1

(A)

PENDAHULUAN

Hortikultur ialah sains dan seni penanaman sayur-sayuran, buah-buahan, bunga hiasan dan

landskap. Dalam erti kata lain, hortikultur ialah salah satu cabang pertanian dengan tumpuan

lebih kepada tumbuhan yang diusahakan oleh manusia sebagai makanan, tujuan perubatan,

dan untuk kepuasan estetik. Terdapat dua kunci utama definasi ini yang membezakan antara

tanaman hortikultur daripada tanaman lain: "tumpuan lebih kepada" dan "diusahakan oleh

manusia untuk ...". Dengan itu, tanaman hortikultur adalah berbeza daripada tanaman lain

dengan aras pengurusan pekerja dalam pengeluaran mereka dan kegunaan selepasnya.

Tumbuhan hortikultur selalunya dibahagikan kepada yang boleh dimakan, iaitu yang

digunakan dalam masakan atau tujuan perubatan, dan yang digunakan untuk hiasan atau

tujuan estetik.

Perkataan hortikultur dimodelkan selepas pertanian, dan datang dari perkataan Latin

hortus, iaitu kebun dan cultra, iaitu penanaman, dari cultus, partisipel pasif lengkap untuk

kata kerja col, iaitu "Saya tanam". Hortus ialah kata seasal dengan perkataan bahasa

Inggeris yard (laman) (dengan maksud kawasan berkaitan dengan bangunan) dan kata

pinjaman garden (taman/kebun).

Hortikultur boleh dibahagikan kepada beberapa bidang pengkhususan. Istilah

digunakan untuk menerangkan pengkhususan ini terbit dari dahulu lagi berdasarkan

penggunaan umum dan kadang-kala janggal dengan tatanama botani. Contohnya, sayuran

dikelaskan sebagai tumbuhan herba dengan bahagian daripadanya dimakan mentah atau

masak ketika hidangan. Buahan, untuk tujuan hortikultur, diterangkan sebagai tumbuhan

yang lebih kurang seperti buahan sukulen atau ada kaitan dengan struktur botani selalunya

dimakan sebagai pencuci mulut. Dengan definasi ini, tumbuhan seperti tomato, timun, dan

labu dianggap sebagai sayur walaupun secara struktur botani ia dikelaskan sebagai buah.

Sejak 60 tahun kebelakangan ini, pertanian, termasuklah hortikultur, banyak

bergantung kepada sains dan teknologi untuk mengekalkan keuntungan pengeluaran. Bidang

kajian saintifik hortikultur terbahagi kepada pelbagai sub-disiplin. (i) Pomologi didefinasikan

2

sebagai cabang hortikultur berkaitan dengan buahan dan pokok. Pengeluaran buah

termasuklah pokok buah; seperti epal, mangga, betik, dan oren, serta buah kecil; seperti

strawberi, beri biru dan raspberi. (ii) Olerikultur didefinasikan sebagai cabang hortikultur

berkaitan dengan penghasilan sayur dan herba. (iii) Florikultur pula ialah cabang hortikultur

berkaitan dengan penghasilan tumbuhan di ladang atau rumah hijau untuk kegunaan bunga

atau daunnya yang menarik. (iv) Hortikultur persekitaran ialah cabang hortikultur berkaitan

dengan penghasilan tumbuhan hiasan digunakan untuk persekitaran, sama ada dalam

bangunan (indoor) atau luar bangunan (outdoor). Terdapat banyak ceraian untuk hortikultur

persekitaran. Produksi nurseri melibatkan penanaman tumbuhan dengan pengurusan intensif

untuk kegunaan di kawasan lain. (v) Hortikultur landskap melibatkan rekaan, pemasangan,

dan penyelenggaraan persekitaran dalam dan luar bangunan. Hortikultur awam melibatkan

rekaan dan penyelenggaraan arboretum, taman awam dan taman botani. (vi) Hortikultur

terapi melibatkan penggunaan tumbuhan hortikultur bagi meningkatkan keadaan kesihatan

manusia sama ada fizikal, intelektual mahupun emosi. Ia juga melibatkan penggunaan

tumbuhan di hospital dan tempat-tempat perubatan bagi mengurangkan kesakitan pesakit.

(vii) Hortikultur rumah melibatkan penggunaan tumbuhan hortikultur sebagai aktiviti

rekreasi, secara umumnya oleh golongan bukan profesional seperti suri rumah.

Walau bagaimanapun, kertas cadangan ini hanya akan memfokuskan panduan

penanaman sayur di kediaman moden. Kertas cadangan ini menyediakan dengan terperinci

tentang jenis-jenis sayuran yang sesuai ditanam, bekas penanaman, medium penanaman,

langkah-langkah semaian dan langkah-langkah penjagaan.

3

(B)

GARIS PANDUAN PENANAMAN

Laporan ini menyediakan tiga jenis prosedur tanaman iaitu tomato, cili merah dan bawang.

Pemilihan tiga jenis sayur ini adalah kerana ia mudah untuk dikendalikan dan kos pengurusan

adalah rendah.

