buku aktiviti bkd kssr tahun 2

Upload: kevin-amit

Post on 16-Oct-2015

715 views

Category:

Documents


363 download

TRANSCRIPT

  • 1

    UNIT 1: BOOGIAN TINAN

    1. Lukiso' nunu i norongou dikoyu.

  • 2

    Ija'o' om basa'o'.

    pon

    Mu

    Ku

    ou

    Pi

    Roo

    Ka

    dou

    ngas

    bang

    nung

    Ni

    Li

  • 3

    Uludo o pimato sumiliu do boros.

    1.

    2.

    3.

    4.

    5.

    6.

    7.

    Nopin

    udKou

    nPigsa

    oRo

    iLou

    gunuMn

    Nipon

    abKang

  • 4

    Basa'o'.

    Kopiwosian!

    Yoku nopo nga' i Ari.

    Mantad oku Planet Marikh.

    Otomou om obundui iti turos ku.

    Obulou om ourod iti mato ku.

    Oitom warana' do kudou ku.

    Opurak warana' do nipon ku.

    Miagal do padau iti munung ku.

    Miagal do torumpit iti tolingo ku.

    Miagal do apol iti pingas ku.

    Haro nogi' do roo, liou om sisingud ku.

    Onuai sisimbar.

    1. Mantad nonggo i Ari?

    a) Planet Marikh

    b) Planet Nipon

    c) Planet Obulou

    2. Nunu warana' do turos di Ari?

    a) Oitom

    b) Opurak

    c) Otomou

    3. Nunu bontuk do mato di Ari?

    a) Obundui

    b) Ourod

    c) Obulou

    3. Miagal do nunu tolingo di Ari?

    a) Padau

    b) Torumpit

    c) Apol

    Gonopo' o peta minda id siriba' diti.

  • 5

    Kudou

    Turos Mato

    Munung

    Pingas Nipon

    Tolingo

    Ari

  • 6

    Posuato' ngaran do boogian turos.

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    7

    8

    9

    10

    1. ___________________________

    2. ___________________________

    3. ___________________________

    4. ___________________________

    5. ___________________________

    6. ___________________________

    7. ___________________________

    8. ___________________________

    9. ___________________________

    10. ___________________________

  • 7

    Suato' kawagu dikoyu ayat id siriba' tumanud rulud.

    1. Iti nopo nga turos ku.

    2. Kiwaa duo kudou ku.

    3. Oitom warana' do mato ku.

    4. Gunoon ku o todung ku montok moningud.

    6. Momurus oku nipon do tikid tadau.

    7. Miagal do apol iti pingas ku.

  • 8

    Ihumo' boros poinlisok.

    TUROS KU

    K Q F E T T O T A M

    R A G D O U O H P G

    S P B C D R R I I F

    T S L A U O U J N E

    N O P I N S T K G D

    N Y P I G G S L A U

    V M J A X W R M S O

    W O G N I L O T C D

    K L K D ' X Q N B U

    L I O U Z Y P O A K

    1. KABANG

    2. KUDOU

    3. LIOU

    4. MATO

    5. NIPON

    6. PINGAS

    7. ROO

    8. TODUNG

    9. TOLINGO

    10. TUROS

  • 9

    Uradai o boros ngaran koizaai.

    longon momukot pingas lumoyog mato

    Kota Kinabalu Proton Saga tunturu'

    lamin tolingo buuk gakod sumayau

    mimbuul Ahmad pinsil manangkus todung

    Gonopo' ayat id siriba'.

    1. Miagal do apol iti _ _ _ _ _ ku.

    2. Ourod iti _ _ _ _ ku.

    3. Miagal do torumpit iti _ _ _ _ _ _ _ ku .

    4. Orungu i iti _ _ _ _ _ _ ku.

  • 10

    UNIT 2 : PAGANAKANKU

    Gonopo' om warana'o' o puun paganakan sondii'.

    Taki

    _____________

    Todu'

    ______________

    Tapa'

    _____________

    Tina'

    _____________

    Tabang

    _____________

    Taka'

    _____________

    Yoku

    _____________

    Tadi'

    _____________

  • 11

    Pisudongo' o putul boros di kotunud.

    Ta

    Ta

    Ta

    Ta

    Ta

    ka'

    di'

    ki

    pa'

    bang

  • 12

    Basa'o'

    Paganakan Ku

    Kumaa dika' Tati Bina,

    Tabi' pintutunan kumaa dika'.

    Ngaran ku nopo nga' i Jonuin. Walu' toun umul ku. Poinsikul

    oku hilo' id SK Lembah Poring, Membakut.

    Tapa' ku nopo nga' i John, dokutul isio. Tina' ku nopo nga' i

    Helen, mongingia' isido id sikul ku.

    Haro nogi' tabang, taka' om tadi' ku. Ngaran nopo diolo' nga' i

    Josun, i Josia, om i Julie.

    Poingion miampai dahai i taki om i todu' ku. Oupus oku diolo'

    ngoduo. Ngaran nopo diolo' nga' i Aki Mikol om i Odu Miniah.

    Jonuin

  • 13

    Pisudongo' o ayat pongudio om sisimbar di kotunud.

    4. Piro yolo' do

    mogiobpinai?

    3. Nunu kalaja' di

    tina' di Jonuin?

    1. Id nonggo i Jonuin

    do poinsikul?.

    2. Isai ngaran di

    tapa' di Jonuin?

    Mongingia' kalaja' di tina ' di

    Jonuin.

    Poinsikul i Jonuin id

    SK Lembah Poring, Membakut.

    t

    Ngaran nopo di tapa' di

    Jonuin nga' i John.

    Apat yolo' mogiobpinai.

  • 14

    Ihumo' boros poinlisok

    i a b t a p a ' m

    n y c a d e f g a

    a o h d i t j k m

    i k t i n a ' ' a

    l u a ' m k n u i

    o p b q r i s d t

    u t a k a ' v o w

    x y n z ' b d t a

    p a g a n a k a n

    p i n s a n b c d

    taki todu' tapa'

    tina' tabang taka'

    tadi' yoku mamai

    inai pinsan

  • 15

    Posuato' kawagu ngaran pomolohou di kotunud.

  • 16

    Uludo boros sumiliu ayat di kotunud.

    1.

    2

    3.

    4.

    5.

    i Ngaran ku nga' nopo Jonuin.

    ku. Haro songulun tabang

    Ngaran di tapa nopo ku nga' i John.

    i Mongingia' tina ku.

    Oupus oku di taki om todu' ku.

  • 17

    Posuato' koilaan kokomoi tinan sondii'.

    1. Isai ngaran di tina' nu?

    2. Nunu pakalajaan di tapa' nu?

    3. Id nonggo ko do poingion?

    4. Piro kou do mogiobpinai?

    5. Soira' tadau kinolodion nu?

  • 18

    Pomonsoi ayat momoguno boros pongudio id siriba'.

    Poomitanan:

    1. Isai

    Isai ngaran di tapa' nu?

    2. Piro

    3. Nunu

    4. Id nonggo

    5. Soira'

  • 19

    UNIT 3 : SIKUL KU

    Ija'o om polombuso' o putul boros id siriba' diti.

    1. lu /gu /an

    2. mo /ngi /gi /a'

    3. tam / ba / lut

    4. po / in / si / kul

    5. kou / ma / tan

    6. li /nim / put

    7. kom / pu/ ter

    8. oli / wa /wos

    9. mo / ngu /ngu / mo / lig

    10. ba / la / ja / lan

  • 20

    Uludo' o pimato id siriba' sumiliu boros kirati'.

