AKTA PERLINDUNGAN SAKSI 2009 (AKTA 696)

& PROGRAM PERLINDUNGAN SAKSI

DISEDIAKAN OLEH: BAHAGIAN PERLINDUNGANJABATAN PERDANA MENTERI

Sebelum Akta Perlindungan Saksi 2009 (Akta 696),perlindungan secara ‘ad-hoc’ telah diberikan kepada saksisemasa proses siasatan dan perbicaraan oleh agensipenguatkuasaan masing-masing.

Namun begitu, sumber kewangan untuk menjalankanprogram perlindungan adalah bersandarkan kepada bajetkewangan yang sedia ada kepada agensi berkenaan dan tiadaperuntukan khusus untuk program perlindungan saksi.

Tiada jaminan keselamatan selepas saksi memberiketerangan.

KEDUDUKAN PRA-AKTA 696

1

Seksyen 3

Akta Perlindungan Saksi 2009 digubal bagimewujudkan Program Perlindungan Saksi yangdisenggarakan oleh Ketua Pengarah bagimenangani gejala ugutan dan ancaman kepadasaksi penting dalam sesuatu kes jenayah beratterutamanya kes jenayah terancang/bersindiketdan melibatkan kepentingan awam.

3

CARTA ORGANISASI BAHAGIAN PERLINDUNGAN, JABATAN PERDANA MENTERI

KETUA PENGARAH

TIMBALAN KETUA PENGARAH

PENDAFTARAN SULIT

UNIT SIASATAN

PEMBANTU KHAS

KETUA PENGARAH

PEMBANTU KHAS

TIMBALAN KETUA PENGARAH

UNIT PENDAFTARAN &

KEURUSETIAAN PROGRAM

BILIK GERAKAN

UNIT PASUKAN GERAKAN 2

(MEDIUM RISK PARTICIPANT)

UNIT PASUKAN GERAKAN 1

(HIGH RISK PARTICIPANT)

CAWANGAN OPERASI

PENGARAH OPERASI

CAWANGAN PENGURUSAN

PENGARAH PENGURUSAN

UNIT PENTADBIRAN/LOGISTIK

/LATIHAN

UNIT KEWANGAN

UNIT TEKNOLOGI MAKLUMAT

PEJABAT PENDAFTAR

PENDAFTAR

6

FUNGSI & TUGAS

KETUA PENGARAH Seksyen 2

Ketua Pengarah merupakan Ketua Pengarah Perlindungan Saksi.

Seksyen 4 (1)

Ketua Pengarah dan Timbalan Ketua Pengarah boleh dilantikdaripada kalangan anggota Perkhidmatan Awam dan kuasamelantik diberikan kepada Menteri (Menteri di JPM).

SAMB… 7

FUNGSI BAHAGIAN PERLINDUNGAN

Menguruskan permohonan saksi untuk dimasukkan dalamProgram Perlindungan Saksi;

Membuat siasatan latar belakang saksi/latarbelakang kes;

Mempertimbangkan permohonan untuk saksi disyorkanmasuk sebagai peserta Program Perlindungan Saksi;

Mengesyorkan kepada Peguam Negara supaya seorangsaksi itu dimasukkan atau tidak sebagai peserta dalamProgram Perlindungan Saksi;

SAMB… 9

FUNGSI BAHAGIAN PERLINDUNGAN

Menguruskan daftar peserta program perlindungan saksi danhal ehwal berkaitan dengannya.

Menyedia/menguruskan bantuan dan perlindungankeselamatan dan kebajikan Peserta Program PerlindunganSaksi.

Memastikan keselamatan semua dokumen dan maklumatberkaitan Program dan Bahagian Perlindungan Saksi terjamin.

Mengemukakan laporan tahunan berhubung dengan ProgramPerlindungan kepada Menteri sebelum 31hb Mac setiaptahun 【 Seksyen 29 (1) 】.

10

9

PROGRAM PERLINDUNGAN SAKSI

Program yang diwujudkan di bawah Akta PerlindunganSaksi 2009 (Akta 696).