1.0 PENANAMAN TOMATO

1.1 Pengenalan

Nama saintifik : Lycopersicon cycopersicum (L)

Keluarga : Sonanaceae

Buah tomato segar banyak digunakan dalam masakan samada dalam bentuk mentah ataupun

dimasak. Buah-buah tomato juga diproses untuk pengetinan, dibuat jus, puri dan sos.

Diantara zat makanan yang banyak terdapat pada tomato ialah kalsium, karbohidrat dan

protin. Lain-lain komposisi zat makanan yang terdapat padanya ialah lemak, serat, zat besi,

fosforus, karotena beta, vitamin B1, vitamin B2, niacin dan vitamin C. Pokok tomato

dibahagikan kepada dua kumpulan besar, iaitu yang tumbuh menegak dan yang tumbuh

menjalar.

1.2 Ciri-Ciri Pokok

Akar : Akar tunjang yang kuat dan banyak akar-akar serabut

Batang : Warna hijau, bercabang dan berbuku

Daun : Berbulu dan terdapat banyak berbezaan bentuk

4

Bunga : Berwarna kuning, berukuran lebih kurang 1 cm

Buah : Banyak perbezaan warna, saiz, bentuk dan rasa

Benih : Berwarna kuning perang dan beratnya 2.5g/100 biji

Cara pendebungaan : Sendiri

1.3 Keperluan Asas

Iklim

Sesuai ditanam di tanah tinggi (lebih 1000 m). Terdapat juga kultivar-kultivar tomato yang

boleh ditanam di tanah rendah. Suhu yang sesuai untuk tanaman tomato ialah 18o-32oC,

jumlah hujan 460 mm semusim adalah perlu untuk pertumbuhan yang baik.

Persediaan Tanah

Sesuai ditanam di pelbagai jenis tanah termasuk tanah pasir (BRIS dan bekas lombong) dan

tanah gambut. Tanah mestilah mempunyai sistem saliran yang sempurna dan pengudaraan

yang baik.

Kultivar Yang Disyorkan

Kultivar yang disyorkan di tanah tinggi ialah L 24 iaitu tomato baka tempatan Cameron

Highlands. Untuk tanaman di tanah rendah lima kultivar disyorkan iatu MT 1, MT 11, L 24,

Serdang 2 dan King Kong (F1).

1.4 Amalan Kultur

Penyediaan Anak Benih

Gunakan biji benih yang bermutu tinggi. Jumlah biji benih digunakan adalah 300 g/ha. Biji

benih dirawat dengan menggunakan racun kulat seperti thiram dengan kadar 3 g/1000 g biji

benih. Biji benih disemai sekurang-kurangnya 6 minggu sebelum menanam dan sediakan

10% lebihan benih untuk aktiviti sulaman, jika perlu. Anak benih ditanam di bawah jaring

kalis serangga.

1.5 Semaian

Terdapat tiga cara semaian yang disyorkan iaitu: Semaian Batas

Campuran tanah 7:3:2 (tanah:bahan organik:pasir) digunakan bagi batas semaian berukuran

1000 cm lebar, 15 cm tinggi dan mengikut panjang yang dikehendaki. Semai biji benih

5

sedalam 0.5 cm dalam jalur berjarak 5 cm. Kemudian tabur tanah kering yang halus

sepanjang jalur untuk menutup biji benih. Siram batas selepas itu dan dirikan teduhan yang

dibuat dari plastik lutsinar. Jarangkan anak benih (5 cm antara pokok) 10-14 hari selepas

menyemai.

Semaian Polibeg

Isi polibeg berukuran 12 cm panjang, 20 cm lebar dan 0.1 mm tebal dengan tanah campuran

7:3:2. Tanam 2-3 biji benih sedalam 0.5 cm. Hanya tinggalkan satu pokok apabila

mempunyai 2-3 helai daun. Letakkan polibeg di bawah teduhan yang didirikan daripada

plastik lutsinar dan jaring kalis serangga.

Semaian Kotak

Kotak dibuat daripada kayu atau plastik berukuran 60 cm lebar x 60 cm panjang diisi dengan

media semaian. Kotak semaian yang digunakan perlu mempunyai lubang di bahagian

bawahnya supaya air tidak bertakung. Biji benih disemai pada jarak 5 cm x 5 cm dan

ditimbus dengan tanah. Semaian yang terlalu rapat perlu dijarangkan untuk mengurangkan

persaingan antara anak benih dan menggalakkan pertumbuhan yang sempurna.

Kotak-kotak semaian diatur di atas meja panjang yang didirikan di dalam bangsal

semaian. Bangsal semaian boleh ditutup dengan kepingan plastik sebagai atap untuk

melindungi benih dari hujan lebat. Dinding bangsal semaian boleh ditutup dengan jaring

untuk menghindar kemasukan serangga. Pengairan boleh dilakukan dengan menyiram atau

menggunakan sistem pengairan renjis.

Semasa di peringkat semaian, anak-anak benih bolehlah disembur dengan baja daun

(foliar) yang mengandungi unsur NPK mulai minggu ketiga. Sembur racun serangga seperti

chlorpyrifos jika terdapat tanda-tanda serangan perosak.

1.6 Penyediaan Kawasan

Merangkumi kerja-kerja pembersihan tanah pembajakan dan pembinaan batas. Tanah

dibajak dan digembur sedalam 15-22 cm. Batas dibentuk selebar 1.2 m dan tinggi 20-30 cm.

