayat majmuk gabungan dengan ayat majmuk pancangan. Ayat majmuk campuran juga

dikenali sebagai ayat kompleks. Sebagai contoh seperti ayat di atas: Ibunya berkedai runcit

secara kecil-kecilan, manakala ayahnya menangkap ikan sebagai mata pencarian. Ayat

majmuk campuran terjadi apabila terdapat sekurang-kurangnya 3 klausa yang mungkin

campuran ayat majmuk setara dengan satu ayat majmuk tak setara. Klausa yang

digabungkan ialah sekurang-kurangnya 1 klausa bebas manakala klausa lain merupakan

klausa tidak bebas. Klausa 1 ialah Ibunya berkedai runcit secara kecil-kecilan, Klausa 2 ialah

Ayahnya menangkap ikan dan Klausa 3 ialah Mata pencarian. Hubungan klausa 1 dan

klausa 2 ialah setara manakala hubungan klausa 1 dan klausa 2 dengan klausa 3 adalah tak

setara. Oleh itu, klausa 1 dan klausa 2 menjadi klausa induk manakala klausa 3 menjadi

klausa bawahan.

23

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

30/57

TUGASAN INDIVIDU

ANALISIS FRASA

NAMA : SALMA BT AWG. MAT

NO. K/P : 660212-03-5066

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

31/57

CERPEN KOMSAS TINGKATAN 3

2.2 TAJUK : MUTIARA BONDA

PENULIS : SITI HAJAR MOHD. ZAKI

PETIKAN CERPEN

Saya dan adik pun selalu bertikam lidah. Saya rasa dunia ini akan

aman kalau dia tiada di rumah. Alangkah, jauhnya kami dalam keadaan yang

berdekatan ! Asal berjumpa sahaja berbahanglah perang pertengkaran. Tegur

sepatah, dibalas makinya yang petah.

Analisa Frasa

1. Saya dan adik pun selalu bertikam lidah.

2. Saya rasa dunia ini akan aman kalau dia tiada di rumah.

3. Alangkah, jauhnya kami dalam keadaan yang berdekatan!

4. Asal berjumpa sahaja berbahanglah perang pertengkaran.

5. Tegur sepatah, dibalas makinya yang petah.

24

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

32/57

ANALISIS FRASA YANG TERDAPAT DALAM AYAT.

1. Binaan ayat : Ayat Mejmuk

Ayat 1 : Saya pun selalu bertikam lidah.

Ayat 2 : Adik pun selalu bertikam lidah.

2. Ayat 1 : Saya pun selalu bertikam lidah

FN + FK

Subjek : Saya pun

FN

Predikat : Selalu bertikam lidah

FK

3. Ayat 2 : Adik selalu bertikam lidah

FN + FK

Subjek : Adik pun

FN

Predikat : Selalu bertikan lidah

FK

4. Rumusan

Ayat ini ialah ayat majmuk yang mengandungi lebih daripada satu

frasa nama dan satu frasa kerja. Ayat majmuk ialah ayat yang dibina

dengan mencantumkan dua ayat tunggal atau lebih dan percantuman

ayat-ayat itu disusun mengikut cara tertentu sehingga menjadikannya ayat

baharu. Penanda majmuk bagi ayat di atas ialah penggunaan kata hubung

dan.

25

Saya dan adik pun selalu bertikam lidah

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

33/57

1. Binaan ayat : Ayat Majmuk gabungan

Ayat 1 : Saya rasa dunia ini akan aman

Ayat 2 : Kalau dia tiada di rumah

2. Ayat 1 : Saya rasa dunia akan aman

FN + FA

Subjek : Saya rasa

FN

Predikat : Dunia ini akan aman

FA

3. Ayat 2 : Kalau dia tiada di rumah

FN + FSN

Subjek : Kalau dia

FN

Predikat : Tiada di rumah

FSN

4. Rumusan

Ayat majmuk gabungan ialah ayat yang dibina oleh dua atau lebih

klausa bebas. Ayat di atas di kategorikan sebagai ayat majmuk gabungan

kerana mengandungi dua ayat yang dihubungkan dengan frasa sendi di. Yata

ini mempunyai tiga frasa nama, satu frasa adjektif dan satu frasa sendi nama.

