bab 10

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

BAB 10

HAZAD ELEKTRIK

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

• Jenis Elektrik • Arus elektrik (electricity)• Elektrik Statik

• Arus elektrik (electricity)• Aliran zarah negatif yang tercaj (elektron) menerusi

bahan pengaliran elektrik (conductive materials).• Elektron dineutralkan oleh zarah neutrons (tempat simpan

tenaga secara sementara)• Protons & electrons bertindakbalas di neutrons untuk

menghasilkan caj positif.• Arus elektrik yang memasuki badan menyebabkan

renjatan berlaku.

Hazad Elektrik

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

Hazad Elektrik -samb

Atom terdiri dari tiga unsur utama: neutron, electron, dan proton. Setiap unsur tersebut terdiri daripada unsur-unsur kecil. Gambar di atas kedudukan unsur-unsur tersebut.

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

• ARUS ELEKTRIK• Perbezaan di antara 2 titik dalam sesuatu litar diukur

dengan “voltage” (v-volt).• Contohnya - tanda 250V.• Arus elektrik dikeluarkan oleh aliran elektron.

• Unit pengukuran arus elektik adalah ampheres (atau amps) e.g. 13 amp

• Arus elektrik tertakluk kepada Hukum Ohm• Hukum Ohm menjelaskan hubungan di antara volts, ohms

dan amps.• Jenis Arus:

• AC (alternating current) • digunakan oleh kebanyakan industri dan rumah.

• DC (direct current)

Hazad Elektrik -samb

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

• Hukum OhmV = IRI = I/R (V/R)

di mana:V = perbezaan dalam voltanI = aliran arus dalam ampsR = rintangan terhadap aliran arus dalam Ohms.

• Kuasa (power) diukur dalam wattage (atau watts)W = VI atau W = I2R

di mana:W = kuasa dalam watts

Hazad Elektrik -samb

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

• Conductor (pengalir elektrik)• e.g. tembaga

• Insulator (penebat)• Rintangan yang tinggi terhadap arus elektrik.

• Semikonduktor• Rintangan yang sederhana terhadap arus elektrik.

• Rintangan diukur dalam ohms.• Semakin tinggi rintangan maka semakin rendah aliran

elektron• Hazad elektrik berlaku:

• Berlaku apabila individu berhubungan atau tersentuh dengan pengalir yang membawa arus elektrik terus ke bumi.

TERMA BERKAITAN ARUS ELEKTRIK

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)Insulator (penebat)

TERMA BERKAITAN ARUS ELEKTRIK - samb

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

• Wayar tanpa penebat yang mempunyai arus elektrik.• Bekerja dengan peralatan elektrik.• Peralatan elektrik yang tidak mempunyai aliran

elektrik ke bumi secara rapi.• Bekerja dengan perkakasan atau peralatan elektrik di

persekitaran yang lembap.• Menggunakan tangga yang boleh mengalir elektrik• Punca arus elektrik tidak ditutup (off)• Panahan petir

PUNCA HAZAD ELEKTRIK

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

Extension cords used as permanent wiring

PUNCA HAZAD ELEKTRIK - samb

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

Damaged wire sheathing

PUNCA HAZAD ELEKTRIK - samb

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

Tape on electrical cords

PUNCA HAZAD ELEKTRIK - samb

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

• Lain-Lain punca:• Hazad elektrostatik boleh menyebabkan kejutan

minor, e.g. tayar kereta bergeser dengan permukaan jalan.

• Pendawaian yang tidak sempurna.• Kerosakan pada penebat.• Kegagalan/kerosakan peralatan

• e.g. periuk nasi elektrik yang basah

PUNCA HAZAD ELEKTRIK - samb

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

a. Penguji litar “circuit tester” • e.g. 2 dawai elektrik dan satu mentol • e.g. Test pen (mengesan pengaliran arus)

MENGESAN HAZAD ELEKTRIK

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

b. Penguji Pendawaian ( Receptacle wiring tester )• mengesan sistem pendawaian

MENGESAN HAZAD ELEKTRIK

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

c. Penguji Penyambungan (continuity tester)• Menentukan sama ada bahan-bahan pengalir

elektrik berada di dalam bumi dan pastikan bahan pengalir ini berfungsi dengan baik

MENGESAN HAZAD ELEKTRIK

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

a. Sistem elektrikal pembumian (Electrical system grounding)• Kaedah utama untuk mengurangkan hazad

elektrik seperti kejutan elektrik, kemungkinan kelecuran dan melindungi peralatan daripada pecah.

• Pastikan ada aliran elektrik ke bumi

b. Ikatan (Bonding)• Menyambung 2 bahagian peralatan atau

perkakasan dengan satu penebat/pengalir.

KAEDAH MENGURANGKAN HAZAD ELEKTRIK

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

• Penggunaan fius• jika arus elektrik yang berlebihan mengalir.

• Kekunci automatik• menghentikan pengaliran elektrik di litar elektrik

sekiranya terdapat keadaan yang tidak selamat.

• Tutup ruang/persekitaran yang terdedah pada hazad yang tinggi.• contohnya - wayar tiada penebat.

MENGURANGKAN PERCIKAN (SPARK) ELEKTRIK

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

• Pemeriksaan secara berjadual

• Pastikan voltan litar sebelum membuat/laksana sesuatu pekerjaan.

• Pakai peralatan perlindungan diri (PPE)• Jangan pakai peralatan atau perhiasan yang boleh

bertindak sebagai pengalir arus elektrik.

MENGURANGKAN PERCIKAN (SPARK) ELEKTRIK

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

• Sediakan rod pencegah kilat. (lighting rods)• Elak berdiri di tempat yang tinggi.• Elak bekerja dengan cecair yang mudah terbakar.• Pastikan semua peralatan elektrik dilengkapi dengan

pendawaian bumi.• Pakai kasut keselamatan atau kasut getah jika berada

di persekitaran luar yang terdedah kepada kilat.• Jika dalam bot, baring di bahagian bawah/lantai.• Elak guna telefon sewaktu kilat.• Elak guna peralatan elektrik.• Jika dalam bangunan besi, elak pegang/sentuh

dinding.• Elak berdiri di muka pintu atau tingkap

MENGURANGKAN PANCARAN / KILAUAN / PANAHAN (ELECTROCUTION) KILAT

MM/FS/CK/ZH - OSH 1 (PH 3083)

• Pastikan punca kuasa dimatikan sebelum memulakan sesuatu pekerjaan.

• Hanya individu yang berkelayakan dan mempunyai kuasa boleh memberi latihan.

• Sedia/pasang peralatan pencegah kilat.• Pemutus litar magnetik.• Penebatan berganda.• Penyancas (electrostatic neutralizers)• Elak Kelembapan

PERKAKAS/PERALATAN DAN SISTEM BAGI MENGURANGKAN HAZAD ELEKTRIK