Pengapuran perlu dilakukan sebelum penanaman dibuat sekiranya pH tanah kurang daripada

5. Pengapuran dilakukan semasa kerja-kerja pembajakan tanah dijalankan dan sebaik-

baiknya dibuat 1-2 bulan sebelum anak benih ditanam. Bahan kapur yang selalu digunakan

ialah Ground Magnesium Limestone (GML); biasanya tanah-tanah mineral, gambur dan

6

tanah pasir (BRIS dan bekas lombong) masing-masing memerlukan pengapuran sebanyak 3-

5, 3-7.5 dan 1-3 t/ha.

1.7 Pembajaan

Kadar pembajaan berbeza mengikut jenis tanah. Tanah pasir yang kurang subur atau

sederhana sesuai untuk tanaman ini memerlukan kadar baja yang lebih tinggi berbanding

dengan tanah mineral.

Kadar Pembajaan Mengikut Jenis Tanah

Jenis Tanah

Baja

Jenis Kadar (tan/ha/musim

Masa (MLT) (minggu lepas

tanam) Cara

BRIS 1. Rudua

Tahi ayam NPK

12:12:17:2

10 2

-1* 2, 4 & 8

Gaul dalam tanah keliling pokok

BRIS 2. Baging

Tahi ayam NPK

12:12:17:2

25 3

-1* 2, 4 & 8

Gaul dalam tanah keliling pokok

Bekas lombong (Pasir)

Tahi ayam NPK

12:12:17:2

25 2

-1* 2, 4 & 8

Gaul dalam tanah keliling pokok

Gambut NPK 12:12:17:2 2 2, 4 & 8 Keliling pokok

Mineral Tahi ayam

NPK 12:12:17:2

25 2

-1* 2, 4 & 8

Gaul dalam tanah keliling pokok

* 1 minggu sebelum tanam

1.8 Pemangkasan

Pangkasan disyorkan untuk kultivar tomato yang bertabiat rimbun. Tunas-tunas sisi dan

daun-daun berlebihan perlu dibuang untuk menggalakkan pengudaraan yang baik.

1.9 Pengurusan Air

Siram atau menggunakan sistem pengairan renjis. Sstem pengairan renjis mempunyai

kecekapan pengairan 65-75% dan keperluan tenaga kerja yang rendah. Kos bahan bagi

sistem ini adalah diantara RM5000-8000 sehektar. Jenis perenjis yang sesuai digunakan

mempunyai julat tekanan operasi yang rendah 1.5-2.5 kg/cm2 dengan kadar alir perenjis 0.3-

1.0 liter / saat dan garis pusat siraman liputan 25-30 m. Perparitan diperlukan bagi kawasan

7

yang menghadapi masalah saliran. Parit ladang dibina untuk menyalirkan air berlebihan ke

parit utama.

1.10 Pengurusan Perosak Tanaman

Kawalan Serangga

(i) Ulat pengorek buah (chloridea obsoleta F)

Menyerang buah, daun, tunas dan bunga ketika pokok di peringkat berbunga dan buah. Buah

akan berlubang dan busuk, pucuk muda dan bunga dimakan ulat. Sembur keseluruhan pokok

dengan Bacillus thuringiensis, permethrin atau acephate selang 14 hari sekali jika perlu.

Kutip buah yang diserang dan musnahkan.

(ii) Lalat buah (backtrocera sp)

Menyerang buah ketika pokok sedang berbuah. Buah berlubang dan menjadi reput. Buah-

buah gugur atau busuk sebelum matang. Kutip buah-buah yang diserang dan musnahkan

secara menanam atau membakar. Gunakan racun attractant seperti methyleugenol.

(ii) Hama Merah (thtranychus truncatus)

Menyerang daun dan bunga. Daun yang diserang berkerekot dan terdapat tompok-tompok

kuning. Pertumbuhan pokok terbantut dan bunga tidak terbentuk. Jika perlu, sembur dengan

racun serangga seperti dicofol atau propagite.

Penyakit Tanaman Tomato:

(i) Hawar Phytophthora

Kulat Phytophthora infestans menyerang daun dan buah. Merebak melalui tanah dan air.

Daun bertompok-tompok perang kehitaman dan berair selalunya di hujung dan di tepi daun

tua. Kemudian terdapat tompok-tompok putih di belakang daun, akhirnya pokok akan mati.

Pada buah muda yang masih hijau, terdapat bintik lecuh berwarna kelabu yang membesar

kepada saiz dan bentuk yang tidak menentu. Lama kelamaan bahagian diserang menjadi

kering, berkedut dan mempunyai sempadan yang nyata.

Kawalan: Sembur racun kulat seperti maneb, mancozeb, captafol atau cuprous oxide. Bakar

bahagian yang berpenyakit. Pastikan kawasan tanaman bersaliran baik dan jaga kebersihan

kawasan tanaman.