Menjanjikan perlindungan keselamatan dan bantuankepada saksi yang menghadapi ancaman keselamatanterhadap diri, keluarga dan sesiapa yang mempunyaikaitan dengannya ekoran dari tindakannya memberimaklumat kepada mana-mana pihak berkuasapenyiasatan dan/atau memberi keterangan di mahkamahmengenai sebarang kegiatan atau perbuatanjenayah/kesalahan yang diketahuinya atau telahdisaksikannya.

11

TUJUAN PROGRAM DILAKSANAKAN

Bagi menggalak dan memberi keyakinan kepadamasyarakat umum untuk tampil ke hadapan membantupihak berkuasa membanteras dan menangani masalahjenayah/pelanggaran undang-undang tanpa perlu berasatakut dan risau tentang soal keselamatan.

Jika sebelum ini, tiada sebarang jaminan danperuntukkan undang-undang menyebabkan saksi takutdan percaya bahawa keselamatan mereka akan terancamsekiranya memberi keterangan semasa perbicaraanmahupun di peringkat siasatan.

12

SIAPA YANG BOLEH DITERIMA MASUK KE DALAM PROGRAM INI?

Saksi yang keterangan/ testimoninya

dianggap “credible”,

Saksi juga bersedia pada bila-bila masa untuk

memberi keterangan apabila dikehendaki.

13

SIAPAKAH SAKSI DI BAWAH AKTA 696?

Seksyen 2

Seorang saksi yang boleh dimasukkan ke dalam Program ini

ialah:-

a) Seseorang yang telah memberikan atau yang telahbersetuju untuk memberikan keterangan bagi pihakKerajaan dalam SUATU PROSIDING JENAYAH;

b) Seseorang yang telah memberikan atau yang telahbersetuju untuk memberikan keterangan, selain yangdisebut dalam perenggan (a), berhubung dengan perlakuanatau kemungkinan pelakuan sesuatu kesalahan;

14

c) seseorang yang telah memberikan apa-apa maklumat,pernyataan atau bantuan kepada seseorang pegawai awamatau pegawai pihak berkuasa awam berhubung dengansesuatu kesalahan;

d) seseorang yang, bagi apa-apa sebab lain, mungkinmenghendaki perlindungan atau bantuan di bawahProgram; atau

e) seseorang yang, kerana hubungan atau perkaitannyadengan mana-mana orang yang disebut dalam perenggan(a) hingga (d), mungkin menghendaki perlindungan ataubantuan di bawah Program.

15

SIAPA LAYAK MEMOHON? Seksyen 7

Mana-mana saksi boleh memohon untuk dimasukkan kedalam Program.

Mana-mana agensi penguatkuasaan, dengankeizinan/persetujuan bertulis saksi, boleh memohonsupaya saksi dimasukkan ke dalam Program.

Jika saksi di bawah umur lapan belas tahun, ibu atau bapaatau penjaga saksi boleh memohon bagi pihaknya untukdimasukkan ke dalam Program.

16

OBLIGASI APABILA MEMBUAT PERMOHONAN

Seksyen 8 (1) di mana saksi/agensi yang memohonberkewajipan untuk mendedahkan semua maklumat yang perlukepada Ketua Pengarah. Antaranya; mendedahkan semuaobligasi di sisi undang-undang yang melibatkan saksi itu yangbelum selesai/latarbelakang saksi dan kes/harta/perniagaandan lain-lain.

Seksyen 8 (3) sekiranya terdapat pemalsuan maklumat olehsaksi atau mana-mana pihak dengan tujuan agar saksi diterimamasuk oleh Ketua Pengarah ke dalam program perlindunganmaka ia boleh disabitkan dengan denda tidak melebihi RM10,000 atau penjara tidak melebihi 5 tahun atau kedua-duanyasekali [ Seksyen 8 (4) ].

17

PROSEDUR PEMPROSESAN PERMOHONAN

Jika wujud ancaman yang nyata, maka perlindungansementara (interim) dan bantuan lain yang bersesuaian akandiberikan sekiranya perlu oleh Ketua Pengarah [Seksyen 7(4)].