    1. anguLu =

    2. ngia'ngiMo =

    3. Tamlutba =

    4. tanmaKou =

    5. liputnim =

    6. terpuKom =

    7. Owoswali =

    8. molignguMongu =

    9. kulinsiPo =

    10. jaBalalan =

  • 21

    Basao'o' teks pibarasan id siriba' diti.

    Runi : Kopisanangan John.

    John : Kopisanangan nogi' kumaa dika'.

    Runi : Id nonggo ko do ko poinsikul?

    John : Poinsikul oku id SK. St. Francis Xavier,

    Keningau.

    Runi: Piro tulun mongingia' id sikul nu?

    John : Haro 20 tulun mongingia' id sikul ku.

    Runi: Piro tangaanak sikul id linimput balajalan nu?

    John: Ogumu' nogi'. Haro 18 tulun tangaanak sikul

    id linimput balajalan ku.

    Runi: Isai ngaran do Luguan Mongingia' id sikul

    nu?

    John: Ngaran nopo di Luguan Mongingia' nga' i

    Gundohing Matius Goromon.

    Runi: Nunu ngaawi' koumatan id sikul nu?

    John: Ogumu' koumatan id sikul ku miagal librari,

    galanggang, gana' pomoinan, gamban,

    kantin, upis om sulap mongungumolig.

    Runi: Kotoluadan, John.

    John: Miagal nogi' doid dika'.

  • 22

    Onuai tanda' (/ ) toi ko ( X ) montok ayat id siriba' diti.

    1. Poinsikul i John id SK Narinang, Kota Belud. ( )

    2. Ngaran nopo do Luguan Monginga' id sikul di John

    nga' i Gundohing Matius Goromon. ( )

    3. Haro 8 tulun mongingia' id sikul di John. ( )

    4. Ogumu' koumatan id sikul di John. ( )

    Onuai sisimbar di kosudong o ponguhatan id siriba' diti.

    1. Id nonggo i John do poinsikul?

    _________________________________________________

    _________________________________________________

    2. Piro ginumu' tangaanak sikul id linimput balajalan di John?

    _________________________________________________

    ______________________________________________

    3. Isai ngaran Luguan Mongingia id sikul di John?

    _________________________________________________

    _________________________________________________

    4. Roito' duo koumatan id sikul di John?

    _________________________________________________

    _________________________________________________

  • 23

    Gonopo' koilaan kokomoi sikul di John.

    Sikul di John

    Ngaran Sikul

    _______________________

    ___________________

    __________________

    Ngaran Luguan

    Mongingia'

    _______________________

    ___________________

    __________________

    Ginumu'

    mongingia'

    ___________________

    Ginumu' tangaanak

    id linimput

    balajalan

    ___________________

    Koumatan

    _____________________

    ___________________

    ___________________

    ___________________

    ___________________

    ___________________

  • 24

    Posuato' ngaran do koumatan i okito id posorili' do sikul.

    1. ______________________________

    2. ______________________________

    3. ______________________________

    4. ______________________________

    5. ______________________________

    6. ______________________________

    7. ______________________________

    8. ______________________________

    9. ______________________________

    10. ______________________________

  • 25

    Intangai o gambal id siriba' diti om uludo' boros sumiliu iso' ayat di

    kosudong.

    tangaanak linimput do sikul balajalan. Momolidang

    o

    1. _________________________________________________

    _________________________________________________

    2. _________________________________________________

    _________________________________________________

    papan tanak ilo' Momugas kusai ponuatan do

  • 26

    mongingia'. i do tangaanak Poingontong

    3. _________________________________________________

    _________________________________________________

    bakaang Ogumu' suang id balajalan. linimput

    do

    4. _________________________________________________

    _________________________________________________

    tangaanak Mogiuhup-

    uhup

    sikul kakamot. momodoropi o do

    5. _________________________________________________

    ________________________________________________

  • 27

    Pisudongo' o boros om gambal di kotunud.

    1) kinoyonon mongumolig

    2) gana' pomoinan

    3) torigi bondira'

    4) garabang sikul

    5) linimput balajalan

    6) lolopuson

    7) galanggang badminton

  • 28

    Lukiso' o gambal sikul di iman-imanon dikoyu.

    Sikul Iman-imanon ku

  • 29

    Polombuso'

    Sikul koupusan ku

    Pointoning piras bawang,

    Poingkawas timpak nulu,

    Kagayat do ginawo,

    Kolingos do ninggorit.

    Sikul koupusan ku,

    Ondos oku,

    Manahak ko kounalan,

    Mongia' ponontudukan.

    Kanou tangaanak sikul,

    Mogiangkawot tokou,

    Sumunsui tindalanon,

    Mongunsub go'os,

    Mongoi kalantoi,

    Koposion tohuri tadau.

  • 30

    Ruludai o Boros Ngaran di okito id teks pibarasan diti.

    Runi : Kopisanangan John.

    John : Kopisanangan nogi' kumaa dika'.

    Runi : Id nonggo ko do poinsikul?

    John : Poinsikul oku id SK St. Francis Xavier, Keningau.

    Runi : Piro tulun mongingia' id sikul nu?

    John : Haro 20 tulun mongingia' id sikul ku.

    Run : Piro tangaanak sikul id linimput balajalan nu?

    John: Ogumu' nogi'. Haro 18 tulun tangaanak sikul id linimput

    balajalan ku.

    Runi: Isai ngaran do Luguan Mongingia' id sikul nu?

    John: Ngaran nopo di Luguan Mongingia' nga' i Gundohing Matius

    Goromon.

    Runi: Nunu ngaawi' koumatan id sikul nu?

    John: Ogumu' koumatan id sikul ku miagal ko' librari, galanggang,

    gana' pomoinan, gamban,kantin, upis om sulap

    mongungumolig.

    Runi: Kotoluadan, John.

    John: Miagal nogi' doid dika'.

  • 31

    Sompipio' o Boros Ngaran tumanud Ngaran Poimbida' toi ko' Ngaran

    Koizaai.

    Boros Ngaran Poimbida'

    Boros Ngaran Koizaai

  • 32

    UNIT 4: POOMOINAN

    Pisudongo' o gambal om boros.

    minlongkudi'

    mamain watu

    mintubau

    minlilisokon

    mimbuul

    congkak

  • 33

    Ija'o' o boros id siriba' diti.

    m i m bu u l m i n t u b a u

    m i n l i l i s o k o n c o n g k a k

    m a m a i n w a t u m i n l o n g k u d i'

    r a m p a n a u g u l i '

  • 34

    Posuato' o boros tumanud petak di pinosodia'.

    1. minlongkudi'

    2. mimbuul

    3. congkak

    4. mintubau

    5. mamain watu

    6. minlilisokon

    7. rampanau

    8. guli

  • 35

    Basa'o' o teks id siriba'.

    KARNIVAL POOMOINAN KOUBASANAN

    Kinoyonon : Sikul Tosiriba' Bahang, Penampang

    Timpu : 8:00 doungosuab 5:00 minsosodop

    Tadau/ Wulan : 4 Manom 2011

    Abaabayan :

    Mimbuul

    Timpu :

    8:00 10:00 doungosuab

    Kinoyonon : Gana' poomoinan

    Mamain Watu

    Timpu :

    8:00 10:00 doungosuab

    Kinoyonon : Dewan

    Minlongkudi'

    Timpu :

    10:00 - 12:00 doungadau

    Kinoyonon : Gana' poomoinan

    Congkak

    Timpu :

    10:00 - 12:00 doungadau

    Kinoyonon : Dewan

    Mintubau

    Timpu :

    1:00 3:00 minsosodop

    Kinoyonon : Gana' poomoinan

    Rampanau

    Timpu :

    1:00 3:00 minsosodop

    Kinoyonon : Galanggang

    Mamain guli'

    Timpu :

    3:00 5:00 minsosodop

    Kinoyonon : Gana' poomoinan

    Momolositik

    Timpu :

    3:00 5:00 minsosodop

    Kinoyonon : Galanggang

  • 36

    Gonopo'o teks kopoilaan id siriba' diti miampai boros sisimbar di

    pinosodia'.