26

Saya rasa dunia ini akan aman kalau dia tiada di rumah.

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

34/57

1. Binaan ayat : Ayat Majmuk Pancangan

Ayat 1 : Alangkah, jauhnya kami

Ayat 2 : Dalam keadaan yang berdekatan

2. Ayat 1 : Alangkah , jauhnya kami

FA + FN

Subjek : Alangkah , jauhnya

FA

Predikat : Kami

FN

3. Ayat 2 : Dalam keadaan yang berdekatan

FN + FASubjek : Dalam keadaan

FN

Predikat : yang berdekatan

FA

4. Rumusan

Ayat majmuk pancangan yang terdiri daripada dua frasa nama dan

dua frasa adjektif. Ayat ini tergolong dalam ayat relatif yang dikenal dengan

penggunaan perkataan yang. Yang ialah frasa sendi sebagai keterangan

kepada frasa adjektif. Frasa ini hadir untuk keterangan kepada frasa namadan frasa adjektif.

27

Alangkah, jauhnya kami dalam keadaan yang berdekatan

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

35/57

1. Binaan ayat : Ayat Tunggal

Ayat 1 : Asal berjumpa sahaja

Ayat 2 : Berbahanglah perang pertengkaran

2. Ayat 1 : Asal berjumpa sahaja

FN + FK

Subjek : Asal

FN

Predikat : berjumpa sahaja

FK

3. Ayat 2 : Berbahanglah perang pertengkaran

FN + FK

Subjek : Berbahanglah

FN

Predikat : Perang pertengkaran

FK

4. Rumusan

Ayat di atas ialah ayat tunggal yang mengandungi frasa nama dan

frasa kerja. Frasa nama ialah asal dan berbahang, manakala frasa kerja pula

ialah berjumpa, perang dan pertengkaran.

28

Asal berjumpa sahaja berbahanglah perang pertengkaran

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

36/57

1. Binaan ayat : Ayat Majmuk Pancangan

Ayat 1 : Tegur sepatah dibalas

Ayat 2 : Makinya yang petah

2. Ayat 1 : Tegur sepatah dibalas

FN + FK

Subjek : Tegur sepatah

FN

Predikat: Dibalas

FK

3. Ayat 2 : Makinya yang petah

FK + FA

Subjek : Makinya

FK

Predikat: Yang petah

FA

4. Rumusan

Ayat di atas mengandungi satu frasa nama , dua frasa kerja dan

satu frasa adjektif. Pola ayat ialah FN + FK + FA. Yang ialah kata

hubung yang menghubungkan frasa kerja makinya dengan frasa adjektif

petah.

29

Tegur sepatah, dibalas makinya yang petah

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

37/57

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

38/57

3.0 AYAT TERBITAN

3.1 PENGENALAN

Ayat terbitan ialah ayat yang mengalami proses gramatis, iaitu melibatkan

pelaksanaan rumus transformasi yang berfungsi mengubah peraturan struktur

ayat dan memperluas sesuatu unsur dalam frasa, klausa dan ayat. Rumus dalam

transformasi generatif yang menentukan tatacara penukaran satu pola

tatabahasa kepada pola tatabahasa yang lain. Rumus ini dapat mengubah satu

jenis ayat menjadi ayat yang lain, dengan cara pengguguran atau penambahan

unsur dalam untaian.

Contoh :

Mahasiswi itu penyanyi

Penyanyikah mahasisiwi itu ?

( Ayat Penyata Ayat Tanya )

3.2 PROSES PENERBITAN AYAT

Dalam bahasa Melayu, penerbitan ayat dapat dilakukan melalui proses

transformasi yang mengakibatkan proses pengguguran, penyusunan semula

dan proses peluasan.

3.2.1 PROSES PENGGUGURAN

Proses pengguguran ayat ialah proses meninggalkan bahagian sesuatu binaan,

iaitu pembuangan butir linguistik daripada untaian.

A + B+ C menjadi A + C apabila Bdigugurkan.

Unsur yang digugurkan itu tidak lagi wujud dalam untaian.

A )Pengguguran Frasa Nama sebagai Subjek

Pengguguran Kata Ganti Nama diri kedua dalam ayat perintah.

Contoh :

Kamu diam. Diam.

Kalian datanglah ke rumah. Datanglah ke rumah.

