2 kadar tindak balas

WAJA Kimia T5 Bab 2 : Kadar Tindak Balas

BAB 2 : KADAR TINDAK BALASA Kadar Tindak balasAktiviti 1 : Apakah Kadar Tindak balas?

Hasil Pembelajaran:Selepas mempelajari bab ini, anda boleh :

menyatakan maksud kadar tindak balas mengenalpasti perubahan yang dapat diperhatikan pada bahan atau hasil tindak balas untuk

menentukan kadar tindak balas menentukan kadar tindak balas purata menentukan kadar tindak balas pada masa tertentu daripada graf menyelesaikan masalah penghitungan berkaitan dengan kadar tindak balas purata menyelesaikan masalah penghitungan berkaitan dengan kadar tindak balas pada masa

tertentu

Kadar tindak balas merupakan suatu ukuran ……....………......… bahan tindak balas

bertukar kepada.……………....... tindak balas dalam .................................

Kadar tindak balas ialah satu ukuran perubahan kuantiti ………..........…………. atau

…………………………. melawan masa.

Kadar tindak balas = Perubahan kuantiti bahan tindak balas atau hasil tindak balas Masa diambil untuk perubahan berlaku

Aktiviti 2 : Tindak balas cepat atau perlahan? Tuliskan C untuk tindak balas cepat dan P untuk tindak balas perlahan.

1 Kepudaran warna pada baju di bawah sinaran matahari

6 Menyalakan mancis

2 Sehelai kertas bertukar kuning 7 Pengaratan paip air

3 Menggoreng telur 8 Buah tomato menjadi masak ranum

4 Perubahan batu kapur disebabkan air hujan

9 Pencernaan makanan

5 Pembakaran petrol dalam enjin kereta

10 Memasak ayam menggunakan oven gelombang mikro

Aktiviti 3 : Perubahan yang dapat diperhatikan untuk menentukan kadar tindak balasPerubahan kuantiti bahan tindak balas /hasil tindak balas yang boleh diukur :

…………………………….. jisim bahan tindak balas

…………………………….. jisim hasil tindak balas

…………………………….. isipadu gas yang dibebaskan

…………………………….. mendakan

.........................................keamatan warna

.........................................nilai pH

1


.........................................suhu

......................................... tekanan

......................................... kekonduksian elektrik sesuatu bahan atau larutan

Untuk setiap tindak balas di bawah, tulis persamaan kimia dan nyatakan perubahan yang boleh diperhatikan untuk digunakan sebagai kuantiti pilihan dalam menentukan kadar tindak balas :Contoh 1 : Tindak balas diantara ketulan marmar dengan asid hidroklorik untuk menghasilkan gas karbon dioksida dan garam klorida

Persamaan kimia : ………………………………………………………………………………........

Perubahan :

(i) ………...……………………………………………………………...…(bahan tindak balas)

(ii) ………………………………………………………………………….....(hasil tindak balas)

Contoh 2 : Tindak balas di antara larutan natrium tiosulfat dengan asid sulfurik menghasilkan pepejal kuning sulfur, air, sulfur dioksida dan larutan natrium sulfat.

Persamaan kimia :

………………………………………………………………………………..........

Perubahan :

(i) ………………………………………………………………………..(hasil tindak balas)

Contoh 3 : Penguraian hidrogen peroksida menghasilkan air dan gas oksigen.

Persamaan kimia : ………………………………………………………………………………..

Perubahan :

(i) ………………………………………………………………………..(hasil tindak balas)

Aktiviti 4 : Kaedah mengukur kadar tindak balas

1. Dua cara untuk mengukur kadar tindak balas - Kadar tindak balas purata - Kadar tindak balas pada masa tertentu

2. a) Penentuan kadar tindak balas purata

2

Kadar tindak balas purata dalam dua minit pertama

= isipadu gas terkumpul dalam 120 saat pertama (cm 3 ) Masa diambil (s)

= cm3s-1

Masa (s)

Isipadu gas (cm3)

V3

V2

V1

60 120 240180

V4

Kadar tindak balas purata bagi tindakbalas keseluruhan

= jumlah isi padu gas yang terkumpul tempoh masa tindak balas

Jumlah isipadu yang dikumpul = V4

Masa diambil untuk tidak balas = 240 s

Purata kadar tindak balas = cm3s-1


b) Penentuan kadar tindak balas pada masa tertentu

Kadar tindak balas pada masa t

= kecerunan lengkung pada masa t = a cm3s-1

b

c) Penentuan kadar tindakbalas pada suatu masa yang diberikan.