    5.00

    3.00 5.00

    Bahang,

    Penampang

    Koubasanan

    mintubau

    8.00

    mimbuul

    Manom

    rampanau

    Iti nopo nga' kopoilaan kokomoi do Karnival Poomoinan

    _______________________. Papanahon o karnival diti id Sikul

    Tosiriba______________________ ontok 31_______________2011.

    Tumimpuun o karnival diti do jam ____________________ om opupusan

    do jam __________________ .

    Abaabayan nopo di poindalanon id gana' poomoinan nga'

    __________________om ________________ . Poomoinan koubasanan nopo

    di papanahon do jam 1:00 3: 00 minsosodop nga' _______________ om

    ___________________ .

    Poindalanon o poomoinan guli' om momolositik ontok jam

    _________________ minsosodop.

  • 37

    Ihumo' 6 boros di poinlisok.

    1. MAMAIN WATU

    2. MIMBUUL

    3. MINLILISOKON

    4. CONGKAK

    5. MINTUBAU

    6. MINLONGKUDI'

    M A M A I N W A T U ' H K L O K

    I D M I N T U B A U R Y K I K A

    S G H B S D Z F O K E T M A I R

    E H H C O N G K A K T N K U M P

    S J S S A K O G J H K G T H N M

    O O S S S B V G N G N H F R D P

    R N G M I N L I L I S O K O N K

    U K D S O K J G C G J G E Y G N

    K S N Y M I N L O N G K U D I '

    A I D U P S F Y D G N T J K E L

    M I M B U U L D U M U G Y U E M

  • 38

    Posuato' kawagu ngaran do poomoinan diti.

    ______________ ________________

    _________________ _____________

    _________________ ________________

    _______________ __________

  • 39

    Pili'o' om posuato' o frasa di kotunud montok gambal id siriba' diti.

    1.

    _____________________________________________

    2.

    _____________________________________________

    3.

    _____________________________________________

    4.

    ______________________________________________

    5.

    _____________________________________________

    Popotulud do longkudi'.

    Mamain watu miampai taka'.

    Mimbuul id gana' pimbuulan.

    Minlilisokon id puun kayu.

    Mintubau id posorili' walai.

  • 40

    Gonopo' o teks id siriba' miampai momoguno boros di pinosodia'.

    Anangan i Banol mamain do ________________________________. Tikid

    ______________________ mamain do buul i Banol miampai do

    _______________________ ngaawi' dau. Kibasaan i Banol do jersi

    kiwarana' ________________________. Mamain yolo' id ________________

    pimbuulan. Nokotumpos i Banol do duo' guul. __________________

    tomod o ginawo dau.

    taragang tambalut Ounsikou

    gana' minsosodop buul

  • 41

    Warana'o' o poster diti.

  • 42

    Patayado' piipiro Boros Maan di oilaan.

    1.

    2.

    3.

    4.

    5.

    Ruludai o Boros Maan.

    Pilio' o boros id siriba' montok momongo' do ayat.

    minlilisokon momonsoi Orohian

    binoli mamain

    1. Koilo' i Sarah do _____________ watu.

    2. Asaru i Boroi om i Gadi do ______________.

    3. ___________ i Charles do mimbuul.

    4. Abaal i tapa' ku ______________ do tubau.

    5. Apagon o gatang di congkak ___________ di tina' ku.

    Popotulud do longkudi'.

    Mamain watu miampai di taka'.

    Mimbuul id gana' pimbuulan.

    Minlilisokon id puun kayu.

    Mintubau id posorili' do walai.

  • 43

    UNIT 5 PAKALAJAAN

    Polombuso' om posuato' boros.

    Poomitanan:

    1. + + =

    2. + + =

    3. + + + =

    4. + =

    5. + + + + =

    6. + + + + =

    7. + + =

    8. + + + + + =

    U di li

    U pis Poos

    Mo ngi ngi a'

    Si kul

    Mo mu mu

    Po mu

    Udili

    ta na man

    ta nom

    Do ku tul

    La min Po ngu sa pan

  • 44

    Gonopo' ija'an.

    U __ __ li

    __ pis P __ __ s

    Mo __ __ __ngi __ __

    Si __ __ __

    Mo __ __mu __ __ nom

    __ __ muta __ __ man

    __ __ ku __ __ __

    La __ __ __ Po __ __ __ sa __ __ __

  • 45

    Basa'o'.

    Ngaran ku i Gunsanad.

    Udili oku.

    Papaatod oku do suat.

    Poingkalaja' oku id upis poos.

    Ngaran ku i Jeni.

    Mongingia'oku.

    Mongia' oku id sikul.

    Ngaran ku i Gondurak.

    Momumutanom oku.

    Mananom oku do kinotuan.

    Mananom oku id kabun.

    Ngaran ku i Budin.

    Dokutul oku.

    Poingkalaja' oku id lamin pongusapan.

    Mongusap oku do tulun sumakit.

  • 46

    Onuai sisimbar.

    Ngaran Pakalajaan Kinoyonon do

    Pakalajaan

    Kalaja'

    Gunsanad

    Udili

    Upis Poos

    Mongingia'

    Sikul

    _______________

    Mananom do

    kinotuan

    ______________

    _____________

    ______________

    _______________

  • 47

    Pisudongo'.

    Momumutanom

    Mongingia'

    Udili

    Dokutul

  • 48

    Warana'o'.

  • 49

    Uludo' pimato sumiliu boros.

    Pakalajaan Kinoyonon Pakalajaan

    Ulidi

    ____________

    pUis oosp

    ______________

    g'oningiMa

    ________________

    kSiul

    _______________

    nomomumMuta

    ____________________

    Bunka

    ___________

    Dotulkul

    _________________

    minLa Posangupan

    _______________________

  • 50

    Suato'.

    Poomitanan:

    1.

    2.

    3.

    Ngaran ku i Gunsanad.

    Udili oku.

    Papaatod oku do suat.

    Poingkalaja' oku id upis poos.

  • 51

    Ruludai o boros mintotoiso' id teks.

    Ngaran ku i Gunsanad.

    Udili oku.

    Papaatod do surat o kalaja' ku.

    Poingkalaja' oku hilo id upis poos.

    Ihumo' om suato' boros mintotoiso'.

    1 putul boros

    o

    2 putul boros

    3 putul boros

    4 putul boros

  • 52

    Patayado' piipiro boros mintotoiso' di oilaan.

    1.

    2.

    3.

    4.

    5.

    6.

    7.

    8.

    9.

    10.

  • 53

    Warana'o' boros mintootoiso'.

    yoku

    sinding

    sumakit tina'

    roo

    kinotuan

    tubau basa'

    mongingia'

  • 54

    UNIT 6 : KAKAMOT

    Ija'o' om polombuso'.

    1. 2. 3.

    4. 5. 6.

    7. 8. 9.

    10. 11. 12.

    13. 14. 15.

