sejarah tingkatan 4 (pengaruh islam di tanah melayu)

CIKGU NURSYUHADAH RAHWI 1

POLITIK

PENTADBIRAN

Institusi Kesultanan

Konsep Daulat

PERUNDANGAN

Undang Bertulis

Undang-undang Tidak Bertulis

(Adat)

Adat Perpatih

Adat Temenggung

CIKGU NURSYUHADAH RAHWI2

Sebelum kedatangan Islam, sistempentadbiran bercorak InstitusiPemerintahan Beraja.

Dipengaruhi tradisi Hindu-Buddha iaituKonsep Dewa-raja.

Kedatangan Islam, mengubah corakinstitusi raja Institusi Kesultanan.

Istilah sultan dalam Islam:- Zillullah fil-alam dan Zillullah fil-ardh

(Bayangan Allah di muka bumi).

Gelaran pemimpin KhalifatulMukminin (pemimpin yang mukmin).

Perubahan tradisi Hindu-Buddha yang mengalurkan nasab keturunanseseorang pemerintah daripadapenitisan dewa.

Tokoh Islam seperti IskandarZulkarnain mula dirujuk sebagai asasnasab keturunan sultan institusiberdasarkan pewarisan.

Sultan menjadi kuasa tertinggi dalampemerintahan dan pentadbiran.

Sistem kesultanan di Negeri Sembilan berdasarkan Adat Perpatih kuasaterletak pada Yang Di-Pertuan Besar.

Negeri melayu lain yang mengamalkanAdat Temenggung, kuasa tertinggiterletak pada Sultan.


Sultan dibantu oleh:-bendahara-temenggung-bendahari-laksamana-penghulu

Selain itu, sultan turut mendapatkankhidmat nasihat daripada golonganulama

-Makhdum Sayid Abdul Aziz-Maulana Abu Bakar-Maulana Sadar Jahan-Maulana Jalaludin-Qadi Yusuf-Tuk Pulau Manis-Tuk Pulau Condong-Tuan Tabal.

KONSEP DAULATḎ Perkataan ‘daulat’ asal dari perkataan

Arab = Daulah yg bermaksud kuasa @ kerajaan.

Ḏ Lambang kepada seseorang raja ygmemerintah.

Ḏ Mempunyai kuasa tertentusesiapa sahaja yg melanggararahannya @ derhaka akan menerimatulah (akibat).

Ḏ Mengangkat kedudukan sultan ketahap yg tinggi dan menimbulkanpenghormatan rakyat.

Ḏ Pelbagai adat istiadat telahdiwujudkan untuk memperkukuhkanlagi konsep inimelalui pakaian, bahasa, tingkah laku dsb.


• Sistem perundanganjaminan keharmonian dalamsesebuah masyarakat

• Peraturan tingkah laku inimembawa kepada penggubalanundang-undang.

• Undang-undang terbahagikepada 2:

- Undang-undang Bertulis- Undang-undang Tidak Bertulis

• Undang-undang Tidak Bertulisundang2 yg tidak dicatat tetapidihafal oleh ketua adat

• Terbahagi kpd 2:- Adat Temenggung- Adat Perpatih

• Undang-undang Bertulisundang2 yg ditulis untuk tujuanrujukan.

- Hukum Kanun Melaka- Undang-undang Laut Melaka- Undang-undang Pahang- Undang-undang Perak- Undang-undang Johor


ADAT PERPATIH PERKARA ADAT TEMENGGUNG

Datuk Perpatih Nan Sebatang Pengasas Datuk Ketumanggungan

Pagar Ruyung, Sumatera Asal Palembang, Sumatera

Negeri Sembilan dan Naning Negeri ygmengamalkan

Semua negeri Tanah Melayukecuali N.Sembilan dan Naning.

Bersifat Matrilineal – nasabketurunan lebih mementingkanjurai belah ibu.

Nasab Keturunan Bersifat Parilineal – nasabketurunan lebih mementingkanjurai belah bapa.

Anak perempuan diberikan hakmewarisi harta.