Awak jangan buat lagi. Jangan buat lagi.30

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

39/57

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

40/57

Pengguguran Frasa Predikat Frasa Nama

Contoh pengguguran frasa predikat frasa nama :

- Bunga raya lambang negara + Tugu kebangsaan lambang negara.

- Bunga raya dan tugu kebangsaan lambang negara.

- Buku itu bukan miliknya + buku ini bukan miliknya.

- Buku itu dan buku ini bukan miliknya.

- Kesantunan amalan kita + kebersihan amalan kita.

- Kesantunan dan kebersihan amalan kita.

Pengguguran Frasa Predikat Frasa Adjektif

Contoh :

Kakak sangat rajin + adik sangat rajin

Kakak dan adik sangat rajin.

Doktor harus sabar + jururawat harus sabar

Doktor dan jururawat harus sabar.

Perangainya amat pelik hari ini + sikapnya amat pelik hari ini.

Perangai dan sikapnya amat pelik hari ini.

Pengguguran Frasa Predikat Frasa Sendi Nama

Contoh :

Dia akan ke stadium + adiknya akan ke stadium

Dia dan adiknya ke stadium.

Bunga ini untuk ibu + kain ini untuk ibu

Bunga dan kain ini untuk ibu.

Kota Bharu di Kelantan + Bachok di kelantan

Kota Bharu dan Bachok di Kelantan.

32

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

41/57

D) Pengguguran Bahagian Predikat

Pengguguran oleh + Frasa Nama dalam Ayat Pasif

Contoh :

Pokok ditebang oleh bapa

Pokok ditebang

Pencuri itu ditangkap oleh polis

Pencuri itu ditangkap.

Majlis penyampaian hadiah dirasmikan oleh Guru Besar

Majlis penyampaian hadiah dirasmikan.

Pengguguran Kata Bantu

Contohnya :

Dia dapat memandu kereta + Dia dapat memandu lori

Dia dapat memandu kereta dan lori.

Puan Mahani boleh berpantun + Puan Mahani boleh bersyair

Puan Mahani boleh berpantun dan bersyair.

Pengguguran Frasa Nama sebagai Objek

Contohnya :

Kucing itu mengejar tikus + Kucing itu menangkap tikus

Kucing itu mengejar dan menangkap tikus.

Dia mengambil pinggan + Dia mengambil gelas

Dia mengambil pinggan dan gelas.

Kami menyokong wawasan negara + Mereka menentang wawasan negara

Kami menyokong tetapi mereka menentang wawasan negara.

33

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

42/57

Pengguguran Frasa Nama sebagai Objek

Contoh :

Pemandangan itu amat mengagumkan kami.

Pemandangan itu amat mengagumkan.

Kekalahan itu sungguh memilukan pasukan Kelantan.

Kekalahan itu sungguh memilukan.

Lakonannya itu sangat mempersonakan penonton.

Lakonannya itu sangat mempersonakan.

E )Pengguguran Frasa Nama yang Mendahului Frasa Relatif

Pengguguran frasa nama subjek.

Contoh :

a. Orang itu bapa Dahlia + Orang itu memakai kopiah

Orang yang memakai kopiah itu bapa Dahlia.

b. Puteri itu puteri bongsu + Puteri itu cantik berseriPuteri yang cantik berseri itu puteri bongsu.

Pengguguran Frasa Nama Objek.

Contoh :

a. Mak Timah membeli sayur + Sayur itu segar.

Mak Timah membeli sayur yang segar itu.

Mak Timah membeli yang segar itu.

b. Mereka memilih hadiah + Hadiah itu menarik

Mereka memilih hadiah yang menarik itu

Mereka memilih yang menarik itu.

34

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

43/57

Pengguguran Kata Nama Inti Frasa Nama

Kata nama yang terkandung dalam binaan frasa nama, KN ( inti ) + penerang

boleh digugurkan sehingga yang tertinggal dalam frasa nama hanya

bahagian penerangnya yang mungkin bukan dari kelas nama.

Contoh ayat :

Pekerjaan bertani memerlukan teknologi moden.

Bertani memerlukan teknologi moden.

Sifat sopan santun perlu wujud dalam kalangan pelajar.