    Kalaja'

    Dilo' Angaawasi' Ngaawi'

    Yolo' Doho' Diolo'

    Tawawasi' Tu'

    Nga' Nolodi' Ogumu'

    Iso' Tosiriba'

    Warana'

  • 55

    Basa'o' o teks

    Yoku Songinan Pupugas

    Yoku nopo nga' songinan pupugas. Nolodi' oku id kilang do

    pupugas . Ogumu' yahai nolodi' do iso' timpu. Oritom warana' do

    turos ku om obuhog iti tinan ku.

    Insan tadau pinaatod yahai hiti id Sikul Tosiriba' Tolidang. Yoku

    nopo nga' pinaatod id kalas Toun ko-2 Oporokis. Kalaja' ku nopo

    nga' momugas dilo' papan ponunuatan.

    Angaawasi' ngaawi' o tangaanak id kalas diti. Ongotoluod yolo'

    doho'. Gompion oku diolo' tawaawasi' tu' agayo gia guno ku.

    Alansan oku daa do alaalaid oku koponguhup do tangaanak id

    kalas diti.

  • 56

    Patayado' boros kisigot mantad teks.

    1. ________________________________

    2. ________________________________

    3. ________________________________

    4. ________________________________

    5. ________________________________

    6. ________________________________

    7. ________________________________

    8. ________________________________

    9. ________________________________

    10. ________________________________

    11. ________________________________

    12. ________________________________

    13. ________________________________

    14. ________________________________

    15. ________________________________

  • 57

    Pomonsoi ayat.

    Poomitanan :

    Tupi' : Iti nopo nga tupi' di Ben. Osohug o warana' do tupi' diti.

    1. Pupugas : __________________________________________

    2. Mija' : __________________________________________

  • 58

    3. Buul : __________________________________________

    4. Kunsi' : __________________________________________

    5. Jam : __________________________________________

    6. Pinsil: __________________________________________

  • 59

    Posuato' ngaran do kakamot.

    1. ________________________

    2. ________________________

    3. ________________________

    4. _________________________

    5. __________________________

  • 60

    Warana'o' o boros.

  • 61

    Wonsoyo' kolaj tinunturu'.

    Iti nopo nga' ____________________________

  • 62

    Pili'o'o Boros Maan di kotunud.

    a) mambasa'

    b) monuat

    a) manangkus

    b) mamanau

    a) mongirak

    b) mihad

    a) momurok

    b) magansak

  • 63

    Ruludai o Boros Maan id susuyan diti.

    Yoku nopo nga' songinan pupugas. Nolodi' oku id kilang do

    pupugas . Ogumu' yahai nolodi' do iso' timpu. Oritom warana' do

    turos ku om obuhog iti tinan ku.

    Insan tadau pinaatod yahai hiti id Sikul Tosiriba' Tolidang. Yoku

    nopo nga' pinaatod id kalas Toun ko-2 Oporokis. Kalaja' ku nopo

    nga' momugas dilo' papan ponunuatan.

    Angaawasi' ngaawi' o tangaanak id kalas diti. Ongotoluod yolo'

    doho'. Gompion oku diolo' tawaawasi' tu' agayo gia guno ku.

    Alansan oku daa do alaalaid oku koponguhup do tangaanak id

    kalas diti.

    Gonopo' o frasa.

    1. ____________________ do buuk.

    2. ____________________ do longkudi'.

    3. ____________________ do intenet.

    4. ____________________ do televisyen.

  • 64

    Pisudongo' o gambal om Boros Maan di kotunud.

    Magansak

    Mongintong

    Momoloyog

    Monuat

    Manangkus

    Mambasa'

    Popotulud

  • 65

    UNIT 7 : PADSAKAYAN

    Pisudongo' ilo' gambal om boros di kotunud.

    1.

    2.

    3.

    4.

    Kapal tulud

    Bas sikul

    Bosikol

    Kurita sapi'

  • 66

    Tanda'i ( / ) o gambal di narait do mongingia'.

    1.

    ( ) ( )

    2.

    ( ) ( )

    3.

    ( ) ( )

    4.

    ( ) ( )

    5.

    ( ) ( )

  • 67

    Ija'o' om polombuso'.

    1. Bo + si + kol = Bosikol

    2. Bas + si + kul = Bas Sikul

    3. Ka + pal + tu + lud = Kapal tulud

    4. Ku + ri + ta + sa + pi' = kurita sapi'

    5. Pa + da + u = Padau

    Ija'o' kawagu

    1. __ o s i k o l

    2. __ a s s __ k u l

    3. K __ p __ l __ u l u __

    4. K __ r i ta __ a __ __ __

    5. P a __ a __

  • 68

    Basa'o'.

    Iti nopo nga' bosikol.

    Osilou warana' do bosikol diti.

    Haro duo bulandai om bobosi' do bosikol diti.

    Iti nopo nga' kapal tulud.

    Opurak warana' do kapal tulud diti.

    Haro do talad, kipak om tikiu do kapal tulud diti.

    Iti nopo nga' padau.

    Opurak warana' do padau diti.

    Kipandayung o kitirikohon o padau diti.

    Iti nopo nga' kuritapui.

    Otomou om opurak warana' do kuritapui diti.

    Haro garabak om kokpit do kuritapui diti.

  • 69

    Gonopo' o jadual id siriba' diti.

    Padsakayan Warana' Kowowoyo'o'

    1 Bosikol

    ________________

    __________________

    2.

    ________________

    opurak

    __________________

    3.

    _______________

    Kipandayung om

    kitirikohon

    4. Kuritapui

    __________________

    __________________

    Onuai label o gambal bosikol diti.

    1.

  • 70

    Pooputo' o titik tumanud bontuk di kotunud.

  • 71

    Uludo pimato diti tumanud ngaran do gambal padsakayan di

    kotunud.

    1. p o t o i k H e l

    2. i p i r K o u t a

    3. B o s k i o l

    4. b o M o u t u t

    5. P d a a u

  • 72

    Polombuso' o boros id siriba' diti.

    kivokal tanaru

    a) Jiip

    b) buut tosiau

    c) motobuut

    Kivokal toniba'

    a) Luri

    b) beca

    c) Van

    d) Trak

    e) bas

    Sompipio' o boros tumanud nuludan boros kivokal tanaru toi ko'

    kivokal toniba'.

    luri bas beca van motobuut

    trak padau jiip

    Kivokal tanaru Kivokal toniba'

  • 73

    Alanai ilo' gambal do boros di kotunud.

    1. Iti nopo nga' _________________ di Norbert.

    2. Dribor do __________________ i Jerry.

    3. Sumakai do _____________ i mongingia' Noumi.

    4. Obolou warana' dilo' ____________________.

    5. Agayo tayol do _________________ diti.

  • 74

    UNIT 8 : NUMBUL

    Pisudongo' ilo' numbul om ngaran do numbul.

    1.

    2.

    3.

    4.

    5.

    6.

    7.

    8.

    9.

    10.

    51

    52

    53

    54

    55

    56

    57

    58

    59

    60

    Limo nohopod om duo

    Limo nohopod om apat

    Limo nohopod om iso'

    Limo nohopod om limo

    Limo nohopod om onom

    Limo nohopod om tolu

    Onom nohopod

    Limo nohopod om siam

    Limo nohopod om turu'

    Limo nohopod om walu'

  • 75

    Pongo'o' o pomoinan sudoku diti.

    1

    1

    2

    3

    Piromuto' ilo' numbul tumanud nuludan om posuaton o ngaran do nunu

    i owonsoi.

    ______________________________________

  • 76

    Uludo' om posuato' o pimato di kotunud.