(ii) Antraknos buah

8

Disebabkan oleh kulat Colletotrichum sp. menyerang buah. Merebak melalui biji benih dan

angin. Jangkitan awal kelihatan lekuk yang kemudian membesar menjadi tompok-tompok

perang kehitaman. Serangan menyebabkan buah reput. Selalu gunakan biji benih yang sihat,

bajak reput relai ke dalam tanah semasa penyediaan tanah. Jika terdapat serangan,

musnahkan buah-buah yang berpenyakit, sembur buah dengan racun kulat seperti mancozeb

jika perlu.

(iii) Hawa Aleternaria

Merebak melalui angin. Kulat Alternaria solani menyerang batang, daun dan buah. Terdapat

bintik-bintik perang pada batang dan daun tua. Bintik-bintik kemudiannya membesar

menjadi tompok yang berpusat hitam. Tisu daun di keliling tompok selalunya bertukar

menjadi kuning. Buah yang diserang mempunyai bintik lekuk dan dipenuhi dengan spora-

spora hitam. Serangan selalunya bermula di bahagian hujung tangkai buah. Sembur dengan

racun kulat seperti copper oxychloride, mancozeb atau chlorothalonil jika perlu. Bakar

bahagian yang berpenyakit.

(iv) Reput Pangkal

Merebak melalui tanah. Kulat Sclerotium rolfsii / Rhizoctonia sp. menyerang pangkal

pokok. Daun-daun kelihatan layu. Terdapat maisilia putih pada pangkal pokok. Akhirnya

pangkal dan akar menjadi hitam dan reput. Pastikan kawasan tanaman bersaliran baik dan

musnahkan pokok yang diserang.

(v) Layu Fusarium

Kulat Fusarium sp. menyerang akar. Tersebar melalui tanah dan air. Daun-daun menjadi

kuning, kemudian kering bermula dari bahagian bawah pokok. Pokok menjadi bantut dan

layu. Pastikan kawasan tanaman bersaliran baik. Sembur dengan racun kulat seperti

benomyl atau carbendazim jika perlu dan cabur / bakar pokok yang berpenyakit.

(vi) Layu Bakteria

Pseudormonas solanacearum menyerang batang dan akar. Merebak melalui air, tanah dan

sentuhan akar. Daun kelihatan layu dan menjadi kuning. Empulur berwarna perang

kehitaman dan berair. Jika akar atau batang dipotong dan direndam dalam air, ia

mengeluarkan cecair jaluran putih. Gilirkan tanaman yang berlainan dari keluarga

Solanaceae. Tentukan saliran air baik di kawasan kebun. Cabut dan bakar pokok yang

9

berpenyakit.

(vii) Virus Mozek

Kutu daun sebagai pembawa penyakit. Virus berkenaan menyerang seluruh pokok. Daun

berbintik-bintik serta berkerekot. Serangan yang teruk menyebabkan pokok menjadi bantut,

buah menjadi kecil dan berubah rupa. Jaga kebersihan kawasan tanaman. Kawal kutu daun

dengan menyembur racun serangga seperti malathion dan musnahkan pokok yang

berpenyakit.

(x) Reput Hujung Buah

Kekurangan zat kalsium. Terdapat tompok kecil berwarna perang atau kehitaman dan

berkeadaan basah di bahagian hujung buah. Tompok kemudiannya membesar menjadi lekuk

dan berwarna hitam. Pastikan pembajaan dan pengapuran membekalkan kalsium yang

mencukupi.

1.11 Kawalan Rumpai

Cabut rumpai yang tumbuh di atas batas. Bagi rumpai yang dijumpai diantara batas boleh

dikawal dengan menggunakan racun rumpai sebelum peringkat berbuah. Ketika menyembur,

gunakan penyembur bertudung bagi mengelakkan tempias semburan dari terkena tanaman.

Penggunaan sungkupan plastik di permukaan batas juga dapat menyekatkan pertumbuhan

rumpai.

1.12 Kematangan Dan Pengutipan Hasil

Penyemburan racun perosak hendaklah diberhentikan sebelum mengutip hasil. Hasil boleh

dipungut lebih kurang 8-9 minggu selepas mengubah. Buahnya akan masak 30 hari selepas

berbunga dan tempoh pengeluaran hasil adalah 30-45 hari selepas kutipan pertama. Buah

boleh dipungut bila masih berwarna hijau tetapi telah cukup matang. Pungutan buah yang

masih hijau atau hijau kekuningan dibuat untuk mengelakkan buah dri pecah.

10

2.0 PANANAMAN CILI MERAH

2.1 Pengenalan

Cili ialah sayur jenis berbuah dan tanaman sayur tanah rendah. Varieti yang baik perlu

mempunyai kandungan pepejal yang tinggi dan tahan terhadap penyakit dan serangan-

serangan serangga.

Varieti MC 11

Varieti ini mengeluarkan hasil 10 minggu selepas ditanam ke ladang dan berterusan sehingga

musim berakhir. Sifat pembuahan yang berterusan menyebabkan buah-buah cili dipetik

setiap dua hari. Sehingga musim berakhir lebih kurang 30 pemetikan dilakukan. Varieti ini

sesuai ditanam dan berupaya mengeluarkan hasil yang tinggi di pelbagai persekitaran dengan

jarak tanaman 60 cm x 100 cm.