Pembahagianharta

Anak lelaki diberikan hakmewarisi harta – bertepatandengan hukum faraid dlm Islam


ADAT PERPATIH PERKARA ADAT TEMENGGUNG

- Musyawarah merupakan asaskpd pentadbiran & penyelesaianmasalah.- pentadbiran bersifat demokrasi, kuasa tidak berfokus kpd ketuaatas sahaja.-Terdiri drpd Anak Buah, Buapak, Lembaga, Undang dan Yamtuan.

KuasaPentadbiran

- Bersifat autokrasi, kuasaberfokus kpd pemerintahatasan sahaja.- contoh: hanya raja mempunyaikuasa mutlak untukmemrerintah

Tidak dibenarkan berkahwindengan suku yg sama.

SoalPerkahwinan

Bebas untuk berkahwin dgnpilihan sendiri selagi tidakmelanggari hukum Islam.

Berbentuk Pemulihan Hukuman Berbentuk Pembalasan


• Sebelum kedatangan Islam, orangmelayu berpegang kpdperundangan yg berasakan tradisiHindu-Buddha.

• Hukum Kanun Manu menetapkan jenis hukumanberdasarkan kelas seseorang.

• Kedatangan Islam telahmemperkembangkan undang-undang bertulis dan mengubahmengikut konsep agama Islam.

• Contoh:Hukum Kanun Melaka m’gariskan

tanggungjawab raja & pembesar, pantang larang dlm masyarakat, hukuman kesalahan jenayah dansebagainya.

• Undang-undang turut dikaitkan dgnurusan kelautan.

Undang-undang Laut Melaka danUndang-undang Pelabuhan diKedah.

• Walau bgmnpun, sultan/raja dikecualikan drpd tindakanundang2 lambang kedudukanraja sebagai kuasa tertinggi


SOSIOBUDAYA

Pendidikan

Pendidikan Formal

Pendidikan Tidak Formal

Bahasa & Kesusasteraan

Tulisan Jawi

Perbendaharaan Kata

Kesusasteraan

Kesenian

Seni Bina

Seni Tulisan (khat)

SeniPersembahan

Gaya Hidup

Adat Istiadat

Nilai Hidup


♪ Merupakan pendidikan awal yang berlaku dalamInstitusi Kekeluargaan (iaitu pendidikan bermuladi rumah).

♪ Beri penekanan pengajaran nilai-nilai moral

♪ Bentuk pembelajaran pendengaran, penglihatan & pemerhatian.

♪ Pelajari kemahiran dari Ibu Bapa sepertipertanian, perikanan, kraf tangan, pertukangan.


♪ Turut beri penekanan pada aspek

agama, kelakuan & adat resam,

tingkah laku @ sikap.

♪ Nilai-nilai budaya diserapkan melalui penceritaanlisan/jenaka lebih berkesan & digemari oleh kanak-kanak. Cnth: Cerita Anjing dengan Bayang-bayang.

♪ Mempelajari pantang larang & adat istiadat melaluipergaulan sosial cnth: tunduk & mghulurkan tanganapabila bertemu orang yg lbh tua.


♪ Selain itu, pendidikan juga diberi melaluiPantun, Peribahasa & Teka-teki.

♪ Siakap senohong gelama ikan duri, bercakapbohong lama-lama mencuri.

♪ Galakan atau penekanan pada aspekpengajaran/nilai moral menjauhkan apayang ditegah @ buat apa yg disuruh.



Kemahiran

DidikanAgama

Cerita Lisan

Merupakan pendidikan keagamaan melalui perantaraaninstitusi tertentu.

Berlaku sebelum kedatangan Islam berasaskan tradisi Hindu-Buddha.

Didominasi oleh golongan istana & atasan diajar olehgolongan pendeta @ guru khas yg ditugaskan mengajarbakal pemerintah dan pembesar kerajaan.

Selepas kedatangan Islam, pendidikan ini berkembangpesat & terbuka kepada semua golongan.


Antara institusi pendidikan1) Istana 2) Masjid, Surau , Rumah3) Pondok4) Madrasah

Penekanan kepadapengajaran Al-Quran.

Kebiasaannya, pengajiandibuat di rumah Tok Guru, dihadiri oleh kanak-kanak ygberusia 7-15tahun.

MELAKA, menempatkanramai golongan Ulamak & Pendakwah pendidikanb’kembang pesat.

