CAHAYA, WARNA & PENGLIHATAN

7.1: Pembentukan imej Cermin satah & Kanta

Ciri imej CERMIN SATAH

Titik pantulan

ri

Garis normalSinar tuju Sinar pantulan

Cermin satah

i = sudut tujur = sudut pantulani = r

Cahaya menuju permukaan cermin satah pada sudut tuju (i), akan terpantul pada sudut pantulan (r).

• Cermin satah membentuk imej:i. songsang sisiii. sama saiz dengan objekiii. maya (tak terbentuk pada skrin)iv. tegakv. pada jarak yang sama antara objek dengan

cermin.

Ciri imej kanta

objek titik fokus1

2

imej

Songsang

kecil

sahih

Ciri imej kanta CEMBUNG

objektitik fokus1

2

imej

Sahih/ nyata

Songsang

Lebih besar

Imej kanta CEKUNG

objekimej

titik fokus1

2

Maya

Tegak

Lebih kecil

Imej bagi objek yang jauh

Imej bagi objek yang dekat

Imej bagi objek yang jauh

Imej bagi objek yang dekat

Nyata/ sahihSongsang Lebih kecil

Maya Tegak Lebih besar

Tiada imej terbentuk pada skrin

Maya Tegak Lebih kecil

Ciri imej terbentuk oleh kanta

Kanta cembung Kanta cekung(menumpu) (mencapah)

PERBANDINGAN ANTARA KAMERA DAN MATA

KAMERA PERBEZAAN MATA

Dengan menggerakkan kanta ke hadapan dan ke belakang

Bagaimana memfokus

Dengan mengubah ketebalan (jarak fokus) kanta

Dengan mengawal saiz bukaan dan kelajuan penutup

Bagaimana kawal cahaya

Dengan mengawal saiz pupil/ anak mata

Filem (dilapisi oleh bahan peka cahaya)

Bahagian yang peka kepada

cahaya

Retina (mengandungi sel peka cahaya)

Dinding dalamnya dicat hitam

Bahagian yang serap cahaya

Lapisan koroid adalah hitam

Kamera Lubang Jarum

Sebuah kamera berupa kotak dengan permukaan dinding dalamnya yang gelap dan cahaya tidak boleh keluar daripadanya.

Imej yang dibentuknya sahih/nyata, songsang dan lebih kecil.

Saiz imej bergantung kepada jarak objek, sementara jarak imejnya tetap.

Kamera lubang jarum

Kamera dengan lubang sebesar mata jarum.Ciri imej: sahih, songsang & lebih kecil

imej

objek

Kamera lubang jarum

Kamera semakin dekat dengan objek: imej semakin besar dan terang tetapi kurang tajamCiri imej: sahih, songsang & lebih kecil daripada objek.

imej

objek

Alat-alat Optik

PeriskopKanta pembesar

MikroskopTeleskop

PERISKOPImej: maya, tegak, sama saiz dengan objek

KANTA PEMBESAR

Imej: maya, tegak, lebih besar daripada objek

MIKROSKOP

Ciri imej: maya, songsang, lebih besar

TELESKOP

Ciri imej: maya, songsang, lebih besar, pada infiniti

PENYEBARAN CAHAYA Berlaku apabila cahaya putih dipecah

kepada 7 komponen cahaya berwarna. Ini berlaku kerana setiap cahaya berwarna

mempunyai halaju berbeza apabila bergerak melalui prisma kaca.

Penyebaran cahaya oleh prisma

Cahaya merah paling kurang dibias, kerana bergerak paling laju dalam kaca.

Cahaya ungu paling banyak dibias, kerana bergerak paling perlahan dalam kaca.

Turutan cahaya berwarna dibias melalui prisma kaca: Merah, jingga, kuning, hijau, biru, indigo, ungu

Penyebaran cahaya oleh prisma kaca

Cahaya putih melalui kaca prisma tersebar kepada 7 komponen cahaya.

Pelangi

Pelangi

PENYERAKAN CAHAYASenja- matahari merah

Tengahari- langit biru

Penyerakan cahaya

• Apabila cahaya berwarna yang berlainan diserap dan dipantul pada kadar berbeza oleh zarah gas, debu dan asap di atmosfera.

• Cahaya biru bergerak paling perlahan jadi, paling mudah diserak oleh zarah-zarah di atmosfera.

• Cahaya merah bergerak paling laju jadi, paling sedikit diserak oleh zarah-zarah di atmosfera.

Penyerakan cahaya

• Langit biru waktu tengahari– Pada waktu tengahari, matahari tegak di atas

kepala.– Cahaya matahari bergerak menerusi lapisan

atmosfera yang nipis. – Molekul gas, debu dan wap air dalam atmosfera

menyerak cahaya biru lebih daripada cahaya berwarna yang lain.