Varieti MC 12

Varieti MC 12 sangat produktif, mempunyai dua puncak pengeluaran dan berupaya

mengeluarkan hasil sehingga 4 bulan dengan sistem pengairan yang cekap. sifatnya yang

cepat matang (7 minggu selepas ditanam) dan pemetikan hasil dilakukan selang 5-6 hari. Ini

membolehkan buahnya dipetik sebelum diserang oleh penyakit. Dalam tempoh 2 bulan

penghasilan, hasil yang diperolehi antaa 20-29 tan/ha. Pokoknya yang rendah dapat

mengatasi masalah pokok rebah, oleh itu pancang-pancang tidak diperlukan. Buahnya yang

panjang, padat dan menarik sesuai untuk kegunaan segar dan pemprosesan.

11

1.2 Penanaman

Penyediaan Tanah

Dalam Pasu dan Bekas-Bekas Lain Gunakan tanah campuran mengandungi 3 bahagian tanah,

1 bahagian tahi ayam reput atau kompos dan 1 bahagian pasir. Isikan pasu dengan tanah

campuran tersebut sehingga 5 cm (2 inci) dari permukaan pasu.

1.3 Menyediakan Anak Benih

Sediakan kotak semaian berukuran 45 cm (18 inci panjang, 22 cmm (9 inci) lebar dan 10 cm

(4 inci) tinggi. Isikan kotak semaian dengan tanah campuran mengandungi 3 bahagian tanah,

1 bahagian tahi ayam reput dan 1 bahagian pasir. Semai 5 gm biji benih ke dalam kotak

semaian secara barisan dan tutup benih dengan lapisan nipis tanah. Jarak tanaman ialah 5 cm

(2inci) antara baris dan 2 cm (1 inci) antara pokok. Siram dengan penyiram yang mempunyai

semburan halus dua kali sehari. Kotak semaian mesti dilindungi daripada cahaya matahari

dan air hujan yang berlebihan. Ubah anak benih ke ladang 3 hingga 4 minggu selepas

disemai. Semai terus 3 atau 4 biji benih ke dalam pasu sedalam 2 hingga 5 cm (1 inci).

Tinggalkan hanya sepokok.

1.4 Mendapatkan Pokok Cili Yang Rimbun

Untuk mendapatkan pokok cili yang rimbun dan subur, cara menanamnya perlu diberi

perhatian. Menanam anak benih cili secara menyendeng dan melenturkannya adalah salah

satu cara yang baik bagi memperolehi pokok cili yang banyak ranting. Bila pokok cili

mempunyai ranting yang banyak, maka hasil cili juga akan bertambah berbanding dengan

pokok cili yang kurang rantingnya. Disamping itu, amalan menggetu (memetik) pucuknya

juga akan menambahkan bilangan ranting pokok.

1.5 Penjagaan

Menyiram

Siram pokok pada awal pagi dan lewat petang setiap hari kecuali hari hujan.

Membaja

Dalam Pasu dan Bekas-Bekas Lain Tabur sebanyak 1 sudu teh atau 5 gm baja NPK Blue

Special (12:12 17:2) sepasu di keliling pokok setiap minggu.

Sungkupan

Dalam Pasu dan Bekas-Bekas Lain -Gunakan rumput-rumput kering.

12

Merumput

Bersihkan batas daripada rumpai dengan menggunakan tanah, cangkul atau tajak. Bagi

tanaman dalam pasu cabut rumpai untuk mengawalnya.

1.6 Kawalan Serangga dan Penyakit

Tanaman cili mengalami banyak masalah dan antara yang penting ialah masalah serangga

perosak dan penyakit. Berbagai-bagai jenis serangga perosak telah dikenalpasti menyerang

tanaman cili pada semua peringkat pertumbuhan.

1.7 Penyakit Dan Penyebab Bagi Tanaman Cili

Bintik daun (Cercospora capsici)

Bintik-bintik kecil bulat perang pada daun. Amalkan tanaman giliran. Sembur dengan racun

kulat seperti chlorothalonil, mancozeb. Rawat biji benih dengan racun kulat.

Hawar pucuk (Choanephora cucubitarum)

Pucuk menjadi layu dan berwarna hitam, terdapat spora-spora hitam pada pucuk. Rawat biji

benih dengan racun kulat.

Reput pangkal (Sclerotium roolfsii)

Pangkal pokok dan akar menjadi hitam dan reput. Rawat biji benih dengan racun kulat.

Lecuh anak benih (Phthium sppp. dan Rhizoctonia spp.)

Pangkal anak benih kelihatan seakan-akan lecuh. Anak benih layu, rebah dan mati.

Layu bakteria ( Ralstonia solanacearum)

Daun berwarna kuning, layu dan akhirnya mati. Jika akar atau batang dipotong atau

direndam dalam air akan mengeluarkan cecair jaluran putih. Cabut dan bakar pokok yang

berpenyakit dan amalkan tanaman giliran. Perlu saliran yang baik.

Antraknos Buah

Sembur racun kulat seperti Mancozeb

13

1.8 Perosak

Kutu Daun: Sembur racun serangga chlorphyritfos atau imidachloprid

Hamama Merah: Daun yang diserang menjadi kerekot, kecil dan melengkung ke

bawah. Sembur racun seperti dicofol atau malathion

Afid: Menghisap cecair daripada bahagian daun, pucuk dan bunga cili. Serangan

menyebabkan daun berkerekot dan pertumbuhan pokok muda terbantut. Selain itu,

afid ialah pembawa penyakit virus.

