\'

Kajian ini dilaksanakan rnelalui pernbiayaanGeran Penyelidikan Jangka PendekUniversiti Sains Malaysia(304.PGURU/636022) 2005-2007

PENGGUNAANSUMBERKUASA GURU BESAR DAR!PERSPEKTIF GURUOleh:

Tang Keow Ngang, Ph.DAbdul Ghani Kanesan Abdullah, Ph.D

Mei 2007

~ !(l.~l PUSAT PENGAJIAN ILMU PENDIDIKANUNIVERSITI SAINS MALAYSIA SCHOOL OF EDUCATIONAL STUDIES

l PENGGUNAANSUMBER KUASAGURU BESAR DARIPERSPEKTIF GURU

Oleh:Tang Keow Ngang, Ph.D

Abdul Ghani Kanesan Abdullah, Ph.D

Kajian ini dilaksanakan melalui pembiayaanGeran PenyeJidikan Jangka PendekUniversiti Sains Malaysia(304.PGURU/636022) 2005-2007

n)4{~~}J IUHJM1UNIVERSITI SAINS MALAYSIA',;:fi-:~: PUSA.T f'EHGAJI"N tLMU PENOIOIKAN

~_.~: 501001 or EnucATloNAL STUO'F"S

Ditcrbit dan dicctak olch:

:~l IUIU\ UNIT PENYELIDIKAN PENDIDIKAN ASAS~t.Jl:1~'~ BASIC EDUCATIONAL RESEARCH UNITUNIVEMfTl SArNSI M"UT9IA

Unit Penyelidikan Pendidikan Asas (UPPA)Pusat Pengajian Dnm PendidikanUniversiti Sauls Malaysia11800 USM, Pulau Pinang, Malaysia

HAKCIPTA TERPELlHARA.

Tidak dibenarkan mengeluar u[ang mana-mana bahagian artikel, ilustrasi,isi kandungan buku ini dalam apajua bentuk dan dengan eara apapunsarna ada seeara elektronik, fotokopi, mekanikal, rakaman atau lain-lainsebelum mendapat keizinan seeara bertulis daripada pemilik hakeipta buku ini.

PusatPenyerahan NegaraPerpustakaan Negara Malaysia

PENGGUNAAN SUMBER KUASA GURU BESARDARI PERSPEKTIF GURU

Tang Keow Ngang, Ph. DAbdul Ghani Kanesan Abdullah, Ph.D

ISBN .. 978~983-270(); ..46-3

Kajian ini dilaksanakan melaJui pembiayaanGeran Penyelidikan Jangka PendekUniversiti Sains Malaysia(304.PGVRVI636022) 2005-2007

Reka bentuk kulit dan kandungan oleh:Khairi Balm / UPPA - USM

PENGHARGAAN

Saya ingin mengucapkan ribuan terima kasih dan merakamkan penghargaankepada semua pihak atau individu yang memberikan sokongan dan bantuanbagi menjayakan projek lni. Antaranya ialah pillak Universiti Sains Malaysiayang membiayai projek melalui Geran Penyelidikan Jangka Pendek; Prof.Madya Dr. Abdul Rashid Mohamed, Dekan, Pusat Pengajian IlmuPendidikan yang menunjukkan kepemimpinan penyelidikan; Prof. MadyaDr. Sharifah Norhaidah Syed ldros, Penyelaras, Unit Penyelidikan danPendidikan Asas (UPPA) yang menawarkan kepakaran penyelidikan danpelbagai kemudahan fizikal bagi melieinkan pelaksanaan projek.Ueapan terima kasih yang tidak terhingga ditujukan kepada pegawai ..pegawai Bahagian Peraneangan dan Penyelidikan Pendidikan, KementerianPelajaran Malaysia sertajuga Bahagian Pendaftaran, keempat-empat JabatanPelajaran Negeri iaitu Terengganu, Iohor, Kedah, dan Selangor keranamemberi keizinan untuk menjalankan kajian ini. Begitujuga terinla kasihkepada Bahagian Data Kementerian Pela:jaran Malaysia, Bahagian SekolahRendah Jabatan Pelajaran masing-masing kerana sudi memberi maklumatyang diperlukan.

Demikian juga penghargaan dituju kepada semua guru besar dari sekolahkajian kerana memberikan kerjasama bagi melicinkan kajian. Tidakketinggalanjuga, ucapan teritna kasill kepada para guru yang menjadi subjekpenyelidikan telah membolehkan penyelidik berjaya mengumpulkan datakajian. Veapan terima kasih dan penghargaanseterusnya saya tujukan kepadasemua guru penolong kanan daripada sekolah kajian atas bantuan merekakerana sudi membantu penyelidik mengumpul balik soal selidik yang telahdijawab serta mengeposkan kembali kepada penyelidik. Kepada Encik NorKhairi Baba, terima kasih atas penyediaan bahan grafik. Akhir sekaJi, sayaamat menghargai sokongan dan' bantuan rakan-rakanpenyeJidik yangmengemukakan banyak idea dq~ eadangan bagi memumikan hasil projektersebut. '.

Tang Keow Ngang, Ph.D

30 April 2007

JADUALKANDUNGAN4.5 Peramal Yang Signifikan Terhadap

Etika Profesion Guru 25

JADUAL

BIBLIOGRAFI

LAMPlRANLampiran I: Soal selidik Kajian

iii

2728293]

37

33

23

23

22

24

26

HALAMAN

SENARAI JADUAL

RUMUSAN DAN CADANGAN5.] Rumusan Kajian5.2 Perbincangan5.3 Implikasi Kajian5.4 Cadangan Kajian

'.

Maklumat Demografi Responden

Tahap Kecenderungan Penggunaan Sumber KuasaGuru Besar

Etika Profesion Guru

Ringkasan Pekali KoreJasi Pearson PerkaitanPenggunaan Sumber Kuasa Dengan EtikaProfesion Guru

Analisis Regr~$i PelbagaiKaedah Stepwise

BABS

2

3

4

5

PENGHARGAANJADUAL KANDUNGAN iiSENARAI JADUAL iiiABSTRAK ivABSTRACT v

BAB 1 PENDAHULUAN1.1 Pengenalan 11.2 Latar Belakang Kajian 21.3 Pemyataan Masalah 21.4 Objektif-objektifKajian 41.5 Soalan-soalan Kajian 41.6 Kepentingan Kajian 51.7 Batasan Kajian 51.8 Definisi Operasional 6

BAB2 SOROTAN LITERATUR2.1 PerspektifPemikiran Teori Kuasa

Dalam Pengurusan Organisasi 82.2 Tinjauan Literatur 9

BAB3 METODOLOGI KAJIAN3.1 Reka Bentuk Kajian ]73.2 Populasi dan Persampelan 173.3 Instrumen Kajian 183.4 Kajian Rintis 183.5 Kaedah Pengumpulan Data 183.6 Penganalisisan Data 19

BAB4 DAPATAN KAJIAN4.1 Latar Belakang Responden 214.2 Penggunaan Sumber Kuasa Guru Besar 224.3 Etika Profesion Guru 234.4 Hubungan Antara Penggunaan Sumber-sumber

Kuasa Guru Besar Dengan Etika Profesion Guru 24;