3

Kadar tidak balas purata dalam minit ke tiga

Isipadu gas terkumpul dalam 180 saat pertama = V3

Isipadu gas terkumpul dalam 120 saat pertama = V2

Isipadu gas terkumpul dalam minit ketiga = V3 - V2 cm3

Masa diambil untuk tindakbalas = 180 – 120 = 60 s

Purata kadar tindakbalas dalam minit ke tiga = V3 - V2 cm3s-1

60

Masa (s)

Isipadu gas (cm3)

V1

30120

160

V2

Kadar tindak balas pada 120 saat = kecerunan lengkung pada 120 saat

= --------------- cm3s-1


1. Dalam eksperimen untuk menentukan kadar tindak balas di antara ketulan marmar dan asid hidroklorik, isipadu gas oksigen terkumpul pada selang masa 0.5 minit direkodkan dalam jadual di bawah :

Masa(min) 0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0Isipadu gas oksigen (cm3)

0.00 27.00 46.00 59.00 70.00 79.00 86.00 92.00 95.00 95.00 95.00

Plotkan graf isipadu gas terkumpul melawan masa.

2. Berdasarkan graf yang telah diplotkan, tentukan

4

30

40

50

10

60

70

80

90

100

20

Graf isipadu gas oksigen terbebas melawan masa

Isipadu gas (cm3)

Masa(min)

0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5 5.0


(i) kadar tindak balas purata pada tiga minit pertama

(ii) kadar tindak balas purata pada minit ketiga

(iii) kadar tindak balas purata bagi tindak balas keseluruhan

(iv) kadar tindak balas pada masa tertentu pada minit 1

Aktiviti 5

5


1. Rajah di bawah menunjukkan graf gas karbon dioksida, CO2 yang dihasilkan apabila kalsium karbonat berlebihan, CaCO3 bertindak balas dengan 40 cm3 0.1 mol dm-3 asid hidroklorik, HCl.

(a) Hitungkan

(i) Kadar tindak balas purata dalam 10 saat pertama

(ii) Kadar tindak balas purata dalam 30 saat pertama

(iii) Kadar tindak balas purata bagi tindak balas keseluruhan

(b) Berdasarkan keputusan dalam (a), bagaimana kadar tindak balas berubah dengan masa

……………………………………………………………………………………………………....

(c) Terangkan jawapan anda di (b) dengan merujuk kepada kepekatan asid hidroklorik.

.…………………………………………………………………………………………………......

...... ………………………………………………………………………………………….........2. Jadual di bawah menunjukkan isipadu gas yang dikumpulkan dari suatu eksperimen .

6


Masa (s) 0 30 60 120 150Isipadu gas (cm3) 0.00 17.00 29.00 36.00 36.00

Hitungkan kadar tindak balas purata

(a) dalam 60 saat pertama (b) bagi tindak balas keseluruhan

3. Pengurangan jisim campuran tindak balas di rekodkan dalam jadual di bawah.

Masa (min) 0 1 2 3 4 5Jisim campuran tindakbalas (g) 2.90 1.90 1.25 0.75 0.40 0.10

(a) Lukiskan graf jisim campuran tindak balas melawan masa.

(b) Hitungkan kadar tindak balas

(i) pada permulaan tindak balas

(ii) pada minit ketiga.

B FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUH KADAR TINDAK BALASHasil Pembelajaran:

7


Selepas mempelajari bab ini, anda boleh : mereka bentuk eksperimen-eksperimen untuk mengkaji faktor-faktor yang mempengaruhi

kadar tindak balas memberi contoh-contoh tindak balas yang dipengaruhi oleh saiz bahan tindak bals,

kepekatan, suhu dan mangkin menerangkan bagaimana setiap faktor mempengaruhi kadar tindak balas menjelaskan bagaimana faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas diaplikasikan

dalam kehidupan seharian dan dalam proses industri menyelesaikan masalah yang melibatkan faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak

balas Aktiviti 6 : Faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas.

