pengurusan tingkah laku

PENGURUSAN PENGURUSAN TINGKAH LAKUTINGKAH LAKU

Maksud & Definisi T/laku :

Semua tindakan manusia yg boleh diperhati, diukur & dinilai

Sejarah kpd teori Pengurusan T/laku:

Kajian ahli psikologi :

- Operant Conditioning (Pertalian antara t/laku & akibat) Thorndike & Skinner

- Classical Conditioning (Pertalian antara rangsangan & tindakbalas) Watson & Pavlov

- Teori Psychoanalytic – Sigmund Freud

- Teori Pembelajaran Sosial - Bandura

PRINSIP-PRINSIP PENGURUSAN T/LAKU

Ilmu psikologi telah memberi pelbagai maklumat berkaitan perkara-perkara yg menentukan t/laku

Pd. peringkat awal, para pengkaji berpendapat t/l disebabkan oleh kuasa dalaman spt. keturunan, kandungan kimia dlm. badan & pengalaman

Mulai tahun 1920 an – perubahan terdapat perubahan pendapat dpd. Faktor dalaman kpd. peristiwa luaran / persekitaran

Rumusan – ‘kebanyakan t/laku adalah dipelajari sepanjang masa’

‘t/laku yg tidak sesuai boleh diubah kpd. t/laku baru’

PRINSIP-PRINSIP PENGURUSAN T/LAKU

Semua t/laku dipelajari Semua t/laku adalah ‘stimulus spesific’ T/laku boleh diajar & diubah Matlamat perlu jelas & spesifik Program perlu secara individu Program perlu fokus masa kini Program perlu fokus pada persekitaran

kanak-kanak

MODEL TINGKAH LAKU MANUSIA

Psychodynamic Environmental Biophysical Behavioral (Model ABC)

MODEL ABC

ANTECEDENT(Peristiwa sebelum)

BEHAVIOR(T/laku)

CONSEQUENCES(Akibat)

APAKAH PROGRAM PENGURUSAN T/LAKU?

Ia adalah dokumen bertulis yg menjelaskan perkara-perkara berikut :

Jenis perlakuan yg dinilai Kekerapan perlakuan Keadaan semasa perlakuan dinilai

PERLAKUAN KEKERAPAN KEADAAN

Sikat rambut tanpa bantuan dlm -sebelum masa 5 minit makan mlm

-apabila diarahkan

Ada contact mata setiap kali selama -semasa 50 saat perbualan 9 dpd 10 kali dgn guru yg diarahkan

PENEGUH

Sesuatu objek / situasi yg dapat meneguhkan / mengekalkan tindakbalas/ kelakuan pada masa akan datang

Jenis-jenis peneguh :

i edible & tangible (makanan / barangan)

ii sensory – tactile, vibratory, olfactory,

visual, auditory

PENEGUH

iii sosial- puji, senyum, beri perhatian,

tepukan, sentuhan, pelukan

iv aktiviti- lawatan, ambil bahagian,

mewarna, menonton dll

# Peneguh mestilah yg disukai oleh murid

PRINSIP-PRINSIP PEMILIHAN PENEGUH

Tanya kesukaan / minat murid Temu ramah kanak-kanak- a. Preference

scales

b. preference list Temu ramah ibu bapa / penjaga Pemerhatian terhadap murid Pemerhatian terhadap murid lain yg sama minat

Mengenalpasti Peneguh Tidak semua peneguh boleh diterima oleh

semua kanak-kanak Sediakan pelbagai peneguh utk mengelakkan

rasa bosan dan juga utk memenuhi pilihan yg sentiasa berubah

Lihat kesan terhadap peneguh sedia ada & gabungkan dgn peneguh yg lain

Elakkan memberi peneguh berbentuk barangan setiap masa ada perubahan t/l

TEKNIK-TEKNIK PEMBERIAN PENEGUH

1. ‘Contigent’ – mengekalkan tindak balas / utk t/laku tertentu

2. ‘Continuous’ – diberikan di peringkat awal program / melatih perlakuan baru

3. ‘Intermitten’ – berlaku tanpa jangkaan

4. ‘Fixed & variable schedules’