II

ABSTRAK

Kajian ini bertujuan untuk mengenal pasti penggunaan sumber-sumber kuasaguru besar dan etika profesion guru di sekolah rendah SemenanjungMalaysia. Oi samping itu, kajian ini juga mengkaji hubungan an tarapenggunaan sumber-sumber kuasa guru besar dengan etika profesion gurudan meramal peramal terhadap etika profesion guru. Faktor-faktor demografiresponden merangkumijantina, umur,jawatan, dan tempoh berkhidmat.Kajian yang berbentuk tinjauan korelasi ini adalah berdasarkan 'ModelSumber Kuasa Sosial' oleh French dan Raven (1962). Sejumlah 1140 orangguru dari 380 buah sekolah rendah dari empat zon di Semenanjung Malaysiaiaitu negeri Kedah, Selangor, lohor, dan Terengganu dipilih denganmenggunakan kaedah persampelan rawak berlapis.Secara deskriptifuya, dapatan-dapatan kajian ini menunjukkan: (i) Para gurubesar didapati berkecenderungan tinggi menggunakan kelima-lima sumberkuasa, julat min dari 2.984 hingga 3.175; (ii) Pemeringkatan penggunaansumber kuasa dari yang teratas ialah variabel penggunaan sumber kuasapakar (min = 3.175), variabel penggunaan sumber kuasa rujukan (min =.JJ 23), variabel penggunaan sumber kuasa ganjaran (min = 3.062), variabelpenggunaan sumber kuasa sah (min = 3.041) dan variabel penggunaansumber kuasa paksaan (min = 2.984) (iii) Tahap etika profesion guru yangdiamalkan adalah antara sederhana (9.4%) dan tinggi (90.6%).Di samping itu, penganalisisan data menunjukkan terdapat hubungan yangpositifdan signifIkan antara tahap kecenderungan penggunaan sumber kuasasah (r = 0.405), tahap kecenderungan penggunaan sumber kuasa ganjaran(r = 0.374), tahap kecenderungan penggunaan sumber kuasa pakar (r =0.337), tahap kecenderungan penggunaan sumber kuasa paksaan (r= 0.28 I),tahap kecenderungan penggunaan sumber kuasa rujukan (r = 0.278) dengantahap etika profesion guru pada paras signifIkan 0.01.Hasil kajian daripada analisis regresi pelbagai kaedah Stepwise pulamenunjukkan variabel penggunaan sumber kuasa sah, variabel penggunaansumber kuasa ganjaran, variabel penggunaan sumber kuasa paksaan, danvariabel penggunaan sumber kuasa pakar merupakan empat peramal yangtelah berjaya menyumbang sebanyak 21.8 peratus dalam model etikaprofesion guru ini.Sebagai kesirnpulan berdasarkan keputusan kajian, adalah dicadangkanbahawa para pendidik seharusnya lebih menitikberatkan fokusnya kepadaperamal-peramal yang dihasilkan daripada kajian ini. Implikasi kajian iniseharusnya didedahkan kepada para pendidik dan digalakkan untukmengaplikasikannya dalam pengurusan sekolah.

iv

ABSTRACT

The aim ofthis research was to identifY usage headmasters' bases ofpowerand teachers 'professional ethics in primary school in Peninsular Malaysia.Besides, this research aims to studythe relationship between usage headmasters'bases ofpower associated with teachers 'professional ethics andpredict thepredictors towards teachers 'professional ethics. The demographicfactors ofrespondents consist ofgender, age, position andserviceperiodThis descriptive correlational survey research was based on the 'The BasesofSocial Power Model' by French and Raven (I 962). A total of 1140teachersfrom 380primary schoolsfromfour zone ofPeninsular Malaysiaas Kedah, Selangor, Johor and Terengganu states were selected using thestratified cluster random sampling methodIn descriptive terms, the research findings showed that (i) there was a hightendencyfor headmasters to use theirfive bases ofpower, mean rangefrom2.984 to 3. 175; (ii) Ranking the level ofusing power bases by headmastersstart/rom the top was expert base ofpower variable (mean = 3. 175); riferentbase ofpower variable (mean =3. 123), rewardbase ofpower variable (mean=3.062), legitimate base ofpower variable (mean = 3.041) and coercivebase ofpower variable (mean = 2.984) (iiO The level ofteachers 'professionalethics practisedbyteachers was between moderate (9.4%) andhigh (90.6%).In addition, the data analysis showed that there were positive andsignificantrelationships between the tendency level ofheadmasters , legitimate baseofpower (r = 0.405), the tendency level ofheadmasters' reward base ofpower (r = 0.374), the tendency level ofheadmasters 'expert base ofpower(r = 0.337), the tendency level ofheadmasters 'coercive base ofpower (r =0.28I j, the tendency level ofheadmasters 'referent base ofpower (r = 0.278)with the level ofteachers'professional ethics at significant level 0.01.Findingsjrom the Stepwise Method ofmultiple regression showedthat usagelegitimate base ofpawer variable, usage reward base o/power variable,usage coercive base q/pow~(variable and usage expert base o/powervariable were the/our prediciors in which have successjully contributed21. IS percent to the teachers 'projessional ethics model.In conclusion basedon the research results, ,t is recommendedthat educatorsshould more emphasis be jocused on the predictors derived in the studyThese research implications should be exposed to the educators and theyshould be encouraged to apply it in their school management.

v

.r

Pendahuluan I BAB - I

BAB1-PENDAHULUAN

1.1 PengenalanSistem pendidikan negara kita mengalami reformasi yang pesat dan inimencerminkan satu hala tuju yang sedang beradaptasi dengan perubahansosio ekonomi, kemajuan sains dan teknologi serta pembangunan tenagamanusia yang seiring dengan tuntutan gIobaJisasi dunia. Justeru, sekolahsebagai satu organisasi pendidikan telah dipertanggungjawabkan untukmerealisasikan Wawasan 2020.

Guru besar, selaku pemimpin sekolah rendah merupakan pemangkin untukaspirasi kebangsaan manakala guru-guru pula ialah agen untuk menjanaperubahan pada peringkat sekolah. Dalam menyelesaikan masalahpentadbiran sekolah, seseorang guru besar berhadapan dengan pelbagaipilihan sumber kuasa. Seseorang guru besar harus sensitif terhadappenggunaan cara tindakan dalam menyelesaikan kebuntuan masalah.Pemilihanjenis sumber kuasa oleh guru besar membawa implikasi terhadapdimensi psikososial seperti konflik, kepercayaan serta pengaruh negatifdanpositif (Short, Greer & Melvin, 1994).Guru besar sebagai pemimpin organisasi sekolah rendah seharusnya dapatmelaksanakan tanggungjawabnya dengan berkesan berdasarkan sumber-sumber kuasa yang ada padanya. Kuasa eksekutif yang ada padanyadiperolehi dari dua cara iaitu kuasa yangdiperturunkan bersama denganjawatan dan kuasa yang diperoleh sendiri dalam proses perhubungannyadengan manusia lain (Tbrahim Mamat, 1998). Apabila seseorang itu berjayamemimpin, bermakna dia berjaya mempengaruhi anggota-anggota yang laindalam organisasi itu. Kebolehan mempengaruhi bergantung pada unsur yangpenting iaitu kuasa yang ada pada seseorang itu (Shuhadah Yaacob, 2000).Tindakan guru besar yang menggunakan sumber kuasa paksaan dalammenangani kemelut sekolah tidakakan mendapat sokongan dan seterusnyamenjejaskan perhubungan guru boesar dengan guru-guru. Hubungan antaraguru besar dengan para guru haruslah kongruen untuk meningkat etikaprofesion guru (Tang, 2003). Bertolak dari premis ini, alangkah baiknyajika sumber kuasa yang berscsuaian agardapat meningkatkan ctika profesionguru. Maka kajian ini dilaksanakan untuk mengkaji hubungan penggunaansumber kuasa guru besar ke atas etika profesion guru.

BAB - I IPendahuluan

1.2 Latar Belakang KajianKepclllimpinul.' c1ululll sesebllah organisasi adalah satll proses pengaruh-mempengaru?1 a?tar.a pemimpin dengan orang-orang yang dipimpinnya.

S~orang pemlmpm bIasanya mempunyai wibawa atau autoriti seperti yangdl~entuk~n, oleh pangkat atau taraf jawatan dalam hierarki organisasi,Wlbawa tnl membenkan sah tarafatau legitimasi bagi seseorang pemimpinmelaksunakan tugas dan tanggungjawabnya. Wibawa biasanya dikaitkandengan konsep kuasa dan ini membolehkan seseorang pemimpin bertindakmengarah dan me~buat.kepu~san. Kuasa yang dihubungkan dengan taraf,kedudukan atau hlerarkl orgamsasi adalah ditakrifkan sebagai kuasa sah.

