bab 6 siri 2 penentangan di sabah dan sarawak

7/27/2019 BAB 6 SIRI 2 Penentangan Di Sabah Dan Sarawak

1/26

SABAH & SARAWAK


2/26

Penentangan di Sabah Sebab Penentangan

Pengenalan beberapa cukai baru

Cukai sarang burung

Cukai beras

Penubuhan Pasukan Polis

Dasar perluasan pengaruh SBBU ke pendalaman


3/26

Penentangan Mat Sallah Nama sebenarnya Datu Mohammad Salleh bin

Datu Balu, pemimpin Sungai Sugut. Kebangkitan bermula pd tahun 1894 apabila

SBBU campur tangan dengan memasukikawasan kekuasaannya.

Tindakan SBBU yg membangkitkan lagi

kemarahan Mat Salleh :1. Perkampungannya dibakar apabila

berlakunya pergaduhan antara penduduktempatan dengan pegawai Inggeris.

2. Membina jalan raya dan landasan kereta apimerentasi kawasan kekuasaan (Ranau)beliau tanpa berunding dengannya terlebihdahulu.

3. Mengenakan pelbagai jenis cukai dankerahan buruh paksa.


4/26


5/26

Mat Salleh danpengikutnya

menyerang PulauGaya.

Berlaku pd Julai 1897. Memusnahkan bangunan kerajaan.

British menghantar

sebuah pasukan utkmenyerangkampung kediaman

Mat Salleh

Namun Mat Salleh berjayamelepaskan diri

Membina kubu di Ranau.

British menyerangkubu Mat Salleh di

Ranau

Berlaku pd

Disember 1887. Sekali Mat salleh

berjayamelepaskan diri.

Namun kubunyadininasakan.

Peristiwa Penentangan


6/26

SBBUmenawarkan

perdamaian danpengampunan.

Setelah gagal menangkap MatSalleh.

Mat Salleh menerima tawaran.

Termeterainyaperjanjian diMenggatal.

Mata Salleh dibenarkan metadbirdaerah Tambunan.

SBBU mungkirjanji.

Mengambilalih semulaTambunan.

Membangkitkankemarahan Mat Salleh.


7/26

SBBU menghantar satupasukan utk menyerang

penempatan Mat Sallehsecara besar-besaran.

Berlaku Disember1899.

Memusnahkan

perkampungan disekitar kubu MatSalleh di Tibaba.

Akhirnya kubu MatSalleh berjaya ditawan.

Pd 1 Februari 1900,setelah SBBUmenyerang tanpa hentidgn meriam.

Mat Salleh terbunuhdalam serangan

tersebut.

Perjuanganditeruskan olehMat Sator dgnbantuan kaumBajau, DusunIlanun.


8/26

Kebangkitan Antonom (1915)

Ketua kaum Murut di Rundum. Nama sebenar ialah Ontoros anak lelaki Antonom. Lahir pd 1875 dan mula memimpin kaumnya

menentang SBBU pd usia 30 thn.

Tindakan SBBU yg memperkenalkan peraturan baharuyg membebankan rkyt dan bercanggah dgn nilai tradisiyg diwarisi. Antara peraturan baharu itu ialah :

1) Sistem pendaftaran hak milik tanah.2) Mengenakan byran menyukat tanah utk menentukan

sempadan.

3) Mengenakan lain-lain cukai-cukai pokok kelapa ygmenghasilkan nira utk membuat tuak dan tapai.

4) Menggunakan org Murut sebagai buruh paksaan.


9/26


10/26

Kronologi penentangan Antanom

Antanommemulakan

penentangan pd Jun1915 namun dpt

dipatahkan SBBU.

Februari 1915,Antanom menyerangPensiangan dan Pjbt

Pegawai DaerahRundum. SBBU

hampir tewas memintabantuan tambahan.

SBBU menyerangAntonam pd April 1915.Antanom dan 400 orgpengikutnya terbunuh

dan berakhirnyakebangkitan kaum

Murut.


11/26

Penentangan di Sarawak


12/26

Latar Belakang James brooke dilantik oleh pangeran muda hashim

sebagai Gabenor di sarawak

Pengeran Indera Mahkota pembesar Brunei tidakmenyenangi pelantikan Brooke

Pangeran Indera Mahkota pernah cuba membunuhBrooke dengan meracunnya tetapi tidak berjaya

Sultan Brunei iaitu Sultan Umar Ali Saifudin IImenyerahkan sarawak kepada brooke menerusi satu

perjanjian pada ogos 1842

meliputi bahagian pertama sarawaksahaja


13/26

Sultan Omar Ali Saifuddin II (TM

1828-1852)

Menyerahkan Sarawak kepadaJames Brooke


14/26

Sebab-Sebab Penentangan

Pengenalan Peraturan

Baru

Usaha Brooke meluaskankawasan


15/26


Pengenalan Peraturan Baru

Memecat pembesar brunei

Menambah bilangan pegawai keturunan Eropah

mengekalkan beberapa pegawai melayu

Datu Patinggi ketua melayu terkanan, Datu Syahbandar,DatuTemenggung, Datu Imam, dan Datu Hakim

sistem pentadbiran negeri disusun

Brooke memegang kuasa mutlak

Brooke menubuhkan mahkamah dan menjadi hakim

Semua perdagangan dibenarkan kecuali perdaganganantimoni dikhaskan untuk Brooke sahaja