TEKNIK-TEKNIK PEMBERIAN PENEGUH

a. Fixed ratio - penjadualan tetap nisbah perlakuan (bilangan)

b. Variable ratio – bilangan perlakuan yg berbeza dlm tempoh tertentu (masa)

c. Fixed interval – penentuan jangkamasa yg tetap (setiap 10 min)

d. Variable interval – penentuan jangkamasa yg tidak tetap (9,4,9,15,13 min)

PRINSIP-PRINSIP PENEGUHAN

Peneguhan hanya diberikan kepada t/laku yang dirancang utk diubah

Peneguhan diberi sebaik sahaja t/laku yg diingini ditunjukkan

Pada peringkat awal, peneguhan perlu diberi setiap kali t/laku ditunjukkan

Apabila t/laku yg dikehendaki mencapai tahap maksimum peneguh diberi secara intermiten

Peneguh sosial diberi serentak bersama peneguh tangible & edible

MENGHAPUSKAN PENEGUH

Peneguh berbentuk sosial & barangan diberi secara berselang-seli pd jadual yg ditetapkan (peneguh barangan diperlukan dlm situasi tertentu shj)

Peneguh sosial diberi pd jadual yg ditetapkan manakala peneguh barangan diberikan menurut situasi & akhirnya ditiadakan

Peneguh sosial diberi pd jadual yg berbeza & akhirnya dihapuskan apabila program tamat.

LANGKAH-LANGKAH UNTUK MENGELAKKAN (KEJELAKAN)

Pelbagaikan peneguh / guna peneguh yg berlainan utk setiap t/laku sasaran

Awas terhadap jumlah peneguh yg diberikan / beri secukupnya

Elakkan memberi peneguh edible / beri seminima yg boleh

Bertukar dgn segera dpd teknik constant ke teknik intermiten

TINGKAH LAKU SASARAN

Ialah t/laku yg hendak diubah / diperbaiki / t/laku

sedia ada yg hendak ditambah, dikurang / t/laku baru yg hendak dibentuk.

Faktor-faktor yg perlu diberi perhatian dlm menentukan t/laku sasaran :

- jenis t/laku- kekerapan t/laku

Faktor-faktor yg perlu diberi perhatian dlm menentukan t/laku sasaran :

- jangka masa berlaku t/laku

- keterukan t/laku

- keseluruhan jumlah t/laku yg

memerlukan pengubahsuaian

TINGKAH LAKU SASARAN

Perkara-perkara yg perlu diberi keutamaan dlm mengubah t/laku

masalah yg melibatkan nyawa murid masalah yg boleh melibatkan murid berpisah

dgn keluarga mengehadkan penglibatan dlm kelas mengehadkan penyesuaian dlm

rumah,sekolah & masyarakat

TINGKAH LAKU SASARAN

Contoh : Sazali mempunyai beberapa t/laku

yang tidak boleh diterima. Antara t/laku yg diberi perhatian oleh Cikgu Lim ialah :

Tidak melibatkan diri dlm aktiviti kumpulan Cara makan yg tidak sesuai Tidak boleh berkomunikasi secara lisan

dgn. rakan-rakan sekelas dan cikgu Kemahiran motor kasar yg kurang memuaskan

Cikgu Lim tidak boleh menjalankan pengubahsuaian tingkah laku utk semua t/laku dlm satu masa.

Oleh itu persoalan yg perlu diberi perhatian oleh Cikgu Lim:

‘Adakah penting bagi Sazali melibatkan diri dlm perbincangan kelas (1) dan (3) atau adakah lebih penting meningkatkan kemahiran motor dan amalan makan sazali (2) & (4).’