Kutu Trip: Menghisap cecair daripada bahagian daun, pucuk dan bunga. Akibatnya

daun menjadi kecil dan bentuk daun melengkung ke atas. Kutu trip juga boleh

menyebar virus.

Hama: Daun yang diserang menjadi kerekot, kecil dan melengkung ke bawah.

Pengorek Buah: Membuat lubang besar pada permukaan buah yang diserang.

Ulat Ratus: Makan daun dan buah.

Lalat Buah: Bertelur di kulit buah. Larva merosakkan bahagian dalam buah

mengakibatkan buah menjadi busuk dan berair.

Untuk pengawalan yang berkesan, pada peringkat semaian, benih cili hendaklah disemai di

dalam rumah jaring kalis serangga. Tujuannya ialah untuk menghalang serangan serangga

perosak seperti afid daripada menyebar penyakit virus dan juga serangga-serangga lain yang

boleh merosakkan tanaman cili. Ini penting kerana anak-anak benih cili yang hendak diubah

ke ladang mestilah sihat. Anak-anak benih yang dijangkiti virus tidak boleh dipulihkan

semula. Tambahan pula anak-anak benih cili yang dijangkiti virus pada peringkat semaian

sukar dikenalpasti kerana simptomnya tidak jelas seperti pada pokok dewasa.

Disamping mengawal afid dan mengurangkan kejadian penyakit virus, penggunaan

sungkupan plastik bersinar juga memberi beberapa kebaikan seperti:-

Membantu mengawal rumput-rumpai dan mengurangkan kos merumput;

Mengekalkan kelembapan tanah dan menstabilkan suhu tanah;

Menghalang hakisan baja oleh pengaliran air dan hujan.

Cahaya yang dipantul oleh sungkupan plastik bersinar boleh meningkatkan aktiviti

stomata dan fotosintesis.

Akan tetapi, selepas minggu ke-5 sebahagian besar permukaan plastik akan dilindungi oleh

rimbunan pokok cili. Oleh itu, pantulan cahaya semakin berkurangan untuk menghalang

hinggapan afid bersayap dan kutu trip. Selepas tempoh ini, dicadangkan supaya racun

14

serangga terpilih yang berkesan digunakan dan disembur apabila perlu sahaja. Seelok-

eloknya setiap semburan diulang selepas 7 hari sehingga masalah perosak dapat diatasi.

Pada peringkat berbuah pula, jika tidak diawasi dengan teliti buah-buah cili boleh dirosakkan

oleh perosak buah dan lalat buah. Racun perosak terpilih yang berkesan boleh digunakan

mengikut peraturan yang disyorkan bagi mengurangkan kerosakan oleh perosak-perosak

tersebut. Perkara penting yang perlu dipatuhi bagi penyemburan semasa peringkat berbuah

ialah hasil hanya boleh dituai selepas 7 hari penyemburan dilakukan.

Pengawalan dengan menggunakan musuh semula jadi tanaman cili seperti kumbang, kura-

kura, lalat sirfid dan kutu sibur-sibur juga boleh diamalkan. Serangga-serangga ini gemar

makan afid manakala bakteria Bacillus thuringiensis digunakan untuk mengawal serangga-

serangga perosak seperti ulas pengorek buah dan ulat ratus.

Bagi petani yang ingin mengusahakan penanaman cili secara kecil-kecilan, sistem tanaman

berbilang seperti selingan antara cili dengan jagung boleh diamalkan. Sistem ini berupaya

mengurangkan kira-kira 60% afid bersayap dan boleh mengurangkan kejadian penyakit virus

sebanyak 50-60% tanpa semburan racun serangga. Sistem ini menggalakkan kehadiran

kumbang kura-kura yang makan afid pada jagung. Secara tidak langsung, kumbang kura-

kura ini juga akan memusnahkan afid yang ada pada tanaman cili. Bagi petani yang ingin

mengusahakan penanaman cili secara sistem selingan antara jagung dengan cili, perlu diingat

bahawa tanaman jagung mestilah ditanam 3 atau 4 minggu lebih awal sebelum anak benih cili

diubah ke ladang, tetapi sistem ini kurang sesuai untuk penanaman secara komersial kerana

terdapat masalah dalam operasi penjenteraan.

Selain amalan pencegahan dan pengawalan perosak, penanam cili harus sedar bahawa aspek

pengurusan tanaman seperti pengairan dan pembajaan juga penting bagi menentukan

pengeluaran hasil yang tinggi dan bermutu.

15

3.0 PENANAMAN BAWANG

3.1 Pengenalan

Nama Saintifik : Allium cepa L.

Nama Famili : Alliaceae

Di Malaysia terdapat beberapa jenis bawang merah yang ditanam iaitu jenis Siam, Indonesia

dan India.

3.2 Kesesuaian Tanah

Tanah yang sesuai bagi bawang merah ialah tanah yang pengaliran airnya sempurna seperti

tanah gembur berpasir atau tanah pasir peroi yang kaya dengan bahan reputan. Tanah

gambut juga didapati sesuai dan keasidan tanah ialah antara 6.5-7.8. Sekiranya tanah kurang

subur, penambahan baja organan seperti tahi ayam dan sebagainya adalah disyorkan.