– Menyebabkan langit kelihatan biru.

Penyerakan cahaya

• Matahari merah waktu senja– Pada waktu senja, matahari sudah condong di

langit. – Cahaya matahari bergerak menerusi lapisan

atmosfera tebal.– Cahaya merah diserak paling sedikit apabila

melalui lapisan atmosfera.– Matahari kelihatan merah.

Penyerakan cahaya

CAHAYA BERWARNA• Cahaya berwarna juga mempunyai warna-warna asas yang

dipanggil warna primer dan warna-warna sekunder (hasil campuran warna primer)

• Warna primer/ asas bagi cahaya berwarna:– Merah– Biru– Hijau

• Warna sekunder bagi cahaya berwarna:– Magenta– Sian– Kuning

Penambahan cahaya berwarna

Formula penambahan warnaWarna primer + Warna primer = Warna sekunder

Merah (M) Biru (B) Magenta (Mag)

Merah (M) Hijau (H) Kuning (K)

Biru (B) Hijau (H) Sian (S)

Merah + Biru + Hijau = Putih

Penolakan cahaya berwarna oleh penapis berwarna~ apabila penapis berwarna menyerap cahaya berwarna dan membenarkan cahayanya sahaja lalu

BIRU

MERAH

HIJAU

Cahaya putih Penapis Primer

Penolakan cahaya berwarna

MAGENTAMERAHBIRU

KUNINGMERAHHIJAU

SIANBIRUHIJAU

Cahaya putih Penapis sekunder

Penolakan cahaya berwarna oleh penapis primer

Cahaya biru dari cahaya putih dibenarkan melalui penapis biru

Cahaya merah dari cahaya putih dan merah dibenarkan melalui penapis merah

Cahaya hijau dari cahaya putih dan hijau dibenarkan melalui penapis hijau

Penolakan cahaya berwarna oleh penapis sekunder

P

M

H M

HK= M+H

P

M

H

P

M

H

H

B

B

M

S= B+H

Mag= M+B

Penolakan cahaya berwarna oleh objek berwarna~ apabila objek berwarna menyerap cahaya berwarna dan memantul cahayanya sendiri sahaja ke mata pemerhati.

Mata pemerhati

Mata pemerhati

Objek merah menyerap warna lain tetapi memantul cahaya merah ke mata pemerhati. Objek kelihatan merah.

Objek magenta menyerap warna lain tetapi memantul cahaya magenta (M+B) ke mata pemerhati. Objek kelihatan magenta.

Penolakan cahaya warna oleh objek berwarna

Mata pemerhati

Mata pemerhati

Jika objek (merah) menyerap cahaya berwarna (biru), tiada cahaya tiba ke mata pemerhati. Objek kelihatan hitam.

Objek sian menyerap cahaya merah dan memantul cahaya biru. Cahaya biru tiba ke mata pemerhati. Objek kelihatan biru.

Magenta (M+B)

Sian (B+H)

Latihan

• Jika seorang pelakon di atas pentas memakai baju magenta dan seluar sian disinari cahaya kuning, apakah warna baju dan seluarnya dilihat oleh mata pemerhati?

• Jika seorang penyanyi memakai skirt hijau dan blaus kuning disinari cahaya biru, apakah warna blaus dan skirtnya pada mata pemerhati?

PIGMEN

Bahan berwarna yang menyerap dan memantul cahaya berwarna tertentu.

Pigmen boleh didapati dari garam mineral dan bahan organik tertentu.

Dengan mencampur 3 warna primer pada nisbah kadar yang berlainan, hampir semua warna boleh dihasilkan.

PIGMEN

PIGMEN

merah + kuning = jingga merah + biru = ungu merah + hijau = kuning kuning + biru = hijau jingga + ungu = merah ungu + hijau = biru merah + biru + kuning = hitam Semua warna boleh dihasilkan kecuali putih.

Kepentingan warna

Percetakan berwarna Kuning, magenta, sian dan hitam digunakan. Setiap gambar dicetak 4 kali, setiap kali

menggunakan warna yang berbeza. Pendawaian elektrik

Perang untuk wayar hidup Biru untuk wayar neutral Kuning dan hijau untuk wayar bumi

Kepentingan warna Lampu isyarat

Merah Kuning Hijau

Organisma hidup Menarik perhatian pasangan– musim mengawan Memberi amaran kepada musuh Penyamaran – melindungi diri daripada pemangsa Pendebungaan– bunga yang berwarna-warni

menatik perhatian lebah dan rama-rama.

Warna untuk menarik perhatian

Warna sebagai amaran kepada musuh

Warna sebagai penyamaran