Selain itu, minat pemerintahterhadap ilmu pengetahuan.

Kitab al-Dur al-Manzum, kitab tasawuf karanganMaulana Abu Bakar yg diarakke balairung istana.

Johor turut mengalamiperkembangan yang sama.


ISTANA

i) Pusat pendidikan & ilmupengetahuan agama

ii) Tempat menyimpan bukuhikayat yg penting

- Hikayat Amir Hamzah

- Hikayat Muhamad Ali Hanafiah

iii) Pendidikan pentadbirannegara & sistem politik

MASJID & SURAU

i) Pusat pertemuan & perkumpulan masyarakat.

ii) Pusat perkembangan ilmuagama

- Kanak-kanak, diajar asas agama solat, tajwid, fikah dsb.

- Dewasa, diajar ilmu agama yang lebih tinggi pd waktu malam

hadis, tasawuf, usuluddin dsb.


PONDOK

Pendidikan agama yang lebih teraturtiada batasan waktu pengajian tempohyang lama @ purata 10 tahun.

Menyediakan pelajar untuk bertugassebagai guru agama @ berkhidmat kpdmasyarakat.

Bermula sejak abad 12M di Pattanibkembang ke negeri2 melayu Kedah, Kelantan, T’ganu, Perlis.

Pondok Pulau Condong – Hj Abdul Samad Pondok Kutan – Hj Mohamad Salleh Pondok Pulau Manis – Syaikh Abdul Malik Pondok Titi Gajah – Hj Muhamad Taib Pondok Langgar – Hj Muhamad Nor

MADRASAH

Bermula pd zmn Khalifah BaniSaljuk, di Iraq 447H.

Mempunyai sukatan pelajaran & kelas berbeza dgn Pondok @ Masjid

Tahap pendidikan Permulaan, Pertengahan, Pengkhususan.

Diawasi oleh Mudir (Guru Besar)

Diselia oleh sebuah Lembaga, Jawatankuasa Kewangan dsb.



Belajar Baca Al-Quran

BelajarSolat

PendidikanPondok

TULISAN JAWI

ʨ Jenis-jenis tulisan sblm Islam Pallava, Kawi, SundaKuno, Batak, Rencong.

ʨ M’perkenalkan huruf Arab dan diterima mudah olehorang Melayupenyesuaian dgn tulisanMelayu.

ʨ Menjadi saluran utama untukpembacaan & penulisan.

PERBENDAHARAAN & PENULISAN

• P’tambahan istilah baru dr bhsaArab adat, adil, daulat, hakim, hukum dsb

• P’kembangan dlm penulisanbentuk prosa dan puisi.

• Terdapat dalam hikayat NabiMuhammad saw & para sahabat

- Hikayat Nur Muhammad- Hikayat Bulan Berbelah- Hikayat Abu Bakar- Hikayat Hasan dan Husin


KESUSASTERAAN

CERITA ASAL-USUL

₰ Merangkumi kepercayaantentang kejadian alam, nama tempat, tumbuh-tumbuhan, binatang dsb.

CERITA LISAN

₰ Menggunakan haiwansebagai watak utamaCnth: Sang Kancil

CERITA JENAKA₰ M’perkenalkan nama-nama

tertentu dgn sifat/watak masing-masing

- Pak Kaduk & Lebai Malang (kebodohan),

- Pak Pandir (lurus bendol), - Pak Belalang & Si Luncai

(kepintaran).

CERITA RAKYAT₰ Cerita dongeng yang memberi

pengajaran.- Bawang Putih & Bawang Merah- Batu Belah Batu Bertangkup


SENI = sesuatu yg indah & menyenangkan sama ada kpdpenciptanya @ penatapnya.

Aktivis seni dikenali sebagai Seniman.

Jenis Bentuk Seni Seni Halus, Seni Rupa, Seni Tampak, Seni Tekstil & Busana, dsb.

Sebelum kedatangan Islam, bidang seni bina amatdipengaruhi oleh tradisi Hindu-Buddha buktinya, penemuan candi-candi sprti di Lembah Bujang.


₪ Selain itu, terdapat pengaruh India pada hasil ukiran & arca sprtiAvalokitesvara.

₪ Avalokitesvara = dewa yg dihiasi dgnpakaian & perhiasan yg indah.

