tamadun

KonsepPeradabandanTamadun

PengertianTamadun

Berasal dari perkataan bahasa Arab maddana yangbererti membangunkan atau memajukan. Dalam bahasa Inggeris disebutsebagaicivilization.

Perkataan tamadun juga boleh dikatakan berpuncadari perkataan madana yang bererti membina, mendirikan b a n d a r, m e n a i k k a n t a r a f k e t a h a p b e r a d a b ,menghalus budi pekerti, menimbulkan sifat keinsanan sejati sertamenjauhi sifat kebinatangan dan telah mencapai tahapkehalusan budipekertisertakebudayaanyangluhur.


PengertianTamadunIslam

Tamadun I s l am d a p a t d i d e f i n i s i k a n s e b a ga ipencapaian umat Islam dalam bidang kerohanian, dankebendaanyangberpusat dikotadalambentukskrip,senibina,sainsdan teknologi, undangundang, politik, ekonomi, pendidikan dansebagainya yangbersumberkanalQurandanalSunnah.

Ta m a d u n I s l a m b e r k e m b a n g s e i r i n g d e n g a npenurunan wahyu yang berteraskan kepada ajaran Tauhid danberpaksikan kepadaAqidah,SyariahdanAkhlak.

IbnKhaldunmenyatakanmaksudistilahbagitamadundenganmenggunakanperkataanUmranbagimenggambarkansifatsertaperkembanganmasyarakat.

IbnKhaldunjugamenggunakanistilahHadarahbagimenggambarkanistilahmenetapyangberlawananmaksudnyadenganistilahBadw.

ManakalaFaridWajdidanMuhammadAbduhmenggunakanistilahMadaniyyatbagimenggambarkanmaksudketamadunan.

CiriciriAsasSebuahTamadun1. wujudpenempatanmasyarakatdisesebuahkawasanataudi

beberapabuahkawasanyangdisatukanuntukmembentukbandar.

2. Wujudpeningkatankualitikehidupankearahyanglebihpositifdansempurna.

3. Wujudsistemorganisasidaninstitusisosialyangbaikdansistematik.

4. Wujudbahasaserumpundansistemtulisantersendiri.5. Wujudsistemundangundangdansisitemmoralberwibawa

bagimengaturperjalananhidupmasyarakat.

SumberTamadun1. AgamacontohnyabagiTamadunIslam&Jepun2. Ilmupengetahuanperkembanganilmudalam

tamaduntamadunlainyangawalsepertidalamTamadunYunani,Greek,Parsidll.

3. Tinggalanartifak4. TamadunlainyangterhampirTamadunMelayu

jugabersumberkanTamadunHindu,China&Jawa.TamadunIslamjugagiatmenterjemahkankaryakaryasaintifikdariTamadunlainkedalambahasaArab.


AsasasasPembinaanTamadunIslam

1.Aqidah 2.Ibadah/Syariah

3.Akhlak

4.Ilmu

5.Konsepsejarah


SifatsifatTamadunIslam

1.Kesejagatan(universal) 2.Keterbukaan

3.Sepanjangmasa

4.Toleransi

5.Kesatuandalamkepelbagaian


CiriciriTamadunIslam

1.Rabbani 2.Syumul

3.Umum

4.Idealdanrealistik


SumberTamadunIslam

1.alQuran 2.alSunnah

TAMADUNISLAMDANTAMADUNBARAT

Islam muncul di Semenanjung Arab pada kurun ke-7 masihi apabila Nabi Muhammad s.a.w. mendapat wahyu daripada Allah s.w.t.

Selepas wafatnya Rasullullah s.a.w. kerajaan Islam berkembang sejauh Lautan Atlantik di Barat dan Asia Tengah di Timur.

Lama-kelamaan umat Islam berpecah dan terdapat banyak kerajaan-kerajaan Islam lain yang muncul.

Walau bagaimanapun, kemunculan kerajaan-kerajaan Islam seperti kerajaan Umaiyyah, kerajaan Abbasiyyah, kerajaan Seljuk Turki Seljuk, kerajaan Uthmaniyyah Turki Uthmaniyyah, Empayar Moghul India, dan Kesultanan Melaka telah menjadi antara empayar yang terkuat dan terbesar di dunia.