Seseorang guru besa~ memerlukan kuasa untuk menggerakkan jenterapengurusannya ~epertl mengekalkan polisi, prosedur serta peraturan danseterusnya menmgkatkan produktiviti sesuatu organisasi. Penggunaansumber kuasa guru besar dalam kajian ini adalah berdasarkan model sumberkuasa Fr~nch dan Raven (1962). Model ini terdiri daripada Jimajenis sumberku.asa IaltU sumber kuasa ganjaran, sumber kuasa pakar, sumber kuasaruJukan, sumber kllasa sah, dan sumber kuasa paksaan.

Beberapajenis sumber kuasa digunakan oleh seseorang guru besar dalammeng.uruskan pentadbir~n sekolahnya. Contohnya pemberian guru~emellan~merupakan hasil penggunaan sumber kuasa ganjaran. Para guruJuga sentlasa mendapatkan khidmat nasihat dalam bentuk penggunaansumber kuasa pakar daripada guru besar.

Kuasa berperananmeng~hk~s~ sesebuah organisasi, memantapkanno~a-norm~y~dan mel1Jamm kesmambungannya. Tanpa kuasa tidak akan_~_~Jud org~nlsasl dan tanpa kuasa tidak akan ada perintah. Dalam hubunganmI, kua~a dlp~rl~an oJeh gu:u besar untuk melaksanakan tanggungjawabnyasebagal pemlmpm, pentadblr, dan pengurus di organisasi sekolahnya.

1.3 Pernyataan MasalahKebanyakan guru besar di sekolah rendah didapati cenderung menggunakankuasa sah dan kuasa paksaan da/am pengurusan sekolah disebabkan sistempendidikan ~ita y,ang terlalu berorientasikan peperiksaan. Harapan ibll bapayang terJalu tmggl atas p~n~a~aian akademik anak-anak mereka dan kejayaanseseol:ang guru besar dmdal atas pencapaian akademik muriclnya dalampepenk.saan awam seperti Ujian Penilaian Sekolah Rendah (UPSR)mengaklbatkan para guru besar tidak ada pilihan lain, terpaksa menggunakan

2

Pendahuluan I BAB - 1

kuasa sah dan paksaan dalam pengurusan sekolah (Tang, 2003). Tujuan merekaberbuat demikian adalah ingin memaksa para guru untuk bekerja kuat demimencapai matlamat mereka iaitu pencapaian akademik yang cemerlang.

Tambahan pula, kurangnya pendedahan pengetahuan para guru besarterhadap jenis-jenis sumber kuasa, stail kepemimpinan, teori-teori organisasi,dan sebagainya mengakibatkan sesetengah guru besar tidak mengenalijcnissumber kuasa yang ada pada mereka. Apa yang mereka lebih kenali cumakuasa sah yang wujud daripadajawatan mereka dan kuasa paksaan sepertiarahan-arahan yang tegas, mereka tidak tahu masih terdapat tigajenis sumberkuasa lain yang mereka boleh gunakan untuk meningkatkan etika profesionguru. Jadi, pendedahan para guru besarterhadap sumber-sumber kuasa masihberada pada tahap yang kurang memuaskan (Tang, 2003). Para guru besardidapati masih mengikut amalan kepemimpinan secara tradisi yang lebihkepada mengarah, banyak menggunakan kuasa sah dan paksaan. Selain itu,dapatan-dapatan kajian lepas telah menunjukkan etika profesion guru kianmerosot (Foo, 2005). Jadi, besar kemungkinan penggunaan sumber kuasamerupakan satu alat yang boleh membaiki etika profesion guru.

Kriteria utama dalam prosectur perlantikan guru besar ialah kekananannyasebagai guru biasa. Seseorang guru yang layak dinaikkan pangkat akandipertimbangkan untuk menyandangjawatan guru besar tanpa benar-benardiuji kebolehannya menjadi guru besar yang cekap dan berkesan (Tang,2003). Prosedur perlantikan yang diamalkan itu dijangka kurang membantuseseorang guru biasa yang berpengalaman luas menjadi guru besar yangcekap dan berwibawa sekurang-kurangnya pada peringkat perlantikannyake jawatan tersebut. Tambahan pula, tugas-tugas seorang guru besar padahakikatnya jauh berbeza daripada tugas-tugas sebagai guru biasa.Penyalahgunaan sumber kuasa oleh para guru besar ini dapat dilihat semasapelaksanaan Sistem Saraan Baru (SSB) yang menimbulkan pelbagai reaksidalam kalangan gur~. Bekas pengerusi CUEPACS, Siva Subramaniam(1999), telah menggesa kerajaan untuk memansuhkan skim ini keranaperlaksanaannya dipengaruhi ~Ieh pilih kasih, rasuah, dan salah guna kuasa.Penilaian Sistem Saraan Barn ini juga menjadikan ketuu jabatan lebihberkuasa dan mempunyai kuasa yang tidak selari dengan keperluanpembangunan negara (Utusan Malaysia, 28 Disember 1999).Pelaksanaan Penilaian TahapKecekapan yang dikuatkuasakan di bawah SistemSaraan Malaysia (SSM) telah mencetuskan rasa tidak puas hati datam kalanganguru. Ini disebabkan SSM masih pada peringkat baru dan mempunyai

3

BAB - I I Pendahu/uanPendahu/uan I BAB -.I '

kekurangan dan kel.~mahan yang boleh menjejaskan etika profesion kakitanganawam terhadap m~J1kan (Utusan Malaysia, ]7 Oktober 200]).1.4 Objektif-objektifKajian~alam konteks masalah-masalah yang dibentangkan di atas, kajian iniddakukan bertujuan untuk:

1.5 Soalan-soalan KajianKajian yang dijalankan ini adalah untuk memberijawapan kepada soalan-soalan berikut:

I. Apakah persepsi guru terhadap penggunaan setiap sumber kuasaguru besar mereka iaitu: (i) kuasa rujukan; (ii) kuasa ganjaran;(iii)kuasa pakar; (iv) kuasa paksaan; dan (v) kuasa sah?

2. Apakah pemeringkatan min antara kelima-Jima jenis sumberkuClsCl ?

3. Apakah etika profesion guru?

4. Adakah terdapat hUbungan yang signifikan antara persepsi guruterhadap penggunaan sumber kuasa rujukan guru besar merekadengan etika profesion guru?

5. Adakah terdapat hubungan yang signifikan antara persepsi guruterhadap penggunaan sumber kuasa ganjaran guru besar merekadengan etika profesion guru?

6. Adakah terdapat hubungan yang signifikan antara persepsi guru

terhadap penggunaan sumber kuasa pakar guru besar merekadengan etika profesion guru?

7. Adakah terdapat hubungan yang signifikan antara persepsi guruterhadap penggunaan sumber kuasa paksaan guru besar merekadengan etika profesion guru?

8. Adakah terdapat hubungan yang signifikan antara persepsi guruterhadap penggunaan sumber kuasa sah guru besar merekadengan etika profesion guru?

9. Yang manakah variabel bebas yang menjadi peramal yangsignifikan terhadap etika profesion guru?

1.6 Kepentingan KajianHasH kajian ini dapat menunjukkan pola pengurusan sekolah rendah disamping keperluan-keperluan latihan guru besar yang berkaitan denganamalan pengurusan sekolah. Pola pengurusan sekolah yang berasaskanpenggunaan sumber kuasa dalam aspek perhubungan atau unsurkemanusiaan turut menjadi elemen utama dalam pengttmsan sekolah. Gurubesar selaku pemimpin dan pengurus pendidikan seharusnya sentiasamelengkapkan diri dalam semua aspek teori kepemimpinan. Mereka perlumenerima hakikat bahawa teori dan amalan hendaklah saling melengkapi.

