sejarah tanah rizab melayu

8/13/2019 Sejarah Tanah Rizab Melayu

1/8


2/8

Namun, tumpuan terhadap industri perlombongan bijih timah telah mula mendapat perhatian

pihak Kolonial Inggeris dimana kawasan lombong bijih timah telah mula dibuka di sekitar

Larut, Kuala Lumpur dan Lembah Kinta. Menurut sejarah, bijih timah telah ditemui oleh

Dato Long Jaafar pada tahun 1848 di Lembah Larut yang mana ia telah menyaksikan ramai

pelombongpelombong bijih yang terdiri dari kaum Cina telah berhijrah dan mengerjakan

lombonglombong bijih timah. British telah mula campurtangan dalam hal ehwal dalaman

negeri Perak dan akhirnya termeterai Perjanjian Pangkor pada tahun 1874 yang mana Sultan

Abdullah telah diminta untuk menerima Residen British. Bermula dari saat itu, Perak telah

menjadi Protectorate State oleh Kerajaan Inggeris. Kemudian diikuti Selangor melalui

Perang Klang 1, 2 dan 3 dan menyaksikan British mula mencampuri urusan dalaman Selangor

sehingga membawa kepada penerimaan Residen British oleh Sultan Selangor pada tahun

1877.

Sektor pertanian komersil mula diperkenalkan oleh British pada tahun 1877 apabila tanaman

getah telah mula ditanam di Kuala Kangsar oleh Sir HN Ridley. Ladangladang getah mula

dibuka di Tanah Melayu oleh syarikatsyarikat perladangan Inggeris seperti Guthrie dan

Sime Darby (kemudiannya menjadi Syarikat Malaysia pada tahun 1981). Tenaga kerja bagi

ladangladang getah telah dibawa khusus dari India melalui Sistem Kangany dan Kontrak

yang dikendalikan oleh Kerajaan Inggeris. Pada masa yang sama, India merupakan tanah

jajahan British.

Tanaman kelapa sawit telah diperkenalkan oleh Penjajah British pada tahun 1917 yang mana

Rantau Panjang, Selangor telah dijadikan kawasan perladangan pertama bagi penghasilan

tanaman kelapa sawit. Buruhburuh dari India telah dibawa masuk bagi mengerjakan

tanaman kelapa sawit yang menjadi komoditi ekonomi utama Kerajaan British di Malaya.

Oleh kerana permintaan terhadap tanahtanah bagi tujuan perlombongan dan tanaman

komersil telah menggalakkan masyarakat Melayu di Tanah Melayu untuk membuka tanah

tanah hutan dan kemudiannya dijual kepada saudagarsaudagar lombong dan syarikat

syarikat perladangan Barat. Berdasarkan kepada scenario berkenaan, pihak British telah

melihat sekiranya aktiviti masih berterusan, maka masyarakat Melayu tidak akan mempunyai

tanah dan akhirnya terpaksa merempat di tanahair sendiri. Oleh itu, atas inisiatif Badan

Perundangan Kolonial British, maka Enakmen Rizab Melayu 1913 telah diwartakan bagi

tujuan melindungi kepentingan Melayu sebagai anak watan di Tanah Melayu.

Meskipun Kerajaan Inggeris memperkenalkan dan mewartakan Tanah Rizab Melayu bagi

tujuan melindungi kepentingan Melayu, tanahtanah yang dirizabkan tersebut tidak semua

sesuai untuk tujuan pertanian tradisi bagi masyarakat Melayu.


3/8

3.0 Sikap Pemilik Tanah oleh Melayu semasa era penjajahan British

Sekitar tahuntahun 1900 hingga 1930, sektor ekonomi di Tanah Melayu berada dalam

kemuncak yang mana banyak sektorsektor ekonomi telah diperkenalkan oleh British bagi

kepentingan industri perkilangannya di Britain. Oleh yang demikian, permintaan tanah

tanah mempunyai hasil bumi yang tinggi serta subur telah menjadi perhatian utama oleh

saudagarsaudagar lombong dan syarikatsyarikat perladangan Eropah.

Masyarakat Melayu pada ketika itu lebih bersifat material sematamata dan sanggup

membuka tanahtanah baru untuk dijual kepada golongan pendatang bagi kepentingan

ekonomi mereka. Kawasankawasan tanah yang telah dibuka telah menjadi sebuah kawasan

perbandaran dan petempatan yang moden hasil daripada kemajuan sektor pertanian dan

perlombongan berkenaan. Golongan pendatang juga menawarkan harga yang tinggi kepada

masyarakat Melayu yang memiliki tanah bagi tujuan kemajuan ekonomi zaman kolonial.