Nyatakan lima faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas :

(a) ……………….........................................................................…………………………….

(b) …………………………………………............................................................................

(c) ……………………………………………........................................................................

(d) …………………………………………...........................................................................

(e) ……………………………………………........................................................................

Aktiviti 7 : Meningkatkan Kadar Tindak Balas .

Perubahan yang berikut boleh meningkatkan kadar tindak balas kimia diantara asid dan magnesium.Tandakan ( √ ) dalam kotak untuk setiap perubahan yang boleh meningkatkan kadar tindak balas dan nyatakan faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas tersebut.

Pernyataan bagi faktor yang mempengarui kadar tindak balas ( √ ) Faktor

1. Memanaskan asid………...........................................…….

2. Menggoncangkan kelalang………….................................

3. Gunakan asid yang lebih pekat ….....................………….

4. Gunakan serbuk logam, bukan kepingan logam …….....

5. Gunakan dua kali isipadu asid ….......................…………

6. Gunakan mangkin yang sesuai …………......................….

7. Meningkatkan tekanan ……....................................……..

8. Gunakan kelalang yang lebih besar ………...............……

Aktiviti 8 : Eksperimen-eksperimen untuk mengkaji faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas

8


9

(ii) Kesan kepekatan ke atas kadar tindak balas

Tujuan : Untuk mengkaji kesan kepekatan larutan natrium tiosulfat ke atas kadar tindak balas.

Persamaan kimia : ……………………………………………………………………………....

Peningkatan kepekatan larutan natrium tiosulfat , ........................................masa

yang diambil untuk tanda X tidak kelihatan.

Peningkatan kepekatan larutan natrium tiosulfat berkadar....................................

dengan masa.

1/ masa ialah ....................................................................…………………….......

…………………. kepekatan larutan natrium tiosulfat, ………………………masa

diambil.

Peningkatan ........................................larutan natrium tiosulfat............................

kadar tindak balas

(i) Kesan saiz bahan tidak balas

Tujuan : Untuk mengkaji kesan saiz bahan tindak balas dalam eksperimen diantara marmar dan asid hidroklorik ke atas kadar tindak balas.

Persamaan kimia : …………………………………………………………………………………

Kecerunan lengkung graf Eksperimen 2 adalah ……….......…… daripada Eksperimen 1.

Kadar tindak balas Eksperimen 2 adalah .......…......................…daripada Eksperimen 1.

Lebih kecil saiz bahan tindak balas, ……………….....................…..………. jumlah

luas

permukaan…………......………………. kadar tindak balas.

Isipadu gas (cm3)

Masa (s)

Experiment 1 : ketulan CaCO3 Experiment 2 : serbuk CaCO3

Expt 1

Expt 2

Susunan radas eksprimen untuk mengkaji kesan saiz ketulan marmar, CaCO3

ke atas kadar tindak balas

(iii) Kesan Mangkin ke atas kadar tindak balas

Tujuan : Untuk mengkaji kesan kehadiran mangkin mangan(IV) oksida ke atas kadar penguraian hidrogen peroksida.

Persamaan kimia : …………………………………………………………………………………

Lukis susunan alat radas bagi eksperimen ini.

Isipadu gas ( cm3)

Kecerunan lengkung graf Eksperimen 2 adalah

…………………………………………. daripada eksperimen 1.

Kadar tindakbalas Eksperimen 2 adalah ……….........

………………………….daripada Eksperimen 1.

Kehadiran mangkin akan ……….............…………….................... kadar tindak

balas.


10

Kepekatan natrium tiosulfat (mol dm-3)

Masa (s)

Kepekatan larutan natrium tiosulfat (moldm-3) sodium thiosulphate solution

1/ masa (s-1)


11

Eksperimen 1 : Kehadiran mangkinEksperimen 2 : Tanpa mangkinEks. 1

Eks. 2

(iv) Kesan Suhu ke atas kadar tindak balas

Tujuan : Untuk mengkaji kesan suhu ke atas kadar tindak balas diantara larutan natrium tiosulfat dengan asid sulfurik.