Pengairan yang mencukupi dalam lima minggu selepas menanam dan kering setelah pokok

berumur 8 minggu adalah penting. Penggunaan sungkupan seperti jerami padi/daun lalang

dapat mengekalkan kelembapan dan mengawal suhu tanah. Kawalan rumpai dibuat pada

peringkat awal pertumbuhan dan semasa penyediaan tanah.

3.3 Penanaman

Penyediaan Batas

Di tanah gambut dan gambut halus (muck) yang tidak menakung air; bawang ditanam di

tanah rata tanpa batas. Bagi tanah-tanah lain dan di kawasan-kawasan air senang bertakung,

batas disediakan setinggi 20-30 cm (8-12 inci) dan 91-122 cm (36-48 inci) lebar. Jarak antara

16

batas selalunya 66-91 cm (26-36 inci) dan panjang batas bergantung kepada petani sendiri.

Penyediaan Benih

Bawang jenis India adalah lebih baik dari jenis yang lain (Thailand, Filipina dan Cina) dari

segi pertumbuhan, ketahanan terhadap gejala 'White Tip' (iaitu kekeringan bahagian hujung

daun) dan penghasilan bawang. Saiz bebawang yang digunakan semasa menanam tidak

memberikan kesan yang bererti ke atas jumlah hasil. Bagi jenis berlabu panjang rencong

memerlukan sebanyak 1,210 kg untuk sehektar manaka jenis bulat pendek, kadar benih yang

diperlukan untuk sehektar ialah sebanyak 1,512. Untuk mendapatkan hasil yang baik, benih

hendaklah dipilih dari labu yang matang, tidak berpenyakit dan telah dikeringkan sekurang-

kurangnya 6 minggu selepas dituai.

Penanaman

Labu-labu bawang untuk dijadikan benih didebu atau dicelup di dalam racun kulat sebelum

menanam. Benih ditanam dengan menimbus 1/3 bahagian dari labu benih dengan tanah dan

meninggalkan 2/3 bahagian lagi di permukaan tanah. Jarak tanaman yang diguna ialah 12 x

12 cm (6 x 6 inci).

Amalan memotong di bahagian atas hujung bebawang sebelum menanam tidak menunjukkan

kesan dalam mempercepatkan percambahan, sebaliknya cara ini akan menggalakkan

jangkitan penyakit seperti jangkitan Fusarium. Dengan itu amalan memotong bahagian atas

hujung bebawang sebelum menanam adalah tidak digalakkan.

Bekalan air yang secukupnya di peringkat awal pertumbuhan bawang mungkin dapat

mengurangkan kejadian penyakit mati pucuk dan reput bebawang. Penggunaan sungkupan

adalah digalakkan di mana kandungan air dan suhu tanah dapat dikawal. Bagi mengurangkan

masalah, penanaman bawang hendaklah dijadualkan mengikut keadaan cuaca. Kerja-kerja

menanam dan peringkat awal pertumbuhan hendaklah jatuh pada musim hujan dan

memungut hasil pada musim kering.

3.4 Penjagaan

Pengawalan Rumpai

Penggunaan racun pra-cambah (Lasso) selepas menanam adalah digalakkan. Cara mencabut

dengan tangan perlulah dilakukan dari peringkat awal lagi agar pertumbuhan akar bebawang

tidak terjejas.

17

Pembajaan

Nisbah dan waktu membaja bawang merah adalah seperti berikut:-

Waktu Membaja Baja campuran terus Jumlah Baja Digunakan

(kg/ha) (lb/ekar) (Ka/ha) (lb/ekar) (lb/ekar)

Semasa menanam

N

P2O5

K2O

90

112

135

80

100

120

664 591

atau I.C.I. Compound 88 989 800

Sebulan selepas

menanam

N

P2O5

K2O

67

56

67

60

50

60

381 339

atau I.C.I. Compound 55 483 430

3.5 Mengawal Musuh Dan Penyakit

Musuh

Bagi tanaman bawang merah (Alliaceae) tidak terdapat musuh yang merbahaya tapi untuk

langkah berjaga-jaga, sembur 2 minggu sekali dengan Dipterex kekuatan 0.1% bahan aktif.

Ulat ratus (spodoptera litura) memakan daun secara berkelompok. Buat giliran tanaman.

Penyakit dan cara kawalannya

(i) Hawar daun / Tumpuk mungu dan cumut

Sembur dengan Maneb (Manzate D) sebanyak 280-560 gm / 898 liter air sehektar.(4-8 oz / 80

gelen air/ekar).

(ii) Reput bebawang

Pastikan saliran air sempurna. Rendam benih dalam racun kulat sebelum menanam. Jangan

lukakan bebawang sebelum dan selepas menuai dan amalkan tanaman giliran.

(iii) Tompok ungu (Alternaria porri)

Bintik-bintik pada mulanya berwarna kelabu. Bintik akan membesar dan merekah berwarna

ungu. Akhirnya daun menjadi kering dan layu. Rawat benih dengan racun kulat sebelum

menanam. Semburkan dengan thiram, ziram atau maneb.