Akibatnya banyak kawasankawasan hutan telah dibuka dan dijual. Boleh dikatakan pada

masa lalu, masyarakat Melayu mempunyai banyak tanah, namun keadaan tersebut mula

berubah apabila banyak tanahtanah milik masyarakat Melayu telah jatuh ke tangan Bukan

Melayu.

Akhirnya, kawasan petempatan Melayu yang dahulunya terletak di dalam kawasan Bandar

telah berubah ke kawasan pendalaman yang tidak mempunyai kelengkapan yang serba

lengkap dan daif. Ekonomi masyarakat Melayu hanyalah berdasarkan aktiviti ekonomi tradisi.

Ini adalah kerana kawasankawasan petempatan komersil yang dahulunya milik Melayu

telah jatuh ke tangan pendatang.

4.0 Jenis Kegunaan Tanah bagi Tanah Rizab Melayu

Tanahtanah yang telah diwartakan sebagai Tanah Rizab Melayu telah dikhususkan

kegunaannya seperti berikut :-

a) Tanaman Padi : tanaman ini merupakan sumber makanan utama bagi masyarakat Melayu

sejak dari zaman dahulu. Tujuan British mengekalkan kegunaan tanah tersebut bagi maksud

tanaman padi adalah untuk menjamin pengeluaran beras bagi kegunaan masyarakat Melayu

dan pendatang Asia yang lain. Namun aktiviti pertanian padi dijalankan secara kecilkecilan

dan tidak dibuat dalam bentuk perladangan sebagaimana yang diamalkan di ladangladang

getah dan kelapa sawit.


4/8

b) Tanaman BuahBuahan : dikhususkan untuk tanaman buahbuahan tempatan seperti

durian, rambutan, manggis dan sebagainya sebagai sumber ekonomi utama bagi masyarakat

Melayu. Ini adalah kerana, hasil tanaman ini akan dijual kepada pembeli melalui pasarpasar

yang disediakan secara khusus.

c) Kampong : Kegunaan ini adalah merujuk sebagai sebuah petempatan tradisi bagi

masyarakat Melayu yang terletak di kawasan pendalaman. Petempatan ini akan mengekalkan

nilai tradisi Melayu bagi memberi peluang mengamalkan adat dan amalan keagamaan mereka

secara bebas. Selain itu juga, British ingin terus mengekalkan dasar Pecah dan Perintah dan

tidak menggalakkan masyarakat Melayu untuk berkomunikasi dan bergaul dengan kaum

kaum Cina dan India yang mungkin akan menyebabkan kekuasaan British di Tanah Melayu

tergugat.

5.0 Pihak yang mempunyai kepentingan dalam Tanah Rizab Melayu

Di dalam membincangkan kepentingan yang wujud di dalam pemilikan Tanah Rizab Melayu

di Malaysia, secara amnya, ia boleh dibahagikan kepada 2 bentuk iaitu secara langsung dan

tidak langsung. Pemilik tanah itu sendiri adalah merujuk kepada pihak yang mempunyai

kuasa pemilikan dan penentu terhadap Tanah Rizab Melayu. Manakala bentuk tidak langsung

adalah merujuk kepada pihakpihak yang telah diberi kuasa untuk merangka dan merancang

masa depan dan keperluan Tanah Rizab Melayu. Pihakpihak ini telah diberi amanah dalam

bentuk kuasa sama ada secara terus atau tidak terus untuk membuat, menggubal danmemansuhkan apaapa perkara berkaitan dengan Tanah Rizab Melayu termasuklah

perundangan yang telah dikuatkuasakan sejak 75 tahun tersebut. Pihakpihak yang

mempunyai peranan secara tidak langsung ialah Ketua Kampung, Penghulu Mukim, Pegawai

Daerah, AhliAhli Politik, Orang Besar Jajahan, Pihak Berkuasa Negeri, Kerajaan

Persekutuan, AhliAhli Dewan Rakyat dan Raja Dalam Majlis.

a) Pemilik Berdaftar

Pemilik berdaftar adalah merujuk kepada pemilik sama ada yang telah menerima

pemberimilikan tanah oleh pihak berkuasa negeri melalui peruntukkan dibawah Seksyen 42,

Akta Kanun Tanah Negara 1965 ataupun penerima milikan tanah melalui pemberian secara

pusaka atau penerima pindahmilik tanah. Pemilik Tanah dilindungi haknya sebagai pemilik

tanah dan pemilikannya adalah tidak boleh disangkal sebagaimana yang termaktub di dalam

Akta Kanun Tanah Negara 1965.