    1. miLo nopodho mo sio'

    L__m__ n___h__p__d __m i__o

    2. oLim podnoho mo odu

    __i__o __oh__p__d o__ d__o

    3. imoL pohonod mo ulot

    L__m__ no__o__o__ o__ t__l__

    4. moLi nopodho mo tapa

    L__m__ no__o__o__ __m a__a__

    5. moiL podnoho mo milo

    Li__o __o__o__o__ __m l__m__

    6. npdohiLomoo mo nomo

    __i__o n__h__p__d __m o__o__

    7. hipLomoondo mo ru'tu

    L__m__ n__ho__o__ o__ __u__u

    8. iLpohodomon mo aluw

    __i__o __o__op__d __m __a__u

    9. doioLpomhon mo amsi

    L__m__ n__ho__o__ o__ s__a__

    10. pOhonomondo

    __n__m __oh__p__d

    52

    53

    54

    55

    56

    57

    58

    60

    51

    59

  • 77

    Posuato' numbul toi ko ngaran do numbul

    1.

    _________________________________

    2. Limo nohopod om duo

    3. Limo nohopod om tolu

    4.

    _________________________________

    5.

    _________________________________

    6.

    ____________________________________

    51

    54

    55

  • 78

    Guno'o' warana' di miagal montok numbul om ngaran numbul di

    kotunud.

    51

    53

    54

    58

    56

    52

    57

    55

    59

    60

    Limo nohopod om duo

    Limo nohopod om onom

    Onom nohopod

    Limo nohopod om limo

    Limo nohopod om iso'

    Limo nohopod om siam

    Limo nohopod om apat

    Limo nohopod om turu

    Limo nohopod om walu

    Limo nohopod om tolu

  • 79

    Guntingo' tongokoro' o kalatas warana' om posokoton id numbul di

    nokosodia'.

    Poomitanan:

    Id suang do tinimungan, wonsoyo' toinsanan dilo' numbul id kad

    manila.

    51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59 ,60

  • 80

    Roito' o boros id siriba' diti.

    Iso' turu' walu' hopod om iso'

    hopod om turu' hopod om walu'

    Onuai sigot o boros id siriba' diti.

    Iso turu walu hopod om iso

    hopod om turu hopod om walu

    1. ____________________________________

    2. ____________________________________

    3. ____________________________________

    4. ____________________________________

    5. ____________________________________

    6. ____________________________________

  • 81

    Patayado' piipiro boros di kipimato sigot.

    1. _____________________________________

    2. _____________________________________

    3. _____________________________________

    4. _____________________________________

  • 82

    UNIT 9 : TIMPU

    Lukiso' tutuduk do jam tumanud ponuhuan do mongingia'.

    1. Mosik doungosuab.

    2. Tumimpuun balajal id sikul.

  • 83

    3. Minguyat tinan id gana' pomoinan.

    4. Mongintoguli' do palajalan.

  • 84

    Polombuso' o sinding diti.

    Mosik kosuabon,

    Paparakan takano,

    Owiton do mugad,

    Mugad mongoi sikul.

    Soira' pitangadau,

    Muli' hilo lamin,

    Asanang ginawo,

    Balajal id sikul.

    ( Tumanud loyuk Rajin Adik Rajin )

  • 85

    Intutunai.

    1. Jam ko tolu.

    2. Jam ko limo limo minit.

    3. Jam ko walu' duo nohopod minit.

  • 86

    Pisudongo'

    1.

    2.

    3.

    Jam ko walu' duo nohopod minit

    Jam ko tolu

    Jam ko limo limo minit

  • 87

    Basa'o'.

    Jam 6:00 doungosuab mosik doungosuab

    Jam 7:30 doungosuab tumimpuun balajal id sikul

    Jam 12:45 doungadau muli' mantad sikul

    Jam 1:30 minsosodop makan doungadau

    Jam 2:15 minsosodop modop doungadau

    Jam 4:00 minsosodop minum minsosodop

    Jam 5:00 minsosodop mimbosikol id gana' pomoinan

    Jam 7:00 doungosodop makan doungosodop

    Jam 7:30 doungosodop mintong do televisyen

    Jam 8:15 doungosodop - mongintoguli' palajalan

    Jam 9:30 doungosodop modop

  • 88

    Pongo'o' o jadual id siriba' diti.

    Aktiviti Timpu

    Mosik doungosuab.

    ____________________

    Balajal id sikul.

    ____________________

    Makan doungadau.

    ____________________

    Mimbosikol id gana'

    pomoinan

    ____________________

  • 89

    Posuato' ngaran aktiviti tumanud timpu.

    Timpu

    Aktiviti

    Jam 2:15 minsosodop

    ____________________

    Jam 4:00 minsosodop

    ____________________

    Jam 7:30 doungosodop

    ____________________

    Jam 8:15 doungosodop

    ____________________

    Jam 9:30 doungosodop

    ____________________

  • 90

    Piromuto' ilo' titik sumiliu do iso' bontuk.

    Iti nopo nga' ______________________________

  • 91

    Posuato' timpu id numbul tumanud gambal.

    ___3:_00____ _____:_____ _____:_____

    _____:_____ _____:_____ _____:_____

    _____:_____ _____:_____ _____:_____

    _____:_____ _____:_____ _____:_____

  • 92

    Posuato' timpu id boros.

    1.

    ___________________________

    2.

    ____________________________

    3.

    ______________________________

  • 93

    Gonopo' o ayat miampai momoguno do timpu di kotunud.

    Aktiviti Timpu

    6:00 doungosuab

    Mosik oku do jam _____________

    11.15 doungosuab

    Balajal oku do muzik id sikul do

    jam ________________________.

    12:00 doungadau

    Makan oku do jam ___________

    doungandau.

    5.30 minsosodop

    Mimbosikol oku id gana'

    pomoinan do jam _____________

  • 94

    Lukiso' o tutuduk do jam.

    Jam 5:00

    Jam 3:15

  • 95

    Jam 10:30

    Jam 12:00

  • 96

    Pili'o' o Boros Ula' di kotunud montok isoiso' ayat id siriba' diti.

    1. _________ ko tomod do monuat.

    2. Di ___________ nopo nga' aiso do komputer.

    3. Baino nopo nga' tadau Tontolu ________ nopo nga' tadau

    Madsa.

    4. Mongoi oku sikul do ________________ .

    Alaid

    suabdino

    suab

    guugulu

  • 97

    UNIT 10 : KOUA'AN

    Warana'o' gambal diti.

  • 98

    Ija'o' om polombuso'.

    Timadang

    Punti

    Nangko'

    Pulutan

    Rangalau

    Bambangan

  • 99

    Sadur

    Tintingabai

    Tupolo

    Tapayas

  • 100

    Pili'o' sisimbar di kotunud.

    a) Tupolo

    b) Timadang

    a) Pulutan

    b) Nangko'

    a) Piasau

    b) Bambangan

    a) Tintingabai

    b) Sadur

    a) Tapayas

    b) Tupolo

  • 101

    Basa'o'.

    Ralan Monuko' Bambangan

    1. Onitan do kulit i tua' bambangan.

    2. Purokon o tonsi' do tua'

    bambangan dii .

    3. Onitan o kulit do linsou

    bambangan.

    4. Goruton i linsou do

    bambangan.

    5. Piroloton i linsou di nogorut, tusi'

    om tonsi do bambangan.

    6. Poopion om andadon do

    sominggu.

  • 102

    Uludo' ralan monuko' bambangan tumanud nuludan di kotunud.

    Goruton i linsou do bambangan.

    Poopion om andadon do sominggu.

    Purokon o tonsi' do tua' bambangan.

    Piroloton i linsou di nogorut, tusi' om tonsi' do bambangan.

    Onitan do kulit i tua' bambangan.