PetaSemenanjungArabSelepaskewafatanRasulullah

Tempat pembelajaran ilmu yang hebat telah mewujudkan satu Tamadun Islam yang agung. Banyak ahli-ahli sains, ahli-ahli falsafah dan sebagainya muncul dari negeri-negeri Islam terutamanya pada Zaman Keemasan Islam.

Pada kurun ke-18 dan ke-19 masihi, banyak kawasan-kawasan Islam jatuh ke tangan penjajah Eropah. Selepas Perang Dunia I, Empayar Turki Uthmaniyyah iaitu empayar Islam terakhir tumbang menyembah bumi.

Kehebatan tamadun Islam telah mengubah arah kegelapan tamadun barat menjadi sebuah tamadun yang hebat hingga ke hari ini.

Kajian demi kajian dibuat terhadap tamadun Islam telah melahirkan banyak ahli fikir eropah.

Secara kasar tamadun Islam lebih mementingkan akhlak keperibadian mulia setiap insan tanpa membezakan setiap bangsa.

Namun tamadun barat lebih mementingkan kepada keuntungan atau lebih tepat materialistik (kebendaan) walaupun soal ahklak insan terbiar.

Definisi SebuahtamadunyangdiasaskankepadaFahamSekular (sekularisme)dokrinbahawamoralbersandarkansematamata kepadakepentinganmanusiadiduniadanmenafikansamasekali

pertimbangankepercayaankepadatuhanatauhariakhirat(OxfordEnglishDictionary)sertakepercayaanbahawaagamatidakpatutdilibatkandalamaktivitiaktivitisosialdanpolitikdalamsesebuahnegara.(CambridgeinternationalDictionaryOfEnglish).

Istilahsecularberasaldaribahasalatin,saeculumbermaksudtempatdisini,masamasakini(kedisinikinian).Yanghakiki,benardanmutlakhanyalahduniainisahaja.Denganertikatalain,pemikirandankeinginannafsumanusiamenjadisumberdanrujukanutamadalampembangunandanpembinaantamadunmereka.

KONSEPTAMADUNBARAT

Sejarahperkembangandanfalsafahtamadunbarat

1. Sumber utama pemikiran tamadun barat ialah tamadun greek yunani yangmementingkanlogikakaldankepercayaankepadaapayangmampudicapaiolehpancaindera.

TokohutamaSocrates,platodanAristotle.Dalamsatudialog,Aristotlepernahberkata;padahakikatnyanilai moral danspiritual yangmutlak tidak ada. Oleh itu, manusiahendaklah berseronok semasa hidup di dunia ini. Hanya itu satusatunya matlamathidup manusia, memenuhi, keseronokan, pancaindera dan syahwatkebinatangannya.(fahamhedonism).

2. Ini diikuti dengan tamadun Romawi di mana kehidupan hanya berpaksikankebendaansemata. Zaman ini telahmemberikansumbanganyangpentingdarisegiundangundang.

3. PadazamanKristianbarat,gerejadandunia(politik)mulaterpisah.Pihakgerejayangmempunyaiautoritibertindakmenghukumparailmuandansaintissehinggamenyebabkanbaratmengalamizamangelapselamakirakira1000tahun.Ketikainilahtamadunislammulabersinarditimur.

4. Kemunculantamadunbaratbermuladengankebangkitanmasyarakateropahyangtidak senang dengan pemerintahan golongan gereja katolik yang terlalumengongkong,menindas dan menzalimi rakyat yang inginkan perubahan dalamNegara.

5. Pengalirantamadunislamkeeropahsejakabadke912telahberjayamembukapemikiranmasyarakatbaratyangdatangkepulausilicyyangterletakantaraselatanitali denganbenuaAfrikauntukmenimbailmupengetahuanyangdipeloporiolehilmuanislam.

6. Kemunculan tamadun barat bermula dengan kebangkitan masyarakateropahyangtidaksenangdenganpemerintahangolongangerejakatolikyangterlalumengongkong,menindasdanmenzalimirakyatyanginginkanperubahandalamNegara.