Selain itu, nama pemilik berdaftar adalah tertera di dalam sama ada muka surat ketiga

(penerima pemberimilikan tanah yang pertama) atau mukasurat ketiga adalah dijamin haknya.


5/8

Di dalam sistem pentadbiran tanah di Malaysia, terdapat 2 dokumen hakmilik yang

dikeluarkan oleh pihak berkuasa negeri iaitu Dokumen Hakmilik Daftar yang disimpan di

Pejabat Tanah atau Pejabat Pendaftar Hakmilik dan Dokumen Hakmilik Keluaran yang

disimpan oleh pemilik berdaftar.

Dalam konteks Tanah Rizab Melayu, biasanya pemilikpemilik berdaftar bagi tanahtanah

Rizab adalah terdiri dari orang perseorangan atau perbadananperbadanan Melayu

sebagaimana yang diperuntukkan dibawah EnakmenEnakmen Rizab Melayu. Pemilik

berdaftar mempunyai kebebasan terhadap penggunaan tanah yang dimilikinya yang diakui sah

dari segi undangundang. Akan tetapi kebebasan pemilik tanah tersebut adalah tertakluk

kepada syarat dan penggunaan tanah sebagaimana yang telah dinyatakan di dalam dokumen

hakmilik. Pemilikan tanah oleh pemilik berdaftar tersebut adalah juga dijamin dibawah Fasal

13 Perlembagaan Persekutuan yang memperuntukkan :-

Hak keatas Harta

a) Tiada seseorang pun yang dilucutkan hak ke atas hartanya sebagaimana yang

diperuntukkan di dalam undangundang,

b) Tiada suatu pun undangundang yang boleh mengambil tanah tersebut atau

menggunakannya secara paksaan melainkan dibayar dengan sejumlah pampasan yang

munasabah.

b) Ketua Kampung

Dalam konteks kampung tradisi di Malaysia, sesebuah petempatan tradisi Melayu di kawasan

pendalaman akan diketuai oleh seorang Ketua Kampung. Pemilihan Ketua Kampung boleh

dibuat sama ada melalui perlantikan secara langsung dari pihak berkuasa negeri atau melalui

proses pemilihan dari kalangan penduduk kampung tersebut. Tugas utama Ketua Kampungadalah untuk mengurus dan mentadbir pentadbiran dan keselamatan kampung, menjaga

kebajikan dan ketenteraman pendudukpenduduk kampung yang berada di dalam

pentadbirannya dan menyampaikan segala maklumat atau makluman yang disampaikan oleh

pentadbiran Mukim, Daerah dan Negeri.

Dalam konteks pentadbiran Ketua Kampung di Malaysia, Ketua Kampung biasanya

mempunyai hubungan yang baik dengan Penghulu Mukim, Pegawai Daerah, AhliAhli

Politik yang memenangi Pilihanraya Parlimen dan Dewan Undangan Negeri (DUN) danPihak Berkuasa Negeri. Oleh yang demikian, sedikit sebanyak ia akan boleh menyampaikan


6/8

kehendak dan keperluan kampung yang berada dibawah pentadbirannya bagi tujuan

pembangunan dan kemajuan dari aspek politik, ekonomi dan sosial.

c) Penghulu Mukim

Penghulu Mukim merupakan anggota Perkhidmatan Awam Negeri yang dilantik oleh

Suruhanjaya Perkhidmatan Negeri. Jawatan Penghulu Mukim dikenali sebagai jawatan

Penolong Pegawai Tadbir (Penghulu) (N27). Fungsi dan peranan Penghulu Mukim adalah

tertakluk kepada dasar perkhidmatan awam negeri yang sedang digunapakai dan bagi tujuan

pengurusan dan pentadbiran di dalam Mukimnya yang terdiri daripada kampungkampung

yang berada di dalam kawasan pentadbiran Mukim.