HasH yang dikemukakan menggambarkan senario tahap kecenderunganpenggunaan sumber kuasa guru besar di sekolah-sekolah rendah diSemenanjung Malaysia. Maka diharapkan dapat membantu pihakpentadbiran sekolah, khususnya guru besar, menilai dan memperbaharuicorak pengurusan mereka.

1.7 Batasan KajianKajian ini hanya melibatkan sekolah rendah kerajaan di SemenanjungMalaysia. Sekolah rendah sahaja'yang dipilih supaya homogeniti sampelterpelihara dan tumpuan lebih k4usus diberi kepada saiz sampel yang dipilih.Pengkaji telah memilih secarar-awak sebuah negeri bagi mewakili zon yangterle13k di Semenanjung Malaysia seperti negeri Kedah mewakili zon u13ra,negeri Selangor mewakili zon tengah, negeri Johor mewakili zon selatan,dan negeri Terengganu mewakili zon timur. Penggunaan kaedah persampelanrawak berlapis dan analisis statistik yang relevan, dapatan-dapatan kajianini mempunyai keumuman yang boleh diterapkan terhadap lokaliti dansituasi yang sarna dengan negeri terpilih.

Mengenal pasti penggunaan kelima-lima jenis sumber kuasaoleh guru besar dalam kepemimpinan organisasinyaberdasarkan persepsi guru.

Mengenal pasti jenis sumber kuasa yang sering digunakan 0 lehguru besar daJam keremimpinannya untuk mencapai matJamatorganisasinya.

Mengenal pasti etika profesion guru.

Mengkaji hubungan antara persepsi guru terhadap penggunaansetiap jenis sumber kuasa guru besar dengan etika profesionguru.

Mengkaji peramal jenis sumber kuasa yang signifikan terhadapetika profesion guru.

1.

2.

3.

4.

5.

45

BAB - I , Pendahuluan

Responden kajian adalah terdiri daripada golongan guru terlatih kecualiguru besar dan guru sementara. Guru besar di sekolah kajian mesti telahberkhidrnat tidak kurang daripada dua tahun di sekolah tersebut. Selain itu,responden yang dipilih mesti pemah berkhidmat di bawah pimpinan gurubesar tersebut tidak kurang daripada setahun. Batasan ini perlu kerana sampelkajian tidak sempat mengenali guru besar dengan lebih tepat sekiranyatempoh perkhidmatan mereka singkat.

1.8 Definisi OperasionalIstilah-istilah berikut didefinisikan secara operasional seperti berikut:

1.8.1 Sumber Kuasa

Istilah 'sumbcr kuasa' mcmbawa maksud gaya atau cara seseorang kctuamenggunakan sumber-sumber kuasa seperti kuasa rujukan, kuasa pakar,kuasa gal~j(lran, kuasa paksaan, dan kuasa sail untuk mcngurus organisasisekolah atau mengubah tingkah laku guru-guru supaya selaras dengan normadan kehendak organisasi sekolah.

Kuasa rujukan merujuk pada kebolehan guru besar mengawal tingkah lakuguru kerana keinginan guru mengaitkan diri dengan guru besar dan puncakuasa. Kuasa pakar merujuk pada kebolehan seseorang guru besar mengawalserta mempengaruhi tingkah laku orang lain kerana pengetahuan, pengalaman,dan kemahirannya. Kuasa ganjaran ialah keupayaan untuk memberi ganjaranatau pengukuhan positifkepada subordinat berdasarkan prestasi kerja. Kuasapaksaan ialah kuasa menghukum, memecat atau menurunkan pangkat. Kuasasah ialah keupayaan untuk melaksanakan autoriti yang ditugaskan dalampenghuraian kerja, gelaranjawatan, dan spesifIkasi kerja.

1.8.2 Etika Profesion Guru

Etika profesion guru merangkumi aspek-aspek seperti berpakaian kemasdan rapi mengikut landasan agama, berbangga diberi kenaikan pangkatberdasarkan kecekapan, sering memohon untuk mengikuti kursus dalamperkhidmatan, bersedia mengadakan kelas tambahan untuk kepentinganmurid, menghadiri mesyuarat Persatuan Ibu Bapa dan Guru walaupunsebagai ahli biasa, memaklumkan kepada ibu bapa murid sekiranya anakmereka tidak hadir ke sekolah tiga hari berturut-turut, bersikap adil tanpamengira kedudukan keJuarga murid, sentiasa membimbing muridmengembangkan potensi mereka dari segi rahani, kepentingan murid adalah

6

1

Pendahuluan I BAB I

lebih penting daripada kepentingan diri sendiri, memberikan sepenuhtumpuan dan perhatian tanpa mengira bangsa, selalu ingin meningkatkanilmu pengetahuan, tidak menegur rakan sejawat secara tidak sopan, sentiasamenjaga tingkah laku dalam profesion perguruan, sering mengajar muriduntuk menghargai harta awam, sikap amanah penting dalam pengurusansekolah, membimbing murid mengembangkan potensi intelek, hubunganinterpersonal yang baik di kalangan guru menjamin keberkesanan pengajarandan pembelajaran, sering berbincang dengan guru disiplin untuk menanganimasalah disiplinmurid, maklumat murid adalah sulit, kepercayaan ibu bapaadalah penting, bersikap adil kepada semua murid tanpa mengira statusekonomi, menerapkan nilai-nilai taat setia kepada negara dalam setiap prosespengajaran dan pembelajaran, mementingkan nilai-nilai moral dalam prosespengajaran dan pembelajaran, dan menjadi pengganti ibu bapa di sekolah.

'.

7

!JAB - 2 ISorolan Lilerlalur

BAB 2 - SOROTAN LITERATUR

Tinjauan tertumpu pada dua bahagian iaitu (i) bahagian perspektifpemikirandan teori kuasa dalam pengurusan organisasi; (ii) tinjauan literatur.

2.1 Perspektif Pemikiran dan Teori Kuasa DalamPengurusan Organisasi

Ahli-ahli teori kuasa dan politik berpendapat bahawa organisasi tidakbergerak dalam bentuk kesatuan yang jitu. Sebaliknya mereka melihatorganisasi bergerak secara berkumpulan dan hubungan antara kumpulan-tersebut tidak berapa utuh. Mereka melihat organisasi sebagai gabungankumpulan yang mempunyai perbezaan dan pelbagai matlamat yang dapatbertukar corak apabila pemilikan kuasa berubah antara kumpulan tersebut.Jika dilihat dari perspektifkuasa dan politik, organisasi mempunyai beberapaciri tertentu (Abdul Shukur, 1991).Menurut Herbert Simon (dalam Abdul Shukur, 1991) apabila menganalisiskuasa dalam organisasi, fokus perspektif teori kuasa dan politik adalahterhadap sistem autoriti, terutamanya hak untuk membuat keputusan yangdikawal oleh satu golongan yang kemudiannya perlu dipatuhi oleh golonganyang lain. Misalnya guru besar sekolah membuat keputusan yang perludipatuhi oleh guru-guru.

Kajianjuga mengkaji tentang proses pembuatan keputusan oleh guru besaryang memerlukan kerjasama dari perspektifperhubungan manusia denganharapan penyelesaian dan penyesuaian akan tercapai untuk memenuhikehendak kedua-dua pihak. Sistem konservatif dengan peraturan-peraturannya yang ketat akan menyebabkan guru besar sekoJah mempunyailebih kuasa, terutamanya dalam soal membuat keputusan. Sebaliknya sistemdemokratik dan liberal akan melahirkan situasi apabila kuasa akan terbahagikepada beberapa kumpulan dalam organisasi sekolah. Oleh itu, prosesmembuat keputusan bukan sahaja merupakan satu kesatuan, sebaliknyadikuasai oleh beberapa kumpulan.