Sebagai tindak balas kepada persoalan ini Cikgu Lim membuat senarai keperluan PTL utk. Sazali :

Keutamaan 1: tingkatkan penglibatan dlm aktiviti kumpulan

Keutamaan 2 : tingkatkan komunikasi pertuturan dgn rakan-rakan

Keutamaan 3 : tingkatkan kemahiran motor Keutamaan 4 : tingkatkan penerimaan berbagai

jenis makanan

Cooper, Heron and Heward (1987) mencadangkan 9 faktor yg diperlu dipertimbangkan apabila membentuk t/laku sasaran :

Adakaht/laku itu membahayakan org. lain Berapa kerap t/laku itu berlaku Berapa lama t/laku berlaku /dlm. kes t/laku

baru, berapa lama utk. t/laku baru berlaku

Adakah t/laku itu memerlukan tahap peneguhan yg lebih tinggi jika dibandingkan dgn t/laku yg lain.

T/laku yg menghasilkan tahap peneguhan yg tinggi adalah diberi keutamaan

JENIS-JENIS PROGRAM PENGURUSAN T/LAKU

l Menambah t/laku yg positifl Mengekal t/laku yg positifl Mengurang t/laku yg negatifl Menghapus t/laku yg negatifl Membentuk t/laku baru / kemahiran barul Memindah t/laku (generalisation)

KAEDAH MENAMBAH & MENGEKAL T/LAKU POSITIF

1. Peneguhan Positif (Positive Reinforcement)Maksud : Proses ganjaran bagi t/laku yg sesuai utk meningkatkan kemungkinan t/laku tersebut berterusan & berulanga. Kepentingan :i. Bertindak balas kpd kehendak semula jadi kanak-kanak yg memerlukan perhatian & penerimaan

Peneguhan Positif

ii. Mengurangkan kemungkinan kanak-kanak memperlihatkan t/laku kurang baik dlm usaha mendapatkan pehatian.

b. Peraturan utk keberkesanan:

i. Apabila kanak-kanak telah mula menunjukkan t/laku baru yg sesuai, ia perlu diberikan peneguh positif bagi setiap perlakuan yg ditunjukkan

Peneguhan Positif

ii. Apabila t/laku sasaran telah wujud / ditanam pada kadar yg memuaskan, peneguhan perlu diberi secara berkalac. Pertimbangan-pertimbangan dlm melaksanakan Peneguhan Positif :i. Pilih dgn terperinci satu t/laku sasaran (jgn cuba peneguh bagi setiap t/laku positif yg ditunjukkan oleh kanak-kanak

Pertimbangan Dalam Melaksanakan Peneguhan Positif

Pilih dgn terperinci satu t/laku sasaran(jgn.cuba memberi peneguhan bagi setiap t/laku positif yg ditunjukkan oleh kanak-kanak

Perhatikan t/laku kanak-kanak apabila t/laku itu diperlihat utk mendapatkan kepastian

Pd peringkat awal, kukuhkan t/laku secara spontan apabila ia ditunjukkan oleh kanak-kanak tersebut

Pertimbangan Dalam Melaksanakan Peneguhan Positif

Beritahu kanak-kanak t/laku yg

dikukuhkan

Apabila mengukuh, berikan pengukuhan dgn suara/ nada yg bersemangat dan tunjukkan minat terhadap t/laku kanak-kanak tersebut

PENEGUHAN NEGATIF

Maksud: menghilangkan rangsangan ‘aversive’ (yg tidak disukai oleh kanak-kanak) utk mendapatkan t/laku yg dikehendaki.

Contoh 1 : Murid Y selalu mengadu sakit kepala apabila diminta menyiapkan kerja rumah. Akibatnya : Murid Y dibenarkan berehat. Kesan terhadap t/lakunya di masa akan datang : Murid Y akan sentiasa sakit kepala apabila diminta menyiapkan kerja rumah.