    Onitan o kulit do linsou bambangan.

    Ihumo boros di poinlisok

    punti pulutan tupolo nangko' bambangan

    p u n t i p l k f e

    y x p u l u t a n d

    z w t s t u p o l o

    n a n g k o ' j g c

    ' v u r q o n i h b

    b a m b a n g a n a

  • 103

    Posuato' kawagu ngaran do tua'ua' diti.

    __________________________

    __________________________

    __________________________

    __________________________

    __________________________

  • 104

    Posuato' kawagu ralan monuko' bambangan tumanud nuludan di

    kotunud.

    Goruton i linsou do bambangan.

    Poopion om andadon do sominggu.

    Purokon o tonsi' do tua' bambangan.

    Piroloton i linsou di nogorut, tusi' om tonsi' do bambangan.

    Onitan do kulit i tua' bambangan.

    Onitan o kulit do linsou bambangan.

    __________________________________

    __________________________________

    __________________________________

    __________________________________

    __________________________________

    __________________________________

    __________________________________

    __________________________________

    __________________________________

    __________________________________

    __________________________________

    __________________________________

  • 105

    Pisudongo' o kopomoroitan ginumu' om gambal.

    Gambal Kopomoroitan ginumu'

    sonridis

    sanlapak

    Sonrulou

    songinan

    sonsopo

  • 106

    UNIT 11 : KINOTUAN

    Pisudongo' o gambal om ngaran di kotunud.

    bogoi

    tawadak

    kulunsong

    guol

    sasayi totomou

  • 107

    Ija'o' om polombuso' o boros id siriba' diti miampai momoguno

    pomoroitan di kotunud.

    kasang tanduk mundok bawang lubak

    kubis bintorung bongkuang lado totomou

    Insanangai ija'an id siriba' diti montok momonsoi ngaran do kinotuan

    1.

    _________________________________

    2.

    _________________________________

    3.

    _________________________________

    4.

    _____________________________________

    5.

    _________________________________

    k u n m d o

    s i b u k

    t o b i n r u n g

    w a n g b a

    b o n g a n g k u

  • 108

    Basa'o'.

    Tuhau nopo nga' iso' kawo do kinotuan tanom sandad.

    Sumuni o puun do tuhau id gouton. Milo nogi' do tonomon id

    posorili' do lamin tokou. Ananam o tuhau nung pilongoton do

    kinoring gipan om pagaan do kolopis. Ogumu' o tulun aanangan

    mangakan do linawal tuhau.

    Onuai tanda' ( / ) montok koilaan di kotunud om tanda' (x) montok di

    au' kotunud.

    1. Tuhau nopo nga' iso' kawo do kinotuan tanom sandad. ( )

    2. Sumuni o puun do tuhau id togis. ( )

    3. Ananam o tuhau nung pilongoton do kinoring gipan om pagaan

    do kolopis. ( )

    4. Au' ogumu' tulun aanangan mangakan do linawal tuhau. ( )

    Ihumo' boros poinlisok

    B I N T O R U N G K A

    O B C A D E F G N U H

    N I L M G J K L A L M

    G K A B U L N O W O P

    K U D A O Q R S A B B

    U B O T L T U V B U O

    A I K U L U N S O N G

    N S W S A S A Y I X O

    G Y Z K A D A W A T I

  • 109

    Piromuto' o titik om warana'o' kinotuan diti.

    Iti nopo nga' ___________________________.

  • 110

    Posuato' kawagu ngaran do kinotuan id siriba' diti.

    ___________________________

    ___________________________

    ___________________________

    ___________________________

    ___________________________

    ___________________________

    ___________________________

  • 111

    Posuato' kawagu ayat miampai momoguno boros di kotunud.

    Ngaran nopo

    do kinotuan diti

    nga'

    kubis / bintorung. Osohug / Osilou warana' do

    kinotuan diti.

    _____________________________________________________________________

    _____________________________________________________________________

    ____________________________________________________________

    Iti nopo nga' kulunsong/bawang Otomou / Obulou warana'

    do kinotuan diti.

    _____________________________________________________________________

    _____________________________________________________________________

    ____________________________________________________________

  • 112

    Ngaran nopo do

    kinotuan diti nga'

    mundok / tawadak Opoto wonsoyon do

    tinimbu o kinotuan

    diti.

    _____________________________________________________________________

    _____________________________________________________________________

    ____________________________________________________________

    Iti nopo nga' layo / lado. Opodos / Oomis o

    kinotuan diti.

    _____________________________________________________________________

    _____________________________________________________________________

    ____________________________________________________________

  • 113

    Gonopo' ayat id siriba'.

    1. Opoto tuhau __________________________________________________

    2. Osonong o mundok ___________________________________________

    3. Tumatus nopo nga' ___________________________________________

    Posuato' piipiro ngaran kinotuan di poinsuni id posorili' sikul.

    1. ____________________________________

    2. ____________________________________

    3. ____________________________________

    4. ____________________________________

    5. ____________________________________

  • 114

    Polombuso' sudawil diti.

    Bintorung

    Bintorung oi bintorung

    Ogumu' o bontuk nu

    Anaru, ourod om olombon

    Luguon, korian om guringon

    Opoto' ko akanon

    Nung langatan balasan

    Aawi' tolu pinggan

    Soira' do louson.

    Padagangon ko hilo' tomu

    Haro nogi' id tindalanon

    Sundung apagon gatang nu

    Nga' toriirimo do alaku.

  • 115

    Posuato' piipiro kopomoroitan ginumu' montok tanom di oilaan.

    1.

    2.

    3.

    4.

    5.

    Posuato' piipiro kopomoroitan ginumu' di kosudong montok kinotuan id

    siriba' diti.

    Tanom Kopomoroitan Ginumu

    tamatus

    kubis

    tawadak

    lado

    sogumau

    bogoi

    Pomonsoi ayat momoguno kopomoroitan ginumu' id siriba' diti.

    1. songinan : _________________________________________________

    2. sonlinsou : _________________________________________________

  • 116

    UNIT 12 : SUSUYAN - TAYAM

    Basa'o' om simbaro' ponguhatan id siriba'.

    Tingau di kilumaag

    Haro no kaka iti iso' tingau. Ngaran nopo do tingau dii nga' i

    Goritom. Oitom o wulu' dau. Aiso sanganu disio. Insan tadau,

    minongoi i Goritom id walai di paganakan di Rundaki.

    Ogumu' no kopio o tikus hilo' walai diolo'. Haro tikus di obuhog,

    oitom om orouk. Osusa' tomod ginawo paganakan di Rundaki do

    mogihum ralan poingkuro momunso di tikus ngaawi'. Nunu nopo

    takanon id walai nga' awi' ngaawi' nimaan di tikus.

    Soira' nokito di Goritom ogumu' tikus id walai di Rundaki norikot no

    noimayaan tu milo do akanon ngaawi disio o tikus dii. I paganakan

    di Rundaki nga' noimayaan nogi' kumaa di Goritom tu' mantad dii

    aiso' nodii tikus mangasou id walai diolo'.

    Kotimporon dii i Goritom id walai di Rundaki. Agayo kopio

    kounsikahan do paganakan di Rundaki kumaa' di Goritom tu'

    manamong do walai paganakan di Rundaki mantad kasahon do

    tikus.

  • 117

    Onuai sisimbar ponguhatan id siriba'.

    1. Isai ngaran di tingau?

    A) Goritom B.) Ginggiliton C.) Gimbaran

    2. Nunu warana' di tingau?

    A.) Otomou B.) Oitom C.) Osilou

    3. Nokuro tu' osusa' ginawo di paganakan di Rundaki?

    A.) Ogumu' tikus id walai diolo'.