Guru besar sekolah berfungsi sebagai autoriti manakala guru-guru berfungsisebagai pemihakdalam organisasi sekolah tersebut. Guru besar akanmembuat keputusan berkenaan fungsi tugas yang mesti dilakukan oleh guru-

, guru. Oleh sebab guru-guru akan menanggung akibat dan risiko daripada

8

1

I

Sorolan Lilerallir I BAB - 2

arahan dan pembuat keputusan guru besar, mereka akan cuba mempengaruhiguru besar supaya mengambil kira kehendak dan kepentingan mereka dalampenjadualan tugas. Guru-guru dapat melakukan tindakan 'kerja mengikutperaturan', sekiranya arahan guru besar bertentangan dengan kehendak~ereka.Guru dapat bergabung antara mereka supaya tuntutan mereka dapatdlperkukuhkan. Dalam keadaan sedemikian, sekiranya guru besar gagalmenguasai guru-gurunya, maka autoriti dan kedudukannya akan terancam.

Namun begitu, para guru sebagai pemihak m~ngkin tidak mahumenggunakan kuasa yang ada pada mereka untuk mendesak guru besarker~namereka tidak mahu merosakkan sistem autoriti guru besar yang wujudseklan lama. Gamson (1968) dan Baldridge (1971) (dalam Abdul Shukur,1991) menyatakan sistem autoriti da/am sesebuah organisasi bergantungpada kepercayaan yang diberikan oleh kumpulan bawahan terhadap autoriti.Apabila kepercayaan pemihak terhadap autoriti adalah tinggi, gabunganpemihak sebagai kumpulan pendesak tidak akan lahir. Pemihak tidak akanmengancam autoriti, sebaliknya akan mempertahankan autoritij ika diancam.Jika kumpulan pemihak kurang mempercayai autoriti, mereka akan cubamengambil alih kuasa daripada autoriti. Jika kewibawaan guru besar itudipercayai oleh para guru, keputusan atau pilihan yang dibuat oleh gurubesar itu tidak akan menimbulkan masalah yang serius.

2.2 Tinjauan LiteraturKajian Shuhadah (2000) menjalankan kajian yang bermatlamat untukmengenal pasti penggunaanjenis sumber kuasa kepemirnpinan oleh pengetuadalam organisasi sekolah dari perspektif guru. Lima.dimensi kuasa yangdifokuskan adalah kuasa sah, kuasa ganjaran, kuasa paksaan, kuasa rujukan,dan kuasa pakar. Soal selidik telah siap dijawab oleh 152 orang guru daJamkajian kuantitatif ini diubah suai daripada instrumen Fiedler, 'Theory ofLeader Effectiveness' (1967). Data yang diperolehi kemudian dianalisisdengan menggunakan deskripsi kekerapan, peratus, dan analisis ANOYAsatu haJa. Analisis kajian menuri]ukkan skor min keseluruhan bagipenggunaan kelima-limajenis sumber kuasa oleh pengetua menurut persepsiresponden adalah tinggi. Skor min yang diperolehi bagi kelima-lima jenissumbel' ialah di antara 3.51 hingga 4.03. Hasil temu bual dengan pengetuadari lima buah sekolah tersebut menunjukkan mereka mengaplikasikankeJima-limajenis sumber kuasa dalam pengurusan mereka dan penggunaankuasa paksaan cuba diminimumkan untuk mendapatkan penglibatan guru.Mereka juga bersetuju bahawa kuasa merupakan salah satu dari alatpengurusan yang utama dalam menentukan matlamat organisasi.

9

BAB - 2 ISoro/an Li/er/a/ur

Pengetua tidak mungkin boleh menjadi pengurus yang efektif jikamenggunakan kllasa sah semata-mata. Pengetua perlu menggunakan kuasakepa.karannya dan kuasa keperibadiannya 'personel power' (Omar &Roblah, 1993). Oleh itu pengetua perlu mewujudkan satu bentukperhubungan manusia yang membolehkannya bersama-sama gurusekolahnya meneapai objektif sekolah. S.K. Koehar (Soo Yu Min, 1995)Illeny

BAB 21 Sorotan Litertatllr

individu atau kumpulan mempunyai korelasi yang negatif terhadapproduktiviti. Kuasa pakar pula adalah satu-satu sumber kuasa yangmempunyai kesan terhadap produktiviti.

Kajian yang dilaksanakan oleh Lim Lay Hong (1998) bertujuan untukmenyelidik hubungan antara sumber-sumber kuasa pemimpin dan kepuasanorganisasi bawahan terhadap pengurusan pemimpin denganberlatarbelakangkan konteks pendidikan di Malaysia. Objektifkajian adalahllntuk mengetahlli sama ada sumber-sumber kuasa pengetlla berhubungkaitdengan kepuasan guru terhadap pengurusan pengetua; mengenal pastisumber kuasa yang manakah lebih berkesan untuk membawa kepuasan paragu,ru dengan pengurusan. Di samping itu, kajian ini juga menerokai dayapengarah wlsur-unsurpemboleh ubah-pemboleh ubah demografi iaitu umur,jantina, tahap pendidikan guru, dan tempoh perkhidmatan di bawah pengetuatersebut ke atas hubungan antara sumber-sumber kuasa pengetua dankepuasan guru dengan pengurusan pengetua. Sampel kajian ini terdi1'idaripada 230 orang guru dari 18 buah sekolah menengah di Georgetown,Pulau Pinang. Analisis ikorelasi Pearson menunjukkan hubungan positifyangbererti antara kelima-lima sumber kuasa pengetua dengan pengurusanpengetua. Nilai korelasi kuasa rujukan memiJiki nilai korelasi yang palingtinggi (r = .80, p < .00) diikuti oleh kuasa pakar (1' ,= .76, P < .00), kuasaganjaran (r == .67, P < .00), kuasa sah (r == .58, P < .00) dan kuasa paksaan(r = .44, p < .00). Analisis regresi pelbagai menwljukkan empat sumberkuasa kecuali kuasa sah mempunyai hubungan positifyang bererti terhadappengurusan pengetua. Swnber kuasa rujukan merupakan sumber kuasa yangpaling mustahak dengan nilai psebanyak .40. Ini diikuti dengan kuasapakar(P == .32), kuasa paksaan (P = .18), dan kuasa ganjaran (P = .11). Penemuankajian ini mengesyorkan bahawa para pengetua melaksanakan pengurusandengan It.:bih berkesan sekiranya memperkukuhkan sumber-sumber kuasarujukandan pakar. Sungguhpun kuasa paksaan dan ganjaran mempunyaihUbungan positif dengan tahap kepuasan guru, sumber-sumbef kuasa iniadalah kurang berkesan dalam pengurusan dan hams digunakan denganbijak dan berhati-hati.Menurutkajian yang dilakukan oleh Rahim (1994) sejak 25 tahunkebelali-angan ini, para penyelidik telah mencuba untuk membentuk danmem'oet\ uefm\'2>\ 'oan1 Ke'Qaua tem\-tem\ kuasa )'ang, u\g,unakan o\en'Qem\m'Q\n 'jang,'oetka\tan ueng,an ke'oetke'i>anan. 'i>e\"'\.a 'Qen.g,g,un.a'O.n. kua'i>'O.-\e'out. 'i:>e'o\\ang,an. 'oe'i>at ka)\'O.n. 'jan.g, u\)'O.hn.k'O.n. meng,a\t\\:penggunaan kuasa dengan kepuasan pekeT)a tetnadap pengurl.i

12

Sorotan Literatur I BAB , 2

Konsensus antara kajian-kajian itu, kita dapati kuasa pakar, kuasa rujukanmempunyai hubungan yang positif dengan kepuasan. pekerja terhada~pengurusan manakala kuasa sah, paksaan, dan ganJaran mempunyalhubungan yang negatif dengan kepuasan terhadap pengurusan.