PENEGUHAN NEGATIF

Contoh 3 : Guru M telah memberi tugasan latihan ejaan kepada murid Y. Murid Y pula lemah dalam bacaan. Walaupun telah cuba beberapa kali utk mengeja murid Y masih gagal utk mengeja dan menjadi bosan. Ia mula mengetuk-ngetuk meja dgn pensil,membuat bising dan menghentak-hentak kaki. Apabila ditegur murid Y menjawab teguran guru. Akibatnya murid Y telah diarahkan berdiri di belakang kelas.

PENEGUHAN NEGATIF

Contoh 2 : sekumpulan murid-murid sedang tekun menyiapkan tugasan yg diberikan apabila diberitahu oleh gurunya bahawa mereka tidak perlu menyiapkan tugasan di rumah sekiranya mereka dapat menyiapkan tugasan pada tempoh yg ditetapkan.

CONTIGENCY CONTRACTING

Istilah lain ialah Perjanjian Luar Jangkaan /Kontrak Bersyarat

Ia didasarkan dpd Prinsip Premack (1965) iaitu yg mengatakan:

‘ A behavior that has a high rate of occurrence can be used to increase a behavior with a low rate occurrence’

Prinsip ini sama spt. peraturan orang tua-tua

3. Makan nasi dapat duit

4. Kemaskan bilik boleh tonton rancangan kegemaran

5. Cuci kasut sekolah boleh makan aiskrim

ASAS-ASAS PERATURAN MENULIS KONTRAK

Peneguh perlu diberi segera Kontrak perlu ditegaskan pada t/laku

sasaran Sediakan peneguh dim bentuk yg sedikit /

kecil tapi kerap Kontrak perlu mengukuh pencapaian

perkembangan bukan sekadar menurut perintah / arahan

Kukuhkan t/laku yg baik dgn serta merta Kontrak perlu bertimbang rasa utk kedua-

dua pihak Kandungan / isyarat kontrak perlu jelas Kontrak perlu benar / jujur Kontrak perlu positif Perjanjian perlu dilaksanakan secara

sistematik sbg. sebahagian dpd. program kelas

Perjanjian Luar Jangkaan Dipraktikkan Untuk Meningkatkan:

Tugasan yg diberikan Ketepatan menyiapkan kerja rumah Membina pengawalan diri Membendung t/laku yg ganas dan disruptif Membentuk interaksi ibu bapa-anak dan

guru-murid Meningkatkan amalan kesihatan diri dan

‘grooming’

TOKEN EKONOMI

Maksud : pengukuh-pengukuh yg ada di persekitaran yg dapat mewujudkan / meningkatkan t/laku positif

Pelaksanaan :

a. Apabila kanak-kanak dapat mencapai satu-satu tahap t/laku positif ia akan diberikan token / tanda

KEBAIKAN KONTRAK

Mudah diaplikasikan dlm persekitaran biasa tanpa mengehadkan penglibatan murid dlm aktiviti p & p

Fokus utama guru ialah memberi peneguhan positif t/laku yg sesuai yg dipersetujui dlm kontrak

Peneguhan diberikan secara lebih sistematik

KEBAIKAN KONTRAK

Akibat dpd. Mematuhi / melanggar perjanjian, difahami dgn jelas oleh murid & guru

Kontrak boleh diubah suai / ditulis semula utk memenuhi keperluan semasa

Kontrak boleh dilaksanakan terhadap individu, sekumpulan / seluruh kelas

PERJANJIAN LUAR JANGKAAN

:As as penulis an kontrak1. Kontrak perlu ditegas kan khas nya pada/ t laku s as aran