Sopan santun perlu wujud dalam kalangan pelajar.

Perbuatan merokok membahayakan kesihatan.

Merokok membahayakan.

3.2.2 PROSES PENYUSUNAN SEMULA

Dalam proses penyusunan semula, bentuk perkataan dalam ayat asal diubah

susunannya dan diterbitkan semula dalam satu struktur ayat gramatis yang

baharu. Proses ini akan mengakibatkan berlakunya perubahan atau

pengguguran pada kata-kata tertentu, dan penggantian atau penambahan

kata-kata lain pada ayat yang diterbitkan. Walau bagaimanapun, proses

penyusunan semula ayat-ayat tidak membawa perubahan pada makna ayat.

Terdapat tiga proses penyusunan semula, iaitu :

i) Penyusunan semula frasa nama sebagai subjek

ii) Penyusunan semula frasa nama sebagai objek

iii) Penyusunan semula melalui ayat songsang

35

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

44/57

Penyusunan Semula Frasa Nama sebagai Subjek

Contoh : aktif kepada pasif

a. Pekerja itu mengecat kereta.

Kereta itu dicat ( oleh ) pekerja itu.

b. Emak memasak gulai.

Gulai dimasak ( oleh ) emak.

c. Abang menyapu sampah.

d. Sampah disapu ( oleh ) abang.

Transformasi Pasif

Ayat yang mengalami transformasi pasif boleh disusun semula melalui

Proses penyongsangan.

Contoh:

1.Engkau petik buah setiap malam

Setiap malam engkau petik buah.

Penyusunan Semula Frasa Nama sebagi Objek

Penyusunan ini terjadi pada ayat yang mengandungi dua objek, iaitu objek tepat dan

objek sipi. Contoh :

Suami menghadiahi isteri kain

Suami menghadiahkan kain kepada isterinya.

Ahmad mengirimi anaknya keropok.

Ahmad mengirimkan keropok kepada anaknya.

Orang itu mengurniai isterinya anak.

Orang itu mengurniakan anak kepada isterinya.

36

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

45/57

Penyusunan Semula Melalui Ayat Songsang

Ayat yang mengandungi keterangan tempat, masa, syarat, musabab dan sebagainya

boleh juga disongsangkan jika keterangan itu dipentingkan. Contoh :

Kami meletakkan hadiah itu di sana.

Di sana kami meletakkan hadiah itu.

Dia akan berpindah ke bandar.

Ke bandar dia akan berpindah.

Akan berpindah ke bandar dia.

Tikus itu bergerak di dalam kain.

Di dalam kain tikus itu bergerak.

Bergerak di dalam kain tikus itu.

3.2.3PROSES PELUASAN

Proses peluasan ayat ialah penambahan unsur tertentu dalam ayat baharu.

Terdapat empat jenis peluasan, iaitu :

Peluasan frasa nama ( FN ) sebagai subjek.

Peluasan frasa predikat

Peluasan dengan kata hubung

Peluasan melalui proses komplementasi

Peluasan Frasa Nama ( FN ) sebagai subjek

Frasa nama sebagai subjek boleh diluaskan melalui proses relativisasi, iaitu

proses pemancangan ayat ke dalam satu ayat lain sebagai frasa relatif kepada

subjek ayat yang menerima pancangan.

Frasa relatif wujud melalui penggunaan kata relatif yang. Contohnya :

Perempuan itu peragawati.

Perempuan itu cantik.

Perempuan yang cantik itu peragawati.

37

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

46/57

Mahasiswi itu buah hatiku.

Mahasiswi itu tersenyum.

Mahasiswi yang tersenyum itu buah hatiku.

Syarat Relativisasii. Subjek frasa nama sama. Jika subjek tidak sama, relativisasi tidak

terjadi.Contoh : = Bangunan itu besar. = Orang itu mengait buah.

=Bangunan yang mengait buah itu besar.

ii. Frasa nama identiti sama dan berfungsi sebagai subjek. Jika tidak

relativisasi tidak terjadi. Contoh : = Mahasiswi membaling meja.

=Mahasiswa membaling mahasiswi. = Mahasiswi yang mahasiswa

membaling meja.

iii. Ayat 2 boleh direlativisasikan dengan syarat ayat itu diubah dalam bentuk

pasif. Contoh :

= Mahasiswi membaling meja.