Persamaan kimia : ……………………………………………………………………………………

Temperature (oC)

Time (s)

Semakin tinggi suhu , ...….....................................................……………......

masa diambil.

Peningkatan suhu larutan natrium

tiosulfat ............................................................masa yang diambil.

Temperature (oC)

1 / time (s-1)

Nilai 1/masa adalah …….......................................................................

……………....……

Peningkatan suhu bahan tindak balas ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,...........,,,,,

nilai 1/masa.

…………………..........suhu bahan tindak balas, ……….....................

…………… kadar tindak balas.

Masa(s)


Aktiviti 91

1.

1.

12

Suhu / C

Penyimpanan makanan dalam peti sejuk lebih tahan lama daripada makanan yang disimpan dalam kabinet dapur. Terangkan mengapa.

[4 marks]

Masa / s

Suhu / C

1/Masa /s-1


2.

Daging dipotong kepingan kecil mempunyai saiz yang................................... berbanding

dengan daging yang dipotong kepingan besar.

Semakin ……….........………………saiz daging ,semakin besar jumlah ...........................

daging, maka …………………… kadar tindak balas.

3. Nyatakan dan bincang secara ringkas dua proses industri yang menggunakan mangkin.[8 marks ]

(i) Proses Haber ialah proses kimia untuk menghasilkan ……………..…………daripada

gas nitrogen dan hidrogen.

Persamaan proses ini ialah ………………………..…...............................................…...

Keadaan yang sesuai untuk bertindak balas ialah :

suhu : ……………………....….................................................................................……,

tekanan : …………...................................................................…………........…………..

dan mangkin : ………..................................................................…………..…..……......

(ii) Proses………………………adalah proses kimia untuk mensintesiskan asid sulfurik.

Persamaan peringkat III untuk proses ini ialah:

………………...…...……………………..........................................................................

Keadaan yang sesuai untuk tindak balas ialah:

suhu: …………….........................................................................…………………...…,

tekanan : ………….....................................................................………………………..

dan mangkin : …….…………….................................................................……..……..

C TEORI PERLANGGARAN

13

[ Suhu dalam peti sejuk adalah ……………………Suhu yang lebih rendah menyebabkan

bakteria kurang ………………………....... Sedikit ……………………....... dilepaskan oleh

bakteria. Kadar makanan menjadi rosak adalah …………………………. ] //

[ Suhu kabinet dapur adalah ………………….........……. Suhu yang tinggi menyebabkan

baketria menjadi ………………......……reaktif. ……………………..........…… toksik yang

dilepaskan oleh bakteria. Kadar makanan menjadi rosak adalah........................................

……………………………….]Satu kilogram daging yang dipotong kepingan besar mengambil masa yang lama untuk dimasak berbanding satu kilogram daging yang dipotong kepingan kecil.Terangkan pernyataan di atas berdasarkan saiz zarah-zarah. [2 markah]


Hasil pembelajaran : Pada akhir pembelajaran murid dapat :

Menghubungkaitkan tindak balas dengan tenaga yang dihasilkan daripada pergerakan dan perlanggaran berkesan

Menerangkan tenaga pengaktifan. Melakar dan menerangkan gambar rajah profil tenaga. Menghubungkaitkan frekuensi perlanggaran berkesan dengan kadar tindak balas Menghubungkaitkan frekuensi perlanggaran berkesan dengan faktor-faktor yang

mempengaruhi kadar tindak balas. Menerangkan bagaimana faktor tertentu mempengaruhi perlanggaran zarah-zarah dalam

sesuatu kadar tindak balas.

Aktiviti 10 : Memahami Teori Perlanggaran Berkesan.

1. Apakah teori perlanggaran ?

Teori yang boleh digunakan untuk menerangkan sesuatu tindak balas kimia dari segi:-

(i) ………………………………………………………………………………………………......

(ii) ……………………………………………………………………………….…………………

(iii) ………………………………………………………………………………………………….

2. Teori perlanggaran menyatakan:

(i) Tindak balas kimia terjadi apabila bahan zarah-zarah …………………….. antara satu

sama lain.