₪ Slps kedatangan Islam, senario inidisesuaikan dgn agama gabunganantara elemen keagamaan dgnkehalusan seni tempatan.

₪ Seni Bina – orang melayu mghasilkanbinaan dengan menonjolkan wajahbinaan bdasarkan kegunaannya.

₪ Tujuan utk mbezakan dgnbangunan lain.

₪ Cnth Masjid. Memiliki mimbar, mihrab, Telaga & bumbung yg khusus.

₪ Cnth Istana. Memiliki balairung, tempat persemayaman diraja, balaiistiadat dsb.

₪ Pelbagai seni ukiran yg dihasilkan utkhiasan dalaman

₪ Seblm Islam – corak haiwan₪ Selps Islam – corak tumbuhan, bunga,

geometri.


₪ Seni Tulisan dalam Islam Khat(kaligrafi).

₪ Tulisan ini digunakan sebagaihiasan pd Masjid, batu nisan, tembikar, mata wang dsb.

₪ Tulisan khat merupakan petikanayat-ayat al-Quran terutamanyadr surah Yasin, surah al-Fatihahdsb.

₪ 2 jenis khat – Kufi & Nasakh

₪ Seni Persembahan yg merangkumitarian, drama, muzik, nyanyian & wayg kulit.

₪ Wujud sebelum kedatangan Islam diteruskan tetapi diubahsuaiberasaskan ajaran Islam.

Tarian Dabus - kepahlawananTarian Mak Inang – tarian istana untuk

majlis2 tertentuNazam/Naban – berbentuk syair

₪ Seni Dikir nyanyian yg diiringipukulan rebana & kompang.

₪ Ghazal sejenis puisi Arab yang memuji Kebesaran Islam.



Seni Persembahan-alat muzik Ghazal

yg popular diJohor.

Seni Bina- Ukiranhiasan dalaman

pada Kamar Istana

Kesan yg paling besar kepada sistemhidup orang Melayu.

Perubahan prinsipkepercayaan/akidah kepada Syariahdan Akhlak.

Syariah = peraturan hidup yang telahditetapkan dalam Islam b’dasarkan al-Quran.

Cnth: Pertabalan Raja sblm Islam melibatkan ‘Pembacaan Ciri’ (katahikmat & suci dlm bahasa Sanskrit)

Pembacaan Ciri dimansuhkandigantikan dengan bacaan ‘Ikrar’ olehsultan/pembesar.

Ajaran Islam turut memberi kesankepada hubungan individu danpertalian kekeluargaanmenjaminkesejahteraan hidup.

- M’hormati ibu bapa / orang yg lebih tua- M’anggap jiran sebagai anggota

keluarga- Bertutur dengan nada yg rendah- Melayan tetamu dgn mghidangkan

makanan & minuman.- Bersalaman ketika berziarah- Ungkapan ‘Bismillah’ sblm

makan/minum/memulakan sesuatukerja

Majlis perkahwinan, majlis khatan & majlis khatam diadakan berdasarkanajaran Islam.

Majlis dijalankan secara bergotong-royong oleh anggota masyarakat.


EKONOMI

PERDAGANGAN

Sistem Tahil & Kati

Sistem Bahara

MATA WANG

Mata wang Timah

Mata wang Emas

PERCUKAIAN

LaranganAmalan riba

PembayaranZakat


$ Abad ke-15, Melaka m’jadi pusatperdagangan yg penting.

$ Kedudukan yg strategik di SelatMelaka m’jadi tumpuan pedagangIslam b’kembang mnjadi pusatperdagangan yg penting.

$ Pedagang asing dibenarkan tutur dlmbahasa sendiri hampir 84 bahasayg dituturkn di Melaka.

$ Selain itu, pentadbiran yg licin & teratur aktiviti pdagagang b’jalanlancar.

- Jawatan Laksamana (m’jaga urusankelautan),

- Jawatan Syahbandar (ketua pelabuhan),- Undang-undang Laut Melaka (m’gawal

hal ehwal b’kaitan tugas nakhoda, jurumudi & anak kapal).

$ Syahbandar, b’tanggungjawabm’guruskan sistem timbang & sukat.