= Mahasiswa membaling mahasiswi. =Mahasiswi dibaling ( oleh )

mahasiswa ( pasif ).

= Mahasiswi yang dibaling ( oleh ) mahasiswa itu membaling meja (

relativisasi ).

Peluasan Frasa Predikat

Peluasan frasa predikat boleh terjadi jika frasa nama menjadi subjek dalam

ayat yang dipancangkan.

Contoh :

Ismail mengepam bola. * Bola itu kempis.

Ismail mengepam bola yang kempis itu.

Adik memanjat pokok. * Pokok itu tinggi.

Adik memanjat pokok yang tinggi itu.

Ayah menyapu muka. * Mukanya berpeuh.

Ayah menyapu mukanya yang berpeluh.

38

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

47/57

Peluasan Secara Komplementasi

Peluasan ini ialah proses yang mengubah ayat menjadi satu frasa nama, dan

memancangkannya pada ayat yang lain.

Contoh :

-Wanita itu melaporkan sesuatu suaminya kahwin lagi.

-Wanita itu melaporkan bahawa suaminya kahwin lagi.

Struktur batin ayat di atas adalah seperti berikut :

-Wanita itu melaporkan suaminya kahwin lagi.

Komplementasi jenis ini terjadi dengan syarat frasa nama subjek dalam ayat

induk dan ayat kecil adalah sama.

Transformasi Komplementasi Frasa Kerja.

Ayat berikut terhasil daripada pelaksanaan transformasi komplementasi frasa

kerja.

Contoh :

-Dia pergi menembakseladang.

-Orang itu berdiri mengambilair.

-Kakak duduk termenungsepanjang hari.

-Pengawal itu tidur berdiri.

-Penembak menembak tepatsasaran.

Ayat yang dipancangkan itu dikuasai oleh frasa kerja, bukannya frasa

nama. Ini kerana frasa kerja dalam ayat induk ialah frasa kerja transitif.

Ayat tersebut tidak boleh dipasifkan.

Ayat di atas juga mungkin mempunyai unsur batin seperti contoh berikut :

-Kakak duduk sepanjang hari.

dan

-Kakak duduk termenung sepanjang hari.

Setelah mengalami proses pengguguran KH dan Fn yang sama, maka

wujudlah ayat terbitan seperti yang terjelma pada struktur permukaan.

-Kakak duduk termenung sepanjang hari.

39

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

48/57

Peluasan dengan Kata Hubung

Proses penggabungan dua konsituen yang sama dalam ayat dengan kata

hubung seperti dan, tetapi, kerana, jika, walaupun dan sebagainya.

Contohnya :

Mahasiswa ini bahagia. * Mahasiswi ini kecewa.

Mahasiswa ini bahagia tetapimahasiswi inikecewa.

Emak pergi ke pasar. * Ayah pergi ke pasar.

Emak danayah pergi ke pasar.

Iqmal mahu pergi ke pantai. * Iqbal tidak mahu pergi ke pantai.

Iqmal mahu pergi ke pantai walaupunIqbal tidak mahu pergi.

40

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

49/57

3.3 Rumusan

Berdasarkan perbincangan dapatlah dirumuskan bahawa ayat ialah unit

pengucapan yang paling tinggi dalam susunan tatabahasa, maknanya lengkap,

terdiri daripada susunan perkataan yang bermula dan berakhir dengan

kesenyapan. Semua jenis ayat boleh menerbitkan ayat terbitan, tetapi ayat

penyata dan ayat aktif sahaja yang boleh menerbitkan ayat inti.

Klausa ialah unit deretan kata yang mempunyai subjek dan oredikat yang

menjadi konsituen ayat. Klausa terbahagi kepada dua, iaitu klausa bebas dan

klausa tak bebas.

Pola inti terbahagi kepada empat, iaitu FN + FN, FN + FK, FN + FA, dan FN +

FSN. Dari segi nilai komunikatifnya ayat terbahagi kepada lima, iaitu ayat

penyata, ayat tanya, ayat perintah, ayat seruan, dan ayat emfatik.