7. Pengalirantamadunislamkeeropahsejakabadke912telahberjayamembukapemikiranmasyarakatbaratyangdatangkepulausilicyyangterletakantaraselatanitali denganbenuaAfrikauntukmenimbailmupengetahuanyangdipeloporiolehilmuanislam.

8. Akhirnyatimbulkesedaranyangmembawakepadatercetusnyazamanperalihan(renaisance)menyebabkanpemikiranmasyarakatbaratterbukaluasdanmenimbulkanpermusuhanterhadapgerejayangberakhirdengankejatuhangolongangereja.Munculmazhabbarudalamagamakristianiaituprogestant.Parasaintisdanparapemimpinrevolusimunculdengansloganbaru;

giveittoceaserwhatitisandgiveittiGodwhateverythingsbelongstogod.

Penafianhakgerejadalamsistempemerintahanbermulaapabilagerejadiketepikandandianggapsebagaihakperibadi,bukanlagisebagaihakmasyarakatdanNegara.

Zamanpencerahan(enlightment),bermuladenganrevolusiperindustrianperancisyangmembangkitkanpemikiranbaratuntukmajudalambidangsainsdanteknologi,sehinggamendewakansainsmodenbaratyangberjayamenguasaitimurapabilasedikitdemisedikitwilayahislamditaklukidanberakhirdengankejatuhankhilafahUthmaniahdiTurkipadatahun1924m.

1.Berpijakkepadafahamanpemikiranfalsafahsebagaialternatifkepadaagama.1.Sekularisme;suatufahamfalsafahyangmemisahkanpemikiran

dan kegiatan hidup beragama dalam seluruh kegiatan hidupbermasyarakat dan bernegara. Merupakan fahaman indukkepadaseluruhfahamanmoden. Terdapat pelbagai fahamanyanghakikatnyaberpaksikanfahamansekularsepertiberikut:

2.Modenisme; mengajak masyarakat meninggalkan segala amalantradisional ke arah hidup secara moden. Lantaran itu, agama jugamestidiubahsupayaselaridenganpemikiranmoden.

3.Rasionalisme;mengajakmasyarakatberfikirsecaralogikdanmenolaksegalayangbertentangandenganlogikakal.Lantaranitu,kepercayaankepadakuasaghaib,alamakhirat,syurga,nerakadansebagainyaperluditolak.

Fahamanyangmendasaritamadunbarat

3. Liberalism; mengajak masyarakat berfikir secara liberalbersikapterbukamenerimaapasahajapemikirandanbudayatanpakawalanperaturanagamadanadattradisi.

4. Kapitalisme; memberi kebebasan sepenuhnya untuk mengautkeuntungan dan faedah untuk peribadi tanpa mengambilkirakepentinganmasyarakat.

5. Pragmatism; mementingkan kehendak majoriti dalam masyarakatwalaupunsalahdanmemberkesankepadaakidahdanakhlakumat.

6. Kolonialisme;penjajahanyangbukansahajamenjajahaspekfizikaldan materialnya tetapi termasuk pemikiran dan adat tradisimasyarakat sehingga yang terjajah sukar untuk bangkit sebagaibangsa merdeka dan berdaulat kerana perasaan dan pemikiranmerekasentiasaterkongkongdanterjajah.

8. Materialism;mementingkankekayaandansegalayangbersifat fizikdan menolak aspek spiritual yang dianggap sebagai penghalangtamadun.Kuasaghaibdandosapahaladiketepikanolehfahamanini.

9. Selain itu, terdapat banyak lagi fahaman yang lahir dari fahamsekular sepertihedonism (hidup hanya untuk berseronok) dansebagainya

PERBEZAANUTAMADIANTARATAMADUNISLAMDENGANTAMADUNBARAT

ASPEK TAMADUNISLAM TAMADUNBARAT

PUNCA Allahswt Akal

TAKRIF Jasmani+Rohani Akal(fikirdunia)+Jasmani

SUMBER AlQuran&AsSunnah Alamfizikaldanpengalamanmanusia

FOKUS Ilmu+akhlak Kebendaan

AKTIVITI Kawalanakhlak Logikdannafsu

TUMPUAN Duniawiukhrawi Duniawisahaja

MATLAMAT KeredhaanAllah,kebahagiaanduniadanakhirat

Kepuasandirisematamata

TamadunIslam TamadunBarat KedudukanAgamaIslammenjadicarahidupyangmencakupikeseluruhankehidupanmanusia,samadakeduniaanataukeagamaan.PembaharuandalamIslamadalahmengikutagamabukanagamamengikutpembaharuan.Walaupunbegituiatetapflexibledantidakrigid.

