Bagaimana Melaka Jatuh Ke Bawah

Pengaruh InggerisPada Tahun 1824

Leman Habib bin Che Leman

Kirby Jimmy Sultan

Muhammad Aizat bin Azmi

Pengenalan

Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 juga dikenali sebagai Perjanjian London 1824.

Perjanjian ini ditandatangani untukmengatasi masalah antara Inggeris danBelanda yang mana hubungan keduanyasentiasa dalam keadaan tegang di sampingadanya kepentingan-kepentingan merekasendiri.

Termeterainya perjanjian tersebutmerupakan peristiwa paling penting dalamsejarah Tanah Melayu dan juga Indonesia.

Faktor-faktor Perjanjian1. Persaingan perdagangan di Timur

◦ Sejak kedatangan pihak Belanda dan British di Timurterutamanya di Asia Tenggara pada awal abad ke-17, kedua-dua ini sudah tidak mempunyaiperhubungan baik.

◦ Belanda berjaya meluaskan empayarnya ke Melaka (1641). Pada ketika itu, SHTI sedang mencaripangkalan perdagangan dan pangkalan tentera dirantau Asia Tenggara.

◦ Perselisihan sentiasa timbul atas dasar perdaganganyang diamalkan iaitu sikap Belanda yang menjalankandasat ingin memonopoli perdagangan di Asia Tenggara; manakala orang Inggeris berpendapatsemua bangsa mempunyai hak dan kebebasan untukberdagang di rantau ini.

2. Dasar persahabatan Inggeris-Belanda di Eropah◦ Bagi British persahabatannya dengan Belanda

adalah penting dari segi“pertahanan/keselamatan” .

◦ Ini disebabkan kedudukan antara NegeriBelanda dengan British adalah berdekatan.

◦ Negeri Belanda ialah tempat yang paling sesuaiuntuk digunakan oleh pihak musuh sebagaitapak untuk menyerang British.

◦ British sedar bahawa Belanda dapatmenentukan masa depan Btitish. Olehitu, pihak British benar-benar mengharapkanbantuan dan persahabatan dari Belanda untukmenentang musuh.

◦ British juga sedar bahawa kedudukannya diEropah mulai terancam.

3. Dasar-dasar Raffles di Singapura danpertelingkahan mengenai Singapura◦ Stamford Raffles menentang keputusan

pihak British yang hendak memulangkanPulau Jawa kepada Belanda.

◦ Raffles berpendapat bahawa Pulau Jawaamat penting bagi strategi British sama adadari segi perdagangan mahupunketenteraan.

4. Kemajuan Singapura Gabenor Jeneral Lord Hastings menolak dakwaan

Belanda memandangkan Singapura merupakan sebuahpelabuhan bertaraf bebas yang membawa keuntungankepada pihak Inggeris.

Dalam jangka masa setahun sahaja, nilai perdaganganmelebihi $4 juta. Pada tahun 1823, nilai perdaganganSingapura bertambah kepada $13.2 juta.

Selain itu, penduduk di Singapura juga meningkatkepada 10000 orang. Dalam keadaan ini, saudagar-saudagar SHTI di Calcutta mendesak petempatanSingapura dikekalkan.

5. Masalah kewangan Belanda◦ Negara Belanda menghadapi krisis kewangan

yang amat teruk akibat daripada PerangNapoleon.

◦ Belanda telah kehilangan perusahaanperkapalan dan perdagangannya yang diambilalih oleh Britain.

◦ Kini Belanda hampir dengan gariskebankrapan. Untuk mengelakkannya daripadaberlaku, Belanda telah berhutang kepada pihakBritish.

◦ Belanda telah mengambil langkah untukberunding dengan British bagi mencapai suatupersefahaman melalui perjanjian selainmengelakkan pertempuran daripada berlaku.

SYARAT-SYARAT PERJANJIAN

Perjanjian Inggeris-Belanda telahditandatangani pada 17 Mac 1824 diLondon.

Pihak British diwakili oleh George Canning dan pihak Belanda pula diwakili oleh Charles W. Wymn. Kandungan perjanjiannya ialah:◦ Syarat-syarat kewilayahan

◦ Syarat-syarat perdagangan

SYARAT-SYARAT KEWILAYAHAN

a. Belanda menarik balik bantahannya terhadappendudukan British di Singapura. British bersetuju tidak membuat sebarang pelabuhandi Pulau-pulaiKarimon, Bantam, Bintang, Lingga atau dipulau-pulau yang terletak di selatan SelatSingapura. British juga bersetuju tidak akanmembuat perjanjian dengan ketua-ketua dipulau-pulau tersebut.

b. British menarik semula bantahannya terhadappendudukan Belanda di Pulau Belitong danlain-lain kawasan.