Satu lagi kajian lain yang dilakukan oleh Rahim, Kim & Kim (1994)mengkaji perhubungan antara kuasa pemimpin dengan pengurusankolaboratif. Mereka melaporkan Amerika Syarikat dan Korea Selatan, kuasapaksaan tidak mempunyai hubungan dengan pengurusan kolaboratifsementara kuasa sah mempunyai hubungan yang negatif. Walaubagaimanapun mereka mendapati di Amerika Syarikat, hanya kuasa rujuk~nyang mempunyai hubungan yang positif dengan pengurusan kolaboratlf,sementara itu di Korea Selatan kuasa ganjaran, kuasa pakar, dan kuasarujukan didapati mempunyai hubungan yang positifdengan pemboleh ub~hkriteria. Kuasa pakar tidak mempunyai hubungan dengan kepuasan pekerJaterhadap pengurusan di Amerika Syarikat. '

Carson, Carson, Knight & Roe (1995) mendapati kuasa paksaan mempunyaikesan negatif dan teguh dengan pengurusan. Kuasa ini didapati membawakesan yang negatif yang akan mengurangkan kepuasan pekerja. ~ua~aganjaran dan kuasa sah tidak ada kesan terhadap pemboleh ubah krltena.Mereka merumuskan bahawa kita tidak boleh bergantung pada kuasa sahkerana kuasa ini kurang kapasitinya untuk menggalakkan pekerja mengubahperangai dan meningkatkan prestasi kerja mereka. Pengsunaan kuasa rujukandan pakar dapat menentukan keberkesanan pengurusan kerana kedua-duasumber kuasa mempunyai kesan positifyang teguh terhadap pengurusan.

Bateman & Snell (1 999)menyatakan pengurusan kolaboratifmenepati konsepcollective power '. Inidisebabkan seseorang ketua atau pekerja bawahannyamempunyai strategi tertentu untuk dibincailgkan dalam melaksanakan sesuatutugas atau membuat keputusan. Rinehart, Short, Short & Eckley (1998)menunjukkan bahawa jika pe,ngetua menganggap guru-guru adalah sarnadengan mereka dan merekajuga percaya bahawa pengetua berusaha untuJ:menaikkan imej mereka,'maka guru-guru melihat diri mereka sebagalmempunyai kuasa yang leQih tinggi. Kajian Gaziel (1998) mendapati pengetuasekolah yang memberikan kuasa kepada guru-guru menyebabkan merekamempunyai kuasa yang lebih dalam proses pengurusan serta menambahkanpenglibatan mereka dalam proses pembuatan keputusan pada peringkat sekolah

atan kajian Ong Kwi Peae 1999) menunjukkan guru-guru kurang terlib~t,itjpembelian alatan yang bemilai lebih daripada RM500 (mm

13

BAB - 2 ISora/an Li/er/a/urSora/an Li/era/ur IBAB -2

12

daripada analisis regresi pelbagai kaedah Stepwise menunjukkan tahapkecenderungan penggunaan sumber kuasa rujukan, kuasa pakar, dan kuasapaksaan telah berjaya menjadi peramal yang signifikan dan seterusnyamenyumbang sebanyak 50.8 peratus terhadap model pengurusan kolaboratif.

Keetha (2006) mengkaj i tahap amalan penggunaan sumber kuasa pengetuadan penyeliaan di sekolah. Seramai 251 orang guru di 1I buah sekolahmenengah kebangsaan di Kelompok M8, Kawasan Timur Laut, Pulau Pinangmenjadi responden kajian ini. Keputusan kajian menunjukkan amalanpenggunaan sumber kuasa pengetua berada pada tahap sederhana. AnalisisANOVA sehala menunjukkan pengalaman bekerja guru mempunyaiperbezaan yang signifikan terhadap sumber kuasa pakar, kuasa rujukan,kuasa paksaan, dan kuasa informasi. Sumber kuasa yang mempunyaiinterkorelasi yang tertinggi ialah kuasa pakar dan kuasa sah dengan nilaipekali korelasi Pearson 0.677 (p < 0.0 1). Sumber kuasa informasi dan kuasaganjaran mempunyai nilai pekali korelasi Pearson yang paling rendah iaitu0.281 (p < 0.01). Seterusnya, kajian Keetha (2006) juga menunjukkankeenam-enam jenis sumber kuasa mempunyai hubungan yang positifmanakala sumber kuasa paksaan mempunyai hubungan yang negatif danlemah. Sumber kuasa sah, kuasa ganjaran, dan kuasa paksaan merupakanperamal-peramal yang signifikan terhadap penyeIiaan.

Daripada sorotan Iiteratur di atas, penyelidik dapat menyimpulklll1 bahawaperanan yang dimainkan oleh setiap sumber kuasa itu agak berlainan namunpenggunaan sumber kuasa oleh pemimpin sekolah merupakan satukomponen yang penting dalam pengurusan sekolah (Ornar Abdul, 1991;Lamb, 1993; Covey, 1992, Soo Yu Min, 1995; Lim Lay Hong, 1998; Owens,1998; Gaziel, 1998; Bateman & Snell, 1999; Shuhadah, 2000; Tang, 2003;dan Keetha, 2006).Penggunaan sumber-sumber kuasa ini memberi kesan yang berlainanterhadap pengurusan sima ada berkorelasi positif atau negatif. Rahim(1994), Rahim et al. (1.994), Carson et a1. (1995); L,im Lay Hong (1998),Norlidah (2000), Tang (2003), dan Keetha (2006) telah menyusunpenggunaan sumber-sumber kuasa tersebut mengikut tahapkecenderungannya dengan penglibatan, keinginan guru terlibat dalampengurusan, dan penycliaan. Dapatan kajian pcngkaji-pcngkaji di ataskecuali Keetha (2006) menjeJaskan kuasa rujukan dan kuasa pakar sentiasaberkorelasi positif dengan pengurusan kolaboratif. Ini diikuti pula dengankuasa ganjaran, kuasa paksaan, dan kuasa sah. Kajian Keetha menunjukkankesemua sumber kuasa pengetua berkorelasi positif dengan penyeliaan

15

~~ .$iij..

pem "l.kuasa npenggurr

Norlidah (2000) meninjau amalan kepimpinan pengetua di SekolahMenengah Perempuan Sultan Ibrahim, Johor Bahru menunjukkan ciri-ciripengurusan kolaboratif seperti bijak, berupaya membuat keputusan yangtepat dan berfikiran terbuka. HasiI daripada pemerhatian, pemerhatian turutserta, temu bual, dan pergaulan dengan pengetua telah membuktikan bahawadalam menjalankan tugas pengetua, hubungan yang baik dan harmoni perlusentiasa terjalin antara pengetua dengan guru, pelajar dan kakitangan,sekolah serta masyarakat sekitar. Seseorang pemimpin perlu sedar bahawatidak semua kuasa dan amalan pengurusan berkesan dalam semua keadaanitu sesuai untuk semua pengikut. Selain daripada adanya autoriti danpengaruh, pengetua periu menyesuaikan sumber kuasa dengan amalanp~ngurusan supaya lebih berkesan. Contohnya kuasa rujukan dapatdlgunakan dengan berkesan sekiranya pengetua mempunyai ciri-cirikeperibadian yang dapat dicontohi kerana kuasa ini akan melahirkanpengikut yang komited dan patuh. Kuasa paksaan biasanya tidak melahirkan

itmen pengikut kecuali pengikut melihat penggunaannya boleh. kan faedah. Sekiranya kuasa tersebut digunakan secara

n menimbulkan penentangan.

J~nis-jenis sumber kuasa yang berkaitan dengan'''''-'''QJ

BAB - 2 ISorotan Litertatur

kecuali kuasa paksaan yang berkorelasi negatif.

Namun demikian, pengkaji mendapati masih wujud perbezaan antara tahapkecenderungannya sumber-sumber kuasa antara dapatan-dapatan kajian.Contohnya dapatan kajian Rahim et al. (1994) dan Carson et al. (1995) danKeetha (2006) menunjukkan kuasa paksaan memberi kesan yang negatiftetapi dapatan Lim Lay Hong (1998) dan Tang (2003) menunjukkanhubungan itu masih positiftetapi lemah. lni berbeza pula dengan dapatanTan G. Y. (1994) yang memerihalkan kuasa ganjaran dan kuasa paksaanmempunyai hubungan yang positif dengan pengurusan. Oleh demikian,kesan sumber-sllll1ber kllasa terhadap pengurusan harus dikaji secaraberasingan.

