CaEd luasJ,anmaJ,lumat J,anser 1

MELALUI CaEd, wanita lebih terbuka berbincang dengan doktor tentangkanser payu dara yang dihidapi.

Oleh RABIATUL ADAWIYAH KOHABDULLAH

adawiyah.koh@utusan.com.my

(iAMBARANyang

tidak terucap tatkalamenerima beritadisahkan menghidapkanser payu dara.

Apat agi bakal kehilangan cirikewanitaan itu tidak lama lagi.Terbayang di fikiran, rambutsemakin gugur, pakaian serta colitidak boleh dipakai lagi sertaberat badan tidak secantik dulu.

Wanita sebenarnya mempunyaireaksi yang berbeza apabiladiberitahu ada sesuatu yang tidakkena dengan payu dara mereka.

Sedih dan tertekan tetapi walauapa pun persoalan yang bermain

. di fikiran, pada suatu ketika tentumereka ingin tahu mengenaikeadaan sebenar.

Apa yang lebihmembimbangkan atau mungkin

menjadi trauma dalam hid up, jikawanita itu didiagnosis menghidapbarah payu dara. Hakikatnya,berita ini amat digeruniseolah-olah hidup mereka akanberkahir.

Lebih-lebih lagi, penyakit itumembawa perubahan besar gayahidup pesakit dan jugamemberikan kesan lain termasukperubahan penampilan, emosiyang tidak menentu dan bebanankewangan.

Justeru, pembelajaran danpemahaman mengenai barahpayu dara adalah penting agarwan ita yang menghidap penyakititu dapat menangani keadaankrisis dihadapi serta berupayameneruskan kehidupan lebihpositi£

Menerusi Projek Pendidikandan Penyelidikan Kanser (CaEd),pendidikan kanser ini dapatdibangunkan sertamempelbagaikan cara

penyampaiannya.Projek ini merupakan

ilham daripada dua orangbekas pesakit kanser,seorang dari Malaysiamanakala seorang lagi dariAmerika Syarikat.

Idea utama mereka ialahmengadaptasi danmenterjemah bahanpendidikan yang terpilih kedalam Bahasa Malaysiasebagai langkah pertamadalam menyediakanmaklumat yang diperlukanberkenaan rawatan danpenjagaan kanser payu dara.

Seterusnya berkembangkepada aktiviti pendidikanyang utama, CaEd.Kepimpinan projek iniadalah melalui usahasamaantara Universiti PutraMalaysia dan Cornell

University. Projek ini telahdilancarkan secara rasminya diMalaysia pada September 2003.

CaEd juga menyediakanmaklumat dan pengetahuanmengenai rawatan danpengurusan penyakit kanser dikalangan pesakit dan bekaspesakit kanser, keluarga mereka,profesional kesihatan dan orangawam umumnya di Malaysia.

Selain itu, ia bertujuan untukmembangunkan kapasiti manusidan institusi serta pembangunanmapan dalam sektor pendidikankanset yang kritikal dalamkomuniti pelbagai etnik diMalaysia.

Pro amSejak 2003, berikut adalah

senarai program dan aktiviti hasildaripada inisiatif projek ini:

Usahasama• Pihak yang terlibat: UPM,

Cornell University, PersatuanPenterjemah Malaysia (PPM),American Cancer Society.

• Jaringan kumpulan danindividu stakeholder komited diMalaysia dan Amerika Syarikat.

Adaptasi dan TerjemahanBahan Pendidikan

• Kebenaran untukmenterjemah bahan pendidikanAmerican Cancer Society

• Menterjemah 10 judul bukupendidikan yang berkaitandengan rawatan, penjagaan danpengesanan awal kanser payudarake dalam Bahasa Malaysia den garkerjasama Persatuan Penterjema~Malaysia (PPM)

• Menghasilkan 4 judul bukudalam bentuk PDF

Penyebaran dan Outreach• Menghasilkan 10 judul bukl.\

PAYU dara memerlukan penjagaan rapi. Menghidap kanser ini, tidak bermakna kehidupanwan ita akan berakhir.

"Menerusi ProjekP~ndidikandanPenyelidikan Kanser(CaEd), pendidikank nser ini dapatdibangunkan sertamempelbagaikan carapenyampaiannyadan penyebaran melalui kerjasama denganKementerian Kesihatan Malaysia,Universiti Putra Malaysia, PersatuanPenterjemah Malaysia, ExxonMobilMalaysia, Penerbit UPM, dan DawamaSdn. Bhd.

• Laman web projek di alamat:http://www.ipsas.upm.edu.my/-caed/

• Sesi bulanan Kumpulan Sokongandan Pendidikan Kanser; aktivitikaunseling rakan sebaya dan pendidikankomuniti

• Pendaftaran Kumpulan Sokongansebagai Persatuan Kanser Network(KanWork)

• Laman web kumpulan sokongan dialamat: http://www.ipsas.lIpm.edli.rny/-kanwork/

• Melatih ahli kumpulan sokongankanser payudara di beberapa buahorganisasi kanser payudara di AmerikaSyarikat yang berasaskan komuniti

• Pusat Sumber Kanser dibiayai olehExxonMobil Malaysia. Pengumpulan

bahan-bahan pendidikan kanser untukpesakit dan orang awam sebagai bahanrujukan. Aktiviti perkhidmatan sokongandiadakan semasa hari klinik payudara diHospital Putrajaya

• National Summit on Breast CancerEducation (NSBCE 2006) telah diadakanpada bulan Julai 2006 untukmengenalpasti keperluan utamapendidikan dalam pendidikan kanserpayudara (dibiayai oleh KementerianPembangunan Wanita, Keluarga danMasyarakat)

Penyelidikan• Mengkaji profil kanser payudara di

Malaysia dengan memfokuskan bagaimanapesakit membuat keputusan yangberkaitan dengan rawatan dan mempelajaricara pengurusan kanser (geran

penyelidikan IRPA, MOST!)• Pakej Pendidikan Pemakanan

untuk Pesakit Kanser, bahanpendidikan tahap rendah dalampemakanan untuk pesakit kanserpayudara yang menjalani kemoterapi(geran penyelidikan MAKNA)

• Membangunkan bahan pendidikankanser payudara tahap rendah di dalamBahasa Malaysia (geran Syarikat Boeing)

• Lifestyle Modification AndIntervention In The Prevention of BreastCancer Recurrence memfokuskan tentangkanser dan persekitaran, gaya hidup(pemakanan, senaman, dan kerohanian)(geran penyelidikan MAKNA)

Inisiatif Baru• Menterjemahkan bahan pendidikan

Bahasa Malaysia yang telah diterbitkan

oleh projek untuk pembaca berbangsaCina

• Mengadaptasikan dan menterjemahbuku bertajuk Caring For The Personwith Advanced Cancer - A GuideforFamilies and Friends yang dihasilkanoleh Cancer Foundation of WesternAustralia di dalam bahasa Malaysia(geran BAKTI)

• Pembangunan kapasiti dankemapanan kualiti program pendidikankanser di Malaysia

Pusat Sumber Pendidikan danKomunikasi Kanser (CaRE)

• Portal Pendidikan Kanser (pembiayaanCreative)