Dalam pada itu, Pejabat Pendaftar (Unit Siasatan) akanmenjalankan arahan Ketua Pengarah untuk menyiasatpermohonan saksi/agensi seperti yang dikehendaki olehSeksyen 8.

18

KRITERIA PERTIMBANGAN

Seksyen 9

Sama ada saksi itu mempunyai rekod jenayah,terutamanya jenayah berat/keganasan dan sama adamendatangkan apa-apa risiko kepada orang awam jikasaksi itu dimasukkan ke dalam Program;

Keputusan pemeriksaan perubatan, psikologi danpsikiatrik yang dijalankan di bawah Seksyen 8(2);

Keseriusan kesalahan yang dimaksudkan oleh keteranganatau pernyataan saksi itu;

SAMB… 19

Jenis dan kepentingan keterangan atau pernyataan saksi;

Sama ada terdapat kaedah alternatif untuk melindungisaksi itu;

Jenis bahaya yang diandaikan kepada saksi itu;

Jenis hubungan saksi itu dengan saksi lain yang dipilihuntuk dimasukkan ke dalam Program; dan

Apa-apa perkara lain yang didapati berkaitan oleh KetuaPengarah.

20

PROSES SIASATAN atau sebaliknya. Dalam urusan siasatan, Unit Siasatan akan membuat

siasatan berdasarkan permohonan saksi/agensi berkenaan.

Proses siasatan ini berdasarkan kepada Seksyen 8 dan 9.

Risiko ancaman berdasarkan maklumat yang diperolehi akandikategorikan sebagai:-

- rendah- pertengahan- tinggi

Syor akan disediakan oleh Pejabat Pendaftar kepada Ketua Pengarahuntuk mendapat pertimbangan samada syor permohonan saksi iniperlu diserahkan kepada Peguam Negara untuk membuat keputusan.

21

Dalam konteks permohonan saksi daripada agensi penguatkuasaanyang lain seperti PDRM, SPRM dan lain-lain, agensi berkenaan bolehmembantu dengan memberi maklumat kepada BPJPM mengenai kesyang melibatkan saksi tersebut iaitu:-

fakta/latar belakang kes (secara ringkas) kepentingan keterangan saksi (di Mahkamah) jenis ancaman cadangan yang sewajarnya kepada BPJPM jika saksi diterima

masuk ke dalam Program

Unit Siasatan BPJPM tidak terlibat langsung dalam urusan siasatanpihak agensi penguatkuasaan lain tetapi siasatan BPJPM tertumpukepada latar belakang saksi, tahap ancaman saksi dan kelayakanberdasarkan Seksyen 8 dan 9 Akta 696.

PROSES SIASATAN

22

PROSEDUR KEMASUKAN KE DALAM PROGRAM PERLINDUNGAN

Seksyen 10 (1) Setelah menimbangkan semua faktor, Ketua Pengarah akan

mengesyorkan sama ada saksi boleh dimasukkan ke dalamProgram Perlindungan Saksi ataupun tidak.

Setiap syor oleh Ketua Pengarah hendaklah diserahkan kepadaPeguam Negara.

Seksyen 10 (3) Peguam Negara akan menerima syor itu dan memutuskan

sama ada pemohon layak atau tidak untuk menyertai ProgramPerlindungan Saksi.

23

Seksyen 10 (4)

Sekiranya pemohon atau mana-mana pihak yang terkilan dengankeputusan Peguam Negara, dia boleh merayu secara bertuliskepada Menteri dalam tempoh 14 hari daripada tarikhpenerimaan keputusan;

Jika terdapat sebarang rayuan;

a) Peguam Negara hendaklah mengemukakan alasan keputusannyaberserta syor Ketua Pengarah kepada Menteri.

b) Jika pemohon telah diberikan perlindungan sementara (interim)oleh Ketua Pengarah, maka perlindungan ini hendaklahditeruskan sehingga keputusan rayuan diputus oleh Menteri.

Seksyen 10 (6)

Apabila menerima rayuan, Menteri hendaklah membuatkeputusan terhadap rayuan itu.

24

BANTUAN PERLINDUNGAN/SARAAN

Seksyen 13

Seseorang yang diterima masuk dalam Program PerlindunganSaksi (Peserta) akan diberikan perlindungan keselamatan danbantuan berlandaskan prinsip ‘perlu dan munasabah’.