$ Peraturan timbang & sukat m’gunakansistem Tahil & Kati. Barang ygditimbang emas, perak, bahanwangian & batu permata.

$ Sistem bahara (1 bahara = 205 kati)sistem timbangan untuk menimbangbarang2 lain lada, buah pala, bungacengkih, bunga lawang. Dachim(Dacing) digunakan untuk menimbangbarang2 tersebut.

$ 2 kaedah urusan perdagangan diMelaka

- Kaedah pertukaran barang- Kaedah jual-beli.



Alat Dacing(Dachim)

Alat Tahil/Kati

$ Gantian kepada sistem barter (p’tukaran barang) memudahkan urusan perdagangan& jual beli.

$ Sejak zaman Kesultanan MelayuMelakam’gunakan mata wangyg dibuat drpd timah.

$ Ciri2 mata wang timah- Berbentuk bulat- Berat: 1 kati 8 tahil- Dicatat nama sultan yg memerintah

& tarikh Islam.

$ Terdapat juga mata wang Pasai, Hormuz & Cambay digunakandlm perdagangan @ boleh ditukardgn mata wang tempatan.

$ JOHOR, terdapat jugamata wang timah

- Dikenali sebagai wang Katun- Bentuk: bulat / segi enam- Tidak m’punyai tarikh tetapi

terdapat tulisan jawi/arab (Cnth: Malik, Sultan al-Adil).

$ KEDAH, guna mata wang timahsejak abad ke-17,

-sebagai kegunaan tempatan-bentuk: seekor ayam jantan yg

hinggap di atas beberapa cincin.-boleh dipatahkan & digunakan

secara berasingan.


₴ Abad ke-16, mata wang Emasdigunakan secara meluas di Kedah dan Johor.

₴ Mata wang emas Johor yg tertuadikenalpasti pd tahun 1527, zamanpemerintahan Sultan Alauddin RiayatSyah.

₴ Ciri2 mata wang Emas Johor- dikenali sebagi Kupang- berat: 10 grain (0.65 gram) atau 40

grain (2.6 gram)- Terdapat nama dan pangkat Sultan yg

memerintah & yg m’geluarkan matawang tersebut.

- Bahagian belakang mata wang, tertulisgelaran sultan Khalifatul Muslimin.

• KELANTAN, mata wang emas dikenalisebagai Kijang terdapat gambarkijang pada muka mata wang.

• Pedangan EROPAH, m’gunakan matawang Perak.

• Pedagang INDIA, CHINA dan ARAB, m’gunakan mata wang Emas.

• Portugis di Melaka telahm’perkenalkan mata wang Bastardos, Soldos dan Dinhiero

• Semasa Belanda, mata wang ygdigunakan Ducats, Lion Dollars, Rix Dollars dan Syiling Belanda.


₵ CUKAI, bayaran yg dikenakan olehpihak pemerintah terhadap aktiviti / barang tertentu.

₵ Tujuan: -sumber pendapatan kerajaan-pembangunan negara

₵ MELAKA, pedagang yg berniagadiwajibkan membayar cukai (barangyg didagang) sebelum urusanperdagangan berlaku.

₵ Cukai Tetap @ Cukai Import merupakan cukai yg telah ditetapkanoleh pemerintah.

₵ Terdapat barang tertentu yg tidakdikenakan cukai beras & makanan.

₵ Pengaruh Islam telah mempengaruhip’kembangan ekonomi negeri2 Melayu Amalan Riba tidakdibenarkan dalam urusan perniagaan.

₵ Hukum Kanun Melaka & HukumKanun Pahang menegaskan tentanglarangan amalan riba.

₵ Golongan CETI dibenarkanmenjalankan aktiviti peminjamanwang.

₵ Golongan Kaya yg berkemampuandikehendaki m’bayar Zakat. Hasilkutipan disimpan oleh Baitulmal ygberfungsi menyelenggarakan hartakerajaan.


Negara Cukai

India, Ceylon, Tanah Arab, Siam & Pegu

6 %

Jepun & China 5 %

Orang asing dr Kepulauan Melayu ygmenetap di Melaka

3 %

Orang asing yg menetap di Melaka 6 %

sejarah tingkatan 4 (pengaruh islam di tanah melayu)

Education