, 16

Metodologi Kajian IBAB - 3

BAB 3 - METODOLOGI KAJIAN

Sahagian ini membincangkan metodologi kajian yang meliputi reka bentukkajian, populasi dan persampelan, instrumen kajian, kajian rintis, teknikpengumpulan data, dan penganalisisan kajian.3.1 Reka Bentuk KajianReka bentuk kajian membimbing penyelidik ke arah mendapatkan maklumatdan data berhubung dengan objektif kajian dijalankan. Kaedah tinjauanberbentuk kuantitatif iaitu pengumpulan data adalah melalui soal selidik.Menurut Morgan dan Krejcie (1970), tinjauan merupakan satu kaedahpenyelidikan yang dijalankan untuk mengumpul data daripada populasi.Reka bentuk kajian yang dijalankan ini adalah kajian deskriptif korelasi.Kajian deskriptif korelasi dipilih kerana keinginan penyelidik untukmenerangkan sifat semula jadi data yang dikumpulkan bersama denganperhubungannya. Menurut Leedy & Onnrod (200 I), kaj ian deskriptifbertujuan untuk menerangkal1 keadaan semasa yang merupakan satu situasiseperti mana yang temyata berlaku di sekolah sebagai subjek kajian.Kajian deskriptif digunakan untuk mendapatkan data kuantitatif tahapkecenderungan penggunaan sumber-sumber kuasa guru besar dan etikaprofesion guru di Semenanjung Malaysia. Kajian berbentuk korelasi inimenerangkan seeara khusus kaitan antara kekerapan penggunaan sumber-sumber kuasa dengan etika profesion guru. Di samping itu, fokus kajian iniadalah menentukan kekuatan hubungan, maka analisis regresi pelbagaidigunakan untuk menentukan sejauh mana peramal sumber-sumber kuasamenyumbang terhadap etika profesion guru.

3.2'Populasi dan PersampelanTeknik persampelan rawak b"'erlapis dipilih supaya setiap lapisan dalampopulasi mempunyai wakit yang seeukupnya. Seramai tiga orang gurudaripada setiap 95 buah sekolah rendah (memandangkan negeri yang palingkeeil mempunyai 95 buah sekolah rendah) dari etnpat zan yang dipilih seeararawak di Semenanjung Malaysia. Empat zon yang dikenal pasti ialah timur(negeri Terengganu), utara (negeri Kedah), tengah (negeri Selangor), danselatan (negeri Johor).

17

BAB - 31 Melod%gi Kajian

3.3 Instrumen KajianInstrumen Fiedler' Theory ofLeader Effectiveness' (I 967) digunakan untukmengukur kekerapan penggunaan sumber kuasa oleh~ besar berdasarkanpersepsi guru terhadap pilihan sumber kU~s~ ya~g dla~alk~n ?Ieh gurubesar mereka. Sebanyak 29 item yang terdm danpada lIma Jems sumberkuasa. Pengukuran penggunaan sumber kuasa berdasar~an pengkelasanFrench dan Raven (1962). Item-item tidak disusun menglkut pengkelasa~jenis sumber kuasa. Terdapat enam item bagi setiap sumber kuasa kecuahsumber kuasa paksaan yang hanya mempunyai lima item. Ins~me.n tersebuttelah diterjemah oleh Lim Lay Hong pada tahun I998. Kemudlan mstrumentersebut digunakan oleh Shuhadah (2000), Oh Su Hoon (2001), dan Tang(2003). Instrumen Etika Profesion Guru dibina berd~sarkan ko~sep asasyang dikemukakan pada Etika Perguruan-Jamma.n PenmgkatanProfesionalisme (Foo Say Fooi, 2005) iaitu sebanyak 24 Item.3.4 Kajian RintisKajian rintis dijalankan untuk menguji kesahan dan kebolehpercayaa~instrumen kajian. Selain itu, kajian inijuga dilakukan untuk meng~.nal~as~1kebolehan pemahaman item-item soal selidik oleh responden. KaJIan rmtl:ini dilakukan ke atas lapan buah sekolah rendah harian yang mempunya~identiti atau ciri-ciri yang harnpir sarna dengan sekolah kajian de~gan lokas~masing-masing dari keempat-empat zon Semenanjung MalaY~.Ia. ~er~~a~

"tlga orang guru dari setiap sekolah menjadi ahli panel untuk kaJIan nntls Inliaitu seramai 24 orang guru.

Bagi mengesahkan dan menentukan item-item yang terkandung d~lam soalselidik dapat difahami, sesuai dengan keadaan tempatan, dan tldak adaperkara-perkara yang sensitif serta memastikan ~ebolehpercayaannya.Kebolehpercayaan instrumen merujuk pada darJ.a~ pengukuran yan~konsisten untuk setiap kali pengukuran dilakukan. NIlal alfa Cronbach baglsumber kuasa sebanyak 0.876 sementara bagi etika profesion guru sebanya~0.917. Berdasarkan nilai 0. yang diperolehi, didapati i~strumen baglmengukur sumber kuasa dan etika profesion guru adalah balk berdasarkanskala pengukuran Sekaran (J 992).

3.5 Kaedah Pengumpulan DataLangkah-Iangkah untuk mengumpul data kajian ini dimul~kan .s:tel.ahmenerirna surat kelulusan geran penyelidikanjangka pendek Umversltl SamsMalaysia yang bertarikh 19 Mei 2005. Kemudian penyelidik memohon surat

, 18

Melod%gi Kajian I BAB - J

pengenalan dari Pusat Pengajian Ilmu Pendidikan, Universiti Sains Malaysiasebagai pengesahan terhadap kajian yang hendak dilakukan. Dengan suratpengenalan tersebut, kebenaran untuk menjalankan kajian dipohon daripadaBahagian Perancangan danPenyelidikan Pendidikar,{EPRD), KementerianPeIajaran Malaysia. SeteIah kebenaran diperolehi, penyelidik memohon izindaripada Pengarah Pendidikan Negeri iaitu Kedah, SeIangor, Johor, danTerengganu untuk menjaIankan kajian di sekoIah-sekolah kajian yangterletak di negeri masing-masing. Dengan adanya surat kebenaran ini dapatmeyakinkan guru besar sekolah-sekolah terpilih sebagai sampel bahawakajian ini berbentuk tinjauan semata-mata dan samasekali tidak bermaksuduntuk membuat penilaian terhadap prestasi sesebuah sekolah.

Kajian sebenarnya dijalankan pada Ogos 2006, penyelidik membuatpanggilan telefon terlebih dahulu sebelum mengeposkan soal selidik, suratkebenaran EPRD, Jabatan Pelajaran Negeri berkenaan, cover letter danjuga sampul surat yang beralamatkan penyelidik. Tempoh masa selama tigaminggu telah diberi untuk pihak sekolah. Soal selidik yang telah dijawabdikumpul balik atas kerjasama pihak sekolah kemudian menggunakansampul surat yang beralamatkan penyelidik untuk mengeposkan kembalikepada penyelidik.

Tindakan susulan yang pertama dijaJankan setelah sebulan sejak tarikhpenghantaran soal selidik. Penyelidik mengunjungi secara peribadi kesekolah yang tidak respon. Tindakan susulan yang berikutnya dilaksanakansehingga berjaya mendapat tidak kurang daripada 80 peratus respon daripadapara responden.

3.6 Penganalisisan DataData primer yang dikumpulkan dianalisis menggunakan program statistikSPSS. Jenis analisis yang diguna1}an adalah analisis statistik deskriptif.Dalam proses penganaJisisan kajian ini, aras signifikan yang ditetapkaniaJah 0.01 iaitu pada paras keyakinan 99%. Paras 0.01 digunakan sebagairujukan kerana paras tersebut merupakan paras signifikan standard yangbiasanya digunakan dalam kebanyakan penyeJidikan sains sosia/ di sampingtidak mempunyai risiko yang'tinggi. Ana/isis ini meJibatkan penggunaanstatistik deskriptifdan statistik inferensi. Ana/isis statistik deskriptifada/ahuntuk memeriha/ dan meringkaskan data kuantitatif. Statistik yang digunakantermasuklah peratusan, min, sisihan piawai, ujian korelasi, dan ana/isisregresi pelbagai.