c. Bandar dan pelabuhan Melaka serta tanahjajahannya diserahkan kepada British. Belanda bersetuju tidak akan membuatsebarang perjanjian atau pelabuhan dikawasan tersebut.

d. Bangkahulu di Sumatera diserahkan kepadaBelanda. British bersetuju tidak akan membuattempat persinggahan atau perjanjian denganketua-ketua di Sumatera.

e. Belanda menyerahkan semua lojinya di India serta hak istimewanya yang ada kepada British. Belanda juga akan membayar sebanyak £100000 kepada Britsh sebagai penyelesaian hutang-piutangnya.

f. Wilayah-wilayah tersebut tidak boleh diberikankepada kuasa-kuasa lain. Jika salah satu kuasaitu meninggalkannya, wilayah itu mestilahdiserahkan kepada kuasa yang satu lagi.

g. Semua penduduk di wilayah jajahan yang telahditukarkan diberi tempoh selama 6 bulan untukmenguruskan harta mereka sekiranya merekahendak berpindah ke negeri-negeri yang merekapilih.

h. Perpindahan hak-hak kedua-dua pihakhendaklah mula dijalankan pada 1 Mac 1825.

SYARAT-SYARAT PERDAGANGAN

a. Kedua-dua pihak bersetuju membenarkansaudagar mereka menjalankan perniagaan diKepulauan Timur, India dan Ceylon denganhak masing-masing. Kedua-dua pihakhendaklah mengikuti peraturan-peraturanperdagangan di tiap-tiap kawasan.

b. Rakyat dari satu negeri mestilah membayarcukai tidak lebih daripada bayaran yang dikenakan kepada rakyat dari negeri yang mempunyai pelabuhan.

c. Kedua-dua pihak mestilah mengarahkanrakyat, pihak yang berkuasa tentera danawam supaya menghormati kebebasanperdagangan.

d. Kedua-dua pihak mestilah menghapuskanlanun-lanun di laut sebelah timur danjangan membenarkan lanun-lanunmenjual barang-barang dagangan merekadi kawasan atau daerah kepunyaanmereka.

e. Pelabuhan-pelabuhan yang baru tidakdibenarkan ditubuhkan di KepulauanTimur tanpa mendapat pengesahanterlebih dahulu dari kerajaan mereka diEropah.

f. British mengakui monopoli Belandaterhadap perdagangan rempah diKepulauan Maluku.

Kesan-kesan Perjanjian

Pembahagian Kepulauan Melayu kepada 2 lingkungan pengaruh

Perpecahan Empayar Johor

◦ Singapura dan Tanah Besar Johor dikuasaioleh British dan Riau-Lingga jatuh ke bawahpengaruh Belanda.

◦ Perjanjian ini juga menyelesaikan masalahperebutan takhta Johor kerana Sultan Hussein menjadi sultan yang sah di Tanah Besar Johor dan Sultan Abdul Rahmanmenjadi sultan di Kepulauan Riau-Lingga

Perhubungan Inggeris-Belanda di Timur

◦ Perhubungan mereka masih tegang.

◦ Rasa benci orang Inggeris terhadap Belandadisuarakan dalam laporan-laporan pegawai-pegawai Negeri-negeri Selat dan dalamakhbar-akhbar Singapura.

◦ Persaingan perdagangan terus menjadisengit.

◦ British menuduh Belanda melanggar syarat-syarat perjanjian, tetapi, British terpaksamenelan hakikat ini dan terus memberibantuan kepada Belanda dan memastikanbahawa Belanda benar-benar menjadisekutu yang dapat mengimbangkankekuatan British terutama di Eropah.

Pertelingkahan mengenai Borneo

◦ Perbalahan antara pihak British dan Belandadi Kepulauan Melayu tersetus akibat salahfaham terhadap syarat-syarat kewilayahan.

◦ Perbalahan mengenai syarat “sebarangpulau lain ke selatan Singapura” tercetusapabila Sultan Brunei menyerahkan Labuan kepada pihak British pada tahun 1846.

◦ Belanda menganggap bahawa Labuan terletak di selatan Selat Singapura danberada di lingkungan pengaruhnya.

Pelanunan

◦ Belanda tidak mematuhi sepenuhnya syaratyang berkenaan dengan penghapusan lanundi perairan Kepulauan Melayu.

◦ Pihak Belanda hanya mengambil tindakanterhadap kegiatan pelanunan di kawasanperairan di bawah pengaruhnya iaituKepulauan Hindia Timur.

◦ Akibatnya, British terpaksa mengambillangkah-langkah sendiri untukmenghapuskan pelanunan dan ini memakanmasa serta menelan banyak perbelanjaan

Sekian, terima kasih.