Dari segi bentuk, ayat terbahagi dua, iaitu ayat tunggal dan ayat majmuk. Ayat

tunggal boleh dijelmakan dalam bentuk biasa dan bentuk songsang. Ayat juga

boleh terhasil sama ada dalam bentuk aktif atau dalam bentuk pasif. Ayat

majmuk boleh berupa gabungan, pancangan, campuran dan pasif. Terdapat

pelbagai jenis ayat keterangan seperti keterangan musabab, akibat, syarat,

waktu, pertentangan, harapan, cara, tujuan, perbandingan, sangkalan dan

kenyataan

41.

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

50/57

REFLEKSI

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

51/57

REFLEKSI

NAMA : SALMA BT AWG. MAT

NO.K/P : 660212-03-5066

Alhamdulillah, dengan izin dan kurniaNya, tugasan kerja kursus bagi mata

pelajaran Sintaksis Bahasa Melayu ( BMM 3110 ) telah berjaya disiapkan

dalam tempoh yang telah ditetapkan. Tugasan kerja kursus ini memerlukan

kami melaksanakan tugasan secara berpasangan melibatkan topik definisi

frasa dan binaan frasa bahasa Melayu serta proses penerbitan ayat. Selain

itu, kami juga telah ditugaskan untuk membuat analisis frasa berdasarkan

ayat yang dipilih dalam cerpen Komsas PMR. Tugasan individu ini amat

mencabar kerana sebelum ini, kami tidak pernah membuat kajian tentang

ayat atau frasa yang terdapat dalam bahan bacaan kami.

Pembahagian tugas telah dilaksanakan bagi melancarkan pelaksanaan

tugasan dan memastikan tugasan ini dapat disiapkan dalam tempoh yang

diberikan. Perbincangan yang dilakukan amat sukar kerana kami tinggal

dalam jarak yang jauh. Namun, hendak seribu daya, tidak hendak seribu

dalih.

Tugasan ini telah membantu saya mengetahui konsep frasa Bahasa Melayu

dengan lebih mendalam. Selama ini saya tidak begitu mengambil berat

tentang frasa bahasa Melayu secara mendalam. Melalui tugasan ini saya

dapat mengkaji dan memahami tentang frasa bahasa Melayu dan mengenali

lebih dekat lagi tentang segala aspek yang terdapat dalam bahasa ini.

Melalui bimbingan pensyarah pembimbing, saya menerokai bahasa Melayu

sedikit demi sedikit. Dari sini, saya dapat rasakan betapa kerdilnya saya

sebagai orang Melayu yang berbahasa Melayu, tetapi begitu sedikit

pengetahuan yang ada dalam diri saya. Syukur, melalui tugasan ini,

dapatlah saya menambahkan pengetahuan tentang bahasa kita ini.

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

52/57

Saya mengambil inisiatif dengan membuat rujukan terlebih dahulu sebelum

membuat tugasan ini. Berpandukan bahan rujukan , saya melaksanakan

tugasan ini sedaya upaya saya. Memang tidak dinafikan bahawa tugasan ini

amat mencabar. Namun, akhirnya ia berjaya disiapkan juga.

Pengalaman yang diperoleh melalui tugasan ini akan saya gunakan sebaik

mungkin dalam proses pengajaran dan pembelajaran bersama anak didik di

sekolah. Harapan saya agar saya dapat aplikasikan dengan lebih baik

dalam kelas nanti. Insya Allah.

Terima kasih yang tidak terhingga kepada semua yang telah memberi

kerjasama terutama sekali pensyarah pembimbing Encik Abdullah bin

Mohd Yassin.

Sekian, terima kasih.

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

53/57

REFLEKSI

Syukur saya ke hadrat Illahi kerana dengan limpah izinNya dapat saya dan pasangan

menyiapkan tugasan SintaksisBahasaMelayu BMM 3110 di bawah bimbingan pensyarah En

Abdullah bin MdYassin yang juga merupakan mentor kepada kumpulan BMM3 Program

Pensiswazahan Guru Kohort 1. Terimakasih yang tidak terhingga kami ucapkan kepada En

Abdullah di atas bimbingan dan tunjuk ajar yang diberikan. Penerangan panjang lebarserta

bantuan yang diberikan telah memberi suntikan semanga tkepada saya untuk mendalami

bidang Sintaksis Bahasa Melayu ini.