Bantuan:-

Penyediaan tempat tinggalPenempatan semulaPekerjaan baru/pendidikanSaraan (bukan sebagai ganjaran – berdasarkan sumber pendapatanyang sah).Identiti baru (Dengan kebenaran bertulis peserta) – Seksyen 13 (4)

25

PERLINDUNGAN KESELAMATAN

Jenis Perlindungan keselamatan yang diberikanbergantung kepada penilaian tahap ancaman/risiko yangdirumuskan oleh pegawai penyiasat.

Tahap ancaman/risiko:-

(i) Rendah(ii) Pertengahan(iii) Tinggi

26

PERLINDUNGAN KESELAMATAN

Jaminan;

Kediaman selamat sementara;

Kediaman sementara dan kawalan keselamatan;

Iringan menghadiri perbicaraan di Mahkamah;

Operasi keselamatan di Mahkamah;

Penempatan semula yang kekal;

Penempatan semula kekal dengan kawalan keselamatan 24 jam; dan

Penukaran identiti. 27

PENAMATAN PERLINDUNGAN DAN BANTUAN KEPADA PESERTA

Seksyen 16 (1)

Penyertaan saksi di dalam Program Perlindungan Saksiboleh ditamatkan sekiranya:

(a) Peserta itu telah memberikan maklumat yangdiketahuinya adalah palsu atau mengelirukan.

(b) Kelakuan peserta itu adalah, pada pendapat KetuaPengarah, berkemungkinan menjejaskan integritiProgram.

28

(c) Keadaan (circumstances) yang menimbulkan keperluanbagi perlindungan dan bantuan bagi peserta itu tidak lagiwujud.

(d) Pada pendapat Ketua Pengarah, tiada justifikasi yang munasabah bagi peserta itu terus berada dalam Program.

Seksyen 16 (2)

Peguam negara hendaklah membuat keputusan mengenaipenamatan perlindungan/bantuan setelah menerima syorKetua Pengarah.

29

Seksyen 16 (6)

Penyertaan dalam Program Perlindungan Saksi juga bolehditamatkan sendiri oleh Peserta dengan memohon secarabertulis kepada Ketua Pengarah BPJPM agarpenyertaannya ditamatkan oleh Peguam Negara;

Seksyen 16 (7)

Ketua Pengarah akan menyediakan syor mengenaipermohonan tersebut untuk dipanjangkan kepadaPeguam Negara untuk keputusannya.

30

Seksyen 16 (8)

Sekiranya pemohon (peserta) terkilan dengan keputusan PeguamNegara, dia boleh merayu secara bertulis kepada Menteri dalamtempoh 14 hari daripada tarikh penerimaan keputusan.

Jika terdapat sebarang rayuan;

a) Peguam Negara hendaklah mengemukakan alasan keputusannyaberserta syor Ketua Pengarah kepada Menteri.

b) Seseorang peserta hendaklah terus berada dalam program sehingga

keputusan rayuannya dibuat Menteri.

Apabila menerima rayuan, Menteri hendaklah membuat keputusanterhadap rayuan itu.

31

ALIRAN PROSES KEMASUKAN KE DALAM PROGRAM PERLINDUNGAN

PERMOHONAN

SIASATAN

MESYUARAT LEMBAGA 1. Ketua Pengarah2. Timbalan Ketua Pengarah3. Pendaftar4. Pengarah Operasi5. Pengarah Pengurusan

KEPUTUSAN OLEH PEGUAM NEGARA (AG)• Diterima Masuk Program• Ditolak

RAYUAN KEPADA MENTERI (dlm tempoh 14 hari selepaskeputusan ditolak oleh AG)

PERLINDUNGAN DIBERIKAN• Masuk Program Perlindungan Saksi (AG)• Interim (KP BP)

TANDATANGAN PERJANJIAN ANTARA SAKSI DAN BPJPM

KP (BP) boleh memberikan PerlindunganInterim sebelum dirujuk kepada AG

32

KEWAJIPAN UNTUK MEMBERIKAN BANTUAN/KESALAHAN-KESALAHAN

Seksyen 6 (1)

Mewajibkan sesiapa yang menerima permohonan dari KetuaPengarah untuk mendapatkan apa-apa bentuk bantuantermasuk membekalkan dokumen, rekod dsb hendaklahmemberikannya.