19

BAB - 3 IMetodologi Kojion

Penyelidik menukarkan nilai skala item-item yang berbentuk negatifsepertiitem 10, 12, 15,23, dan 25 kepada nilai skala yang sebenar. Oleh keranaitem-item yang berkaitan dengan setiap sumber kuasa itu tidak seimbang,maka skor min bagi setiap sumber kuasa dihitung. Skor min yang diperolehimerupakan persepsi responden terhadap tahap kecenderungan penggunaansetiap sumber kuasa oleh guru besar mereka. Tahap kecenderunganpenggunaan sumber kuasa oleh guru besar yang dipersepsikan oleh gurudiukur berdasarkan skor bagi item-item yang berkaitan dengan setiap sumberkuasa secara berasingan.

Pemeringkatan min sumber kuasa dilaksanakan untuk mengenal pasti jenissumber kuasa yang dominan digunakan. Skor min yang melebihi 2.5dianggap tahap kecenderungan yang tinggi menggunakan sumber kuasatr:sebut. Penetapan ini dibuat berdasarkan darjah kesetujuan responden atas"amalan guru besar yang telah dikodkan kepada dua kategori. Penetapanmin sebanyak 2.5 ke atas sebagai tahap kecenderungan penggunaan sumberkuasa yang tinggi memandangkan min 2.5 telah mencecah 62.5 peratusdaripadajumlah skor dan telah termasuk dalamjulat 'setuju'.

20

Dapatar.Kajian IBAB -

DapatanKajian I BAB'- 4BAB - 41 Vapalall hajfall

Jadual 1: Maklumat Demografi RespondenIr\

t

Maklumat DemografiJantina(Nilai tercicir)

LelakiPerempuan

Frekuensi1094

462&1813

Peratus

25.774.3

Tahap kecenderungan penggunaan kelima-lima jenis sumber kuasa olehguru besar adalah positif dan tinggi menurut persepsi para guru.Perbandingan min digunakan untuk menentukan tahap kecenderunganpenggunaan sumber kuasa oleh guru besar ditunjukkan seperti Jadua12 dibawah:Jadual2: Tahap Kecenderungan Penggunaan Sumber Kuasa

Guru Besar

22

4.2 Penggunaan Sumber Kuasa Guru BesarDalam bahagian ini, penyelidik ingin mengukur tahap persetl!juan gurutentangpenggunaan sumber kuasa oIeh guru besar dalam amalan harian berdasarkan29 item dalam Sahagian A soal selidik. Keputusan kajian herdasarkan ladual2 adalah taburan persepsi responden terhadap penggunaan sumber kuasa gurubesar mereka. Skor min yang paling tinggi adalah kuasa pakar iaitu 3.175(sisihan piawai == 0.463). Ini diikuti oleh kuasa rujukan (min = 3.123, sisihanpiawai = 0.455), kuasa ganjaran(min = 3.062, sisihan piawai = 0.422), dankuasa sah (min == 3.041, sisihan piawai = 0.384). Skor min yang paling rendahiaJah kuasa paksaan iaitu 2.984 (min = 0.477). Oleh itu dapatlah dikatakanbahawa mengikut penilaian guru, penggunaan kuasa'pakar, kuasa rujukan,dan kuasa ganjaran lebih kerap diamalkan oleh guru besar dalamkepemimpinan mereka berbanding dengan kuasa sah dan kuasa paksaan.Kesimpulannya, sumber kuasa pakar merupakan sumber kuasa yang palingdominan digunakan. Namun begitu, kelima-lima sumber kuasa mencapai skarmin yang melebihi 2.5 yang dianggap tahap kecenderungan yang tinggimenggunakan kesemua su,mber kuasa tersebut.

4.3 Etika Profesion GuruDalam bahagian ini, penyelidik ingin mengukur etika profesion guru dalamamalan harian mereka berdasarkan 24 item dalam Bahagian B soal selidik.Dengan kata lain, tanggapan tersebut adalah berdasarkan sarna adaresponden bersetuju atau tidak dengan etika profesion diri dalam amalanharian mereka. Tahap etika profesion guru ditentukan 'rendah', 'sederhana'dan 'tinggi', iaitu berdasarkan julat skor min. Nilai frekuensi dan peratu~

resp~ndenb.agi ketiga-tiga kumpulan menunjukkan tahap etika profesionmasmg-masmg. Penentuan ini kemudiannya diperkukuhkan oleh nilai mindalam julat skor min tersebut.Jadual3 menunjukkan majoriti daripada responden (90.6 peratus) beradapada tahap etika profesion tinggi berbanding dengan hanya 9.4 peratusresponden berada pada tahap sederhana. Tidak ada responden yang

m~~gamalkan etika profesion~ yang rendah. Serikut dipaparkan dapatankaJlan berdasarkan amalan etika profesion guru di Semenanjung Malaysia.

....

Jadual3: Etika Profesio~Guru

23

0.09.4

90.6

Peratus

2.424.00

100.0

SisihanPiawai0.4550.4770.4630.4220.384

Min

3.1232.9843.1753.0623.041

Minimum:Maksimum:

o107

10331140

FrekuensiJu1at Min1.00-2.002.01-3.003.01-4.00

3.5317.582

Kuasa Rujukan 6Kuasa Paksaan 6Kuasa Pakar 6Kuasa Ganjaran 5Kuasa Sah 6

Sumber Kuasa JumlahItem

Skala Likert bagi setiap item dari 1-4

Tahap Etika Profesion

Min:Sisihan Piawai:

Jumlah

RendahSederhanaTinggi

73.824.3

\.9

11.12.01.3

26.758.9

15.438.146.5

108753

8022642\

10151251132013

271598

11023R

170420512

Jawatan(Nilai tercicir)

Guru Penolong KananKetua BidangPenyelia PetangKetua PanitiaGuru Biasa

Tempoh Berkhidmat(Nilai tcrcicir)

< 3 tahun. 4

_~~B - 4 IDapa/an Kajian Dapa/anKajian IBAB - 4

Jadual4: Ringkasan Pekali Korelasi Pearson PerkaitanPenggunaan Sumber-sumber Kuasa Dengan EtikaProfesion Guru

2.4 Hubungan Antara Penggunaan Sumber-sumberKuasa Guru Besar Dengan Etika Profesion Guru

Pekali korelasi Pearson r digunakan untuk meninjau hubungan antara persepsiguru terhadap penggunaan sumber-sumber kuasa guru besar dengan etikaprofesion guru. Jadual 4 adalOO mengenai ringkasan pekali korelasi antarapersepsi guru terhadap penggunaan kelima-lima sumberkuasaguru besar denganetika profesion gUn!. Kesemua hubungan itu adalah signifikan dan positifPersepsi guru terhadap penggunaan sumber-sumber kuasa guru besar didapatiwujudnya hubungan yang sederhana kuat dengan etika profesion guru iaitukuasa pakar, kuasa ganjaran, dan kuasa sOO manakalakekuatan hubungan antarapersepsi guru terhadap penggunaan sumber kuasa rujukan dan kuasa paksaanguru besar dengan etika profesion guru didapati adalOO lemah.

Perbandingan keteguhan pekali korelasi adalah keberangkalian atau arassignifrkan p < 0.0]. Berdasarkan Jadual4, tahap kecenderungan penggunaansumber kuasa sah mempunyai pengaruh yang paling kuat antara kelima-lima sumber kuasa dengan etika profesion guru (r == 00405, P< 0.0]). Tahapkecenderungan penggunaan sumber kuasa ganjaran pula mempunyaipengaruh yang kedua kuat dengan etika profesion guru (r == 0.374, P