Penghulu Mukim mempunyai hubungan pentadbiran dan pengurusan dengan Pegawai Daerah

di Pejabat Daerah bagi sesebuah pentadbiran daerah mukim berkenaan. Penghulu Mukim juga

akan mempengerusikan mesyuarat dikalangan ketuaketua kampung yang berada di dalam

pentadbiran mukimnya bagi menyampaikan hasrat dan cadangan kemajuan dan pembangunan

daerah supaya ianya dapat disampaikan ke kawasankawasan yang berada di dalam

pentadbirannya.

d) Pegawai Daerah

Dalam konteks Negeri Perak, seseorang Pegawai Daerah yang dilantik bagi mengetuai

pentadbiran daerah adalah dari kalangan Pegawai Tadbir dan Diplomatik yang dilantik

melalui Suruhanjaya Perkhidmatan Awam Persekutuan. Peranan Pegawai Daerah adalah

untuk mengkoordinasikan perancangan dan cadangan kemajuan dan pembangunan daerah

melalui dasardasar yang telah diperkenalkan sama ada di peringkat Negeri atau

Persekutuan. Pegawai Daerah tidak mempunyai kuasa secara langsung di dalam memaju danmembangunkan sesebuah petempatan. Ini adalah kerana penglibatan dan peranan pihak

berkuasa tempatan di dalam menentukan perancangan dan pembangunan kawasan melalui

Pelan Struktur dan Pelan Tempatan yang telah diluluskan melalui Ahli Majlis Mesyuarat

Kerajaan Negeri yang merupakan Jentera Pentadbiran Utama Kerajaan Negeri.


7/8

e) AhliAhli Politik (merujuk kepada Ahli Parlimen dan Ahli Dewan Undangan Negeri)

Di dalam membincangkan peranan ahliahli politik di dalam merancang dan membangunkan

kawasankawasan kampung tradisi Melayu yang sebahagian besarnya terdiri dari tanahtanah Rizab Melayu, terdapat 2 jenis ahli politik iaitu Parti Pemerintah dan Parti

Pembangkang. Namun terdapat perbezaan antara Ahli Parlimen (AP) yang mewakili rakyat di

Dewan Rakyat di Persekutuan dan Ahli Dewan Undangan Negeri (ADUN) yang

kemungkinan sebagai wakil rakyat biasa di Dewan Undangan Negeri (DUN) atau ahli Exco

Kerajaan Negeri.

AP dan ADUN adalah terdiri daripada individuindividu yang dipilih oleh rakyat melalui

proses pilihanraya. Peranan utama AP dan ADUN adalah untuk membawa suara dan hasrat

rakyat ke Dewan Rakyat dan Dewan Undangan Negeri bagi diberi perhatian oleh Jentera

Pentadbiran Kerajaan Negeri dan Persekutuan. Biasanya ahliahli politik ini sangatberpengaruh dan mempunyai hubungan dengan pelbagai pihak bagi kepentingan kawasan

yang diwakilinya. Bagi AP dan ADUN yang mempunyai portfolio sama ada di peringkat

Negeri atau Persekutuan, mereka ini mempunyai peranan dan penglibatan di dalam merangka

sesuatu dasar atau rang undangundang bagi kepentingan politik, ekonomi dan sosial.

Walaubagaimanapun, persepsi dan pandangan berhubung dengan penyelesaian permasalahan

dan pembangunan bagi tanahtanah Rizab Melayu adalah berdasarkan kepada kepentingan

masyarakat Melayu itu sendiri, negeri, parti politik dan negara. Namun ia bergantung kepadakeikhlasan dan kejujuran AP dan ADUN di dalam mentadbir kawasan yang diwakilinya atau

semangat kebangsaannya di dalam membela bangsa Melayu.

f) Orang Besar Jajahan (OBJ)

Orang Besar Jajahan (OBJ) merupakan satu jawatan yang berbentuk feudal dan aristokrat

yang masih diamalkan di negeri Perak. Pada masa dahulu, OBJ merupakan pembesar

pembesar kerajaan yang dilantik oleh Sultan Perak yang mana jawatan ini adalah bersifat

warisan. Sebelum Britain menjajah Malaysia, fungsi dan peranan OBJ adalah hampir sama

dengan fungsi dan peranan Pegawai Daerah yang merupakan satu jawatan yang telah

diperkenalkan oleh British dan masih digunapakai sejak Sistem Persekutuan diperkenalkan

pada tahun 1897.

Fungsi dan peranan OBJ pada masa kini lebih bersifat untuk menjaga kepentingan Adat

Istiadat Melayu dan Agama Islam. Oleh kerana Tanah Rizab Melayu merupakan salah satu

keistimewaan orangorang Melayu dan menjadi tugas utama OBJ di peringkat Jajahan untuk


8/8

melindungi dan mempertahankan Tanah Rizab Melayu. Perisytiharan dan perlantikan kuasa

adalah diberi oleh Sultan.

sejarah tanah rizab melayu

Documents