KedudukanAgama

Agamaadalahsebahagiandaripadakebudayaan.Kebudayaansentiasamengalamiperubahandanakhirnyaagamajugadicorakolehperubahan.

KonsepKesepaduanDanPengawalanTerdapatkonsepkesepaduandanpengawalandalamIslam.Segalabentukpembangunankebendaanberkaitrapatdengankerohanian.Segalaurusantidakterlepasdaripadamengikutprinsipprinsipakidah,syariahdanakhlak.

KonsepKesepaduanDanPengawalanTamadunBaratmelihatperkaraperkarakeduniaanhanyauntukkehidupanduniasematamata.Segalaurusantidakadakaitandenganagama.Terikatdenganundangundangtetapipengwalannyaterlalulonggar.Bentukpengawalantidakdidasarkankepadaimanyangkukuh.

KonsepKemajuanIslamjugamenganbilkiraaspekkemajuandanperubahantetapaidenganmenegaskanbagaimanacaraiadicapaidanapakahmatlamatnya.Islammenolakkonsepmatlamatmenghalalkancara.

KonsepKemajuanKamajuanberdasarkankeuntungansematamata.Berpegangdengankonsepmatlamatmenghalalkancara.

PenekananSudutKemajuanIslammenekankankeduaduaaspekkerohaniandankebendaan.KemajuandalamIslambersifatlengkap.PembangunandankemajuandalamIslamadalahalatuntukmencapaikesempurnaanzaman.FokusutamapembangunandalamIslamadalahmanusiaitusendiri.

PenekananSudutKemajuanMenitikberatkanaspekkebendaandenganmengenepikanaspekkerohanian.Merekamenghadapikrisisnilaiyangterukakibatmengabaikanaspekkemajuandarisudutkerohanianatauspiritual.

PERBEZAANTAMADUNISLAMDANTAMADUNBARAT

PERTENTANGANDIANTARASEKULARDENGANISLAM

Tamadunislamberasaskanakidah,syariahdanakhlaksedangkanasastamadunbaratadalahmaterialism.Contonyadendahukumanberdasarkanbenda,kuasatuhantidakada,malahkuasafiziklebihmendominasi.

Sumberasasidanmutlakpemikirantamadunislamialahwahyusedangkantamadunbaratadalahpemikiranmanusiasematamata.Sekularismemenolakunsurghaibsepertituhan,roh,akhirat,syurganeraka,mengiktirafhanyaunsurfizikaldankeduniaan,memisahdanmeminggirkanagamadalamsemuabidangkehidupansepertipolitik,sosialdanekonomi,menolaknilainilaikudus,tetapdanmurnisebaliknyaberpegangdengannilainilaiprofandannisbi.

Tamadunbaratmenolaksegalayangbersifattradisionaltermasukkehidupanberagamayangdianggapsebagaipenghalangkemajuansedangkantamadunislamberpegangkepadaagamasebagaiaddin/carahidupyangsyumul.

TamadunislamtegakatasdasartakwadankeredhaanAllahsedangkantamadunbarattegakatasdasarkeinginannafsudanmatlamathiduphanyakeduniaandankeseronokan.Contoh,mengharuskanpembunuhanuntukmencapaimatlamatnafsu,serangankeatasNegaraAfghanistan,IraqdanLubnan.

TamadunislambermatlamatkankeampunandankeredhaanAllah, kebahagiaanduniadanakhirat,sedangkantamadunbaratbermatlamatkan

kepuasansegelintirmanusiadankeseronokanhidupduniasematamata.Contoh,NegarabaratyangmempunyaikuasavetotidakmengendahkankehendakPBB,negaramembangundannegaramiskin.