2. Sediakan peneguh dlm bentuk yg / s edikit kec il te tapi kerap

3. Kontrak perlu mengukuh pencapaian perkembangan bukan hanya kerana

/ menurut perintah arahan

PERJANJIAN LUAR JANGKAAN

4. Kukuhkan t/laku yg baik dgn sertamerta5. Kontrak perlu bertimbang rasa utk

kedua-dua pihak6. Kandungan / syarat kontrak perlu jelas7. Kontrak perlu benar / jujur8. Kontrak perlu dijalankan secara

sistematik

Perkara-perkara yg perlu diberi perhatian semasa

menulis kontrak :1. Kontrak perlu dipersetujui oleh kedua-dua pihak2. Dlm kontrak perlu ada matlamat sasaran dan tahap pencapaian3. Peneguh perlu diberi secara konsisten bersesuaian dgn kandungan kontrak4. Dlm kontrak perlu dimasukkan tarikh semakan dan perbincangan semula

Langkah-langkah dlm perbincangan:2. Guru mengadakan ‘rapport’ dgn murid3. Guru menerangkan tujuan mengadakan perjumpaan cth:

‘saya tahu awak telahmencuba dgn baik dlm (bacaan, tulisan,ejaan ….) dan saya ingin menolong kamu’.

4. Guru memberi penerangan mudah tentang kontrak, terangkan kontrak adalah perjanjian antara dua orang

- Guru memberi contoh kontrak seperti : apabila ibu kamu menghantar TV utk diperbaiki, kerani di kedai akan memberinya resit.

resit itu sebagai kontrak antara ibu kamu dan mekanik. Mekanik akan repair TV dan ibu kamu akan membayar upahnya’b. Guru minta murid memberi contoh kontrak yg lainc. Jika murid tidak memberi respons, guru memberi contoh yg lain

4. Guru menerangkan kepada murid bahawa mereka perlu menandatangani kontrak

5. Guru dan murid bincang tugasan :a. Murid cadang tugasan utk kontrakb. Guru cadang tugasan utk kontrakc. Murid dan guru bincang &

bersertuju dgn tugasan6. Guru & murid bincang peneguh:

a. Guru tanya murid jenis aktiviti dan barangan yg paling diminati. Guru boleh juga cadang peneguh

b. Guru menulis menu peneguh seperti yg telah dicadangkan oleh muridc. Murid memilih peneguh yg dia minatd. Guru & murid menyenarai peneguh mengikut keutamaan7. Guru & murid bincang ratio tugasan dan peneguh8. Guru & murid bersetuju dgn masa yg diperuntukkan utk murid membuat tugasan, cth.nyamenyiapkan 5 latihan matematik operasi tambah dlm. masa 15 minit utk mendapatpeneguh

9. Guru & murid mengenalpasti ciri-ciri tahap pencapaiancth: menyiapkan 5 latihan matematik operasi tambah dlm

masa 30 minit dgn 80 % betul10. Guru dan murid bincang prosedur penilaian:

e. Guru bincang berbagai jenis penilaian dgn murid

g. guru dan murid bersetuju dgn kaedah penilaian

c. Guru minta murid menerangkan kaedah penilaian dan jika murid keliru, guru menerangkannya

1. Guru dan murid bincang teknik pemberian peneguh

2. guru dan murid bersetuju dgn tarikh perbincangan semula kontrak

3. guru dan murid menulis kontrak. Murid digalakkan menulis kontrak. Guru memberi salinan kontrak kpd murid

14. Guru membaca kontrak dan murid menyemak pada salinannya

2. Guru menyoal murid tentang isi kandungan kontrak dan mengesahkannya

3. Murid dan guru menadatangani kontrak

4. guru mengucapkannya tahniah kepada murid kerana berjaya menyediakan kontrak dan berharap ia akan berjaya

Perjanjian Luar jangkaan diaplikasikan untuk meningkatkan t/laku dalam domain-domain berikut:

Kognitif Affektif psikomotor

TOKEN EKONOMI

Maksud : Pengukuh-pengukuh yg ada di persekitaran yg dapat mewujudkan / meningkatkan t/laku positif