(ii) Tidak semua perlanggaran menghasilkan pembentukan ……………….…………………

(iii) Perlanggaran zarah dikatakan ...................................apabila zarah bahan tindak balas

mempunyai tenaga yang mencukupi untuk mengatasi ……………………….. tindak

balas apabila ia berlanggar pada orientasi yang betul.

3. Apakah tenaga pengaktifan ?

Tenaga ……………………………… di mana perlanggaran antara zarah-zarah bahan

tindak balas yang boleh membentuk hasil tindak balas kimia atau tenaga.........................

yang diperlukan untuk memulakan sesuatu tindak balas kimia.

14


4. Gambar rajah profil tenaga

Dalam gambar rajah profil tenaga, tenaga pengaktifan ialah perbezaan tenaga antara aras

tenaga bahan tindak balas dengan tenaga di bahagian ....……………….... lengkung graf

bagi sesuatu tindak balas.

Aktiviti 11

Dalam rajah di bawah, tentukan (i) tenaga pengaktifan tanpa mangkin:.................................................................................

(ii) tenaga pengaktifan dengan kehadiran mangkin:..............................................................

15

Tenaga

Tenaga pengaktifanBahan

Tenaga pengaktifan

Tenaga

Hasil

Hasil Bahan

Tindak balas Eksotermik Tindak balas Endotermik

Tenaga

Bahan

Hasil


Aktiviti 12: Teori perlanggaran dan faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas.

(i) Kesan jumlah luas permukaan

Apabila saiz pepejal bahan tindak balas

dipecahkan kepada cebisan yang lebih kecil

, _____________________ yang terdedah

kepada perlanggaran antara zarah-zarah

bahan tindak balas_____________. Maka,

frekuensi perlanggaran antara zarah-zarah

pada permukaan pepejal bahan semasa

tindak balas _______________. Keadaan

ini akan _________________ frekuensi

perlanggaran berkesan, maka kadar tindak

balas _____________ .

(ii) Kesan mangkin

Kehadiran mangkin dalam tindak balas

kimia menyebabkan tindak balas melalui

satu __________________di mana tenaga

pengaktifan adalah ______________

seperti yang ditunjukkan dalam rajah aras

tenaga. Maka, perlanggaran zarah-zarah

bahan tindak balas mampu mencapai

tenaga pengaktifan yang lebih rendah . Ini

bermakna frekuensi perlanggaran berkesan

__________________dan oleh itu, kadar

tindak balas _______________ .

(iii) Kesan Suhu

Pada suhu yang tinggi, zarah-zarah bahan

tindak balas lebih ______________

dan bergerak dengan_______________

Tenaga______________ zarah-zarah

bahan tindak balas_________________

16

Bahan

suhu tinggi

jumlah Luas permukaan kecil

Ea = tenaga pengaktifan tanpa mangkinEc = tenaga pengaktifan dengan mangkin

Tenaga

Laluan tindak balas

Hasil


Perlanggaran antara zarah-zarah bahan

tindak balas berlaku dengan lebih kerap.

Maka, frekuensi perlanggaran

____________bertambah dan lebih banyak

zarah bahan tindak balas mempunyai

tenaga yang cukup untuk mencapai tenaga

______________.

(iv) Kesan kepekatan dan tekananPeningkatan kepekatan larutan suatu bahan

atau tekanan gas bahan akan

__________________ kadar tindak balas.

Kenapa? Bila kepekatan larutan bertambah,

_________________ zarah per unit isipadu

bahan akan _______________. Dengan

bilangan zarah per unit isipadu yang banyak

dalam larutan, frekuensi perlanggaran

antara zarah-zarah bertindak balas

__________________. Maka, frekuensi

perlanggaran berkesan ________________

dan seterusnya, kadar tindak balas

___________________.

Gunakan perkataan-perkataan di bawah untuk mengisi tempat-tempat kosong di atas.

jumlah luas permukaan mempertingkatkan sejuk panas rendah

tinggi berkurang saiz lebih kecil bertambah jumlah luas permukaan besar

minimum/lebih rendah lintasan alternatif perlahan pengaktifan kinetik bilangan

bergerak meningkat lebih tinggi

17

Cepat


Aktiviti 13 1. Sekumpulan pelajar telah menjalankan tiga eksperimen untuk mengkaji faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas. Jadual di bawah menunjukkan maklumat tentang bahan tindak balas dan suhu yang digunakan dalam setiap eksperimen.