    B.) Okuri tikus id walai diolo'.

    C.) Olombon tikus id walai diolo'.

    4. Piro kawo warana' di tikus?

    A.) Tolu B.) Apat C.) Limo

    5. Id nonggo i Goritom do poingion?

    A.) Id walai di Rundaki

    B.) Id walai di tikus

    C.) Id walai di tingau

  • 118

    Posuato' kawagu ayat tumanud rulud.

    1. I Goritom nopo nga' songinan tingau.

    _________________________________________________________

    _________________________________________________________

    _________________________________________________________

    2. Oitom wulu' di Goritom.

    _________________________________________________________

    _________________________________________________________

    _________________________________________________________

    3. Ginompi di Rundaki i Goritom.

    _________________________________________________________

    _________________________________________________________

    _________________________________________________________

    4. Abaal om abagos i Goritom momunso do tikus.

    _________________________________________________________

    _________________________________________________________

    _________________________________________________________

    5. Aiso' nodii tikus mangasau id walai.

    _________________________________________________________

    _________________________________________________________

    _________________________________________________________

  • 119

    Warana'o' tuping tingau diti.

  • 120

    Posuato' kawagu pangaan diti miampai momoguno tanda' basa' di

    kotunud.

    tingau di kilumaag

    haro no kaka diti songinan tingau ngaran nopo di tingau nga' i

    goritom oitom o wulu' dau aiso' sanganu diti tingau insan tadau

    minongoi i goritom id walai paganakan di rundaki

    ogumu' kopio o tikus hilo' id walai diolo' haro tikus di obuhog

    oitom om orouk osusa' tomod o ginawo paganakan di rundaki do

    mogihum ralan poingkuro momunso di tikus ngaawi' nunu nopo

    taakanon id walai nga' aawi' nimaan akano' di tikus

    __________________________________

    __________________________________________________________________

    __________________________________________________________________

    ___________________________________________________________________

    ___________________________________________________________________

    __________________________________________________________________

    ___________________________________________________________________

    ___________________________________________________________________

    ___________________________________________________________________

    ___________________________________________________________________

    ___________________________________________________________________

    ___________________________________________________________________

    ___________________________________________________________________

    ___________________________________________________________________

  • 121

    UNIT 13 : KINOYONON

    Onuai tanda' (/) o ngaran kinoyonon i norongou dikoyu mantad

    susuyan Nulu Nabalu.

    Kampung

    Pinousuk

    Kota

    Kinabalu

    Kota Belud

    Kampung

    Kibbas

    Pekan

    Kundasang

    Kota

    Ayangan

    Kampung

    Kipungit

    Pekan

    Ranau

    Kampung

    Kiulu

    Kampung

    Kibabaig

    Pekan

    Nabalu

    Kampung

    Mohimboyon

  • 122

    Kanou basa'o' tokou.

    NULU NABALU

    Nulu Nabalu nopo nga' nulu di takawas id pogun Malaysia.

    Kinosumpakon nopo do nulu dilo' nga' id Kundasang, Ranau. Ogingo o

    kokiikitanan om osogit o kopurimanan do tongus.

    Rumikot tokou nopo id Nulu Nabalu mantad id Pekan

    Ranau nga' otoliban tokou po Kampung Kibbas om Kampung

    Mohimboyon. Kinoyonon dilo' okito tokou id ponong gibang. Kampung

    Pinousuk om Pekan Kundasang nopo nga' ponong id wanan do

    wayaan.

    Au' no osodu' mantad Pekan Kundasang om korikot

    tokou no id Taman Negara Kinabalu i nokosumpakon do Nulu Nabalu.

    Katalib nopo Taman Negara Kinabalu nga' kobontol tokou no id

    Tinompok om Bundu Tuhan. Kinoyonon dilo' poinsumpak ponong id

    gibang do wayaan.

    Ogumu' o tutumombului mantad labus om suang pogun Sabah

    tumombului id Nulu Nabalu. Mantad no dilo', oponsol do tamangan

    om gompion tokou o kogingohon sandad posorili' id nulu dilo' mooi do

    otungkusan do sakag wagu.

  • 123

    Pisudongo' boros ngaran kinoyonon di kotunud montok kutak id

    siriba'.

    1.

    2.

    3.

    4.

    5.

    6.

    7.

    Kampung Pinousuk Bundu Tuhan

    Kampung Kibbas

    Nulu Nabalu

    Kundasang Tinompok Ranau

  • 124

    Pilio' boros ngaran id siriba' om posuato' boros ngaran kinoyonon dii id

    kinoyonon dipointunud.

    R A N A U

    KOTA

    KINABALU

    Ponong id gibang

    Bundu Tuhan Tinompok, Taman Negara Kinabalu

    Kundasang, Pekan Ranau,

    Pekan Ranau,

    Pekan Ranau,

    Kampung Pinousuk

    Kampung Mohimboyon Kampung Kibbas

    Nulu Nabalu

    Ponong id wanan

  • 125

    Kanou monudawi

    Umbalai dikoyu popolombus sudawil id siriba' tumanud ponontudukan

    do mongongia'.

    Nulu Nabalu

    Akawas Nulu Nabalu

    Kointutunan pogun tokou

    Osindak kokitanan

    Kagayat do ginawo.

    Mongoi Nulu Nabalu

    Hilo id watas Ranau

    Id dumbangan do Kundasang

    Sampaping Bundu Tuhan.

    Kolimunduk do Nabalu

    Oimpa kinoyonon ku

    Nointutunan do Tinompok

    Padagangan do kinotuan.

    Kanou gompio tokou

    kogingohon posorili'

    id nulu do Nabalu

    Tungkus sandad koupusan.

  • 126

    Pomonsoi poskad Nulu Nabalu mantad kolaj.

  • 127

    Uradai dikoyu boros ngaran kionoyonon i okito mantad susuyan Nulu

    Nabalu id siriba'.

    Ranau Tambunan Keningau

    Kundasang Kampung Kibbas Kampung

    Rugading Papar Nulu Nabalu

    Kota Kinabalu Tuaran Tenom

    Penampang Sandakan Kampung Mohimboyon

    Kampung Pinousuk Tinompok Kota Merudu

    Bundu Tuhan Kampung Keranaan Kudat

    Kampung Kibabaig Kampung Kipungit Nabalu

    Pekan Beaufort Pekan Putatan

    Kampung Lohan

  • 128

    Gonopo' ijaan ngaran kinoyonon id siriba' miampai momoguno do

    pimato tagayo.

    Poomotinan:

    1.

    2.

    3.

    5.

    5.

    6.

    7.

    _ampung _ohimboyon

    Kampung Mohimboyon

    a n a u

    a m g n u g

    b b i a s

    g p

    m a u n

    o n i u s u k

    g d

    n u a s

    a n

    b

    l

    u u a a u l

    p

    i m o n o k

    h

    d

    u n u u n a

  • 129

    UNIT 14 : KARAMAYAN

    Pogibaabarasai

    a. Nunu karamayan di okito' id gambal diti?

    b. Isai manaanadak do karamayan diti?

  • 130

    Ija'o' om polombuso'.

    sugandoi monopuk suminding karamayan

    mipulos momolositik Kaamatan sumayau

    magagung

    Basa'o'.

    Kamatan nopo nga' iso' karamayan di taandakon do tinaru Kadazan

    om Dusun id posorili' pogun Sabah. Taandakon tokou o tadau diti

    montok mamantang do bambarayon toi ko' i rusod do parai i

    minanahak do namatan di tosonong kumaa di momorubuat. Ramayon

    o karamayan diti id poingumpus wulan ko limo.