KeunikandanKeistimewaanTamadunIslam

Kegemilangan Tamadun Islam amat berkait rapat dengan asas-asas pembinaannya. Tamadun Islam mempunyai beberapa ciri perbezaan berbanding dengan tamadun yang lain.

Ciri-ciri Keunikan dan Keistimewaan Islam

1.Agama melahirkan tamadun Berbanding dengan tamadun lain, tamadun Islam adalah lahir dari sebuah agama. Oleh itu, semua prinsip pembinaan tamadun ini adalah diadaptasikan daripada ajaran Islam. Berteraskan kepada konsep iman, maka pembinaan tamadun ini mengambil kira konsep mentauhidkan Allah dalam semua perkara.

KEISTIMEWAAN TAMADUN ISLAM



2.Peradaban P e r a d a b a n t a m a d u n I s l a m b e r m u l a d e n g a n pembentukan individu Muslim yang menjalani kehidupan ini dengan penuh penghayatan terhadap ajaran Islam. Menerusi pembentukan individu Muslim yang soleh ini akan dapat melahirkan sebuah institusi kekeluargaan yang juga soleh. Penerusan dalam pembinaan institusi kekelurgaan yang baik akan dapat menghasilkan sebuah masyarakat yang juga baik dan seterusnya membawa kesejahteraan kepada sesebuah negara.



3.Perkembangan Tamadun Is lam merupakan satu-satunya tamadun yang masih terus berkembang dari awal kemunculannya hinggalah kini. Perkembangannya adalah berkait rapat dengan konsep kesejagatan yang ada padanya. Tuntasnya perkembangan tamadun Islam adalah berkait rapat dengan perkembangan pengaruh agama Islam itu sendiri. Ianya dapat merubah kehidupan manusia setempat kepada tahap kehidupan yang lebih bermakna dan bermanafaat.



4.Konsep al-Ummah Konsep in i adalah mani festas i dar i kesejagatan agama Islam. Konsep al-Ummah meletakkan semua orang Islam adalah bersaudara tanpa mengira latar belakang bangsa, budaya, bahasa mahupun warna kulit. Konsep al-Ummah ini merupakan satu kekuatan dalam menjana tamadun Islam yang gemilang.



5.Asas Pengetahuan Tamadun Islam berkait rapat dengan kepentingan konsep ilmu dan proses pembudayaan ilmu. Ini jelas terbukti melalui penurunan wahyu pertama yang mendorong manusia kearah pencapaian dan penguasaan ilmu. Pembinaan institusi pendidikan dan aktiviti pembudayaan serta penyebaran ilmu menjadi agenda pengisian yang utama dalam setiap misi perluasan dan perkembangan pengaruh Islam.

FaktorKejayaandanKemerosotanTamadunIslam

Faktor Kejayaan Tamadun Islam

1. Faktor kehebatan Islam 2. Kemajuan Ilmu pengetahuan 3. Keutuhan sistem ekonomi Islam 4. Faktor politik

FaktorKejayaandanKemerosotanTamadunIslam

Faktor Kemerosotan Tamadun Islam

1. Fahaman Asabiyah 2. Krisis akhlak pemimpin 3. Peranan ulamak dipinggirkan 4. Serangan tentera salib

SumbanganTamadunIslam1. FalsafahsainsdanteknologiIslamIatidakbolehlaridarialQurandan

mempunyaihubunganyangrapatdengankonsepdasardalamIslam.Iatidakbolehterpesongdaripadakonseptauhid.FalsafahsainsdanteknologiIslamjugadiasaskankepadaepistemologi.Inibermaknaiatidakbolehmeninggalkanpengkajiantentangasasasaskefarduan,natijahdanpersoalanberkaitandengansumber2ilmudansifat2ilmu.

2. EvolusisainsdansumbangankepadatamadunmanusiaperkembangansainsIslamberlakudalambeberapaperingkat.PadaperingkatawalialebihbercorakpenterjemahankaryakaryasaintifikdaritamadunlainsepertiGreek,IndiadanjugaParsi.

AntarapenterjemahterkemukaialahHunaynbinIshaqdanThabitbinQurrah.Keluarga

tamadun

Documents