Menghapuskan amalan memotong kepala,sistemperhambaan, dan kegiatan lanun


16/26


Usaha Brooke meluaskan kawasan

18 130 kilometer persegi diperluaskan kepada 121 730kilometer persegi

Mengambil alih wilayah kesultanan Brunei

Daerah yang diambil : - Daerah Trusan (1844)

- Sadung, Batang Lupar, Saribas dan

dan Sungai Kalaka (1853)

Mendesak sultan Brunei menyerahkan Pulau Labuan

1846, sultan Brunei memberi sepenuhnya kedaulatansarawak kepada Brooke

1861, Brooke menguasai 7 daerah Brunei iaitu SungaiSadong, Semarahan, Lingga, Krian, Skrang, Rejang, danSaribas


17/26

Rentap Pejuang Sarawak

Ketua kaum iban di sungai Saribas

libau (pengoncang dunia)

Antaranya kisah perjuangan PanglimaRentap yang menentang "WhiteColonial Regime" yang diketuai oleh

Rajah Brooke pada sekitar tahun 1840dan 60-an di Layar dan Sungai Skrang.Untuk menangani masalahpemberontakan ini, Regime Brooketelah membina sebuah kubu yangdinamakan sebagai 'Fort Lily' bagitujuan pertahanan yang seterusnyatelah dijadikan pusat pentadbiran

pada tahun 1858. Pemberontakankaum Iban yang diketuai oleh Rentapini berakhir apabila Regim Brookemembuat serangan besar-besaransebanyak tiga kali iaitu pada tahun1857, 1858 dan 1861.


18/26

Kebangkitan Rentap

Kebangkitan Rentap

Rentap dianggap sebagai ketua lanun oleh Brooke

Brooke cuba menghapuskan penduduk tempatan disepanjang sungai skrang

Rentap bimbang dengan kemaraan Brooke lalu

membina kubu pertahanan di sungai Lang, iaitu

cabang sungai Skrang


19/26

Kubu Pertahanan BrookeKuala sungai skrang (1850),

Kanowit (1851),

Lingga (1852),

Sarikei (1856),

Fort Lili di Betong (1858),

Sibu (1813),

Fort Charles di Bakung (1865), Lubuk Antu (1868), dan

Bintulu (1868).


20/26

Kronologi Penentangan 1853

Rentap menyerang kubu british di Nang Skrang dan seorang pegawaiBritish bernama Allan Lee terbunuh

1854

James Brooke menawan kubu Rentap di Sungai Lang Rentap berundur kebukit sadok dan mengukuhkan kubunya dengan meriam besi besar

1857Charles Brooke menyerang kubu rentap di bukit sandok tetapi gagal kerana

kubu rentap yang kukuh

1858

Charles Brooke menyerang bukit sadok kali kedua tetapi gagal

1863James Brooke mengetuai sendiri serangan ketiga ke bukit sandol

dan akhirnya kubu rentap dapat ditawan

Rentap berundur ke kawasan pendalaman di Entabai,kanowit dan tidaklagi meneruskan perjuangannya


21/26

Penentangan Sharif Masahor

Syarif Masahor merupakan seorang gebenor dariDaerah Sarikei,

Menentang pihak berkuasa disebabkan beberapapembaharuan yang telah diperkenalkankhususnya berkaitan masalah pungutan cukai.

Kemuncak rasa tidak puas hati Sharif Masahor

ialah apabila British bertindak menyokongPangeran Matusin dalam peristiwa perbalahanantaran Pangeran Matusin dengan PangeranArshad,sedabgkan Syarif Masahor menyokongPangeran Arshad.

Beliau mendapat sokongan yang padu daripadaorang-orang melayu,Iban,dan lain-lain.


22/26

Sebab Penentangan

Menolak penguasaan JamesBrooke di wilayah mereka iaituSungai Rajang

Kehilangan kuasa memungutcukai

Kehilangan pengaruh terhadap

penduduk tempatan Pembinaan kubu oleh James

Brooke di

Kanowit.


23/26

Peristiwa Penentangan

Pada tahun 1859, Sharif Masahor telah bersatudengan Datu Patinggi Abdul Ghapur bertindak

menyerang kubu Brooke.

Abdul Ghapur berjaya melarikan diri ke

Pontianak tetapi telah ditangkap oleh pihak

berkuasa dan dipenjara di Betawi. Manakala Sharif pula berjaya melepaskan diri

dari buruan British


24/26

Peristiwa Penentangan Pada tahun 1860,Sharif bersama pengikutnya sekali lagi

melakukan serangan ke atas Kuching, namun serangannya

gagal apabila mendapat serangan balas dari Charles Brooke di

Sungai Sadong. Sekali lagi beliau berjaya melepaskan diri danmemaksa Charles Brooke menyerang dan bertindak membakar

kampung Igan iaitu perkampungan Sharif Masahor.

Pada tahun 1861, British terpaksa meminta bantuan SultanBrunei untuk mengadakan perundingan dengan Sharif yang

akhirnya bersetuju untuk dibuang negeri ke Singapura dan

meninggal dunia di sana pada tahun 1890


25/26

A) Menolak penguasaan James Brooke di

wilayah mereka iaitu Sungai Rajang

.B) Kehilangan kuasa memungut cukai

C) Kehilangan pengaruh terhadap penduduk

tempatan

D) Pembinaan kubu oleh James Brooke di

Kanowit.


26/26

LatihanJelaskan faktor penentangan penduduk tempatan di

Sabah

Bincangkan bagaimana reaksi masyarakat tempatanterhadap dasar-dasar pemerintahan dan pentadbiranBrooke di Sarawak?

bab 6 siri 2 penentangan di sabah dan sarawak

Documents