Pelaksanaan :

a. Apabila t/laku kanak-kanak dapat mencapai satu tahap t/laku positif, kanak-kanak akan diberikan token / tanda

b. kanak-kanak boleh menukarkan token dgn pelbagai bentuk pengukuh spt berbaris depan sekali, keluar rehat awal, bermain di taman dsbnya

c. Beri masa kpd murid utk menukar token

Peraturan-peraturan :

2. Pilih t/laku sasaran

3. Tegaskan t/laku yg telah dipilih & nyatakan kpd murid

4. Tentukan peneguhan utk penukaran token

5. Pamerkan menu utk penukaran token

6. Adakan sistem ekonomi yg mudah tapi berkesan

6. Beri peneguhan serta merta7. Beransur-ansur bertukar dpd peneguhan

‘continuous’ ke ‘variable schedule’8. Peraturan perlu dikaji sekali-sekala9. Menu hadiah perlu ditukar dari masa ke semasa10. Menu tidak perlu panjang tetapi mesti

mengandungi sekurang-kurangnya 10 item11. Token tidak boleh dibawa pulang

MENU GANJARAN

GANJARAN MASA HARGA

(POINTS)

Menonton televisyen 30 min 45

Mendengar lagu 10 min 20

Bermain 20 min 50

Berehat 10 min 20

Membeli makanan 10 min 60

SHAPING (PEMBENTUKAN)

Sistem pengukuhan yg sistematik, segera dan berturutan hampir kepada t/laku sasaran sehinggalah benar-benar t/laku tersebut dikuasai

Langkah-langkah:

a. Pilih t/laku sasaran

a. Perolehi data asas / ‘baseline data’b. Pilih pengukuhan yg sesuai / berpotensic. Kukuhkan secara berturutan bilamana

t/laku sasaran ditunjukkand. Kukuhkan t/laku baru setiap kali ia berlaku

/ wujude. Pengukuhan t/laku dilakukan pd jadual yg

bervariasi

Dua jenis intervensi pembentukan t/laku (Shaping)

2. Progresifkanak-kanak perlu terlibat dlm langkah-

langkah yg berurutan & berkembang dr langkah sebelumnyacth: mandi, membasuh tangan, memakai baju dll

2. Rangkaian(chaining)

Terdiri dpd dua / lebih langkah yg berbeza / kemahiran yg dipelajari & digabungkan secara berurutan utk menyiapkan tugasan spesifik

Cth: mengikat tali kasut, mengilatkan kasut, memasang butang dll

STRATEGI ‘PROMPTING’

Adalah merupakan teknik yg digunakan utk mendapatkan stimuli yg lebih. Ia merupakan rangsangan tertentu yg terpilih sebagai tanda kpd murid utk melaksanakan t/laku yg dikehendaki

Tiga jenis ‘prompting’

a. lisan (verbal) – arahan dlm bentuk lisan “Ali pandang sini !’

b. ‘gestural’ – merupakan tanda-tanda yg diberikan dlm bentuk ‘gesture’ spt menunjuk ke satu arah, memandang ke arah yg tertentu, meletakkan jari telunjuk bagi isyarat diam

c. Fizikal – melibatkan hubungan fizikal dgn murid : memberi bimbingan secara fizikal kpd murid utk mengangkat berdiri

‘PROMPTING’

utk murid yg ‘high functioning’ -‘prompt’

hanya diberikan pd peringkat awal shj Murid yg lemah – “prompt’ diberi

berulang-kali ‘prompting’ dijalankan bersama-sama

dgn teknik ‘shaping’

MODELLING

Diasaskan dpd teori pembelajaran sosial Bandura

c. Attention

d. Retention

e. Reproduce

Peraturan :b. Kanak-kanak perlu bersedia dari segi kognitifc. Model yg sesuaid. Model boleh diterima oleh kanak-kanake. Model – sebaya dgn kanak-kanak Pembelajaran melalui peniruan – pertuturan Pembelajaran terhadap kesan / akibat T/laku yg ditiru menjadi sesuatu yg ‘dominant’

dlm diri kanak-kanak