Ini sejajar dengan tugas saya sebagai seorang guru bahasa Melayu di sekolah

rendah.Nampaknya selama ini saya telah terpesong jauh dalam menyampaikan ilmu kepada

anak didik saya kerana saya dapati ilmu yang saya ada sekarang ini terlalu cetek, tetapi

dengan mempelajar ibidang Sintaksis Bahasa Melayu ini telah membuka sedikit sebanyak

minda saya tentang ilmu bahasa Melayu.

Di mana sebagai seorang guru bahasa Melayu, saya harus tahu secara terperinci dan

mendalam tentang bentuk ayat, struktur ayat, dan binaan ayat.Saya juga harus selalu

bersama buku Tatabahasa Dewan dan Kamus Dewan untuk mendalami ilmu bahasa sayauntuk diajarkan kepada murid-murid saya di samping membuat rujukan daripada buku-buku

ilmiah yang lain.

Saya juga amat bersyukur kerana dapat mempelajar ibidang sintaksis ini dengan seorang

pensyarah yang bukan calang-calang orang, beliau merupakan orang kuat Dewan Bahasa

dan Pustaka yang telah diangkat sebagai munsyi atau guru bahasa. Setiap bait dan

tuturbicaranya penuh makna. En Abdullah juga merupakan tempat rujukan kepada

pensyarah-pensyarah lain. Jad ikesempatan yang ada ini akan saya gunakan sepenuhnya

untuk menimba sebanyak mungkin ilmu daripadanya untuk dicurahkan kepada anak murid di

sekolah saya yang terlalu hauskan ilmu.

Dengan mengikuti bidang sintaksis ini juga,telah menjadikan saya lebih memahami tentang

hukum atau rumus tatabahasa yang mendasari kaedah penggabungan dan penyusunan

perkataan untuk membentuk ayat dalam bahasa Melayu. Saya juga harus menguasai dan

memahami secara terperinci tentang Struktur Binaan Ayat, Pembahagian Subjek dan

Predikat, Ayat Dasar dan Ayat Terbitan, Susunan Dalam Ayat, Urutan Kata, Perpindahan

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

54/57

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

55/57

BIBLIOGRAFI

Abdullah Hassan, Seri Lanang Jaya Rohani, Razali Ayob & Zulkifli Osman

( 2006 ). Sintaksis. Kuala Lumpur : PTS Profesional Publishing Sdn. Bhd.

Ahmad Khair Mohd Nor, ( 2008 ). Pengantar Sintaksis Bahasa Melayu.Kuala

Lumpur : Utusan Publication & Distributors Sdn. Bhd.

Asmah Haji Omar ( 2008 ) .Nahu Kemas Kini : Panduanbahasayangbaikdan

Betul. Kuala Lumpur : PTS Professional, 2008.

Arbak Othman ( 1989 ). Nahu Bahasa Melayu .Penerbitan Fajar Bakti Sdn. Bhd.

Petaling Jaya.

Mohd ShahrilnRajain. ( 1996 ).Analisis Kesalahan bahasa Melayu di Kalangan

Pelajar Tingkatan Enam di Sekolah Menengah : satu kajian kes. Tesis

sarjana yang tidak diterbitkan. Serdang : Universiti Putra Malaysia.

Nik Safiah Karim, Farid M. Onn, Hashim Haji Musa & Abdul Hamid Mahmood

( 2010 ). Tatabahasa Dewan Edisi Ketiga.Dewan Bahasa dan Pusataka,

Kuala Lumpur.

Nik Safiah Karim .( 2007 ).Liku-liku Bahasa.Shah Alam : K Publishing Sdn.

Bhd.

Nor Asmah Abd. Aziz. ( 2009 ). Penggunaan Kata Hubung bahasa Malaysia

Dalam Kalangan Pelajar Sekolah Menengah : Satu Analisis Kesilapan.

Tesis sarjana yang tidak diterbitkan. Kuala Lumpur : Universiti Malaya.

Siti Hajar Abdul Aziz. ( 2008 ). Bahasa Malyu 1. Siri Pendidikan Guru .Kuala

Lumpur. Oxford Fajar. Sdn. Bhd.

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

56/57

LAMPIRAN

8/14/2019 Bmm 3110 Sintaksis Bahasa Melayu Semester 5

57/57