    Ogumu' abaabayan, pokiikitanan om nogi' piboian di papanahon id

    timpu karamayan diti : sumayau, sugandoi, monopuk, mipulos,

    momolositik, unduk ngadau om suai po.

    Ontok tadau karamayan diti, okito tokou mongisuai-suai basaan

    koubasanan miapai do rogingot basaan di olumis kokikitanai. Suai ko'

    mantad dilo' okito tokou nogi' do ogumu' kawo taakanon om tiinumon

    koubasanan di posurungon.

  • 131

    Onuai sisimbar di kotunud.

    1. Isai manaandak tadau tagayo do Kaamatan?

    ____________________________________________________________________

    2. Nokuro tu' taandakon tokou o tadau diti?

    ____________________________________________________________________

    3. Soira taandakon o tadau tagayo diti?

    ____________________________________________________________________

    4. Patayado' piipiro abaabayan di papanahon id timpu karamayan diti.

    i. ___________________________________

    ii. ___________________________________

    iii. ___________________________________

    iv. ___________________________________

    5. Nunu okito tokou ontok tadau karamayan diti?

    ____________________________________________________________________

  • 132

    Poomoinan boros mogihum boros poinlisok.

    s s i k d i n m i p u l o s s

    i u k a m o m o l o s i t i k

    n m m r a m a n u k u s o p a

    d i t a p a g o m u g i s u a

    i n a m y n a p i m a l u l m

    n d d y o a g u s i n s p o a

    g i a a o p u k a a d g u s t

    o n u n k u n k o k o m o i a

    u g a m t a g u n g i p u s n

    sugandoi monopuk suminding karamayan

    mipulos momolositik sinding kaamatan

    sumayau magagung tagung tadau

  • 133

    Posuato' kawagu ngaran do abaabayan di okito id siriba'.

    1.

    ________________________

    2.

    ________________________

    3.

    ________________________

    4.

    ________________________

    5.

    ________________________

  • 134

    Pomonsoi ayat tumanud gambal id siriba'.

    1.

    Poomitanan:

    Magagung i tina' ku.

    2.

    _____________________________________

    3.

    ____________________________________

    4.

    _____________________________________

    5.

    ___________________________________

  • 135

    Pomonsoi ayat sondii' miampai momoguno boros di pintahak.

    Unduk ngadau

    Sumayau -

  • 136

    Patayado' piipiro Boros Maan di oilaan.

    1. __________________________

    2. __________________________

    3. __________________________

    4. __________________________

    5. __________________________

    Ruludai Boros Maan id ayat diti.

    1. Suminding oku do Sayang - Sayang Kinabalu.

    2. Atangkas ilo' duo tulun do mipulos.

    3. Sumayau yolo' soira' korongou dilo' tagung.

    4. Momolisitik ilo' tangaanak do tombolog.

    5. Orohian i tadi' ku do magagung.

  • 137

    Pisudongo' o frasa sumiliu ayat di kotunud om posuato' id siriba'.

    A B

    Momolistik do

    Manandak do

    Tadau Kaamatan

    Maamaso mipulos

    ilo' duo tanak

    wagu'.

    o tulun Kadazan

    om Dusun.

    tombolog i Amin.

    1. ________________________________________________________________

    2. ________________________________________________________________

    3. ________________________________________________________________

    Pomonsoi ayat momoguno Boros Maan id siriba'.

    1. Magagung : ___________________________________________________.

    2. Momolositik : ___________________________________________________.

    3. Sumayau : ___________________________________________________.

    4. Mipulos : ___________________________________________________.

    5. Manaandak : __________________________________________________.

  • 138

    UNIT 15 : Kaadat-adato

    Posuato' piipiro pogoduhan di narait id pogibaabarasan.

    1. _________________________________________________________

    2. _________________________________________________________

    3. _________________________________________________________

    4. _________________________________________________________

    5. _________________________________________________________

    Warana'o' o gambal boluntung id siriba' diti.

  • 139

    Basao' pibarasan id siriba'.

    Au' kawasa' monuduk do boluntung

    Osong: Kopisanangan kosuabon Aki.

    Aki: Kopisanangan nogi' kumaa dia' Osong.

    Osong: Id noggo ongoyon nu Aki?

    Aki: Momonsoi oku daa do kasip.

    Osong: Ooo... Kiwaa daa do ponguhatan ku.

    Aki: Nunu kopio ino Osong?

    Osong: Nunu gia i ogumu' warana om poinsungkad do

    nuluhon?

    Aki: Atuk-atuk...ii no komoyon do boluntung, sunsuyon

    namatai mindahu'.

    Osong: Ii po ma o boluntung. Kawasa' toi mangama' dii?

    Aki: Atukoi, au' akama', tudukon po nga' pogoduhan.

    Osong: Toi gia..nokuro nung tudukon?

    Aki: Om mimang pasa tunturu' nu.

    Osong: Eeee...modosi oku.

    Aki: Soro-sorohon kama, au' kawasa' monuduk do

    boluntung.

    Osong: Ba kotoluadan kio Aki.

    Aki: Miagal nopo Osong.

  • 140

    Pisudongo' o boros om rati' di kotunud.

    namatai

    paganu do dupot

    pasa'

    poinsondot id tana'

    kasip

    rusod do tulun

    nangapatai

    boluntung

    ahal di au' kawasa'

    do wonsoyon

    poinsungkad

    rumanas o tunturu'

    pogoduhan

    warana' di okito

    mantad iso'

    kinaantakan

    maamaso milang-

    silang o tadau.

  • 141

    Gonopo' ayat id siriba' momoguno boros di kotunud.

    ____________ nopo nga' warana' di okito mantad iso' kinaantakan

    maamaso milang-silang o tadau. ____________ do molohing do

    monudu' do boluntung. Tudukon nopo o boluntung nga mimang

    ________ o tunturu ka. Otumbayaan nogi' o komolohingan do sunsuyon

    do __________ mindahu o boluntung.

    Uludo' pimato id siriba' montok momonsoi ijaan di kotunud.

    1. nataima = ________________________________

    2. sapa = ________________________________

    3. sipka = ________________________________

    4. tunglunbo = ________________________________

    5. kadsungpoin = ________________________________

    6. podugohan = ________________________________

  • 142

    Pomonsoi ayat mantad boros id siriba'.

    1. boluntung :

    ________________________________________________________________

    ________________________________________________________________

    2. kasip :

    ________________________________________________________________

    ________________________________________________________________

    3. namatai :

    ________________________________________________________________

    ________________________________________________________________

    4. pasa' :

    ________________________________________________________________

    ________________________________________________________________

    5. pogoduhan :

    ________________________________________________________________

    ________________________________________________________________

    6. poinsungkad :

    ________________________________________________________________

    ________________________________________________________________

  • 143

    Posuato' piipiro boros kotigagan.

    1. ______________

    2. ______________

    3. ______________

    4. ______________

    5. ______________

    Gonopo' ayat id siriba' momoguno boros kotigagan di kotunud.

    1. ___________ , oruol o tian ku!

    2. ___________, olumis no rasuk dilo'!

    3. ___________ , osodu' no pinanau nu oi aman!

    4. ___________, kada' pomudut!

    5. ___________ , tanak diti!

    6. ___________ , otogod oku tomod!

    Pomonsoi ayat kotigagan.

    1. ___________________________________________________________.

    2. ___________________________________________________________.

    3. ___________________________________________________________.

    4. ___________________________________________________________.

    5. ___________________________________________________________.