Eksperimen Bahan tindak balas Suhu / oCA Pita magnesium berlebihan dan 25 cm3 0.5 mol dm-3

asid hidroklorik.25.0

B Pita magnesium berlebihan dan 25 cm3 0.5 mol dm-3 asid hidroklorik.

35.0

C Serbuk magnesium berlebihan dan 25 cm3 0.5 mol dm-3 asid hidroklorik.

35.0

Lakarkan graf bagi semua eksperimen A,B dan C di dalam paksi yang sama. [4 m]

2. Pelajar menjalankan tiga eksperimen untuk mengkaji kesan faktor-faktor yang mempengaruhi kadar tindak balas. Jadual di bawah menunjukkan keputusan eksperimen yang telah dijalankan.

Eksperimen I II IIISusunan radas

Suhu / oC 30.0 40.0 40.0Masa yang di ambil untuk kesemua magnesium larut / s

50.0 20.0 15.0

Lakarkan graf isipadu gas hidrogen melawan masa untuk eksperimen I, II dan III di atas paksi yang sama.

18

0.2 g pita magnesium

Asid hidroklorik berlebihan

Asid hidroklorik berlebihan + larutan kuprum(II) sulfat


Aktiviti 14

1 Jadual di bawah menunjukkan isipadu gas hidrogen yang terbebas apabila 50.00 cm3 asid sulfurik bertindak balas dengan 5.0 g ketulan zink.

Masa / s 0 30 60 90 120 150 180 210Isipadu gas hidrogen yang terbebas/cm3

0.00 80.00 125.00 165.00 190.00 210.00 210.00 210.00

(a) Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas di antara zink dan asid sulfurik.

……………………………………………………………………………………………................. [2 markah]

(b) Hitungkan kadar tindak balas purata bagi tindak balas keseluruhan dalam eksperimen ini.

[1 markah](c) (i) Lukiskan graf isipadu gas hidrogen yang terbebas melawan masa.

[4 markah]

(ii) Daripada graf, hitungkan kadar tindak balas pada saat ke-80th .

[2 markah]

(d) Selain daripada mengukur isipadu gas hidrogen yang terbebas, nyatakan kaedah lain yang boleh digunakan untuk menghitung kadar tindak balas dalam eksperimen ini.

……………………………………………………………………………………………... [ 1 markah]

19


2.

Eksperimen Bahan tindak balas Suhu / ˚CI Ketulan kalsium karbonat berlebihan dan 30 cm3 0.5 mol

dm-3 asid hidroklorik30

II Ketulan kalsium karbonat secara lebihan dan 30 cm3 0.5 mo ldm-3 asid hidroklorik

40

III Serbuk kalsium karbonat secara lebihan dan 30 cm3 0.5 mol dm-3 asid hidroklorik

40

Berdasarkan kepada jadual dan graf di atas, bandingkan kadar tindak balas antara :(i) Eksperimen I and Eksperimen II(ii) Eksperimen II and Eksperimen III

Eksperimen I and Eksperimen II

Kadar tindak balas dalam eksperimen II adalah …………………………… berbanding

eksperimen I. Suhu eksperimen II adalah ………………………. Semakin tinggi suhu,

……………………… tenaga kinetik zarah-zarah. ………………………………… antara ion

hidrogen , H+ dan kalsium karbonat berlaku. Frekuensi perlanggaran …………………….

Frekuensi perlanggaran ……………………………… turut meningkat. Maka, kadar tindak

balas ……………………………….

Eksperimen II and Eksperimen III

Kadar tindak balas dalam eksperimen III adalah …………………………… berbanding

dengan eksperimen II. Jumlah luas permukaan bahan tindak balas dalam eksperimen III

adalah …………………………………………..

…………………………………antara ion hidrogen, H+ and kalsium karbonat berlaku.

Frekuensi perlanggaran ……………………………. Frekuensi perlanggaran

……………………………… turut meningkat. Maka , kadar tindak balas ………….........………

20

Isipadu gas yang terkumpul / cm3

Masa / saat

2 kadar tindak balas

Education