18

Pucuk putih (fisiologi)

Hujung daun menjadi putih dan kering. Hasil akan berkurangan.

3.6 Memungut Hasil

Hasil mula dipungut 80-90 hari selepas menanam. Hasil yang didapati sebanyak 10-13

mt/ha.

3.7 Mengering Dan Menyimpan

Selain dari cara menjemur di bawah matahari, bebawang boleh dikeringkan dengan

menggantungkan ikatan bebawang ke atas ampaian tali di dalam bilik yang mempunyai

pengudaraan yang baik. Cara ini didapati lebih berkesan dan memerlukan tenaga buruh yang

kurang serta kadar pereputan bebawang rendah jika dibandingkan dengan cara menjemur di

bawah matahari.

3.8 Halangan Pengeluaran

Bawang merah boleh ditanam dengan jayanya di kebanyakan tempat di Malaysia. Walau

bagaimanapun, masih terdapat banyak masalah yang perlu diselesaikan sebelum sebarang

projek berekonomi berskala besar dapat dilaksanakan. Antara masalah utama adalah seperti

berikut:-

Kos yang tinggi dan ketiadaan biji bebawang yang bermutu untuk digunakan sebagai

bahan tanaman.

Jika benih (true seeds) murah digunakan, amalan-amalan agronomi yang diwujudkan

untuk biji bebawang perlu diubahsuai.

Kejadian 'keputihan-hujung' daun bawang adalah masalah biasa yang tidak menentu dan

boleh timbul bila-bila masa di sepanjang pengeluaran bawang merah tempatan.

Bergantung pada peringkat pembesaran pokok bawang, apabila simptom pertama

kelihatan, boleh menyebabkan sedikit atau kesemua tanaman musnah (tiada hasil

langsung).

Hujan yang sukar diramal boleh menyebabkan kehilangan hasil ketika dan selepas

penuaian bebawang.

Kurangnya maklumat tentang keperluan penyimpanan bebawang kultivar benih tulen

(true seeds).

19

Penanaman bawang merah di Malaysia mempunyai potensi yang baik. Kejatuhan nilai

ringgit Malaysia menjadikan bawah merah import mahal dan bawang merah tempatan

menjadi lebih kos kompetitif. Penanaman secara kecil-kecilan perlu dijalankan oleh petani-

petani kecil kerana pendekatan ini mampu mengurangkan kos disamping memberi pulangan

yang lebih baik berdasarkan penjimatan kos oleh sebab penggantian kos tenaga upah kepada

kos tenaga keluarga.

KESIMPULAN

Berkebun di rumah memang menyeronokkan. Apatah lagi apabila di rumah yang baru sahaja

dibeli. Hampir semua tanaman hendak ditanam. Kalau dahulu, ramai yang suka tanam pokok

mempelam di hadapan rumah. Kerana itu kita boleh lihat hampir semua rumah lama

(tradisional) mempunyai pokok mempelam di hadapan rumah. Mempunyai kebun tidak mesti

memiliki tempat kosong yang luas. Dengan memanfaatkan laman rumah, Anda telah dapat

berkebun serta letakkan beragam jenis tanaman untuk membuat cantik tempat itu.

Berkebun adalah satu diantara kesibukan yang mengasyikkan dan juga menyihatkan. Jika ada

waktu senggang dirumah, anda dapat memafaatkannya untuk berkebun dengan kosep

berkebun di rumah sendiri. Tetapi, sayangnya cuma sedikit orang yang menyisihkan

waktunya untuk mengerjakan hal seperti ini. Berkebun tidak harus dilakukan di tempat yang

luas. Untuk itu, anda boleh menciptakan kebun vertikal di rumah. Caranya, menanam

tanaman di dalam pot, lalu menggantungnya. Selain itu, Anda juga bisa menanam beberapa

tanaman yang bisa merambat sehingga boleh dikembangbiakkan secara vertikal.

Diharap dengan adanya panduan dan cadangan dalam laporan ini dapat membantu kepada

sesiapa yang ingin menceburkan diri dalam bidang ini. Berkebun dirumah ini bukan sahaja

noleh dijadikan riadah malahan dapat membantu dari segi pendapatan ekonomi.

20

BIBLIOGRAFI

1. http://my-bumihijau.blogspot.com/p/manual-penanaman-cili.html

2. http://my-bumihijau.blogspot.com/p/manual-penanaman-tomato.html

3. http://my-bumihijau.blogspot.com/p/manual-penanaman-cendawan.html

4. Hortikultur. Pusat Rujukan Persuratan Melayu. Dewan Bahasa dan Pustaka.

5. Definasi tanaman khusus. Institut Nasional Pertanian dan Makanan. Jabatan Pertanian

Amerika.

6. hortus. Charlton T. L. dan S. Charles. en:A Latin Dictionary di en:Perseus Project.

7. Douglas Harper. "horticulture". Online Etymology Dictionary.

8. Entry for yard Dictionary.com (presenting information supposedly from Random House

Dictionary)

9. Mendefinasikan Hortikultur, Produk Hortikultur dan Sains Hortikultur. Persatuan

Antarabangsa untuk Sains Hortikultur. Dicapai 1 Februari 2012.