Seksyen 6 (2)

Kegagalan memberikan bantuan seperti dipohon mengikutseksyen 6 (1) adalah satu kesalahan yang jika disabitkan bolehdidenda tidak lebih tiga ribu ringgit atau penjara tidak lebihenam bulan atau kedua-duanya.

33

Seksyen 26(1)

Tiada seorang pun boleh mendedahkan apa-apamaklumat:-

(a) tentang identiti atau tempat seseorangsaksi, peserta atau bekas peserta: atau

(b) yang menjejaskan keselamatan saksi, peserta atau bekas peserta itu.

34

Seksyen 26(2)

Seseorang yang menjadi peserta atau pernah menjadi peserta, atauseseorang saksi yang telah dipertimbangkan untuk disyorkan bagikemasukan ke dalam Program, tidak boleh mendedahkan:-

(a) hakikat bahawa dia ialah peserta atau pernah menjadipeserta atau telah dipertimbangkan untuk disyorkan bagi

pemasukan ke dalam Program;

(b) maklumat mengenai cara Program dikendalikan; atau

(c) maklumat tentang mana-mana pegawai yang terlibat ataupernah terlibat dalam Program,

melainkan jika orang itu telah dibenarkan secara bertulis oleh KetuaPengarah untuk membuat pendedahan sedemikian

35

Seksyen 26 (3)

Mana-mana orang yang melanggar:-

a) Seksyen 26 (1) (a) atau (b), jika disabitkan bolehdihukum penjara tidak lebih dua puluh (20) tahun.

b) Seksyen 26 (2) (a), (b) atau (c) jika disabitkanboleh dhukum penjara tidak lebih sepuluh (10)tahun.

36

OBLIGASI KERAHSIAANSeksyen 17 Sesiapa yang mempunyai akses kepada apa-apa maklumat atau

dokumen yang berhubungan dengan hal ehwal Program, tidak bolehmemberikan atau mendedahkan maklumat atau dokumen kepadamana-mana orang.

Seksyen 17(2) Memperuntukkan mana-mana orang yang mendedahkan maklumat

atau dokumen kepada mana-mana orang, jika disabitkan bolehdihukum dengan penjara tidak melebihi tempoh dua puluh (20)tahun.

Peruntukan seksyen ini juga terpakai kepada peserta dan bekaspeserta Program Perlindungan Saksi.

37

PENGECUALIAN SEMAKAN KEHAKIMAN

Seksyen 23

Tiada semakan kehakiman boleh dibuatdalam mana-mana Mahkamah mengenaiapa-apa perbuatan yang dilakukan atauapa-apa keputusan yang dibuat olehMenteri, Peguam Negara atau KetuaPengarah di bawah Akta ini.

38

Memberikan kesedaran kepada saksi dan pemberimaklumat.

Sekiranya ingin memohon bagi pihak saksi, hendaklahmemperolehi persetujuan saksi / pemberi maklumat.

Dalam proses siasatan oleh BPJPM;• membantu menyalurkan maklumat berkenaan kes,

kepentingan keterangan, jenis ancaman dan memberikancadangan samada wajar saksi / pemberi maklumatditerima masuk sebagai peserta Program Perlindungansaksi.

PERANAN AGENSI PENGUATKUASAAN

39

MAKLUMAT LANJUT DAN PERMOHONAN

Permohonan boleh dibuat dengan mendapatkan borangpermohonan di Laman sesawang Bahagian Perlindungan,Jabatan Perdana Menteri:- www.ups.gov.my ataumenghubungi No. Tel: 03-8947 7800.

Prosedur berkaitan dengan permohonan ini, tindakan yangdiambil selepasnya, maklumat serta dokumen yangdiserahkan dalam menyokong permohonan ini adalah

’RAHSIA’.

40

40

SEKIAN TERIMA KASIH

41